Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Seán Ó Gadhra, File - XV.
Title
Seán Ó Gadhra, File - XV.
Author(s)
Féach ainm cleite,
Compiler/Editor
Ó Donnchadha, Tadhg
Composition Date
1907
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
Seán Ó Gadhra, File. — XV. 18. Tá an giota beag so againn á chur i gcló dhon iarracht so. Ar leathanach a 62 de leabhar Ruaidhrí Mhic Diarmada do fuarthas é. Tá S. Mc. D. fá bhun an chéad rainn, agus siad-san cinn-leitreacha ainm is sloinnidh an duine do cheap an rann — fear de mhuinntir Mhic Dhiarmada, b'éidir. Deallruigheann sé gur ceist a chuir sé ag triall ar Sheán Ó Gadhra, acht ba mhaith an díol ar Sheán a leigheas a chur i n-umhail dó. Cá bhfuil na filidhe d'fheadfadh cuimhneamh ar a leithéid anois? Is minic a bhímíd á cheapadh gur baoghlach go bhfuil seana-chiúta na filidheachta imthighthe thar fóir. Guidhmís go bhfillfeadh arís. CHUIR TAIDHBHRE MÉ. Chuir taidhbhre mé i n-amhgar aréir dom chrádh, Is dá hannsacht ní'l amhras nach n-ég- fuidh tráth; An bantracht rug deallradh a sgéimh tar mhnáibh Fádh bhalsuim gan ainbhfios do leighios mo chneádh. S. Mc. D. FREAGRA SHEÁIN UÍ GHADHRA. 5. Aithnidh dhamh-sa gan amhrus an pérla mná Do scannruigh do leannta do chéim an bháis; Plannda beag geanmnuidhe na mbaéth- chocán De bhantracht na hEamhna, mar Dhéirdre, lá. Mall-ruisc ar dheallradh na gréine i gcáil, Is do bheir balsuim a labhra na cédtha slán; Taoi ball den elephanta 'n-a déd mar bhláth, Gan allta gan aidhbhse gan bhéim gan áird. Bí deallradh gan amhgar 'n-a haél-tor brághad Do mheallfadh neach feardha dhá naémhtha tásc; Is na seang-chnuic gan aibhse n'n-a taébh atá, Dar leam-sa gan amhrus, ní léar a mbárr. Taoi rabhra na mbeann-chrot i bhféidhm a lámh, Cíodh thairngeas daimh allta 'na- grés go bláith; Is fann lag an plannda gach méar ag fás, Cíodh cheanglas i slabhra gach baéth- mhacámh. A seang-chorp gan an-toil, is séimhe d'fhás Os gleannta nach labhraim go hég a gcáil; Gach aimsir is fann leat a bhéis 'do dháil, Is 'n-a teannta taoi balsuim do chréachta ghradh. 25. Is dearscnaidh gan amhrus do shnaédhm an Ceard Gach ball di gan ainmhe, ó thaébh go sáil; Ní'l sean-reacht ná ainbhreith na Féinne áird' Fád fhaill dheas, is daingnigh leat féin a páirt. … Ná sanntuigh an saidhbhreas ná an scéim amháin; 30. Ná plannda beag crannda, ná baéth- mhacámh; 'S is scannrach an fhailmhe go léir, a ghrádh, Má cheanglair bí an an slabhra ag an méin is fearr. Bíodh leannta agus damhsa maraon 'n-a dáil, Is na caintidh 'n-a teannta acht ar théxa ghrádh; 35. Tairbhir go feardha na céada páx; Is dearbhaim, má's faill dhuit, go mbéir-se slán. <L 333> 19. Nach iongantach an feabhus a thagadh ar fhilidhibh na Gaedhilge nuair a bhídís ag cur síos ar scéimh mhná óige. Mara mbeadh "an Spéirbhean," ní dócha go mbeadh a leath-oiread filidheachta againn is atá. Tá cuid den fhilidheacht so gan bheith ar fheabhas acht ná bíodh a mhilleán soin ar an mBan- tracht. Bhí na filidhe ró-thugaithe do dhéanamh aithris ar a chéile, is d'fhág soin an breall ar a lán aca. An uair is mó an spórt seadh is cóir stad de. Nuair a bhí deireadh ráidhte ag na filidhibh ar scéimh na mban, dá mb'áil leó stad annsoin níor bh'fhéidir locht d'fhagháil ortha. Do fuarthas an giota so ar leathanach a 63 de leabhar Ruaidhrí Mhic Dhiarmada. Tá "Mr. Gádhra" aige fá bhun na duaineóige seo féibh mar is gnáthach aige fá gach nídh de chuid Sheáin sa leabhar. <L 334> IS BUIDHE-CHAS BACHLACH. Is buidhe-chas bachlach an falach a córn- fholt dlúith; A braoithe tana, 's a leaca gan chlódh sa dún; Is righin a dearca nach glaise dhuit deór den drúcht, 'S a grís-ghob meala do chanas an glór go ciúin. A píb mar eala nár cheangail i seód- aibh dúil, 'S a cích mar shneachta, nach bhfacas-sa pór is lugha; Is mín a glaca cíodh fada 'n-a meóir ar lúith, Is síthbhra fhalcmhar a ghaideas a gceólta rúin. Maoth-chorp cailce, nach tana 's nach mór a chlú, Gach taobh dhe seachtair go rachadh mo dhórn go dlúith; An ríogan mhaiseach dhá dtugas go leór mo dhúil, Is fíor-chat-mhara nach ndeachas 'n-a heólus súd. Ní'l gnaoi ar easnacha ar alta ná fós ar ghlún' Ná ar throighthe tana, má meastar go cóir an chúis, Nach daoire a maise 'ná chanas mo ghlórtha súd; Is fínit agad, ná hathruigh go deó mo dhúil. AN RANN: A spéirbhean úd na gcrúbfholt bhfáin- neach dtais, 'S a dhéidghil dhlúith mar chubhar ar sáile ag teacht, Má thréigir dhamh-sa cúis mo pháirte leat Valeto ar tús ní thú chuir an báire amach. Tagra. 1. Falach, .i. folach, covering. Cornfholt, .i. carn-fholt, the hair tied up. 2. Clódh, the act of overcoming. Dún, probably for domhan; "one to beat it cannot be found in the world." 3. Nach glaise dhuit, it is not more sparkling (for you). 4. Grís-ghob meala, a honey red mouth. Gríos, re embers. 5. Nar cheangail, which did not fix its desire in jewels. 6. Nach bhfacas-sa, where I have not seen the least stain; pór, a crack, crevice. 7. Cíodh fada, though long her fingers and active; lit. in her finger. 8. "It is a pampered sprite, which steals their choicest airs." Díthbhruith alcmhuir, MS. 9. Nach tana (é), how slender. 10. Seachtair, respectively, independently. 12. Is fíor-chat-mhara, a great piece of ill-luck. N-a heólus, make her acquaintance. 13. Gnaoi, shape, make, beauty. Easnacha, ribs, the body. Alta, ankles. 14. Má meastar, if one look properly into the mat- ter. 15. "But their grace is less than I make hers." 17. Crúbfholt, branching hair (? craobhfholt). Ag tagairt do Chaoineadh Mhic Pilib deir an tAthair Seaghán Mac Diarmada i leitir a chuir sé chugainn: "I must direct your attention to a note you give on the burial place of Mac Pilib, Baile an Dumha. That place is not to be confounded with Baile an Dúin (Ballindoon) which you have correctly described. This latter is always spelled Baile an Dúin in the "Annals of Loch Cé," and never Baile an Dumha." Badh mhaith linn a thuilleadh eóluis d'fhagháil ar an gceist seo. — Cuir do shúil don chrú badh chóir dhuit D'éis tSaerbhreathaigh éachtaigh do leónadh Mo chrann bagair ar Ghallaibh na Fódla Mo churadh caomh mo laoch mo leógan. — Cím-se is ní fheicir-se, 'S is goire duit-se 'ná dhamh-sa é. Do shrón.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
