Corpas

Pádraig Din.

Is deallrach go raibh an t-ughdar féin 
an-mhórdhálach 'n-a thaobh so — nídh nach ion-
gnadh, mar do chuir sé i gcló é ar dtúis i 
bhfochair Dhánta Diadha Thaidhg Gaedhlaigh 
nuair a dhein sé an leabhar san a cheart-
ughadh is do dheisiughadh. 

Sgathamh 'n-a dhiaidh san d'aistrigh sé ó'n 
mBéarla leabhar le Dochtúir Seallanor, .i. 
"Machtnuigh go maith air" nó "Léir-
smaointe ar fhírinne mhóir an Chreidimh 
Chríostamhail do gach lá 'sa mí," agus do 
chlódh-bhuail Seán Hacaéid i gCluain Meala 
é 'sa mbliadhain 1819. 

Do sgríobh sé annsan "Comhairleach an 
Pheacaigh, agus Aitheanta Dé mínighthe." 
Tá cuid de seo 'n-a chainnt sgurtha agus 
cuid de 'n-a fhilidheacht.  Do clódh-bhuail-
eadh é go minic.  Tugadh amach cló dhe i 
gCorcaigh 'sa mbliadhain 1831, agus cló 
eile dhá bhliadhain 'n-a dhiaidh san. 
                    
Do chlódh-bhuail Séarlus Diollúin ó 
Shráid an Chaisleáin i gCorcaigh leabhar eile 
leis 'sa mbliadhain 1837, .i. "An Primear 
Diadha le haghaidh Páisdí Caitliceacha." 
Leabhar an-thairbheach is eadh é seo.  Tá an 
<L 331>
Phaidir agus an tAifrionn mínighthe ann, i 
bhfochair Coróinneacha, Liodán, Úrnaighthe 
le linn báis, &rl. 

Is maith is cuimhin liom cuid aca so do 
chlos ó shean-mhnaoi le linn duine do bheith 
ag tarraingt leis i n-umhalóid an bháis. 
Dála "Eachtra an Bháis," bhí eólas maith ag 
na daoine ar "Mhíniughadh an Aifrinn."  Tá 
sé curtha le chéile ar nós ceist & freagra. 
Tá séipéal 'sa deóiseas 'n-a bheartuigheadh 
sagart an pharóiste ar bheirt bhuachaillí chun 
an "Míniughadh" do léigheamh ós árd do'n 
phobal gach aon Domhnach roimh Aifreann. 

Do cheap sé leis "Stiúrthóir an Pheac-
uigh," "Siosmadh an Anama leis an gCol-
ainn," "Comhairle do'n bpeacach saoghal-
tach," "Gráin pheaca na mionn agus na 
drúise," "Duain Pháise Íosa," "An Saogh-
al Meallta," "Eadar-ghuidhe an Pheacuigh," 
"Comhairle do sna Mná Óga," "Mailís an 
tSaoghail," "Páis Chríost," "Duain Chorp 
Chríost ann sa tSácraimint," "Ar Lá an 
Bhreitheamhantais," agus "Moladh na Maigh-
diona Muire."  Tá a n-urmhór so i 
"dTaidhg Gaodhalach" do chuir Seaghán Ó 
Dálaigh i n-eagair i mBaile Átha Cliath 'sa 
mbliadhain 1858.  Tá naoi gcinn eile de 
dhántaibh do cheap sé i mBéarla 'san 
leabhar so, acht is fada uatha bheith chomh 
blasda ná chomh slachtmhar le n-a dhántaibh 
Gaedhilge. 

Tá cheithre láimh-sgríbhinn leis 'sa Leabhar-
lainn i gColáisde Naoimh Eoin i bPort-
láirge 'n-a bhfuil siad so go léir sgríobhtha 
síos, i bhfocair giotaí eile atá an-thairbh-
each. 

Badh mhor a b'fhiú a chuid oibreacha go 
léir dá gcurfaidhe i gcló i bhfochair a 
chéile iad, mar atáid 'n-a n-aistíbh deagh-
órduighthe so-thuigsionacha. 

Budh maith an mhaise dhó a leithéid de 
shaidhbhreas a fhágaint 'n-a dhiaidh.  Saidhbhreas 
nach féidir a chaitheamh ná a dhiombailt. 
Saidhbhreas a thuilleann solas síoruidhe na 
bhFlaitheas do'n té d'fhág 'na dhiaidh é, mar 
luacht saothair ar son a dheagh-oibreacha. 

Do chaith sé deire a shaoghail i dtigh beag 
comhgarach don áit 'n-a bhfuil Oifig an 
Phuist anois.  Níor phós sé riamh, agus, ar 
shon nach raibh bean ná páisde dá chuid féin 
chun féachaint 'n-a dhiaidh i ndeire a lae-
theanta, ní raibh easnamh ná uireasbha air, 
mar do bhí árd-mheas age na chomharsain go 
léir air. 

Fear déirceach carthannach ba eadh é i 
rith a shaoghail.  Badh mhinic é ag riaradh leis 
an mbocht, agus, dá chomhartha san, ní raibh 
'n-a dhiaidh tar éis a bháis acht deich sgil-
linge.  D'éag sé ar an gcúigmhadh lá de 
mhí an Iúil i mbliadhain a 1828, i n-aois a 
dhá bliadhain déag is trí fichid.  Do chuir-
eadh é cois taoibh an fhalla ar an taobh 
thuaidh de'n reilig i gCeapach Chuinn.  Do 
thóg an tAthair Pádraig Paor, Sagart 
Paróisde a bhí ar an mbaile sin, leacht os 
cionn 'sa bhalla.  Tá sí anois leath-foil-
ighthe le fiadhaile is le craobhcha. 

Sin a bhfuil dá chomharthaíbh le feicsint 
ann anois, agus is annamh éinne ag dul 
ag triall air sin féin. 

Is annsoin atá a cholann bhocht 'n-a 
codladh go fuar gan áird riamh nó go 
dtiocfaidh an lá n-a gcaithfimíd go léir 
dul i láthair ár gCruitheóra chun sásaimh a 
thabhairt uainn ar gach cor mí-iomchurach a 
chuireamar dínn ar an saoghal so; agus tá 
coinne agam go mbeidh an sár-fhear 
Pádruig Din, an lá úd, i gcuideachta na 
bhfíréan, ag éisteacht le n-ár dTighearna 
ag tabhairt breitheamhnas uaidh d'réir mar 
adubhairt sé féin 'sa rann so: 

"Gluaisigh leam, a chlann gan aon-locht,
Go seilbh na glóire i gcóir do'n Naomh-
Sprid 
Go ríoghacht na bhFlaitheas, go gradamach 
réimeach, 
Gan chrích go deó le nbhur gcóisir naomhtha." 

"AN DAMH DEARG"
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Pádraig Din.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Pádraig Din.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
