Corpas

<L 304>
CLÓDHANNA NUA.

Tháinig chughainn an lá fé dheireadh an tarna cuid 
de SGOTHBHUALADH.  Sidí an tarna sreath de sna 
haistíbh do bhí i gcló ar dtúis sa "Léadar" ó láimh 
an Athar Peadar Ó Laoghaire, Canónach.  Is cuimhin le 
n-a lán againn na haistí seo, mar do léightí go 
cíocrach iad an fhaid a bhíodar á gcur i gcló sa 
"Léadar"; agus beidh fáilte dhá réir rompa i 
bhfuirm leabhair anois.  Éin-nídh a scríobhann an 
tAthair Peadar is fiú é léigheamh.  Ní hamháin go 
mbíonn an chainnt ar fheabhus aige.  Is fiú dhúinn leis 
stuidéar a dhéanamh ar an gcuma i n-a mbíd 
Tadhg agus Donnchadh ag scothbhualadh agus, uair-
eannta, ag greadbhualadh is ag glanbhualadh.  Tá 
tuairim láidir — do-chlaoidhte, dar le duine air — ag 
an ughdar i dtaobh gach ceist go bhfuil tagartha aige 
dhó sa leabhar so, agus b'fhiú dhúinn stad agus ár 
machtnamh a dhéanamh ar an gcuma i n-a gcuireann sé 
a thuairm i bhfeidhm.  Cuma nádúrtha Ghaedhlach is eadh 
í, agus cuma ná gabhann sa bhfeallsamh thar tuiscint 
gach gnáth-Dhonnchadh is gach gnáth-Thaidhg.  Dá 
mb'áil le n-a thuilleadh dhár scríbhneóirí an cleas céadna a 
ghabháil le n-a n-ais do b'fhéarrde sinn féin is an 
Ghaedhilg é.  Isiad Muinntir na Leabhar Gaedhilge atá 
agá chur so amach.  Réal a fhiacha, agus do b'fhiú a 
sheacht n-oiread é. 

Tá súil againn go bhfuighidh gach fíor-Ghaedheal a 
chuireann spéis i seanndáilibh na Banban an leabhar 
is déidheannaighe do fríoth ó Chúnó Meidhear.  Sidiad 
a chomharthaí: LA VISION DE TONDALE, (Tnud-
gal); Textes Français, anglo-normand et irlandais. 
Publiés par V.-H. Friedel et Kuno Meyer.  Paris: 
Librairie Honoré Chamion, 5, Quai Malaquais.  
Sean-scéal de shaghas "Fís Mherlíno" atá ann.  Tá 
cur síos ann ar phiantaibh éagsamhla Ifrinn is ar 
shólásaibh Neimhe.  Tá dhá innsint ar an scéal i 
nGaedhilg ann — ceann aca i ndiaidh Mhuirghéis mac 
Pháidín Uí Mhaoilchonaire, an duine d'aistrigh an 
scéal ón mbun-Laidin i dtosach an tsémhadh aois 
déag.  I mbrollach an leabhair tá cur síos ar 
Mharcus, manach ó Éirinn, an fear a chéad-scríbh an 
scéal i Laidin timcheall bliadhain a 1148.  N-a theann-
ta san tá tuairisc ar na teangthaibh uile gur ais-
trigheadh an scéal ionnta leis an aimsir, agus a lán 
tuairiscí ar dhálaibh na hÉireann san aimsir i n-ar 
mhair Marcus innti sara ndeabhaidh sa Roinn Eorpa 
is gur chuir fé i Ratisbon.  Tá cuid an Dochtúra 
Meidhear ar fheabhus, agus chomhairleoghainn do gach 
léightheóir den IRISLEABHAR go bhfuil an chaoi aige 
air fios a chur ar an leabhar agus é scrúdughadh. 
Seacht bhfrannc go leith a fiacha. 

Is fuirist a aithint gur ó sna daoinibh féin a 
tháinig na hearraidh do-gheibhmíd i "SIAMSÁN NA 
BEANNA FADA," leabhrín do chuir Aoidhmín Mac 
Gréagóir i gcló.  Tá scéalta, amhráin, drachtíní is 
tomhaiseanna ann, do bhailigh Aoidhmín i gCúige Uladh. 
Tá an "Siamsán" féin ar fheabhus, agus féadfaidh an 
Craoibhín caibidil nua a scríobhadh ar sin — is ar a 
leithéidíbh eile atá i measc na ndaoine — i n-a thuair-
iscíbh ar Shean-scéaluidheacht.  Pádraig Ó Briain a 
chuir an leabhar so i gcló, agus is fuirist a aithint 
go bhfuil fios a chéirde aige, Dia á bheannachadh.  Nár 
chaille sé an seana-chiúta.  Teastún fiacha an leabhair, 
agus is féidir é fagháil ó Mhuinntir Ghill, nó ó Chonn-
radh na Gaedhilge. 

Tá ag éirghe go maith le n-ár nDuaiseanna.  Do 
bhuaidh Piaras Béaslaoi an duais an mhí seo ar 
"Aistigheacht," agus tá "leath-shobhrn" ag dul do 
"Chrost Chorcaighe" mar gheall ar a thagradh i dtaobh 
Chunntasaidheacht an Mhadra Mhaol. 

Bhíodh na haistí i gcóir an mhí seo chughainn ar láimh 
againn um an gcúigmhadh lá déag den mhí seo.  Tá 
súil againn go dtabharfaidh scríbhneóirí fóghanta fé 
úr-aistíbh — ní hamháin ar son na nduaiseann acht ar 
son na Gaedhilge. 

<L 304a>
Duaiseanna.

Tabharfaidh an Coiste Gnótha £2 i n-aghiadh an mhí ar
an aiste céirde nó ealadhna is fearr a shroisfidh Eagarthóir
an Irisleabhair roimh an cúigmhadh lá déag dhen mhí roimh ré.

An mhí n-a diaidh-san tabharfar 10/- ar leitir nó ar
aiste ghairid ag acur síos ar an aiste a bhuadhann duais.

Sidiad na coingheallacha: - 

1.  Tá toghadh na ceiste fá'n scríbneóir féin.

2.  Aistí ag cur síos ar chéird nó ar ealadhain atá
uainn; agus go sinnrádhach cur sísoar cheardaibh is ar
ealadhnaibh nua, is ar ealadhnaibh atá gá muineahd i scoil-
eannaibh na tíe.

3.  Ní fuláir na haistí a scríobhadh ar chuma go méad-
óghthaidhe dá mbárr ar réim is ar úáid na Gadhilge.

4.  Bíodh timcheall chúig leathanaigh den Irishleabhar
d'fhaid i ngach aiste.

5.  Beridh ar gach scríbhneóir téarmaí eladhna a cheapadh de réir mar bheidh gábhadh aige leó.  Tugadh gluais ortha-
san is ar choraibh neamh-gnáthacha chainnte.

6.  D'aontuigh an tAthair Pádraig Ua Duinnín agus
Eoin Mac Néill ar na haistíbh a mholadh dhuúinn.  Ní bheidh 
dul tar a mbreith súd.
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
