Corpas

BRIAN BÓROIMHE.

A SHAOGHAL IS A BHEATHA.

SEAGHÁN UA CEALLAIGH DO SCRÍOBH AGUS AN 
CONNRADH DO CHUIR AMACH. 

Chun léirmheas cóir a dhéanamh ar leabhar 
de'n tsaghas so ní fuláir dúinn féachaint 
an bhfuil dhá bhuadh an staraidhe age an
úghdar.  Siad san iomláine fírinne agus 
oireamhnacht cainnte.  Ag tagairt do'n 
chéad bhuadh, is áirighthe mar a bhfuil iom-
láine fírinne againn ar bheatha Bhriain an 
iarracht so ná beidh sí go deo againn.  Níl 
éan tsean-sgríbhinn i n-a bhfuil bun-thuairisg 
ar aimsir an Árd-rí ná go raibh tarrac 
chuige ag Sgeilg ortha, agus níl leathanach 
sa leabhar ná foillsigheann nár "spáráil" 
sé iad.  Chomh fada is do théidheann cur 
síos ar chuaird, ar chath, agus ar chogadh tá 
buadh na fírinne go cruinn ag saothar 
Sgeilg. 

I dtaobh litridheachta, ní beag an bhinneas 
an leabhar do léigheadh.  Mar oireann, 
nuair a bhítear ag trácht ar ghníomharthaibh 
laochais is gaisge, nó ar chúrsaíbh ríoghachta 
tá neart agus uaisleacht sa chainnt a chabh-
ruigheann chun ár smaointe d'árdach i gan 
<L 294>
fhios dúinn, i gcás nuair a chímíd sluaighte 
Bhriain ag tarracht amach chun dul i n-eagar 
catha go measann an té is suaraighe againn 
gur mhaith leis fear a dhéanamh 'n-a measg. 

Is dócha gurab é mo chás-sa cás mhóráin. 
Chun go rabhas im ghearra-gharsún pé suim 
a chuireas i gcainnt is i nGaedhilg do chuir-
eas é; acht do cuireadh, fé'n am san 
Béarla mar chéird romham agus do 
sgaras le baile agus le Gaedhilg i 
n-éinfeacht.  Is minic anois do thugaim 
preab le h-áthas nuair a chloisim ag caint-
teoir éigin cliste focal nó cómhgaracht 
cainnte a bhí caillte agam, agus measaim 
go bhfeicim arís im aigne an tseana-
láthair agus na sean-daoine a bhíodh go 
meidhreach fad ó ann. 

'Sé an moladh is aoirde d'fhéadfainn a 
thabhairt do Sgeilg i dtaobh a chuid Gaedh-
ilge, — i dtaobh iomadamhalacht' a chuid 
focal agus i dtaobh a chómhgaracht cainnte 
gur iomdha preab aitis de'n tsaghas so do 
bhain a leabhar asam is mé dá léigheadh 
aréir. 

Éinne go dteastuigheann uaidh Gaedhilg 
d'fhoghluim mar badh chóir í sgríobhadh, agus mar 
badh chóir do dhaoinibh léigheanta í labh-
airt ceannuigheadh sé an leabhar so: níl 
dul tháirsi. 

Badh dhóibir go ndearmhadainn a rádh go 
bhfuil os cionn dathad leathanach fé nótaíbh, 
in a bhfuil míniúghadh ar na foclaibh cruadha, 
agus tuairisg tabhartha ar ainmneachaibh na 
ndaoine agus ar ainmneachaibh na n-áit-
eanna ar a bhfáil tagairt sa téacs. 

Do dhéanfadh sé tairbhe dá mbeadh léar-
sgáil ag gabhail leis an leabhar, agus is 
dóigh liom go bhfuil easpadh caibidil nó dhó 
ar gach cur síos ar bheatha agus ar shaoghal 
na ndaoine le linn Bhriain. 

GRUAGACH AN TOBAIR.
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Brian Bóroimhe.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Brian Bóroimhe.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
