Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Clodhanna Nua.
Title
Clodhanna Nua.
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1906
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
CLODHANNA NUA. Tá an séamhadh uimhir d'AMHRÁIN DIADHA CHÚIGE CONNACHT d'éis teacht amach. Is iongantach an saothruidhe é an Craoibhín. Tá ar fagháil ins na leabhraibh seo suaicheantuis de sheódaibh breaghtha luachmhara do bhailigh sé féin is a lucht cabhrach os na daoinibh i gConnachtaibh. Tá dhá leabhar eile le teacht sara mbeidh deireadh leó, agus ní dócha go mbeidh Connachta tráighte an uair sin féin. Paidreacha is mó atá aige san leabhar so, acht tá fo-amhrán binn ann, cuir i gcás an Caisideach Bán. Ní fuláir nó beidh éileamh ar na leabhraibh seo, i n-iarthar na hÉireann go háirithe. Scilling an ceann atá ortha, agus is iad Muinntir Ghill atá gá gcur amach. <L 160> Fuaireamair ó Mhuinntir Bhrúin agus Nualláin cuid a trí agus cuid a ceathair den CHNUASACHD BEAG AMHRÁN a chuir an tAthair Pádraig Breathnach le chéile. Is mór an áise i scoileannaibh i n-a mbítar ag foghluim cheóil leabhair bheaga deasa taidhseacha dhen tsórd so. Táid siad Gaedhlach ó cheann ceann. Tá na ceól Gaedhlach, is táid na hamhráin ar fheabhus. 'N-a theannta-san tá nótaí le n-a gcois agus Foclóir beag i n-a dtugtar míniughadh na gcruadh-fhocal. Tá amhráin de gach saghas ionnta — an mear 's an mall, an subhach 's an deórach — agus an uile ceann aca ar oireamhnaighe an tsaoghail do leanbhaíbh. Tá an chéad chuid is an tarna cuid ar fagháil le tamall agus do réir mar is clos dúinn tá an t-an-éileamh ortha. Beidh an oiread céadna agus breis ar an dá cheann so. Molaimíd go mór an tAthair Pádraig. Ní indiu ná indé do thosnuigh ar chabhrughadh leis an nGaedhilg; ná ní'l deireadh le n-a shaothar fós. Go bhfága Dia abhfad againn é. Scéal é a “Scéaluidheacht Chúige Mumhan” is eadh MÁIRE NÍ RÓGÁIN, an leabhairín is déidheann- aighe a chuir Connradh na Gaedhilge amach. Is maith linn na leabhairíní pingne seo a bheith gá gcur amach go tiugh. Is ar a leithéidíbh seo atá an ceannach is mó age muinntir na Gaedhilge, agus go háirithe ag an dream ná fuil ró-ualach de ghustal an tsaoghail seo ortha. B'fhearr linn scéal nísa shia agus foclóir nísa lugha, ar mhaithe leis an muinntir thuas; acht ní raibh leigheas ag an Laoideach air. Níor fhéad sé an scéal a chur i bhfaid. Scéal ana-thaithneamhach is eadh “Máire Ní Rógáin.” Bhí an clódóireacht fé láimh Phádraig Uí Bhriain, agus dhein seisean a chion go taidhseach is go piocaithe féibh mar is gnáthach leis. Is mór an chreideamhaint atá ag dul do Sheán Ó Catháin mar gheall ar na CÁRTAÍ DATHUIGHTHE seo a chuir amach an lá fé dheireadh. Cártaí draoidheachta a thug duine éigin ortha, agus ní miste a rádh ná gurab earraidhe draoidheachta iad i láimh dheagh- mhúinteóra Gaedhilge. Tá a mhalairt de chrot anois ar mhúinteóireacht na Gaedhilge seochus mar bhí fé réim tá a trí nó a ceathair de bhliadhantaibh ó shoin ann. Ní'l éileamh ró-mhór ar leabhraibh anois. Tosnuightar ar chainnt ó thosach na scríbe. Siní an tslighe nadúrtha. Siní an tslighe is comhgaraighe agus is fearr. Tá urmhór de mhúinteóiríbh na Gaedhilge ag déanamh úsáid de “Chainnt” Sheáin, agus ní baoghal ná go mbeidh fáilte aca go léir roimh na Cártaí seo. Is mór an congnamh iad chun deagh-chomhrádh simplidhe Gaedhilge a mhúineadh, agus go háirithe na fadhbanna a bhaineann le “Is” agus “Tá.” Táimíd féin gá dtaithighe ó chuir Seán ag triall orainn iad, agus is eól dúinn gurab iad atá go hadhsáideach is go hoir- eamhnach. B'fhéidir, ó chuir Seán lámh chun na hoibre i n-éan-chor, go bhfuighmís uaidh a thuilleadh beartíní i dtaobh déantúisí, ceárd, airgid, duilleabhair, &rl. Badh mhór an áise do mhúinteóiríbh a léithéidí. Ní chosnaíd na cártaí dathuighthe seo acht tuistiún. Tá leabhar beag ag gabháil leó ag míniughadh cionnus usáid a dhéanamh díobh; agus tá clúdach deas taidh- seach timcheall ortha. Fuairemair SEANMÓIRÍ MUIGHE NUADHAT an lá fé dheireadh. Beidh rud éigin againn le rádh n-a dtaobh an mhí seo chughainn. IRISLEABHAR NA GAEDHILGE. Badh mhaith leis an bhFear Eagair giotaí agus rudaí oireamhnach d'fhagháil ó sna daoinibh a léigheann an tIRISLEABHAR. Éinne go mbuaileann uime rud ná tuigeann sé, cuireadh a thuairisc chugainn, agus leig- fam os comhair léightheoirí an IRISLEABHAR é. Ar scáit a chéile mhairid na daoine. Iarraimíd ar ár lucht aitheantuis a ndícheall a dhéanamh ar ár son, ionnus go gcuirti breis cheannach ar an IRISLEABHAR. Tá an tIRISLEABHAR ar fagháil ar leath-thuistiún anois, agus badh chóir do gach Gaedh- ilgeoir é cheannach agus cion Gaedhil a dhéanamh ar a shon.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
