Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Craobh Inis-Meadhóin
Title
Craobh Inis-Meadhóin
Author(s)
An Rúnaire,
Pen Name
An Rúnaire
Composition Date
1899
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
Craobh Inis-Meadhóin Tá sé sgathadh maith anois ó chuireamar cunntas ag an gClaidheamh, acht ní shin é an fáth nach rabhamar a déanamh oibre maithe na dhiaidh sin. Is fearr le muin- tir na h-áite seo gníomh agus obair do dhéanamh lá ar bith ná caint. Dia Domhnaigh, an t-ochtmhadh lá déag bhí cruinniughadh mór againn a dteach na sgoile. Is minic bhí an seomra líonta suas go béal ó cuireadh an ghéag seo ar bun acht ní fhacas an oirid ann riamh agus bhí an lá úd. Tá an cailín óg tír-ghrádhamhail sin, fíor-charaid na Gaedhilge, an bhean uasal mhúinte fhoghluimte, an charaid bhréagh Ghaedhealach sin. Aigneas ní Fhaircheallaigh a nInis- mheadhóin ar a cuid laethe saoire agus thug sí cuairt orainn agus ní chúram dhúinn a rádh go raibh céad míle fáilte roimpi. Níor tháinig fear ná bean annso riamh a thaithnigheanns chomh mhór le muinntir na h-áite. Dá dtiocfadh a leitheide ins gach áit a labhruighthear an teanga, bheith níos mó meas ar an nGaedhilge na mar tá. Thar éis an sgríobh agus an léigheadh, bhí abhráin a's sgéalta, agus ceól agus puirt a damhsa againn. Thug Éamonn O Briain agallamh Phádraic agus Oisín uaidh agus is é atá deas air. Is deacair fear fhágháil tá i n-ann cainnt chur i ndiaidh a chéile, ná chroiceann chur ar sgéal comh maith le Éamonn. Glaoidheadh ar Shéamas Ua Conceannain, tá ar éis teacht as San Francisco, California gur thug sé óráid bhríoghmhar chéillidhe uaidh. Tá sé (30) deich mbliadhna fichead ó d'fhág sé Éire agus má tá féin níor chaíll sé an teanga a gheall Dia dhó, cé go bhfuil cuid againn chailleanns í nuair bheas- muid ann cheithre uaire fichead. D'innis sé dhúinn an obair nór tá na hÉireannaigh a dhéanamh i Meiriocá i dtaobh ar dteanga, tá sé dá múnadh ins an coláisdíbh is áirde agus is mó cáil ann, tá na hÉireannaigh dhá foghluim dhá gclainn, tá cion agus meas agus grádh aca orra (.i. uirri) agus goidé an fáth, adeir sé, nach ndéanann muid mar an gcéadna annso a nÉirinn. Má's mian linn Éire bheith na náisiún go deo, má's mian linn, meas bheith againn orainn féin, caithfidh gach fear agus bean agus páisde i nÉirinn teanga na hÉireann a labhairt. "Aithnighthear daoine" adeir sé "do réir an teanga labhrann siad agus an tÉireannach nach bhfuil aige acht Béarla, ní'l sé ceart na cóir an t-ainm bréagh- naomhtha sin do thabhairt air, mar ní thuilleann sé é." Labhair Aigneas Ní Fhaircheallaigh agus dubhairt go raibh bród mór agus lúthgháir orra (uirri) bheith 'nar measg arís agus go mór-mór ó cuireadh an chraobh ar bun go bhfuil sí lán-chinnte go dtiubhramuid aire mhaith do'n sgoil agus go raibh súil aici gur geárr nach mbeadh duine beag ná mór sa n-oileán nach mbeadh abálta ar an teanga sgríobh agus a léigheadh. Ghabh an Maighistir Sgoile, Mícheal Ua Cúnain, "caitheamh na ghlais" agus is rí-dheas rinne sé é. Tugadh beagan eile abhrán agus damhsa dhúinn agus annsin sgaipeamar go dtí an Domhnach seo chugainn nuair thiucfamuid a dteannta chéile arís le congnadh Dé. Beannacht Dé agus Mhuire ar an gClaidheamh Soluis. Is fada linn go dtagann sé gach seachtmhain. Níor tháinig aon pháipéar nuaidheacht' annso riamh chuireanns an oirid rí-mhéid orainn leis. Go mairidh sé beo go deo An Rúnaire
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services