Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Seanfhocail. VII.
Title
Seanfhocail. VII.
Author(s)
Féach bailitheoir,
Compiler/Editor
Ó Donnchadha, Tadhg
Collector
Ó hEidhin, Tomás
Composition Date
1906
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
SEANFHOCAIL. VII. TOMÁS Ó hEIDHIN DO BHAILIGH. 604. Támuid dall i gcúinne dhuine eile. 605. Tar éis na mionnaí is fearr na mná. 606. Tá sí seang sinnil fós. Adéar- faidhe le mnaoi a bheadh timcheall bliadhain go leith pósta muna mbeadh clann aici. 607. Tuile ádhtha air nó ar dhuine ar bith nach raghadh a-bhaile i n-am. 608. Tá iasc sa bhfairrge chomh maith agus gabhadh ariamh. 609. Tá sé chomh te le Púirín Átha. 610. Táir chomh bréagach leis an bhfear adubhairt go gcualaidh sé an féar ag fás. 611. Thríd síos agus thríd suas. 612. Tá an lá ar a luach aige. Bhí an lá go breagh agus rinne sé obair mhaith. 613. Thug sé a hinneacha leis. An cat ag rith. 614. Thógfadh mórán tuilleadh. 615. Tá fabhar i nIfreann. 616. Ualach ghiolla na leisce. 617. Fiacail con nó crúb capaill nó focal duine uasail — trí nídh nach féidir aon mhuinighin a bhaint asta. 618. An rud nár chaith tú féin caithfidh duine eicínt eile é. <L 70> 619. An dá thráigh. 620. Chuirfeadh sé dhá thóin i mbaraille. 621. A mhian féin ag an uile dhuine. 622. Ar mhaithe leat féin. 623. Is fearr bréan-mhóin 'ná bheith gan aon-mhóin. Ní'l fhios agam nach “bréag” do chuireadh isteach annso i n-ionad “bréan.” 624. An rud do-gheibhtear go holc im- thigheann go holc. 625. Chomh bodhar le cloich. 626. Dá dhonacht é is fearr é 'ná bheith gan é. 627. Bhí gealadh aca ar a chéile. 628. Ceannuidhe cluaise. 629. Dhá fheabhas an áit amuigh caithfear triall ar an mbaile. 630. D'órduigh Dia an cioth do leigean thart. 631. An té a dtagann an caipín dó caitheadh sé é. 632. Chomh geal leis an eala. 633. An t-aonmhadh aithne déag — tabhair aire dhuit féin. 634. B'fhiú iad deoch a bhogadh dhóibh. Bhíodar go maith. 635. Dá fheabhas iad na bróga is fearr greim feóla. 636. Go dtuga Dia cabhair na glóire dhúinn. 637. Go réighidh Dia dhúinn; nó go réitighidh Dia dhúinn. 638. Ní ualach é 's is deas an chéird é. (Lásaí). 639. Beidh ball dobhráin air. 640. Go deo thú! 641. Fuair sí amach aghaidh na cabhartha. 642. Bíodh a mhúnadh ar dhuine eicínt eile. 643. Ar an mhoill a bhíos an bhreis. 644. Pé maith olc leó é is mar is toil le Dia bhéas an lá. 645. Pléidheadh siad le chéile é. 646. An té théidheas i mbannaí íocfaidh sé fiacha. 647. An té a mbeidh an cioth os a chionn, beidh faitchíos air. 648. An té bhíos amuigh fuaruigheann a chuid. 649. Tá am le thí gach uile shórt. 650. Ar muin na muice. 651. An rud ná goidthar faightar. 652. An té chuireas síos ní hé thóigeas. 653. An rud nach fiú é iarraidh ní fiú é fhágháil. (A crioch san). Gluais. 605. Also, “D'éis na mionn, &c.” 607. Perhaps for “tuilldeadh ádhtha.” 609. Will some reader explain púirín átha. 612. Ar a luach, at its value. 613. Na hinneacha, the bowels, entrails. 614. “Much would take more.” 619. Refers to the proverb “Ní thagann an dá thráigh leis an ngobadán.” 623. Bréan-mhóin, bad turf, ill-smelling turf. 624. “What is got badly goes badly.” 626. Also “Dá dhonacht é Séamus, is fearr é 'ná bheith in' éaghmuis. 627. Gealadh, fondness. 630. An cioth do leigean thart, to let the shower pass. 634. Deoch a bhogadh dhóibh, to offer them a drink. 637. “May God smoothen (things) for us.” 639. Ball dobhrain, a mole. 641. Aghaidh na cabhartha, “the features of help,” a helper. 645. “Let them argue it out amongst themselves.” 646. An té théidheas i mbannaí, he who goes security. 648. Fuaruigheann a chuid, his portion grows cold; also “fuarann a chuid.” 649. “There is a time for everything.” 651. An rud ná goidthar, what is not stolen. 652. A chuireas síos, who puts down, plants. 653. “What is not worth asking is not worth getting.” We have received the following list of corrections from Tomás Ó hEidhin to the first portion of above collection, and would be glad to receive other lists, variants, &c.:— 10. An té nach n-iomcuirfidh a chasóg an lá breagh ní bheidh sí aige an droch lá. An té nach n-iompró' a d'airigheas-sa i gcomhnuidhe. 17. Ag cur a thaoibh leis an tuinn, putting his side to the wave — putting his side to the storm, or shouldering it. 23. Bunóg, a drop on the sole of the foot. 33. Aon mhuinntir “amháin” muinntir Árd Raithin. Cuirtear “amhánn” annso. 83. Caraid. Ní'l an focal so i n-áireamh an iolra. Friend nó support is eadh é. 84. Cathughadh, temptation. Chuir sí cathughadh orm, she tempted me. 94. Leigean faoi, letting under, calming down. 95. Gíogach, restless, busy. 107. Chomh geal leis an eala. Níor airigheas éinne ariamh ag tabhairt “falla” ar “bhalla” san áit seo. Eala atá annso ar chuma ar bith. Na healaí geala' the white swans. (Tá sé ar an dá nós agat, a Thomáis, feach uimhir 632 thuas). 134. Fuighleach, tá an t—“l” caol san áit so. 14. Tuicín; bhí an “t” leathan ag an bhfear a bhfuaireas an seanfhocal so uaidh. Isé an mhíniughadh féin a chuireas síos air. 152. Sgaoile, sgaoileadh an litriughadh ceart, is dóigh. 177. D'airigheas “paidir shasmán” go minic. 218. Fuair tú amach an dóigh (dóth) object. Tomás Ó hEidhin.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
