Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Seanfhocail. V.
Title
Seanfhocail. V.
Author(s)
Féach bailitheoir,
Compiler/Editor
Ó Donnchadha, Tadhg
Collector
Ó hEidhin, Tomás
Composition Date
1905
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
SEANFHOCAIL. V. TOMÁS Ó hEIDHIN DO BHAILIGH. 497. Ní leis na fearaibh maithe a bain- tear an foghmhar. 498. Ní dhóigheann sean-chab é féin. 499. Ní mhaireann rith maith don each i gcomhnuidhe. 500. Níor dhubhairt fearg fíor. 501. Ní bhíonn aon chuimhne ar an arán a hithtear. 502. Ní hionann bodach is Dia. 503. Ní éireóghaidh sé go n-éirighidh fiona ag forsadh. 504. Nuair théidheas an bocht go hursain téidheann sé go gabhail éadain. 505. Ní thabhairfeadh sí órlach dhe ar ór. Bhí sí go mór i ngrádh leis. 506. Nainsí Ní Dhálaigh, bhainfeadh a bláthach gáire as cat. 507. Níor mhisde dhuit nimh a bheith ar a cuid. Bhí sí an-ghortach. 508. Ní dá roinnt leis é, cailleadh cuid mhaith air. 509. N-a min is n-a mbainne. Súighte tré na cheile. 510. Ní hé a mhalairt a bhí ann. 511. Níor choiscéim idir dhá theach dhó teacht as. Ráidhte le bealach fada. 512. Ní raibh ann acht na bráithre is d'imthigh na bróga. 513. Níl aon chíos a ndiaidh cainnte. Dá mbeadh ní bheadh an oiread le rádh ag daoinibh. 514. Ní imreóghadh cat dá aois le sop. 515. Níl ag mnaoi acht a teanga. Ar an ádbhar sin is ceart cead cainte thabhairt dithi agus gan bacadh léithi. 516. Ní fearr an iomarca léighinn 'ná faoi n-a bhun. <L 35> 517. Ná cuir suas do dhada acht do bhuillíbh. 518. Ní maith sagart gan cléireach. 519. Ní féidir an sean-fhocal a shárughadh. 520. Ní mar a shaoiltear bhíos go minic. 521. Ní chuimhnigheann an fear sáthach ar an bhfear leath-sháthach. 522. Ná bí do-shásta. 523. Nár lagaidh Dia thú. 524. Nár chuiridh Dia brón ort. 525. Níl áit ar bith mar an mbaile. 526. Níl duine ar bith gan a lochtaí féin. 527. Oisín i ndiaidh na Féinne. D'airigheas “an casadh guisín (ag Oisín?) i ndiaidh na Féinne” air seo. 528. Pluid nua ar shean-phluid. 529. Pósta ar iarraidh a béil. Go maith as. 530. Pósadh Domhnaigh bíonn sé brónach. 531. Plaicín gabhair. Rinne sé plaicín gabhair de. D'uaidh sé ar fad i n-éinfheacht é. 532. Pósadh dícéillídhe. 533. Pósadh mar mhagadh. 534. Roinneann Dia na subháilcí. 535. Rath do chéirde ort, an annsin atá tú? 536. Raghadh sé ar shagart na buile. D'airigheas so le stoca bhí an-mhór. 537. Raithneach é, raithneach é, is mairg nach mbainfeadh é. 538. Raghaidh sé síos agus ní cuirfear beannacht len' anam. 539. Soitheach mór fada is bainne abhfad síos. 540. Seóladh na ngamhan sa bhfásach. Deirthear go gcialluigheann gamhna géidhidhe annso. 541. Slán as mo láimh-se é. 542. 'Sí an cailín is sine againn an cailín is mire againn. 543. 'Sé an greideal ag tabhairt tón dubh ar an mbácús é. 544. 'Sé an chéad bhiadh chuaidh ar shliogán dó. Is ionnan so agus a rádh go raibh sé nádúrtha leis, nó gur bh'é an chéad obair do rinne sé. 545. Súil le breith chailleas an cearrbhach. 546. 'Sé Lá Nodlag againn é is daoine bochta gile gan aon phioc. Adéarfaidhe go minic nuair bheadh féasta beag dá chaitheamh. 547. San áit nach bhfeicfar é cloisfear é. Bhí sé uailleach. 548. Sábháil an foghmhar fhad is tá an ghrian suas. 549. Sláinte an bhradáin agat — croidhe folláin agus gob fliuch. 550. Scéal i mbárr bata. Adéarfaidhe súd le scéal gan áird. Ar na cláraibh a dtugtar cláir mhéire ortha i mbéarla a tugadh an t-ainm seo ar dtús, acht anois tugtar mar ainm ar theachtaireacht tein- treach é. Is ionann “an scéal i mbárr bata” agus “an teachtaire teintreach.” 551. Scéal an chaipín deirg. Ráidte le díospóireacht fhada. 552. 'Sé an sionnach i gcraiceann an uain é. 553. 'Sé a leanbh féin bhaisteas an sagart i dtosach. 554. Samhradh riabhach is fóghmhar grian- mhar. Sin é bhíodh ó na Fiannta. 555. Sáruigheann an fhoighide an chin- eamhaint. 556. Scéitheann meisce mí-rún. 557. Searrach feasach ag láir uathbhásach. 558. Sláinte na mbromaighe agat. 559. Slán saoghlach an scéalaidhe. 560. San oidhche bhíos na caisleáin dá ndéanamh annso. 561. Shílfeá gur ann a briseadh an luing. 562. Síleann fear gan aon chiall gurab aige féin atá an chiall ar fad. <L 36> 563. Saoghal fada abhfad ó bhrón. 564. Sé comórtas píobaire dhona le n-a mháthair é. 565. Sonuachar fionn gléigeal agat. 566. San aois leanabaidhe. 567. Sonas ar do láimh. 568. 'Sé an brathlín a bhaint de chorp é chongbháil. D'airigheas so ráidhte i dtaoibh airgid do bhí caillte ag fear bocht. 569. Seaghán saor margadh daor. 570. Tagann comhar na gcomhursan le chéile. Gluais. 499. Ní mhaireann … do, “does not live to,” does not stay with. 501. “Eaten bread is soon forgotten.” 503. Go n-éirighidh, till fiona (?) goes harrowing. Ag fuirseadh in Munster. 504. “When a poor person goes to the door, he does not stop till he gets to the chimney-prop (?).” Will some reader define gabhal éadain. 506. Bhainfeadh a bláthach, “her buttermilk would make a cat laugh,” an ironical saying. 507. Níor mhisde dhuit, it would be as well for you. 508. Ní da roinnt leis é, “Not dividing it with him,” not grudging it to him. 509. Súighte, soaked through each other. 513. Cíos i ndiaidh cainnte, a tax on speech. 515. “A woman has only her tongue.” Cead cainnte, leave to speak. 517. “Put up with anything except blows.” 521. Sáthach, satisfied. 522. Do-shásta, hard to be satisfied. 527. That is “left lonely and alone.” 528. Pluid, a blanket, quilt. 529. Ar iarraidh a béil, according to her wish. Go maith as, well satisfied. 531. D'uaidh sé, “he ate it all together.” 533. Mar mhagadh, playing at. 537. Raithneach, fern. Is mairg nach, pity him who would not pluck it. 538. Raghaidh sé síos, .i. into the grave. 540. Seóladh na ngamhan, driving the calves. 542. An cailín is sine, the eldest girl. Is mise, most active. 543. An bácús, the oven. 544. An chéad bhiadh, “the first food he got with a shell (spoon).” Nádúrtha leis, kind for him. 545. Súil le breith, expectation of winning. 547. Uailleach, loud-voiced. 550. Clár mhéire, “finger-boards.” Teachtaireacht teintreach, the telegraph. Teachtaire teintreach, a telegram. 553. A bhaisteas an sagart, that the priest bap- tises. 555. “Patience overcomes destiny.” 556. Scéitheann, squirts, lets out. Mí-rún, an evil secret determination. 558. Na bromaighe, (?) na mbromach, of the foals. 564. Comparing a bad piper to his mother. 565. Sonuachair, a good companion. 568. “It is taking the shroud off a corpse”. 570. In Munst. they say “ní thagann, &c.”
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
