Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Clodhanna Nua.
Title
Clodhanna Nua.
Author(s)
Ní fios,
Compiler/Editor
Ó Donnchadha, Tadhg
Composition Date
1905
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
CLODHANNA NUA. Is minic gur maith linn ár gcion ar dhuine áirithe a chur i n-umhail. Má's leanbh ar scoil é, nó dalta de chraoibh éigin den Chonnradh, agus go dtaitneann linn an chuma i n-a bhfuil sé ag foghluim agus a dhíograisighe is oibrigheann sé, is maith linn tabharthas beag a bhronnadh air i ndíol ar a shaothar. Ní heól dúinn aon rud do b'fhearr chuige seo 'na leabhar maith Gaedhealach. Is deacair le cómhaireamh na maitheasaí a dheineann deagh-leabhar. Is fada nár chuireadh i gcló aon leabhar ba Ghaedhealaighe, nó b'fhóghanta 'ná “LEABHAR AITHRISEÓIREACHTA NA nGAEDHEAL,” do chuir Muinntir Ghill amach i gcaitheamh an mhí seo ghaibh tharainn. Tá an leabhar so lán-tuilte d'fhíor-sprid na nGaedheal; an tseana- sprid úd nár chlaon fós riamh is ná claonfaidh go Luan na mBreath. Tá Éire d'éis an chulaidh bhróin, is d'éis rian na daor-bhruide a chaitheamh dhi. Tá sians an dóthchuis is an tógaint chroidhe n-a guth, & tá i ndán di, i láthair Dé, dul suas is suas go sroisfidh an barra ba léi fé réim na seann-Ghaedheal. Do thuig “Sceilg” a nóta béil go maith, agus do bhailigh i bhfochair a chéile dhúinn annso na giotaí is fearr d'oirfidh don nua-shaoghal atá tagaithe orainn. Tá giotaí i nGaedhilg ann agus giotaí i mBéarla; agus is maith an luach leach-choróinneach an leabhar. Molaimíd an saothar so “Sceilg na Sceól”, agus tá súil againn gur gearr go bhféadfar an leabhar a thabhairt amach ar scilling, ar chuma ná beidh leath- scéal ag aon Ghaedheal toisc gan an leabhar a bheith aige. Tá “AN LEABHARLANN,” d'éis teacht chughainn arís. Sidí an dara uimhir, & dá fheabhas an chéad cheann is fearr an ceann so, dar linn. Mara mbeadh ann acht pictiúir an Chlósaigh, do dhein a lán le n-a linn ar son na Gaedhilge, do b'fhiú aon airgead an uimhir seo is nílimíd gan dóthchus go bhfuighidh Cumann na Leabharlann daltaí dá bhárr. Tá cheithre cinn d'aistibh Gaedhilge ann an taca so, ceann ó'n gCraoibhín Aoibhinn, ceann ó Ghruagach an Tobair, ceann a Dhomhnall Ó Conchubhair, agus ceann ó Phádraig Mac Piarais. Liosta ana-usáideach is eadh “A Short Bibliography of Irish History”. Ní féidir d'áireamh annso, gach a bhfuil de rudaíbh maithe ins an leabhar. Faghadh gach éinne é. <L 16> Leabhar eile ón Laoideach! Seadh go deimhin, agus leabhar go bhfuil dian-ghábhadh leis. “POST-SHEANCHAS” is ainm do. Ná bíod leathscéal ag éinne feasta i dtaobh gan na litreacha a chuireann uaidh do fheoladh i nGaedhilg. Is mór an áise dhúinn an Post-sheanchas so an Laoidigh, & ní fuláir ná go bhfuair sé a lán dá dhuadh. Tá ana-chuid eóluis i dtosach an leabhair ar Chúigíbh, ar Dhúithchíbh is ar Chonntaéthibh na hÉireann, nár mhór do gach duine iad a scrúdughadh is a mheabh- rughad go maith & usáid choitchianta a bhaint asta. N-a bhfochair súd tá ceart-eolus ar cionnus litir a seóladh i nGaedhilg. Tá Muicinis ar muin muice Measadh duithi docht a cláir Ag an gCoin a críochaibh Cualonn D'fhíor-fhuil toir ba nuadh-oll náir. Suairc ár bpinn ag líomhadhlitreach Léimfidh chugainn misneach mór Glacam comhairle chaoin charad Maoidh ro-ghairbhe namhad nódh. Dealg i mbeó gach amhuis uallaigh Aiste dhuthchuis chuis chuandaigh cháidh Is a triall tar bántaibh Banba Tré bhárcaibh ba gharga gáir. Fáilte dhuit a leabhair léir i bhFódla na gclas gcomh-réidh, Ceilfir n-ár measc an mheath-mhuc Teichfidh feast' ó “Phost-sheanchus”. Chuir Muinntir Ghill ag triall orainn “An English- Irish Dictionary and Phrase-book. Is é seo an dara cur amach de leabhar Edmund E. Fournier d'Albe. Gach a raibh ar ár gcumus a rádh i dtaobh an leabhair, dubhramair cheana é. Do cuireadh beagán leis, acht d'fhágadh a lán ann ná raibh ceart ó thúis. Mara mbeadh roinnt mhaith eóluis age duine ar an nGaedhilg b'éidir go mb'fhearra dhó déanamh i n-éaghmuis leabhair den tsórd so; acht is maith an rúd a leithéid a bheith ann. Tiocfaidh sé crosta ar dhuine anois is arís cuimhneamh ar an bhfocal ceart i n-áit áirithe, agus is minic gur mhaith leis leabhar mar é seo a lorg chuige. Acht loiteann a leithéidí seo daoine ná fuil oilte ar an nGaedhilg. Múineann dóibh gur mar a chéile an focal Béarla & an focal Gaedhilge, agus is annamh riamh gurab eadh. Is féidir an leabhar so d'fhagháil anois ar leath-choróinn. Tá an t-aistriughadh a dhein an tAthair Tomás Ó Ceallaigh ar “Chaitlín Ní Uallacháin” tar éis teacht amach i n-a leabhairín beag taidhseach. Deir a lán dá bhfeacaidh gá léiriughadh le linn an Oireachtais i mbliadhna é gur beag nár sháruigh an t-aistriughadh ar an mBéarla mbunadhsach. Bíodh soin mar atá, is deas a chuir an tAthair Tomás Ó Ceallaigh le chéile é. Tá gluais len áis. Réal, a fhiacha. Tá an tríomhadh cuid de “A Handbook of Modern Irish” i gcló anois. Tháinig sé seo i gcló san “gClaidheamh Soluis” ar dtúis & ní fuláir nó beidh fáilte age macaibh léighinn roimhe ar a chur amach i leabhar. Tá timcheall fiche ceacht ann, ag cur síos ar na hUimhreachaibh, ar an Modh gCoinghiollach, ar Fhuirm Ghaolmhair an Bhriathair, ar Inscnibh Ainmneach, is ar a lán de phuintíbh eile. Níl de locht againn air acht an ró-shuim a cuirtear i gcoraibh beaga suaracha cainnte. Tá cleachtaidhe ann i gcóir aistriughadh is foclóirí usáideacha. Tá an t-ughdar, Dochtúir Mac Énrí ag obair ar an gceathramhadh cuid. Cuirfar i gcló ar dtúis san “gClaidheamh Soluis” é. Naoi bpingne fiacha an leabhair seo. Muinntir Ghill atá gá chur amach. Tá an Dochtúir Seaghán Mac Énrí d'éis aiste bheag stardha ar “Bhás Ghofradha Uí Dhomhnaill do thabhairt amach, leis. Bhí an aiste seo i gcló ar dtúis i “nInis Fáil.” Chuir sé gluais leis, agus thug amach n-a leabhairín pingne é. Déanfaidh adhbhar léightheóireachta dhon mhuinntir atá ag obair ar an “Handbook.” <L 16b> SMUAINTE AR ÁRAINN, I n-a dtugtar cúnntas i nGadhilg shnasta shimplidhe ar Árainn na Naomh agus ar mhuinntir Ghaedhealaigh na háite sin, agus ar phátrún, Feis, Aeridheacht, Banais, agus c., do bhí 'san Inis, maille le fiche íomhaigh ag taisbeáint slighe bheatha agus caitheamh-aimsire na ndaoine. Fá páipéar láidir, 6d.; tríd an bpost, 7d. Fá éadach, 1/-; tríd an bpost, 1/2 Fá leathar, 1/6; tríd an bpost, 1/8. AODH Ó NÉILL. DRÁMA ÚR-NUA. DO SGRÍOBH "CONÁN MAOL." An chéad leabhrán do shraith-leabhair "An Chlaidhimh Soluis." Ar Fagháil Ó Rúnaire Connartha na Gaedhilge, Agus ó gach éan reiceadóir leabhar eile, ar thrí pighinne. Agus tríd an bposta, ar thrí pighinne is leith-phighinn. Clódhanna Nua, agus rl. 2d. Tríd an bPost - 2½d.]
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
