Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Is Malluighthe 'n Dram Tuínncéirí (ar leanamhaint).
Title
Is Malluighthe 'n Dram Tuínncéirí (ar leanamhaint).
Author(s)
Ó Muimhneacháin, Diarmaid,
Composition Date
1904
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
"IS MALLUIGHTHE 'N DRAM TUÍNN- CÉIRÍ." (Ar leanamhaint). Do bhí an chailleach ámhthach ag dul i ndáine agus i ndéine ar Dhómhnall chun gur thug sé rop den ráinn fúithi uaidh amach. Do bhuail sé í i ndroichead na sróna agus do chuir i ndiaidh a cúil í siar siar dtí gur thuit sí ar a tóin i gcorcán leitean a bhí ag plubar- naigh ar thaobh na teineadh. Muna raibh scréachach annsoin ann cas liom é. Fé dheireadh thiar thall do bhí eagal ag teacht orainn-na amuigh go mbeadh cuirp istigh,
agus siúd isteach sinn chun cabhruighthe le Dómhnall. Níor bh'fhada go raibh na túinn- céirí scriosta amach idir futh fath againn, agus do chaitheamair pé acharas a bhí aca amach i n-a ndiatha. Airiú do bhí iongnadh ar gcroidhthe orainn nuair cé bhuailfeadh aníos dorus an tseombra acht an bhean ruadh — an té'r fé ndeárr an obair ar fad. Do bhí sí i bhfolach i gcaitheamh an ghleóidh go léir, agus d'iarr sí coimirc orainn-na i bpéin Dé. Do innis sí scéal éachtach dúinn mar a leanann. Do b' amhlaidh a bhí na tuínncéirí dh'éis í dh'fhuadach ó n-a muinntir an mhaidean soin go moch. Inghean feirmeóra bige ón nDaingean a b'eadh í. Nuair a bhí sí ag teacht a-bhaile le gealadh an lae ó thig comhursan 'n-a raibh rinnce aca an oidhche roime sin, do casadh na tuínncéirí uirthi ar an mbóthar agus do thógadar leó í. Do bhagradar uirthi dá gcuirfeadh sí liúgh ná smiog as a béal go ngeárrfaidís a scórnachí Do bhí eagal a hanama uirthi, acht do bhí s. ag faire ar éalúdh uatha an chéad fhaill a gheóbhadh sí air. Dubhairt sí gur bh'é Radhairí a thug an chéad fhóirithint uirthi le n-a chuid póga. "Dar fiadh," ar sé, "ba rathmhar na trí póga iad, acht bíodh a bhuidheachas ar dhath do ghruaige agat, a inghean ó." "Bíodh," arsa mise, "agus ar mo cheathramhadh thobac-sa chómh maith. Mise ba bhun le tú thabhairt ó ghaithí na dtuínncéirí, mar is mé a chuir i gcluais an bhuachalla so thu phógadh, agus is mé thug breab do chun a dhéanta, rud is dóchas nár iarr aon fhear ó chruthnughadh an domhain chun cailín a phógadh." Ba bheag ná go raibh éad ag teacht orm le Radhairí. "Mhaise ciorrbhadh saoghail ar an mbeirt agaibh," arsa Dómhnall, "Mura mbeadh go bhfuilim pósta ní'l aon chúirt sa talamh nách liom a bhuadhfaidhe an cailín óg, mar gan amhras is mise d'fhuascail í ó n-a cruadh- chás lem' chiopóig ráinne; agus ní baoghal gur theicheas liom féin leis mar a dheineabhair- se, a bheirt bhioránach." An fhaid a bhíomair ag magadh agus ag cuir-sa-cúiteamh mar seo do leath an rárla lasmuigh ar a raibh tuitithe amach, agus do bhailigh lán 'an tighe de sna comhursain isteach. Do bhí óg-phósadh againn as soin go maidin i dtigh Dhómhnaill Mhóir agus ba ró- bheag ná go raibh cleamhnas déanta roim mhaidin do Radhairí agus don chailín. Lá 'r n-a bháireach, do chuaidh Dómhnall Mór agus Radhairí a-bhaile go dtí an Daingean léi. Nuair a shroiseadar an Daingean do bhí' an dúthaigh mór-thimcheall 'gá chuardach dhi, agus gan de thuairisc uirthi acht mar a shloigfeadh an talamh í. Ba mór é áthas a hathar agus a máthar nuair a bhuail sí an dorus isteach chúcha agus a scriosaire de bhuachaill chalma ghlan le n-a cois, mar b'in é an saghas Radhairi. Sé críoch is deireadh mo scéil é an méid a bhí i n-easnamh ar an gcleamhnas do cuireadh leis é an oidche sin ag an nDain- gean. Oidhche an phósta ní raibh aon bheirt ann ba scléipeamhla 'ná mise agus Dómhnall Mór, ná ba mhó ag an lánmhain nuadh-phósta. Do thosnuigh Dómhnall an spórt leis an amhrán ba oireamhnaighe don ócáid:- "Rabhdalam raindí rabhdalam raindí Rabhdalam raindí réidí, Rabhdalam rabhdalam rabhdalam raindí Is malluighthe 'n dram tuínncéiri." A críoch. DIARMAID Ó MUIMHNEACHÁIN.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services