Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Fá choinne Chruinnighthe Dhúin na nGall.
Title
Fá choinne Chruinnighthe Dhúin na nGall.
Author(s)
Martin, Mary,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1902
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
FÁ CHOINNE CHRUINNIGHTHE DHÚIN NA nGALL. I. Nach aoibhinn an áit é ar an chnoc os cionn an tsáile agus an cruinniughadh seo comh hálainn taobh amuigh de Dhún na nGall, agus gurab é an gnaithe uile go léir ann ag neartughadh na Gaedhilge, an chanamhaint a bhí i n-Éirinn sul má dtearnas uirthi feall. Tá an talamh seo comh naomhtha giota beag taobh thíos de go mb'fhusa dúinne smaoi(n)- tiughadh air i bhfad 'ná bheith d'á rádh. Tá na bráithre 'na gcéadtaibh 'na gcodladh ann faoi'n chréafóig; tá na seamróga ag fás tharsta 'gus an uile chineál bláth. Iarraim bhar bpárdúna anois ar son mise mo bhéal 'osgladh annseo indiú agus mo ghlór beag lag gan mhaith thógáil ann bhar measg, acht is bocht liom é an lá leigint thart gan innse daoibh fá'n áit bheannuighthe a bhfuilmid iongantach comhgarach dó, an áit i bhfuil na sgórtha agus na céadta bráithre agus naomh 'na gcodladh, acht chuala mé riamh nach bhfuil sé maith a bheith ag caint ar na mairbh mur ndéarfamuid paidir dóibh, agus ní fá choinne dhul phaidreacha thainic mise annseo indiú ar chor ar bith acht fá choinne amhrán beag Gaedhilge a rádh, dhá dtigeadh liom, acht, faraor, tá aon rud amháin dho dhíth orm agus sin an guth. II. Is truagh nach dtig liom-sa seinm mar na cuacha ná mac alla bhaint as néaltaibh le tuaim agus le ceól, go dtiocfadh liom-sa innse daoibh maitheas na Gaedhilge, an chanamhaint a bhí i n-Éirinn, 'gus a moladh mar badh chóir. Díbreadh an Ghaedhilg ar shiubhal ó bhailtibh móra; fuair sí dídean fá shléibhte faoi dhosracha fraoich. Agus cá bhfuil an chaint comh suailceach, ag teacht ar an tráthnóna, 'ná thart fá'n teinidh mhónadh le coinfheasgar na hoidhche? <L 133> Óch! óch! ní theanfa mé dearmad go bráthach de, dhá mbeinn comh sean agus go mbéidheadh cearc ábalta m'iomchar thart i n-a gob trí huaire fá'n teach, fá chailín óg de'n chomharsain ar bhuail cumhaidh í 'san Oileán Úr a n-oiridh (= i n-uraidh) agus phill sí ar ais 'un a' baile. Chuala mé dhá radh nach bhfaca sí rud ar bith ó chuaidh sí ann gur fhág sí é a thiocfadh léithi a chuir (= chur) caoi ar bith i gcomórtas ná anál fholláin bhárr na gcnoc, grásta an Ríogh 's an Ghaedhilg. III. B'éigean do'n Ghaedhilg a bheith diong- mhálta di féin uili-g'. Ní rabh sí deánta suas de dhomasach ná moirteál gan aol, ná, dhá bhfuigheadh an Béarla beag mín seo a leath oiread íosbairt, ní bheith aon fhocal di le chéile leis na trí chéadtaibh bliadhain. Ó, go musglaidh tú agus go mairidh tú, a chanamhaint na tíre; b'anacair do leabaidh agus b'fhada do néal. Agus cá bhfuil an chaint comh cráibh- theach ag dul do'n Phaidrín Páirteach 'ná sean-bhean ar a glúine 'gus an Ghaedhilg i n-a béal. Tá se uili-g' thart go leór, acht dhá gcluinfeadh sibh sean-mhná ag dul phaidreacha go cráibhtheach ná ag sgamhláil go tíoránta, mar chuala mise go minic ar an droch-uair damh fhéin, déarfadh an uile dhuine riamh agaibh nach bhfuil seort ar bith canamhaint dh'á dtiocfadh le duine ar bith a intinn a mhíniughadh ine sgéal gheárr leath comh maith leis an Ghaedhilg.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
