Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Sgannradh Sheághain na bhFiacal.
Title
Sgannradh Sheághain na bhFiacal.
Author(s)
Ua Briain, Micheál,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1902
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
SGANNRADH SHEÁGHAIN NA BHFIACAL. Is t-oidhche Dé Domhnaigh do bhailigh a lán buachaillí againn ag sgor- aidheacht go tigh Sheagháin na bhFiacal. Tá Seághan ana-chríonna anois, agus is mór an truagh é, mar is é an chuileachta fir é is feárr 'sa' logán so, agus tá cúis mhaith agam le sain a rádh, mar is ag triall air a thigeann buachaillí an bhaill seo ag sgoraidh- eacht, an fhaid a bhíonn na hoidhcheanta fada ann. Tar éis sinn a bheith tamall ag caint an oidhche seo mar gheall ar bháire comórtais a bhí idir bhuachaillí Chúil-Aodha agus buachaillí Charraig-an-Adhmuid annsa' lá roimis sin dubhairt Mícheál Ua Céileachair go raibh ár ndóthain ráidhte againn mar gheall air, go raibh an oidhche dh'á caitheamh agus gan aon sgeul ínnsithe fós ag fear an tighe dhúinn. Dubhra- mair go léir go raibh an ceart aige. "'Seadh, a Sheagháin," arsa Mícheál, "tánn tú críonna go maith anois, agus a lán do'n tsaoghal feicithe agat, agus mórán sgeultha ínnsithe agat dúinn ar chúrsaí greannmhara a ghaibh daoine a mhair led' línn, agus an 'neósfá dhúinn ar ghaibh aon chúrsa greannmhar tu féin i rith do bheatha?" 'Neósaidh mé dhíbh a bhuachaillí, arsa Seaghán, sgannradh a ghaibh me an cúigeadh lá deug d'fhóghmhar nuair a bhíos ocht mbliadhna d'aos, mar b'é an sgannradh é ba mó rug riamh me, agus bhíos chómh cómhgarach do'n bhás an lá sain is tá mo chosa do'n teine anois. Annsan am sain ní raibh aon tigh ar Charraig-an- Adhmuid ná aon chuimneamh go mbeadh go bráthach agus is é an áit go raibh an séipéal agus an tsráid ná thoir annsain ar Beul an Gheárrtha. Do chuadhas ann chun Aifrinn i n-éinfheacht lem' mháthair an lá so go bhfuilim ag trácht air. Do bhíomair ann tamall maith sar ar thosnuigh an t-Aifreann. Do casadh a lán garsún orm féinidh agus ghluaisigheas orm i n-éinfheacht leó ag caitheamh chloch 'san aodhar ar feadh tamaill. Do bhí mac fir tábhairne 'n-ár gcómhluadar go nglaodhaimís Seághan Fiadhain air. Do bhí coileán deas con aige. Do bhíomair go léir ag fághail ana-spóirt 'sa' choileán, mar, nuair a thuiteadh na clocha a bhíodh caithte 'san aodhar againn chun tailimh, do ritheadh an coileán chúcha agus d'árduigheadh sé leis 'n-a bheul iad. Do bhí cuid againn 'ghá rádh ná raibh aon ghadhar le fághail ab fheárr rith 'ná é. "Airiú," arsa mac píobaire a bhí ann go nglaodhaimís Diarmuid an Phíobaire air, "is beag an bhrígh é chun reatha seachas an coileán atá agam-sa agus fanaidh annsain go fóil go raghad dh'á iarraidh." Leis sin <L 34> d'imthigh sé uainn agus ba gheárr go raibh sé chughainn arís agus coileán deas gearr- eirbeallach i n-éinfheacht leis. "Airiú, a gharsúna," arsa mise, "nách mór an truagh dhúinn, ó tá an dá ghadhar bhreághtha sain againn, gan sinn thall ar Bun Laghaire mar tá an áit ag brúchtaigh le coiníní. Bhíos thall ar an Rathúnaigh i ndé i n-éinfheacht lem' mháthair ag stathadh sop pice agus bhí coiníní ar ár ndul agus ar ár dteacht rómhainn ag Bun Laghaire tamaillín siar ó'n áit 'n-a bhfuil an Sulán agus Dúbhghlais ag bualadh im á chéile, chómh tiugh is tá nóiníní ag fás ar an bpáirc sin thuas, agus iad ag rith 's ag damhas dóibh féin ar fuid na hínse. Dubhart lem' mháthair go raghainn dh'á bhfiadhach chun go mbeirinn ar chuid aca acht choisg sí me agus dubhairt sí liom ná feudfadh aoinne breith ortha gan gadhar a bheith aige." "Am briathar," arsa na garsúin, "go ragham ann nuair a bheidh ár ndínnéar ithte againn tar éis an Aifrinn." Do bhí an pobal go léir 'san am so ag dul isteach 'sa' tséipéal agus ghluaisigheamair- ne orainn isteach ann chómh maith leó. Tar éis Aifrinn d'iarr an Faircealach orm féin gan dul a bhaile chun dínnéir mar go bhfeud- fainn é dh'ithe 'n-a theannta féinidh. "Airiú, a Sheághain," arsa sinn go léir, "an é Faircealach Ua hUidhir go bhfuileann tú ag trácht air?" "Am briathar gur'b é, beannacht Dé le n'-anam," arsa Seághan, "agus cómhnaos dómh- sa díreach ab' eadh é. Acht goidé seo bhí ar siubhal agam mar gheall air. Ó 'seadh: do bhí cuireadh dínnéir aige dh'á thabhairt dam, agus cé bheadh ag gabháil thorainn le n-a línn ná mo mháthair. D'airigh mo mháthair é ag tabhairt an chuireadh dham agus, nuair a fuair sí é chómh fial is bhí sé, do chrom sí ar gháirí agus dubhairt sí liom fanamhaint 'n-a theannta dá mbadh mhaith liom é. Ní raibh uaim-se acht a cead fhághail agus ghluaisigheas orm i n-éinfheacht leis an bhFaircealach go dtí á thigh. Do bhí tigh an Fhaircealaigh 'sa' taobh thiar do Bheul an Gheárrtha. Do bhí tigh an phíobaire ceangailthe dhe; agus ar a aghaidh sin anonn 'sa' taobh eile 'bhóthar a bhí tigh an tábhairne go raibh garsún na con 'n-a chómhnaidhe ann. D'airigheas 'n-a dhiaidh sain gur a ball éigin aníos amach bean an phíobaire agus bean an tábhairne: acht bídís aníos nó i bhfus, ní bhacfainn leó anois, mara mbeadh go mbainfid siad lem' sgeul ar ball. Nuair a shroiseamair tigh an Fhaircealaigh do bhí an dínnéar leogaithe amach ar an mbórd rómhainn agus do shuidheamair síos dh'á dh'ithe; acht ba bheag de a bhí ithte againn nuair airigheamair ana-liúghaireach agus gáirí amuigh ar an mbóthar. Siúd amach me féin agus an Faircealach agus a raibh ann ar fad againn 'feuchaint cad a bhí suas. B'é fáth an fhothroim go léir dá choileach a bhí ag bruighin le chéile amuigh ar lár an bhóthair agus na daoine bailighthe i bhfuirm rotha mór- thímcheall ortha agus iad ag briseadh a gcroidhe ag gáiridhe im an mbruighin. Dubhairt an Faircealach liom gur le bean an phíobhaire agus le bean an tábhairne an dá choileach. Do bhí bean an tábhairne a d'iarraidh dul isteach trí sna daoine chun na gcoileach a chosaint ar a chéile, acht má bhí, ní leogfadh na daoine isteach í. "Airiu, a amadáin," arsa bean an phíobaire léi, "sgaoil leó féin: ar nóin, dá marbhaídís a chéile, nách suarach an meula iad?" "Feuch ná sgaoilfead, mhuise," arsa bean an tábhairne, "mara mbeadh agam acht an pléisiúr go léir atá aca so dh'á fhághail ionnta a lot ortha," ag tógaint cloiche 'n-a láimh agus 'ghá caitheamh leis na coileachaibh. <L 35> D'aimsigh an chloch a coileach féin i mullach an chínn agus marbhuigheadh ar an láthair sin é. Leis sin do chuir na daoine go léir ana- liúgh suas di 'ghá moladh i dtaobh an chruinnis a bhí 'n-a láimh, acht má chuireadar, is amhlaidh éirigh sí chun tola-mhúaire chúcha, agus dhírigh sí ar bheith 'ghá spídiughadh ar an láthair sin. Do thosnuigh bean an phíobaire ar bheith 'ghá cómhairliughadh agus dubhairt sí léi bualadh isteach a bhaile dhi féin, mar nár dhein na daoine sin aoinní as an slighe uirthi. "An airigheann tú," arsa sean-duine bhí ann, go nglaodhaití Liam an Mhagaidh air, le bean an tábhairne, "an magadh so ag Cáit an Phíobaire dh'á dheunamh fút anois tar éis do choilichín a bheith marbh ort, agus fhios agat féin go maith, mara mbeadh na daoine sin, go gcosnófá ar a chéile iad." "B'fhearra dhi," arsa bean an tábhairne, "dul síos mar a raibh sí ag bailiughadh chaisreabháin ar a págh, mar bhíodh sí, do mhucaibh Thaidhg na Lópaí ná bheith a d'iarraidh magaidh a dheunamh fúm-sa." "Doigh ionnat, a shiorthóir," arsa bean an phíobaire, "marar bhfuiriste dhómh-sa do chláiríní féin a léigheadh dhuit i dtaobh do dhealbhais ag baile. An cuimhin leat an uair a bhítheá ag tarrac na móna ar do dhrom leat ó'n bportach isteach 'sa' tsráid agus 'ghá díol ann ar leath-phinge an sgiathóg tar éis an asail fhághail bháis ar an gcrampán athar a bhí agat." Do chuir sain na daoine go léir ag gáiridhe, mar beanín mhórdhálach dhroch-bheulach ab' eadh bean an tábhairne, agus ba mheasa leó bean an phíobaire 'ná í. Nuair a fuair bean an tábhairne go raibh na daoine ag deunamh an gheoin go léir fúithi féin, ba bheag ná gur chaill sí a meabhair le neart feirge, agus sgaoil sí faobhar a teangan ag spídiughadh bean an phíobaire chómh mór go raibh cúbhrán le n-a beul, agus bhí sí ag cuir cainte dhi chómh tiugh is d'aireóghfá an fhuiseóg ag seínnt 'san aodhar gan stad tar éis Lae 'le Brighde. Acht ní fada fhanas-sa ag éisteacht léi, mar tháinig Seaghán Fiadhain agus Diarmuid an Phíobaire agus a ngadhair aca chugham féin agus chun an Fhaircealaigh agus dubhradar linn go rabhadar ollamh chun dul go Bun Laghaire agus sinn a ghluaiseacht orainn láithreach. Siar an seana-phóirse leis an gceathrar againn. Do chonnaic na garsúin eile ag imtheacht sinn agus sar a rabhamair-ne ag Tobar an Fhíona do bhíodar sain tagaithe suas linn. Síos linn do thoil a chéile chun Carraigín an Radhairc agus soir chun Clais an Mhada Ruaidh agus sar ar shroiseamair Carraig Tighe Eoghain do dhúisigheamair ana-phaitre giorré. Do liughamair go léir agus do ritheamair 'n-a dhiaidh chun beartha air: acht cad a dhein na coileáin, is dóich libh, ná, chómh luath is chon- naiceadar é, a dtón 'árdach 'n-a ndorn leó agus teicheadh leó féin a bhaile le heagla roimis. Nuair a bíomair ag brághaid Char- raig Tighe Éoghain ní raibh aon tuairisg ar an ngiorré ná ar ár gcoileánaibh againn. Annsain do stopamair go léir suas agus dhírigheamair ar bheith ag deunamh ár gcúmhaidh mar gheall ar a meatacht a thriail na coileáin. "Mhuise, faire fútha mar choileánaibh," arsa Faircealach, "feuch anois, dá mbeadh aon mhaith ionnta, is maith a bheadh ár bpáintheach giorré againn, agus gheóbhaimís sgilling air ó Dhómhnall Ruadh agus bhuailfeadh sain pinginn an duine dhúinn agus feuch gur breágh an póca mísleán a bheadh ag gach aoinne againn ar a phinginn féin." "Dá mbeadh pinginn ag Diarmuid an Phíobaire," arsa Seaghán Fiadhain, "ní'l baoghal gur mísleáin a cheannóchadh sé uirthi: b'fheárr leis go mór í chimeád 'n-a phóca <L 36> mar bhreágh breágh chun go dteastóchadh ó n'-athair deócán a cheannach do'n phíb." "Ní fheacamair aon rabairne mór ionnat féin riamh," arsa Diarmuid an Phíobaire 'ghá fhreagradh: "feuch cad dheinis leis an bpinginn a fuairis aréir ó'n sagart i dtaobh aire thabhairt d'á chapall an fhaid a bhí sé ag cuir na hola ar Mháire Mhaol ná í shíneadh amach as do dhorn chun do mháthar i n-ionad aoinní a cheannach duit féin uirthi, agus anois chuirfinn geall leat, dá mbeadh an giorré marbh againn agus pinginn an duine againn d'á bhárr, gur túisge a bheadh mísleáin ceannuighthe agam ná agat-sa." "Ní túisge agus ní tapamhla, a spreallairín," arsa Seaghán Fiadhain. "Airiú, caithidh uaibh an siotha seatha sain," arsa an Faircealach. "Caitheadh Seaghán Fiadhain uaidh é, mar is é thosnuigh é," arsa Diarmuid an Phíobaire, "agus dá luathacht a chaithfidh sé uaidh é, is é a bhuac é, mar dhúbhfainn-se a shúile dho agus sain go tapaidh." "Sin rud ná feudfá a dheunamh," arsa Seaghán Fiadhain." "Andaigh, is sibh féin is córa a sgaoileadh chun a chéile," arsa an Faircealach: "tiom- áinidh libh anois é agus nár stopaidh ár ndícheall sibh." Annsain do dhein an dá gharsún ar a chéile agus thosnuigheadar ar a chéile ghuailneáil. Do sgaoil an deichneabhar againn-ne leó féin agus sheasuigheamair ag brághaid na Carraige ag feuchaint ortha. Tar éis iad a thabhairt tamaill mhaith ag fuirse le chéile, do thosnuigheadar ar na dóirnibh, acht dé beatha grásta Dé, an fhaid a bhí an méíd sin ar siubhal do bhí rud eile ar siubhal annsa spéir os ár gcionn i gan fhios dúinn, mar, sar a raibh fhios ag an mbeirt seo cioca aca ba threise, do thuit splanc a bhí chómh mór le tigh 'n-ár n-aice ar an ínse agus le n-a línn sin do tháinig tóirneach a dhein fothrom chómh huathbhásach gur cheapamair gur bh'í an spéir a bhí ag tuitim anuas orainn, agus i lár na tóirnighe sin do thosnuigh báisteach ar thuitim chómh trom is chífeá uisge ag tuitim le heasach - agus geallaim-se dhíbh nách bruighean ba chúram leis na garsúnaibh seo ná linn féin annsain, mar tháinig splanc agus tóirneach eile ba sheacht mhó' ná an cheud chuid. Do rugamair go léir barróg ar a chéile agus dhírigheamair ar ghol le hanaithe, mar shamhluigheamair nár bhfios goidé an neó- mat a bheimís marbh agus gan aon tigh i n-aon ghiorracht dúinn go rithfimís ann agus gan aon lagara ag na tóirneacha ná ag an mbáistigh dh'á thabhairt. I gcionn tamaill do chuimhnigheas féin ar bhéilic a chonnac 'sa' chliathán theas do Charraig Tighe Eoghain an lá roimis sin agus dubhart leis na garsúnaibh go raibh a leithéid ann agus go mb'fhearra dhúinn dul fúithi. Dubhradar liom láithreach rith orm rómpa fé n-a géin. Do ritheas chómh maith, agus do leanadar me - agus is dócha go raibh suas le fiche tóirneach tagaithe tur teith orainn sar ar shrois linn bheith istigh fé'n mbéilic. Ní raibh droch-shaoghal istigh fé'n mbéilic againn mar ní raibh aon dul ag an mbáistigh ar theacht orainn agus b'é an t-anaithe ba mhó a bhí orainn annsain ná eagla go dtuitfeadh tóirneach anuas ar an mbéilic agus go maireóbh- thaidhe sinn fúithi. Do bhí an Sulán agus Dúbhghlais ar ár n-aghaidh amach agus bhí an t-uisge 'san am sain éirighthe chómh hárd le n-a bportaibh agus ag tosnughadh ar bheith ag sgé amach ar na hínseachaibh; agus ba gheárr eile go rabhadar clúduighthe ag uisge. Nuair a bhíomair mar a deurfá leathuair an chluig fé'n mbéilic d'airigheamair sgreadach ghránna 'sa' taobh thiar dínn a sgannruigh <L 37> sinn chómh mór leis na tóirneacha. Do sháidh Diarmuid an Phíobaire a cheann amach fé'n mbéilic agus dubhairt sé go raibh miorbhuilth éigin chughainn aniar i mbarra tulca uisge a bhí geall leis chómh hárd leis an gcarraig agus gur bh'ann a bhí an sgreadach agus go mb'fhearra dhúinn teicheadh linn féin as an áit 'n-a rabhamair do phas nó go mbeimís báidhte. Do bhí sánas beag ag an mbáistigh dh'á thabhairt 'san am so agus ní raibh na tóirneacha ag teacht chómh trom ná chómh tiugh is do bhíodar. Do rith Diarmuid an Phíobaire amach as an mbéilic agus amach linn-ne 'n-a dhiaidh. Do bhíos féin ar an bhfear déidheanach agus ba dhóbair go mbeadh a rian orm, mar is ar éigin a bhí mo chosa glan-bhailighthe agam aisti nuair a ghluais an leac a bhí ag deunamh sgátha dhúinn fan na haimsire ar rith síos le cliathán na carraige agus níor stop sí do'n rás sain go ndeaghaidh sí síos go dtí á bun. Do bhí áthas ár gcroidhe orainn ná rabhamair fúithi mar dá mbeimís do bheadh ár gcnámha 'n-a snaois aici. Acht níor chuireamair ár n-áthas i n-úmhail d'á chéile, mar bhí an mhíorbhuilth a dubhairt Diarmuid an Phíobaire chughainn aniar ag snámh ar bharra na tuile: agus cad a bheadh ann ná droichead cláir a bhí mar a bhfuil an Seana-Dhroichead anois agus beirt fhear agus beirt bhan 'n-a seasamh istigh ann agus gach aon sgread as a gcorp aca. Ní raibh fhios againn 'san am sain gur bh'é an droichead cláir a bhí ann ná cia hiad a bhí istigh ann. Do dhírigheamair ar bheith 'ghá 'niúchadh. I gcionn tamaill do bhuail Diarmuid an Phíobaire a bhasa ar a chéile agus dhírigh sé ar ghol. "Ó Dia linn," arsa eisean, "sin í mo mháthair ag sgreadaigh istigh sa tseana- chorrachán 'sain, pé rud a chas ann í." "'Sí díreach agus mo mháthair-se leis," arsa Seaghán Fiadhain ag sgreadaigh chómh maith leis," agus is dócha gur dá á'irseoir iad sain 'n-a dteannta a tháinig dh'á n-iarraidh chun iad a bhreith leó go hifreann: ní fheudfaidhe gan sompla éigin a dheunamh díobh 'sa' chuma bhíodar ag ithe a chéile ó chianaibh." Sar a raibh an corrachán tagaithe chómh fada linn dubhairt Seaghán Fiadhain go raghadh sé féin soir go Carraig Phuill na Bró, i gcas go mbeadh radharc aige ar a mháthair chun go dtéidheadh sí soir go Carraig Chnúch- ail. Dubhairt Diarmuid an Phíobaire agus sinn go léir go raghaimís ann leis. Do rithea- mair an fhaid a bhí sé 'n-ár gcosaibh agus bhíomair 'n-ár seasamh ar Charraig Phuill na Bró sar a raibh an corrachán i ngiorracht dá cheud slat dúinn, mar is amuigh ar an uisge marbh a bhí ar na hínseachaibh a bhí sé ag snámh agus mar gheall air sin ní raibh aon deabhadh mór air ag gabháil soir chughainn. Do chrom an dá gharsún ar lógóireacht arís mar a bhíodar roimis sin. "Feuchaídh," arsa an Faircealach," ar na daoine go léir ag rith anuas na carraigreacha thar Chlais an Mhada' Ruaidh chughainn. Ní fheadar an bhfeudfaimís aon storán a bhaint as an gcorrachán chun go dtigidís." Do bhí tor mór sailighe ag fás ar an gcarraig 'n-ár n-aice agus an t-uisge éirighthe chómh hárd le lár an toir. Is ag deunamh ar an dtor so do bhí an corrachán. Do chonnac féin bata péileála ar bharra an uisge i gcoinnibh na carraige agus é i n-achran 'sa' tor. Dubhart leis na garsúnaibh, dá mbeadh an bata againn agus é chuir i gcoinnibh an taoibh theas do'n chorrachán nuair a bheadh sé 'n-ár n-aice, go mb'éidir go gcoingeóbhaimís moill air chun go dtagadh an congnamh orainn. Do thógamair an bata agus nuair a tháinig an corrachán go dtí an tor do chuireamair an bata cliathántach roimis. Do bhí an t-uisge chómh marbh 'san áit gur stop an corrachán <L 38> d'á shnámh agus d'fhan sé i n-achrann 'sa' tor sailighe chun go dtáinig an congnamh orainn. Do bhí an bheirt fhear agus an bheirt bhan ag liúghairigh fan na haimsire chun gur sábháladh iad, is annsain a fuaramair amach cé'r bh'iad an bheirt fhear so agus goidé an bunudhas a bhí leis an obair go léir. Constáblaithe nua a tháinig 'sa' pharóiste seo an lá ceudna ab' eadh iad. Do bhíodar ag gabháil anoir trí Bheul an Gheárrtha ar línn na beirte ban so a bheith ag troid le chéile. Do thógadar leó 'n-a bpríosúnachaibh an bheirt bhan chun iad a bhreith i láthair giúistís a bhí 'n-a chómhnaidhe thuas i dtigh na Cille agus, ar línn iad a bheith ag gabháil suas an Droichead Cláir, do thóg an tuile chun siubhail an droichead agus an ceathrar aco. Ní raibh claidhe ná bóthar 'san am sa'n ó'n Seana-Dhroichead go Poll na Bhró, acht an áit go léir i n-aon libhéal amháin, agus mar gheall air sin, is amhlaidh a bhí marcaigheacht bhreágh ag an gceathrar. Sin é agaibh, a bhuachaillí, an sgannradh is mó fuaras an fhaid atáim ar an saoghal, agus is fada é sin, mar is dócha ná maireann aoinne d'á raibh ag Carraig Phuill na Bró an lá uathbhásach sain acht me féin amháin. Tagra. Tola-mhuar (a), big feeling, that feeling which gives rise to haughtiness: = Tola-mhór (?), haughtiness (it is often found in up- starts, in people who are very big in themselves because they are conscious of having money in bank, &c., &c., &c.). (b) Nách tola-mhuar atá sé, isn't he (very) haughty, very big in himself. We know he is so from his angry words and manner. (c) Fear tola-mhuar, a big (feeling), bold man. (d) Bean mhíreáireach thola-mhuar. (e) Bean tola-mhuar, obstinate (stubborn), not able to give a civil answer. (f) D'éirigh sí chum tola-mhuaire, lit., "she rose to big feeling" = she gave vent to her ill (bad) temper = d'éirigh sí chum míreáire (more or less). In this case (f) a woman for the time being loses all her good looks. Crampán, one crippled or more or less disabled from rheumatism, &c.; a cripple. [When the asal died they were too poor to buy another, at any rate they didn't buy one), and, as the poor father was unable to walk to the bog, the daughter drew the turf home on her back.] Siotha seatha. Applied to oceans of talk about a very trivial subject. (a) Women, and, indeed, men and children too, talk a great deal of siotha seatha. Two women, for instance, would spend hours talking about their neighbours - what they eat, when they rise, about the state of their houses, how a chair wanted a leg, how that the handle of a cup was broken, &c., &c., &c. Talk of this kind, making a lot of noise for little or nothing about a thing not worth talking about, is caleld siotha seatha. (b) Do bhí an bheirt bhan sain thiar annsain, agus an riabhal seódh acht an siotha seatha bhí aco le chéile. (c) In the case of the children in the story it meant something like this: Ag gearra-chaint le chéile agus ag gabháil dó i bhfad agus nár chuma leó cioca go mbeadh an focal déidheanach aige. (d) Carrying on talk without any good; a mild form of backbiting. Buac - (a) 'Sé do bhuac é = you did well, that's the best you could do; that's for your luck, for your good. (b) Gobé do bhuac é = gobé an rud ab fheárr duit a dheunamh é. (c) Is é do bhuac é é dheunamh = it is for your good to do it. (d) Do bhuac = éinní a raghadh chun do thairbhe. (e) Sin é do bhuac é = that's for your benefit. Béilic - Poll atá fé lic mór, a cave. Do phas - D'fhágadar láithreach an áit. É dheunamh do phas = le deithneas, at once. Sánas - Bhí an bháisteach ann acht ní raibh sí chómh trom; Bhí sí ag dul i n-eudtromacht; bhí sí ag eudtrom- ughadh. Corrachán = curachán (kind of boat). Storán (rather sturán, strán?), a delaying or imped- ing. St(u)rán a bhaint as = maill a bhaint as, to delay him. Mícheál Ua Briain. Carraig an Adhmaid, Baile Mhic Íre, Co Chorcaighe, Feabhra 22, 1902.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
