Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Reviews.
Title
Reviews.
Author(s)
Féach ainm cleite,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1899
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
REVIEWS <L 64> Aighneas an Pheacaig leis an mBás, commonly known as “Eachtra an Bháis,” edited with Introduction and Vocabulary. Price fourpence. Waterford: Harvey & Co. Cuirimíd fáilte roimh an leabhrán so as lár ár gcroidhe. Is ró-annamh a leithéid dá cur amach i mbailtibh móra na gcúigeadh seachas Baile Átha Cliath. Is glé glan gluair atá an cló, siúd agus gurab é an cló Rómhánach é. Truagh nach ann-san chló Ghaedhealach do buaileadh an leabhrán, mar nach feirrde leabhar an cló Rómhánach. Acht an ní nach bhfuil leigheas air, foighde is feárr air. Is ró-bheag de chló Ghaedhealach ar fághail fós thar geathaíbh Bhaile Átha Cliath. Tá fhios ag a lán gurab an-mhaith an dán an “t-Aigh- neas”. Cuimhin linn féin an sochar agus an sult do bhuaineamar as roinn bhliadhan ó shoin ann le linn a léighte. Caint mhaith dhúthchasach ann. Smaointe Gae- dheal thíos go cruinn. Rannaidheacht Ghaedhealach dá cleachtadh ó thúis go deireadh. Sin agus mórán eile fós. Ní fheadramar créad is iniomráidh dhúinn do thaobh an litrighthe. 'Sé ár n-aon locht ar an leabhar, óir caithfimíd a rádh go bhfuil an iomaraca canamhnachais ann. Is iocht linn gan a thuilleadh aire bheith dá thabhairt do'n chuid seo. Dob' fheirrde an téax “go deireadh na sgríbe” bheith ann i n-ionad “go deire do sgríbhidh.” Ceapai- míd gurab é an chéad cheann an dearbh. Fearr “éiclips” 'ná “éclipse.” Acht ní mór le rádh lochta de'n tsamhail seo, cé nach annamh iad. Má bheithear ag léigheadh an leabhráin seo go mion minic i gcontae Phortláirge agus 'sa' Mhumhain ar fad, beimíd sásta gan amhras. Is í caint na ndaoine atá ann agus í gan cor gan casadh acht beag. Siúd agus gurab í canamhain na Mumhan atá ar fághail ann, tá do mhéad a simpli- dheachta go bhfuil súil le Dia againn gur dulta dhó i dtairbhe do Leith Chuinn comh maith céadna. Cá bhfios dúinn nach mór sain éileamh an Íochtair cheana air? AN T-EURÓPACH, IRISLEABHAR IL-TEANGADH NA hEURÓPA, OCHTMHÍ, 1899. Ní fada ó thráchtamar ar an gcéad uimhir de'n pháipéar so agus a eagla orainn nach bhfeicfimís an ath-uimhir go ceann i bhfad. Acht bhíomar meallta ar fad. Seo chugainn an dara huimhir fá n-a columhnaibh córuighthe agus fá n-a líntibh leasuighthe. Ní maith do ráinig le n-ár gcuid cainte bheith fá chló nuair do tháinig an uimhir seo atá i láthair amach i n-éinfheacht leis. Tré Ghaedhilg do sgríobhadh furmhór a bhfuil innte. Alt bríoghmhar is eadh “Seoiníneacht” ag an bhfear eagair féin. Is deimhin go dtuigeann sé an galar gránda sain go ríogh-mhaith agus gur geárr go léigheasfaidhe í, dá nglacfaidhe a chomhairle go coit- cheannta agus í dhéanamh. Tá leanmhaint ar “Oisín” agus leanfar fós de. Caint mhaith ann annso agus annsúd. 'Sí ceathramha is mó do thaitin linn ann, d'ár mbara- mhail, “Labhairt bhorb gan tuigsint, Nídh is furus do chách, Caint mhór ar bheag-neithibh, Sin cluiche na ndámh.” Is fíor do'n fhilidh seo. Sin go díreách cluiche dámh na hÉireann 'san aimsir seo. Is maith an litir úd do sgríobh Jan Van Ronduit, Holóndach,” “aan den redacteur des Eorpachs”, le comóradh do thabhairt do Ghaedhealaibh agus dá dteangaidh. Níor mhisde linn tuilleadh i n-Olandaois ó'n bhfear gleoite seo. Nach iongantach, a eagarthóir, an Eorpaigh, go bhfuil teideal do pháipéir i gceart agus i gcóir ag an allmhurach léigheanta so, agus gan é thíos agat féin acht ar an dtuathal? Sgéal deas is eadh Arigata no Kichibei atá d'á sgríobhadh i dteangaidh na Seapánach ag Koroshima Sama, agus is álainn go deimhin mar do cuireadh i nGaedhilg é, an mhéid atá fá chló dhe mar ní'l sgléip leis ná canamhaint air ar a mb'fhiú trácht, acht caint choitcheannta na ndaoine. Ní holc do cuireadh le chéile an t-“Altughadh”, siúd agus go ndeachaidh an file thar teorainn na cóimhréire thall agus i bhfus ann. “Comhrádh ar an tobac” (ní dóigh linn go molfadh gach éinneach eile ólachán an tobac oiread leis an “bhFile”), ”Sochaid na Saoi,” agus Los Cantos de Selma na haisdí eile atá 'san uimhir seo. Fad-saoghal ag an Eorpach! Gur fada chuirfeas sé i n-umhail do dhaingean Galldachta nach leo-san atá an tír seo i dtortaoibh mar chineadh, cé measaid siad sin. AN T-EURÓPACH, IRISLEABHAR IL-TEANGADH NA HEURÓPA, DEICHMHÍ, 1899. Seo chugainn uimhir eile de'n pháipéirín seo le sálaibh an chinn do tháinig 'sa' chló roimhe. Is maith linn é bheith comh beó sain — 'na steilli-bheathaidh, mar déarfá — agus blas agus snas maith ar chuid mhóir de. Tá “Sochaid na Saoi,” “Oisín” agus “Comhrádh ar an Tobac” ar leanmhain. Filidheacht mhaith “Sgaradh” agus “An Lochtaire;" ní haon iongnadh go dtuigimíd go cruinn iad. Má's faighte dhúinn ár rogha, is é “An Seoinín Cogaidh” do thoghfamaois tar chách. Go deimhin féin, tá brígh agus fuinneamh agus fírinne ghlan ann. Ní dóigh linn gur léigheamar a shamhail de thrácht ar an gcúis sin ann-sna páipéaraibh Gaill-Éireannacha, cé mór a maoidheamh aiste. Tá comharthaidhe agus céadfadha an chinéil tSeoinín seo thíos go ceart cruinn ag an sgríbhneóir, 'pé hé féin. Maidir leis an dream daoine sin, cuirimís athrughad i seanfhocal linn mar so: An Seoinín is mó uaill, is é is lugha ciall. Ní'l acht aon aisde amháin i dteangaidh allmhurach .i. “Lezzte Rose des Sommers”, amhrán le Tomás Ó Mórda ar gcur i n-Almáinis. Ní abraimíd 'n-a leith acht gur chuirthe letzte i n-ionad lezzte, do réir ár gcuid eolais-ne.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
