Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Fiannaigheacht - Caorthann Cluana Fearta.
Title
Fiannaigheacht - Caorthann Cluana Fearta.
Author(s)
Féach ainm cleite,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1899
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
Caorthann Cluana Fearta. 1. A chaorthainn Chluana Feartha, do chuadhmar uait ar eachtra go Cronnmhónaidh na gcéad slógh, toisg d'ar thuit Suca srón-mhór. 2. A lá sin, a chaorthainn chaoimh, ba hiomdha tréin-fhir red' thaoibh um Gholl ó'n bhuailidh ghrinn ghluair, um Gharaidh ó'n Bheinn bhreac-ruaidh; 3. Fa Dhaighre gus an gcruit gciúil ga seinm dhúinn go caireach ciúin, fa Chonán is fó a gaol gheal, fa Aodh, fa Art na n-inghean; 4. Fa Ghlas ó Ghlais leacaigh linn, 's fa Art ó'n moigh fhóid-fhinn, fa Chonn ó Bhearramhain bháin fa Chas agus fa Channán;
5. Is fa'n Ruadh ó Ráith na bhFian maraon re Fionnros na bhFian fa Aonghus ó'n Chraoibh chuirr is fá'n Láimh Tréin a Liathdruim. 6. Deich gcéad sgiath-armach go sgéimh de chloinn sean-mháthar Ghuill ghéir — an lá sin fa sáitheach sinn ar an gcnocán so, a chaorthainn. 7. Is uait tángamar a dtuaidh go Dún Glais an uisge fhuair: subhach sinn um thráthnóna adhaigh ria gcath Cronnmhóna. 8. Adubhairt Goll fa caomh corp “bíom go haireach sonn anocht: “adgniú,” ar an flaith go ngoil, “gér mhana Fionn am' aghaidh.” 9. Dubh-abhainn tarla re'r dtaobh: do fhágsam Áth Innse hAodh: do fágbhadh leogha 'g an linn is mise ar Chnoc an Chaorthainn. 10. Feorann is Modha ar mo ghrádh ag iomchoiméad an dá áth, is Goll ar Áth Ghuill do ghabh ag iomchoiméad ar Fhionn Almhan. 11. Gan ó Ghorm-abhainn na bhFian go roich Ráith Fraoich rinn aniar gan taoiseach naonbhair go neimh de Chloinn Mhórna go maidin. 12. Mar tainic go tráthnóna tig Fionn sé catha cródha Franncaigh, Sacsanaigh annsin, Breathnaigh, Éireannaigh, Íligh. 13. Ro shuidheadair Longphort Lonn ag an áth ar ar fhan Goll: codlaidh mac Morna go mear; ní chualaidh gáir ná greádhan. 14. Seachd dtráth déag d'Iollann arm- ghlan gan tathamh gan tionnabhradh acht aon deoch d'uisge ghlan ghrinn agus cúig caora caorthainn. 15. Ba neimh-iongnadh go Gholl ghrinn bheith acobhrach tuirrseach tim ag foraire ar Fionn na bhFian ó Thuinn Chliodhna go Corr shliabh. 16. Deireadh oidhche ina iomdhaidh, comhsolus fir re fiodhbhaidh, easadhail Fionn go ngné ngloin, éirghidh go moch ar maidin. 17. An uair rainic gus an áth mac Cumhaill gan fios do chách, ní can go gcualaidh an cur annsin cuach-shrann an churadh. 18. Tániic tar an áth go holl, fuair Goll 'n-a chodladh go trom, nochtais Fionn an cloidheamh cruaidh os cionn mhic Mhórna mhong-ruaidh, 19. Dúisgis Goll — sgéal gan sgeile — le hairm-chrioth an chuilg neimhe, ros-tógaibh an láimh ria shleigh, croithis an gcraoisigh gcrithrigh. 20. “Dá madh áil riom,” ar Fionn féin, “A Ghuill mhóir nach maith dom réir, “cian ó do chuirfinn rem loinn “do cheann ar chleith chruaidh chaor- thainn. 21. “Rugas uait do sgéith go sgéimh “is rugas do sgin nguirm ngéir: “ag so dhuit ré dtriall dot thigh “do threalamh catha, a churaidh. 22. “Éirigh, a Ghuill, gabh do gha, “tionól chugat Chlann Mhorna: “ag sin na catha cródha “chugad i gcaol Chruinn-mhóna,”
23. “Mo bheannacht ort, a Fhinn fhéil; “damh-sa is baoth gan bheith dot réir: “deich gcéad fa Art óg na sleagh “ag so chugad dem chineadh. 24. “Deich gcéad fa Gharaidh go ngráin “tángadar eadrat 's an t-áth: “tógaibh do shleigh os do láimh: “an bhfaice cóir sluaigh Chonáin?” 25. “Gabh-sa mo chomairce ar cách, “is adhlaic mé uait tar áth, “coisg díom do chineadh 's do chlann “sul rabhar mo ghoin ghalann.” 26. “Gluais ar mo sgáth isan sgairbh, “gabh, a Fhinn, go hurlamh th'airm, “go n-iodhlaicear tú,” ar Goll geal, “iomlán gan chréacht óm cineadh.” 27. Do iodhlaic Goll Fionn na bhFian gan ghoin ó chách mar do iarr — ba hé sin an mílidh mór — go riacht ceirt-mheadhón an tslóigh. 28. Cúig catha ag gabháil do Gholl go ráinic tar an áth anonn: níor sguirsead de'n chur chródha go ria ceart-lár Cronn-mhóna. 29. Sleagh Oisín, sleagh Chaoilte chruaidh, agus craoiseach Raighne ruaidh eadarbhuais go tric tarraidh i nglaic Guill 'n-a ngabhalaibh. 30. Seolmaid-ne go daingean dorrdha fa Gholl de Chloinn mhaith Mhorna — clann a sean-athar is mo chean! — Deich gcéad sgiath dearg ar deireadh. 31. Goll romhainn is Goll 'n-ár ndeaghaidh i gCruinn-mhóin áird airm-leabhair: rinne uaidhe agus chuige mar ba gritháil aon mhuice. 32. Ní chuirseam dínn soir ná siar Caoilte is Oisín is Fionn fial, mac Con-bróin Caireall rom-char seacht gcéad déag d'oireacht Alban. 33. Clann Chúáin, Clann Bhaoisgne buain, agus Clanna Rónáin ruaidh, Clann Duibh-dhíothraibh nár dháil tréith ar ár ndruim-ne go nduibh-fhéith. 34. Téid Goll iarsin as ár n-ucht do ghoin Chairill ba caomh cucht: do mharbh trí céad go cródha ar leacain cruaidh Cronn-mhóna. 35. Tainic chugainn Caireall cruaidh is gasradh Alban go mbuaidh: Fágbhais deich gcéad marbh sa móin, mac í chosgaraigh Chon-bróin. 36. Tainic Fionn seachainn sa ród cath mór gruamdha giolladh n-óg do chongnamh ár gcatha cain tainic Iollann 'n-a n-aghaidh. 37. An beagán ro bhámar féin ag sé cathaibh Finn budhéin, níor fhágsam cú ná duine, is Iollann 'g-ár n-ionghaire. 38. Ba mór ár meisneach 's ár muirn nó gur thuig an oidhche orainn, nó gur fágbhadh sgítheach sinn ar an chnocán so an chaorthainn. 39. Basam foirtill as ucht Guill ar gach oireacht druim ar druim: ó nach maireann Goll na bhfleadh, is teann orainn gach aon-fhear. 40. Is mé Garaidh go ngloine: ní beag de chrádh mo chroidhe Magh Maoin 'n-a fhásach d'éis Guill is mé ar chaoraibh caorthainn.
41. Is cúis dubróin is doghra. Maon-Mhagh gan Clann mhaith Mhorna, mise ar teicheadh Féine Finn ar sgáth do chraobh, a chaorthainn. 42. Dúnadh Daighre an dún so thiar i n-a bhfaghmaois ceól is miadh: iomhain an loch so láimh linn, Loch Riach is corcra caorthainn. 43. Mar do théighmís gan doilghe do sheilg bhláith Binne Boirne adchímís go deas de'n druim do bharr corcra a chaothrainn. 44. Raghad-sa amach sa Midhe amárach go Maigh mBile: Loisgfead banntracht Féine Finn: ní bhia ar chomairce chaorthainn. 45. Tiocfad anoirrthear anoir, géabhad tre glionn Conáin cain, íosadh deagh-ubhla sa ghlinn, is caora cumhra caorthainn. 46. Ann do thairrngir Breanainn bláith is do-bhéara an príomh-fháidh neamh d'anmain gach aon téid inn i dtalmhain cnuic an chaorthainn. 47. Damh do thairrngir Diorraing Draoi isan choillidh so rem thaoibh go mbiadh mo chorpán sa ghlinn re taobh cnocáin an chaothainn. A Chaorthainn.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services