Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Mion-chomhradh Gaedhilge. V.
Title
Mion-chomhradh Gaedhilge. V.
Author(s)
Ní fios,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1897
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
MION-CHOMHRADH GAEDHILGE. V. Tabhair dom deoch. Tabhair dom é. Tabhair uait an sgian. Tóg an chloch so. Tabhair fúithí. Thug sé fobha faoi. Thug sé fúm go binn é. Tabhair do thuairim. Tabhair leat an capall. Tabhair chugam é. Is minic thug na cleití an fheoil leó. Tá sé tabhartha. Tá se tabhartha (nó tugtha) do'n locht sain. Mac tabhartha, clann ta- bhartha. Tabhair an leabhar ann! Tabhair "bachall" ar dhuine éigin sul a dtiu- bharfaidhe ort é. Ná tabhair ainm Dé gan fát. Tabhair do dhruim leis. Thug sé a chúl leis an dtigh. Caidé an tacaidheacht do bhéarfair dom sa' gha- bhar? Aon tacaidheacht is maith leat, acht go dtabhrair- se radharc a shúl agus lúth a chos dó. Thugais d'éitheach! Thugais easgaine. Thugas seachtmhain ann. Thug sé ráithe 'na luighe. Thugas bliadhain 'ad chos- aint ar theinidh agus ar uisge. Thugas faoi ndeara an solus. Thugas iarracht ar éirghe. Tabhairt suas. Tá tabhairt suas maith air. Tá tabhairt suas mór air. Tugadh tabhairt suas dó. Cuireadh tabhairt suas duine uasail air. Tá sé tabhartha suas. Thug sé suas. Tá tabharhta suas aige. Bhí tabhartha suas aige. Thugas m'anam. Thug sé leabhar éithigh. Beidh tabhairt amach ann. Beidh an-tabhairt amach againn. Iad do thabhairt d'á chéile. Is deacair fírinne agus éitheach do thabhairt d'a chéile. Thug sé orm seasamh agus labhairt. "Cér'd do bheir an amaid sona 'S an duine dona crí- onna?" (C). MAITH. Fear maith, bean mhaith, rud maith. Is mhaith é. Is maith é sin. Maith go leór! Go ra' maith agat! Ná ra' maith agat! Rachaidh mé ann gan mhaith ar a shon duit. Gan buidheachas duit. Is maith do rinnis é. Ní h-ar mhaithe leat tugadh an chomhairle sin duit. Mar mhaithe leis féin, is eadh dhéanas an cat crónán. Fliuchfar Tadhg, agus is maith an sgéal é, nuair nár fhan sé istigh. Nach maith nár fhanais féin istigh! Déan rud ar do mháthair.
Nach maith ná déanann tú féin rud ar do mháthair! (M.). Airiú nach maith é! Maith an áit go rabhais! Ba mhaith an mhaise dhuit é. "Is dána an mhaise dhuit seasamh i ndiaidh do luit." Maith mar thárla. "An fíon d'á chaitheamh ag maithibh na tíre." Maithe na Mumhan. (M). MAITH Maith dom an méid sin. Maith dom an sgilling. Ní mhaithfear puinn duit. (M.). Maitheamhnas, maithmhea- chas. NOTES. 1 D in dom would be aspirated here, except in Munster, i.e., after any consonant except d, n, t, l, s. In Munster after vowels only. Tabhair dom is often shortened to torrom (like "gi'me"). 3. Sul, "before," is sometimes used alone, and followed by the relative form of the verb, aspirated, sul shroichfeas tú an áit sin, before you reach that place. Sometimes sul is followed by má, fá or a, as sul má (fá) dtagaidh sé, before he comes, sul a mbeidh tú réidh, before you are clear. Seal mha and other forms are also used. Tiubhrad, dependent form of bhéar(f)ad, I shall give, ought not to take f. 2 sing. condit., thiubharthá, passive. tiubharthar, tiubharthaidhe. But analogy with other verbs causes f to be used. In Munster, tabharfad, etc., are the forms used, being formed directly from tabhair. 4. Druim : in M., drom (dhrowm) is used. 5 Teine, gen. teineadh (tin'ŭw), dat. teinidh (like Eire, Eireann, Eirinn). But often teine is used throughout in the singular. 6. Thug sé fá ndeara, or fá deara, is probably a cor- ruption of thug sé fá n-a aire, the same form being ex- tended to all the persons. 7 Dhéanann (or rather dhineann) is said in Munster. 8 Nach ndéanann (C.U.). 9 I rabais or i n-a rabhais.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services