MION-CHOMHRADH
GAEDHILGE. V.
Tabhair dom deoch.
Tabhair dom é.
Tabhair uait an sgian.
Tóg an chloch so.
Tabhair fúithí.
Thug sé fobha faoi.
Thug sé fúm go binn é.
Tabhair do thuairim.
Tabhair leat an capall.
Tabhair chugam é.
Is minic thug na cleití an
fheoil leó.
Tá sé tabhartha.
Tá se tabhartha (nó tugtha)
do'n locht sain.
Mac tabhartha, clann ta-
bhartha.
Tabhair an leabhar ann!
Tabhair "bachall" ar
dhuine éigin sul a dtiu-
bharfaidhe ort é.
Ná tabhair ainm Dé gan
fát.
Tabhair do dhruim leis.
Thug sé a chúl leis an
dtigh.
Caidé an tacaidheacht do
bhéarfair dom sa' gha-
bhar?
Aon tacaidheacht is maith
leat, acht go dtabhrair-
se radharc a shúl agus lúth
a chos dó.
Thugais d'éitheach!
Thugais easgaine.
Thugas seachtmhain ann.
Thug sé ráithe 'na luighe.
Thugas bliadhain 'ad chos-
aint ar theinidh agus ar
uisge.
Thugas faoi ndeara an
solus.
Thugas iarracht ar éirghe.
Tabhairt suas.
Tá tabhairt suas maith
air.
Tá tabhairt suas mór air.
Tugadh tabhairt suas dó.
Cuireadh tabhairt suas
duine uasail air.
Tá sé tabhartha suas.
Thug sé suas.
Tá tabharhta suas aige.
Bhí tabhartha suas aige.
Thugas m'anam.
Thug sé leabhar éithigh.
Beidh tabhairt amach ann.
Beidh an-tabhairt amach
againn.
Iad do thabhairt d'á chéile.
Is deacair fírinne agus
éitheach do thabhairt d'a
chéile.
Thug sé orm seasamh agus
labhairt.
"Cér'd do bheir an amaid
sona
'S an duine dona crí-
onna?" (C).
MAITH.
Fear maith, bean mhaith,
rud maith.
Is mhaith é.
Is maith é sin.
Maith go leór!
Go ra' maith agat!
Ná ra' maith agat!
Rachaidh mé ann gan mhaith
ar a shon duit.
Gan buidheachas duit.
Is maith do rinnis é.
Ní h-ar mhaithe leat tugadh
an chomhairle sin duit.
Mar mhaithe leis féin, is
eadh dhéanas an cat
crónán.
Fliuchfar Tadhg, agus is maith
an sgéal é, nuair nár
fhan sé istigh.
Nach maith nár fhanais féin
istigh!
Déan rud ar do mháthair.
Nach maith ná déanann tú
féin rud ar do mháthair!
(M.).
Airiú nach maith é!
Maith an áit go rabhais!
Ba mhaith an mhaise dhuit é.
"Is dána an mhaise dhuit
seasamh i ndiaidh do
luit."
Maith mar thárla.
"An fíon d'á chaitheamh ag
maithibh na tíre."
Maithe na Mumhan.
(M).
MAITH
Maith dom an méid sin.
Maith dom an sgilling.
Ní mhaithfear puinn duit.
(M.).
Maitheamhnas, maithmhea-
chas.
NOTES.
1 D in dom would be aspirated here, except in Munster,
i.e., after any consonant except d, n, t, l, s. In Munster
after vowels only. Tabhair dom is often shortened to
torrom (like "gi'me").
3. Sul, "before," is sometimes used alone, and followed
by the relative form of the verb, aspirated, sul shroichfeas
tú an áit sin, before you reach that place. Sometimes
sul is followed by má, fá or a, as sul má (fá) dtagaidh
sé, before he comes, sul a mbeidh tú réidh, before you are
clear. Seal mha and other forms are also used.
Tiubhrad, dependent form of bhéar(f)ad, I shall give,
ought not to take f. 2 sing. condit., thiubharthá, passive.
tiubharthar, tiubharthaidhe. But analogy with other verbs
causes f to be used. In Munster, tabharfad, etc., are
the forms used, being formed directly from tabhair.
4. Druim : in M., drom (dhrowm) is used.
5 Teine, gen. teineadh (tin'ŭw), dat. teinidh (like Eire,
Eireann, Eirinn). But often teine is used throughout
in the singular.
6. Thug sé fá ndeara, or fá deara, is probably a cor-
ruption of thug sé fá n-a aire, the same form being ex-
tended to all the persons.
7 Dhéanann (or rather dhineann) is said in Munster.
8 Nach ndéanann (C.U.).
9 I rabais or i n-a rabhais.
FOCLÓIR STAIRIÚIL NA NUA-GHAEILGE (FNG) / THE HISTORICAL DICTIONARY OF MODERN IRISH
ACADAMH RÍOGA NA HÉIREANN (ARÉ) / THE ROYAL IRISH ACADEMY (RIA)
Is cuid de Chartlann FNG de théacsanna Nua-Ghaeilge an ríomhthéacs seo. www.fng.ie
Tá an téacs seo á chur ar fáil faoi Creative Commons Attribution-NonCommercial- NoDerivs 3.0 Unported License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) Ní bheidh FNG ná ARÉ freagrach as úsáid an ríomhthéacs seo.
Dáta: 18/10/11