Corpas

Litir ó Chumann na Gaedhilge i 
Nuadh-Eabhrach.

Cumann na Gaedhilge,
Nuadh Eabhrac, U.S.A.,
26adh lá Bealtaine, 1897.

Do'n Athair Urramach,
Aindrias Mac Niallghuis,
Sagart Pobuil Gartáin.

A athair dhil,

I n-ainm Cumainn na Gaedhilge de 
Nuadh-Eabhrac cuirimid teachtaireacht bheag 
chugaibh ar an ócáid mhóir seo atá i láthair 
.i. an tríomhadh céad déag lá féile Choluim 
Cille.  Ba ro-mhaith do tuilleadh an t-ainm 
“Oileán na Naomh agus na nOllamh” le 
hÉirinn ar feadh Aoise Órdha na hEaglaise, 
óir is iliomad na fir léigheannta naomhtha 
do rugadh agus do tógadh ar a hucht ghlas ar 
feadh na dtrí gcéad mbliadhan tar éis 
teachta Naoimh Phadraig; acht de'n iomlán, 
ní raibh aon aca níos naomtha, níos 
léigheannta ná níos oirdheirce ná do bhí 
Colum Cille féin.  Ba naomh os cionn na 
naomh é, acht 'san am céadna ba h-
Éireannach os cionn na nÉireannach é.
Thug sé a chéad-ghrádh do Dhia, mar ba chóir; 
acht thug sé a dhara grádh gan roinn do'n 
tír áluinn i n-a rugadh é agus i nár fhéad sé 
a chomhnuidhe do dhéanamh; óir rinne sé 
díbearthach go toilteanach dhe féin, chum 
Creidimh Chríost do sgapadh i measg na 
ndaoine mbocht n-ainbhfeasach do mhair i 
ndorchadas págánachta ins na tíorthaibh 
comhgaracha.  Acht ar feadh a bheathadh fada 
i measg na gcoigcrígheach, bhí a chroidhe i 
nÉirinn le n-a mhuintir féin, agus “ba mhór 
na deóra 'na shúil ghuirm, nuair d'iompuigh 
sé a radharc chum oileáin áluinn a óige.”

Ní hiongnadh é go dtugann Clanna 
Gaedheal onóir agus urraim d'ainm agus do
chuimhne dhílis an naoimh mhóir agus an Ollaimh 
léigheannta so.  Go háirithe is ro-oireamh-
nach go mbeidheadh mórughadh a fhéile agaibh-
se ar an mball talmhan beannuighthe sin i 
n-a rugadh agus i n-ar hoileadh réalta naomh-
thachta agus foghlama na hEaglaise Éireann-
aighe agus Críosdaidhthe na hEórpa, trí chéad 
déag bliadhain ó shoin.

Acht gidh gur geineadh Colum Cille i 
measg sléibhte fiadhain áluinn Tíre Conaill, 
agus gidh gur shaothruigh sé mór-chuid d'á shaoghal 
ar oileán lom uaigneach Í, fós ní'l a cháil 
ceangailte de 'n dá bháll talmhan sin 
amháin.  Is leis an domhan mór Críosda-
mhail a chlú, óir ní'l aon tír ar dhruim na 
cruinne indiu i nár cuireadh creideamh 
Críosd ar bun agus i nach bhfuil an creideamh 
sin d'á chothughadh le deisgioblaibh agus le comh-
dhúthchasachaibh naoimh Choluim Chille.  Mar 
dhearbhadh air sin beidh iodhbairt adhramhail 
an Aifrinn toirbheartha ar a shon i n-iomad 
teampoll ar fud fairsinge na móir-thíre 
seo ar an naomhadh lá de Mheitheamh.  Agus
ar an lá céadna sin, nuair bheidheas sibh-
se i nGartán, áit a bhreithe, ag ofráil 
Aifrinn mhóir agus ag tabhairt molta agus glóire 
dhó 'san tsean-Ghaedhilg úd do labhair an 
naomh féin agus i n-ar sgríobh agus i n-ar ghabh sé 
<L 48>
a chainticidhe milse do Dhia, beidh comhaltadha 
an Chumainn seo agus ar gcáirde cruinnighthe 
'n-ár míltibh 'san halla is mó ins an 
gcathair seo, trí míle míle i gcéin uaibh-se, 
ag éisdeachd le heaglaiseach ro-léigheannta 
de phóir na nGaedheal (gidh nach bhfaca sé 
talamh na hÉireann riamh) ag tráchd go 
líomhtha linn ar chráibhtheachd agus ar thíorthamh-
lachd Choluim Chille agus ag taisbeáint na 
méide do rinne sé ar son Críosdaigheachda 
na hEórpa.  Mar sin de, gidh gur fada i 
gcéin atámaoid, gan dóchas ag mórán 
againn go bhfeicfimid Éire na srothán go 
deó arís, tá ar gcroidhthe libh in gach nídh 
bhaineas le honóir agus le clú na nGaedheal.

Go dtugaidh Dia, tré eadarghuidhe Choluim 
Chille, i n-éinfheachd le paidreachaibh a 
chloinne dílse ar fud an domhain ar an 
ócáid seo, síothcháin saoirse agus sonas gan 
mhoill d'ár máthair bhoicht Éire!

Is sinne, a athair dhil, (ar son Cumainn 
na Gaedhilge) bhur seirbhísigh umhla.

E.T. MacCríostamhail, uachdarán.
Piaras de Cent, leas-uachdarán.
Uilliam Ua Bailbh, rúnaire.
Pádraic Ua Broin, fear eagair.
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Litir ó Chumann na Gaedhilge i Nua-Eabhrac.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Litir ó Chumann na Gaedhilge i Nua-Eabhrac.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
