Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Ó'n Domhan Thiar.
Title
Ó'n Domhan Thiar.
Author(s)
Ó Gramhnaigh, Eoghan - O'Gramhna, Eoghan,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1897
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
Ó'n Domhan Thiar. Cearc-uisge, faoi uisge, a's í ag plubáil 's ag plabáil, cé déaradh sin naoi n-uaire gan foillighe, gan faillighe? Abair, abair, 's ná buail do dhá chab ar a chéile. Tá mé chomh gabhtha le mo bhás a's lé bheith beo. Bhí oiread sin manga ré acaib gur líonamh an curach. <L 85> Caithfear cluithche na sgreaga d'imirt le leath-láimh, agus má chliseann ort aon chleas de'n chluithche do dhéanamh, tosuigheann duine eile. Is ionann “sgreaga” agus “creaga,” nó cloichíní beaga, agus teas- tóchaidh cúig cinn aca uait. A.1. Cuir na cúig sgreaga ar bhois do láimhe, caith suas san aer iad, iompuigh do lámh ar nós go dtuitfidh na sgreaga, ar theacht anuas dóibh, ar chúl do láimhe. (Le linn an chleasa do déanamh, abair “cúig.”) 2-8. An cleas céadna seacht n-uaire i ndiaidh a chéile (abair “cúig déag” fiche, (nó aon gan bhréig), cúig fichead, deich fichead, cúig déag ar fhichid, dá fhichid, cúig agus dá fhichid). B.1. Caith na cúig sgreaga ar an talamh, beir ar cheann aca agus caith suas san aer í, annsin beir ar dhá cheann eile agus, ar thuitim do'n chéad-sgreag, beir uirthi. Déan an cleas céadna leis an gcéud sgreag agus an dá sgreag eile. (Abair “h-aon dho chuinneog.”) 2. Caith síos na cúig sgreaga, caith ceann aca suas, beir ar thrí cinn eile aca, agus gabh an ceann thuas ar theacht anuas dí (”dó dho chuinneog.”) 3. Caith suas ceann aca, beir ar na ceithre cinn eile, gabh an ceann thuas arís, ar thuitimn dí “trí dho chuinneog.”) C.1. Caith ceithre sgreaga síos, caith an cúigeadh suas san aer, beir ar dhá cheann de'n cheithre, buail ar do ghlúin iad gan leigean dóibh tuitim as do láimh, annsin beir ar an sgreag san aer ar theacht anuas dí. (“Haon dho bhualadh glún.”) 2-3. An cleas céadna, faoi dhó, (”Dó dhó bhualadh glún, trí dh. bh. gh.”) D. Na cleasa céadna, acht buail do lámh ar t'ucht agus abair (“haon, dó, trí dhó bhualadh uchta.”) E. Na cleasa céadna, acht buail na sgreaga ar bhois do láimhe eile (haon, dó, trí do bhualadh bos). F. Buail na sgreaga ar an talamh sul bheireann tú ar an sgreag san aer (”haon, dó, trí dho bhualadh an talaimh.) Cantar mar “bhualantala” é. G. Cuir dhá sgreag in do bhéal, caith sgreag eile san aer, beir ar an dá cheann eile ar an talamh, cuir do láimh in do bhéal agus cuir as do bhéal isteach ins an láimh an dá sgreag a bhí ann, annsin beir ar an sgreag san aer. An cleas céadna trí huaire (haon, dó, trí dho bhualadh béilín). Do dhá láimh ins an gcleas so. Cuir do lámh chlí ar an talamh, ar nós nach mbeidh ar an talamh acht fíor-bháirr na méar, agus iad sgartha ó chéile, ar nós go mbeidh bearna nó dorus, mar adéarfá, idir gach dá mhéir. Sin ceithre dhoruis. Anois cuir sgreag ar aghaidh gach doruis aca so, in aice bárr na méar (cuirtear na sgreaga i gcosamhlacht le hasailínibh ag dul isteach ar dhorusaibh). Annsin tosuigh leis an <L 86> sgreag is fada uait, agus sáith isteach na sgreaga faoi do láimh. Beir greim do láimhe deise ar an gcúigeadh sgreag, caith suas san aer í, beir greim do láimhe clí ar na ceithre sgreaga atá fúithe, agus gabh an sgreag thuas in do láimh chlí (Abair “haon dh'asailín”). An cleas céadna trí huaire eile (”do, trí, ceithre dh'asailín). Sin críoch cluithche na sgreaga. E. O'G.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
