Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cnuas.
Title
Cnuas.
Author(s)
Ní fios,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1896
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
CNUAS. Clos dúinn go dtoghfar Dubhghlas de hÍde 'na sgrúdóir Ghaedhilge do'n Phríomh-sgoil Ríoghdha. Tá iarracht dá tabhairt ar sheanmóir Ghaedhilge do chur dhá deunamh anois agus arís i mBaile Átha Cliath. Má's fíor é, is fáth iongnaidh é, go bhfuil cumann Gaedhilge le cur ar bun ag dream de mhacaibh leighinn i gColáisde na Tríonóide. O d'eug an canónach Goodman seal ó shoin, níor cinneadh aon oide Gaedhilge i n-a ionad i gColáisde na Tríonóide. Dá dtoghthaoi fear éigin do bheuradh spéis agus grádh do'n teangaidh! Iarramaoid ar gach aon duine cheannuigheas rud ar bith atá ar fógradh 'san Irisleabhar, a chur i dtuigsint do'n lucht díolta gur trés an irisleabhar fuair sé fios air. Tá súil againn go mbeidh “Sgeulaidheacht na Mumhan,” leabhar Phádruig Uí Laoghaire, ar fagháil le linn na bhfocal so do léigheadh do'n phuiblidheacht. Leath-chroin atá air. Fuair ar mbuan-chara díleas Tomás de Norra i Nua-Eabhrach trom-bhuille breoiteachta, atá seal ó shoin, acht buidheachas le Dia, atá a shláinte anois ag dul i bhfeabhas arís. Tá cárta nó mapa dhá chur i gcóir ag Connradh na Gaedhilge thaisbeanfas le dathannaibh eugsamhla gach ceanntar i nEirinn i n-a bhfuil an Ghaedhilg ar labhairt, agus a mheud daoine labhras í.
Ní fada go mbeidh “Laoidh Oisín i dTír na nOg“ ar eagar ag ar reic ag Tomás O Flannghaile i Londain. Dá luaithe, dá fheabhas. Dhá sgilling bheidheas ar an leabhar. Tá leabhar Beurla, freisin, ar tí teacht ó láimh an ughdair fhoghlamtha cheudna. “For the Tongue of the Gael” is ainm dó, Is bheag dáil dá mbaineann do'n Ghaedhilg nach mbeidh tuaraisg air san leabhar so. Leath-chróin a luach. Leabhar is mó le rádh 'ná ceachtar díobh sain, agus é dhá sgríobhadh ag an saoi gceuna, Tomás O Flannghaile, foclóir Gaedheal-Shasanach ag baitn leis an Nua- Ghaedhilg mar atá sí ar gnáith-sgríobhadh agus ar gnáth- labhairt láithreach. Beidh an foclóir dhá dhíol ar chróin. I n-ionad tuaraisge ar obair na bliadhna, is é rud bheidheas dá chur i n-eagar ag Connradh na Gaedhilge imbliadhna, leabhrán i n-a mbeidh cur síos ar stáid na Gaedhilge, ar a maitheas agus ar a tairbhe, ar an leathtrom fá 'bhfuil sí, ar an nós i n-ar féidir a saoradh, ar an obair atá dá deunamh ar a son, agus ar gach nídh eile bhaineas le n-a leas. Beidh an leabhrán so 'na leabhar eoluis agus treoire ag muintir chosanta na Gaedhilge, agus 'na leabhar theagaisg ag na daoinibh go coitcheannta. Beidh an cárta adubhramar fá chló ann, agus a lán de neithibh eile nach feasach acht do bheagán daoine i dtaobh na Gaedhilge. Feis cheoil agus oirfididh dá raibh i nGlaschu i nAlbain, ní'l i bhfad ó shoin ann, is é an chuid de'n chuirm is mó do thaithin leis an oireachtas, agallamh Ghaedilge do bhí idir an athair Ambrós agus buachaill óg de mhuintir Ghilleasbuig. Dá éis sin, thug an deaghshagart comhairle dá raibh i láthair, fá Ghaedhilg d'fhoghluim, agus do ghealladar go léir a chomhairle do dheunamh. Is beag a raibh le maoidheamh de bharr bliadhna ag an Acadaimh Ríoghdha i dtaobh na Gaedhilg, an lá fá dheireadh. Tá obair na hAcadaimhe roinnte 'na dá leith, obair choitcheann ag baint le heolas coitcheann, agus obair náisiúnta ag baint leis an teangaidh náisiúnta. Is amhlaidh atá an obair coitcheann, atá ar chumas cáich, dá saothrughadh aca, agus an obair náisiúnta, atá gan cabhair gan cothughadh eile, dá leigean ar gcúl.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services