Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Easy lessons in Irish.
Title
Easy lessons in Irish.
Author(s)
Ó Gramhnaigh, Eoghan - O'Gramhna, Eoghan,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1895
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
EASY LESSONS IN IRISH. EXERCISE XCIX. sean-athair sean-mháthair sean-fhear sean-bhean sean-chapall sean-phíopa 572. sean-duine sean-tír sean-diuidín sean-teach sean-toigh sean-dún 573. Fuair mé sean-diuidín in mo phóca. Ná fág an tsean-tír fós, béidh mé ag dul leat. An bhfaca tú an sean- duine shíos ar an aonach? Ní fhaca mé an sean-fhear, acht chonnaic mé an tseanbhean. Atá Eidhmonn aosta, atá sé 'na sheanfhear anois. An bhfaca tú an sean-teach atá shuas ar an sliabh? Ní'lid 'na bpáisdibh anois, atáid 'na buachaillibh láidire. Fuair mo shean-athair bás. Bhí an bád beag agus an bád mór ar an oileán úd, atáid 'na mbádaibh maithe. Atá mac óg ag Niall, agus atá sé 'na bhuachaill mhaith, láidir anois. Béidh píopa agam i mbárach, ní'l agam indiu acht sean-diuidín. <L 66> 576. We can say either - bidheann mé bidheann tú bidheann sé,sí bidheann sinn bidheann sibh bidheann siad or use the better form- bidhim bidhir bidheann sé bidhmid bidhthí bidhid The form bidhthí is hardly ever used. Instead of bidheann the older form was bí, still used in Ulster. 578. Ní bhidheann Nóra ag obair; an mbidheann tú ag obair? Bidhe- ann an púca 'na chapall ins an oidhche. 580. Ní bhidheann ciall ag na páisdibh óga, agus ní bhidheann ciall ag na sean- daoinibh, go minic. Bidheann sioc ar an mbóthar ins an ngeimhreadh, acht bidheann an bóthar tirim ins an aimsir so. Ní bhidheann Nóra ag obair anois, atá sí aosta. An mbidheann aimsir gharbh ar an bhfarraige? Atá mo long ar an bhfarraige anois, atá sí ag dul go tír eile. Ná cuir an seol mór ar an mbád. Ní bhidheann feur ar an gcnoc so, ata sé lom, ní bhidheann tráithnín ag fás air. An bhfuil tuirse ort? Ní'l acht ata tuirse ar an mbuachaill so. Tabhair deoch do'n láir, ní'l tart ar an gcapall atá muirighin mhór ar an bhfear ó so anois acht ata sé 'na fhear láidir, agus bidheann sé ag obair. Ní bhidhim amuigh ins an oidhche; bidhmid astigh ag an teine. An mbidheann an aimsir fliuch ins an Oileán úr? Bidheann sí fliuch go leor ins an ngeimhreach. 581. A common case of eclipsis: Nouns in the singular number, preceded by a pre- position and the article an, suffer eclipsis o the first consonant - ins an ngeimhreadh ar an mbóthar ins an bpáirc ar an gcnoc ins an bhfíon ins an bhfoghmhar Atá poll ar tigh. <L 67> 584. SOME SIMPLE PROVERBS, &c. Bidheann ádh ar amadán Bidheann an fhírinne searbh Ní bhidheann treun buan SAYINGS. 585. Ní'l neart agam air, Ní'l leigheas agam air, Beannacht leat. Go n-éirighidh ádh leat go n-éirighidh an t-ádh leat. 586. Go meuduighidh Dia thú Go meuduighidh Dia do stór CII. ECLIPSE - FURTHER EXAMPLES. 587. Ins an mbaile, sa mbaile, as, an bhfuil fear an tighe 'sa mbaile? Ní'l bean an tighe 'sa mbaile anois. Distinguish between 'sa mbaile, or ag baile, at home; a bhaile, homewards; ó bhaile, from home. Ins an gcúinne 588. We have already seen Atáim mo(luighe) Atáir 'do(shuidhe) Atá sé 'na(sheasamh) Atámuid 'nar(luighe) Atáthaoi 'n bhur(suidhe) Atáid 'na (seasamh) We have now to add - Atáim mo(chodladh) Atáir 'do(chodladh) Atá sé 'na(chodladh) Atámuid 'nar(gcodladh) Atáthaoi 'n bhur(gcómhnuidhe) Atáid 'na (dtost, ndúiseacht) Atá sí 'na luighe, 'na suidhe, 'na seasamh, 'na cómhnuidhe, 'na tost, 'na codladh, 589. An bhfuil tú 'do chodladh fós? Ní'lim, atá mé 'mo dhúiseacht níl codladh orm. Atá bean an tighe tinn anois, bidheann sí 'na suidhe ina an gcúinne. Bí 'do thost, a Phádraig, ní'l ciall agat. Ní bhidheann bean 'na tost go minic. Bidheann ciall ag amadán. Atá Donnchadh 'na sheanfhear anois, agus ní bhidheann se amuigh. Atá Pádraig agus Seumus 'na gcodladh. An bhfuil an bárd 'na thost? focal sean-fhocal Atá an bhean úd 'na tost, ní fhuil focal aici. Nuair tháinig Pádraig go h-Éirinn, ní raibh se 'na thost. An raibh Dómhnaill 'sa mbaile indé? Ní raibh, bhí sé as baile, bhí sé ar an aonach. An bhfuil seanfhocal ar bith agat? Go mbeannuighidh Dia dhíbh; tar isteach a Dhiarmuid, agus suidh síos. An bhfuil fear an tighe ins an mbaile anois? Atá capall uaim. Bhí an seanduine 'na shuidhe ins an gcúinne, agus bhí an páisde beag 'na sheasamh shuas ar an stól. Bhí an Rí 'na luighe, acht ní raibh sé 'na chodladh, bhí eagla air.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
