Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Ní ar Dia a bhuidheachas. (Leanta.)
Title
Ní ar Dia a bhuidheachas. (Leanta.)
Author(s)
Ó Laoghaire, Pádruig,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1895
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
NÍ AR DIA A BHUIDHEACHAS. (Leanta.) D'fhan na daoine go léir i n-a suidhe go ceann sealaid, agus ar an bhfeadh so bhí an múr ag druidim leis an dtráigh go bog sith. Tháinic aon tonn amháin i ndeiriodh na dála, do líon an cuan suas go baic le múr sgothógach fada dearg. Do phreab Dómhnall i n-a choilg-sheasamh agus do chaith é féin ar a ghruga anuas ar charn do'n mhúr agus do bhí ag a réitioch le fuirse, 'nuair seo isteach tonn eile, do chuaidh lea'stuas de agus sul ar fheud seision cuimhneamh ar aon-nídh (acht ar an múr) do scuab sí léi amach é idir futh feadh. Do bhéic agus do sgread ar chobhair, acht ní raibh breis deabhaidh ar aonne' — nídh nár bh'iong- nadh — dul i bhfiúntar a chaillthe chun eision do shaoradh. “Cuirimis iarraidh ar théid suas go tigh Dhiarmuda Léith,” arsa Piaras Paor. “Bheidheadh se báithte sul a sroichfidhe leath- shlighe suas,” arsa Pádruig Buidhe. “Cuir an raicín amach agus b'feud go ngrea- móchadh sé é,” arsa Micheál óg. Le n-a linn sin do liuigh an báithteachán agus do ghlaoidh i n-árd a chínn 'sa ghutha ag
iarraidh cabhra, ag rádh, “Ar son Dé agus saor mé! saor mé! a dhaoine, saor mé! ó a Dhia, táim báithte! saor mé, saor mé órú!” Níor stad sé do bheith ag callairiocht mar sin mar do bhí uchdach maith aige. “Raghad agus snámhfad amach chuige,” arsa Diarmuid Mac Amhlaoibh. “Ná teighrigh,” arsa na daoine go léir i n-aon bhéal. “Raghad,” ar seision. “Ní bheidhead a thuilleadh ag feuchaint air annsan amuigh, ag faghbháil bháis as ár gcómhair.” Rug Mícheál Meata suas ar bhrollach a léineadh agus dubhairt, “Mhaise, go deimhin ní raghair, is fada fuar go gcuimhneóchainn ar thú liogaint amach chuige.” “Bog díom,” arsa Diarmuid, “bog do ghreim díom.” “Ní bhogfad,” arsa Mícheál Meata, “ní beag a bhfuil caillthe agus fain-se istigh.” Díreach donn do bhéic Domhnall de chaol- sgread amuigh. “Ní'l aonne' caillthe fós,” arsa Diarmuid. “Bog díom, a deirim leat, bog díom;” acht ní bhogfadh. Do strac seision é féin uadh agus do chaith de a chuid éadaigh agus do léim isteach 'san mhuir agus 'san mhúr; do shnáimh amach chun Domhnaill do bhí beag nach tabhartha agus do strac isteach leis é ar chuma éigin go dtí an tráigh. Thuit Domhnall i laige mar as go dtáinic ar an dtalamh tirm agus d' fhan innti go ceann i bhfad. Nuair tháinic sé chuige féin, dubhairt duine éinig leis gur cheart do buidheachas do bhreith le Dia i dtaobh nár báthadh é. “Ná bí im bhodhradh,” ar seision; “má táim sábháltha, ní ar Dia a bhuidheachas, mar ní mór do bhí sé im chúram; d'fhágfadh annsan amuigh mé go mbeidhinn báithte, múchta, agus is beag an gearrabhuaic do chuirfeadh sé air aileis, geallaim-se dhuit; acht beidhead buidheach do Dhiarmaid MacAmhlaoibh, an fear glan g'lánta, chuaidh i n-eineach a chaillthe chun mé shaoradh. A! a dhuine, má táim sábháltha, Ní ar Dia a bhuidheachas!” (Críoch). Nótaidhe. 1 sith = go réidh; tarrai(n)g an túinte go sith. 2 i ndeiriodh na dála = i ndeiriodh thiar thall. 3 coilg- sheasamh = cirt-sheasamh, lán-díreach mar duine i gcolg no i bhfeirg. 4 ar an ghruga, led cheann fút agus do dhrom lúbtha. 5 i bhfiúntar a chaillthe = i ndóghrainn a anama chailleamhain. Is dóigh nach bhfuil i bhfiúntar acht an fhrancais aventure (feic N. 8). 6 uchdach = anál fada nó guth fada (feic foclóir Ui R.) 7 mar as = chómh luath as. 8 éinig = éigin: cloistior iad so araon i mBéara. 9 eineach a chaillthe : ionann eineach agus aghaidh. Pádruig O'Laoghaire.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services