Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cork Gaelic. Cearbhall Buidhe na n-Abhrán.
Title
Cork Gaelic. Cearbhall Buidhe na n-Abhrán.
Author(s)
Ní fios,
Compiler/Editor
Ó Gramhnaigh, Eoghan
Composition Date
1894
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
CORK GAELIC Cearbhall Buidhe na n-Abhrán. File b'eadh Cearbhall Buidhe na n-Abhrán. Bhí sé lá ag dul go Baile Choitín agus bhuail fear ar an mbóthar uime dárbh' ainm Tadhg Ruadh. C. Dia 's Muire dhuit, a Thaidhg. T. Dia 's Muire dhuit a's Pádraig, a Chearbhaill. An fada atá do thriall a Chearbhaill. C. Ní'l acht go Cáiteach, a Thaidhg. An fada atá do thriall féin? T. Mhaise ní'l acht soir ann-so go crois an Teampuill. Beidhmíd ag baint choirce Dé Luain se chughainn, le congnamh Dé, agus táim ag dul soir 'feuchaint an bhfeudfainn miothal do chruinniughadh. C. Ní deirim ná gur maith an t-am é. Tá an t-arbhar nach mór bainte ins gach aon bhall, agus táid na fir d'éis teacht a bhaile. T. Is fíor dhuit. Bhíos ag caint aréir le Tadhg Ua hÉalluighthe. Bhí sé d'éis teacht a bhaile ó 'n mBlárnain. Dubhairt sé go bhfaca sé thusa ann agus go raibh beirt no triúr ann nár aithnigheadar thú, agus gur fhiarfuigh duine aco de dhuine eile cé 'rbh' é an fear beag buidhe. Do thugais-se fé ndeara an cheist, agus bhí tosach freagra agat mar seo: Misi Cearbhall Buidhe na n-Abhrán; Dheunfhainn steanncán ar theudaibh, Dheunfhainn cíor mhín agus roilleán, Chuirfinn meathán i dtóin chréithre; Imrim báire agus fáisgim iall im' bhróig, Acht Dia lem' láimh! ní dheárna acht criathar fós. C. Ha ha! b' fhíor do Thadhg an méid sin. Bíonn árd-chaitheamh aimsire i gcomhnuidhe againn sa' Bhlárnain. T. Feuch, a Chearbhaill. Bíonn iongnadh mór orm féin cionnus dheineann sibh an fhilidheacht so. Dá gcaithinn mo chiall leis, ní thiocfadh liom aon dán amháin do chur le chéile. C. Ní mar sin atá, a Thaidhg, acht bíonn filidheacht agat dá dheunamh gach lá ded' shaoghal agus gach tráth de'n lá, dá bhfeudfá é thabhairt fé ndeara agus é chur le chéile. T. Is fear magaidh thú, a Chearbhaill. Níor dheineas aon bhlúire filidheachta riamh, agus ní lugha ná tháinig aon fhocal riamh as mo bheul go bhfeudfadh aoinne' eile filidheacht do bhaint as. C. An fada as so go Baile Choitín. T. Mar deurthá leath mhíle. C. Cuirfead cárt leanna leat go mbeidh dán deunta agat sul a mbeidhmíd i mBaile Choitín. <L 43> T. Ariú fiannuidheacht! Fágaim le hudhacht a Chearbhaill, gur chuireas, tá fiche bliadhain ó shoin, chum abhráin do dheunamh ag moladh an tSeangharrdha. “Seangharrdha an cheóil,” ar-sa misi, agus dá bhfaghainn Éire, ní fheudfainn dul mós sia air. C. An gcuirfir an geall? T. Cuirfead agus fáilte, agus ní misde dham. Beidh ort-sa díol. C. Fan leat go fóil. Acht feicimís cad tá ag Eumann Óg dá dheunamh ann-so thall. T. Tá fál aige dá dheunamh ar a gháirdín, agus is beag an tairbhe dhó sain, mar 'nuair fheochfaid na saileacha sain, feudfaid na gabhair gabháil tríotha. Dia 's Muire dhuit, a Eumoinn! E. Dia 's Muire 's Pádraig dhuit, a Thaidhg! agus duit-si leis, a Chearbhaill! an bh-fuil aon sgeul nuadh agaibh? Cad uime go bhfuilir ag crothadh do chinn, a Thaidhg? T. Táim ag crothadh mo chinn, a Eumoinn, mar is olc an fál an tsaileach úr sain. E. Ní'l leigheas air. Ní'l a mhalairt agam. T. Ó, stad a dhuine! Ná cuir an cuaile críon sa' bhfál! Tá an rud úr olc a dhao- thain, acht deunfaidh sé an gnó go ceann tamaill. c. Teanam, a Thaidhg, go bhfaighead mo chárt leanna uait! E. Cad ar a shon, a Chearbhaill, go bhfuil cárt leanna le fagháil agat ó Thadhg? T. Geall, má 'sé do thoil é, do chuir sé liom go mbeidheadh dán filidheachta deunta agam sul a mbeidhmís ar aon i mBaile Choitín, — misi, nár dhein aon dán fili- dheachta riamh, nídh nach iongnadh! E. Tá eagla orm, a Chearbhaill, go mbeidh ort díol an turus so. C. Teanam ort, má 'seadh, agus bíodh do chuid de'n deoch agat. E. B' fhéidir nárbh' fhearra dham riamh é. T. Is fíor dhuit. Ní'l puinn maitheasa idir lámhaibh agat. E. Ní'l meas mór ag Tadhg ar mo ghnó. T. Dá mbeidheadh fál le deunamh agam, badh dhóigh liom go gcuirfinn draighean nó sgeach gheal ann. B' fhearr liom sgothán aitinn féin 'ná an tsaileadh sain. Acht cad é seo ag Uilliam Ua Buachalla dá dheunamh le n-a sheisrigh? Cad tá ort anois, a Uilliaim? An bhfuil do cheuchda briste? U. Ní'l, a Thaidhg, acht tá mo chuing briste, agus táim ag casadh le gad do chur uirthi. T. Stad, stad, a Uilliaim! táir dá chur suas ar an dtuathal. Cas an gad de chúl na cuinge, agus beidh an greim is fearr aige. Sin é! Cuir snaidhm anois air. C. Feuch, a Thaidhg! nach breagh fheuchann an fairrge indiu? Ní fheadar cia an áit as a dtáinig an long mhór úd shoir. T. Ní raibh sí ann andé. Feuch airiú, a Chearbhaill! nach fada ó stiúir na luinge an bád beag? C. Is fada, a Thaidhg, agus is maith an mhaise agan é! Tá an dán críochnuighthe agat- sa, agus mo chárt leanna beirthe agam-sa. T. An ar buile ataoi, a Chearbhaill? Cad é an dán? C. Éist liom. Ní'l i bhfad ó dubhrais le hEumonn óg. “Is olc an fál an tsaileach úr.” T. Dubhart, agus ní 'l puinn filidheachta sa' tsailigh. C. Ann-sain do liúghais air, “Ná cuir an cuaile críon sa' bhfál.” T. Agus cá bhfuil an fhilidheacht sa' méid sin? C. Bíodh foighne agat. Dubhrais ann-sain le hUilliam Ua Buachalla, “Cas an gad de chúl na cuinge.” Agus anois beag dubhrais liom-sa, “Nach fada ó stiúir na luinge an bád?” Níor dheineas féin riamh dán is deise 'ná é. Feuch - “Is olc an fál an tsaileach úr; Ná cuir an cuaile críon sa' bhfál; Cas an gad de chúl na cuinge; Nach fad' o stiúir na luinge an bád!” T. Dar fiadh, a Chearbhaill, ní 'l teóra leat! Agus as mo bheul féin an uile fhocal de. Tá an geall buaidhte agat glan. <L 44> Teanaidh agus téidheadh an deoch timchioll. Feuch, a Chearbhaill. Badh dhóigh liom go raibh an léim úd ro-mhór ó “chúl na cuinge” go “stiúir na luinge.” C. Tusa thug an léim sin. B'éigean damh-sa thú do leanamhaint. T. Am basa, tá agat arís! Ní 'l aon mhait bheith leat. <L 47> "Maith leam nár lághdaigh do cháil 'S gur árdaigh earr dom anáil." "Déna an t-inchreachadh dlighe O thús go h-eirr th' aimsire."
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
