Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Monachar agus Manacar.
Title
Monachar agus Manacar.
Author(s)
Ó Neachtain, Seághan,
Compiler/Editor
Pléimeann, Seán (Fleming, John)
Collector
De hÍde, Dúghlas
Composition Date
1888
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
MONACHAR AGUS MANACAR. Written by An CHRAOIBHIN AOIBHINN, for the Gaelic Journal. Dfhóghlaim me an sgeul so a leanas fad o shoin, ó shean fhear, i g-Conndaé Roíscomáin, acht creidim go bhfuil sé le fághail i g-cuíge Múmain mar an g-ceudna. Tá se cosmhuil leis an sgeul Beurla sin. The House that Jack built, acht tá se níos faide go mór 'ná é agus tá níos mó alt ann. Ni'l teanga air bith nach bhfuil rud eigin mar sin le fághail innti act is faide, an piosa so a leanas 'ná aon nidh den' t-sórt cheudna d'á bhfacaidh me ariamh. Bhi Monachar agus Manachar ann, fad o shoin, agus is fad o bhi, agus dá mbheith- eadh siad ann, an t-am sin, ni bheitheadh siad ann anois. Chuaid siad amach le chéile ag baint sugh-craebh, agus an méid a bhaineadh <L 52> Monachar d'itheadh Manachor íad. Dubhairt Monachar go rachfad sé ag iarraidh slaite a dheunfadh gad le crochadh Mhanachair a d'ith a chuid súgh-craébh, agus tháinig se chum na slaite. “Go m-beannuighidh Dia dhuit,” ar an tSlat. “Go m-beannuighidh Dia' 'gus Muire dhuit.” “C'fad a rachfas tu?” Ag iarraidh slait' a dheunfadh gad, a chrocfadh Manachar, a dh'ith mo chuid sugh-craebh. Ní bhfuighfidh tu misi ars an t-Slat go bh-fágh tu tuagh a ghearrfas me. Tháinig se chum na tuaighe. “Go m-beannuighidh Dia dhuit.” Go m-beannuighidh Dia gus Muire dhuit. “C'fhad a racfas tu?” Ag iarraidh tuaighe, tuagh a gheárrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'ith mo chuid sugh-craebh. “Ni bhfuighfidh tu misi,” ars an Tuagh, “go bh-fágh tu leac a chuirfheas fáobhar orm.” Thainig se cum na leice. “Go m-beannuighidh Dia dhuit,” ars an leac, “Go m-beannuighidh Dia gus Muire dhuit.” “Cfhad a racfas tu?” “Ag iarraidh leice, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrocfadh Manachar a d'ith mo chuid sugh-craebh. “Ni bhfuighfidh tu misi” ars an leac “go bhfágh tu uisge a fhliuchfas me.” Tháinig se cum an uisge. “Go m-beannuighidh Dia dhuit,” ars án t-uisge. “Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhuit.” C'fhad a rachfas tu. Ag iarraidh uisge, uisge a fhliucfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'ith mo chuid sugh-craebh. Ni bhfuighfidh tu misi ars an t-uisge go bhfágh tu fiadh a shnámhfas me. Tháinig se cum an Fhiaidh, go m-beannuighidh Dia dhuit ars an fiadh. Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu. Ag iarraidh fiaidh, fiadh a shnámhfadh uisge, uisge a fhliucfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'ith mo chuid sugh-chraebh. Ni bh-fuighfidh tu misi ars an Fiadh go bhfágh tu gadhar a ruaigfeas me. Tháinig se cum an ghadhair. Go m-beannui- ghidh Dia dhuit ars an gadhar. Go m-beannui- ghidh Dia' gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu? Ag iarraidh gadhair, gadhar a ruaigfeadh fiadh, fiadh a shnamhfadh uisge, uisge a fhliuchfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrocfadh Manachar a d'ith mo chuid súgh-craebh. Ni bh-fuighfidh tu misi, ars an gadhar, go bhfágh tu greim ime a chuirfeas tu ann mo ladhar. Tháinig se chum an ime. Go m-beannuighidh Dia dhuit ars an t-im. Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu? Ag iarraidh ime, im a rachfadh i ladhar ghadhair gadhar a ruaigfeadh fiadh, fiadh a shnámhfadh uisge, uisge a fhliuchfadh leac, leach a cuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrocfadh Mana- char a d'ith mo chuid súgh-craebh. Ni bhfuighfidh tu misi ars an t-im go bhfágh tu cat a sgríobfas me. Thainigh se chum an chait. Go m-beannuighidh Dia dhuit ars an cat. Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu? Ag iarraidh cait, cat a sgríobfadh im, im a rachfadh i ladhar ghadhair, gadhar a ruaigfeadh fiadh, fiadh a shnámhfadh uisge, uisge a fhliuch- fadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air thuaigh, tuagh a gheárrfadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'íth mo chuid sugh-chraebh. Ni bhfuighfidh tu misi ars an Cat go bhfágh tu bainne a bheurfas tu dham. Thainig sé chum na bo. Go m-beannuighidh Dia dhuit ars an Bho. Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu. Ag iarraidh braoin bainne, bainne a bheurfainn don chat, cat a sgriobfadh im, im arachfadh i ladhar ghadhair, gadhar a ruaigfeadh fiadh, fiadh a shnamhfadh uisge, uisge a fhliuchfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheunfadh gad, <L 53> gad a chrochfadh Manachar, a d'ith mo chuid sugh-chraébh. Ni bhfuighfidh tu aon deór bainne uaim-se ars an Bhó, go bhfágh me sop tuighe uait. Tháinig se chum na m-buailteóiridhe. Go m- beannuighidh Dia dhuit ars na buailteóiridhe. Go m-beannuighidh Dia 'gus Muire dhibh. Cfhad a rachfhas tu? Ag iarraidh sop tuighe uaibh á bheurfaínn do'n Bhó, an bho a bheurfadh bainne dhom, an bainne a bheurfainn don chat, an cat a sgríobfadh an t-im, an t-im a rachfadh i ladhar ghadhair, gadhar a ruaigfeadh fiadh, fiadh a snámhfadh uisge, uisge a fhliuchfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air tuaigh, tuagh a gheárrfhadh slat, slat a dheunfadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'ith mo chuid sugh-chraébh. Ní bh-fuighfidh tu aon shop tuighe uaim-se ars na Buailteóiridhe go dtiubhraidh tu ádhbhar cháca dhuínn ó'n Muilleoír sin shuas. Thaínig sé chum an Mhuilleóra. Go m-beannuighidh Dia dhuit ars an Muilleóir. Go m-beánnuighidh Dia 'gus Muire dhuit. Cfhad a rachfas tu? Ag iarraidh ádhbhar cáca a bheurfainn dona bhuailteoíribh, na buailteó- iridhe a bheurfadh sop tuighe dhom, sop tuighe a bheurfainn d'on bho, an bho a bheurfadh bainne dhom, an bainne a bheurfainn don chat, an cat a sgríobfadh an t-im, an t-im a rachfadh i ladhar ghadhair, an gadhar a ruaigfeadh fiadh, an fiadh a shnámhfadh uisge, an t-uisge a fhliuchfadh leac, leac a chuirfeadh faobhar air thuaigh, tuagh a ghearrfadh slat, slat a dheun- fadh gad, gad a chrochfadh Manachar a d'ith mo chuid sughcraébh. Ui bhfuighfidh thu aon ádhbhar-cáca uaim-se, ars an Muilleóir go dtiubhraidh tu lán an chriathair sin d'uisge ó'n abhain chugam. Ghlac Monachar an criathar ann a láimh, agus thaínig sé chum na h-aibhne, agus thosuigh sé ag lionadh an chriathair leis an uisge, acht cho luath agus bhi an t'-uisge dul asteach ann, bhi sé rith amach as arís. Chuaidh preuchán thairis, os a cheann. “Dáb! Dáb!” ars an preuchán. “M'anam do Dhia is maith í do chómhairle!” ar Monachar agus ghlac sé an chréafóg ruadh, agus chuimil sé le tóin a chriathair í, gur líon sé na puill a bhi ann, agus chonbhaigh an criathar an t-uisge ann sin agus rug sé cum an Mhuilleóra é, agus thug an Muilleóir ádhbhar cáca dho, agus thug sé an t-ádhbhar cáca dona buail- teóiribh, agus thug na buailteóiridhe sop tuighe dho, thug sé an sop tuighe do'n bho, thug an bho bainne dho, thug sé an bainne do'n chat, sgríob an cat an t-im, chuaidh an t-im i ladhar ghadhair, ruaig an gadhar, an fiadh, shnámh an fiadh an t-uisge, fhliuchaigh an t-uisge an leac, chuir an leac faobhar air an tuaigh, gheárr an tuagh an tslat, rinne se gad de'n tslat, agus nuair bhi an gad réidh deunta aige, creid misi go raibh Manachar imthighthe fada go leór uaidh.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
