Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Seacaibíteachas Thaidhg Uí Neachtain
Title
Seacaibíteachas Thaidhg Uí Neachtain
Author(s)
Ó Neachtain, Tadhg,
Compiler/Editor
Ó Buachalla, Breandán
Composition Date
1722
Publisher
(B.Á.C.: Coláiste Phádraig, 1992)
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N StHib26 31-64> <L 36> <B 1992> <C Prós> <M 8> <T Seacaibíteachas Thaidhg Uí Neachtain> <U Ó Neachtain, Tadhg; Eag. Ó Buachalla, Breandán> <F B.Á.C.: Coláiste Phádraig> 1722 Ab. 18. Do roine ceathramhna do Eoin Mac Gearailt agus do Éinrígh Mhac in Bhaird a gCorcuidh agus do cuire a gcinn for spícidh mar do iomlatadar Gaoidhil ógáin chum in Pretender ionna a long chun na Fraingce (NLI G198:299). Seon Harding 'na Nuadhuigheacht. Dia Máirt. Iún 23, 1724. Iún 13. Hurt Green a Sussecs a Sasana, timchioll a haondéag ar maidin do conacas na néultaibh ag cruinniughadh a gcion a chéile ... (RIA 24 P 41:74). 1725. Beal. 11: Seorse Falcner ionna Nuadhuigheacht. Leopal Ab. 25. Do conarcas ar feadh ttrí nuaire doidhche iomad taisbeántaibh san aer do gach gné airm. Tug so ar Chatoilicibh meanughadh go ttroididís gach eiriceach gus an mbás ... (ibid., 207). 1723 Sep. an 5 lá. Chuir Sophia Mór na Persia, Ismael Bec a theachta iolchumhachtach go Impir sáruasal na Ruisia dar bhainim Peadar ... (ibid., 219). Áth Cliath Dia Luain Febh. 28. 1725. Tomas Vailis a Scinner Row ó Lonnduin . . . Is iomdha iad léirbhreathnughadh chúirte na Gear- máingne a ttaobh chombaídheacht na ttrí gcumhachtuibh an Fraingc, Sasana agus Prussia le ar oile a tteangmháil Hanover ... (ibid., 229). Áth Cliath. Ab. 20. 1727. Ag seisiún Luimnídh, do díotáladh an tAthair Raghalluligh ar son Catoiliceach agus Protastant do phósa. Do curruidheagh an sagart agus do crochadh é (TCD 1361:526). <L 37> 1741 Tug cruatan ar an iomad ar feadh iomlán na hÉireann bás dfhagháil et go mórmhór san Mumhain agus a gConnachtaibh, a gCorc- adh amháin do feartadh a naonchlais 160 pearsaibh ... a gConnacht ... bhá an tinneas fiabhrasach codh ainspiadhantadh sin agus codh coit- cheann go ndruidtuídh na toighthibh ionna mbí amhuil aimsir plághadh (NLI G135:28). sioc codh ainspiantadh loisgneach agus sin gur feodhadh gach glasradh na crann, geamhar na luibh aitinn na eile do seocadh gach ní go nach raibhe féur for talamh ar feadh na bliadhna et do mheadh potátaidh <L 38> agus toradh gárruidh re ar tugadh gortadh agus cruatan ar feadh na críche go huile. Bá ceardain agus saothruidhibh oile gan obair gan chiste gan lón ... (NLI G198:301). Mar is feasach mé féin, do chonairc deighirc laothamhuil Gaill agus Gaedhil do bhochtáin Átha Cliath agus na gcríoch coimhneas óir tugadar go deontach ór agus airgead, min agus gual re cothughadh truagháin gan fhéachaint do Protastún ná Páipis acht do réir a chéile agus tug feilmeoiribh cead sceachadh a gcloidheachadh do ghearra agus do losgadh. Ó carrannacht os gach carranacht (NLI G135:28). Cuir na buachaillídh díomhaoin laímh re Loch Garmann fios go gráiséir dos na Smiocach fa deighin ceithre domhain ria a mbiadha agus dá puint déag d'airgead dóibh dar dhiúlt. Ann sin tugaid cuairt air ag tabhairt dá dhamh déag dá bhuar riugh. Agus iar a marbhadh dóibh cuirid a ngeir agus a seathachadh chuige ag rádh ris dá naontadh triall 'na nochum go ndálfadaois fleith Nodlacha ró maith dó. 1739 Novbr. Do loisgeadh meeting-hoús na Quakers a tToigh Ma Chuach a gcontae Chille Dara, tréar dearna bráighibh do naoi bhfhearaibh déag do na Papists, noch do fridhe neimhchiontach tré ar saora iad a gúirt in Náis. Agus in lá roimhe a ttriathail do tugadh crochadóir Átha Cliath gus in Nás, agus naoi ttéadaibh déag chum crochadh na mbráighibh bochta sin ar a raibhe morghárda saigheaduiribh gus a saora. Agus do dhearbhath bean in Quaker dar loisge a seapodh oibre agus an tiogh thuas go raibhe a fear féin trí lá ag athrughadh gach a raibhe do mhaoin, éadach is éadáil is na toighibh sin. Agus ann sin gur ghlac na toighibh sin tine, agus gur sin a raibhe dfios <L 39> aice féin, ar loisgeadh na tteach sin. Cosmhuil mar so gurab é an Quaker féin chuir tine a ttóin, re go ndéanfadh an chuid eile díobh é féin suas arís, dar measa a bheith bristeadh (NLI G135:22). 1727 San bhliadhuin so do cuire iomad Gaedhil san ngeata nuadh a nÁth Cliath tré a mbeith fágáil na críche re fághail beathadh san bhfairge ar beith do Éirinn gan cheard, gan obair, gan daonnacht agus do coinge a ndaoirsi iad gan choiste do chur orra go bhfuair a nurmhór bás don ghorta san daorbhoth gcéadna agus so uile ar son an Phretender, bhí an tan so a gcathair Avignon san gcríoch gcéadna déis a dheoruigheacht san Róimh. Och a Dhia, is bocht an riocht so gan cead a choisi ag duine re é féin do chothughadh agus má ghoidean bu sealán a chríoch (TCD 1361:528). 1653 Sep. 26. Nois ar mbeith do gach ní do réir mianadh ag Clann Chrumuil do suighe feis riú in Áth Cliath agus do hachtaid an transplantasion .i. Gaoidhil uile do shocrughadh a gConnachtaibh agus bás do imirt for gach díobh d'fhilliugh as go bráth. Bhádar fón daoirse so go ríghe in dara Séarlus ... (NLI G198:276). <L 40> A naimsir Chromuill air mbeith do Ghaodhuluibh dá gcaomhnadh a moigh beag idir dhá mhonuigh a bParráiste - a gContae na Midhe dá ngorthaoi Pláis Móire tug Riobiort Lil arm Galda Átha Truim chum an Phláis agus níor fága fear bean ná leannabh gan chur cum báis do Ghaodhuluibh agus ba hé a rádh san lá céadna "Is maith an plás feola Plás Mhóire aniu" is a lámha agus a ghnúis nó a dheilbh smearrthuidh da fhuil Ghaoidhil (NLI G132:53). 1726 Bealltuin 28 a gContae na Midhe a nDruim Bern do bhí aon do chlann Cromuil mac dílis Chailvin ar oilén beag ag ithe agus ag ól a bhfochair dronge don tsliocht thuas agus a lár a súgaidh re gach sláinte dá rígh Seorse agus dá bhunamh do scaoiltídh scuaid do ghunnuídh beagadh práis bhí san áit re caitheamh aimsire; agus ba toil re Dia tóirneach bhorb agus teintreach do bheith san áit tré a ndubhairt an fear shuas dar bh'ainim Woodwort ag toirbhiort a anama don diabhal go ndéanadh féin comór re toirneach Dé ... agus amhluidh sin fuair bás ... (NLI G132:91). An aimsir Chromuill do brathadh an tAthair Aodh Ua Muiridh agus fuireann cliar bhá na fhochair ... (TCD 1361:525). <C Fil.> Clann Chromuill sompla air so, chuir caor loiscne ar lasadh, lear loiteadh ríoghacht na rígh is chuir uaisleacht i ndimbhrígh ... A Dé dhil léara go luath, saor Éire ón daoscarshluagh. <L 41> So m'aisce don aicme fhuathaím féin: bheith 'na seasamh in aimirne buanchlaoite práinneach easbhach i gcaidreamh brúitídh bréan gnáthbhocht ailpirneach gan faice acht uaill saobh saoil (NLI G135:5) <C Prós> 1714 Jun. 30. Do cuire iomad crosa a gcuim oidhche for dhorsuibh toighibh in Áth Cliath, crosa deargadh for dhorsaibh lucht in team- puill agus crosa bána for dhorsaibh Catoilicibh ... ní raibh oidhche gan Gaill armáltadh 'na mbuidhuibh ag marcuidheacht ó bhaile go baile go nár léig eagladh do Ghaedhul a cheann do chur amach as a chródh a gcuim oidhche ar aonchur (NLI G198:296-7). 1726. Iún 2. Cuireadh (i) leith Gaoidhil an Áth Cliath gur sheanmóir aon dá neagluisibh, an puball do éirghe re scornachuibh Gaill do ghearra et gach aon díobh do dhúnmharbhadh, agus dá dhearbhadh so, do ba he téx an Eagluisigh do rinn an tseanmóir, Esechial an 9. caib. 6 vérsa mara nabair. Marbhuidh thríd amach sen agus óg idir chailín agas leanbadh ógadh agus mnáibh. Ní raibhe Corcadh, Cionnsáile agus áitibh oile san gcríoch gan an chumadóireacht céadna eadtorra a modh go raibhe gach Gall a glanadh a ghunnadh agus dá innioll féin ré íad féin do chaomhnadh ar na fuilteach fiata barrborra Gaodhuldha mar a dubhradar na Gaill féin. Is breaghadh an riocht a raibhe Gaoidhil an tan so ris an dúnmharbhadh Gaillsi do dhéanamh óir ní raibhe aon do Ghaodhuluibh gan bhatadh re claoidhe fear cloidhiomh, gunnadh, pistiol agus pilléir (NLI G132:92). 1726. Belt 21. Áth Cliath. Do cumadh ar na Gaodhuluibh gur sean- móra díobh luighe síos ar chlanna Gall agus a ndúnmharbhadh go huile . . . Mar do mheas Gaoidhil, ní raibhe san gcumadóireacht so acht re fáth do bheith acu, na d'fhaghail re luighe síos ar Ghaodhaluibh dá ndúnmharbhadh (TCD 1361:521). <L 42> 1727. Duibhlinn. Fuidcheardáin an bhaile si (gidh Catoilicibh a nur- mhór) cruinnighid 'na gcorpaibh: na táiliúiribh lá fhéil Séam, spínéiribh nó sníodhchánaibh lá fhéil Geibhíll Pheadair, bácaeiribh lá céad' fhéil Muire san bhFoghmhar, na gréasáin leathanadh lá fhéil Parthalóin agus níl drong díobh sin dá naontadh féin nach néiste seanmoir Gallda a tteampoll éigin agus duais a sheanmóradh don mhinistir ba hé uile a ttoil so líon le Protestaint do deanamh díobh fo ainm na cathrannacht (TCD 1361:527). tig an tseanmóir shuas go fíre a naghaidh gailleaspuig rear ttearna seanmóir san ló céadna a tteampoll San Caitrín in Áth Cliath, mar a bhfuair cognamh mór airgid ó a phupall re sgolluigheacht do phronn- adh ar dhíleachtaibh agus ar dhearóilibh Catoiliceadh re go séanadaois go bráth sean creideamh mhic Calphuirn ionar seoladh a sinnsear a ttós Críostamhlacht in innis Éireann (KIL 20:203-19). Ar bhás agus crochadh in Trialluigh sagart-ghabhálach. Tadhg Ó Neach- tain. cct. ag labhairt ris a gcroich: <C Fil.> Rath do thoradh ort a chrainn, rath do thoradh for gach crann, trua nach bhfuil crainn Inse Fáil trom dod thoradh gach n-aon lá (NLI G135:185). <L 43> Ar mbeith do mhaighistir Swan Sasanach mór ó Fhine Ghall láimh re hÁth Cliath 'na fhiadhnuisi a naghaidh lucht an Phretender .i. an Tagarach (bhí ar deoruígheacht san Iottáille an tan so) a gCill Mhaighneann lá an tseisiúin, dubhairt an comhairleach fileatadh Gearóid a Búrc gan staidéir: Among those owls of the night Now a Swan tho' not white, An evidence that swore fast and loose. But if birds of a feather Do still flock together You'll find that Mr. Swan is a goose (TCD 1361:22). <C Prós> Sinsireacht na Stuart. Séarlus Eduird do rugadh a ndeoruigheacht san Róimh October 31 san bhliadhain 1720 agus a dhearbhráthair Éinrígh Benedict Eduird Alfread Levis Tomas do rugadh Feabhradh 24, 1725. Clann Shéamuis an Tagarach re Maria Clementina ingean Shéamuis Sobiesci Prionnsa a bPoland, mac Shéamuis rígh na Briotaine Móire, mac Séarluis rígh do dícheannadh, mac Séamuis céad rígh Scuit a Sasana ... (RIA 24 P 41 b:127). <L 44> <C Fil.> Mar do reic Iúdas Críost Albanaigh a rí do reic; Iúdas a thighearna Dia, Albanaigh a dtriath gan cheilt ... (TCD 1361:65). <C Prós> 1689. Nov. 24. Do marbhadh iliomad Gaill idir Úir Chinn Trághadh agus Dún Dealgan agus do dhearcas féin tigh othair san mbealach idir an dá áit 'na chaor thinntridhe líontadh do lucht othair Gaill féin mar dear- bhadh dhamh agus sin ar eagladh a mbeith muiríneach don arm. Ó barb- arach tar gach barbaracht luaithre do dhéanamh do créatúirídh bochtadh éagcruadh (NLI G198:283-4). 1691. Aug. 11 ... Is beag baile nach raibh cinn for spícidh ionntadh ... óir conarcas féin cinn beir buachaillídh beagadh aon díobh anaois <L 45> 12 bliadhuin agus a fear eile 16 bliadhna do dícheanna re Roger Williams muilleoir baile na mBeannacht a gContae Chill Mantáin et fós sé cinn déag sgológ agus saothruidhe ro bhá láimh re ais tobar Eoin Baiste a gContae na Mídhe ... (NLI G198:287). A Thighearna do chonairc tú an íosbuirt so for Ghaoidhil bochta gan cuim ag sagart ná bráthair uasal nó ísiol acht iad uile fó aondhaoirse dá gcreachadh dá slad et dá marbhadh mar do sheasadar ar son an cheirt et in rígh do hoirnidhe forradh. Do chualaidh mo chluasa féin aon do Ghaill Éireann ag rádh, gur budh hé féin dia beag na háite sin agus (go) gcaithfidh a thoil do dheanamh agus so ag éigniughadh Gaoidhil cum oibre dó. A nglór coitcheann, a fonodhad for Gaoidhil ag rádh "cia bhfuil Muire na súl mór anois nach gcabhruighean sí sibh" ... (NLI G198:290). <C Fil.> Mo dhíthse go n-éagad mo léan is mo chrá sé díbirt na cléire gan réiteach tar sáil ... Díbirt is fuadradh luathscrios is léan, ar mhaoin, ar chuallacht, ar bhuallach, ar thréad na ndaoine tá ag fuagradh 's ag ruagan an té is rí ceart ó dhualgas 's ón uaisle darb é. Is é sin Séamas mac Shéamais an saoi, gealáilléan na scéimhe, lámh éachtach i ngníomh, lánghrá fhear nÉireann, dá ngéillid mar rí is tá díreach ceart dílis gan staonadh ar a thaobh ... (NLI G135:84). <L 46> <C Prós> Agus mar ba híad an cine Iúdaighe clann Dé ... gur tuga leaga an- mhór dhóibh nár tuga do dhrong ar bhioth oile acht dona Gaodhuil amháin ... óir d'imigh a gcreideamh agus a ndúthchas uatha agus gí gur imigh a ndúthchas ó chlanna Gaodhuil, tá a gcreideamh ar marthuinn acu ... Uime so is féidir a rádh riú gurab íad puball todhbha Dé íad (ibid., 13). Agus go bhfaiceam Teamhair na Ríogh gan <C Fil.> Alt riabhach bhodach bhoicht ag gearra goirt ar a druim, <C Prós> agus clanna ríogh agus ró-fhlathuibh Gaodhuil san mbith gcéadna do bhí a sinsear ... Agus arís, a Dhia mhóir na Glóire, goir abhaile chum dúthchais a sinnsir do chlann dhílis Ghaodhuldha atá 'na ndiasacha fia agus 'na gcoirce fhíathain fo cheithre rannuibh na cruinne; agus eachtrannuibh atá ag ithe go súgach allus agus dleacht a ndíarsma deireoil atá go fóill a ndaor-bhruid, tabhair luach a gcroidhe, a ngníomha agus a mbriathar dhóibh - ag sin go prap. Amen. (ibid., 15). <L 47> ó Éirinn chuaidh Cruinneachuibh .i. Pictibh, don chríoch, agus 'na dhiaigh sin Fearghus Mór mhac Earca, taoiseach Dál Riada, rear gabha agus ar sealbha áird-iathibh na críche; agus is dá shliocht ríoghuidh na Bpriotainne aniu ... agus is follus don chruinne gur fuireann chródha lucht na críche si (ibid., 33). An bhfuair an rígh so dó féin agus dá shliocht dleacht leigheas an tinnis dá ngoirthear King's Evil? Do fuair; agus atá na buadha céanna ó shoin a leith ag Rígh Sasana, más oighre dílis é (ibid., 25). <L 48> 1714 Aug. 6. Ráinig Áth Cliath tásg báis bainríoghain Annadh agus do fuagradh Seorsa 'na rígh (NLI G198:297). 1714 Jun. 26. Do roinneadh ceathramhnadh do Eoin Ó Raghalluidh, Alastran a Búrc agus Máirtín Ó Cearbhuill ar son an Pretender (ibid.,). Áth Cliath Dia Sathurn Dec. 18. 1725 Nuadhuigheacht Róimh Nov. 14. Ní thochtann an Pápa Benedict oidhche nó lá ó throsga crádhbhadh nó urnuighthe acht ag gnáithbhreathnughadh dísbeagadh neamharthannuidh an tsaoghuil si; agus gi beith dó corra agus 76 bliadhuin daois tug éisteacht bháidheamhuil don treas Séamus rígh Sacson bhí ar deoruigheacht san Róimh fon amso agus do theagasg é re briathraibh caoin agá aisge bheith foighideach a nannródhaibh, agus na dhiaighsin glacan oighre an tSéamuis suas idir a ghéaga re áilgeas cumainn agá bheannughadh agus agá rádh ris: "Go ndéana an tigearna coidheagna codhchródha re hathair tú agus go dtugadh riaghlughadh cumann dísleacht agus cneastacht do shinnsear dhuit" ... Seorsa Falcnar an clodhuighthe (RIA 24 P 41:221). <L 49> 1726 Iúil 6. Do roinneadh ceathramhnadh maille rena innmhe do losgadh do Magnus Ó Nuathláin an Áth Cliath tré beith dó . . . ag seoladh soighidiúiribh nuadha tar sáile chum an Pretender .i. an Tagarach bhí fón ama so ar deoruigheacht san Róimh agus fo an am ionnar fhuiling an bráighe bocht so bás (gi go raibhe an lá gríangharr- tha roimhe) do thuit druillionnadh tintridhe maille re tóirneach uathbhásach le ar leagadh toiteachán nó similéad a ttoigh láimh re Bludi Bridg a nÁth Cliath, agus dá éisi sin táinig nó do feara an cith fearranna is uathbhásuidh dá bhfacadh misi riamh, óir do fearadh an cith amhuil dá ttuiteadh abhuinn a gcríathar nó a gcoinnéan (NLI G132:104). 1727. Jun. 19. Áth Cliath. Nuadhuidheacht ó Londuin a gcathair Osnaburg. Jun 14. Fuair an chéad Seorsa rígh Sacson bás ionna príomhport Hannover go tobann is é anois 68 do bhliadhna agus do fuagradh a mhac an dara Seorsa 'na rígh. An 20 lá annso bhí Tadhg Ua Neachtuin, Uiliam Aeirs agus fidhche eile mar aon riu idir Binn Éadair agus Bulog nó Dalcaidh san muir ag iascaireacht agus ag marbhadh éanlaidh a noiléan Dalcaidh (TCD 1361:524). <L 50> 1728 Febh. in 3 lá do leagadh in chéad chloch san taobh dheas nó a ndeisciort feasloinn, Átha Cliath agus sin leis a bfosaoghlann Eoin Carteret re ar cuireadh dá bhonn airgid nó fighirdealbhadh in 2 Seoirse rígh is a riaghain Carolín a gcuaismheadhoin na cloiche agus leac dhumha mar folach air ris an iairscríbhinn so Serenissimus et Poten- tissimus rex Georgius Secundus ... (KIL 20:184). Bladar Thaidhg Uí Neachtain ar n-aithfhilleadh an taoisigh suas go hÉirinn a Sacsaibh 'na ardthaoiseach uile na críche: <L 51> <C Fil.> So an bhaintreabhach 's an naoidhin fann, So an tuirseach 's an t-anbhfhann, So an bráighe, an daorsach docht Ag cur fáilte ria fear a bhfurtacht. So na huaisle, so an chliar agus so na huile d'aoinmhian; dod fháiltiughadh a bhile Banbha go clár Fódhla an fhóid algadh . . . Dia leat a thriathfhlaith aicme Gaeil mhóir, Dia leat i mbliana 's feadh do shaoil fós, Dia leat a fhialshearc Cataret caomh Eoin, Dia leat is tiarnas seal a bhír beo <L 52> <C Prós> 1739 Jul. 15. Táinig ordughadh rígh Sasan go hÉirinn an aghaidh Spáinnibh (TCD 1361:11). At Cliath 1739 Ocbr. 30 Re hórdughadh an darra Seorsa rígh Sacson do fuagradh cogadh for in Spáinn in Áth Cliath. An naoichidh 12 Dia Luain Áth Cliath. Do ghabh cúig longa Maltaois ceithre longa Sasanach ag triall ón Morea. Ghabh na Spáinibh an long Stubington ionna slighe go Sasana. Do gabha an long Sasanach .i. Britania mar an gcéadhna. Do ghabhadar fós an long .i. Uiliam agus Máire ó Nuafondland. Do ghabhadar mar an gcéadna an long Aurora. Gabhadar fós mar aon riu sin thuas sé longa oile. Do ghabh Sasana dá long Spaineach ró shaidhbhir, agus long oile ... (NLI G135:20). 1739/40. Feb. 27. Ghabh na Spáinibh na longa Sussana, City, Pas Gharden agus an Dispatch (ibid., 28). Ar mbeith ag fuagradh cogadh naghaidh na Spáinnibh do lucht Dhurlais do mhéadughadh an chaithréim cuirid teine a ttóin séipéil <L 53> san bhaile, ag déanamh luaithre de mar aon ris an altóir, culadh an tsagairt, agus gach ní eile ro bha ann idir corp naomhtha cailís agus eile (ibid., 21). 1746. Ocbr a seachtughadh lá Diardaoin. Ní raibh turtach ná tineolcaí inn Áth Cliath gan líonadh ag breith bhuidhe ionna mbuadha for Scot-Ghaoidhil san bhliadhuin so (NLI G198:302). <C Fil.> Tairngire Thaidhg Uí Neachtain: San Nollaig caogad seacht gcéad is míle ní hiomarbhréag, coimhlíontar go cóir mo rá mar dhearbhas laoi is leabhra . . . <L 54> <C Prós> Ar mbeith do Dhiarmuid Caomhánach agus do Gearalt Ua Bruin ar déoruigheacht a ndiamhar coillteibh, sléibhte agus cúrruidh an tan do feannadh as a ndúthadh iad, dubhairt an Chailleach Mheanntánach <C Fil.> Codla gan tsuan gan tsástacht do ní mo ghrádhsa Diarmuid i ngleannta dorcha fásaigh is clanna Gall dá iarraidh.... Ógh is aingil is aspstal libh, fada tá sinn dá iarradh; díbirt ar na Sasanaigh, leor a bhfad i dtighearnas (TCD 1361:22). Buidheach Diarmaid 's is buidheach Tadhg dhíbh agus slán a Phóil chléibh, ar th'aisce go dtig tar toinn oighre an fhoinn, ua na Séam. . . . Meadhair is macnas i dtalamh iath Éireann, is Gaill dá leadradh ag lanna 's gaoi Ghaelaibh, Tadhg na sheasamh 's a chlaíomh go ríréimeach, is Diarmaid ag cascairt aicme an bhaothBhéarla ... (TCD 1361:70). <L 55> Dia mo dhíon is mo láthar lonn neart namhad re sméid slaodann, saorfaidh sé an tan bhus tráth, ó bhroid an bhean bhocht Banbha ... An codladh dhuit a Bhanba bháin ... (RIA 24 P 41b:131). Éirghe, éirghe a bhuime Dé dhil ... Éirghe, éirghe, go tapaidh éirghe is fóirse Éire a ógh na n-ógh ... (TCD 1361:221). <C Prós> Eolchaire an Ghaoidhil do réir Jer. fáidh: Coimhne a thiarna créad a gcaoi ... (TCD 1361:121). <C Fil.> A Dhia mhóir dá n-umhlaím, is trua géar ár gcúrsaí ... (NLI G198:248). Fada liom uaim go deimhin do chuaird a leinbh dhil stuama chráifeach, nach dtagair fá bhruach, dár bhfurtacht go luath, ón bhfine nár dhual bheith láimh linn ... Táid uile neimhthréan, gan focal 'na mbéal, á mbocadh ó thaobh gach báire, 's gan chuir ar a dtaobh ach a n-urraim do Shéam ag gnáthghuí bheith séanmhar láidir. Ó thuigir an fáth fá bhfuilid dá gcrá Muire taoi lán de dhaonnacht, furtaigh a gcás, le cumas do lámh is torcair gan spás gach éirceach (NLI G135:155). <L 56> Seo dhaoibh sláinte Mhagaí Lauder ler mian grá a críche is ní bhfuil áit ón Rút go Máigh nach bhfuil san tsláinte chéanna ... Líon an scála, seo dhaoibh sláinte Ultaigh dhána is Muimhnigh, sláinte Laighneach, an lucht meidhreach is Connacht na maighdean sciamhach; lion an cháta leis an scála a mbreall go hard ar dhaoithibh, ler mian Éire claoite go héigceart a Dhia, bí tréan le Gaelaibh ... Ar feadh na hEorpa fáilte go raibh roimh Sheoirse cátach is andúil liom anfhlaith nar chrom fo smacht neamhchumtha an Phápa ... Léimimid suas a chairde 's ólamaois cuach fo shláinte an rí dar chóir dúinn stríocadh dhó 's nár spíogadh fós go dtrásta. Don oidhre is ceart ó shinsir a Dhé na bhfeart, déan Impir ar Bhreatain bháin gan reacht, gan rán scath go tráth an Pretender ... <L 57> Sláinte na rua rua rua, sláinte na rua ríoga, sláinte na rua luaimneach luath bhá i dtuar do Ghaelaibh. A Thaidhg, a Sheáin, Diarmaid thráth, bígí grámhar dílis; so an lá bhá dhíbh i dtár a aicme bhreá Míle; so an t-am do Ghaeil fann bheith go teann bríomhar, airgead, ór, síoda, sról leann is beoir a gcíosa. Corn is cuach gus an mbruach ibhidh suas go cíocrach, bígí súgach meidhreach lúfar óir so chugainn ár saoirse ... <L 58> Sláinte an mhaoir tá re cian do ghrá Chríost 'na dheorach, sláinte an choiligh an chóirchreidimh 's an róis lileach lóghmhar ... Sláinte na rua rua rua, sláinte na rua ríoga, sláinte na rua luaimneach luath bhá i dtuar do Ghaelaibh (NLI G135:16). <L 59> 1714 Jun. 26. Do roinneadh ceathramhnadh do Eoin Ó Raghalluidh, Alastran a Búrc agus Máirtin Ó Cearbhuill ar son an Pretender (NLI G198:297). 1726 Iún 7. Do gabhadh ar chaladh Átha Cliath Brian Caomhánach, Donnchadh Ó Cothbhuidh, Séamus Ó Láimhe, Matha Brún, Eoin Hurleidh, Pádruic Ó Dubhagán píobuire, Pádruic Ó Cíonán, Séamus Ó Dubhghail, Eoin Frenc, Matha Ó Dubhagán tré a mbeith ag dul tar sáile re cathaibh Gaodhuil san bhFhraingc do líona nó do mhéadughadh (NLI G132:115). 1726 Iúil 6. Do roinneadh ceathramhnadh maille rena innmhe do losgadh do Magnus Ó Nuathláin an Áth Cliath tré beith dó ... ag seoladh soighidiúiribh nuadha tar sáile chum an Pretender .i. an Tagarach bhí fón ama so ar deoruigheacht san Róimh ... (NLI G132:104).
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
