Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Aithris ar Chríost
Title
Aithris ar Chríost
Author(s)
Tomás À Cempis,
Translator
Ua Laoghaire, Peadar, An tAthair
Composition Date
1914
Publisher
Muintir na Leabhar Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N AM006> <L 1> <B 1914> <C Prós> <M 8> <T Aithris ar Chríost> <U Tomás À Kempis, aistrithe ag an Athair Peadar Ua Laoghaire> <F Muintir na Leabhar Gaedhilge> AITHRIS AR CHRÍOST AN CHÉAD LEABHAR CAIBIDIOL A H-AON. LEAN CRÍOST AGUS TABHAIR DRUIM LÁMHA LE BAOIS AN TSAOGHAIL. 1. An t-é a leanann Mise ní shiúbhlann sé sa doircheacht, adeir an Tighearna. Bréithre Chríost iad san. Cuirid siad i n-úil dúinn, má's maith linn bheith gan doircheacht ná daille intinne, nách foláir dúinn, i n-ár mbeatha agus i n-ár mbéasaibh, aithris a dhéanamh ar Chríost féin. Bímís, d'á bhrígh sin, ag síor-mhachtnamh ar bheatha Íosa Críost. 2. Tá buadh ag an dteagasg a thugann Críost uaidh ar theagasg na naomh go léir, agus an t-é go mbéadh an intinn cheart aige gheóbhadh sé biadh spioradálta sa teagasg san. Ach ráinígheann d'á lán daoine bheith ag éisteacht go minic leis an Soisgéal agus ná cuirid siad puinn suime ann, toisg gan intinn Chríost a bheith acu. Ach an t-é gur mian leis bréithre Chríost do thuisgint i gceart, agus le sochar, ní foláir dó a dhícheall a dhéanamh chun a bheatha ar fad do chur ar aon dul le beatha Chríost. <L 2> 3. Cad é an tairbhe dhuit bheith ábalta ar labhairt go léigheanta ar an dTríonóid, má's duine gan úmhluigh- eacht tú agus go gcuireann tú fearg ar an dTríonóid? Is deimhin nách briathra doimhne a dheineann naomh ná fíoraon de dhuine; ach gur beatha mhaith a tharraing- eann grádh Dé ar dhuine. B'fhearr liom an aithrighe bheith am' chroídhe 'ná mé bheith ábalta ar a dh'innsint cad é an nídh aithrighe. Dá mbéadh an Bíobla go léir de ghlan mheabhair agat, agus ráidhte na n-ollamh go léir, cad é an tairbhe dhuit é gan grádh Dé agus grásta Dé a bheith agat? Baois gach baoise agus baois ar fad iseadh gach nídh ach amháin grádh thabhairt do Dhia agus a thoil do dhéanamh. Sidí an chiall is aoirde, neamhshuim do chur sa tsaoghal so agus rígheacht na bhflathas do shaothrú. 4. Baois, d'á bhrígh sin, iseadh dúil a chur i saidh- bhreas agus bheith ag brath air, mar raghaidh sé ar neamhnídh. Baois iseadh dúil a chur i n-onóir, agus bheith ag ruith i ndiaigh na h-uaisleachta. Baois iseadh toil a thabhairt do dhrúis, dúil a chur sa rud a chuirfidh pianta ifrinn ort ar ball. Baois iseadh dúil a chur i saoghal fada dh'fhagháil, agus gan dúil a chur i saoghal fóghanta chaitheamh. Baois iseadh féachaint chun na beatha so ar fad, agus gan cuimhneamh i n-aon chor ar an mbeatha atá rómhainn. Baois iseadh mian ár gcroídhe do chur ins na neithibh atá ag imtheacht uainn ar cos-anáirde, agus gan brostú chun na h-áite 'n-a mbeidh aoibhneas síoruidhe againn, agus go bhfanfaidh sé againn. 5. Cuimhnigh go minic ar an sean-fhocal úd: Ní bhíonn an tsúil sásta le n-a bhfeiceann sí, ná an chluas le n-a n-airigheann sí. Breithnigh, d'á bhrígh sin, ar conus a chimeádfair do chroídhe ó ghrádh dos na <L 3> neithibh a chítear, agus ar conus a dh'iompóchair ar na neithibh ná feictear. Óir, an mhuintir a leanann sásamh a ndroch mhian sailighid siad a gcoinsias, agus caillid siad grásta Dé. CAIBIDIOL A DÓ. ÚMHLUIGHEACHT AIGNE. 1. Is é nádúr an duine dúil a bheith aige i n-eolus; ach cad é an tairbhe eolus gan eagla Dé? An duine bocht tuatha a dheineann réir Dé, is fearr go mór atá an sgéal aige 'ná ag ollamh an uabhair a thugann faillighe ann féin agus é ag faire ar ghluais- eacht na spéartha. An t-é a chuireann aithne cheart air féin, tuigeann sé a shuaraighe féin, agus ní chuireann moladh ó dhaoine aon áthas air. Dá mbéadh eolus agam ar a bhfuil de neithibh sa domhan agus gan mé bheith ar staid na ngrást, cad é an tairbhe dhéanfadh sé dhom i láthair Dé, a thabharfaidh breith orm do réir mo ghníomhartha? 2. Cuir uait an dúil mhór san i n-eolus. Tá mórán fill agus mórán dul amú aigne sa dúil sin. Is maith le lucht eoluis go mbeifí ag féachaimt suas chúcha agus ag moladh a n-eagna. Tá mórán rudaí ná deineann eolus ortha aon tairbhe do'n anam. Agus tá an duine sin go mór gan chiall a thugann aire d'aon neithibh eile ach dos na neithibh a dheineann tairbhe anama dhó. <L 4> Ní thugann mórán focal sásamh méinne; ach cuireann beatha mhaith suaimhneas ar an aigne; agus tugann an coinsias glan mainighin mhór do dhuine as Dia. 3. D'á mhéid é t'eolus agus d'á fheabhas, iseadh is déine an bhreith a tabharfar ort mura mbeidh do bheatha naomhtha do réir t'eoluis. Ná bíodh mór-is-fiú ort, d'á bhrígh sin, mar gheall ar chéird ná ar ealadhain, ach bíodh eagla ort mar gheall ar an eolus atá fághalta agat. Má thuigeann tú ad' aigne go bhfuil a lán neithe ar eolus agat agus go dtuigeann tú iad maith go leór, bíodh 'fhios agat, leis, go bhfuil a lán eile neithe agus ná fuil aon eolus agat ortha. Ná bí uaibhreach mar gheall ar t'eolus, ach admhuigh t'aineolus. Cad chuige go gcurfá-sa thú féin roimh aoinne, agus go bhfuil mórán daoine níos léigheanta 'ná thú agus níos oilte ar an ndlíghe 'ná thú? Má's maith leat rud éigin tairbheach a dh'fhoghluim agus a bheith ar eolus agat, ná h-iarr go gcurfí aithne ort 'ná go gcurfí suim ionat. 4. Sidí an fhoghluim is aoirde agus is tairbhíghe, fíor-aithne ar dhuine féin agus uirísleacht. Eagna mhór agus fíoraontacht iseadh gan aon mhaoidheamh a dhéanamh asainn féin, agus meas mór maith a bheith againn ar an bhfear thall i gcómhnuidhe. Bíodh go bhfeicfeá peaca ag duine eile 'á dhéanamh os cómhair do shúl, nó coir throm éigin, níor cheart duit a mheas gur fearr tú féin 'ná é, mar ní fheadaraís cad é an fhaid a bheifeá féin ar dheagh-staid. Táimíd go léir lag; ach tuig-se ná fuil aoinne níos laige 'ná thú féin. <L 5> CAIBIDIOL A TRÍ. TEAGASG Ó'N BHFÍRINNE. 1. Is séanmhar an t-é a gheibheann teagasg ó'n bhfírinne féin, an t-é ná faigheann an teagasg tré sholuídíbh agus tré ghuthanaibh a d'imthigheann, ach ó'n bhfírinne mar atá sí. Cuireann ár dtuairim féin agus ár gciall féin amú sinn go minic, agus ní puinn a chíd siad. Cad é an tairbhe mórán aighnis i dtaobh neithe doimhne dorcha ná beidh orainn freagairt ionta lá an bhreith- eamhantais, pé 'cu bheidh eólus againn ortha nó ná beidh? Is leamh an gnó dhúinn faillighe a thabhairt ins na neithibh atá tairbheach, riachtanach, agus cúram a dhéanamh de neithibh baoithe, díobhálacha. Tá súile againn agus ní fheicimíd. 2. Agus cad é sin dúinne cad a bhaineann le téar- maibh suadh? An t-é go labhrann an Briathar Síoruidhe leis, tá sé saor ó n-a lán tuairimí. Ó'n aon Bhriathar atá gach uile nídh, agus labhraid siad go léir an t-Aon san, agus is é sin an Tosach a labhrann linne. Gan É ní tuigtear ná ní breithnightear i gceart. An t-é gur b' aon nídh amháin leis gach nídh, agus do tharraingeann gach nídh chun aon nídh amháin, agus a chíonn gach nídh i n-aon nídh amháin, ní'l bac air bheith seasamhach 'n-a chroídhe agus bheith ar a shuaimhneas i lathair Dé. <L 6> Ó, a Dhia na fírinne, aontuigh mé leat féin i ngrádh shíoruidhe! Bím go minic tuirseach ó bheith ag léigheadh a lán neithe agus ag éisteacht le n-a lán neithe, agus gur b'ionat-sa atá mo dhúil agus mo mhian go léir. Éisteadh gach lucht teagaisg; bíodh gach nídh cruth- uighthe ciúin ad' láthair, agus labhair-se féin liom at' aonar. 3. D'á aontuightheacht a bheidh duine ann féin agus d'á shimplidheacht a bheidh sé i n' aigne, iseadh is mó agus is aoirde na neithe a thuigfidh sé gan duadh, mar tagann solus tuisgiona chuige ó'n áit thuas. An t-é go mbíonn an aigne ghlan, shimplidhe, shocair aige, ní suaithtear é nuair a thagann mórán oibreacha air, mar deineann sé iad go léir i n-onóir do Dhia, agus deineann sé dícheall ar gan aon chreideamhaint a lorg dó féin d'á mbárr. Cá bhfuil an t-é a dheineann cosg ná ceataighe dhuit níos mó 'ná mar a dheinid na mianta gan smacht atá istigh at' chroídhe féin? Socaruigheann an Críostaidhe fíoraonta, istigh i n' aigne, i láthair Dé ar dtúis, na h-oibreacha atá aige le déanamh os cómhair daoine. Ansan, i n-inead iad-san 'ghá tharrang-san chun ainmhianta baoise, lúbfaidh seisean iad-san chun deagh- bhreitheamhantais. Cá bhfuil an t-é is géire a chaitheann troid 'ná an t-é atá a d'iarraidh smacht do chur air féin? Agus siné an gnó ba cheart a bheith againne 'á dhéanamh, ag buachtaint orainn féin agus ag fagháil lámh-uachtair orainn féin i n-aghaidh an lae, agus ag cur breise ar ár bhfeabhas. 4. Ní'l feabhas ionainn ar an saoghal so gan olcas <L 7> éigin ag gabháil leis, agus ní'l breithniú dá ndeinimíd gan dul amú éigin ag gabháil leis. Cuir aithne go h-úmhal ort féin. Is cruinne de shlíghe chun Dé dhuit é 'ná bheith ag breithniú go doimhinn ar ealadhantaibh. Ní cóir locht fhagháil ar léigheann, ná ar aon eolus réidh atá tairbheach ann féin agus órdnuighthe ó Dhia, ach is ceart i gcómhnuidhe tosach a thabhairt do'n choin- sias ghlan agus do'n bheatha fhíoraonta. Ach tá daoine ann agus is mó acu eolus do chruinniú 'ná beatha mhaith do chaitheamh. D'á bhrígh sin bíd siad ag dul amú go minic agus is beag má bhíonn aon tsochar ó n-a saothar. 5. Ó, dá ndeintí oiread díchill ar na dobhailcíbh a dhíbirt agus ar na sobhailcíbh do shaothrú, agus a dein- tear ar cheisteanaibh do chur, ní bhéadh oiread uilc ná oiread droch shampla ameasg daoine agus 'tá, agus bhéadh smacht níos fearr i mainistiríbh. Go deimhin, nuair a thiocfaidh lá an bhreitheamhantais ní fiafróchthar dínn cad a léigheamair, ach fiafróchthar dínn cad a dheineamair. Agus ní fiafróchthar dínn ar labhramair go maith, ach fiafróchthar dínn ar chaitheamair ár mbeatha go diadha. Innis an méid seo dhom. Na maighistirí móra agus na h-uaisle léighinn úd go léir go raibh aithne mhaith agat ortha an fhaid a bhíodar beó, agus gur mhór a gcáil i bhfoghluim, cá bhfuil siad anois? Tá daoine eile 'n-a n-inead anois, ag fagháil an airgid a bhí acu d'á fhagháil, agus ní fheadar an gcuimh- nighid siad i n-aon chor ortha. An fhaid a bhíodar beó bhí meas éigin ortha, ach ní thráchtann aoinne anois ortha. 6. Ó! Nách tapaidh a dh'imthigheann glóire an tsaoghail <L 8> seo! Is truagh ná raibh a mbeatha do réir a n-eoluis. Dá mbéadh, ní h-i n-aistear a bhéadh an léigheann ná an fhoghluim. Cad é a bhfuil de dhaoine d'á gcailleamhaint tré eolus bhaoth an tsaoghail, agus gan puínn suime acu i seirbhís Dé! Agus, ó's túisge leó bheith mór, dar leó, 'ná bheith úmhal, cuireanm a mbaothaireacht féin ar neamhnídh iad. Is é an duine mór i gceart an t-é go bhfuil grádh mór do Dhia aige. Duine mór i gceart iseadh an t-é atá suarach dar leis féin, agus ná cuireann suim san onóir is aoirde. Duine ciallmhar i gceart iseadh an t-é a mheasann ná fuil ach salachar i neithibh an tsaoghail seo go léir seachas Críost a dh'fhagháil. Duine fíor-léigheanta iseadh an t-é a dheineann toil Dé agus do shéanann a thoil féin. CAIBIDIOL A CEATHAIR. FÉACHAINT RÓMHAINN. 1. Ní ceart géilleadh do gach focal ná do gach bagairt; ach an rud do mheádh go h-aireach agus go fadaradhnach do réir Dé. Monuar! is minic gur túisge linn an t-olc a chreideamhaint i dtaobh duine eile, agus do rádh 'n-a thaobh, 'ná an mhaith, táimíd chómh lag san. Ach ní ghéillid daoine fíoraonta do gach sgéal, mar tuigid siad laige an duine, a thugthacht chun an uilc, agus chun díobhála dhéanamh le caint. <L 9> 2. Is mór an chiall gan bheith obann i ngníomh, ná ró cheanndána ag seasamh ár mbreitheamhantais féin. Agus is mór an chiall, leis, gan caint gach aoinne do chreideamhaint, agus gan an rud a chloisimíd, nó a chreidimíd, do sgaoileadh láithreach isteach i gcluais duine eile. Glac cómhairle ó fhear chiallmhar choinsiasach, agus bí níos tugtha chun eoluis fhagháil ó dhuine is fearr 'ná thu, 'ná chun do rian féin a leanmhaint. Deineann beatha mhaith duine eagnaidhe do réir Dé, agus oilte ar a lán neithe. D'á uirísle a bheidh duine ann féin, agus d'á iomláine a chuirfidh sé a thoil le toil Dé, iseadh is eagnaighe agus is suaimhneasaighe a bheidh sé ins gach nídh. CAIBIDIOL A CÚIG LÉIGHEADH NA SGRÍBHINNE DIADHA. 1. An fhírinne is ceart do lorg sa Sgríbhinn Diadha agus ní h-uaisleacht cainte. Leis an intinn le n-ar deineadh an Sgríbhinn Diadha iseadh is ceart an Sgríbhinn Diadha go léir do léigheadh. Ní guntacht focal is ceart dúinn a lorg sa Sgríbhinn Diadha, ach tairbhe. Is ceart dúinn bheith chómh toiltheanach chun leabhar simplidhe diadha do léigheadh agus bheimís dá mba leabhair dhoimhne árda iad. Ná cuireadh úghdarás an sgríbhneóra seirbhthean ort pé beag mór an éirim litireachta atá aige; ach deineadh <L 10> dúil sa bhfírinne thú tharrang chun an leabhair do léigheadh. Ná fiafraigh cé dubhairt a leithéid seo, ach éist leis an nídh a deirtear. Imthighid na daoine, ach fanann fírinne an Tighearna ann do shíor. Labhrann Dia linn i mórán slighte, gan féachaint do dhuine seachas a chéile. Deineann ár bhfiafraightheacht féin ceataighe dhúinn i léigheadh an Sgríbhinn Diadha nuair is áil linn sgrúdadh agus breithniú dhéanamh ar an rud is ceart dúinn a sgaoileadh thorainn. Má's maith leat tairbhe bhaint as an Sgríbhinn Diadha léigh é go h-úmhal agus go simplidhe agus go dílis, agus ná h-iar choídhche ainim léighinn a bheith ort. Fiafraigh go fonnamhar i dtaobh bréithre na Naomh agus éist leó go ciúin; agus ná cuireadh soluídí na sean aon tseirbhthean ort, mar ní gan fáth a labharthar iad. CAIBIDIOL A SÉ. DÚIL AINSHRIANTA. 1. Aon uair a chuireann an duine dúil ainshrianta i rud tagann buaireamh air láithreach. Ní bhíonn suaimhneas choídhche ar fhear an uabhair, ná ar fhear na sainte. An t-é atá úmhal agus an t-é atá gan dúil i saidhbhreas tá mórán suaimhnis aigne acu. An duine ná fuil básuighthe go h-iomlán fós, i n'aigne féin, curtar cath air go luath agus buaidhtear air i neithibh beaga suaracha. An t-é atá lag 'n-a chráibhtheacht agus claon, fós, dos na neithibh a thaithneann leis an gcolainn, is ana <L 11> dheacair dó é féin do tharrang ar fad ó mhianaibh an tsaoghail seo. Agus d'á bhrígh sin bíonn gruaim air go minic nuair a tharraingeann sé é féin uatha; agus is fuiriste fearg a chur air má bhíonn aoinne ag cur 'n-a choinnibh. 2. Ach má shásuigheann sé a mhian beidh a choinsias 'á dhaoradh láithreach go trom, toisg gur ghéill sé do'n droch mhian nár thug dó i n-aon chor an sásamh a bhí uaidh. D'á bhrígh sin is le cur i gcoinnibh ár ndroch mhian atá suaimhneas aigne dáiríribh le fagháil againn, agus ní le géilleadh dhóibh. Agus ní h-i gcroídhe an duine cholnaidhe atá an suaimhneas le fagháil, ná i gcroídhe an duine go bhfuil a mhian ins na neithibh atá lasmuich dhé, ach sa chroídhe go bhfuil a mhian i neithibh spioradálta. CAIBIDIOL A SEACHT. SEACHAIN AN MHAINIGHIN BHAOTH AGUS AN T-UABHAR. 1. Is baoth an t-é a chuireann a mhainighin as daoine, ná as aon rud cruthuighthe. Ná bíodh ceann-fé ort i dtaobh seirbhíse dhéanamh do'n fhear thall, tré ghrádh d' Íosa Críost, ná i dtaobh bheith at' dhuine bhocht i radharc an tsaoghail seo. Ná bíodh do sheasamh ort féin, ach bíodh do mhainighin go seasamhach a' Dia. Dein do dhícheall féin agus cabhróchaidh Dia leat. Ná bíodh do mhainighin as t'eolus féin ná a' gastacht <L 12> aon duine beó, ach amháin a' grásta Dé; mar is é Dia do chabhruigheann le lucht na h-úmhluigheachta agus do leagann ar lár lucht an uabhair. 2. Ná dein maoidheamh a' saidhbhreas má tá saidhbhreas agat; ná as do cháirdibh má táid siad cómhachtach; ach bíodh do mhaoidheamh as Dia, ó 's É a thugann dúinn gach aon rud, agus gur mian leis É féin a thabhairt dúinn thar gach aon rud. Ná bí maoidhteach má's fear mór tú, nó fear breagh, agus go bhféadfadh taom breóiteachta an mhéid agus an bhreághthacht do lot. Ná glac sásamh mar gheall ar t'éirim aigne, ná ar do ghéarchúis, le h-eagla go gcurfá mí-shásamh ar Dhia, agus gur b'é Dia a thug duit pé deaghthréithe atá ionat. 3. Ná meas gur fearr tú 'ná daoine eile, le h-eagla go mb' fhéidir go bhfeicfeadh Dia gur measa thú 'ná iad; mar chíonn Dia cad 'tá istigh sa duine. Ná glac mór-is-fiú mar gheall ar do dheagh- oibreachaibh, óir ní mar a bhreithnighid daoine a bhreith- nigheann Dia, agus an rud a thaithneann le daoine is minic ná taithneann sé le Dia. Má tá aon nídh fóghanta ionat, creid go bhfuil nídh is fearr 'ná é i ndaoinibh eile, i dtreó go gcimeád- fair thú féin úmhal. Má mheasann tú gur fearr gach aoinme 'ná thú féin, ní dhéanfaidh sé blúire díobhála dhuit; ach má mheasann tú gur fearr tú féin 'ná oiread agus aoinne amháin, déanfaidh san díobháil mhór duit. Bíonn suaimhneas i gcómhnuidhe ag an t-é atá úmhal, ach sa chroídhe 'n-a bhfuil an t-uabhar ní bhíonn ach formad agus fearg go minic. <L 13> CAIBIDIOL A h-OCHT. SEACHAIN IOMAD MUINTEARTHAIS. 1. Ná nocht t'aigne do gach aoinne, ach innis do chás do dhuine atá ciallmhar agus go bhfuil eagla Dé air. Ná bí puinn i gcómhluadar le daoinibh óga ná le daoine iasachta. Ná bí ag plámás le daoine saidhbhre, agus ná bíodh dúil agat bheith i bhfochair daoine móra. Dein cómhluadar le daoine atá úmhal, simplidhe, diadha, deagh-bhéasach, agus dein na neithe a théigheann chun fíoraontachta. Ná bí mór le h-aon mhnaoi, ach iarr ar Dhia mná fógh- anta an domhain a chur ar a leas. Ná h-iarr bheith muinteartha le h-aoinne ach le Dia agus le h-aingealaibh Dé, agus cimeád tú féin ó aith- eantas daoine. Tá orainn carthanacht a thabhairt do chách uile, ach ní rud fóghanta iomad muintearthais. Ráinígheann uaireanta go mbíonn duine taith- neamhach, mar gheall ar a dheagh-chlú, nuair ná bíonn aithne air, agus ansan, nuair a thagann sé i radharc daoine, ná taithneann sé le h-aoinne. Measaimíd uaireanta go gcuirimíd áthas ar dhaoine le bheith 'n-a bhfochair, agus is amhlaidh, i n'inead san, a bhímíd ag cur seirbhthin ortha nuair a thugaid siad fé ndeara ár mí-bhéasa. <L 14> CAIBIDIOL A NAOI. BHEITH ÚMHAL AGUS FÉ SMACHT. 1. Nídh ana mhór iseadh bheith fé smacht; maireachtaint fé láimh uachtaráin, agus gan duine bheith ar a thoil féin. Is neamhchontabharthaighe go mór do dhuine bheith fé smacht 'ná daoine bheith fé smacht aige. A lán des na daoine atá fé smacht, ní le grádh do Dhia is mó atáid siad amhlaidh, ach tré éigean. Bíonn a leithéidí i bpéin, agus ag gearán gan puínn cúise. Agus ní thiocfaidh saoirse aigne chúcha go n-úmhluighid siad iad féin ó chroídhe go h-iomlán ar son Dé. Ruith anso agus ruith ansúd; ní'l suaimhneas le fagháil agat ach i n-úmhluigheacht dhílis fé smacht uacht- aráin. Tá mórán meallta ó bheith ag machtnamh ar áiteanaibh seachas a chéile agus ag aistiriú. 2. Is fíor gur mian le gach duine beart a dhéanamh do réir a mheóin féin agus dridim leis na daoine atá ar aon aigne leis. Ach má tá Dia i n-ár bhfochair ní mór dhúinn, anois a's airís, ár meón féin do sgaoileadh uainn ar son tairbhe na síothchána. Cé 'tá chómh h-eolgaiseach san gur féidir dó gach aon rud a bheith ar eolus go h-iomlán aige? D'á bhrígh sin ná bíodh iomad iontaoibhe agat as do mheón féin; ach bí ollamh le fonn chun éisteacht le meón daoine eile. Má's maith é do mheón-sa, agus má dheineann tú an meón san do sgaoileadh uait ar son Dé, agus meón <L 15> duine eile do leanmhaint, beidh tairbhe mór agat as san. 3. Óir d'airigheas go minic gur neamhchontabhar- thaighe éisteacht le cómhairle agus í ghlacadh 'ná cómh- airle thabhairt. Do thuitfeadh amach, leis, go mb'fhéidir go mbéadh ceart ar gach taobh; ach cómhartha uabhair agus stailce iseadh gan géilleadh do dhuine eile nuair ba cheart géilleadh dhó. CAIBIDIOL A DEICH. SEACHAIN IOMAD CAINTE. 1. Seachain collóid daoine; óir is díobhálach an rud bheith ag gabháil do ghnóthaíbh saoghalta, bíodh gur le h-intinn mhacánta a déanfaí é. Óir is fuiriste sinn a thruailliú le baois, agus greim a bhreith orainn. Is minic a bhíos i gcuideachtain agus gur bh'fhearr liom ná beinn, agus ag caint agus gur bh'fhearr liom go n-éistfinn. Cad 'n-a thaobh dúinn bheith chómh tugtha chun labhartha agus chun cainte le n-a chéile, agus gur b'anamh a thagaimíd uaidh gan aithreachas? Tá an dúil sin sa chaint againn mar bímíd a d'iarraidh sóláis fhagháil ó n-a chéile sa chómhrádh. Bíonm fiche rud ag déanamh buartha dhúinn agus is maith linn ár n-aigne dh'osgailt. Is maith linn bheith ag cuimhneamh agus ag trácht ar na neithibh a thaithneann go mór linn, agus ar na <L 16> neithibh a bhíonn, dar linn, ag gabháil i n-ár gcoinnibh go mór. 2. Ach foraoir! is minic gur baoth an gnó dhúinn sin, agus gur folamh. Mar ní ró bheag an lot a dhein- eann an sólás daona san, atá lasmuich dhínn, ar shólás Dé laistigh ionainn. D'á bhrígh sin ní mór dhuínn bheith ag guidhe chun Dé agus ag faire, sar a n-imtheóch' an aimsir uainn gan tairbhe. Má's maith leat labhairt, agus nach misde é, labhair chun fíoraontachta. Droch thaithighe, agus neamhshuim i leas ár n-anama, iseadh fé ndeara dhúinn gan cosg a chur le n-ár mbéal. Sa n-am gcéadna deineann cómhrádh diadha, ar neithibh diadha, tairbhe anama, agus ní tairbhe beag é, go mór mór do dhaoine atá ar aon mheón agus ar aon aigne le chéile i láthair Dé. CAIBIDIOL A h-AONDÉAG. BREIS SÍOTHCHÁNA AGUS BREIS DUTHRACHTA. 1. Do thiocfadh linn mórán síothchána bheith againn dá mb'áil linn cimeád ó chainteanaibh agus ó ghnóthaíbh daoine eile, agus ó neithibh ná baineann linn. Conus is féidir síothcháin a bheith aon fhaid aimsire ag duine a bhíonn sáidhte i ngnó agus i gcúram daoine eile? ag duine a bhíonn coitchianta ag tabhairt aire do neithibh atá lasmuich dhé, agus ná cruinnigheann a chiall ach go h-olc agus go h-anamh chun féachaint isteach i n'aigne féin? <L 17> Is aoibhinn do lucht an chroídhe shingil é, mar beidh mór-chuid síothchána acu. 2. Cad 'n-a thaobh go raibh cuid des na naoimh chómh fíoraonta agus chómh maith chun machtnaimh? Mar do bhreithnigheadar go dlúth ar conus iad féin do chimeád ó gach mian saoghalta, ansan d'fhéadadar gach féith 'n-a gcroídhe a thabhairt do Dhia agus iad féin do chimeád gan cheangal. Tá greim ró dhaingean ag ár n-ainmhiantaibh orainne, agus deinid neithean tsaoghail seo iomad buartha dhúinn. Is anamh a bhuaidhmíd i gceart ar oiread agus aon ainmhian amháin, agus ní dheinimíd dul ar aghaidh i n-aghaidh an lae i bhfíoraontacht. Fágann san neamh- shuimeamhail, patfhuar sinn. 3. Dá mbéadh ár ngrádh dhúinn féin marbh i gceart ionainn agus gan greim ar chroídhe orainn ag aon nídh saoghalta, ansan iseadh dh'fhéadfaimís neithe diadha do thuisgint agus taithighe éigin a dhéanamh de mhacht- namh dhiadha. Is é an cosg go léir agus an cosg is mó orainn, ná fuilimíd saor ó dhroch mhiantaibh agus ó dhroch dhúil, agus ná deinimíd aon iarracht ar dhul ar bhóthar fhíor- aonta na naomh. Ansan, nuair a ghabhann aon rud beag i n-ár gcoinn- ibh, tuiteann an lug ar an lag againn láithreach, agus siúd ag lorg sóláis saoghalta sinn. 6. Dá seasuighmís an cath mar a dhéanfadh fir chródha, ní baoghal ná go bhfeicfimís cabhair Dé ag teacht chúghainn ó neamh. Mar tá Dia ollamh ar chabhrú leis an muintir atá ag troid agus go bhfuil a mainighin acu as a ghrásta, ó is É féin a chuirfeadh an ócáid chun troda i n-ár dtreó ionus go mbuadhfaimís. <L 18> Mura ndeinimíd ach na gnóthaí seo a chítear, chun ár bhfíoraontachta do chur ar aghaidh, ní fada go mbeimíd gan fíoraontacht. Ach leigimís faobhar na tuagha ar an bpréimh. Gearr- aimís ár ndroch mhianta ó'n bpréimh, agus ansan beidh aigne shuaimhneasach againn. 5. Dá ndeinimís aon droch mhian amháin do chur ar neamhnídh gach aon bhliadhain, níor bh'fhada go mbeimís gan locht. Ach anois is é a mhalairt sin a bhíonn againn go minic. Is minic gur mó an bheannuightheacht a bhí ionainn an chéad lá a dh'iompuigheamair ar Dhia 'ná mar a gheibhmíd ionainn féin tar éis mórán bliadhanta, b'fhéidir, a bheith caithte againn i ngairm cráibh- theachta. Ag dul i méid i n-aghaidh an lae ba cheart do'n bheannuightheacht a bheith, ach anois, is gníomh mór é, dar linn, má dheineann duine beagán d'á chéad bhean- nuightheacht do chimeád. Dá mb'áil linn bheith beagáinín dian orainn féin i dtusach na h-oibre, do thiocfadh gach aon rud saor- áideach go leór chúghainn 'n-a dhiaigh san, agus bhéadh áthas orainn. Is deacair seana-bhéas do chur uainn. Is deacra 'ná san gabháil i gcoinnibh ár dtoile féin. Ach mura mbeirir buadh ar neithibh suaracha, cathain a bhéarfair buadh ar neithibh móra? Cuir i gcoinnibh do thoile féin ó thosach. Buaidh ar dhroch bhéas le béas fóghanta. Dein mar sin nó beidh an sgéal ag dul i ndeacracht ort i ndiaigh ar ndiaigh. Ó, dá dtuigfeá at' aigne cad é an suaimhneas a churfá i n-áirighthe dhuit féin agus cad é an t-áthas a <L 19> churfá ar dhaoine eile le d' dheagh-iomchar, ní mheasaim ná go mbéadh dúil níos mó agat dul ar aghaidh sa bhfíor- aontacht. CAIBIDIOL A DÓDHÉAG. TAIRBHE AN MÍ-SHÉIN. 1. Rud tairbheach dúinn iseadh trioblóidí a theacht orainn uaireanta, agus neithe bheith ag gabháil i n-ár gcoinnibh. Cuirid neithe de'n tsórd san fhiachaint ar dhuine cuimhneamh air féin agus a thuisgint gur i ndúthaigh iasachta atá sé ar an saoghal so, agus nách ceart dó aon mhainighin a bheith aige as aon nídh saogh- alta. Rud tairbheach dúinn iseadh daoine bheith ag labhairt i n-ár gcoinnibh agus ag fagháil mórán locht orainn, bíodh go ndeinimíd an mhaith, do réir ár n-intinne. Deineann rud de'n tsórd san tairbhe dhúinn go minic mar cimeádann sé úmhal sinn agus cimeádann sé ó bhaois sinn. Mar, nuair ná faighmíd ó dhaoine, lasmuich, ach cáin- eadh agus tromaidheacht, loirgimíd teistiméireacht ó Dhia laistigh. 2. Ba cheart do'n duine, d'á bhrígh sin, bheith chómh greamuighthe sin ar Dhia nách gádh dhó puinn sóláis a dh'iarraidh ar dhaoine. Nuair a thagann buaireamh ar an nduine fíoraonta, nó cath ó'n áirseóir, nó droch smuínte, ansan iseadh thuigeann sé cad é an gádh atá aige le Dia, agus nách féidir dó aon nídh fóghanta dhéanamh gan Dia bheith aige. <L 20> Bíonn sé go brónach an uair sin, ag glaodhach agus ag guidhe, mar gheall ar na pianta aigne a bhíonn air. Ansan iseadh bhíonn seirbhthean air mar gheall ar bheith beó, agus ba mhaith leis go dtiocfadh an bás air, agus go sgarfadh anam le colainn aige, agus go mbéadh sé i bhfochair Chríost. Ansan, leis, iseadh thuigeann sé i gceart nách féidir do'n duine socaracht iomlán ná suaimhneas iomlán a bheith aige ar an saoghal so. CAIBIDIOL A TRÍ-DÉAG. GAN GÉILLEADH DO CATHAÍBH AN DIABHAIL. 1. An fhaid a bheimíd ar an saoghal ní féidir dúinn bheith gan buaireamh ná gan cathana ó'n áirseóir. Uime sin atá sgríobhtha i n-Iób: Ní'l i mbeatha an duine ar an dtalamh so ach cath. Ba cheart do gach duine d'á bhrígh sin, na cathana atá le teacht air féin a bheith ag déanamh buartha dhó, agus bheith ag faire agus ag cur a ghuidhe suas chun Dé, le h-eagla go bhfaigheadh an mac mallachtain lom air agus go meallfadh sé é. Ní chodlann an mac mallachtain choídhche, ach é ag gabháil timcheall ag cuardach féachaint cé gheóbhadh sé le slogadh. Ní'l aoinne chómh fíoraonta ná chómh naomhtha san ná tagann cathana air uaireanta. Ní féidir dúinn bheith saor ar fad uatha. 2. Ach tá tairbhe mór go minic, do'n duine, ins na cathanaibh. Úmhluighid siad é, agus glanaid siad é, agus múinid siad ciall dó, bíodh gur mór an cruadh- tan iad, agus gur trom. <L 21> B'éigean dos na naoimh go léir gabháil tré mórán cathana agus tré mórán trioblóidí, agus iad a chur díobh, le tairbhe dhóibh féin. Agus an mhuintir nár fhéad na cathana do sheasamh, do thuiteadar ó ghrásta Dé, agus dheineadar aimhleas a n-anama. Níl aon órd chómh beannuighthe ná aon áit chómh h-uaig- neach san ná fuil cathana agus mí-shásamh aigne le fagháil ann. 3. Ní'l aon bhreith ag an nduine, an fhaid is beó ar an saoghal so dhó, ar bheith saor ar fad ó chathanaibh, mar is ionainn féin atá adhbhar na gcathana, de bhrígh gur i gcolnaidheacht a geineadh sinn. Nuair a bhíonn cath curtha dhínn againn tagann cath eile orainn, agus nuair a bhíonn trioblóid curtha dhínn againn tagann trioblóid eile orainn. Beidh rud éigin againn i gcómhnuidhe le fulang, mar gheall ar an ndíobháil a dhein peaca an tsínsir dúinn. Tá mórán daoine a bhíonn a d'iarraidh imtheacht ós na cathanaibh, agus is amhlaidh a seóltar isteach níos daingine ionta iad. Ní thabharfaidh teitheadh, gan a thuille, an buadh dhúinn; ach le foidhne agus le fíor-úmhluigheacht gheóbhaimíd buadh ar ár namhaid go léir. 4. An t-é ná cuireann 'n-a gcoinnibh ach ó'n dtaobh amuich agus d'fhágann an phréamh gan stathadh, ní dhéan- faidh sé puinn tairbhe, ní h-eadh, ach fillfidh an cath níos géire air, agus beidh an sgéal níosa mheasa aige. I ndiaigh ar ndiaigh, le foidhne agus le fadaraige, agus Dia ag cabhrú leat, iseadh is fearr a gheóbhair buadh, agus ní le d' ghruamdhacht ná le d' mhí-shástacht féin. Glac cómhairle go minic i n-am an chatha; agus ná bí <L 22> dian ar an t-é go mbeidh cath 'á chur air, ach bí cneasta leis, fé mar ba mhaith leat a bheifí leat féin. 5. Bun-chúis na ndroch chathana go léir an aigne ghuagach atá ionainn, agus luighead ár mainighne as Dia. Ar nós luinge gan stiúir a bhíonn d'á caitheamh anonn 's anall le neart na dtonn, sin mar a thagaid na cathana ar an nduine a bhíonn guagach agus ná bíonn seasamhach sa rud a cheap sé dhó féin. Trialann an teine an t-iarann, agus trialann an cath an fíoraon. Ní fheadramair go minic cad 'tá ar ár gcumas, ach taisbeánann an cath cad é an saghas sinn. 6. Ní foláir faire, ámhthach, go mór mór i dtosach an chatha. An uair sin iseadh is usa an buadh dh'fhagháil ar an namhaid, nuair ná leigtear dó teacht thar dorus na h-aigne isteach, ach bheith 'n-a choinnibh lasmuich de'n tairsigh chómh luath agus a bhuaileann sé an chéad bhuille. Uime sin adubhairt duine éigin: "Coisg tosach an uilc. Beidh an leigheas ro dhéanach nuair a bheidh an t-olc neartuighthe leis an ríghneas." Mar ní thagann ar dtúis ach an smuíneamh. Ansan tagann samhlaidheacht láidir. Ansan taithneamh. Ansan corruighe na fola. Agus ansan toil. Mar sin, i ndiaigh ar ndiaigh, gheibheann an namhaid mhalluighthe seilbh go h-iomlán, toisg ná cuirtear 'n-a choinnibh ó thosach. Agus d'á fhaid a deintear faillighe de chur 'n-a choinnibh iseadh is mí-mhisneamhla a bheidh an duine, i n-aghaidh an lae, agus iseadh is treise a bheidh an namhaid. 7. Tá daoine agus i dtosach a ndeigh-bheatha iseadh thagaid na cathana is truime ortha. Tá daoine eile agus i ndeire na deigh-bheatha a thagaid siad ortha. <L 23> Agus tá daoine agus bíonn an sgéal go h-olc acu i gcaitheamh a mbeatha go léir. Tá daoime agus ní thagann ortha ach cathana éad- troma, le leamhnú Dé, a mheádhann, do réir a mhór- eagna agus a mhór-chirt, nádúr an duine agus cumas an duine, agus a riarann gach nídh roim ré chun leasa anama na bhfíoraon. 8. D'á bhrígh sin ní ceart dúinn tuitim i n-éadóchas nuair a thagann cath orainn. Is amhlaidh is ceart dúinn ár nguidhe do chur suas chun Dé níos dúthrachtaighe, sinn féin do chaitheamh suas ar Dhia ó is É do dheónfaidh sinn a thabhairt saor a' gach guais le n-a chabhair. Mar adeir Naomh Pól: cuirfidh Sé an cath chun cinn ar chuma 'n-a bhféadfaimíd an cath do sheasamh. Úmhluighmís, d'á bhrígh sin, ár gcroídhe agus ár n-aigne fé láimh Dé i ngach cath agus i ngach trioblóid, mar tabharfaidh Sé saor lucht na h-úmhluigheachta agus ardóchaidh Sé iad. 9. Is iad na cathana agus na trioblóidí a thais- beánann cad é an dul ar aghaidh atá déanta ag duine i bhfíoraontacht. Is leó is fearr a tuilltear luacht saothair agus is ionta is fearr a nochtthar sobhailce. Ní mór le rádh é duine bheith diadha dúthrachtach nuair ná bíonn aon rud ag cur air, ach má bhíonn sé foidh- neach seasamhach i n-am cruadhtain, is maith an cómh- artha é go bhfuil an duine sin abhfad ar aghaidh i bhfíor- aontacht. Tá daoine agus cosantar iad ar chathanaibh móra, agus buaidhtear ortha go minic, i n-aghaidh an lae, i gcath- anaibh suaracha. Úmhluigheann san iad. Múineann san dóibh conus gan aon iontaoibh a bheith acu as a neart féin i neithibh móra, toisg iad a bheith chómh lag i neithibh suaracha. <L 24> CAIBIDIOL A CEATHAIR-DÉAG. SEACHAIN BREITHEAMANTAS OBANN. 1. Iompuigh do shúil ort féin agus ná bac do ghnó do chómharsan a bhreithniú. Nuair a bhíonn duine ag leagadh a bhreitheamhantais ar ghnó a chómharsan bíonn a shaothar i n-aistear, bíonn dearmhad air go minic, agus is fuiriste dhó peaca dhéanamh. Ach nuair a bhíonn duine ag machtnamh agus ag breithniú air féin bíonn toradh ar a shaothar i gcómhnuidhe. Fé mar a thaithneann rud le n-ár gcroídhe, sin mar a bheirimíd breith air go minic, agus teipeann fíor bhreith orainn mar gheall ar ár mbáidh féin. Dá mba ná béadh de dhúil againn choídhche ach Dia, ní chuirfeadh caismirt ár ndúile féin buaireamh orainn mar a chuireann. 2. Ach bíonn, go minic, rud éigin i bhfolach istigh ionainn, nó ag teacht crosta orainn lasmuich, agus tarraingeann sé i leith-taoibh sinn. Tá a lán daoine agus is é a dtoil féin a bhíonn uatha ins na neithibh a dheinid siad, agus ní bhíonn fhios acu gur b'é. Bíd siad go síothach suaimhneasach socair an fhaid a bhíonn gach aon rud ag gluaiseacht do réir a dtoile agus a n-aigne. Ach má ghluaisid neithe ar a mhalairt de chuma siúd tré chéile aigne ortha láithreach. Deifrigheacht aigne agus toile fé ndear go minic coímhsgar idir cháirdibh agus idir chómharsanaibh, idir mhanachaibh agus idir dhaoinibh diadha. 3. Is deacair sgaramhaint le seana nós, agus i gcoinnibh a thoile iseadh do seóltar duine bun os cionn le n-a thuisgint féin. <L 25> Má's mó do sheasamh ar do thuisgint agus ar do thionn- scal féin 'ná ar an bhfíoraontacht a chuireann fhiachaint ar dhuine bheith úmhal d' Íosa Críost, ní bhfaghaidh t'aigne solus ó Dhia ach go mall agus go h-anamh, óir is maith le Dia sinn a bheith úmhal dó féin go h-iomlán, agus ár ngrádh do Dhia do bheith os cionn gach tuisgiona. CAIBIDIOL A CÚIG-DÉAG. OIBREACHA A DEINTEAR TRÉ GHRÁDH DO DHIA. 1. Ní ceart aon olc a dhéanamh ar son aon nídh ar bith, ná le grádh d'aon duine. Ach is ceart, uaireanta, chun tairbhe do dhuine bhéadh 'n-a ghátar, nídh fóghanta dh'fhágáilt go fonnamhar, gan déanamh, nó rud éigin ab fhearr 'ná é do dhéanamh i n'inead. Mar nuair a deintear mar sin, ní cuirtear an gníomh fóghanta ar neamhnidh. Is amhlaidh a deintear gníomh níos fearr dé. Gan grádh Dé ann ní'l aon tairbhe sa ghníomh sofheicse, ach aon rud a deintear le grádh do Dhia, is cuma cad é a luighead ná a shuaraigheacht, tairbhe agus toradh ar fad iseadh é. Is mó go mór ag Dia an grádh le n-a ndeineann duine gníomh 'ná an gníomh féin. 2. Is gníomh mór an grádh mór. Is gníomh mór an gníomh a deintear go maith. Deintear an gníomh go maith nuair is mó ag an t-é a dheineann é tairbhe an phobuil 'ná a thoil féin. Meastar go minic go mbíonn grádh do Dhia i ngníomh, agus ní h-é a bhíonn ann ach grádh claon, mar bíonn mian an duine féin ann, agus dúil a thoile féin, agus <L 26> súil le tuarasdal, agus súil le tairbhe dhó féin, agus ní ró fhuiriste iad do chimeád as. 3. An t-é go bhfuil grádh ceart, dílis, do Dhia aige, ní fhéachann sé choídhche chun a thairbhe féin i n-aon nídh ar bith. Ní bhíonn uaidh ach go dtabharfaí glóire do Dhia ins gach aon nídh. Ní lúgha 'ná mar a bhíonn aon fhormad aige le h-aoinne, mar ní bhíonn aon dúil aige i n-aon rud a chuirfeadh áthas air féin. Ní h-áthas dó féin a bhíonn uaidh, ach an t-aoibhneas atá le fagháil i nDia, ó 'sé Dia is maith thar gach maitheas. Ní thugann sé creideamhaint aon mhaitheasa d'aon duine, ach admhuigheann sé gur ó Dhia gach maitheas, gur b'é Dia an tobar as a dtagann gach nídh, gur b'é Dia sólás agus suaimhneas síoruidhe na naomh. Ó, an t-é go mbéadh 'n-a chroídhe aige an léas is lúgha d'fhíor-ghrádh Dé, do chífeadh sé go soiléir cad é mar ná fuil i neithibh saoghalta ar fad ach folamhas. CAIBIDIOL A SÉ-DÉAG. CUIR SUAS LE LOCHTAIBH DAOINE EILE. 1. Neithe nách féidir le duine a leigheas, ann féin nó i ndaoinibh eile, is ceart dó cur suas leó go foidh- neach go dtí go leighsidh Dia iad. Abair leat féin go mb'fhéidir gur fearr mar sin iad, i dtreó go dtrialfaí thú agus go ndéanfá an fhoidhne, mar gan san ní mór an gus a bheidh i n-ár luacht saothair. Ba cheart duit, ámhthach, i gcás de'n tsórd, bheith coitchianta 'ghá iarraidh ar Dhia cabhrú leat i dtreó go bhféadfá an fulang a dhéanamh le deagh-chroídhe. <L 27> 2. Nuair a bheidh labhartha agat le duine uair nó dhó agus ná géillfidh sé dhuit, sgaoil leis; ná dein aighneas leis. Fág an sgéal go léir fé Dhia, ionus go ndéanfaí a thoil, agus go bhfaghadh Sé an onóir is dual ó n-a sheirbhísigh go léir, ó's dó is eól conus an t-olc d'iompáil chun maitheasa. Ceap at' aigne go gcuirfir suas leis na lochtaibh atá i ndaoinibh eile, pé saghas iad, mar bíodh 'fhios agat go bhfuil mórán neithe ionat féin go gcaithid daoine eile cur suas leó. Mura féidir leat tú féin a dhéanamh chómh maith agus ba mhaith leat é, conus is féidir duit duine eile dhéanamh chómh maith agus ba mhaith leat é? 3. Is ana mhaith linn daoine eile do chur ar a leas, agus fós ní fonn linn ár leas féin do dhéanamh! Is mian linn smacht ana dhian a chur ar an bhfear thall, agus ní maith linn féin aon smacht a dh'fhulang. Bíonn diombádh orainn iomad saoirse bheith ag an bhfear thall, agus ba mhaith linn go bhfaighmís féin gach nídh a dh'iarraimíd. Is maith linn ceangal dlighthe bheith ar dhaoine eile, agus ní fhuilingimíd aon cheangal do chur orainn féin. Is léir, as san, nách sa mhig chéadna a mheághaimíd ár gcómharsa agus sinn féin. Dá mbéadh gach aoinne gan aon locht, cad a bhéadh againn le fulang ó dhaoinibh eile ar son Dé? 4. Ach anois, tá neithe riartha ag Dia i dtreó go bhfoghlumóchaimíd conus ualaí a chéile d'iomchar, mar ní'l aoinne gan locht; ní'l aoinne gan ualach air; ní'l aoinne ábalta ar sheasamh i n'aonar; ní'l eolus a dhóithin dó féin ag aoinne. Ní foláir dúinn ualaí a chéile d'iomchar, sólás a thabhairt d'á chéile, cabhrú le n-a chéile, a chéile do theagasg agus do chómhairliú. <L 28> Nuair a bhíd neithe ag gabháil i gcoinnibh dhuine, ámthach, iseadh chítear an fhíoraontacht atá ann. Óir, ní duine do lagú a dheineann neithe de'n tsórd san, ach a thaisbeáint cad é an saghas é. CAIBIDIOL A SEACHT-DÉAG. BEATHA AN MHANAIGH. 1. Ní foláir duit a dh'fhoghluim conus tú féin do bhriseadh agus do bhrúghadh síos i n-a lán neithe, má's maith leat síothcháin agus deagh-mhéinn a bheith idir thú agus daoine eile. Ní rud suarach i n-aon chor maireachtaint i main- istir, nó i bpobul, agus do chómhluadar ann a bheith gan locht, agus leanmhaint dílis ann go bás. Is aoibhinn do'n t-é do chaithfidh beatha mhaith ann, agus do chríochnóchaidh a bheatha go maith ann. Má's maith leat seasamh go maith agus dul ar aghaidh go maith, tuig at' aigne ná fuil ionat ach díbearthach i ndúthaigh iasachta, ar an saoghal so. Má's maith leat beatha dhiadha do chaitheamh, ní foláir duit bheith at' amadán ar son Chríost. 2. Ní mór le rádh an aibíd agus bearradh an chinn seachas atharú béas agus smachtú ainmhian go h-iomlán. Siné a dheineann manach maith de dhuine. An t-é a loirgeóchaidh aon nídh eile ach Dia amháin agus leas a anama féin, ní bheidh aige choídhche ach buaireamh agus trioblóid aigne. Agus an t-é ná beidh coitchianta 'ghá ísliú féin níos ísle 'ná aoinne eile, agus 'ghá chur féin fé bhun gach aoinne eile, ní fada a bheidh suaimhneas aige. <L 29> 3. Ní chun bheith at' rígh a tháinís anso, ach chun bheith fé smacht. Chun bheith ag obair agus ag fulang a tugadh anso thú, agus ní chun bheith ag caint ar do shuaimhneas. Trialtar daoine anso fé mar a trialtar an t-ór sa teine. Ní féidir d'aoinne an áit seo do sheasamh mura mian leis, ó chroídhe, é féin d'úmhlú go h-iomlán ar son Dé. CAIBIDIOL A h-OCHT-DÉAG. SAMPLA NA N-ATHARACH NAOMTHA. 1. Tabhair fé ndeara na h-Aithreacha Naomhtha, an sampla solusmhar a thugaid siad dúinn. Ionta súd a chítear an fhíoraontacht i gceart, agus an creideamh uasal. Is neamhnídh nách mór a ndeinimíd-ne seachas ar dheineadar súd. Cad 'tá i n-ár mbeatha-ne i n-aon chor, foraoir, seachas a mbeatha súd! Bhíodar 'n-a gcáirdibh naomhtha ag Críost agus dhein- eadar seirbhís an Tighearna fé thart agus fé ocras, fe fhuacht agus fé easba éadaigh, ag obair go cruaidh agus ag fulang tuirse agus easba codlata, ag déanamh úrnuighthe agus ag machtnamh ar neithibh bean- nuighthe, agus a namhaid 'ghá gcrádh go dian agus ag tabhairt tarcuisne dhóibh coitchianta. 2. Féach na h-Aspoil agus na Mairtireacha agus na Confessóirí agus na Maighdineacha, na daoine go léir do lean rian Chríost; ó, cad iad na pianta agus na trioblóidí a dh'fhuilingeadar! Thugadar fuath d'á <L 30> n-anam féin ar an saoghal so i dtreó go mbéadh an bheatha shíoruidhe acu ar an saoghal eile. Ó, nach dian dochraideach an bheatha do chaith na h-Aithreacha Naomhtha sa bhfásach! nách fada agus nách dian na cathana a chuireadar díobh! nách géar an céasadh a fuaradar ó'n namhaid! nách minic, dúth- rachtach, a chuireadar a nguidhe suas chun Dé! nách cruaidh an tréaghnas a dheineadar! nách mór an dúil a bhí acu sa bhfíoraontacht! nách cuthaigh an troid a dheineadar chun a n-ainmhian féin do chur fé chois! nách glan agus nách díreach a chimeádadar a n-aigne chun Dé! Bhídís ag obair i gcaitheamh an lae, agus ansan do thugaidís a lán de'n oídhche ag rádh úrnuighthe, bíodh ná stadadh a n-aigne ó ghuidhe chun Dé an fhaid a bhídís ag obair sa lá. 3. Níor chaitheadar aon phioc d'á n-aimsir gan tairbhe. Ba ghairid leó gach uair a' chloig d'á dtugaidís ag cómhrádh le Dia, agus gheibhdís a leithéid de shólás sa chómrádh san go ndeinidís dearmhad d'á gcuid bídh a chaitheamh nuair ba ghádh é. Thugaidís druim lámha le saidhbhreas, le teidiolaibh, le h-onóraibh, le cáirdibh, le gaoltaibh. Níor fhan aon dúil acu i n-aon rud saoghalta. Ar éigin a thógaidís na neithe a bhíodh riachtanach chun iad a chimeád beó. Ba dhólás leó riachtanas na colna féin do fhreagairt. Bhíodar dealbh go leór chómh fada le saidhbhreas an tsaoghail seo, ach bhíodar ana shaidhbhir i ngrásta Dé agus i bhfíoraontacht. Le féachaint ortha bhíodar i n-easnamh, ach ní raibh aon easnamh ortha laistigh. Bhí grásta agus sólás ó Dhia acu go líonmhar agus go flúirseach. 4. Bhíodar iasachta ar an saoghal so, ach bíodar muin- teartha go maith ag Dia. <L 31> Ba neamhnídh iad 'n-a súilibh féin, agus bhíodar gan mheas i súilibh an tsaoghail, ach ba mhór le rádh iad i súilibh Dé agus ba ghrádhmhar. I bhfíor-úmhluigheacht iseadh sheasuigheadar. Fé fhíor- smacht iseadh mhaireadar. I ngrádh Dé agus i bhfad- fhulang iseadh shiúbhluigheadar. Mar gheall air sin iseadh chuadar ar aghaidh, i n-aghaidh an lae, i bhfíoraon- tacht, agus do fuaradar na grásta móra ó Dhia. Táid siad againn mar shampla do lucht beatha riagh- alta do chaitheamh, agus ba chóir go ndéanfadh a sampla san sinn do spriocadh chun dul ar aghaidh níos mó 'ná mar a dhéanfadh sampla daoine failligheacha sinn a tharrang siar. 5. Ó, cad é an dúthracht a bhí ins na daoine riaghalta go léir nuair a cuireadh an bheatha riaghalta ar bun ar dtúis! Cad é an dílse i n-úrnuighthibh! cad é an formad féachaint cia b'fhearr a dhéanfadh gnó Dé! cad é an dílse úmhluigheachta, agus an uraim do'n uachtarán agus do'n riaghail, a bhí ins gach aoinne! Tá rian a gcos súd le feisgint fós agus tais- beánann an rian gur dhaoine fíoraonta, naomhtha iad, agus gur throideadar go seasamhach, agus sa troid sin dóibh gur ghabhadar de chosaibh sa tsaoghal so. Ach anois, meastar gur obair mhór é má staonann duine ó'n riaghail do bhriseadh; má fhéadann duine cur suas gan neamhfhoidhne leis an rud a ghlac sé air féin le n-a thoil mhacánta. 6. Á, cad é an patfhuaire agus an neamhshuim atá ionainn agus a rádh go gcaillimíd chómh tapaidh an dúthracht a bhíonn ionainn ag tosnú dhúinn, i dtreó nách fada go mbímíd cortha d'ár saoghal le mairbhitíghe agus le patfhuaire! <L 32> Is mór an truagh fás na fíoraontachta bheith 'n-a chodladh ionat, agus a bhfuil os cómhair do shúl de shampla na bhfíoraon. CAIBIDIOL A NAOI-DÉAG. GNÓTHAÍ AN DEIGH-MHANAIGH. 1. Ba cheart na sobhailcí go léir a bheith le fagháil i mbeatha an deigh-mhanaigh, agus ba cheart dó bheith chómh maith laistigh, fé shúil Dé, agus a dh'fhéachann sé las- muich, fé shúilibh daoine. Ní h-eadh, ach ba cheart dó bheith níos fearr go mór laistigh 'ná mar a chítear lasmuich é bheith, mar is é Dia a chíonn sinn laistigh, agus ba cheart dúinn eagla bheith againn roime n-a shúil, pé áit 'n-a mbímíd, agus bheith chómh glan leis an aingeal os a chómhair. Ba cheart dúinn ár rún diongmhálta d'athnuachaint gach aon lá, agus ár ndíogras do spriocadh, chómh maith agus dá mb'é sin an chéad lá againn ag iompáil ar Dhia, agus a rádh le Dia: "Cabhruigh liom, a Thighearna Dia, sa ghnó so atá curtha rómham agam chun do sheirbhíse naomhtha. Tabhair dhom tosnú indiu dáiríribh, mar ní'l ach neamhnídh i n-a bhfuil déanta go dtí so agam." 2. Do réir mar a chuirfimíd rómhainn iseadh do raighmíd ar aghaidh, agus an t-é a bheartuigheann dul ar aghaidh go maith ní foláir dó bheith ana dhícheallach. Agus má's fíor é go dteipeann go minic ar an nduine go bhfuil an rún diongmhálta aige, cad tá le h-imtheacht ar an nduine ná deineann aon rún ach go h-anamh nó go lag? <L 33> Is mó cuma 'n-a dtréigeann duine a rún diong- mhálta, agus an tréigean is suaraighe is anamh ná deineann sé díobháil. Is ar ghrásta Dé atá rún diongmhálta an fhíoraoin ag brath, agus ní h-ar eagna an duine féin. Agus is a' Dia atá a mhainighin ag an bhfíoraon, pé gnó a ghabhann sé ar láimh. Óir, "Labraidh duine, innisidh Dia," agus ní h-ag an nduine atá ceapadh a shlíghe féin. 3. Má leigimíd gnáth-obair ar lár uair fhánach, tré chráibhtheacht nó chun tairbhe bráthar, tiocfaimíd suas leis an obair 'n-a dhiaigh san. Ach má leigtear an obair ar lár le neamh-fhonn nó le faillighe, ní locht beag é sin, agus mothóchthar díobhálach é. Ach pé dícheall a dhéanfaimíd beimíd beagán i ndiaigh lámha i n-a lán neithe. Tá sé ceart againn, ámhthach, i gcómhnuidhe, gnó éigin áirighthe do chur rómhainn, go mór mór, i gcoinnibh na neithe is mó a bhíonn ag cur cosg linn i ngnó Dé. Ní foláir dúinn féachaint chúghainn féin go maith agus sinn féin do chur i dtreó, ó'n dtaobh amuich agus ó'n dtaobh istigh, mar tá orainn dul ar aghaidh ó'n dtaobh amuich agus ó'n dtaobh istigh. 4. Mura féidir leat t'aigne chimeád ar Dhia i gcómhnuidhe, dein é uaireanta. Dein é ar maidin agus um thráthnóna. Cuir rómhat ar maidin cad a dhéanfair. Ansan, um thráthnóna, féach conus atá sé déanta agat; féach conus a chaithis an lá, i mbriathar, i ngníomh, agus i smuíneamh. Ins na trí neitibh sin iseadh is mó, b'fhéidir, a bheidh rud déanta agat i n-aghaidh Dé nó i n-aghaidh do chómharsan. Fáisg suas tú féin mar a dhéanfadh fear i n-aghaidh <L 34> mhalluightheachta an diabhail. Smachtuigh craos, agus tiocfaidh smachtú gach ainmhian eile níos saoráidighe chúghat. Ná bí choídhche díomhaoin ar fad. Bí i gcómhnuidhe ag léigheadh leabhair, nó ag sgrí', nó ag guidhe chun Dé, nó ag machtnamh, nó ag déanamh ruda éigin a bheidh tairbheach do'n teaghlach. Ní foláir, ámhthach, oibreacha corpartha do ghlacadh le breitheamhantas. Ní mar a chéile a dh'oirid siad do gach aoinne. 5. Ná deintear os cómhair an phobuil neithe nách gnáth. Is fearr démhóid nách gnáth do dhéanamh i n-uaig- neas 'ná é dhéanamh os cómhair daoine. Ach seachain agus ná bhí ríghin leis na gnáth-oibreach- aibh agus chun tosaigh le d' dhémhóidíbh féin. Dein ar dtúis, go dúthrachtach agus go dílis, na gnáth-oibreacha atá ceangailte ort a dhéanamh, agus ansan, má bhíonn uain agat air, dein tú féin a shásamh ar do dhémhóid féin. Ní oireann an obair chéadna do gach aon duine. Is fearr a thiocfaidh an obair seo do dhuine agus an obair eile úd do dhuine eile. Agus i dtaobh oireamhnaighe aimsire, bíonn obair seachas a chéile oireamhnach. Tá obair is fearr a thaith- neann le duine lá saoire, agus obair is fearr a thaith- neann le duine lá nách saoire. Ní h-iad na h-oibreacha céadna a dh'oireann dúinn i n-am an chatha agus i n-aimsir suaimhnis agus síoth- chána. Ní h-é an machtnamh céadna is maith linn a dhéanamh nuair a bhíonn dólás orainn agus nuair a bhíonn sólás ó Dhia orainn. 6. Nuair a thagann lá saoire mór orainn ba cheart <L 35> dúinn ár bhfonn ins na deagh-oibreacha d' athnuachaint, agus impidhe na naomh a dh'iarraidh. Ba cheart dúinn ár rún diongmhálta do dhéanamh ó fhéile go féile, chómh maith agus dá mbeimís le h-imtheacht as an saoghal an uair sin, agus dul chun na féile síoruidhe. Ba cheart dúinn, d'á bhrígh sin, bheith 'ghár n-ollmhú féin i n-aimsir démhóide, agus bheith níos démhóidighe i n-ár gcómhrádh, agus gach dualgas do chómhlíonadh níos dílse, ó's daoine sinn atá ag súil le n-ár dtuarasdal a dh'fhagháil go luath ó Dhia. 7. Ansan, má curtar righneas orainn, tuigimís i n-ár n-aigne gur b'amhlaidh ná fuilimíd ollamh i gceart agus nách fiú sinn fós go dtabharfaí dhúinn an ghlóire mhór a nochtfar ionainn nuair a thiocfaidh an t-am, agus deinimís dícheall ar sinn féin d'ollmhú níos fearr i gcóir an lae sin. Is aoibhinn do'n tseirbhíseach san, adeir an Sois- géalaidhe Lúcás, a gheóbhfar ag déanamh na faire nuair a thiocfaidh an Tighearna. Go deimhin adeirim libh, cuirfidh sé os cionn a mhaoine go léir é. CAIBIDIOL A FICHE. SANNTUIGH UAIGNEAS AGUS CIÚNAS. 1. Loirg am oireamhnach chun bheith at' aonar duit féin, agus cuimhnigh go minic ar thabharthaistíbh Dé. Cuir uait neithe greannmhara. Ná léigh an leabhar a chimeádfadh ar siúbhal tú, ach léigh an leabhar a chuirfidh cathú ort mar gheall ar do pheacaíbh. <L 36> Má chimeádann tú thú féin ó iomad cainte agus ó chómh- luadar diomaoin, agus, n-a teannta san, ó bheith ag éisteacht le sgéaltaibh agus le ráflaíbh, beidh do dhóithin mór aimsire agat chun bheith ag machtnamh ar Dhia. Dhein na naoimh ba mhó, chómh maith agus d'fhéadadar é, iad féin a chimeád ó chómhluadar daoine agus iad féin a thabhairt suas do Dhia i n-uaigneas. 2. Seo focal adubhairt Seneca: "Gach uair d'ár chuadhas ameasg daoine ba mheasa de dhuine mé ag teacht uatha dhom." Tuigimíd an nídh sin nuair a dheinimíd a lán cainte. Is usa bheith ciúin ar fad 'ná gan an iomad a rádh. Is usa fanmhaint sa bhaile, a gan fhios, 'ná do dhuine aireachas ceart a thabhairt dó féin lasmuich. An t-é, d'á bhrígh sin, gur mian leis dul i leith na spioradáltachta, ní foláir dó imtheacht i leith-taoibh ó'n sluagh, i n-aonfheacht le h-Íosa Críost. Ní'l aoinne ó bhaoghal ag teacht os cómhair daoine ach an t-é gur b'é a dhúil bheith i n'aonar. Ní'l aoinne ó bhaoghal 'n-a chaint ach an t-é gur mian leis éisteacht. Ní'l aoinne ó bhaoghal i n'uachtarán ach an t-é gur mian leis bheith fé smacht. Ní'l aoinne ó bhaoghal ag órdú ach an t-é go bhfuil fhios aige conus úmhlú. 3. Ní'l aoinne ó bhaoghal i n-áthas ach an t-é go bhfuil coinsias maith aige. Ní raibh na naoimh riamh gan eagla Dé ortha, pé méid a bhíodar ó bhaoghal. Agus pé grásta a bhí acu nó pé sobhailcí móra a bhí ionta, níor fhág san iad gan bheith go h-ana úmhal agus go h-ana aireach ortha féin. Nuair a mheasann an droch dhuine go bhfuil sé ó <L 37> bhaoghal is le h-uabhar agus le buirbe a mheasann sé é, agus deineann sé amadán dé féin sa deire. Ná meas choídhche go bhfuilir ó bhaoghal an fhaid a bheidh tú ar an saoghal so, bíodh gur manach fóghanta thú, dar leat, nó díthreabhach dílis. 4. Na daoine is aoirde cáil is minic gur b'iad is ísle a thuiteann, toisg iomad iontaoibhe a bheith acu asta féin. Uime sin tá a lán daoine agus is é a leas gan bheith saor ar fad ó chathanaibh, ach an namhaid a bheith ag cur ortha go minic, i dtreó ná beidís ró dheimhnightheach d'iad a bheith ó bhaoghal, le h-eagla go dtiocfadh uabhar ortha, agus le h-eagla, leis, go leigfidís dóibh féin dul i ndiaigh sóláis an tsaoghail seo. Ó, nách áluinn an coinsias a bhéadh ag duine dá mba ná loirgeóchadh sé choídhche sólás neambuan an tsaoghail seo, dá mba ná cuirfeadh sé aon tsuim i n-aon chor sa tsaoghal so! Dá mbéadh sé gearrtha amach glan ó bhuaireamh neamhthairbheach an tsaoghail seo, agus gan de mhachtnamh 'n-a chroídhe ach Dia agus leas a anama féin i gcóir na síoruidheachta! Cad é an suaimhneas aigne a bhéadh aige. 5. Ní'l aoinne oireamhnach do'n tsólás a thagann ó Dhia ach an t-é a dheineann taithighe maith de'n aithrighe naomhtha. Má's maith leat an aithrighe cheart a bheith at' chroídhe agat, eirigh isteach at' sheómra féin agus fág gleó an tsaoghail lasmuich, mar atá sgríobhtha: Deinidh an aith- righe istigh i nbhúr seómraíbh. Gheóbhair istigh at' sheómra an rud a chaillfir go minic lasmuich. Taithnfidh an seómra leat má dheineann tú taithighe d'fhanmhaint ann. Má dheineann tú taithighe d'fhan- mhaint as, tiocfaidh fuath agat dó. <L 38> Má thugann tú mar bhéas duit féin ó thosach fan- mhaint at' sheómra agus cómhnuidhe ann, tiocfaidh grádh agat dó mar a bhéadh ag duine d'á chara dhílis, agus gheóbhair sólás ana mhór ann. I gciúnas agus i socaracht iseadh théigheann an Críos- taidhe diadha ar aghaidh, agus iseadh dh'fhoghlumuigheann sé na neithe diamhara atá sa Sgribtiúir. 6. I gciúnas agus i suaimhneas iseadh gheibheann sé na frasa deór a dheineann a anam do níghe agus do ghlanadh gach oídhche, i dtreó go mbíonn sé níos taithneamhaighe i láthair Dé do réir mar a bhíonn sé níos deighilte amach ó'n saoghal agus ó ghleó an tsaoghail. An t-é dh'imthigheann ó n-a cháirde agus ó n-a mhuintir, le grádh do Dhia, tagann Dia agus na h-aingil chuige mar chuideachtain. Is fearr bheith i n-uaigneas agus aire thabhairt do dhuine féin 'ná faillighe a thabhairt i nduine féin agus ansan mírbhuiltí móra do dhéanamh. Rud ana mhaith do'n mhanach iseadh gan dul os cómhair daoine ach go h-anamh; cimeád ó shúilibh daoine, agus a shúile féin do chimeád ó fhéachaint ar chách. 7. Cad ab áil leat ag féachaint ar nídh nách dleaghthach duit a bheith agat? Tá an saoghal agus a mhianta ag imtheacht chun siúbhail. Tarraingid do dhroch mhianta amach tú. Ach nuair a bheidh an tráth san imthighthe cad a thabharfair leat abhaile ach ualach ar do choinsias agus tré chéile aigne? Is minic a dheineann dul amach fé áthas teacht abhaile fé bhrón. Agus deineann oídhche shúgach maidion bhrónach. Deineann gach áthas corpartha tosnú suairc, ach is goin agus bás a dheire. <L 39> Cad tá le feisgint i n-aon bhall eile agat ná fuil le feisgint anso agat? Féach an spéir agus an talamh agus na dúile go léir. Is díobh san atá gach nídh déanta. 8. Cá bhfuil le feisgint i n-aon bhall agat aon nídh a mhairfidh abhfad fé luighe na gréine? B'fhéidir gur dóich leat go bhfaighir sásamh aigne. Ní bhfaighir. Dá bhfeicfeá an saoghal go léir cad a chífeá ach neamh- nídh? Féach suas chun Dé na glóire ins na flathais. Iarr ar Dhia na peacaí agus an fhaillighe atá déanta agat do mhaitheamh duit. Fág neithe baoithe ag daoine baoithe agus féach féin chun an ghnótha a thug Dia le déanamh duit. Eirigh isteach at' sheómra agus dún an dorus ort féin, agus glaoidh chúghat do chara dílis, Íosa Críost. Fan i n'fhochair sin at' sheómra, mar ní'l an suaimh- neas céadna agat le fagháil i n-aon áit eile. Dá bhfantá gan dul amach agus gan éisteacht leis na ráflaíbh, d'fhanfadh an tsíothcháin agus an suaimhneas aigne níb' fhearr agat. Ach ó's mian leat uaireanta sgéalta nua d'aireachtaint ní foláir duit buaireamh aigne dh'fhulang d'á bhárr. CAIBIDIOL A h-AON A'S FICHE. DÓLÁS CROÍDHE. 1. Má's maith leat aon dul ar aghaidh a dhéanamh at' shlígh chun Dé cimeád tú féin i n-eagla Dé. Ná bí ró <L 40> thugtha do d'thoil féin. Cimeád do chéadfadha go léir fé smacht. Ná tabhair srian do mhórtais bhaoth. Bíodh dólás croídhe agat agus beidh tú démhóideach go maith. Tagann a lán tairbhe a' dólás croídhe, agus is é an neamhaireachas a loiteann an tairbhe sin. Is mór an iongnadh a rádh go bhféadfadh an duine áthas iomlán a bheith air choídhche, ar an saoghal so, agus a fhios aige gur ar díbirt atá sé, agus go bhfuil oiread san neithe chun díobhála anama dhéanamh dó. 2. Éagantacht croídhe, agus neamhshuim ins na peacaíbh atá déanta againn, fé ndeara dhúinn gan na gearánta atá ar ár n-anam do mhothú; agus bímíd go minic ag gáirí nuair ba cheart gur ag gol a bheimís. Ní bhíonn fíor-shaoirse ná fíor-áthas ach san áit 'n-a mbíonn eagla Dé agus coinsias maith. Is séanmhar an t-é fhéadann gach cosg agus gach dul amú do dhíbirt uaidh, agus é féin a chimeád dlúithte le Dia i ndólás naomhtha croídhe. Is séanmhar an t-é a dhíbireann uaidh aon nídh a chuir- feadh smól ná ualach ar a choinsias. Troid go fearamhail. Buadhfaidh deagh-nós ar dhroch nós duit. 3. Má's eól duit-se conus leigint do dhaoine a ngnó féin a dhéanamh, leigfid siad-san duit-se do ghnó féin a dhéanamh. Ná tarraing ort gnó an fhir thall, agus ná h-eirigh i n-achran i ngnóthaíbh na n-uasal. Cimeád do shúil ort féin ar dtúis i gcómhnuidhe agus tabhair duit féin tosach cómhairle, thar do cháirdibh go léir. Mhá's rud é ná fuil báidh ag daoine leat ná bíodh buairt 'n-a thaobh san ort. Ach cuireadh so buairt ort <L 41> gan tú bheith chómh maith ná chómh h-aireach ort féin agus ba cheart do dhuine dhémhóideach a bheith i seirbhís Dé. Is tairbhighe agus is neamhchontabharthaighe do'n duine gan mórán sóláis a bheith aige ar an saoghal so, mar le sólás corpartha go mór mór. Má táimíd gan sólás ó Dhia, nó má's anamh a gheibhmíd é, is sinn féin fé ndear é, mar ní loirgimíd dólás croídhe, agus ní chuirimíd uainn sólás baoth an tsaoghail seo. 4. Tuig at' aigne nách fiú thú sólás ó Dhia dh'fhagháil, ach gur mórán dóláis atá tuillte agat. Nuair a bhíonn an dólás croídhe ceart ar dhuine mar gheall ar a pheacaíbh ní chuireann sólás an tsaoghail go léir air ach seirbhthean agus diombádh. Gheibheann an Críostaidhe fóghanta i gcómhnuidhe adhbhar a dhóithin chun buartha agus chun guil. Mar, cuimhnigheadh sé air féin nó cuimhnigheadh sé ar a chómh- arsain, tuigfidh sé i n'aigne ná fuil aoinne beó ar an saoghal so gan rud le fulang aige; agus dá ghéire a mhachtnamh iseadh is géire a dhólás. Is iad ár bpeacaí agus ár ndroch chleachta is adhbhar dleaghthach dóláis againn, mar táimíd chómh fillte sin ionta gur b'anamh a dh'fhéadaimíd cuimhneamh i gceart ar neithibh diadha. 5. Dá machtnuightheá níos mó ar do bhás 'ná ar fhaid do shaoghail, ní baoghal ná go ndéanfá do leas níos dícheallaighe 'ná mar a dheineann tú. Agus rud eile; dá machtnuightheá i gceart ar phian- taibh ifrinn, nó ar phiantaibh purgadóireachta, creidim go bhfuilingeóchthá go fonnamhar gach dólás agus gach cruadhtan oibre, agus ná cuirfeadh aon anródh eagal ort. Ach ní bheirid na neithe sin greim ar chroídhe orainn. <L 42> Is iad na neithe a chuireann sólás orainn a thaithneann linn, agus fágann san fuar failligheach sinn i dtaobh ár n-anama. 6. Is minic gur b'é folamhas na h-aigne, tré easba machtnaimh, fé ndeara do'n cholainn bhocht bheith chómh gluaireánach. Bí ag guidhe chun an Tighearna d'á bhrígh sin, 'ghá iar- raidh air dólás croídhe a thabhairt duit. Abair leis mar adubhairt an Fáidh: Cothuigh mé, a Thighearna, le h-arán na ndeór, agus tabhair mo dheoch dom i ndeó- raibh go fial. CAIBIDIOL A DÓ AGUS FICHE. MACHTNAMH AR MHÍ-FHORTIÚN AN DUINE. 1. Pé ball 'n-a bhfuilir, agus pé ball 'n-a ngeóbhair, is duine gan áird tú mura n-iompuighir ar Dhia. Cad chuige dhuit buaireamh a bheith ort nuair ná h-eirígheann leat do réir do thoile? Cá bhfuil an t-é go bhfuil gach aon rud chun a thoile féin aige? Ní mise é, ná tusa, ná aon duine eile beó ar an saoghal. Ní'l aon duine ar an saoghal gan trioblóid éigin air, nó guais éigin, dá mb'é an rí é, nó an Pápa. Cé h-é an t-é is fearr go bhfuil an sgéal aige? An t-é atá ábalta ar rud a dh'fhulang ar son Dé. 2 Tá a lán daoine gan chiall agus deirid siad: Féach; nách breagh an saoghal ag an nduine úd é; nách saidhbhir, nách mór, nách cómhachtach, nách uasal atá sé! Ach cuimhnigh-se ar shaidhbhreas na bhflathas, agus chífir gur neamhnídh na neithe saoghalta san go léir. Ní <L 43> féidir deimhin a dhéanamh díobh, agus is cúram iad, agus an t-é go mbíd siad aige bíonn eagal air, coit- chianta, go gcaillfeadh sé iad. Ní h-i bhflúirse de mhaitheasaíbh an tsaoghail atá áthas an duine. Ní beag dó an chuíbhsacht. Bheith i bpéin iseadh bheith ar an saoghal i n-aon chor. Dá mhéid dúil a bhíonn ag duine i neithibh spiorad- álta iseadh is mó a chuireann a bheatha ar an saoghal so seirbhthean air, mar iseadh is fearr a thuigeann sé agus iseadh is soiléire a chíonn sé claonta agus truaill- ightheacht an duine. Óir is seirbhthean mór agus is pian mhór do'n Chríostaidhe fhíoraonta a bheith air bheith ag ithe agus ag ól, ag luighe chun codlata agus ag eirighe, ag dul chun oibre agus ag stad, agus ag freagairt do gach dual- gas eile d'á mbaineann le nádúr an duine ar an saoghal so, nuair is é rud ba mhian leis féin 'ná bheith sgartha leó go léir agus bheith saor ó an uile shaghas peaca. 3. Is fíor gur b' ualach trom ar an nduine spiora- dálta riachtanaisí na colna ar an saoghal so. Uime sin iseadh iarrann an Fáidh go ndéanfaí é dh'fhuasgailt uatha: Fuasgail mé óm' riachtanaisíbh, a Thighearna, adeir an Fáidh. Ach is mairg do'n mhuintir ná tuigeann an mí- fhortiún atá ortha, agus is mairg níos mó do'n mhuintir a bhíonn i ngrádh leis an mí-fhortiún, i ngrádh le truaillightheacht na beatha so. Mar tá daoine ann atá chómh mór san i ngrádh leis an saoghal so (bíodh gurb' ar éigin fhéadaid siad maireachtaint, ag obair go cruaidh nó a d'iarraidh na déarca) gur chuma leó cad a dhéanfadh rígheacht na bhflathas dá bhféadaidís fanmhaint anso i gcómhnuidhe. <L 44> 4. Ó, a dhaoine gan mheabhair, gan chreideamh i nbhúr gcroídhe, is daingean atáthaoi sáidhte sa tsaoghal so nuair nách féidir libh aon bhlas fhagháil ach ar neithibh colnaidhe. Ach ar ball iseadh bheidh an donas ar fad oraibh, nuair a thuigfidh sibh gráinneamhlacht agus folamhas na neithe sin d'ár thugabhair an grádh go léir. Ní mar sin do naoimh Dé agus do cháirdibh démhóid- eacha Chríost; níor chuireadar suim ins na neithibh a thabharfadh sólás corpartha dhóibh, ach do thugadar greann ar fad do'n tsólás shíoruidhe, agus chuireadar a ndúil go h-iomlán sa mhaith shíoruidhe. Chuaidh a ndúil agus a mian go léir suas chun an mhaitheasa shíoruidhe ná feictear, i dtreó ná féadfadh greann ar mhaitheas shofheicse iad do tharrang síos go h-ifrean. Ná caill, a bhráthair, do mhainighin as dul ar aghaidh i neithibh spioradálta. Tá an uair agus an aimsir agat fós. 5. Cad ab áil leat ag cur do dheagh-rúin ar cáirde? Eirigh, agus tosnuigh láithreach, agus abair: Anois an t-am chun gnímh; anois an t-am chun troda; anois an t-am ceart chun mo leasa dhéanamh. Nuair a bhíonn pian agus trioblóid ort, siné an t-am chun luacht saothair. Ní foláir duit gabháil tré theine agus tré uisge sar a dtiocfair chun an tsobhailcis. Gan éigean a dhéanamh ort féin ní bhéarfair buadh ar na h-ainmhiantaibh. An fhaid a bheidh an cholann direóil seo againn le h-iomchar, ní fhéadfaimíd bheith gan pheaca, ná maireachtaint gan dochar gan dólás. Ba ró mhaith linn bheith saor ó gach peanaid, ach ó <L 45> chailleamair ár neamhchiontacht leis an bpeaca, do chailleamair, leis, gach fíor-shólás. Ní foláir dúinn d'á bhrígh sin, ciall a bheith againn agus feitheamh go dtagaidh trócaire Dé chúghainn, agus go sloigfear an bheatha mharbh so sa bheatha bheó, nuair a bheidh deire le réim an pheaca ar fad. 6. Ó, cad é mar ná fuil sa duine ar fad ach easba nirt agus tugthacht do'n pheaca! Tú ag cur do pheacaí síos i bhfaoisdin indiu, agus amáireach tú ag déanamh na bpeacaí céadna airís! Tú ceapaithe anois ar iad a sheachaint, agus i gcionn uair a' chloig tú 'ghá ndéanamh chómh maith agus ná béadh aon cheapadh déanta agat ar iad a sheachaint! Is maith an ceart dúinn, d'á bhrígh sin, sinn féin d'úmhlú agus gan aon mhaoidheamh a dhéanamh asainn féin, ó táimíd chómh lag, chómh guagach. Agus an rud go bhfuaramair mórán d'á dhuadh, agus ná fuaramair é ach ar éigin agus tré ghrásta Dé, is féidir é chailleamhaint i n-aon neómat amháin le corp faillighe. 7. Cad é an deire a bhéarfaidh sinn i n-aon chor agus a rádh go bhfuilimíd chómh faillightheach chómh luath sa lá? Is olc an sgéal againn é má's amhlaidh a mheasaimíd suidhe síos agus suaimhneas do ghlacadh, chómh maith agus dá mba síothcháin agus socaracht a bhéadh againn, agus gan aon rud i bhfuirm naomhthacht bheatha le feis- gint fós ionainn sa chuma 'n-a mairimíd. Ba ró mhaith an bhail orainn dá gcuirtí isteach i sgoil na nóbhíseach sinn airís agus béasa maithe do mhúineadh dhúinn, le súil go mb'fhéidir go raghadh feabhas orainn agus go ndéanfaimís leas ár n-anama níos fearr. <L 46> CAIBIDIOL A TRÍ A'S FICHE. CUIMHNIGH AR AN MBÁS. 1. Is ró ghearr go mbeidh deire leat anso. Féach conus a bheidh an sgéal agat san áit eile. Duine anso indiu, agus é imthighthe gan tuairisg amáireach. Agus nuair a bhíonn sé imthighthe a' radharc ní fada go mbíonn sé imthighthe a' cuimhne. Ó, nách mairbhiteach dúr é croídhe an duine! É ag cuimhneamh coitchianta ar an saoghal so, agus ná cuimhnigheann sé i n-aon chor ar an saoghal eile! Ba cheart duit gach gníomh agus gach smuíneamh a dheineann tú do dhéanamh díreach mar a dhéanfá é dá mbeitheá chun báis d'fhagháil an neómat so. Dá mbéadh do choinsias ar dheagh-staid ní bhéadh puinn eagla agat roimis an mbás. B'fhearra dhuit na peacaí do chur uait ná bheith ag teitheadh ó'n mbás. Ní'lir ollamh indiu? An amhlaidh is dóich leat go mbeidh tú ollamh amáireach? Lá gan deimhne iseadh an lá amáireach. Cá bh'fhios duit an dtiocfadh an lá amáireach ort i n-aon chor? 2. Cad é an tairbhe maireachtaint abhfad nuair ná téighmíd puinn i bhfeabhas? Á, ní chuireann saoghal fada feabhas ar dhaoine i gcómhnuidhe. Is minic ná deineann sé ach na peacaí do mhéadú. Is truagh chráidhte ná deinimíd oiread agus aon lá amháin do chaitheamh mar ba cheart ar an saoghal so. Tá a lán daoine agus bíd siad ag cóimhreamh na mbliadhan atá ó iompuigheadar ar Dhia, ach is minic ná <L 47> bíonn puinn tairbhe anama as na bliadhantaibh go léir. Rud sgannramhail iseadh bás d'fhagháil, ach b' fhéidir gur chontabharthaighe go mór saoghal fada dh'fhagháil. Molaim-se an t-é go mbíonn uair a bháis coitchianta os cómhair a shúl aige, agus d'ollmhuigheann é féin chun báis gach aon lá a dh'eirigheann air. An bhfeacaís riamh duine ag fagháil bháis? Bíodh 'fhios agat go gcaithfir-se an tslíghe chéadna ghabháil. 3. Nuair a bheidh an mhaidion agat ceap at' aigne ná mairfir go tráthnóna. Nuair a thiocfaidh an tráth- nóna ort ná geall duit féin go bhfeicfir an mhaidin airís. Bí ollamh i gcómhnuidhe, agus caith do shaoghal i dtreó ná féadfaidh an bás teacht ort agus gan tú ollamh. Tagann an bás go h-obann agus a gan fhios ar a lán daoine. Mar ní fios cad é an uair a thiocfaidh Mac an Duine. Nuair a thiocfaidh an uair dheirineach san, féachfaidh do shaoghal go léir ar a mhalairt de chuma dhuit seachas mar fhéachann sé anois. Ansan iseadh bheidh a chathú ort go rabhais chómh fuar, chómh faillightheach. 4. Molaim-se an t-é atá ag déanamh a dhíchill anois chun a shaoghail do chaitheamh mar a thaithnfidh leis, an uair sin, é bheith caithte aige. Neamhshuim fírinneach sa tsaoghal so; mian dílis chun dul ar aghaidh ins na sobhailcíbh; grádh do bheith fé smacht; obair chruaidh chun aithrighe; tugthacht chun géilleadh d'uachtarán, toil dhuine féin do thréigean; an uile shaghas cruadhtain a dh'fhulang tré ghrádh do Chríost; sin neithe agus an t-é a dhéanfaidh iad ní misde dhó súil a bheith aige le bás naomhtha d'fhaghail. Tá ar do chumas mórán neithe fóghanta dhéanamh an <L 48> fhaid atá an tsláinte agat. Nuair imtheóchaidh an tsláinte, ámhthach, ní fheadar cad fhéadfair a dhéanamh. Ní chuireann easba sláinte feabhas ach ar bheagán. Agus is anamh naomhtha lucht taistil tíortha. 5. Ná bí ag brath ar do cháirdibh ná ar do ghaoltaibh, agus ná cuir leas t'anama ar cáirde. Dearómhadfar thú níos túisge 'ná is dóich leat é. Is fearra dhuit tairbhe dhéanamh duit féin anois, i n-am, agus maith do chur rómhat, 'ná bheith ag brath ar dhaoinibh eile chun tairbhe dhéanamh duit tar éis do bháis. Mura ndeinir féin rud ar mhaithe le t'anam anois, cé dhéanfaidh cúram díot ar ball? Is mór is fiú an t-am atá agat anois. Anois lá an tslánuighthe. Anois an t-am a glacfar. Ach foraoir géar, is truagh ná deineann tú úsáid níos fearr de'n rud a cheannóchadh dhuit an bheatha shíoruidhe! Tiocfaidh an t-am 'n-a mbeidh dúil agat aon lá amháin, ní h-eadh, ach aon uair a'chluig amháin, a dh'fhagháil chun aithrighe, agus ní fheadar an bhfaighir é. 6. Ó, a chara mo chroídhe, cad í an chontabhairt as a bhféadfair thú féin a dh'fhuasgailt, cad é an sgannra ó n-a shaorfair thú féin, má bhíonn eagla anois do ghnáth ort, agus sgáth roimis an mbás. Beartuigh anois maireachtaint ar chuma a thabhar- faidh dhuit áthas a bheith ort, i n-inead sgannra, nuair a thiocfaidh uair do bháis. Foghluim anois bás d'fhagháil ó'n saoghal, agus tos- nóchair an uair sin ar bheith beó i bhfochair Chríost. Foghluim anois conus neamhshuim do chur ins gach nídh, i dtreó go mbeidh neart agat an uair sin ar dhul ag triall ar an Slánuightheóir gan aon rud ad' tharrang siar. Smachtuigh do cholann anois le h-aithrighe, i dtreó <L 49> go bhféadfair do mhainighin a bheith agat as Dia an uair sin go láidir. 7. Á, a amadáin, cad chuige dhuit bheith 'ghá chuimh- neamh go mairfir abhfad, agus gan deimhin agat ar oiread agus aon lá amháin! Cad a bhfuil de dhaoine do mealladh, agus gur stracadh anam a' colainn acu gan choinne! Cad é a mhinicighe a dh'airighis conus mar a thuit an fear so le claidheamh; mar a bádhadh an fear eile úd; mar a thuit fear eile agus gur briseadh a mhuineál; mar a thacht an biadh fear eile; conus mar a thuit an t-anam a' duine eile agus é ag spórt. Fuair duine bás le teine, duine eile le faobhar, duine eile le pláigh, duine eile le foghail. Mar sin dóibh. An bás ag teacht ortha go léir sa deire, agus ansan, an duine imthighthe glan mar imtheóchadh an sgáil! 8. Cé chimeádfaidh aon chuimhne ort-sa tar éis do bháis? Agus cé chuirfidh paidir le t'anam? Dein anois é, dein féin anois, a mhic mo chroídhe, pé rud a dh'fhéadfair a dhéanamh, mar ní fios duit lá do bháis, ná ní fios duit cad 'tá le h-imtheacht ort tar éis do bháis. An fhaid atá uain agat air, bailigh duit féin an saidhbhreas a mhairfidh go deó. Ná cuimhnigh ar aon nídh ach ar leas t'anama. Ná cuir suim i n-aon rud ach i ngnó Dé. Dein daoine muinteartha dhuit féin anois des na naoimh, ag tabhairt onóra dhóibh ar son Dé agus ag déanamh aithrise ar a ngníomharthaibh, i dtreó, nuair a bheir ag fágaint an tsaoghail seo, go nglacfaid siad thú isteach ins na tighthibh síoruidhe. 9. Bí, ar an saoghal so, ad' dheóraidhe agus ad' <L 50> dhuine iasachta ná baineann gnóthaí an tsaoghail seo leis. Cimeád do chroídhe sgurtha agus ag féachaint suas chun Dé, mar ní cathair bhuan atá agat anso. Stiúruigh do ghuidhe agus t'osnadh agus do dheór chun na h-áite úd gach lá, i dtreó go mbeidh tuillte agat t'anam do dhul saor ag triall ar an Slánuigh- theóir nuair a thiocfaidh an bás ort. Amen. CAIBIDIOL A CEATHAIR A'S FICHE. AN BHREITH, AGUS PIAN AN PHEACA. 1. Ins gach nídh féach cad é an deire a bheidh air, agus conus a sheasóchair i láthair an Bhreithimh. Breitheamh ró cheart iseadh é. Ní féidir aon nídh do cheilt air. Ní féidir É bhreabadh. Ní ghlacfaidh Sé aon leathsgéal. Tabharfaidh Sé breith do réir an chirt. Ó, a pheacaigh mhí-fhortiúnaigh gan chiall, cad é an freagra a bheidh agat-sa le tabhairt ar Dhia na glóire nuair a bheid do pheacaí go léir os cómhair a shúl? Tusa, go gcuireann fearg i ngnúis duine sgannra ort uaireanta! Cad chuige ná féachann tú chúghat féin i gcóir an lae sin na breithe, nuair ná féadfaidh aoinne pléidh ná cosaint a dh'fhagháil ó aoinne eile, toisg go mbeidh a dhóithin de chúram do gach aoinne 'n-a chás féin? Tá toradh ar do shaothar anois. Glacfar do dheóra. Éistfear le t'osnadh. Tá cúiteamh agus glanadh at' dhólás. 2. Tá cúiteamh mór maith ag an nduine foidhneach 'á <L 51> dhéanamh 'n-a phurgadóireacht. Nuair a deintear díobháil dó is mó a ghoilleann peaca a chómharsan air 'ná a dhíobháil féin. Nuair a gabhtar 'n-a choinnibh ní dheineann sé ach an gníomh do mhaitheamh agus guidhe ar an namhaid. Má dheineann sé díobháil iarrann sé maith- eamhnachas go tapaidh. Is túisge truagh aige do dhuine 'ná fearg aige chun duine. Bíonn sé ana dhian air féin chun ainmhianta na colna do chimeád fé chois. Is fearr na peacaí do ghlanadh dhínn anois, agus na n-ainmhianta do ghearradh amach, 'ná iad a chimeád i gcóir an tsaoghail eile le glanadh. Is fíor go meallaimíd sinn féin leis an ngreann ró mhór so atá againn ar ár gcolainn. 3. Cad eile a bheidh chun na teine úd do chothú ach do pheacaí? D'á mhéid a spárálfair thú féin anois, agus d'á mhéid a ghéillfir do'n cholainn, iseadh is mó a bheidh le dóghadh ionat ar ball. Ins na neithibh 'n-ar dhein duine an peaca iseadh is mó a bheidh a phian. Beid lucht leisge d'á bpriocadh ansúd le bearaibh teine. Beid lucht meisge agus craois d'á ngearradh le tart agus le h-ocras. Beid lucht drúise agus pléisiúir clúdaithe ansúd le bréantas agus le pic agus le ruibh ar lasadh. Agus beid lucht an fhormaid ann agus iad ag ualfartaigh, mar bhéadh madraí uilc, le droch aigne. 4. Ní'l aon droch bhéas ná beidh a phian féin ansúd air. Beid lucht an uabhair fé an uile shaghas náire ann. Beidh uathbhás easnaimh ar lucht na sainte. Is déine a bheidh aon uair a' chluig amháin de'n phian úd ansúd 'ná mar a bhéadh céad bliadhan anso de'n aithrighe is cruadha. Ní'l sos ná suaimhneas ansúd choídhche, do'n druing <L 52> damanta, ná aon bhlúire sóláis. Ní mar sin dúinn anso; bíonn sos le fagháil ó'n obair is cruadha, agus gheibhimíd sólás ó n-ár gcáirdibh, ó am go h-am. Bíodh eagla agus dólás ort anois mar gheall ar do pheacaíbh, i dtreó go mbeidh tú ar láimh shábhála, i bhfoch- air na bhfíoraon, lá an bhreitheamhantais. Mar, an uair sin iseadh sheasóchaid na fíoraoin go fíor dhaingean i n-aghaidh na muintire a bhíodh 'á mbrúghadh agus 'ghá gcur fé chois. An uair sin iseadh bheidh 'n-a sheasamh chun breithe thabh- airt an t-é atá anois go h-úmhal fé bhreith daoine. An uair sin iseadh bheidh meanmna ag an nduine mbocht úmhal, agus lucht an uabhair ag crith ins gach aon bhall. 5. An uair sin iseadh do chífar ná raibh duine sa domhan so dob fhearr ciall 'ná an t-é a dh'fhoghluim conus bheith i n'amadán agus fé tharcuisne ar son Chríost. An uair sin iseadh gheóbhfar áthas as gach cruadhtan a fuilingeadh le foidhne, agus a chaithfidh an éagcóir a béal do dhúnadh. An uair sin iseadh bheidh áthas ar an ndémhóideach agus gruaim ar an ndíthchreideamhach. An uair sin iseadh bheidh aiteas ar an bhfeóil a dh'fhuiling cruadhtan, níos mó 'ná mar a bhéadh uirthi dá mba ar shódhluistíbh a cothóchthaí riamh í. An uair sin iseadh do thaithnfidh an t-éadach garbh, agus do dhoircheóchaidh an t-éadach mín. An uair sin iseadh gheóbhaidh an bothán bocht moladh ná faghaidh an caisleán órtha. An uair sin iseadh bheidh an fhoidhne sheasamhach níos tairbhighe 'ná cómhacht an domhain go léir. An uair sin iseadh gheóbhaidh fíor-úmhluigheacht <L 53> d'uachtarán creideamhaint níos aoirde 'ná mar a gheóbhaidh gliocas an tsaoghail seo go léir. 6. An uair sin iseadh chuirfidh coinsias fóghanta, glan, níos mó áthais ar an t-é go mbeidh sé aige 'ná mar a chuirfeadh léighean agus eagnaidheacht an domhain air. An uair sin iseadh mheághfaidh neamhshuim i saidhbhreas níos truime 'ná a raibh de stór riamh ag lucht saoghal- thachta. An uair sin iseadh bheidh níos mó sóláis agat a h-úrnuighthe démhóideacha 'ná a' biadh deigh-bhlasta. An uair sin iseadh bheidh níos mó áthais ort mar gheall ar fhanmhaint ciúin 'ná mar gheall ar mhórán cainte dhéanamh. An uair sin iseadh bheid gníomhartha beannuighthe níos mó le rádh 'ná focail bhreaghtha líonmhara. An uair sin iseadh bheidh an bheatha dhian agus an aithrighe chruaidh níos sólásaighe 'ná aoibhneas an tsaoghail seo go léir. Tabhair mar bhéas duit féin neithe suaracha d'fhulang anois i dtreó ná beidh ort neithe móra dh'fhulang ar ball. Triail thú féin anso féachaint cad fhéadfair a dh'fhulang ansúd. Mura féidir leat na pianta beaga dh'fhulang, conus fhéadfair na pianta síoruidhe dh'fhulang ar ball? Má chuireann pian bheag ar buile thú anois, cad is dóich leat a dhéanfaidh pian ifrinn leat ar ball? Bíodh 'fhios agat nách féidir duit an dá aoibhneas a bheith agat, aoibhneas an tsaoghail seo agus aoibhneas na bhflathas i bhfochair Chríost 'n-a dhiaigh so. 7. Dá mbeitheá tar éis do shaoghail go léir a chaith- eamh, go dtí an lá so, i n-onóir agus i bpléisiúr, cad <L 54> é an tairbhe bhéadh ann duit dá gcaithfeá bás d'fhagháil an neómat so? Baois, d'á bhrígh sin, baois iseadh gach aon rud, ach amháin grádh thabhairt do Dhia agus a thoil do dhéanamh. Óir, an t-é a thugann grádh ó n-a chroídhe go h-iomlán do Dhia, ní h-eagal leis bás, ná pian, ná breitheamhantas, ná ifrean, mar osgalann an grádh iomlán san an bóthar chun Dé dhó gan aon teip. Ach an t-é go bhfuil greann ar an bpeaca aige agus dúil aige sa pheaca, ní h-aon iongnadh eagla bheith aige roimis an mbás agus roimis an mbreitheamhantas. Is maith an rud, ámhthach, mura bhfuil grádh do Dhia ábalta ar thú chimeád ó'n olc, eagla ifrinn féin a bheith ábalta ar thú chimeád uaidh. Ach an t-é a chuireann eagla Dé i leith-taoibh uaidh ní fhéadfaidh sé seasamh abhfad ar an slíghe chóir. Ní fada go mbeidh sé 'n-a líon ag an áirseóir. CAIBIDIOL A CÚIG A'S FICHE. ÁR MBEATHA AR FAD DO LEASÚ DÁIRÍRIBH. Bí go h-aireach agus go dúthrachtach i seirbhís Dé, agus fiafraigh díot féin go minic cad a thug anso isteach thú, agus cad chuige gur thréigis an saoghal. Nách chun maireachtaint do Dhia a dheinis é, agus chun bheith at' dhuine spioradálta? Dein dícheall, d'á bhrígh sin, ar bheith chómh maith agus is féidir duit bheith, mar ní fada go bhfaighir luacht do shaothair. Ansan ní bheidh dólás ná eagla le teacht ad' ghaor a thuille. <L 55> Déanfair roinnt bheag saothair anois, agus ansan beidh suaimhneas breagh fada agat, agus aoibhneas síoruidhe. Má bhíonn tusa dílis dúthrachtach sa n-obair, ní baoghal ná go mbeidh Dia dílis, agus fial, sa chúiteamh. Bíodh do mhainighin go láidir agat go mbéarfair buadh; ach ná dein deimhin ar fad dé, le h-eagla go dtiocfadh díomhaointcas ort agus mór-is-fiú. 2. Bhí duine ann agus bhíodh sé go minic i bpráinn agus i mbuairt aigne go mór, a mhainighin as Dia aige agus ansan sgannra air le h-eagla go mb'fhéidir ná leanfadh sé dílis do Dhia i gcómhnuidhe. Lá agus an buaireamh ana dhian air do leig sé é féin ar a ghlúinibh ar aghaidh altórach áirighthe. "Ó!" ar seisean, i n'aigne, "dá mbéadh fhios agam go leanfainn dílis!" Le n-a linn sin do mhothuigh sé an freagra ó Dhia istigh 'n-a chroídhe: "Agus dá mbéadh an fios san agat cad a dhéanfá? Dein anois an rud a dhéanfá an uair sin agus beidh an sgéal go maith agat." Tháinig sólás agus suaimhneas ar a aigne láith- reach. Chuir sé a thoil le toil Dé, agus d'imthigh an buaireamh. Chuir sé suas do bheith ag cuardach féach- aint cad a bhí le h-imtheacht air féin, agus ní raibh uaidh feasta ach a fhios a bheith aige cad ba mhó ba thoil le Dia, agus conus a chuirfeadh sé toil Dé chun cinn i dtosach agus i ndeire gach deagh-ghnímh. 3. Bíodh do mhainighin a' Dia agat, adeir an Fáidh, agus dein an mhaith, agus cómhnuigh ar an dtalamh agus cothóchaidh a shaidhbhreas tú. Tá aon nídh amháin a chimeádann a lán daoine siar ó leas a n-anama dhéanamh. Is é nídh é 'ná an obair a bheith, dar leó, ró chruaidh, nó an cath a bheith ró dhian. Agus ansan, an mhuintir a thugann a n-aghaidh gan <L 56> staonadh ar chruadhtan na h-oibre, agus a dheineann dícheall ar an lámh uachtair fhagháil ar gach nídh atá 'n-a gcoinnibh, siniad is fearr a dheincann leas a n-anama. Mar, nuair a gheibheann duine an lámh uachtair air féin agus nuair a smachtuigheann sé é féin, siné uair is fearr a dheineann sé leas a anama agus is mó a thuilleann sé grásta ó Dhia. 4. Ach is mó a bhíonn ag duine 'ná mar a bhíonn ag duine eile le smachtú agus le cur fé chois. Ach an t-é a bheidh dícheallach, dúthrachtach, bíodh go bhfuil mórán droch mhianta aige le smachtú, déanfaidh sé an bheart níos fearr, agus raghaidh sé ar aghaidh i mbeann- uightheacht níos tiúgha, 'ná duine eile ná fuil na droch mhianta san aige, ach atá righin, mairbhiteach, i ngnó a anama. Tá dhá nídh a chabhruigheann go mór chun leasa anama; tarrang siar go neartmhar ó'n ndroch nídh go bhfuil duine tugtha dhó ó dhúthchas, agus ansan, an mhaith atá i n-easnamh orainn do shaothrú go dícheallach. Níor mhiste dhuit, leis, aire thabhairt do'n nídh seo. An locht a chíonn tú sa bhfear thall agus a chuireann seirbh- thean ort, féach a' bhfuil sé ionat féin, agus leighis ionat féin é. 5. Ansan, bain leas t'anama as gach aon rud. Má chíonn tú tréithe maithe sa bhfear thall, saothruigh ionat féin iad ar do dhícheall. Ach má chíonn tú droch thréith, seachain aithris ar an ndroch thréith. Má dheinis cheana an aithris sin seachain í feasta. Fé mar atá do shúil-se ar chách, bíodh 'fhios agat go bhfuil súil chách ort. Ó, nách aoibhinn, aiteasach an rud bráithre dh'fheis- gint diadha, démhóideach, deagh-iomchair, úmhal do'n riaghail! Nách dúbhach agus nách dubrónach an rud iad a <L 57> dh'fheisgint ag siúbhal go neamhriaghalta, agus ná deinid siad an obair a thug isteach anso iad! Nách díobhálach an rud faillighe a thabhairt i ngnó ár ngairme féin, agus ár n-aigne thabhairt do rud ná baineann linn! Cuimhnigh ar an nídh a chuiris rómhat, agus leig do shúil ar íomhágh an tSlánuightheóra ar an gCrois Chéasta. Ní h-iongnadh náire bheith ort nuair fhéachann tú ar bheatha Íosa Críost. Níor dheinis dícheall fós ar aithris níos fearr a dhéanamh air, bíodh gur fada i ngnó Dé thú. An manach a thugann mar bhéas dó féin taithighe dhéanamh de bheith 'ghá oibiriú féin i mbeatha ró naomhtha agus i bPáis an Tighearna, gheóbhaidh sé ann go flúir- seach na neithe a bheidh riachtanach dó, nó ag teastubháil uaidh, agus ní gádh dhó dul lasmuich d'Íosa chun aon nídh níos fearr do lorg. Ó, dá dtagadh an Slánuightheóir, ar a Chrois Chéasta, isteach i n-ár gcroídhe, nách tapaidh a bhéadh ár ndóithin léighinn againn! 7. Glacann an manach imnídheach gach nídh a h-órduighthear dó, agus cuireann sé suas leis. Ní bhíonn ach buaireamh ar muin buairimh ag an manach faillightheach, patfhuar, agus guais ag brúghadh air ó'n uile thaobh. Tá sé gan sólás istigh, agus ní'l cead- uighthe dhó sólás do lorg lasmuich. An manach ná maireann fé smacht is baoghal dó aimhleas mór. An t-é a bheidh a d'iarraidh suaimhnis agus a d'iarraidh dul ó'n riaghail beidh sé i gcómhnuidhe i dtrioblóid. Beidh rud éigin i gcómhnuidhe ag cur feirge air. 8. Conus a mhairid na manaigh eile seo go léir atá dúnta isteach fé smacht daingean? Is anamh a <L 58> théighid siad amach. Mairid siad go h-uaigneach. Ní fóghanta é a mbiadh. Bíonn éadach garbh ortha. Deinid siad a lán oibre. Ní labhraid siad puinn. Ní chodlaid siad puinn. Eirighid siad moch. Deinid siad úrnuighthe fada. Léighid siad a lán. Agus cuirid siad an uile shaghas smachta ortha féin. Féach na Cartúisínigh, agus na Cistersínigh, agus manaigh agus mná riaghalta eile, mórán acu, conus mar a dh'eirighid siad gach aon oídhche chun cantainne salm a dhéanamh chun an Tighearna. Ba náireach an bheart duit-se, d'á bhrígh sin, bheith ann- leisgeamhail san obair bheannuighthe, agus na daoine naomhtha san go léir ag moladh Dé le fonn. 9. Ó, nách truagh aon nídh eile bheith le déanamh againn ach bheith ag moladh an Tighearna Dia ó n-ár gcroídhe agus ó n-ár mbéal go h-iomlán! Ó, dá mba nár ghádh dhuit choídhche ithe ná ól ná codladh dhéanamh, ach neart a bheith dhuit ar bheith i gcómhnuidhe ag moladh Dé, ach amháin nuair a bhéadh gnó spiorad- álta nó foghluim agat le déanam; nách aoibhinn a bhéadh an saoghal agat seachas mar atá anois, nuair atá ort riachtanaisí líonmhara an chuirp d'fhriothálamh. Is truagh gan na riachtanaisí sin tógtha uainn i dtreó ná béadh orainn a thógaint ach biadh an anama, an biadh ná blaisimíd ach go ró anamh. 10. Nuair a bhíonn duine i dtreó ná bíonn aon bheann aige ar aon nídh cruthuighthe seachas a chéile, ansan iseadh thosnuigheann sé ar bheann a bheith i gceart aige ar Dhia. Ansan, leis, iseadh bheidh sé lán tsásta le pé rud a thuitfidh amach. An uair sin ní chuirfidh flúirse áthas air, ná ní chuir- fidh ganachúise mí-shásamh air, mar fágfaidh sé é féin agus gach nídh eile fé Dhia ar fad, le lán mhainighin, <L 59> mar is é Dia a chuid an tsaoghal. Mar ní théigheann aon rud chun báis ná ar neamhnídh ó Dhia, óir tá gach nídh beó dhó, ag déanamh a thoile ar leagadh súl, gan rígh- neas. 11. Cuimhnigh i gcómhnuidhe ar an bhfoircheann, agus ar conus mar ná filleann an aimsir a cailltear. Ní'l an fhíoraontacht le fagháil agat gan imníomh agus aireachas. Má thosnuigheann tú ar bheith patfhuar tosnóchair ar bheith go h-olc. Ach má dheineann tú dícheall ar bheith imnídheach tioc- faidh suaimhneas mór ort, agus ní mhothóchair aon chruadas san obair, mar beidh grásta Dé agat agus grádh do'n mhaith. An t-é atá dúthrachtach, imnídheach, tá sé ollamh do pé rud a thiocfaidh air. Is mó de ghníomh cur i gcoinnibh droch mhian agus dobhailcí 'ná allus mór a chur díot ag déanamh oibre. An t-é ná seachnóchaidh na peacaí beaga tuitfidh sé, i ndiaigh ar ndiaigh, ins na peacaíbh móra. Beidh áthas ort i gcómhnuidhe um thráthnóna má bhíonn an lá caithte go tairbheach agat. Bí ag faire ort féin. Bí ad' spriocadh féin. Bí ad' chómhairliú féin. Pé rud a dhéanfaidh aoinne eile ná tabhair faillighe ionat féin. Le bheith dian ort féin iseadh dhéanfair leas t'anama. Amen. <L 60> AN TARNA LEABHAR. CAIBIDIOL A h-AON. A FÉACH ISTEACH AT' AIGNE FÉIN. 1. Istigh ionaibh atá rígheacht Dé, adeir an Tighearna. Iompuigh thú féin, ó chroídhe go h-iomlán, ar an dTighearna. Fág at' dhiaigh an saoghal mí-fhortiúnach so agus gheóbhaidh t'aigne suaimhneas. Foghluim conus neamhshuim a chur i n-a bhfuil las- muich dhíot, agus aire thabhairt d'á bhfuil laistigh agus chífir go dtiocfaidh rígheacht Dé ionat. Mar is é rud rígheacht Dé 'ná síothcháin agus áthas sa Spioraid Naomh, rud ná tugtar do'n droch dhuine. Tiocfaidh Críost ag triall ort, agus taisbeánfaidh Sé a shólás féin duit, má bhíonn an teaghlach istigh ollamh i gceart agat dó. Laistigh iseadh atá an ghlóire a thaithneann leis, agus an órnáid go léir, agus laistigh a ghlacann Sé sásamh ionta. Is minic a thagann Sé chun an t-é go mbíonn a mhacht- namh laistigh ann féin; is milis a chómhrádh leis an nduine sin; is aoibhinn an sólás a thugann Sé dhó; is mór an suaimhneas aigne a thugann Sé dhó; is uathbhásach an muintearthas a bhíonn eatartha. 2. Ó, a Chríostaidhe dhílis, ollmhuigh t'anam agus do chroídhe do'n Chéile seo, ionus go dtiocfadh Sé chúghat agus go bhfanfadh Sé ionat istigh. Sidí agat a chaint féin: Má tá grádh ag aoinne dhómh- sa cimeádfaidh sé mo bhriathar, agus tiocfaimíd ag triall air, agus déanfaimíd cómhnuídhe i n'fhochair. <L 61> Leig Críost isteach, d'á bhrígh sin, agus cimeád an chuid eile go léir amach. An fhaid a bheidh Críost agat beidh tú saidhbhir. Beidh do dhóithin ann. Déanfaidh Sé soláthar duit, agus déanfaidh Sé tairbhe dhuit, agus ní bheidh aon bheann agat ar dhaoine. Téigheann atharú ar dhaoine go tiugh, agus caillid siad orainn; ach fanann Críost ann do shíor, 'n-a thaca láidir againn go deire. 3. Ní cóir iomad iontaoibhe bheith as an nduine. Tá sé lag agus tiocfaidh an bás air, pé maith atá ann, pé cion atá air. Má ghabhann sé i n-ár gcoinnibh anois a's airís, ní cóir puinn buartha dhéanamh d'á bhárr. An t-é atá leat indiu b'fhéidir go mbéadh sé ad' choinnibh amáireach, agus an t-é atá ad' choinnibh indiu b'fhéidir go mbéadh sé leat amáireach. Iompuighid siad go minic, ar nós na gaoithe. Bíodh do sheasamh ar fad ar Dhia. Bíodh grádh agat dó agus eagla agat roimis. Is É a dhéanfaidh freag- airt duit, agus déanfaidh Sé dhuit an rud is fearra dhuit. Ní'l cathair bhuan agat anso, agus pé áit 'n-a mbeidh tú ní'l ionat ach deóraidhe iasachta, agus ní bheidh suaimhneas go deó agat mura mbeidh t'aigne dlúithte le Críost. 4. Cad chuige dhuit bheith ag féachaint timcheall ort anso? Ní h-anso atá inead do shuaimhnis. Ar neamh atá do chómhnuidhe le bheith. Ná tuig go bhfuil agat 'á dhéanamh ar an saoghal so ach ag cur na slíghe dhíot. Tá gach nídh ag imtheacht, agus tusa ag imtheacht leó. Tabhair aire agus ná ceangalaidís díot le h-eagla go mbéarfaí greim ort agus ná raghfá as. <L 62> Bíodh do mhachtnamh ar Dhia atá thuas, agus do ghuidhe chun Críost do ghnáth. Mura bhfuil ar do chumas machtnamh ar na neithibh árda a bhaineann le Dia, bí ag machtnamh ar Pháis Chríost. Bí ag cuimhneamh ar a chréachtaibh agus ar a chneádhaibh. Má dheineann tú dlúth-mhachtnamh ar chréachtaibh agus ar chneádhaibh naomhtha an tSlánuightheóra Íosa Críost, gheóbhair sólás mór ad' thrioblóidíbh féin. Má tugtar tarcuisne dhuit ní ghoillfidh sé ort. Má deintear cúlchaint ort ní chuirfir puinn suime ann. 5. Do tugadh tarcuisne do Chríost féin nuair a bhí Sé ar an saoghal. Do thréigeadh a cháirde agus a dhaoine muinteartha É nuair a bhíodh Sé i ngéibhinn agus fé easonóir. Ba thoil le Críost guais agus easonóir a dh'fhulang, agus cé h-é thusa go ndéanfá gearán? Bhíodh daoine ag cúlchaint ar Chríost agus ag cur 'n-a choinnibh, agus b'áil leat-sa gur cheart gach aoinne bheith go maith dhuit agus go muinteartha leat! Conus a bheidh luacht saothair le fagháil agat as t'fhoidhne, mura mbeidh aon nídh ag gabháil ad' choin- nibh? Mura maith leat cur suas le toirmeasg, conus fhéadfair bheith ad' chara ag Críost? Dein fulang mar aon le Críost, agus ar son Chríost, má's maith leat bheith i réim i bhfochair Chríost. 6. Dá dtigeadh leat aon radharc amháin fhagháil ar aigne Chríost ó'n dtaobh istigh, agus beagáinín d'á dhian- ghrádh do bhlaiseadh, ní chuirfeá suim ar bith i neithibh an tsaoghail seo. Ba chuma leat cé'cu leat nó ad' choinnibh a bheidís. Is amhlaidh a bhéadh áthas ort nuair a tabharfaí easonóir duit. Tugann grádh Chríost meas uiríseal do dhuine air féin. <L 63> An duine a dh'fhéachann laistigh, agus go bhfuil grádh aige d'Íosa agus do'n fhírinne, agus go bhfuil a chroídhe féin folamh ó gach dúil ainmheasardha, is féidir do'n duine sin iompáil chun Dé, agus eirighe go h-árd os a chionn féin, sa spioraid, agus bheith ar a shuaimh- neas go tairbheach. 7. An t-é ná tuigeann neithe mar a deirtear iad a bheith, ná mar a meastar iad a bheith, ach mar atáid ionta féin, duine eagnaidhe iseadh é sin, do réir na fírinne; duine nár múineadh ó dhaoine ach do múineadh ó Dhia. An t-é gur b'eól dó é féin do sheóladh ó'n dtaobh istigh d'á aigne, agus gan speóis aige ins na neithibh atá lasmuich dhé, ní gádh dhó bheith choídhche gan a dhóithin d'am agus d'inead chun oibreacha diadha dhéanamh. Ní fada an mhoill ar dhuine de'n tsórd san a mhacht- namh do chruinniú, mar ní sgaoileann sé a aigne amach go h-iomlán choídhche ar na neithibh a bhíonn las- muich dhé. Ní chuireann obair lasmuich d'á aigne cosg le n-a mhachtnamh. Tagann sé isteach le gach nídh fé mar a thagann gach nídh air. An t-é a chimeádann a aigne féin ar dheagh-réir, ní chuireann sé suim i ngothaíbh daoine eile. Do réir mar a tharraingeann duine air neithe ná baineann leis iseadh chuirid na neithe sin amú é. 8. Dá mbéadh t'aigne féin ar dheagh-réir agat, agus í glan ó ainmhiantaibh, do raghadh gach aon rud chun tairbhe agus chun leasa anama dhuit. Cuireann a lán neithe seirbhthean agus buaireamh ort fós, toisg gan do mheón féin a bheith básuighthe i gceart agat agus tú gearrtha amach ó'n saoghal so ar fad. Grádh do neithibh cruthuighthe iseadh is mó a dheineann truailliú agus toirmeasg do chroídhe an duine. <L 64> Má dhiúltuigheann tú do shólás ó'n dtaobh amuich, beidh ar do chumas machtnamh at' aigne ar shólás na bhflathas, agus beidh sólás agus aiteas agat ó'n dtaobh istigh. CAIBIDIOL A DÓ. ÚMHLUIGH THÚ FÉIN. 1. Ná bac puinn cé bheidh leat ná cé bheidh at' choinnibh, ach dein togha an aireachais go mbeidh Dia leat ins gach nídh a dhéanfair. Bíodh an coinsias go maith agat agus ní baoghal duit ná go gcosnóchaidh Dia thú. An t-é go mbeidh Dia 'gá chosaint ní fhéadfaidh mailís aon duine díobháil a dhéanamh dó. Má fhéadann tusa éisteacht agus rud a dh'fhulang, dein deimhin dé go bhfeicfir cabhair Dé ag teacht chúghat. Chíonn Dia féin an t-am ceart agus an módh ceart chun tú thabhairt saor. D'á bhrígh sin fág thú féin fé Dhia. Is ag Dia atá cabhrú linn agus sinn a thabhairt saor ó gach mearbhall. Is minic gur fearr-de sinn é, agus gur mór an t-úmhlú orainn é, má chíonn daoine eile ár ndroch thréithe, agus má cháinid siad iad. 2. Nuair úmhluigheann duine é féin mar gheall ar a dhroch thréithibh, maoluigheann sé an fhearg a chuirid siad ar dhaoine eile chuige, agus sásuigheann sé iad. Is é an duine úmhal a gheibheann cosaint ó Dhia, agus saoradh. Is é a gheibheann grádh ó Dhia, agus sólás. Is chuige a chromann Dia é féin. Is dó a thugann Dia <L 65> a ghrásta. Nuair a h-íslíghtear é árduigheann Dia é chun na glóire. Do'n duine úmhal iseadh do nochtann Dia a rún. Tarraingeann Dia chuige féin, go caoin agus go grádh- mhar, an duine úmhal. Nuair a gheibheann an duine úmhal tarcuisne, bíonn an tsíothcháin i n'aigne, mar is ar Dhia atá a sheasamh agus ní h-ar an saoghal so. Ná meas go bhfuil aon phioc de leas t'anama déanta agat i gceart go dtí go mbeidh tú níos ísle at' shúilibh féin 'ná aon duine eile. CAIBIDIOL A TRÍ. AN DUINE FÓGHANTA SÍOTHCHÁNTA. 1. Cimeád tú féin síothchánta ar dtúis, agus ansan beidh ar do chumas daoine eile do tharrang chun na síothchána. Is mó an tairbhe a dheineann duine síothchánta 'ná mar a dheineann fear na foghluma go léir. Nuair a bhíonn duine fóghanta síothchánta ann, tarr- aingeann sé gach aon rud chun maitheasa. Nuair a bhíonn fear teasaidhe ann, tarraingeann sé gach aon rud chun uilc. Agus is fuiriste leis an t-olc do chreideamhaint. An t-é a bhíonn síothchánta i gceart ní bhíonn droch amhras aige ar aoinne, ach an t-é a bhíonn do-shásta i n'aigne, neamhfhoidhneach, bíonn droch amhras aige ar gach aoinne. Ní thugann sé suaimhneas dó féin ná d'aoinne eile. <L 66> Abrann sé an focal nár cheart dó a rádh, agus fágann sé gan déanamh an rud ba mhaith dhó a dhéanamh. Chíonn sé an rud atá ceangailte ar dhuine eile a dhéanamh, agus tugann sé faillighe sa rud atá cean- gailte air féin a dhéanamh. Bí imnídheach at' ghnó féin ar dtúis. Ansan b'fhéidir nár mhisde dhuit bheith imnídheach i ngnó do chómharsan. 2. Is eól duit go maith conus do leathsgéal féin a ghabháil, agus an deabhramh is fearr do chur ar do ghníomharthaibh, agus ní h-áil leat aon leathsgéal a ghlacadh ó dhuine eile. Ba mhó de'n cheart a bhéadh agat dá ndeinteá thú féin do dhaoradh agus do bhráthair a shaoradh. Fuiling le cách má's maith leat go ndéanfadh cách fulang leat. Féach féin gur fada uait fós fíor-charthanacht agus fíor-úmhluigheacht. An t-é go mbíonn siad san aige ní ghlacann sé fearg ná fíoch chun aoinne ach chuige féin. Ní cóir buidheachas a bheith ort mar gheall ar thú bheith síothchánta le daoine fóghanta cneasta. Taithneann san le gach aoinne do réir nádúra. Taithneann an tsíoth- cháin le gach aoinne, agus bíonn grádh ag daoine do'n mhuintir a réidhtigheann leó. Ach maireachtaint go síothchánta i bhfochair daoine stuacacha, crostálta, ainshrianta, agus iad ag gabháil i n-ár gcoinnibh; sin grásta mór ó Dhia. Sin gníomh uasal. 3. Tá daoine ann a chimeádann iad féin go síoth- chánta agus a bhíonn síothchánta le gach aoinne eile. Agus tá daoine ann ná fágann síothcháin acu féin ná ag aoinne eile a theangbhuigheann leó. Crádhaid siad daoine eile, ach crádhaid siad iad féin níos mó 'ná mar a chrádhaid siad aoinne. <L 67> Tá daoine ann, leis, a chimeádann iad féin i síoth- cháin, agus a dheineann dícheall ar dhaoinibh eile do tharrang chun na síothchána. Ach pé síothcháin a dh'fhéadfaimíd a bheith againn ar an saoghal grána so, is le rudaí dh' fhulang go foidhneach a bheidh sí againn, agus ní le gan neithe ghabháil 'n-ár gcoinnibh. An t-é is fearr eolus ar conus fulang a dhéanamh, siné an t-é is fearr go mbeidh síothcháin aige. Tá buadh aige sin air féin. Tá smacht ar an saoghal aige. Tá caradas Chríost aige. Agus beidh neamh mar oighreacht aige. CAIBIDIOL A CEATHAIR. AIGNE GHLAN AGUS INTINN DÍREACH. 1. Sin dá sgiathán le n-a dtógtar an duine suas go h-árd os cionn neithe saoghalta, aigne ghlan agus intinn díreach. Chun Dé atá triall na h-intinne atá díreach. Beir- eann an croídhe glan greim ar Dhia, agus blaiseann sé Dia. Ní chuirfidh aon ghníomh fóghanta aon chlóic ort má bhíonn do chroídhe istigh glan ó ghrádh chlaon. An fhaid ná loirgeóchair agus ná beidh uait ach toil Dé agus tairbhe do chómharsan, beidh t'aigne féin saor. Dá mbéadh do chroídhe féin díreach bhéadh gach nídh d'ár chruthuigh Dia 'n-a sgáthán bheatha agat agus 'n-a leabhar naomh-theagaisg. An nídh is suaraighe agus is lúgha d'ár chruthuigh Dia taisbeánann sé mór-mhaitheas Dé. <L 68> 2. Dá mbéadh maitheas agus glaine i gceart ad' chroídhe, do chífeá gach nídh gan chosg, agus do thuigfeá gach nídh go maith. Sroiseann an croídhe glan neamh agus ifrean. Fé mar atá gach duine laistigh iscadh thabharfaidh sé a bhreith lasmuich. 3. Má tá aoibhneas ar an dtalamh so, is ag fear an chroídhe ghlain atá sé. Agus má tá guais agus buaireamh ann, is ag an ndroch choinsias atá aithne ortha. Fé mar a bhaineann an teine an mheirg de'n iarann, 'ghá lasadh tríd agus tríd, sin mar a glantar ó mhairbh- itighe an duine a dh'iompuigheann go h-iomlán ar Dhia, agus mar a deintear duine nua dhé. 4. Nuair a thosnuigheann duine ar bheith patfhuar cuireann beagán oibre eagal air, agus is maith leis sólás a dh'fhagháil lasmuich dhé féin. Ach nuair a thosnuigheann sé ar an lámh uachtair fhagháil air féin i gceart, agus ar ghluaiseacht i slíghe Dé go fearamhail, ansan ní chuireann sé puinn suime ins na neithibh a mheas sé ar dtúis a bheith chómh triob- lóideach. CAIBIDIOL A CÚIG. BREITNIÚ AR DHUINE FÉIN. 1. Ní ceart dúinn iomad iontaoibhe bheith againn asainn féin, mar bíonn grásta Dé i n-easnamh orainn, agus bíonn ciall i n-easnamh orainn. Ní'l ach beagán soluis ionainn, agus caillimíd an beagán san go luath le faillighe. <L 69> Is minic, leis, ná tugaimíd fé ndeara go bhfuilimíd chómh dall laistigh. Is minic a dheinimíd an t-olc, agus ansan deinimíd olc is measa 'ná é 'ghár gcosaint féin. Tagann fearg orainn, agus measaimíd gur díogras do Dhia a bhíonn orainn. Cáinimíd locht i n-ár gcómharsain, agus ní cháinimíd locht is measa 'ná é ionainn féin. Mothuighmíd luath go leór, agus meághmíd, an rud a thugann duine eile le fulang dúinn, agus ní chuir- imíd aon tsuim sa rud a thugaimíd-ne le fulang do dhuine eile. An t-é a mheághfadh a ghníomh féin i gceart, bhéadh a mhalairt de chúram air seachas bheith ag breith bhreithe ar ghníomh duine eile. 2. Is mó ag fear an mhachtnaimh aire thabhairt dó féin 'ná aire thabhairt d'aon nídh eile, agus an t-é a thugann an aire cheart dó féin is uiriste dhó gan labh- airt ar dhaoine eile. Ní bheidh tú choídhche at' fhear mhachtnuightheach, dhé- mhóideach, mura n-éistir do bhéal i dtaobh ghnótaí an fhir thall agus do shúil a dhainginiú ort féin ar fad. Má bhíonn t' aire ar fad ort féin agus ar Dhia ní chuirfir mórán suime ins na neithibh a chífir lasmuich dhíot. Cá mbíonn tú nuair ná bíonn tú ad' láthair féin? Agus nuair a bhíonn gach aon rud siúbhalta agat, cad é an tairbhe dhuit é má bhíonn faillighe tabhartha agat ionat féin? Má's mian leat síothcháin a bheith agat agus aondacht fhírinneach, ní foláir duit gach nídh cile chur i leith-taoibh uait, agus tú féin amháin do chimeád os cómhair do shúl. <L 70> 3. Ansan raghaidh tú ar aghaidh go tiugh, má chimeád- ann tú thú féin ó ghnóthaíbh an tsaoghail seo. Má bhíonn beann agat ar aon nídh saoghalta, ámhthach, raghaidh tú i ndiaigh lámha go tiugh. Ná meas go bhfuil aon nídh mór, ná maith, ná árd, ná taithneamhach, ach amháin Dia féin, nó nídh éigin a bhain- eann le Dia. Meas ná fuil ach neamhnídh i n-aon tsólás a gheibh- eann tú as aon nídh cruthuighthe. An Críostaidhe go bhfuil an grádh ceart do Dhia aige, ní'l aon mheas aige ar aon nídh is lúgha 'ná Dia. Ní'l sólás aigne ná fíor-áthas croídhe le fagháil ach amháin Dia, Dia na glóire, Dia atá gan teóra, Dia atá ins gach uile áit. CAIBIDIOL A SÉ. ÁTHAS Ó CHOINSIAS GHLAN. 1. Is é an coinsias glan glóire an deagh-dhuine. Bíodh an coinsias glan agat, agus beidh áthas ort i gcómhnuidhe. Is féidir do'n t-é go bhfuil an coinsias glan aige mórán a dh'fhulang, agus mórán áthais a bheith air i n-aimhdheóin cruadhtain. Nuair ná bíonn an coinsias glan, bíonn eagla ar an nduine, agus buaireamh. An t-é go mbíonn an coinsias glan aige codlann sé go sámh. Ní bhíonn a choinsias ag déanamh buartha dhó. Ná bíodh áthas ort choídhche ach nuair a bheidh gníomh fóghanta déanta agat. <L 71> Ní bhíonn áthas ceart choídhche ar an ndroch dhuine. Ná ní bhíonn suaimhneas aigne air. Óir, Ní'l suaimh- neas le fagháil ag an aicme mhalluighthe, adeir an Tighearna. Agus má deirid: Taimíd ar ár socaracht. Ní'l aon droch nídh le teacht orainn. Cé a leómhfaidh díobh- áil a dhéanamh dúinn? ná creid iad. Mar eireóch- aidh fearg Dé go h-obann chúcha, agus dísgeóchthar a saothar, agus raghaid a mbearta ar neamhnídh. 2. Ní deacair do dhuine, nuair a bhíonn grádh Dé aige, glóire do mhothú i dtrioblóidíbh. Siní glóire na Croise Céasta. Glóire dhíombuan iseadh an ghlóire a thugaid daoine dh'á chéile. Bíonn dólás ag gabháil i gcómhnuidhe le glóire an tsaoghail. Istigh 'n-a gcoinsias féin a bhíonn glóire na bhfíor- aon, agus ní h-i mbéalaibh daoine. Ó Dhia a thagann aoibhneas na bhfíoraon, agus is é Dia is bun leis. Agus is ar an bhfírinne sheasuigheann a n-áthas. An t-é go mbíonn dúil aige sa ghlóire shíoruidhe, ní bhíonn suim aige i nglóire an tsaoghail seo. Agus an t-é do loirgeann glóire an tsaoghail, nó do chuireann suim 'n-a leithéid, is maith an cómhartha san ná fuil an grádh ceart aige do'n ghlóire shíoruidhe. Tá suaimhneas mór i gcroídhe an duine gur cuma leis cé'cu moladh nó cáineadh a gheibheann sé. Is uiriste suaimhneas aigne bheith ar an t-é go bhfuil an coinsias glan aige. Ní chuirfidh thú mholadh tuille naomhthachta ort, ná ní chuirfidh thú cháineadh olcas ort. <L 72> Taoi'n tú mar ataoi'n tú, agus ní féidir thú dhéanamh níos mó 'ná mar a chíonn Dia thú bheith. Féach féin cad é an saghas tú istigh at' chroídhe féin, agus is cuma dhuit cad déarfaid daoine at' thaobh. Chíonn an duine do ghnúis, ach chíonn Dia do chroídhe. Chíonn an duine do ghníomh, ach meághann Dia an intinn atá agat. An gníomh fóghanta dhéanamh i gcómhnuidhe, agus gan bheith ró mhaoidhteach; sin mar a dheineann an Críost- aidhe úmhal. Gan sólás do ghlacadh ó aon nídh cruthuighthe; sin mar a dheineann an t-é go bhfuil an croídhe glan aige agus an mhainighin cheart as Dia aige. 4. An t-é ná loirgeann moladh ó dhaoine, is léir go bhfuil sé 'ghá fhágaint féin fé Dhia ar fad. Óir ní h-é an t-é a mholann é féin is maith, ach an t-é a gheibheann moladh ó Dhia. Siúbhal i bhfochair Dé laistigh; gan grádh a bheith aige d'aon nídh lasmuich; sin mar a dheineann an Críost- aidhe a dheineann machtnamh. CAIBIDIOL A SEACHT. GRÁDH D'ÍOSA TAR GACH NÍDH. 1. Is aoibhinn do'n t-é go bhfuil 'fhios aige cad é an nídh grádh bheith aige d'Íosa, agus gan spéis a bheith aige ann féin, ar son Íosa. Ní foláir gach grádh eile do thréigean ar son an Ghrádha so, mar is é toil Íosa go ngrádhfaí É féin tar gach nídh. <L 73> Grádh claon, díombuan iseadh grádh do nídh cruth- uighthe. Grádh dílis seasamhach iseadh grádh Íosa. An t-é a chlaoidhfidh le neithibh cruthuighthe, tuitfidh sé leó. An t-é a chlaoidhfidh le h-Íosa, seasóchaidh sé go deó. Tabhair grádh d'Íosa, agus bíodh Sé 'n-a dhuine mhuin- teartha agat, agus nuair a thabharfaidh gach aoinne druim lámha leat, ní sgarfaidh Sé leat, ach fanfaidh Sé agat, agus tabharfaidh Sé saor thú sa deire. Caithfir sgaramhaint leis an saoghal go léir sa deire, pé olc maith leat é. 2. Cimeád tú féin i bhfochair Íosa, at' bheatha agus at' bhás, agus bíodh do sheasamh air, mar is É féin amháin a dh'fhéadfaidh fóirithint ort nuair a chaillfidh gach aoinne eile ort. Is é meón Íosa ná fuilingeóchaidh Sé grádh bheith agat d'aoinne eile. Ní foláir leis do chroídhe bheith aige féin ar fad, agus É bheith 'n-a shuidhe istigh ann ar nós an ríogh. Dá mb'eól duit do chroídhe bheith folamh i gceart agat ó gach nídh cruthuighthe, ní baoghal ná go mbéadh Íosa chun cómhnuidhthe ann agat. Gheóbhair amach ar ball, aon ghrádh a thugais do dhaoinibh agus nár thugais d'Íosa, go bhfuil sé imthighthe gan tairbhe uait. Ná bí ag brath ar ghuagán gaoithe mar theannta; mar féar iseadh gach feóil, agus tuiteann a glóire mar a thuiteann bláth an fhéir. Meallfar thú go luath má 's ó n-a bhféachaint a bhreith- nigheann tú daoine. Óir, má loirgeann tú sólás agus tairbhe dhuit féin i ndaoinibh eile, chífir go mbeidh easnamh ort go minic. <L 74> Mura mbeidh uait ach Íosa ins gach uile nídh, ní baoghal ná go mbeidh Íosa le fagháil agat. Ach má's tú féin a bheidh uait, is tú féin a gheóbhair, agus is duit féin is measa. Mar, an t-é ná loirgeann Íosa, is mó an díobháil a dheineann sé dhó féin 'ná mar fhéadfadh an saoghal go léir agus a namhaid go léir a dhéanamh dó. CAIBIDIOL A h-OCHT. DLÚTH MHUINTEARTHAS LE h-ÍOSA. 1. Nuair a bhíonn Íosa láithreach bíonn gach nídh go maith, agus ní feictear deacaracht i n-aon rud. Ach nuair ná bíonn Íosa láithreach bíonn gach aon rud cruaidh. Nuair ná bíonn Íosa ag labhairt linn laistigh, ní bhíonn i sólás ach seirbhthean. Ach má labhrann Íosa oiread agus aon fhocal amháin, laistigh, mothuightear sólás breagh. Nár eirigh Máire Magdelén láithreach ó'n áit 'n-a raibh sí ag gol, nuair a dubhairt Marta léi: Tá an Máighistir anso, agus tá Sé ag glaodhach ort. Is aoibhinn an tráth nuair a ghlaodhann Íosa ar dhuine ó shile deór chun áthais spioradálta. Nách seirgthe, tur, a bhíonn tú nuair ná bíonn Íosa agat! Nách baoth, folamh, a bhíonn tú nuair a bhíonn dúil agat i rud éigin lasmuich d'Íosa! Nách mó de dhonas é sin 'ná dá gcaillteá an domhan go léir? <L 75> 2. Cad é an tairbhe dhuit an domhan go léir gan Íosa bheith agat? Is ifrean bheith gan Íosa. Is flathas aoibhinn Íosa bheith ag duine. Má bhíonn Íosa agat ní féidir d'aon namhaid díobháil a dhéanamh duit. An t-é a gheibheann Íosa, gheibheann sé saidhbhreas tairbheach, maitheas atá os cionn gach maitheasa. Agus an t-é a chailleann Íosa cailleann sé an iomad ar fad, cailleann sé níos mó 'ná dá gcailleadh sé an domhan go léir. Ní'l aoinne chómh dealbh leis an t-é atá ag maireacht- aint gan Íosa, agus ní'l aon duine chómh saidhbhir leis an t-é go bhfuil Íosa aige. 3. Eolus mór iseadh a fhios a bheith ag duine conus cómhrádh dhéanamh le h-Íosa; agus tá ciall ana mhór ag an t-é go bhfuil 'fhios aige conus Íosa do chimeád aige. Bí úmhal, síothchánta, agus beidh Íosa agat. Bí démhóideach, suaimhneasach, agus fanfaidh Íosa agat. Tá ar do chumas Íosa do dhíbirt uait go mear, agus a ghrásta do chailleamhaint, má iompuigheann tú chun neithe saoghalta. Agus má dheineann tú É dhíbirt uait agus É chaill- eamhaint, cé chuige go ruithfir, agus cé bheidh 'n-a dhuine mhuinteartha agat ansan? Is deacair duit maireachtaint gan duine muin- teartha, agus mura mbeidh Íosa 'n-a dhuine mhuin- teartha tar chách agat, beidh tú go dólásach agus go h-uaigneach. Is leamh an obair duit, d'á bhrígh sin, do mhainighin a bheith agat as aon duine eile, ná áthas a dh'fhagháil i n-aon duine eile. <L 76> B' fhearra dhuit go mór an saoghal go léir a bheith at' choinnibh 'ná fearg do chur ar Íosa. As a bhfuil de cháirdibh an tsaoghal agat, d'á bhrígh sin, bíodh Íosa, i gcómhnuidhe, 'n-a chara fé leith agat. 4. Bíodh grádh agat dóibh go léir ar son Íosa, ach bíodh grádh agat d' Íosa ar a shon féin. Is d'Íosa Críost amháin is ceart grádh fé leith a thabhairt, mar is É amháin is maith agus is dílis, tar chách eile. Tá ceangailte ort grádh bheith agat do chách uile, idir charaid agus namhaid, ar son Íosa, agus i n-Íosa. Agus tá ceangailte ort bheith ag guidhe chun Íosa ar a son go léir, ionus go gcuirfidís aithne air agus go mbéadh grádh acu dhó. Ná h-iarr choídhche moladh fé leith dhuit féin ná grádh fé leith. Is do Dhia amháin is dual na neithe sin, mar ní'l ann ach aon Dia amháin. Ná bíodh dúil agat go mbéadh cion ró mhór ag duine eile ort. Agus ná bíodh cion ró mhór agat ar aoinne. Ach bíodh Íosa ionat féin agus ins gach deaghdhuine agat. 5. Bí glan, saor, ad' chroídhe agus ad' aigne, gan greim ag aon nídh cruthuighthe ort. Ní foláir duit bheith nochtaidhthe, agus croídhe glan a bheith agat, i láthair Dé, má's maith leat caoi bheith agat ar a thuisgint cad é an sólás atá sa Tighearna. Agus go deimhin ní thiocfaidh san leat choídhche mura ndeinidh grásta Dé teacht ort ar dtúis agus tú tharrang chun Dé; i dtreó go sgaoilfeá uait gach aoinne eile agus go mbeitheá at' aonar ag Dia. Mar nuair a thagann grásta Dé chun an duine, bíonn ar chumas an duine aon nídh is maith leis a dhéanamh. Ach nuair a dh'imthigheann grásta Dé uaidh, ní bhíonn <L 77> ann ach duine bocht dealbh, lag, agus gan i n-áirighthe dhó ach bualadh. Ansan féin ní cóir dó dul i n-éadóchas ná a mhisneach do chailleamhaint. Is ceart dó a thoil do chur le toil Dé, agus gach nídh a dh'fhulang fé mar a thiocfaidh sé, i n-onóir d'Íosa, mar tagann an ghrian i ndhiaigh na fearthana; agus tagann an samhradh i ndiaigh an gheimh- ridh; agus an lá i ndiaigh na h-oídhche; agus an ciúnas i ndiaigh na gaoithe. CAIBIDIOL A NAOI. EASBA GACH SÓLÁIS. 1. Ní deacair neamhnídh dhéanamh de shólás saogh- alta nuair a bhíonn sólás Dé againn. Ach is nídh mór, nídh ana mhór, ana dheacair, do dhuine sólás ó Dhia agus sólás ó dhaoine bheith i n-easnamh i n-aonfheacht air; bheith toiltheanach, i n-onóir do Dhia, chun sórd díbirte croídhe a dh'fhulang, agus gan aon nídh a dhéanamh ar son duine féin, ná cuimhneamh ar luacht saothair dhuine féin. Cad é an iongnadh tú bheith soilbhir démhóideach an fhaid a bhíonn grásta Dé ag cabhrú leat chuige? Taith- neann an tráth san le gach aoinne. Tá marcaigheacht shuairc ag duine an fhaid is é grásta Dé atá 'ghá iomchar. Agus nuair is é Dia a bhíonn ag iomchar duine agus ag déanamh eoluis dó, cad é an iongnadh ná mothuigh- eann an duine sin ualach? 2. Is ana mhaith linn adhbhar sóláis a bheith againn, <L 78> agus is ró dheacair leis an nduine é féin do chur uaidh féin. Do rug an mairtireach naomhtha Labhrás buadh ar an saoghal, agus do sgar sé le n-a shagart naomhtha. Níor dhein sé ach neamhnídh do shólás an tsaoghail, agus tré n-a ghrádh do Chríost d'fhuiling sé an t-árd shagart Sicstus do thógáilt uaidh, bíodh go raibh ana chion aige air. Do bhuaidh sé, le n-a ghrádh do Chríost, ar a ghrádh do dhuine. Do thogh sé toil Dé roim shólás daona. Ar an gcuma gcéadna foghluim-se conus sgara- mhaint le caraid éigin dílis, tré d' ghrádh do Dhia. Agus má thréigeann do chara thú ná bí ró bhuartha mar gheall air sin. Caithfimíd go léir sgaramhaint le n-a chéile sa deire. 3. Ní foláir do'n duine bheith ag troid 'n-a choinnibh féin go cruaidh, agus ar feadh mórán aimsire, sar a mbeidh 'fhios aige i gceart conus smacht a chur air féin, agus a chroídhe do tharrang ar fad chun Dé. Nuair a bhíonn seasamh dhuine air féin ní deacair dó sleamhnú chun sóláis daona. Ach an t-é go mbíonn an grádh ceart aige do Chríost, agus an dúil cheart aige ins na sobhailcíbh, ní chromann sé chun sóláis daona ná chun aoibhnis na beatha so. Is túisge leis deagh-oibreacha cruadha do dhéanamh, cruadhtain agus annró dh'fhulang, le grádh do Chríost. 4. D'á bhrígh sin, nuair a thabharfaidh Dia sólás spioradálta dhuit, glac é agus bí buidheach. Ach bíodh 'fhios agat nách tusa do thuill é, ach gur tabharthas ó Dhia é. Ná bíodh mór-is-fiú ort mar gheall air, ná mórtais, ná uabhar. Ach úmhluigh thú féin mar gheall air, agus <L 79> tabhair breis aireachais duit féin ins gach nídh d'á ndéanfair. Bíodh sgáth agus eagal ort, mar imtheóchaidh an tráth san, agus tiocfaidh tráth an chatha agus an chruadhtain. Nuair a tógfar uait an sólás, ná tuiteadh an lug ar an lag agat. Fuiling an t-easnamh go h-úmhal, agus fan le casadh an tsóláis ort. Tá ar chumas Dé sólás is mó 'ná é thabhairt airís duit. Ní chuireann rud de'n tsórd san aon iongnadh ar dhaoine go bhfuil taithighe acu ar shlíghe Dé. Ins na naoimh móra, agus ins na fáidhibh, sa tsean-aimsir, dheineadh sólás agus dólás uanuigheacht ar a chéile go minic ar an gcuma san. 5. Deireadh duine acu, nuair a bhíodh an sólás aige: Dubhart liom féin, i lár na flúirse a bhí agam, Ní thiocfaidh buaireamh orm choídhche. Ach nuair a tógadh uaidh an grásta do labhair sé airís: D'iompuighis uaim do ghnúis, ar seisean le Dia, agus tháinig buaireamh orm. Ach, tríd a's tríd, ní théigheann sé i n-éadóchas. Is amhlaidh a ghlaodhann sé níos déine ar Dhia: Ort-sa, a Thighearna, a bheidh mé ag glaodhach, adeir sé, agus chun mo Dhia iseadh chuirfead mo ghuidhe. Fé dheire gheibheann sé toradh a ghuidhe agus innseann sé go bhfaigheann: Tá éistithe ag Dia liom, adeir sé, agus tá truagh tagaithe aige dhom. Tá an Tighearna 'n-a chabhair agus 'n-a chongnamh agam. Conus san?- Tá mo dhólás iompuighthe chun sóláis agat, adeir sé, agus tá áthas curtha am' thimcheall agat. Má's mar sin a bhí an sgéal ag na naoimh móra ní ceart do dhaoinibh bochta mar sinne tuitim i n-éadóchas má leigtear dúinn bheith tamall díograsach agus <L 80> tamall patfhuar, mar bíonn an Spioraid ag teacht agus ag imtheacht do réir intinne a thoile féin. Uime sin adeir Iób naomhtha: Tagann Tú chuige go moch, agus trialann Tú é go h-obann. 6. Cad air, d'á bhrígh sin, gur ceart dom mo sheasamh a bheith agam ach ar Dhia? Agus cad as gur ceart dom mo mhainighin a bheith agam ach a' mór-thrócaire Dé amháin agus as a ghrásta naomhtha? Óir, bíodh daoine fóghanta am' thimcheall, agus bráithre démhóideacha, agus cáirde dílse, agus leabhair bheannuighthe, agus sgríbhinní breaghtha, agus cantainn aoibhinn salm, is ró bheag an tairbhe dhom iad go léir nuair a bhíonn sólás na ngrást imthighthe uaim, agus gan fágtha agam ach mo dhealbhas féin. Ní'l aon leigheas ag duine an uair sin ach an fhoidhne, agus a thoil do chur go h-úmhal le toil Dé. 7. Níor casadh orm riamh fós aon duine a bhí chómh diadha, chómh démhóideach san, nár mhothuigh sé uaireanta sólás an ghrásta ag imtheacht uaidh, agus maolú ag teacht ar a dhíogras. Agus ní raibh aon naomh a fuair árdú agus soillsiú spioradálta, nár cuireadh cathana cruadha air roimis sin nó 'n-a dhiaigh san. Mar, an t-é ná fuilingeann cruadhtan agus triob- lóid le grádh do Dhia, ní thuilleann sé na neithe doimhne a bhaineann le Dia do thaisbeáint dó. Is gnáth, nuair a thagann an cath, ná bíonn ann ach cómhartha ar an sólás a thagann 'n-a dhiaigh. Mar, is do'n mhuintir a trialtar sa chath atá an sólás geallta: Is do'n t-é a bhéarfaidh buadh, ar Seisean, a thabharfad biadh de chrann na beatha. 8. Tugtar, leis, sólás ó Dhia i dtreó go mbéadh an duine níos treise chun an chatha do sheasamh. Ansan <L 81> tagann an cath air, i dtreó ná glacfadh sé uabhar mar gheall ar an sólás. Ní'l an diabhal 'n-a chodladh, agus tá an cholann beó fós. D'á bhrígh sin bí-se ollamh i gcómhnuidhe do'n chath. Táid do namhaid ar do chlí agus ar do dheis, agus ní'l aon tsuaimhneas agat le fagháil uatha. CAIBIDIOL A DEICH. BUIDHEACHAS AR DHIA MAR GHEALL AR A GHRÁSTA. 1. Is chun oibre dhéanamh do rugadh thu. Cad chuige dhuit, mar sin, bheith a d'iarraidh suaimhnis? Cuir rómhat fulang a dhéanamh níos mó 'ná sólás a dh'fhagháil. Cuir rómhat an chros a dh'iomchar níos mó 'ná áthas a bheith ort. Ní h-aon démhóideacht duit sólás do lorg. Ní'l aoinne de mhuintir an tsaoghail nár mhaith leis sólás agus áthas spioradálta dh'fhagháil dá bhféadadh sé é. Mar, is mó go mór an t-aoibhneas atá i sólás spioradálta 'ná mar atá i n-aon phléisiúr saoghalta, 'na i n-aon phléisiúr a bhaineann leis an gcolainn. Mar, is neamhnídh, nó is salachar, gach pléisiúr saoghalta. Pléisiúr spioradálta, ámhthach, is as na sobhailcíbh a dh'fhásann sé, agus is é Dia a chuireann isteach i gcroídhe an duine é, agus ní'l aon phléisiúr eile uasal, glan, ach é. Ní féidir d'aoinne, ámhthach, an sólás spioradálta san ó Dhia a bheith aige i gcómhnuidhe, do réir mar is maith leis, mar ní bhíonn am an chatha abhfad gan teacht. 2. Tá dhá nídh a chuireann i gcoinnibh an tsóláis <L 82> spioradálta go mór, is iad san iomad sriain d'á leigint leis an aigne, agus iomad iontaoibhe as duine féin. Is maith a dheineann Dia é nuair a thugann Sé grásta an tsóláis do'n duine, ach is olc a dheineann an duine é nuair ná tugann sé buidheachas an tsóláis sin ar fad do Dhia, agus É mholadh mar gheall air. Siné cúis ná féadaid tabharthaistí na ngrást ruith chúghainn, mar ní bhímíd buidheach de Dhia mar gheall ortha, agus ní admhuighmíd gur ó Dhia amháin a gheibhmíd iad. Óir, tabharfar na grásta i gcómhnuidhe do'n t-é a bhéarfaidh buidheachas mar gheall ortha, agus an rud a tugtar do'n duine úmhal cimeádfar ó fhear an uabhair é. 3. Ní h-áil liom sólás a bhainfeadh díom dólás croídhe, agus ní'l lorg agam ar dhlúth-mhachtnamh a tharraingeóchadh mé chun uabhair, b'fhéidir. Óir ní naomhtha gach árd; ná ní maith gach milis. Ná ní glan gach dúil; ná ní h-ionmhuin le Dia i gcómhnuidhe an nídh is ionmhuin linne. Is áil liom, agus glacaim, an grásta d'úmhlóchaidh mé agus d'fhágfaidh eagla Dé orm i gcómhnuidhe, agus d'fhágfaidh mé níos tugtha chun mé féin do thréigean. An t-é go bhfuil teagasg faghálta aige ó bhronnadh na ngrást air, agus smachtú ó tharrang na ngrást uaidh, ní baoghal go mbeidh buidheachas aon mhaitheasa aige air féin. Admhóchaidh sé ná fuil ann féin ach duine bocht dealbh, lom. Tabhair do Dhia an nídh is le Dia, agus cimeád agat féin an nídh is leat féin. 'Sé sin, tabhair buidheachas do Dhia mar gheall ar a ghrásta, agus tuig ná fuil agat féin ach an peaca, agus ná fuil ag dul duit ach an pionós is dual do'n pheaca. <L 83> 4. Cuir thú féin i gcómhnuidhe san áit is ísle, agus tabharfar duit an áit is aoirde. Is le chéile a ghabhaid siad. Ní bhíonn árd gan íseal. Ní bhíonn bárr gan bun faoi. Agus is ar an mbun a sheasuigheann an bárr. Na naoimh is aoirde os cómhair Dé is iad is ísle os cómhair a n-aigne féin. Agus d'á mhéid a nglóire iseadh is mó a n-úmhluigheacht. Bíd siad lán de'n fhírinne agus de'n ghlóire spioradálta, agus ansan ní bhíonn aon bheann acu ar ghlóire fholamh an tsaoghail seo. Bíd siad greamuighthe go daingean ar Dhia, agus ansan ní bhíonn aon tslíghe 'n-a gcroídhe do mhór-is-fiú. Agus an mhuintir a thuigeann gur ó Dhia gach uile nídh, pé tabharthas a bhíonn faghálta acu ní loirgid siad glóire ó n-a chéile mar gheall air, ach loirgid siad an ghlóire atá ó Dhia amháin. Is áil leó go molfaí Dia os cionn gach uile nídh, ionta féin agus ins na naoimh go léir, agus sin a mbíonn uatha choídhche. 5. Bí-se buidheach nuair a tugtar an beagán duit, agus tuillfir go dtabharfaí an mórán duit. Ní h-eadh, ach glac an beagán 'n-a mhórán, agus glac an suarachas 'n-a thabharthas fé leith. Féach chun mórdhachta an t-É a thugann duit an tabh- arthas, agus chífir nách tabharthas beag ná tabharthas suarach aon nídh a thugann Sé dhuit. Ní beag aon nídh a gheibhtear ó Dhia na glóire. Dá mb' iad na pionóisí féin iad, a chuireann Sé orainn, is ceart dúinn bheith buidheach dé mar gheall ortha. Is chun leasa ár n-anama a chuireann Sé chúgh- ainn gach nídh de'n tsórd san d'á leigeann Sé chúgh- ainn. An t-é n-ar mian leis grásta Dé chimeád, bíodh sé <L 84> buidheach de bhárr a bhfaghann sé; foidhneach nuair a tógtar uaidh é; ag guidhe go dtabharfaí thar n-ais dó é; úmhal, aireach, le h-eagla go gcaillfeadh sé é. CAIBIDIOL A h-AONDÉAG. A LUIGHEAD DAOINE A THUGANN GRÁDH DO CHROIS ÍOSA. 1. Tá ag Íosa anois a lán daoine go bhfuil grádh acu do rígheacht Íosa ar neamh, ach fíor-bheagán daoine gur fonn leó Cros Íosa d'iomchar; a lán atá ag lorg sóláis, fíor-bheagán atá tugtha do thrioblóidíbh a dh'fhulang; alán gur maith leó suidhe chun búird i bhfochair Íosa, fíor-bheagán gur maith leó troscadh dhéanamh i bhfochair Íosa. Is maith le gach aoinne bheith séanmhar i bhfochair Íosa. Ní'l ach beagán gur maith leó pianta dh'fhulang ar a shon. Is maith le n-a lán Íosa do leanmhaint chómh fada le briseadh an aráin; ach ní'l puinn gur maith leó dul chómh fada le cailís na Páise dh 'ól. Molann a lán a mhírbhuiltí. Ní thaithneann tarcuisne na croise le puinn. Tá a lán agus bíonn grádh acu d'Íosa an fhaid ná gabhann aon rud 'n-a gcoinnibh. Bíd siad 'á mholadh agus ag breith bhuidheachais leis an fhaid a bíd siad ag fagháil sóláis uaidh. Ach má cheileann Sé É féin ortha beagán, agus má fhágann Sé iad ar feadh tamaill, siúd ag gearán iad agus ag cásamh, nó ag tuitim i n-éadóchas ar fad. 2. An mhuintir, ámhthach, nách ar son an tsóláis a <L 85> tugtar dóibh a bhíonn grádh acu d'Íosa, ach ar son Íosa féin, is ag breith bhuidheachais leis a bhíd siad, pé 'cu dólás nó sólás a tugtar dóibh. Agus dá mb'é a thoil naomhtha gan aon bhlúire sóláis a thabhairt choídhche dhóibh, ní thabharfaidís choídhche dhó ach moladh agus buidheachas. 3. Ó, cad ná féadann grádh d'Íosa dhéanamh, nuair a bhíonn sé glan ó ghrádh do dhuine féin nó ó bheith ar mhaithe le duine féin. An mhuintir a bhíonn coitchianta ag lorg sóláis, cad 'tá ionta ach lucht tuarastail do lorg? Nách grádh dhóibh féin, níos mó 'ná do Chríost, atá ag an muintir a bhíonn ag féachaint i gcómhnuidhe chun a dtairbhe féin nó chun a sochair féin? Cá bhfuil an duine le fagháil atá ollamh ar sheirbhís Dé dhéanamh i n-aisge? 4. Is fánach le fagháil duine chómh spioradálta san go bhfuil sé lom ó gach nídh. Cá bhfuil an duine le fagháil atá gan beann ar shaidhbhreas, agus lom, i n'aigne, ó gach nídh cruthuighthe? Is fada anonn a luach, chómh fada le h-imeallaibh an domhain. Tugadh duine uaidh a chuid an tsaoghal; is neamhnídh fós é. Deineadh duine aithrighe mhór; ní'l ann fós ach suarachas. Foghlumuigheadh duine iomláine gach eoluis; ní puinn atá déanta aige fós. Bíodh fíoraontacht mhór aige, agus díogras, agus démhóideacht ar lasadh; tá mórán i n-easnamh air fós. Tá i n-easnamh fós air an nídh is mó n-a bhfuil gádh aige leis. Cad é an nídh é sin? Tar éis gach uile nídh a <L 86> thréigean dó, go dtréigfeadh sé é féin. Go sgarfadh sé ar fad leis féin. Go bhfágfadh sé é féin agus ná béadh aon ghrádh feasta aige dhó féin. Nuair a bheidh gach nídh déanta aige, do réir mar is dóich leis is ceart dó, tuigeadh sé i n'aigne ná fuil aon rud déanta aige. 5. Nuair a bheidh gnó mór maith déanta aige, ná measadh sé an gnó bheith mór ná maith; ach tuigeadh sé ná fuil ann féin ach seirbhíseach gan mhaith, fé mar adeir Béal na Fírinne: Nuair a bheidh gach nídh déanta agaibh atá órduighthe dhaoibh, abraidh, Ní'l ionainn ach seirbh- ísigh gan mhaith. Ansan iseadh is féidir dó bheith go dealbh agus go lom i gceart, sa spioraid, agus a rádh, mar aon leis an bhFáidh: Aonarán bocht iseadh mise. Agus fós, ní'l aoinne is saidhbhire, ná is mó cómh- acht, ná is sgurtha ó cheangalaibh, 'ná an duine sin gur b'eól dó sgaramhaint le gach aon rud, agus é féin do chur san áit is ísle. CAIBIDIOL A DÓ-DHÉAG. BÓTHAR RÍOGA NA CROISE NAOMHTA. 1. Focal cruaidh, dar le n-a lán, iseadh an focal so: Tréig thú féin; tóg chúghat do chros, agus lean Íosa. Ach beidh sé níos deacra go mór éisteacht leis an bhfocal deirineach úd: Imthighidh uaim, a dhrong mhall- uighthe, isteach sa teine shíoruidhe. Na daoine a dh'éisteann anois leis an bhfocal i <L 87> dtaobh na croise, ní gádh dhóibh aon eagal a bheith ortha roimis an bhfocal i dtaobh na teine síoruidhe. Beidh an cómhartha so na croise ins na flathais nuair a thiocfaidh an Tighearna ag tabhairt na breithe. Seirbhísigh na croise, an mhuintir a chaith a mbeatha do réir Chríost ar an gCrois Chéasta, beid siad go léir an uair sin lán de mhainighin ag teacht i láthair an Chríost chéadna agus É ag tabhairt na breithe. 2. Cad é an t-eagal atá ort mar sin an chros do thógaint chúghat, agus gur b'í a bhéarfaidh isteach sa rígheacht thú? Sa chrois atá leas anama. Is inti atá beatha shíor- uidhe. Is inti atá cosaint ar namhaid. Is í a thugann sólás ó neamh dúinn, agus neart aigne, agus áthas anama. Is inti atá bárr gach sobhailce. Is inti ata críochnú gach naomhthachta. Ní'l sábháil anama, ná súil le beatha shíoruidhe ach i gCrois an tSlánuightheóra. Tóg chúghat do chros, d'á bhrígh sin, agus lean Íosa, agus sroisfir an bheatha shíoruidhe. Tá Íosa imthighthe rómhat, ag iomchar a chroise, agus d'fhuiling Sé bás duit ar an gcrois, i dtreó go ndéanfá-sa do chros a dh'iomchar agus gur bh'ionmhuin leat bás ar an gcrois. Óir, má gheibheann tú bás i n-aonfheacht le h-Íosa, beidh tú beó i n-aonfheacht le h-Íosa. Agus má bhíonn tú páirteach 'n-a pheanaid, beidh tú páirteach 'n-a ghlóire. 3. Féach; is í an chros an nídh go léir. Agus is é an bás an gnó go léir. Agus ní'l bóthar eile chun na beatha, ná chun suaimhnis aigne, ach bóthar na croise naomhtha agus na peanaide chun aithrighe i n-aghaidh an lae. <L 88> Eirigh ad' rogha áit, cuardaigh do rogha rud, ní bhfaighir bóthar níos aoirde thuas ná bóthar níos sábhálta thíos, 'ná an bóthar san na croise naomhtha. Riaruigh gach uile nídh do réir do thoile agus do thuisgiona, agus chífir ná beidh aon dul agat ó rud éigin a bheith le fulang agat i gcómhnuidhe, pé'cu is toil leat é nó nách toil. 'Sé sin le rádh, beidh an chros agat i gcómhnuidhe, pé'cu is maith leat é nó nách maith. Beidh teinneas ort ad' bhallaibh beatha, nó beidh buairt agat le fulang ad' aigne. 4. Uaireanta beidh Dia imthighthe uait. Uaireanta eile beidh do chómharsa ag cur trioblóide ort. Agus i n-éaghmuis an méid sin, beidh tú féin go minic ad' chrádh féin. Agus mar bhara air go léir, ní bheidh aon leigheas agat le fagháil, ná aon fhuasgailt. Ní foláir duit fulang pé faid is toil le Dia é. Óir is é toil Dé nách foláir duit a dh'fhoghluim conus buaireamh gan sólás a dh'fhulang, agus conus tú féin a dh'fhágáilt ar fad i láimh Dé, i dtreó go gcuirfeadh an fulang breis úmhluigheachta ort. Ní'l aoinne a thuigeann Páis an tSlánuightheóra chómh maith leis an t-é a chaitheann rud éigin de'n tsórd a dh'fhulang. Tá an chros, d'á bhrígh sin, le fagháil i gcómhnuidhe, agus tá sí ad' chóir ins gach aon bhall. Ní'l aon dul uaithi agat pé áit 'n-a ruithfir, mar pé áit 'n-a ngeóbhair béarfair thú féin leat ann, agus beidh tú féin agat i gcómhnuidhe. Féach suas nó féach síos, féach amach nó féach isteach; gheóbhair an chros ins gach aon bhall; agus ní foláir duit an fhoidhne dhéanamh ins gach aon bhall, má's maith <L 89> leat suaimhneas aigne bheith agat, agus an choróinn shíoruidhe do thuilleamh. 5. Má iomcharann tú an chros go toiltheanach iomcha- róchaidh sí thú, agus béarfaidh sí léi thú chun na críche atá uait, chun na h-áite 'n-a mbeidh deire le fulang, nídh ná beidh anso choídhche. Má iomcharann tú í i gcoinnibh do thoile, is amhlaidh a bheidh tú ag déanamh tuille ualaigh duit féin, agus ag méadú do thrioblóide; agus pé rud a dhéanfair caith- fir í dh'iomchar. Má chaitheann tú dhíot cros, ná bíodh aon phioc d'á mhearbhall ort ná go gcurfar ort ceann eile, ceann a beidh níos truime, b'fhéidir. 6. An amhlaidh is dóich leat go bhféadfair-se dul ó nídh nár fhéad aon duine riamh fós dul uaidh? Cá bhfuil an naomh a ghaibh tríd an saoghal so gan cros agus buaireamh? Dá mb'é ár Slánuightheóir Íosa Críost féin é, ní raibh Sé uair a' chloig d'á bheatha gan dólás: Mar sin, adeir Sé, níor bh'foláir do Chríost fulang, agus eirighe ós na mairbh, agus ar an gcuma san teacht isteach 'n-a ghlóire. Agus cad ab áil leat-sa bheith ag lorg bóthair eile, i n-éaghmuis an bhóthair ríoga so, bóthar na croise naomhtha? 7. Cros agus mairtireacht ab eadh beatha Chríost ar fad, agus tusa a d'iarraidh suaimhnis agus áthais duit féin! Tá dearmhad ort, dearmhad mór, má loirgeann tú aon rud ach peanaid ar an saoghal so. Ní'l i mbeatha an duine ar an saoghal so ach peanaid ar fad, agus an chros ins gach aon bhall ann. Agus an t-é is doimhne a théigheann sa bheatha spiorad- <L 90> álta is minic gur b'é a gheibheann na crosa is truime, mar, tré mhéid a ghrádh do Dhia, is air is cruadha bheith deighilte ó Dhia. 8. Ach san am gcéadna, i lár na peanaide go léir, ní'l an duine sin gan gaoth sóláis ag teacht chuige. Ag fulang na croise dhó tuigeann sé i n'aigne go bhfuil an sochar spioradálta ag dul i méid dó. Fuilingeann sé an t-ualach le lán chroídhe, agus ansan is mainighin as Dia agus súil le sólás a bhíonn aige i n-inead an ualaigh. Agus d'á mhéid a cráidhtear an cholann leis an bpionós iseadh is mó a neartuightear an aigne laistigh le grásta Dé. Agus uaireanta, mar gheall ar an ngrádh a bhíonn ag an nduine do'n tsólás a gheibhtear ó chrois Chríost, bíonn an neartú aigne a dheineann an fulang agus an pionós chómh láidir sin nách maith leis an nduine bheith 'n-a n-éaghmuis. Tuigeann sé i n'aigne d'á mhéid a dh'fhuilingeóchaidh sé ar son Dé gur b'eadh is taithneamhaighe a bheidh sé i láthair Dé. Ní h-ar an nduine is cóir a bhuidheachas san a bheith, ach ar ghrásta Chríost féin. Tá grásta Dé chómh cómhachtach san go gcuireann sé fhiachaint ar nádúr lag an duine, an pionós agus an trioblóid is fuath leis, do lorg agus do ghlacadh agus d'fhulang, le díogras. 9. Ní'l sé do réir nádúra an duine an chros d'iomchar, an chros do ghrádhú, an cholann do smachtú agus do chur fé chois, diúltú d'onóir, cur suas le tarcuisne, é féin d'ísliú, agus dúil a bheith aige go n-ísleóchadh daoine eile é; gach bárthan agus gach díobh- áil a dh'fhulang le foidhne, agus gan aon lorg a bheith aige ar tairbhíbh an tsaoghail seo. <L 91> Féach isteach ionat féin agus chífir ná fuil ar do chumas i n-aon chor neithe de'n tsórd san a dhéanamh. Ach má bhíonn do mhainighin as Dia agat tabharfar duit ó neamh an cumas. Curfar an saoghal agus an cholann fé smacht do thoile. 'N-a theannta san, má bhíonn arm an chreidimh agat, agus séala croise Chríost ort, ní h-eagal duit an namhaid, an diabhal. 10. Cuir rómhat, d'á bhrígh sin, mar a dhéanfadh seirbhíseach maith dílis le Críost, cros do Tighearna d'iomchar go fearamhail, ó's ar an gcrois a céasadh É ar do shon-sa. Cuir rómhat mórán bárthain agus mórán míochothraim a dh'fhulang an fhaid a bheidh tú sa bheatha mhí-fhortiúnach so. Óir sin mar a bheidh agat, pé áit 'n-a mbeir. Agus sin mar gheóbhair an bheatha so, pé áit 'n-a raighir i bhfolach. Ní foláir an sgéal a bheith amhlaidh. Ní'l aon leigheas ar na trioblóidíbh, ná aon dul uatha, ach iad d'fhulang. Má's maith leat caradas an Tighearna bheith agat, agus tú bheith páirteach leis, ól a chailís le grádh dhó. Fág fé Dhia na sóláis. Tugadh Sé dhuit iad nó cim- eádadh Sé uait iad, do réir a thoile naomhtha. Ach tusa, cuir-se rómhat na trioblóidí dh'fhulang, agus abair leat féin gur sóláis ana mhóra iad. Óir ní h-aon chomórtas trioblóidí na h-aimsire atá againn anso, i n-aice leis an nglóire shíoruidhe a thuillfid siad duit, bíodh go gcurfaí iad go léir ort féin agus go bhféadfá féin iad go léir a dh'fhulang. 11. Nuair a bheidh tú i dtreó go mbeidh na triob- lóidí milis duit, agus go mbeidh dúil agat ionta ar son Chríost, ní misde dhuit a mheas an uair sin go <L 92> bhfuil an sgéal go maith agat, mar beidh flathas Dé ar an dtalamh so agat. An fhaid a bheidh doicheall roimis an bpionós agat agus tú ag teitheadh uaidh, beidh an sgéal go h-olc agat. Is pionós bheith ag teitheadh ó phionós, agus cimeádfaidh an pionós san suas leat i gcómhnuidhe. 12. Má shocaruigheann tú t'aigne, mar is ceart duit í shocarú, ar an bpionós a dh'fhulang, agus ar an mbás a dh'fulang, beidh an sgéal go maith agat gan a thuille ríghnis, agus beidh suaimhneas ort. Dá dtógtaí suas tú, mar a tógadh Pól, go dtí an tríomhadh flathas, ní chuirfeadh san tú ó neithe bheith le fulang agat: Taisbeánfad-sa dhó san, adubhairt Íosa, cad iad na neithe móra atá le fulang aige ar son m'ainime. Tá ort pionós a dh'fhulang, d'á bhrígh sin, má's maith leat grádh bheith agat d'Íosa agus a thoil do dhéanamh i gcómhnuidhe. Ó, dá mb' fhiú thú go dtabharfaí nídh dhuit le fulang ar son ainime Íosa! Cad í an ghlóire le méid a bhéadh d'á bhárr agat! Cad é an t-áthas a churfá ar aingeal- aibh Dé! Cad é an deagh-shampla thabharfá do'n chómharsain! Mar, molann gach aoinne an fulang, bíodh gur fánach duine gur maith leis fulang a dhéanamh. Agus go deimhin ba chóir duit-se roinnt bheag a dh'fhulang ar son Chríost, nuair a chíonn tú na slóighte ag fulang pionóisí móra ar son an tsaoghail seo. 14. Tuig an méid seo go cruinn. Beatha báis iseadh is ceart duit-se chaitheamh. Dá mhéid a bhásuigh- eann duine a bheatha féin iseadh is mó a thosnuigheann sé ar bheith beó chun Dé. <L 93> Ní'l aoinne oireamhnach chun neithe spioradálta do bhreithniú ach an t-é a dh'ísligheann é féin chun triob- lóidí dh'fhulang ar son Chríost. Ní'l aon rud is taithneamhaighe i láthair Dé, ná is tairbhighe do dhuine féin, 'ná neithe dh'fulang go foidh- neach ar son Chríost. Dá mbéadh do rogha le fagháil agat, b'fhearra dhuit fulang ar son Chríost do thogha 'ná mórán sóláis do thogha, mar do dhéanfadh an fulang thú cosmhail le Críost féin, agus leis na naoimh. Mar ní h-iad an sólás spioradálta agus an mhís- leacht a thuillfidh luacht saothair dúinn ná a dhéanfaidh leas anama dhúinn, ach fulang pian agus fulang trioblóidí le foidhne iseadh dhéanfaidh é. 15. Dá mbéadh aon nídh eile níb' fhearr agus níba thairbhighe chun na cine daona dh'fhuasgailt 'ná pianta dh'fhulang ar a shon, do thaisbeánfadh ár Slánuightheóir dúinn an nídh sin, le briathar agus le gníomh. Is é rud a thaisbeáin Sé go soiléir d'á dheisgiobulaibh a bhí 'ghá leanmhaint, agus do ghach duine gur mian leis É leanmhaint, 'ná gur bh'é a leas an chros a dh'iomchar: Má's mian le h-aoinne teacht am' dhiaigh-se, ar Seisean, tógadh sé chuige a chros agus leanadh sé Mé. Tar éis gach nídh do léigheadh agus do bhreithniú, d'á bhrígh sin, ní féidir a rádh sa deire ach, gur tré mhórán trioblóidí a chaithfimíd dul isteach i rígheacht Dé. <L 94> AN TRÍOMHADH LEABHAR. CAIBIDIOL A h-AON. SÓLÁS CROÍDHE. 1. Éistfead leis an nídh a labharfaidh an Tighearna Dia ionam. Is aoibhinn do'n Chríostaidhe a bhíonn ag éisteacht leis an dTighearna ag labhairt istigh 'n-a chroídhe, agus d'airigheann focal an tsóláis ó n-a bhéal. Is aoibhinn do'n chluais a ghlacann an cogar san ó Dhia, agus ná cuireann suim ar bith i gcogarnach an tsaoghail seo. Is dearbh gur b'aoibhinn do'n chluais sin ná bíonn ag éisteacht le gleó an tsaoghail lasmuich, ach le guth na fírinne ag teagasg laistigh. Is aoibhinn do'n tsúil a bhíonn dúnta dos na neithibh atá lasmuich agus ag féachaint go géar ar na neithibh laistigh. Is aoibhinn do'n mhuintir a thuigeann na neithe laistigh, agus a bhíonn ag déanamh a ndíchill, ó lá go lá, ar iad féin d'ollmhú chun gnóthaí diamhara Dé do thuisgint níos fearr. Is aoibhinn do'n mhuintir a bhíonn ag tnúth go bhfaigh- dís caoi ar iad féin a thabhairt suas do Dhia, agus ag caitheamh gach ceangail saoghalta dhíobh. Is cóir dom féin cuimhneamh anois ar na neithibh seo, agus dóirse m'ainmhian do dhúnadh, i dtreó go bhféad- fad éisteacht le pé nídh a labharfaidh mo Tighearna Dia istigh ionam. <L 95> 2. An Tighearna.- Seo mar adeir do Ghrádh ionmhuin, do shíothcháin agus do bheatha: Is mise do Shlánuightheóir. Fan am' fhochair-se agus beidh suaimhneas agat. Sgaoil chun siúbhail uait neithe saoghalta. Loirg na neithe atá síoruidhe. Cad 'tá i neithibh an tsaoghail seo go léir ach feall? Agus cad é an tairbhe dhuit ar chruthuigh Dia má bhíonn tú i n-éaghmuis Dé féin? Caith uait, d'á bhrígh sin, gach aon rud ach Dia, agus dein thú féin taithneamhach i láthair Dé, agus bí dílis do Dhia, agus ansan iseadh bheidh fíor-áthas ort. CAIBIDIOL A DÓ. LABHRANN AN FÍRINNE LAISTIGH, GAN FOTHRAM CAINTE. 1. An Dalta.- Labhair, a Thighearna, mar tá do sheirbhíseach ag éisteacht leat. Is mise do sheirbhíseach. Tabhair dom tuisgint ionus go dtuigfinn do ráidhte. Claon mo chroídhe chun briathar do bhéil. Sileadh t'urlabhra ar nós na drúchta. Deireadh clann Isráél fadó le Maois: Labhair-se linne, agus éistfimíd leat; ná labhradh an Tighearna linn, le h-eagla go bhfaighmís bás. Ní h-í sin mo ghuidhe-se, a Tighearna. Ní h-í go deimhin. B'fhearr liom a rádh leat, go h-úmhal agus go dúilmhar mar adubhairt Samúél: Labhair, a Thigh- earna, mar tá do sheirbhíseach ag éisteacht leat. Ná labhradh Maois liom-sa, ná aoinne des na fáidhibh, ach labhair-se féin liom a Tighearna Dia, ó 's Tú thug eolus agus solus dos na fáidhibh go léir. <L 96> Is féidir duit-se, gan aon chongnamh uatha-san, gach eolus a thabhairt dom, agus gan Tusa ní féidir dóibh- sin aon nídh dhéanamh. 2. Is féidir dóibh, gan amhras, guthana na bhfocal do chur amach, ach ní bhronnaid siad an spioraid. Labhraid siad go h-áluinn, ach mura labhrair-se ní chuirid siad an croídhe tré theine. Tugaid siad uatha an sgríbhinn, ach is Tusa do nocht- ann an chiall. Cuirid siad amach na neithe diamhara, ach is Tusa a dh'innseann cad é an brígh a bhíonn leis na neithibh sin. Innsid siad dúinn na h-aitheanta, ach is Tusa a thugann an neart dúinn chun na n-aitheanta chimeád. Taisbeánaid siad an bóthar dúinn, ach is Tusa a thugann an siúbhal dúinn. Oibrighid siad-san ó'n dtaobh amuich, ach is Tusa a thugann teagasg agus solus do'n chroídhe. Leigid siad-san an t-uisge, ach is Tusa a thugann an fás. Labhraid siad-san i bhfoclaibh árda, ach is Tusa a thugann dúinn ciall a dh'aireachtaint sa chaint. Nár bh'é Maois, d'á bhrígh sin, a labharfaidh liom-sa, ach Tusa, a Tighearna Dia, a Fhírinne Shíoruidhe, le h-eagla go raghainn chun báis, agus go mbeinn gan tairbhe, dá mba ná faghainn ach cómhairle ó'n dtaobh amuich, gan aon lasadh laistigh. I dtreó ná curfaí am' leith sa bhreitheamhantas an focal a chloiseas agus nár chómhlíonas; an focal a thuigeas agus nár ghrádhuigheas; an focal a chreideas agus nár chimeádas. D'á bhrígh sin, labhair-se liom, a Tighearna, mar tá do sheirbhíseach ag éisteacht leat. Is agat-sa atá bréithre na beatha síoruidhe. <L 97> Labhair-se liom; mar shólás ar m' aigne; chun mo bheatha go léir do leasú; agus i dtreó go dtabharfaí moladh agus glóire agus onóir duit-se ar feadh na síoruidheachta. CAIBIDIOL A TRÍ. IS CEART BRÉITHRE DÉ DO GHLACADH LE h-ÚMHLUIGHEACHT. 1. An Tighearna.- Éist, a mhic, le m' bréithribh-se. Is bréithre ana mhísle iad. Tá buadh acu, i n-eagna, ar lucht eoluis agus ar lucht eagna an domhain seo. Is spioraid agus is beatha mo bhréithre-se, agus ní féidir do'n aigne dhaona léirmheas a dhéanamh ortha. Ná tarraingtear chun baoise ná chun mór-is-fiú iad, ach éistthear go ciúin leó agus glactar go ró úmhal agus go ró chneasta iad. 2. An Dalta.- Agus dubhart: Is aoibhinn do'n t-é go dtabharfair-se teagasg dó, a Thighearna, agus go múinfir as do dhlíghe é, ionus go dtabharfair bogadh dhó ós na droch laethibh agus ná beidh sé i n-uaigneas ar an saoghal. 3. An Tighearna.- Is Mise (adeir an Tighearna) do theagaisg na fáidhe ó thusach, agus go dtí so ní stadaim ach ag labhairt le gach duine; ach tá a lán ná h-éisteann le m' ghuth ach go bodhar agus go dúr. Tá a lán agus is fearr leó go mór éisteacht leis an saoghal 'ná éisteacht le Dia. Is usa leó droch mhian a gcolann féin do leanmhaint 'ná toil Dé do leanmhaint. Geallann an saoghal maitheasaí saoghalta, agus is <L 98> suarach le rádh iad, agus deintear seirbhís an tsaoghail le fonn mór agus le flosg. Geallaim-se maitheasaí móra, maitheasaí síoruidhe, agus fós ní bhíonn flosg ná fonn ar dhaoine chun mo sheirbhíse dhéanamh. Cá bhfuil an t-é a dheineann mo sheirbhís-se chómh dúth- rachtach agus a deintear seirbhís do'n tsaoghal agus do thighearnaíbh an tsaoghail? Bíodh náire ort, a Shídón, adeir an mhuir; agus má fhiafruigheann tú cad é an chúis, sidé agat é. Siúbhaltar bóithre fada chun teacht suas le beagán de shaidhbhreas an tsaoghail seo. Is minic gur b'ar éigin a bogtar cos ó'n dtalamh chun na beatha síoruidhe do chur i n-áirighthe. Loirgtear go cruaidh fagháltas suarach. Bíonn aighneas grána go minic mar gheall ar aon phingin amháin. Deintear saothar do ló agus d'oídhche ar son baoise éigin, nó ar son suarachais éigin a gealladh, agus ní bhíonn aon leisge ar na daoine a dheineann é. 4. Ach, mo náire agus mh'aithis é! Bíonn leisge ar dhuine aon bheagáinín saothair a dhéanamh ar son na maitheasa atá gan claochlódh, ar son an tuarasdail atá thar gach saidhbhreas, ar son na h-onóra agus na glóire atá síoruidhe. Bíodh náire ort, d'á bhrígh sin, a sheirbhísigh na leisge agus an ghluaireáin, a rádh gur fearr iad súd chun oibre an bháis 'ná tusa chun oibre na beatha. Is mó an t-áthas a gheibhid siad súd i ngnó na baoise 'ná mar a gheibheann tusa i ngnó na fírinne. Cailltear ortha súd uaireanta, agus an rud go mbíonn a súil leis ní bhfaighid siad é. Ní chailleann mo gheallamhaint-se ar aoinne, ná ní curtar chun siúbhail folamh an t-é go mbíonn a mhainighin asam. An rud a gheallas-sa tabharfad uaim é. An rud <L 99> atá ráidhte agam cómhlíonfad é. 'Sé sin, má leantar, go deire, dílis dom i ngrádh. Is Mise thugann a thuarasdal do gach fíoraon, agus do thrialann go láidir gach duine démhóideach. 5. Sgríbh-se mo bhréithre istigh ad' chroídhe, agus breithnigh iad go cruinn, mar beidh gádh agat leó go cruaidh i n-am an chatha. An rud ná tuigeann tú agus tú 'á léigheadh, tuigfir é nuair thiocfad ar chuaird chúghat. Is gnáth liom teacht ar chuaird chun na bhfíoraon ar dhá shlíghe, .i. 'ghá dtriail, agus ag tabhairt sóláis dóibh. Agus léighim dhá cheacht dóibh gach lá, ceacht ag lochtú' a ndobhailcí, agus ceacht 'ghá ngríosadh chun breis so- bhailcí. An t-é go bhfuil mo bhréithre-se aige agus a dhein- eann neamhshuim díobh, tá nídh aige a thabharfaidh breith damanta air an lá déanach. GUIDHE a d'iarraidh grásta na démhóideachta. A Tighearna Dia, is Tusa mo chuid an tsaoghal. Agus cé h-é mise chun a rádh go mbéadh sé de dhánacht ionam labhairt leat? Mise do sheirbhíseach beag dealbh, agus ní'l ionam ach péistín gan áird, atá níos dealbha agus níos suaraighe go mór 'ná mar is eól dom féin agus 'ná mar a leómhfainn a rádh. Ach cuimhnigh, a Tighearna, gur neamhnídh mo chumas, gur neamhnídh mo shealbhas, gur neamhnídh mé féin. Is Tusa amháin is maith. Is Tusa amháin atá ceart. Is Tusa amháin atá naomhtha. Is ar do chumas atá gach nídh dhéanamh; gach nídh do bhronnadh; gach nídh do líonadh. Ní fhágann Tú folamh ach an peacach. <L 100> Cuimhnigh ar do mhór thrócaire féin, agus líon mo chroídhe-se de d' ghrásta, ó's leat ná taithneann do shaothar féin a bheith folamh. Conus is féidir dom cur suas le bheith am' beathaidh i n-aon chor ar an saoghal mí-fhortiúnach so, mura ndeinidh do thrócaire-se agus do ghrásta neart a thabh- airt dom? Ná h-iompuigh uaim do ghnúis. Ná cuir do chuaird chúgham ar cáirde. Ná cimeád uaim do shólás, le h-eagla ná béadh ionam duit ach mar bhéadh talamh gan uisge. A Thighearna, múin dom conus do thoil a dhéanamh. Múin dom conus mé féin d'iomchar go h-úmhal agus go stuama ad' láthair, óir is Tú m'eagna, is agat-sa atá aithne orm go fírinneach, agus bhí aithne agat orm sar ar cruthuigheadh an domhan, agus sar ar cuireadh ar an saoghal so mé. CAIBIDIOL A CEATHAIR. SINN FÉIN DO CHIMEÁD I BHFÍRINNE AGUS I N-ÚMHLUIGHEACHT I LÁTHAIR DÉ. 1. An Tighearna.- A mhic, siúbhail-se sa bhfírinne os mo chómhair, agus loirg Mé i gcómhnuidhe le croídhe gan chaime. An t-é a shiúbhlann os mo chómhair-se sa bhfírinne cimeádfar saor é ó dhroch theangbháil, agus tabhar- faidh an fhírinne saor é ó mhealltóiríbh agus ó thromaidh- eacht na ndroch dhaoine. Má shaorann an fhírinne thú beidh tú saor dáiríribh, agus ní bheidh suim agat i bhfoclaibh baotha daoine. <L 101> An Seirbhíseach.- A Thighearna, is fíor é. Aithchim ort a bheith agam mar a deirir. T' fhírinne-se, go múinidh mé, go gcosnaidh mé, go mbeiridh saor mé sa deire chun na beatha síoruidhe. Go saoraidh an fhírinne sin mé ó gach greann nách fóghanta, ó gach grádh claon, agus ansan siúbhlóchad leat-sa agus beidh mo chroídhe ana shaor ó gach ceangal. 2. An Tighearna.- Múinfead-sa dhuit, adeir an Fhírinne, na neithe atá ceart, na neithe atá taithneamhach am' láthair. Cuimhnigh le fuath agus le dólás ar do pheacaíbh, agus ná meas choídhche go bhfuil aon tairbhe ionat de bhárr deagh-oibreacha. Ní'l ionat ach peacach. Siní an fhírinne. Agus taoi 'n tú lán de dhroch mhianaibh agus iad greamuighthe ionat. Uait féin, is chun neamhnídh atáir tugtha i gcómhnuidhe. Is luath ar lár tú. Is tapaidh a buaidhtear ort. Is luath a suaitear thú. Is luath a coirthear thú. Ní'l agat aon nídh gur féidir duit maoidheamh as, agus tá mórán neithe agat chun ceann-fé chur ort. Taoi'n tú níos laige go mór 'ná mar is féidir duit a thuisgint. 3. D'á bhrígh sin ná meas gur rud mór aon rud a dheineann tú. Ná meas aon nídh bheith mór, ná luachmhar, ná áluinn, ná creideamhnach, ná uasal, ná greanta, ná grádhmhar, ach nídh éigin atá síoruidhe. Bíodh do ghreann thar gach uile nídh, ar an bhFírinne shíoruidhe, agus bíodh do mhíghreann i gcómhnuidhe ar do neamhthairbhe féin. Bíodh níos mó eagla agat roime do pheacaí féin, agus roime do dhroch mhianta féin, 'ná roim aon nídh <L 102> eile. Bíodh fuath agat dóibh thar gach nídh eile. Séan iad thar gach nídh eile. Tuig gur mó an díobháil duit iad 'ná aon díobháil saoghalta. Tá daoine agus ní dílis a siúbhal os mo chómhair. Le h-uabhar agus le dúil i n-eolus ní foláir leó na neithe diamhara a bhaineann liom do thuisgint, neithe doimhne a bhaineann le Dia do sgrúdú, agus deinid siad faillighe de leas a n-anama féin. Tuitid a leithéidí sin i gcathanaibh móra agus i bpeac- aíbh troma, mar gheall ar a n-uabhar féin agus ar a ndúil i n-eolus, agus Mise bheith ag cur 'n-a gcoinnibh. 4. Bíodh eagal ort roim bhreitheamhantas Dé. Bíodh sgannradh ort roim fheirg Dé an uile chómhacht. Ach seachain agus ná bí ag sgrúdú agus ag iniúchadh ar ghnóthaíbh Dé an uile chómhacht. Féach chun do pheacaí, agus dein iad do sgrúdú go maith. Féach ar na droch neithibh atá déanta agat, agus ar na neithibh fóghanta go léir atá fágtha gan déanamh agat. Tá daoine agus i leabhraibh iseadh bhíonn a gcuid démhóideachta acu. Tá daoine agus i n-íomhághaibh iseadh bhíonn a gcuid démhóideachta acu; nó i gcómh- arthaibh sóird; nó i soluídíbh. Tá daoine agus bím-se 'n-a mbéal acu, ach ní puinn a bhím 'n-a gcroídhe acu. Tá daoine eile go bhfuil an solus acu 'n-a n-aigne agus an croídhe glan acu, agus is i neithibh síoruidhe a bhíonn a ndúil i gcómhnuidhe. Is beag ortha trácht ar neithibh saoghalta. Le doiligheas a dheinid siad friothálamh na colna ins na neithibh riachtanacha. Tuigid na daoine sin an chaint a labhrann Spioraid na Fírinne istigh 'n-a gcroídhe. Óir múineann Sé dhóibh neamhshuim i neithibh saoghalta agus greann ar neithibh na síoruidheachta; faillighe a <L 103> dhéanamh de'n tsaoghal so, agus a ndúil go leir, do ló agus d'oídhche, do chur i n-aoibhneas na bhFlathas a bheidh acu ar an saoghal eile. CAIBIDIOL A CÚIG. AN TORADH IONGANTACH A THAGANN Ó GHRÁDH DÉ. 1. Moladh go deó leat-sa, a Athair Shíoruidhe na bhflathas, a Athair mo Tighearna Íosa Críost, toisg go mba dheónuightheach leat cuimhneamh ar chréatúir bhocht mar mise. Ó, a Athair na trócaire, a Dhia gach sóláis, bheirim a bhuidheachas leat, ó's mise nách fiú mé go dtabharfaí aon bhlúire sóláis dom, go dtugann Tú ar uairibh roinnt sóláis dom. Moladh agus glóire leat do shíor, agus le t' Aon Mhac féin, agus leis an Spioraid Naomh, an Sólásaidhe, tré shaoghal na saoghal. A Thighearna Dia, a Stór, a ghrádh naomhtha m'anama, nuair a thiocfair-se isteach am' chroídhe beidh áthas ins gach aon bhall laistigh. Is Tusa mo ghlóire agus gáirdeachas mo chroídhe. Is Tú mo dhóchas agus mo sgiath dín lá mo chruadhtain. 2. Ach toisg gan mé bheith fós ach lag at' ghrádh, agus gan mé bheith foirbhthe i bhfíoraontacht, tá gádh agam le neart agus le congnamh uait. D'á bhrígh sin tar go minic chúgham agus teagaisg mé i sgoluigheacht naomhtha. <L 104> Fuasgail mé óm' dhroch mhianaibh agus leighis mo chroídhe ó gach grádh claon, i dtreó go mbeidh mé glan, leighiste laistigh, agus ansan go mbeidh mé oireamhnach ar ghrádh thabhairt duit, láidir chun neithe d'fhulang ar do shon, seasamhach i ndílse dhuit. 3. An Tighearna.- Nídh mór iseadh grádh; maith ana mhór iseadh é. Deineann sé gach trom éadtrom. Fuilingeann sé réidh agus aimhréidh mar a chéile. Baineann sé an mheaghchaint as an ualach, agus dein- eann sé gach searbh milis, deigh-bhlasta. Tá grádh d'Íosa uasal. Comáineann sé duine chun oibreacha móra. Gríosann sé duine chun na neithe is fearr do thogha i gcómhnuidhe. Suas is maith leis an ngrádh san bheith ag dul, níos aoirde, agus bheith saor ó cheangalaibh an tsaoghail seo. Sgurtha is maith leis an ngrádh san bheith, gan aon bhaint aige le grádh an tsaoghail seo, le h-eagla go ndéanfaí aon lagú air; le h-eagla go ndéanfadh tairbhí an tsaoghail seo aon ghreim a bhreith air, nó go gcuir- feadh mí-ádh an tsaoghail seo aon chlóic air. Ní'l nídh ar bith is mísle 'ná an grádh san. Ní'l nídh ar bith is treise 'ná é. Ní'l nídh ar bith is aoirde 'ná é. Ní'l nídh ar bith is fairsinge 'ná é. Ní'l nídh ar bith is aoibhinne 'ná é, ná is iomláine 'ná é, ná is fearr 'ná é, ar neamh ná ar talamh; mar is ó Dhia féin a thagann sé, agus ní féidir dó socarú ach ar Dhia féin, thar gach nídh d'ár chruthuigh Dia. 4. An t-é go bhfuil an grádh san 'n-a chroídhe sgeinn- eann sé, ruitheann sé, le h-áthas chun Dé. Tagann sé chun Dé uaidh féin. Ní'l greim ná ceangal air. Tugann sé uaidh gach uile nídh chun gach uile nídh a dh'fhagháil, agus bíonn gach uile nídh aige ins gach uile nídh, mar bíonn sé ar a shocaracht sa n-aon nídh amháin <L 105> atá os cionn gach uile nídh, an t-Aon ó n-a dtagann agus ó n-a ngluaiseann gach maith. Ní chun na dtabharthaistí a dh'fhéachann sé, ach chun Dé, a bhronnann na tabharthaistí, mar is fearr Dia féin 'ná aon tabharthas. Is minic ná cuireann sé aon tsrian le n-a ghrádh. Sgaoileann sé a shrian féin le n-a ghrádh. Ní mhothuigheann an grádh san ualach. Ní mhothuigheann sé duadh. Tá a mhian abhfad amach roime n-a dhícheall. Is cuma leis cad is féidir ná cad nách féidir. Is féidir leis féin gach nídh dar leis, agus is ceaduighthe dhó gach nídh. Tá an grádh san ábalta ar aghaidh a thabhairt ar gach aon rud, agus deineann sé a lán neithe agus cuireann sé chun cinn iad, nuair a thuitfeadh a lug ar a lag ag an t-é ná béadh an grádh san aige. Deineann an grádh san faire. Ní chuireann codla suan air. Ní chuireann saothar tuirse air. Ní chuir- eann brúghadh cúmhngarach air. Ní chuireann eagla buaireamh air. Is cuma é nó an lasair bheó ag eirighe suas sa spéir agus ná cuireann aon rud aon chosg léi. An t-é go bhfuil grádh Dé 'n-a chroídhe, is eól dó cad 'deir an guth san, grádh Dé. Guth árd i gcluasaibh Dé iseadh grádh do Dhia i gcroídhe an duine nuair adeir an duine: Mo ghrádh thu, a Thighearna Dia! Is Thú mo ghrádh. Is liom-sa Tusa ar fad. Is leat-sa mise ar fad. GUIDHE a d'iarraidh gradha Dé. An Seirbhíseach.- Leathanuigh mé ad' ghrádh, ionus go dtuigfinn conus mísleacht agus áineas an ghrádha <L 106> san do bhlaiseadh agus do bhreithniú, i mbéal mo chroídhe laistigh, agus go mbeinn túmtha, leachta ann. Greamuighthear mé ad' ghrádh, agus mé ag eirighe os cionn mo ghustail féin le neart díograis agus dásachta. Go gcanad cantainn do ghrádha. Go leanad Tusa, a Ghrádh dhil, suas go h-árd. Go dtugaidh mo chroídhe a neart go léir chun do mholta le mian agus le mór-ghrádh. Go ngrádhad Thú níos mó 'ná mé féin, agus nár ghrádhad mé féin ach ar do shon-sa, agus go ngrádhad ionat-sa gach duine go bhfuil grádh aige duit-se go fíor, ó is é sin dlíghe an ghrádha, ag taithneamh asat-sa. An Tighearna.- Bíonn grádh mear, dílis, cráibhtheach, caomh, aobhdha, láidir, foidhneach, fíor, fadaradhnach, fearamhail, gan féachaint choídhche chun a thairbhe féin. Óir, nuair is chun a thairbhe féin a bhíonn duine ag féachaint, claonann sé ó'n ngrádh. Bíonn grádh Dé aireach air féin. Bíonn sé úmhal. Bíonn sé macánta díreach. Ní bhíonn sé bog, ná neamhshuimeamhail, ná tugtha do neithibh baotha. Bíonn sé measardha, cáidh, seasamhach, suaimhneasach, agus bíonn cosnamh aige ar na céadfadhaibh go léir. Bíonn grádh Dé úmhal, fomósach d'uachtaránaibh, gan mór-is-fiú, gan maoidheamh as féin, sásta le toil Dé, agus lán de mhainighin as Dia, dá mb'é an uair sin féin é nuair ná bíonn aon tsólás ó Dhia aige; óir ní'l an grádh san beó atá gan dólás. An t-é ná fuil ollamh ar gach dólás a dh'fhulang ar son a Ghrádha dhil, agus ar bheith sásta le toil a Ghrádha dhil, ní'l grádh ceart i n-aon chor aige. An t-é go bhfuil an grádh ceart aige, glacfaidh sé agus geóbhaidh sé le n-ais an uile shaghas pionóis agus <L 107> peanaide ar son a Ghrádha dhil, agus ní fhéadfaidh aon tsaghas toirmisg é dh'iompáil i leith-taoibh uaidh. CAIBIDIOL A SÉ. FÍOR GHRÁDH DO DHIA. 1. An Tighearna.- A mhic, ní'l an chiall cheart ná an tathac ceart ad' ghrádh fós. An Seirbhíseach.- Conus san, a Thighearna? An Tighearna.- Mar, ar bheagán cur ad' choinnibh tréigeann tú an rud a bhíonn curtha rómhat agat, agus bíonn iomad dúile agat i sólás. An t-é go mbíonn an tathac ceart 'n-a ghrádh dhom, bíonn sé seasamhach i n-am an chatha, agus ní ghéilleann sé do phlámás chealgach an namhad. Bíonn sé sásta nuair a chuirim ádh chuige agus ní bhíonn sé mí-shásta nuair a thugaim mí-ádh dhó le fulang. 2. An t-é go mbíonn an chiall cheart 'n-a ghrádh dhom, is mó aige mo ghrádh-sa dhó 'ná pé tabharthas a bhronnaim air. Is mó aige an tabharthas a bheith faghálta aige uaim-se 'ná tairbhe an tabharthais féin. Is mó aige Mé féin 'ná aon tabharthas. An t-é go bhfuil an uaisleacht sa ghrádh atá aige dhom, ní h-ar an dtabharthas a thugaim dó a bhíonn sé ag cuimhneamh, ach orm féin, thar gach tabharthas. Ná meas, ámhthach, go bhfuil an sgéal go léir loitithe iná ráinigheann uaireanta gan do smuínte bheith chómh maith am' thaobh-sa agus i dtaobh mo naomh agus ba mhaith leat iad a bheith. <L 108> Ná smuínte maithe san, agus an bháidh sin a bhíonn agat, uaireanta, liom-sa agus leis na naoimh, grásta ó Dia iseadh iad. Blaiseadh beag roim ré dhuit iseadh iad d'aoibhneas na bhflathas. Ach ná bíodh do sheasamh i n-iomad ortha. Tagaid siad agus imthighid siad. Ach troid a dhéanamh i n-aghaidh gach droch nídh a bhíonn ag séideadh fé t' aigne, diúltú láithreach do chogar an áirseóra, sin cómhartha mór maith fíor- aontachta agus adhbhar mór luacht saothair. 3. Ná cuireadh droch smuínte buaireamh ort, pé saghas iad, ná pé cuma 'n-a gcurfar chúghat iad. Ní'l agat ach an aigne atá curtha rómhat agat do chimeád, agus t'intinn a chimeád díreach chun Dé. Má thagann néall aoibhnis go h-obann ort uaireanta, agus ansan go dtuitfir thar n-ais go h-obann chun na laige is gnáth ort, ná meas go bhfuil aon nídh meall- tach sa méid sin. I gcoinnibh do thoile a thagaid na neithe sin chúghat, agus an fhaid nách áil leat iad agus go gcuireann tú 'n-a gcoinnibh, ní díobháil iad ach tairbhe. Beidh luacht saothair agat d'á mbárr. 4. Bíodh 'fhios agat an méid seo. Tá an tseana namhaid chealgach a d'iarraidh cosg a chur le t'intinn chun maitheasa agus a d'iarraidh tú chur ó gach deagh- obair; ó onóir a thabhairt dos na naoimh; ó mhachtnamh ar mo Pháis-se; ó chuimhneamh ar do pheacaíbh féin; ó chosnamh a chimeád ar do chroídhe; ó gach dul ar aghaidh ad' shlíghe chun Dé. Cuireann sé mórán droch smuínte at' aigne chun tú chrádh agus chun sgannradh chur ort, féachaint a' bhféadfadh sé thú chur ó úrnuighthe agus ó leabhraibh beannuighthe do léigheadh. Ní thaithneann leis tú bheith ag dul go h-úmhal chun <L 109> faoisdine, agus dá bhféadadh sé é, do chuirfeadh sé fhiachaint ort stad de dhul chun Comaoine. Ná creid é, agus ná bíodh aon bheann agat air, pé minic anamh a chuirfidh sé a líonta fill ar leathadh rómhat. Nuair a chuirfidh sé droch neithe, neithe salacha, os do chómhair, cas air féin iad. Abair leis mar seo: Imthigh uaim, a spioraid shailigh. Las le náire, a árachtaídhe. Gráin ort, a rud shailigh! Ní foláir nó is rud ana thruaillighthe thú treás gur féidir duit neithe chómh truaillighthe do thabhairt os cómhair m' aigne-se. Imthigh uaim, a mhealltóir mhalluighthe! Ní bheidh aon chuid agat díom-sa. Is é Íosa a bheidh agam-sa, chun troda ar mo shon go láidir, agus chun tusa chur fé chois agus náire ort. Ba thúisge liom bás d'fhagháil, agus an uile shaghas pionóis d'fhulang, 'ná géilleadh dhuit-se. Dún do bhéal uaim. Ná labhair liom. Ní éistfead a thuille leat. Is minic droch nídh agat 'á chur am' threó, agus aimhleas tiubaisteach; ach ó 's é an Tighearna mo sholus agus mo Shlánuightheóir, ní'l aon bheann agam ort. Dá mbéadh slóighte armtha am' choinnibh cad is baoghal dom? Is é an Tighearna mo chabhair agus m' fhuas- galtóir. 5. Troid-se mar a dhéanfadh saighdiúir cródha, agus má thuiteann tú uaireanta, mar gheall ar lagachar daona, cruinnigh breis misnigh agus eirigh airís, ag brath ar bhreis grásta uaim-se; ach, ar do bhás, seachain mór-is-fiú agus uabhar. Seólann mór-is-fiú agus uabhar a lán daoine amú, agus tagann ortha san, uaireanta, daille aigne nách féidir a leigheas. <L 110> An daille aigne sin a thagann mar sin ar lucht uabhair agus ar lucht iomad iontaoibhe asta féin, múineadh sé dhuit-se ciall na h-úmhluigheachta do ghnáth. CAIBIDIOL A SEACHT. IS CEART GRÁSTA DO CHEILT FÉ CHÚMHDACH NA h-ÚMHLUIGHEACHTA. 1. An Tighearna.- A mhic, is é is tairbhighe dhuit-se, agus is é is sábhálta dhuit, grásta na cráibhtheachta do chimeád i bhfolach, gan bheith 'ghat' árdú féin mar gheall air, ná ag caint air, puinn, ná ag breithniú air. Tú féin d'úmhlú is ceart duit, agus eagal a bheith ort go mb'fhéidir nár bh'fhiú thú é thabhairt i n-aon chor duit. Ná bíodh do sheasamh i n-iomad ar an mothú' cráibh- theachta san. Imthigheann sé go tapaidh uaireanta agus tagann a mhalairt. An fhaid a bheidh an grásta san agat cuimhnigh conus mar a bhí an sgéal go dona agat nuair a bhís i n'éaghmuis. Ní h-i sólás na ngrást a bheith agat is mó atá leas t' anama, ach i n-easnamh an tsóláis sin a dh'fhulang le foidhne agus le h-úmhluigheacht agus gan mór-is-fiú; i dtreó ná stadfá de d'úrnuighthibh mar gheall ar an easnamh san, agus ná leigfeá do dheagh-oibreacha eile i ndiaigh lámha mar gheall air; ach go ndéanfá go fonnamhar do dhícheall ins gach nídh, chómh fada agus a théigheann do thuisgint, agus ná tabharfá faillighe ionat féin ar fad mar gheall ar an uaigneas agus ar an mbuaireamh a chuireann an t-easnamh san ort. 2. Tá daoine ann, a lán acu, agus mura dtagaidh gach <L 111> aon rud leó do réir a dtoile, siúd ag briseadh ar an bhfoidhne acu láithreach, agus gan fonn ortha aon nídh i n-aon chor a dhéanamh. Ní h-ag an nduine atá neithe do riaradh dhó féin i gcómhnuidhe. Is ag Dia atá sólás a thabhairt do'n duine nó gan a thabhairt; nuair is toil leis é; sa mhéid 'n-ar toil leis é; do'n t-é gur toil leis é; ar an gcuma n-ar toil leis é; agus ní'l dul thairis. Tá daoine a fuair grásta na cráibhtheachta, agus do dhein a n-aimhleas mar gheall air. B' áil leó go ndéan- faidís neithe móra, agus chuadar thar a gcumas. Níor mhachtnuigheadar ar a laige féin. Do leanadar flosg a gcroídhe, agus níor thugadar a cheart féin d'á mbreith- eamhantas. Le corp eirighe anáirde do bheartuigheadar níba mhó a dhéanamh 'ná mar ba thoil le Dia, agus do chailleadar grásta Dé mar gheall air sin. Do fágadh dealbh iad fé mhí-ádh agus fé mhí-fhortiún, cé gur mheasadar go raibh inead déanta acu ins na flathais dóibh féin; i dtreó go dtuigfidís, nuair a bhéadh an uirísleacht agus an dealbhas ortha, conus gan iontaoibh a bheith acu as a ngustal féin, ach a seasamh a bheith orm-sa. An mhuintir atá nuadh fós agus gan taithighe i slíghe an Tighearna, ní deacair iad do mhealladh agus do leagadh ar lár, mura gcuirid siad iad féin fé chómh- airle na ndaoine go bhfuil an taithighe acu. 3. Agus má's túisge leó a n-intinn féin do lean- mhaint 'ná géilleadh do'n mhuintir go bhfuil an tseana thaithighe acu, is baoghal go mbeidh an sgéal go h-olc acu sa deire,'sé sin mura n-atharuighid siad an aigne atá acu. An mhuintir atá ana chiallmhar dar leó féin, is ana dheacair leó iad féin a chur, go h-úmhal, fé stiúrú daoine eile. <L 112> Is fearr bheith ar bheagán eoluis agus ar bheagán tuisgiona, agus bheith úmhal, 'ná eolus mór an domhain a bheith ag duine agus é lán d'uabhar agus de mhór-is-fiú. Is fearra dhuit bheith i dtúrtaoibh le beagán 'ná an mórán a bheith agat a chuirfeadh uabhar ort. Ní maith an chiall atá ag an t-é a thugann é féin suas d'áthas ar fad, gan cuimhneamh ar an ndealbhas 'n-a raibh sé ar dtúis, agus ar an eagla Dé ba cheart a bheith air sar a dtógfaí uaidh an tabharthas atá faghálta aige. Agus ní mór an creideamh atá ag an nduine go dtuiteann a lug ar a lag aige chómh luath agus ghabhann aon rud 'n-a choinnibh, nó chómh luath agus thagann aon trioblóid air. Ba cheart dó mainighin níb' fhearr a bheith aige asam-sa. 4. An t-é bhíonn ar a shuaimhneas an iomad i n-am síothchánta, is minic, nuair a thagann an cogadh, gur b'é is mó buairt agus sgeón. Dá mb' eól duit i gcómhnuidhe thú féin a chimeád úmhal, measardha, agus 'n-a theannta san do mheón a chimeád fé smacht agus fé riaghail, ní bheifeá ag tuitim chómh minic i gcontabhairt agus i bpeaca. Is maith an chómhairle dhuit, nuair a thiocfaidh spioraid an díograis chúghat, machtnamh a dhéanamh ar conus a bheidh an sgéal agat nuair a tógfar uait airís an spioraid sin. Nuair a thuitfidh san amach cuimhnigh ar an méid seo. Ní'l aon rud chun an ghrásta soluis sin do chosg ar chasadh ort. Chun tusa theagasg, agus chun mo ghlóire- se, iseadh do tógadh uait é go ceann tamaill. 5. Is mó an tairbhe dhuit thú thriail ar an gcuma san 'ná neithe bheith ag eirighe leat i gcómhnuidhe ar do thoil. <L 113> Ní le h-aislingíbh, ná le sólásaibh, ná le h-eolus mór ar an Scriptiúir, ná le céim árd, a tómhaistear luacht saothair chun duine. Fíor-úmhluigheacht, grádh dílis do Dhia, onóir agus glóire Dé do chur chun cinn i gcómhnuidhe dáiríribh, neamhnídh dhéanamh d'onóir dhuine féin, áthas a bheith ar dhuine nuair ná curtar puinn suime ann agus ná deintear puinn cúraim dé, níos mó 'ná dá gcurtí, agus dá ndeintí, sin iad na neithe a thuilleann luacht saothair. CAIBIDIOL A h-OCHT. IS CEART NEAMHNÍDH DHÉANAMH DE DHUINE FÉIN I LÁTHAIR DÉ. 1. An Seirbhíseach.- Labharfad le m' Tighearna, mar ná fuil ionam ach luaithreach agus ceó. Má abraim a mhalairt, féach Tusa at' sheasamh am' choinnibh; agus siniad mo pheacaí ag déanamh fiadhnaise na fírinne agus nách féidir dom labhairt 'n-a gcoinnibh. Ach má cháinim mé féin, agus gan a dhéanamh díom féin ach neamhnídh, agus a dh'admháil ná fuil creideamh- aint ar bith ag dul dom, agus ná fuil ionam, le fírinne, ach luaithreach, beidh do ghrásta-sa i bhfabhar liom, agus beidh do sholus i gcómhgar do m' chroídhe, agus ní fágfar ionam an blúire beag is lúgha d'aon nídh i bhfuirm mór-is-fiú gan báth go doimhinn am' neamhnídh-se, 'ghá chur féin ar neamhnídh go deó. Ansan iseadh thaisbeánann Tú dhom féin mé, cad é an saghas mé, cá rabhas, agus cá bhfuilim tagaithe; óir is neamhnídh mé, agus ní raibh 'fhios agam é. <L 114> Fág fúm féin mé agus ní'l ionam ach neamhnídh, nídh gan neart ar bith. Ach ní túisge fhéachann Tusa orm le fabhar 'ná siúd neart ionam láithreach, agus mé lán d'áthas. Is iongantach an nídh é, mé dom' thógaint suas chómh h-obann idir do dhá láimh-se, agus gur b'é mo nádúr féin bheith i gcómhnuidhe ag tuitim le fánaigh. 2. Is é do ghrádh-sa féin fé ndeár é. Tagann Tú chúgham uait féin agus cabhruigheann Tú liom i n-am gach gátair, agus bíonn Tú am' chosaint ar gach con- tabhairt, agus am' thabhairt saor ó'n uile shaghas uilc. Siní an fhírinne. Tré m' ghrádh aimhleasta dhom féin do chailleas mé féin. Ansan, nuair a loirgeas Tusa amháin, agus nuair a thugas grádh glan duit, do fuaras mé féin airís, agus do fuaras Tusa. Ansan do chuireas mé féin ar neamhnídh i ndoimhneas mo ghrádha dhuit-se. Óir, a Chumannaigh! deineann Tú dhómh-sa abhfad níos mó 'ná mar a bhíonn tuillte agam, abhfad níos mó 'ná mar a dh'fhéadfainn a mheas ná a dh'iarraidh. Moladh go deó leat, a Dhia na glóire! Óir, bíodh nách fiú mise go ndéanfá aon tairbhe i n-aon chor dom, ní stadann do mhór-mhaitheas uasal gan teóra ach ag déanamh tairbhe coitchianta, dá mba do'n mhuintir sin féin é ná gabhann aon phioc d'á bhuidheachas leat, agus atá iompuighthe ad' choinnibh ar fad. Cas sinn thar n-ais ort féin, ionus go mbeimís buidheach, úmhal, démhóideach, óir is Tú ár gcómhacht, ár neart, ár Slánuightheóir. <L 115> CAIBIDIOL A NAOI. IS CEART DIA D'ADMHÁIL INS GACH NÍDH, ÓIR IS É DIA IS CRÍCH DHÉANACH DO GACH NÍDH. 1. An Tighearna.- A mhic, tuig gur Mise do chrích dhéanach, thar gach nídh, má's áil leat fíor-aoibhneas a bheith agat. Glanfaidh an aigne sin do chroídhe ó bheith claon chómh minic d'á mhian féin agus do neithibh saoghalta. Óir má 's é do mhian féin a bheidh uait i n-aon rud beidh tú faon lag feasta, gan sólás. D'á bhrígh sin, admhuigh Mise ar dtúis ins gach nídh, mar is Mise a thug gach nídh dhuit. Abair leat féin gur ó Dhia, ó'n Árd-mhaith, a thagann gach nídh, agus d'á bhrígh sin, nách foláir iad go léir a thabhairt thar n-ais do Dhia, d'á n-úghdar. 2. Asam-sa a tharraingeann beag agus mór, bocht agus saidhbhir, an t-uisge beó, as an dtobar beó; agus an mhuintir a dhéanfaidh mo sheirbhís go h-úmhal agus le lán toil, i n-aisge, gheóbhaid siad uaim grásta ar ghrásta. Ach an t-é gur mian leis a ghlóire féin a bheith aige, lasmuich dhíom-sa, nó a thaithneamh do bheith aige i maith éigin a bhaineann leis féin, dar leis, ní bheidh áthas buan air, ná ní bheidh osgailt croídhe air, ach beidh fiche rud ag gabháil 'n-a choinnibh agus ag brúghadh air. D'á bhrígh sin ná glac chúghat féin aon chreideamhaint mar gheall ar aon mhaith atá ionat, agus ná tabhair d'aon duine aon chreideamhaint mar gheall ar aon tsobhailce. Tabhair an chreideamhaint go léir do Dhia, mar gan Dia ní'l aon nídh ag an nduine. <L 116> Is uaim-se a fachtar gach nídh. Ní foláir gach nídh a thabhairt dom thar n-ais, agus táim ana dhian i n-éileamh an bhuidheachais is dual dom. 3. Is í an fhírinne sin a chuireann an ruag ar mhór- is-fiú. Agus má thagann grásta Dé agus carthanacht dhílis isteach sa chroídhe ní bhfaghaidh formad slíghe ann, ná cúmhangaracht croídhe, ná grádh do dhuine féin. Mar buadhann grádh Dé ar an uile nídh, agus leath- anuigheann sé croídhe an duine. Má tá an chiall cheart agat is ionam-sa amháin a bheidh t' áthas, is asam-sa amháin a bheidh do mhainighin, óir is é Dia amháin is maith, agus is dó is dual moladh thar chách eile agus buidheachas ins gach uile nídh. CAIBIDIOL A DEICH. GNÓ SUAIRC ISEADH AN SAOGHAL SO DO THRÉIGEAN AGUS SEIRBHÍS DÉ DO DHÉANAMH. 1. An Seirbhíseach.- Labharfad anois, a Tighearna, agus ní fhanfad ciúin. Déarfad le m' Dhia, le m' Thighearna, le m' Rígh atá thuas: Nách mór agus nách uathbhásach an suairceas atá i bhfolach agat, a Thighearna, dos na daoine go bhfuil eagla Dé ortha. Ach cad 'déarfar i dtaobh an tsuaircis atá agat le tabhairt do'n mhuintir go bhfuil grádh do Dhia acu? Do'n mhuintir a dheineann do thoil le lán chroídhe? Is fíor nách féidir ainim a chur ar an suairceas aigne a thugann Tú do'n mhuintir a bhíonn ag machtnamh ort agus a thugann grádh dhuit. <L 117> Sa méid seo iseadh is mó atá suairceas do chartha- nachta taisbeánta agat dómh-sa, .i. ná rabhas ar bith agus gur dheinis mé; ansan, nuair imthigheas abhfad uait ar fán, gur thugais tar n-ais mé agus gur chuiris ag déanamh do sheirbhíse mé; ansan gur órduighis dom grádh thabhairt duit. 2. Ó, a Tobar an Ghrádha shíoruidhe, cad 'tá agam le rádh ad' thaobh? Conus is féidir dom Tú dhearmhad choídhche, agus gur dheónuightheach leat-sa gan dearmhad a dhéanamh díom-sa, dá mba nuair a bhíos marbh, lobhtha, é? D'imiris, thar na beartaibh, trócaire ar do sheirbh- íseach bhocht. Agus do thaisbeánais grásta agus cara- das dom níba mhó go mór 'ná mar a bhí tuillte agam. Cad é an díolfiach atá agam le tabhairt duit as an ngrásta san? Óir ní do gach aoinne a tugadh neithe saoghalta do thréigean, agus druim lámha thabhairt leis an saoghal, agus beatha manaigh do thogha. Má dheinim do sheirbhís cad 'tá agam 'á dhéanamh ach an rud atá ceangailte ar an uile nídh cruthuighthe do dhéanamh? Ní cóir dom a mheas gur nídh mór atá agam 'á dhéanamh nuair atá do sheirbhís-se agam 'á dhéanamh. Ach is cóir dom a mheas gur nídh ana mhór, ana ion- gantach duit-se duine chómh bocht, chómh suarach liom-sa do ghlacadh ad' sheirbhís, isteach ameasg na seirbhíseach eile atá agat, agus iad-san chómh dílis duit. 3. Féach, is leat féin gach nídh atá agam, le n-a ndeinim do sheirbhís. Ach is é an t-atharach is fíor. Is Tusa atá ag déanamh seirbhíse dhómh-sa níos mó 'ná mar atáim-se ag déanamh seirbhíse dhuit-se. <L 118> Do chruthuighis an spéir agus an talamh chun go ndéanfaidís seirbhís an duine, agus siniad ann iad ag déanamh mar a dh'órduigheann Tú dhóibh gach lá. Agus ní h-aon rud mór é sin seachas nídh eile. Siniad na h-aingil féin ceapaithe agat chun seirbhíse an duine. Ach tá nídh thairis sin go léir. Siné Tusa féin tar éis cromadh chun seirbhíse an duine dhéanamh, agus sin geallta agat go dtabharfair Thú féin dó. 4. Cad 'tá agam-sa le h-aisioc leat as na míltibh tabharthas san go léir? Ó, dá bhféadainn seirbhís a dhéanamh duit an uile lá de m' shaoghal! Ó, dá bhféadainn do sheirbhís a dhéanamh mar ba chóir i gcaitheamh oiread agus aon lá amháin! Is fíor gur fiú Tú an uile shaghas seirbhíse dhéanamh duit, an uile shaghas onóra thabhairt duit, an uile shaghas molta thabhairt duit, ar feadh na síoruidheachta. Is fíor gur Tú mo Tighearna agus gur mise do sheirbhíseach bhocht, agus go bhfuil ceangailte orm mo dhícheall go h-iomlán do dhéanamh ad' sheirbhís, agus gan bheith tuirseach choídhche de bheith at' mholadh mar is cóir. Siné mo mhian. Siné mo dhúil. Is lag chuige mé, ach deónuigh-se a Thighearna, a bhfuil i n-easnamh orm a thabhairt dom. 5. Onóir mhór, glóire mhór, iseadh bheith ad' sheirbhís-se, agus, ar do shon-sa, gan suim do chur i n-aon nídh saoghalta. Óir beidh grásta mór ag an muintir a chuirfidh iad féin, le lán toil, isteach ad' sheirbhís ró naomhtha. An mhuintir a chuirfidh uatha, le grádh dhuit-se, gach pléisiúr a bhaineann leis an gcolainn, tá sólás ró aoibhinn an Spioraid Naoimh le fagháil acu. <L 119> An mhuintir a shiúbhlann an bóthar cúmhang, ar son t' ainime-se, agus do thugann druim lámha le cúram an tsaoghail, beidh a n-aigne saor ó cheangalaibh acu d'á bhárr. 6. Ó, nách soilbhir suairc an rud seirbhís Dé, agus go ndeineann sé an duine chómh saor, chómh naomhtha! Ó, nách beannuighthe an bheatha beatha riaghalta! Cuireann sí daoine ar aon dul leis na h-aingil. Deineann sí an duine taithneamhach i láthair Dé, sgann- ramhail dos na deamhnaibh, creideamhnach ameasg na gCríostaidhthe. Ó, nár chóir go mbéadh dúil ag gach aoinne sa bheatha san! Seólann sí an duine chun Dé, chun an Árd- mhaithe, agus cuireann sí aoibhneas na bhflathas i n-áirighthe dhó i gcóir na síoruidheachta. CAIBIDIOL A h-AONDÉAG. IS CEART MIAN ÁR GCROÍDHE DO BHREITHNIÚ AGUS DO CHIMEÁD AR CHEANNRAIGH. 1. An Tighearna.- A mhic, tá a lán neithe le foghluim fós agat nár fhoghlumuighis go dtí so ach go h-olc. An Seirbhíseach.- Cad iad na neithe iad san, a Thigh- earna? An Tighearna.- Tá, do mhian a chur ar fad do réir mo thoile-se. Tá, ansan, gan aon ghrádh bheith agat duit féin, ach ana dhúil a bheith agat go ndéanfaí mo thoil-se. Bíonn do mhian go minic at' losgadh, agus at' chomáint go dian, ach breithnigh an sgéal agus féach cé'cu is mó a bhíonn uait, onóir dómh-sa nó tairbhe dhuit féin. <L 120> Má's ar mo shon-sa amháin a bhíonn t'aigne ag obair beidh tú lán tsásta le pé cuma 'n-a shocaróchad féin an sgéal. Ach má 'sé do thairbhe féin a bhíonn uait, a gan fhios do'n tsaoghal, bíodh fhios agat gur b'shiné chuireann cosg leat agus a chuireann buaireamh ort. 2. Seachain, d'á bhrígh sin, nuair a thiocfaidh mian duit, agus ná bí ró dheimhnightheach díot féin 'n-a thaobh go dtí go gcuirfir an sgéal am' chómhairle-se ar dtúis, le h-eagla go mbéadh cathú ort 'n-a dhiaigh san, agus, an rud a thaithn leat go h-áluinn ar dtúis, agus gur mheasais gur rud fóghanta é, go n-iompóchthá 'n-a choinnibh. Ní h-é gach aon mhian a dh'fhéachann go maith gur ceart rud a dhéanamh d'á réir láithreach. Agus, ar an gcuma gcéadna, ní h-é gach aon mhian a dh'fhéachann ar a mhal- airt de chuma gur é dhíbirt chun siubhail láithreach is ceart. Is maith an rud, ar uairibh, an tsrian a chimeád le mian fóghanta agus le fonn fóghanta, le h-eagla go gcuirfeadh méid do dhúile dul amú aigne ort; le h-eagla go dtabharfadh do dhithneas droch shampla do dhaoinibh eile; nó le h-eagla, nuair a curfí ad' choinnibh, go mbrisfeadh ar an bhfoidhne agat, agus go ndéanfá peaca,. 3. Ar uairibh, leis, ní foláir bheith dian. Ní foláir dúil na colna do chlaoidh go fearamhail; neamhnídh dhéanamh de cad a thaithnfidh leis an gcolainn nó ná taithnfidh; deimhin a dhéanamh dé go gcaithfidh sí luighe fé smacht na h-aigne pé olc maith léi é. Is ceart an cholann do smachtú agus do chur fé chois, go dtí go mbeidh sí sásta le pé rud a thiocfaidh, sásta leis an mbeagán chómh maith agus dá mba mhórán é, sásta leis an ngarbh chómh maith agus dá mba mhín é, <L 121> gan ceisneamh a dhéanamh mar gheall ar aon tsaghas ceataighe. CAIBIDIOL A DÓ-DHÉAG. FOIDHNE, AGUS GLEIC I N-AGHAIDH AINMHIANTA. 1.- An Seirbhíseach.- A Tighearna Dia, chím go bhfuil gádh go cruaidh agam le foidhne, mar tá a lán neithe chun bheith ag gabháil i gcoinnibh duine sa bheatha so. Óir, pé cuma 'n-a shocaróchad mé féin chun síoth- chána, ní féidir mo bheatha bheith gan cogadh agus buairt. 2. An Tighearna.- Is fíor san, a mhic. Ach is é mo thoil-se ná loirgeóchthá síothcháin a bhéadh saor ó chathanaibh agus ó aon nídh bheith ag gabháil ad' choinnibh. Nuair a bheidh mórán trioblóidí ag cur ort, agus mórán neithe ag gabháil ad' choinnibh, abair leat féin, an uair sin, go bhfuil síothcháin agat. Má abrann tú nách féidir leat na neithe sin go léir a dh'fhulang abhus, conus fhuilingeóchair teine purga- dóireachta thall? De dhá olc tóg i gcómhnuidhe an t-olc is lúgha. I dtreó go mbeidh ar do chumas dul ós na piantaibh síoruidhe ar an saoghal eile, ceap at' aigne trioblóidí an tsaoghail seo d'fhulang le foidhne ar son Dé. An amhlaidh is dóich leat ná bíonn aon rud le fulang ag muintir an tsaoghail, nó ná bíonn puinn le fulang acu? Ní'l san fíor, dá mb' ag an gcuid acu is boige saoghal é. 3. An Seirbhíseach.- Má'seadh, tá a lán sóghluistí acu, agus tá a dtoil féin acu, agus d'á bhrígh sin ní mhoth- uighid siad a dtrioblóidí puinn. <L 122> 4. An Tighearna.- Tá go maith. Cuir i gcás go bhfuil gach aon rud ar a dtoil acu, cad é an fhaid is dóich leat a leanfaidh san dóibh? Féach; an mhuintir go bhfuil saidhbhreas an tsaoghail seo acu imtheóchaid siad mar a dh'imthigheann an deatach, agus ní bheidh aon tuairisg ar an áthas atá anois ortha. Anois féin, agus iad beó, ní gan chráidhteacht aigne, ná gan seirbhthean, ná gan eagla, a bhíd siad i lár an tsaidhbhris. An saidhbhreas céadna san a chuireann an t-áthas ortha, tugann sé a phionós féin ortha. Ní'l ann ach an ceart dóibh, nuair a dheinid siad droch úsáid de'n tsaidhbhreas chun pléisiúir aindleagh- thach do sholáthar dóibh féin, go gcuireann an droch úsáid sin a chothrom féin de phionós ortha. Ó, nách gairid le dul é mar phléisiúr! Nách míriaghalta! nách bréagach! nách náireach! nách salach! Ach, tré mheisge agus tré dhaille, ní tuigtear é. Deineann an duine beithígheach allta dhé féin. Ar son an phléisiúir bhig shuaraigh shaoghalta san cuireann an duine bás an pheaca ar a anam. D'á bhrígh sin, a mhic, ná lean-se t' ainmhianta. Iom- puigh i leith-taoibh ó d' thoil féin. Cuir do dhúil i nDia agus tabharfaidh Sé dhuit an rud a dh'iarrfaidh do chroídhe air. 5. Agus má's áil leat fíor-aoibhneas a bheith agat, agus sólás iomarcach a bheith agat uaim-se, féach, tabhair druim lámha le neithibh saoghalta agus diúltuigh do'n phléisiúr ghrána san, agus beidh an fíor-aoibhneas agat agus an sólás iomarcach. Agus d'á mhéid a chimeádfair thú féin ó aon tsólás a <L 123> dh'fhagháil a' neithibh cruthuighthe iseadh is saidhbhire agus is cómhachtaighe bheidh an sólás a gheóbhair uaim-se. I dtosach bára, ámhthach, ní thiocfaidh leat san do dhéanamh gan buaireamh a dh'fhulang agus duadh cómh- raic. Beidh an seana dhroch bhéas ag cur ad choinnibh, ach buadhfaidh an béas fóghanta ar an ndroch bhéas. Beidh an cholann ag gluaireán, ach cimeádfaidh dío- gras na h-aigne an cholann fé smacht. Beidh an tseana phiast, an mac mallachtain, ag cur ort agus ad' spriocadh chun uilc, ach díbireóchthar chun siúbhail é le h-úrnuighthibh. I n-a theannta san, má bhíonn tú sáidhte go dian i n-obair éigin thairbheach, ní ró mhaith a dh'fhéadfaidh sé teacht ort i n-aon chor. CAIBIDIOL A TRÍ-DÉAG. IS CEART DO'N TSEIRBHÍSEACH ÚMHAL BHEITH FREAGARTHACH, DO RÉIR SHAMPLA ÍOSA CRÍOST. 1. An Tighearna.- A mhic, an t-é bhíonn a d'iarraidh tarrang siar ó bheith freagarthach, bíonn sé ag tarrang siar ó ghrásta Dé; agus an t-é a bhíonn ag lorg neithe fé leith dhó féin, cailleann sé na neithe atá coitchian. An t-é ná luigheann, le lán toil, fé smacht an t-é atá os a chionn, taisbeánann sé ná fuil a cholann féin fé smacht aige fós i gceart; go mbíonn an cholann ag spriúchadh 'n-a choinnibh agus ag ceisneamh. Foghluim-se, d'á bhrígh sin, conus géilleadh láithreach <L 124> do'n t-é atá os do chionn, má's maith leat do smacht féin a chur ar do cholainn féin. Óir curtar fé chois go luath an namhaid atá lasmuich ach gan léirsgrios a bheith déanta ar dhuine féin laistigh. Ní'l namhaid anama agat is measa ná is díobhálaighe dhuit 'ná thú féin, má's rud é go bhfuil do chroídhe agus t' aigne i gcoinnibh a chéile. Tuig at' aigne nách foláir duit, de chroídhe dháir- íribh, neamhnídh dhéanamh díot féin má's maith leat an lámh uachtair a dh'fhagháil ar an gcolainn. Is é cúis ná leigeann eagla dhuit fós tú féin fhág- áilt ar fad fé smacht duine eile mar tá iomad grádh agat duit féin. 2. Ach cad é an gníomh mór a bheidh déanta agat-sa ná fuil ionat ach luaithreach, ná fuil ionat ach neamhnídh, má chuireann tú thú féin fé smacht duine eile le grádh do Dhia, agus gur dheineas-sa Mé féin a chur fé smacht duine le grádh dhuit-se, bíodh go bhfuilim uile-chomhachtach agus os cionn gach uile nídh, agus gur Mé chruthuigh gach uile nídh? D'úmhluigheas-sa Mé féin níos ísle 'ná aoinne, i dtreó go dtabharfadh m' úmhluigheacht an lámh uachtair duit-se ar do chuid uabhair. Foghluim conus géilleadh, a luaithrigh. Foghluim conus thú féin d'úmhlú, ó ná fuil ionat ach cré agus draoib, agus tú féin do chromadh fé chosaibh gach aoinne. Foghluim conus do thoil a bhriseadh agus bheith freag- arthach ar gach aon tsaghas cuma. 3. Glac fearg ad' choinnibh féin agus ná leig d'aon bhorradh uabhair maireachtaint ionat, ach dein thú féin chómh h-umhal, chómh suarach san, go bhféadfaidh an uile dhuine siúbhal ort agus satailt ort mar a deintear ar <L 125> dhraoib na sráide. Cad air gur féidir duit-se gearán, a dhuine gan ghus? A pheacaigh shailigh, cad 'tá agat le rádh i gcoinnibh daoine má castar aon nidh leat, tusa do chuir fearg ar Dhia agus do thuill ifrean duit féin chómh minic? Ach d'fhéachas ort le súil thrócaireach, mar ba mhór agam t'anam, agus go dtuigfeá mo ghrádh dhuit, agus go mbeifeá buidheach i gcómhnuidhe mar gheall ar mo thabharthaistíbh, agus go ndéanfá thú féin d'úmhlú coit- chianta agus mímheas do ghlacadh le foidhne. CAIBIDIOL A CEATHAIR-DÉAG. MACHTNAIMH AR BHREITIBH DIAMHARA DÉ I DTREÓ NÁ CUIRFIDH DO MHAITH FÉIN MÓR- IS-FIÚ ORT. 1. An Seirbhíseach.- Bagarann Tú go h-árd, os cionn mo chinn, a Tighearna, do bhreitheamhantas uathbhá- sach, agus tagann crith chos agus lámh orm, agus sgannradh ar m' aigne. Tagann uathbhás orm nuair a thuigim ná fuil na flathais féin fíor-ghlan fé d'shúil. Fuarais an peaca ins na h-aingealaibh agus níor thugais dul as dóibh, agus cad tá le h-imtheacht ar mo leithéid-sé! Do thuit na réalta as na flathais, agus conus is féidir dómh-sa, do'n chré, maoidheamh. Dhein daoine gníomhartha móra agus do moladh na gníomhartha, agus 'n-a dhiaigh san do thuit na daoine sin ar-lár. D'itheadar arán na n-aingeal, agus ansan <L 126> do chonnac iad agus biadh na muc acu d'á dh'ithe le h-airc. Ní'l, d'á bhrígh sin, naomhthacht ar bith le fagháil má tharraingeann Tusa uainn do lámh, a Tighearna. Ní'l maith i gciall má chuireann Tusa suas d'ár stiúrú. Ní'l maith i neart gan Tú 'ghár gcimeád. Ní'l dul saor ag aon gheanmnaigheacht gan Tusa 'ghá cosaint. Ní'l maith i n-aon aireachas a dhéanfaimíd orainn féin gan Tusa bheith ag déanamh na faire naomhtha orainn. Má fágtar fúinn féin sinn, siúd go tóin puill sinn agus deire linn. Ach má thagann Tusa chúghainn, siúd suas airís sinn beó. Óir táimíd guagach, agus is Tusa chimeádann daing- ean sinn. Táimíd patfhuar, agus is Tusa a ghríosann sinn. Ó, nách úmhal, uiríseal an meas is ceart dom a bheith agam orm féin! Nách cruinn is ceart dom a thuis- gint gur suarach le rádh aon mhaith is dóich liom a bheith ionam! Ó, nách fada síos is ceart dom mé féin d'ísliú fé dhoimhneas do bhreithe-se, a Tighearna, agus go dtuigim go soiléir ná fuil ionam ach neamhnídh ó bhun! Ó, a mheaghchaint nách féidir a thómhas! Ó, a fharaige nách féidir snámh tháirse, ná faighim aon nídh díom féin inti ach neamhnídh ar fad! Cá bhfuil aon tslíghe do bhaois, d'á bhrígh sin? Cá bhfuil aon chúis mhaoidhimh as aon deagh-thréith? Tá maoidheamh agus baois agus mór-is-fiú imthighthe gan tuairisg fé dhoimhneas do bhreithe-se atá os mo chionn. 4. Cad é 'bhrígh an duine ad' láthair? <L 127> A' ndéanfaidh an chré maoidheamh i n-aghaidh an t-é a chúm í? An t-é go bhfuil a chroídhe úmhal i gceart aige do Dhia, conus is féidir do chaint bhaoth é spriocadh chun baoise? An t-é atá curtha ag an bhfírinne fé n-a smacht féin, ní fhéadfaidh an saoghal mór é spriocadh chun baoise. An t-é go bhfuil a mhainighin go léir as Dia aige ní bhainfidh guth daoine, 'ghá mholadh, filleadh ná feacadh as. Óir, na daoine a dheineann an moladh ní'l ionta féin ach neamhnídh. Imtheóchaid siad mar imthigheann fuaim a ngutha, agus mairfidh fírinne an Tighearna ar feadh na síoruidheachta. CAIBIDIOL A CÚIG-DÉAG. AN CHUMA N-AR CEART DÚINN ÁR N-AIGNE BHEITH AGAINN NUAIR A BHÍONN RUD UAINN. 1. An Tighearna.- A mhic, abair mar seo i gcómh- nuidhe: A Thighearna, má's toil leat-sa é, deintear so ar an gcuma so. A Thighearna, má's chun t' onóra-sa é, deintear so at' ainim. A Thighearna, má chíonn Tú gur b'é mo leas é, agus má chionn Tú a thairbhe dhom, tabhair dhom úsáid a dhéanamh dé chun t' onóra-sa. Ach má chionn Tú nách é mo leas é, agus nách tairbhe anama dhom é, tóg uaim mo dhúil ann. Mar ní h-ó'n Spioraid Naomh a thagann gach dúil, bíodh gur dhóich le duine gur cheart é agus gur mhaith é. Is deacair a bhreithniú i gceart cé'cu deagh-spioraid, <L 128> nó a mhalairt, do spriocann tú chun dúil a chur sa nídh seo nó sa nídh úd; nó an ó t'aigne féin a thagann an spriocadh. Do mealladh go minic, i ndeire bára, daoine gur measadh ar dtúis gur spioraid éigin fhóghanta a bhí 'ghá spriocadh. 2. D'á bhrígh sin, nuair a bheidh dúil agat i n-aon nídh, nó nuair is maith leat é dh'iarraidh ar Dhia, úmhluigh thú féin agus bíodh eagla Dé ort. Go mór mór, bí sásta roim ré le toil Dé. Fág fúm-sa an sgéal ar fad, agus abair: A Thighearna, is duit-se is eól cad is maith, agus conus. Deintear so, nó súd, mar is toil leat. Tabhair dhom an nídh is toil leat; an oiread is toil leat; an uair is toil leat. Dein liom mar is eól duit; mar is fearr a thaithnfidh leat; mar is mó a thabharfaidh onóir duit. Cuir mé san áit is toil leat, agus dein liom mar is toil leat ar gach aon tsaghas cuma. Táim ad' láimh. Cas agus iompuigh mé mór-thimcheall. Féach, is seirbhíseach duit mé. Táim ollamh chun aon nídh dhéanamh. Ní h-ar mhaithe liom féin is maith liom bheith beó, ach ar do shon-sa. Go dtugaidh do ghrásta dhom do sheirbhís a dhéanamh mar is cóir! 3. A Íosa ró cheannsa, deónuigh do ghrásta thabhairt dom; agus go bhfanaidh sé agam; agus go n-oibrighidh sé liom; agus go leanaidh sé am' fhochair go deire mo shaoghail. Tabhair dom gan mo dhúil a chur choídhche ach sa nídh is fearr a thaithnfidh leat-sa agus is mó bheidh do réir do thoile, agus gan mo thoil a thabhairt choídhche d'á mhalairt sin. Gurab é do thoil-se mo thoil, agus go leanaidh mo <L 129> thoil do thoil-se i gcómhnuidhe. Go gcuiread mo thoil le d'thoil-se go dlúth! An nídh is toil leat-sa gura dó a thoileóchad-sa, agus an nídh nách toil leat-sa nár thugad-sa toil dó. Nár thagaidh liom toil ná neamhthoil ach mar is toil nó is neamhthoil leat-sa. Tabhair dom bás a dh'fhagháil ó neithibh an tsaoghail go léir; agus dúil a bheith agam, ar do shon-sa, ná tabharfaí dhom ar an saoghal so ach tarcuisne agus neamhshuim. Tabhair dom, thar gach dúil eile, mo shuaimhneas a dh'fhagháil ionat-sa, agus síothcháin a chur ar mo chroídhe ionat. Ní'l síothcháin do'n chroídhe le fagháil ach Tú. Ní'l suaimhneas le fagháil ach Tú. Lasmuich dhíot-sa ní'l ach cruadhtan agus buaireamh aigne. Sa tsíothcháin seo féin, 'sé sin, ionat-sa, an t-aon mhaith, an t-árd mhaith, an Mhaith Shíoruidhe, go gcodlad-sa go sámh. Amen. CAIBIDIOL A SÉ-DÉAG. NÁ LOIRG FÍOR-SHÓLÁS ACH I NDIA. 1. Aon nídh is féidir dom a dh'iarraidh, ná do mhacht- namh, chun mo shóláis, ní h-anso atá mo shúil leis, ach thall. Mar, dá mbéadh sólás an domhain go léir agam féin am' aonar, agus neart agam ar gach sórd pléisiúir a bheith agam, is deimhin nár bh'fhéidir dóibh seasamh abhfad dom. <L 130> D'á bhrígh sin, a chroídhe seo agam-sa, bíodh 'fhios agat ná fuil aon bhreith agat ar shólás iomlán a dh'fhagháil, ná ar phléisiúr fhírinneach a dh'fhagháil, ach i nDia, mar is é Dia sólás na mbocht agus taca na n-uiríseal. Fan leat go fóilín, a chroídhe seo agam-sa, fan leis an ngeallamhaint a thug Dia uaidh, agus beidh flúirse de gach aon tsaghas maitheasa thuas ins na flathais agat. Má chuireann tú dúil ró mhór i maitheasaíbh an tsaoghail seo caillfir na maitheasaí síoruidhe atá thuas ad' chóir. Dein úsáid de mhaitheasaíbh an tsaoghail seo. Cuir do dhúil i maitheasaíbh an tsaoghail eile. Ní féidir duit sásamh fhagháil i maitheasaíbh an tsaoghail seo. Ní chuige sin a chruthuigh Dia thú. 2. Dá mbéadh gach ar chruthuigh Dia de mhaitheasaíbh saoghalta agat, ní fhéadfá bheith séanmhar suairc d'á mbárr. I nDia féin, a chruthuigh iad go léir, atá do shéan agus do shuairceas. Ní h-é sin an séan agus an suairceas a chíd agus do mholaid muintir an tsaoghail seo atá gan chiall, agus do thugann grádh do'n tsaoghal so, ach an séan agus an suairceas le n-a bhfuil súil ag fíoraonaibh Chríost, agus go dtugtar blaiseadh beag díobh roim ré do dhaoinibh spioradálta, do lucht an chroídhe ghlain, ná bíonn a smuínte ach ins na flathais. Sólás folamh, sólás díombuan, iseadh gach sólás saoghalta. Sólás fírinneach, sólás séanmhar, iseadh an sólás a thugann an fhírinne do dhuine istigh 'n-a chroídhe. Beireann an duine démhóideach leis ins gach aon bhall an t-É is sólás fírinneach dó, 'sé sin Íosa Críost, agus bíonn sé ag caint leis mar seo: Bí am' aice, a Tighearna Íosa, ins gach áit agus ins gach am. <L 131> Gurab é sólás a bheidh agam-sa feasta 'ná mé bheith lán tsásta le gan sólás saoghalta ar bith a bheith agam. Agus má tógtar uaim do shólás-sa, leis, bíodh sé mar shólás thar gach sólás agam gur b'é sin do thoil naomhtha-sa, chun mé thriail, nídh atá do réir chirt. Óir, ní leanfaidh t'fhearg i gcómhnuidhe, ná ní bheidh tú ag bagairt phionóis do shíor. CAIBIDIOL A SEACHT-DÉAG. FÁG DO TRIOBLÓIDÍ FÉ DHIA. 1. An Tighearna.- A mhic, leig dómh-sa pé rud is maith liom a dhéanamh leat. Is eól dómh-sa cad is maith dhuit. Machtnamh duine iseadh dheineann tusa. I n-a lán neithe is í an aigne dhaona a leanann tú, agus an meón daona. An Seirbhíseach.- A Tighearna, is fíor an nídh a deirir. Is mó an t-aireachas a thugann Tusa dhom 'ná aon aireachas a dh'fhéadfainn féin a thabhairt dom féin. Tá an sgéal ana chontabharthach ag an t-é ná cuirfidh cúram a thrioblóidí go léir ort-sa. A Thighearna, dein do rogha cor a thabhairt dom ach go leanfaidh mo thoil dílis duit go daingean. Pé cor a thabharfair dom ní féidir dó a bheith ach go maith. 2. Má's toil leat mé bheith i ndorchadas, dé bheatha do ghrásta; agus má's toil leat mé bheith i solus, dé bheatha do ghrásta, leis. Má's deónuightheach leat sólás a thabhairt dom, dé bheatha do ghrásta, agus má's toil leat pionós a chur orm, dé bheatha do ghrásta choídhche. <L 132> 3. An Tighearna.- A mhic, siní an aigne is ceart duit a bheith agat, má's maith leat siúbhal dom' réir-se. Is ceart duit bheith ollamh, mar a chéile, ar phionós a dh'fhulang nó ar shólás a ghlacadh; ar bheith dealbh nó ar bheith lán de shaidhbhreas. 4. An Seirbhíseach.- A Tighearna, táim lán tsásta, pé rud is maith leat a theacht orm é dh'fhulang ar do shon-sa. Glacfad olc agus maith as do láimh, mar a chéile. Glacfad searbh agus milis; áthas agus dólás; agus pé rud a thuitfidh amach dom geóbhad a bhuidheachas leat. Ach aon nídh amháin; cimeád mé ó'n bpeaca, agus ansan ní bheidh beann agam ar an mbás ná ar ifrean. CAIBIDIOL A h-OCHT-DÉAG. TÁ ORAINN TRIOBLÓIDÍ AN TSAOGHAIL SEO DH'FHULANG GO FOIDHNEACH DO RÉIR AN TSAMPLA A TUG CRÍOST DÚINN. 1. An Tighearna.- A mhic, do thánag-sa anuas as na flathais chun tusa shábháil. Do ghlacas orm do dhoch- raidí. Níor ghádh dhom é; ach do dheineas é le grádh dhuit-se, i dtreó go múinfinn foidhne dhuit agus go bhfuilingeóchthá trioblóidí an tsaoghail seo gan fearg a ghlacadh 'n-a gcoinnibh. Ó'n uair a rugadh Mé go dtí uair mo bháis ar an gcrois ní rabhas gan pionós agam le fulang. Bhí neithe riachtanacha na beatha so i n-easnamh orm go mór. Bhítí ag gearán orm go minic go cruaidh, gan chúis. Do tugtí tarcuisne agus droch chaint dom, <L 133> agus do ghlacainn go réidh iad. Dheininn tairbhe, agus do tugtí mí-bhuidheachas dom. Dheininn mírbhuiltí, agus gheibhinn diamhasla. Thugainn teagasg, agus do tugtí droch mhúineadh dhom. 2. An Seirbhíseach.- A Tighearna, ó bhís-se foidh- neach an fhaid a bhís ar an saoghal, agus ó dheinis toil t' Athar Síoruidhe do chómhlíonadh leis an bhfoidhne sin; is ceart go ndéanfadh peacach bocht mí-fhortiúnach de m' shaghas-sa mé féin d'iomchar le foidhne, chun do thoile-se do chómhlíonadh, agus trioblóidí na beatha truaillighthe seo d'fhulang ar mhaithe le m' anam, pé faid is toil leat-sa féin é. Mar, bíodh go bhfuil an bheatha so trioblóideach, tá luacht saothair le fagháil go maith aisti mar gheall ar do ghrásta-sa; agus mar gheall ar do shampla agus ar shampla do naomh, ní'l sí ró dhian ar dhaoinibh laga, ná ró dhorcha. D'á éaghmuis sin, tá beatha an duine níos sólásaighe anois 'ná mar a bhí sí sa tsean dlíghe, nuair a bhí dóirse na bhflathas dúnta, agus slíghe an duine chun Dé níba dhorcha, agus gan ach fíor-bheagán daoine ag lorg na slíghe. Agus an beagán san féin, na fíoraoin a bhí le saoradh, níor bh' fhéidir dóibh dul isteach i bhflathas Dé go dtí gur fhuilingis-se do Pháis, agus gur dhíolais, le d'bhás naomhtha, na fiacha. 3. Ó, cad é an buidheachas atá ag dul duit uaim-se mar gheall air gur thaisbeánais dom, agus dos na fíoraonaibh go léir, slíghe mhaith, slíghe dhíreach, isteach i rígheacht na bhflathas! Mar, is í do bheatha-sa an tslíghe dhúinne; agus le fadfhulang naomtha atáimíd ag cur na slíghe sin dínn ag triall ort, agus is Tú ár gcoróinn. Mura mbéadh Tusa do dhul rómhainn amach, ag tais- <L 134> beáint na slíghe dhúinn, cé chuirfeadh aon tsuim sa tslíghe? Mo chreach chráidhte, is mó duine dh'fhanfadh abhfad siar mura mbéadh an sampla uasal a chonnacadar uait-se. Féach, táimíd neamhshuimeamhail go leór i n-aimhdheóin a bhfuil tabhartha agat dúinn de theagasg agus de mhírbhuiltíbh. Conus a bhéadh an sgéal againn dá mba ná tabharfaí dhúinn an solus san go léir chun Tú a leanmhaint? CAIBIDIOL A NAOI-DÉAG. CUIR SUAS LE h-ÉAGCÓIR. FÉACH CÉ h-É ATÁ FOIDHNEACH DÁIRÍRIBH. 1. An Tighearna.- Cad é sin agat d'á rádh, a mhic? Cuir uait an ceisneamh. Cuimhnigh ar ar fhuilingeas-sa agus ar ar fhuilingeadar na naoimh. Níor dheinis-se troid go fuil fós. Fulang suarach atá agat-sa 'á dhéanamh seachas na neithe móra dh'fhuilingeadar súd; seachas na cathana diana a cuireadh ortha; seachas an crádh déarmhar a deineadh ortha; seachas na mílte cruadhtan agus na mílte pionós a cuireadh ortha. Cuimhnigh ar na docharaibh móra a dh'fhuiling daoine eile, agus ní chuirfir oiread suime ins na neithibh beaga suaracha a tugtar duit féin le fulang. Agus mura bhféachaid siad suarach ad' shúilibh-se, seachain le h-eagla gur b'é do neamhfhoidhne féin fé ndeár é sin. Bídís beag nó mór, fuiling iad. Dein an fhoidhne. 2. D'á mhéid foidhne a dhéanfair iseadh is fearr do <L 135> chiall, agus iseadh is mó a bheidh do luacht saothair; agus iseadh is lúgha a mhothóchair an pian, leis, mar beidh t' aigne ollamh dó, socair air. Ná h-abair: Ní fhéadfainn cur suas le rud de'n tsórd san ó n-a leithéid sin de dhuine. Ní ceart dom rud de'n tsórd san a dh'fhulang. Tá éagcóir mhór déanta aige orm. Agus tá neithe aige 'á chur am' leith nár chuimhnigheas riamh ortha. Dá mb' aoinne eile dhéanfadh é ba chuma liom. D'fhuilingeóchainn é mar ba cheart. Ach é sin! Machtnamh gan chiall iseadh machtnamh de'n tsórd san. An t-é mhachtnuigheann ar an gcuma san, ní h-ar an bhfoidhne a bhíonn sé ag cuimhneamh, ná ar an t-É a dhíolfaidh tuarastal na foidhne. Is ar na daoine a dhein an éagcóir air a bhíonn sé ag cuimhneamh; agus ar an éagcóir; agus air féin. 3. Ní duine foidhneach i n-aon chor an t-é ná fuiling- eóchaidh ach an rud is maith leis féin; agus chómh fada agus is maith leis féin; agus ó'n nduine is maith leis féin. An t-é go bhfuil an fhoidhne cheart aige is cuma leis cé uaidh go bhfaighidh sé rud le fulang, cé'cu ó n'uacht- arán féin, nó ó n-a chómhalta, nó ó dhuine fé n-a bhun; cé'cu ó dheagh dhuine nó ó dhroch dhuine, ó dhuine mhacánta nó ó chuirptheach, a gheóbhaidh sé é. Pé beag mór a gheóbhaidh sé le fulang, pé minic anamh a gheóbhaidh sé é, pé saghas duine, nó pé saghas créatúra, a thabharfaidh an nídh sin dó le fulang, is amach a' láimh Dé a ghlacfaidh sé é, agus is le grádh do Dhia fhuilingeóchaidh sé é. Beidh sé buidheach de Dhia mar gheall air, agus tuigfidh sé i n' aigne gur saidhbhreas mór é. Mar, aon nídh a fuilingtear le grádh do Dhia, an nídh <L 136> is lúgha ar bith, ní féidir é dhul gan luacht saothair i láthair Dé. 4. Bí-se, d'á bhrígh sin, ollamh agus gléasta i gcóir an chatha má's maith leat buadh bheith agat. Ní féidir duit coróinn na foidhne bheith agat gan cath. Mura maith leat fulang ní maith leat an choróinn fhagháil. Má's maith leat an choróinn fhagháil troid go cródha, fuiling go foidhneach. Gan saothar ní gheibhtear suaimhneas. Gan cath ní beirtear buadh. An Seirbhíseach.- A Thighearna, an rud is dóich liom is dodhéanta dhom do réir nádúra, bíodh sé sodhéanta dhom tré neart do ghrásta-sa. Is eól duit-se gur beag fhéadaim a dh'fhulang, agus gur luath ar lár mé nuair a ghabhann rud beag am' choinnibh. Pé duaidhnéis ná trioblóid a thiocfaidh orm bíodh sé i n' adhbhar áthais dom feasta, agus i n' adhbhar sóláis, ar do shon-sa, mar is é leas m' anama, gan amhras, trioblóidí dh'fhulang ar do shon. CAIBIDIOL A FICHE. ADMHUIGHMÍS ÁR LAIGE FÉIN, AGUS MACHT- NUIGHMÍS AR MHÍ-FHORTIÚN NA BEATHA SO. 1. An Seirbhíseach.- Admhóchad am' choinnibh féin mo neamhfhíoraontacht. Admhóchad duit-se, a Thighearna, m'easba nirt. <L 137> Is minic gur rud suarach a chuireann lagspridíghe orm agus seirbhthean. Cuirim rómham beart chródha dhéanamh, ach nuair a thagann cath orm, agus gan é ró dhian féin, bím i nguais ana mhór. Is rud ana shuarach, go minic, a tharraingeann cath uathbhásach orm. Agus nuair a mheasaim mé féin ar láimh shábhála nách mór, baintear de m' bunaibh mé, nó geall leis, gan choinne, agus ní le fogha ró láidir é. 2. Féach, a Tighearna, táim lag, gan bhrígh, ar gach aon tsaghas cuma, mar is eól duit. Dein trócaire agus tarraing mé as an ndraoib, le h-eagla go gceangalóchainn ann, le h-eagla go bhfanfainn ar lár ar fad. Sidé a chuireann i ndiaigh mo chúil mé go minic ad' láthair, agus do mhilleann mé, a rádh go bhfuilim chómh tugtha do thuitim, agus chómh lag i gcoinnibh m' ainmhianta. Bíodh ná tugaim toil dóibh ar fad, san am gcéadna bím ciapaithe cráidhte acu, agus iad ag cur orm coitchianta, agus is truagh an sgéal é duine bheith i gcómhnuidhe ag iomaigh leó. Taisbeántar dom mo laige nuair a thagaid na droch smuínte grána so chúgham, mar is ró fhuiriste leó teacht agus is ana dheacair iad do dhíbirt. 3. Deónuigh, a Dhia chómhachtaigh Isráeil, a sgiath chosanta na bhfíoraon, féachaint le truagh orm-sa, do sheirbhíseach bhocht, agus ar an gcruadhtan 'n-a bhfuilim sáidhte chómh daingean, agus cabhair agus congnamh a thabhairt dom ins gach greim d'á ghéire. "An greim is géire, Dia 'ghá réidhteach!" <L 138> Neartuigh mé le neart ó neamh, le h-eagla go bhféadfadh an seanduine, an cholann chlaon ná fuil fé lán-smacht na spioraide fós, an lámh uachtair a dh'fhagháil orm. Neartuigh 'n-a choinnibh mé, a Thighearna, mar ní foláir an cath do chimeád ar siúbhal 'n-a choin- nibh an fhaid a bheidh anál agam 'á tharrang ar an saoghal mí-fhortiúnach so. Ó, cad é mar shaoghal! Cad é mar ná fuil ann ar fad ach trioblóid agus mí-fhortiún agus ceilg namhad ar an uile thaobh. Ní túisge a bhíonn trioblóid curtha dhé ag duine 'ná siúd chuige trioblóid eile, agus ní túisge a bhíonn cath curtha dhé aige 'ná siúd istigh i lár catha eile é. Ní h-eadh, ach siúd go minic a lán acu ag teacht i n-aonfheacht air agus gan coinne aige leó. 4. Agus conus is féidir do dhuine aon ghreann a bheith aige ar an mbeatha so atá chómh líonta de phian- taibh agus de thrioblóidíbh agus de mhí-fhortiún? Conus is féidir beatha thabhairt i n-aon chor ar bheatha as a mbíonn breóiteacht agus pláigh agus trúigeana báis ag fás coitchianta? Ní beatha í, ach saighseana báis. Agus féach, tugtar grádh dhi. Agus tá a lán daoine a loirgeann a n-áthas go léir inti. Bíonn a lán ag cáine an tsaoghail, 'ghá rádh ná fuil ann ach feall agus calaois. 'N-a thaobh san a's uile ní maith leó sgaramhaint leis mar shaoghal. Tá an greim ró dhaingean ag na h-ainmhiantaibh ortha. Tá neithe, ámhthach, a chuireann fhiachaint ortha grádh thabhairt do'n tsaoghal, agus neithe eile a chuireann fhiachaint ortha gráin a bheith acu air. Mian na colna, mian na súl, mian na h-aigne, 'sé sin uabhar na beatha so, siniad na neithe a chuireann <L 139> fhiachaint ar dhaoine grádh thabhairt do'n tsaoghal. Ach "gol an gháire," na pianta a thagann ó thoil a thabh- airt dos na mianaibh sin, siniad na neithe a chuireann fhiachaint ar dhaoine fuath a thabhairt do'n tsaoghal agus gráin a bheith acu air. 5. Ach foraoir! Buadhann an grádh ar an bhfuath acu. Claoidheann an droch phléisiúr an aigne atá tugtha do'n tsaoghal. Is pléisiúr leis an aigne sin bheith fé smacht na colna. Ní fheiceann an aigne sin, ná ní bhlaiseann sí, aoibhneas Dé ná suairceas na fíoraontachta. Ach an mhuintir a thugann fuath i gceart do'n tsaoghal agus gur b'é a mian maireachtaint do Dhia fé riaghail bheannuighthe, tuigid siad san cad a bhaineann leis an suairceas naomhtha atá geallta do lucht an tsaoghail do shéanadh dáiríribh, agus tuigid siad, leis, go h-áluinn, an feall atá ag aicme an tsaoghail 'á dhéanamh ortha féin, agus an dearmhad atá ortha. CAIBIDIOL A h-AON AGUS FICHE. IS AR DHIA FÉIN, TAR GACH MAITH AGUS THAR GACH TABHARTAS, IS CEART DO'N DUINE A AIGNE DO SHOCARÚ. 1. An Seirbhíseach.- Ins gach nídh, agus thar gach nídh, bíodh do shuaimhneas sa Tighearna agat, a anam so agam-sa, mar is é an Tighearna suaimhneas síoruidhe na naomh. Tabhair dómh-sa, a Íosa ró mhilis, ró ghrádhmhar, mo shuaimhneas a dh'fhagháil ionat-sa thar gach nídh d'ár <L 140> chruthuigh Dia; thar gach sláinte agus maise; thar gach glóire agus onóir; thar gach cómhacht agus gradam; thar gach eolus agus oilteacht; thar gach saidhbhreas agus ealadhain; thar gach áthas agus lúthgháir; thar gach cáil agus moladh; thar gach suairceas agus sólás; thar gach nídh n-a bhfuil súil leis, nó geallamhaint; thar gach luacht saothair agus thar gach mian. Thar gach tabharthas agus tíodhlaice d'ár féidir duit a thabhairt do'n duine ná do chur isteach ann; thar gach aoibhneas agus gáirdeachas d'ár féidir d'aigne an duine a ghlacadh ná a mhothú. I n-aon fhocal amháin, thar na h-aingil agus na h-árd- aingil agus mór shlóighte na bhflathas go léir; thar gach nídh sofheisgthe agus dofheisgthe, agus thar an uile nídh nách Tusa féin, a Tighearna Dia. 2. Mar, is Tusa, a Tighearna Dia, is fearr, thar an uile nídh; is Tusa amháin is aoirde; is Tusa amháin is cómhachtaighe; is Tusa amháin is lán-tsásamh dúinn; is Tusa amháin is lán-mhísleacht agus is lán-tsólás dúinn. Is Tusa amháin is lán áluinn agus is lán ghrádhmhar; is Tusa amháin atá uasal glórmhar thar gach uile nídh. Ionat-sa amháin atá gach maith, i n-aonfheacht agus i n-iomláine, agus do bhí riamh, agus do bheidh. D'á bhrígh sin, aon nídh, nách Tú féin, a thabharfair dómh-sa, nó aon nídh d'fhoillseóchair dom ad' thaobh féin, nó do gheallfair dom, an fhaid ná feicim nó ná faighim Tú féin, is ró bheag é. Mar, go deimhin ní féidir dom' chroídhe fíor shuaimh- neas d'fhagháil, ná bheith lán tsásta, gan eirighe os cionn do thabharthaistí go léir, agus os cionn gach créatúra, agus stad ionat-sa féin. 3. Ó, a Tighearna Íosa Críost, is Tú mo Chéile! Is <L 141> Tú mo ghrádh! Is Tú mo stór geal, glan! Is Tú rí na cruinne! Cé thabharfaidh dom dhá sgiathán agus cead gluaiste go dtéighead ag triall ort agus go bhfanad agat! Ó, cathain a tabharfar dom, go h-iomlán, caoi ar a dh'fheisgint cad é an t-aoibhneas atá ionat-sa, a Tighearna Dia? Cathain a chruinneóchad mo mhachtnamh, go h-iomlán, ionat-sa, i dtreó, le grádh dhuit-se, ná mothóchad mé féin i n-aon chor, ach Tusa amháin, lastuas de gach mothú agus de gach machtnamh, ar chuma nách é gach aoinne a thuigeann? Ach anois deinim osnadh go minic, agus is go buartha a dh'fhuilingim mo mhí-ádh. Mar tagann a lán droch neithe crosta orm sa tsaoghal mhí-fhortiúnach so, agus cuirid siad buaireamh orm agus brón agus dorchadas. Cuirid siad cosg liom go minic, agus bíd siad am' chur amú agus am' mhealladh agus am' chimeád siar ó theacht chúghat-sa le h-éasgacht, chun go dtogfá idir do dhá láimh mé, agus go dtabharfá dhom an t-aoibhneas a thugann Tú d'anamnachaibh na bhfíoraon. Géill, a Tighearna, dom' osnadh, agus dom' uaig- neas ar an saoghal so. Ó, a Íosa, a sholus na glóire síoruidhe, a shólás anama an deóraidhe, ní fhéadann mo bhéal labhairt leat, ach labhrann ciúnas mo chruadhtain leat. Cad é an fhaid a bheidh mo Tighearna gan teacht chúgham? Is mé a sheirbhíseach bhocht; tagadh Sé chúgham agus cuireadh Sé áthas orm. Síneadh Sé a lámh chúgham agus tógadh Sé as gach guais mé. Tar chúgham! Tar chúgham! Gan Tusa ní'l lá <L 142> áthais ná uair a' chloig áthais agam, mar is Tusa m' áthas-sa, agus gan Tusa is bórd lom mo bhórd. Is duine gan áird mé, agus is i mbraighdineas atáim, agus mo ghéaga ceangailte, go dtí go dtiocfair-se agus go leigfir solus do ghné orm, agus go dtabhar- fair fuasgailt orm, agus go dtaisbeánfair do ghnúis ró ghrádhmhar dom. 5. Loirgeadh daoine eile a rogha rud ad' inead-sa; ní shásuigheann aon nídh eile mise ná ní shásóchaidh, ach Tusa féin, mar is Tú mo Dhia agus mo dhóchas, agus is Tú an bheatha shíoruidhe. Ní éistfead ná ní stadfad de m' ghuidhe go dtí go bhfillfidh do ghrásta orm agus go labharfair féin liom istigh am' chroídhe. 6. An Tighearna.- Féach, táim anso. Féach agat anso Mé, mar do ghlaodhais orm. Do dheóracha, agus do mhian, agus t'úmhluigheacht, agus do dhólás chroídhe, isiad do bhog Mé agus do thug ag triall ort Mé. 7. An Seirbhíseach.- Agus dubhart: A Tighearna, do ghlaodhas ort, agus ba mhian liom Tú bheith agam, agus bhíos ollamh ar gach nídh do chaitheamh uaim ar do shon. Agus is Tú féin do sprioc mé ar dtúis chun go loirgeóchainn Tú. Moladh a's buidheachas leat, a Tighearna! Do dheinis an mhaith so dod' sheirbhíseach as líonmhaireacht do thrócaire. Cad tá agat' sheirbhíseach le rádh os do chómhair ach é féin d'úmhlú go h-íseal ad' láthair, agus cuimhneamh i gcómhnuidhe ar a pheacaíbh féin agus ar a olcas. Óir ní'l do mhacshamhail ar a bhfuil de neithibh iongan- tacha ar neamh ná ar talamh. Tá t'oibreacha sár-mhaith, táid do bhreitheamhantaisí ceart, agus is é do leamhnú do riaghlann gach uile nídh. <L 143> Moladh agus glóire d'á bhrígh sin leat, a Eagna an Athar. Moladh agus buidheachas leat ó m' béal-sa agus ó m' anam, agus ó gach nídh d'ár chruthuigh Dia! CAIBIDIOL A DÓ AGUS FICHE. CUIMHNIGHMÍS AR NA TABHARTAISTÍBH LÍONMHARA ATÁ AGAINN Ó DHIA. 1. An Seirbhíseach.- Osgail, a Tighearna, mo chroídhe chun eoluis ar do dhlíghe, agus múin dom conus siúbhal do réir t'aitheanta. Tabhair dhom go dtuigfinn do thoil, agus go gcim- eádfainn am' chuimhne, le h-uraim ana mhór agus le h-aireachas mór, na tabharthaistí atá bronnta agat orm, iad go léir i n-aonfheacht agus gach tabharthas díobh fé leith, i dtreó go dtabharfainn duit feasta an buidh- eachas is ceart. Is eól dom, ámhthach, agus admhuighim é, ná fuil ar mo chumas buidheachas molta mar is cóir do thabhairt duit, dá mba mar gheall ar an bpúnc is lúgha acu é. Is lúgha mise féin 'ná aon mhaith d'ár bhronnais orm, agus nuair a mhachtnuighim ar do mhórdhacht-sa tagann uathbhás orm. 2. Gach nídh d'á bhfuil againn, i gcorp agus i n-anam, istigh i n-ár n-aigne agus lasmuich, do réir nádúra agus os cionn nádúra, is uait-se do fuaramair é. Taisbeánaid na neithe sin go léir méid do dheagh- mhéinne, méid do ghrádha dhúinn, méid do mhaitheasa, agus gur uait atá gach maith faghálta againn. Bíodh go bhfuair duine breis seachas duine eile, is <L 144> uait-se a fuaradh idir bheag agus mór, agus gan Tusa níor bh'fhéidir an blúire ba lúgha fhagháil. An t-é is mó do fuair, ní féidir dó maoidheamh as d'á bhíthinn féin, ná bheith mórchúiseach os cionn daoine eile, ná bheith tarcuisneach leis an t-é ná fuair puinn. Mar an t-é is lúgha a ghlacfaidh aon chreideamhaint chuige féin sa sgéal, agus is mó d'úmhlóchaidh é féin agus gheóbhaidh a bhuidheachas le Dia, siné an t-é is fearr agus is aoirde. An t-é a thuigeann i n'aigne gur b'é féin an duine is suaraighe ameasg daoine, agus is lúgha ceart chun onóra, siné an t-é is oireamhnaighe chun tabharthaistí móra dh'fhagháil ó Dhia. 3. An t-é, ámhthach, nár tugadh dó ach an beagán, ní ceart dó bheith duairc ná míchéadfach, ná bheith ag for- mad leis an t-é a fuair an mhór-chuid. Féachaint chúghat-sa iseadh is ceart dó, agus bheith ag moladh do mhaitheasa, mar go dtugann Tú do thabharthaistí uait chómh fial, chómh deaghmhéinneach, i n-aisge, gan toradh agat ar dhuine seachas duine. Is uait a thagann gach nídh, agus d'á bhrígh sin is dual duit moladh ins gach nídh. Is duit is eól cad is maith a thabhairt do gach duine, agus cad fá an beagán a bheith ag duine agus an mórán ag duine eile. Ní h-againne atá an nídh sin do thuisgint ach agat-sa, mar is Tú a chíonn go soiléir cad atá tuillte ag gach duine fé leith. 4. Uime sin, a Tighearna, measaim féin gur tabharthas mór ó Dhia gan a bheith ag duine ach an beagán d'aon nídh a tharraingeóchadh moladh ó bhéalaibh daoine air. Agus measaim, má mhachtnuigheann duine ar a shuaraigh- eacht féin agus ar a dhealbhas, i n-inead bheith duairc ná dubrónach mar gheall air, gur b'amhlaidh is ceart <L 145> dó áthas mór a bheith air mar gheall air, agus sásamh aigne, mar gur thoghais-se, a Tighearna Dia, mar cháirde fé leith dhuit féin, na daoine bochta, agus na daoine uirísle, agus na daoine ná fuil aon mheas ag an saoghal so ortha. Féach na h-Aspoil féin. Chuiris suas 'n-a ríghthibh iad os cionn an domhain go léir. (Bíodh gur dhaoine bochta iad.) Agus fós do ghabhadar tríd an saoghal gan ghearán. Bhíodar chómh h-úmhal, chómh caoin sin, gan mhailís gan mheang, gur b'áthas leó tarcuisne dh'fhulang ar son t'ainime-se, agus an rud go mbíonn gráin ag an saoghal air go nglacaidís é le fonn mór. 5. D'á bhrígh sin, an t-é go bhfuil grádh aige dhuit-se, agus a thuigeann do mhór-mhaitheas agus do thabharthaistí, ní ceart d'aon nídh oiread áthais a chur air agus a chuir- eann déanamh do thoile 'n-a thaobh féin air, agus an ceapadh atá déanta agat dó i gcóir na síoruidheachta. Ba chóir go gcuirfeadh an nídh sin oiread san áthais air, agus go dtabharfadh sé oiread san sóláis dó, go mbéadh sé chómh sásta le bheith ar an nduine ba lúgha agus fhéadfadh aoinne bheith, le bheith ar an nduine ba mhó; Agus go mbéadh sé chómh mór ar a shuaimhneas i n-áit dheirigh agus bhéadh sé i n-áit thosaigh; chómh sásta le bheith fé dhroch mheas agus fé neamhshuim, agus bhéadh sé dá mb' i n-onóir agus i n-uachtaránacht a bhéad sé os cionn daoine eile. Mar, is ceart dó do thoil-se, agus grádh do t'onóir do chur os cionn gach uile nídh, agus níos mó sóláis agus áthais a dh'fhagháil sa méid sin 'ná i n-aon tabharthaistíbh atá tabhartha agat dó, ná le tabhairt agat dó. <L 146> CAIBIDIOL A TRÍ AGUS FICHE. CONUS AN TSÍOTHCHÁIN DO LORG. 1. An Tighearna.- A mhic, tabharfad eolus anois duit ar bhóthar na síothchána agus na fíor-shaoirse. 2. An Seirbhíseach.- Dein, a Tighearna, an nídh sin adeirir, mar is ro mhaith liom-sa é chlos. 3. An Tighearna.- Foghluim, a mhic, bheith níos tugtha chun toile duine eile dhéanamh ná chun do thoile féin a dhéanamh. Togh, i gcómhnuidhe, an beagán a bheith agat níos túisge 'ná an mórán a bheith agat. Loirg, i gcómhnuidhe, an áit is ísle, agus bheith fé bhun gach aoinne. Iarr, i gcómhnuidhe, agus guidh, go ndéanfaí toil Dé at' thaobh. Féach, an t-é a dheineann mar sin tá sé ar thalamh na síothchána agus an tsuaimhnis. 4. An Seirbhíseach.- A Tighearna, is gearr an chaint í sin ráidhte agat, ach tá mórán fíoraontachta ar iomchar aici. Tá sí beag le labhairt, ach tá sí lán de bhrígh, agus tá toradh saidhbhir uirthi. Dá bhféadainn-se beart a dhéanamh do réir na cainte sin, ní bhéadh sé chómh fuiriste mé chur tré n-a chéile. Mar, nuair a mhothuighim mé féin tré n-a chéile agus ualach ar m' aigne, ní fada go bhfeicim go mbím tar éis imtheacht ó'n dteagasg san. Ach Tusa, ó's duit is féidir gach uile nídh, agus o's mian leat i gcómhnuidhe leas anama an duine, méad- uigh do ghrásta chúgham, ionus go dtiocfaidh liom <L 147> beart a dhéanamh do réir do chainte, agus leas mh'anama dhéanamh. GUIDHE I gcoinnibh droch smuínte. A Thighearna Dia, ná h-imthigh abhfad uaim. A Dhia, féach orm agus cabhruigh liom: mar tá mórán smuínte eirighthe am' aigne, agus mórán eagla, agus tá mo chroídhe d'á chéasadh acu. Conus a gheóbhad tríotha slán? Conus a bhrisfead tríotha? "Raghad-sa rómhat amach," adeirir, "agus leagfad ar lár cómhachta móra an domhain. Osgalóchad geataí na carcrach agus nochtfad duit neithe diamhara atá i bhfolach uait." Go ndeinir sin, a Tighearna! Go labhrair, agus go sguabair as do radharc an uile shaghas droch smuínte. Sidé mo dhóchas agus m' aon tsólás, ruith ag triall ort-sa i ngach trioblóid, mo mhainighin a beith agam asat-sa, glaodhach ort ó lár mo chroídhe, agus bheith ag brath go foidhneach ar do chabhair shólásach. GUIDHE A d'iarraidh soluis aigne. Foillsigh mé, a Íosa ró mhaith, le gileacht soluis aigne, agus díbir amach as mo chroídhe gach doircheacht. Cuir srian le fánaigheacht m' aigne, agus smachtuigh na droch neithe seo atá ag cur orm chómh dian. Troid go láidir ar mo shon agus buaidh ar na droch bheithidhigh seo, na droch mhianta mealltacha so, adeirim; ionus go ndéanfaí síothcháin tré d' chómhacht, agus go <L 148> molfaí Thú go mór ad' ríghtheaghlach naomhtha, 'sé sin, i gcoinsias ghlan. Tabhair órdú do'n ghaoith agus do'n stoirm. Abair leis an bhfaraige, Bí socair. Abair leis an ngaoith adtuaidh, Ná séid. Ansan beidh ciúnas mór ann. Cuir amach chúghainn do sholus agus t'fhírinne, agus soillsíghdís ar an dtalamh; óir is talamh faon folamh mise go ndeinir-se mé shoillsiú. Sgaoil chúgham anuas do ghrásta. Sgaoil drúcht ó neamh fé m' chroídhe. Leig uisge na cráibhtheachta amach go bhfliuchaidh sé an talamh, i dtreó go dtiocfaidh an toradh maith, an toradh fóghanta. Árduigh suas an aigne seo atá brúighte fé ualach peacaí, agus daingnigh mo mhian go léir ar shólás na bhflathas, i dtreó, nuair a bhlaisfead mísleacht an aoibhnis atá thuas ná fanfaidh aon toradh agam ar neithibh saoghalta. Tóg chun siúbhail mé agus sgar mé le gach sólás díom- buan, le gach sólás d'á dtagann ó neithibh saoghalta. Ní féidir d'aon nídh a cruthuigheadh m' aigne shásamh i gceart, ná suaimhneas ná sólás iomlán do chur orm. Táthuigh mé go daingean leat féin fé cheangal do ghrádha, mar is Tú amháin is sásamh do'n t-é go bhfuil grádh aige dhuit, agus gan Tú is neamhnídh gach uile nídh. CAIBIDIOL A CEATHAIR AGUS FICHE. SEACHAIN FIAFRAIGHTHEACHT I DTAOBH BEATHA DHUINE EILE. 1. An Tighearna.- A mhic, ná bí fiafraightheach, agus ná glac ort cúram baoth. <L 149> Cad é sin duit-se so ná súd? Lean-se Mise. Cad é sin duit-se cé'cu mar seo nó mar siúd atá a leithéid seo de dhuine, nó an mar sin nó mar siúd a dheineann sé, nó do labhrann sé? Ní gádh dhuit-se freagairt do dhaoinibh eile. Is duit féin a chaithfir freagairt. Cad chuige dhuit baint leó, mar sin? Féach, aithnighim-se iad go léir. Chím gach uile nídh fé'n ngréin. Is eól dom conus 'tá an sgéal ag gach duine fé leith, a smuíneamh, an nídh atá uaidh, agus cad í an aidhm atá curtha roimis aige. Fágtar fúm-sa, d'á bhrígh sin, gach uile nídh. Dein-se do shuaimhneas a cheapadh, agus leig d'fhear an toir- misg bheith ag déanamh toirmisg oiread agus is maith leis é. Is air féin a thiocfaidh pé rud a déarfaidh sé nó a dhéanfaidh sé, mar ní féidir dó an dubh a chur 'n-a gheal orm-sa. Ná cuir suim i mór-chlú; ná i mór-shluagh carad. Ná bíodh dúil agat i ngrádh daoine dhuit. Tá dul amú ana mhór ins na neithibh sin, agus dorch- adas croídhe. Do labharfainn-se mo bhriathar leat go fonnamhar agus do nochtfainn duit neithe atá fé cheilt, dá ndeinteá faire ar mo theacht chúghat, agus dorus do chroídhe a bheith osgailte agat dom. Tabhair aire dhuit, agus dein faire agus úrnuighthe, agus úmhluigh tú féin ins gach uile nídh. <L 150> CAIBIDIOL A CÚIG AGUS FICHE. NA NEITE A THUGANN SÍOTHCHÁIN AIGNE DO DHUINE GO DAINGEAN, AGUS FÍOR DHUL AR AGHAIDH. 1. An Tighearna.- A mhic, is mise adubhairt, Fágaim agaibh mo shíothcháin. Tugaim daoibh mo shíothcháin. Ní mar a thugann an saoghal a thugaim-se. Taithneann an tsíothcháin le gach aoinne, ach ní h-é gach aoinne a chuireann suim ins na neithibh a bhaineann le fíor-shíothcháin. Is ag lucht na h-úmhluigheachta agus na ceannsachta a bhíonn mo shíothcháin-se. Is i mór-chuid foidhne a bheidh síothcháin le fagháil agat-sa. Má éisteann tú liom-sa, agus má dheineann tú mo chómhairle, beidh ar do chumas mórán síothchána bheith agat. 2. An Seirbhíseach.- Agus cad 'tá agam le déanamh, a Thighearna? 3. An Tighearna.- Ins gach uile nídh tabhair aire dhuit féin, do'n rud a bheidh agat 'á dhéanamh, agus do'n rud a bheidh agat 'á rádh; agus ná bíodh d'aidhm agat choídhche ach so, go ndéanfá Mise shásamh, agus, lasmuich dhíom-sa, gur chuma leat cad a dhéanfadh aon nídh ar bith. Ansan, ná tabhair breith obann ar chaint ná ar ghníomh an fhir thall, agus ná bíodh aon bhaint agat le gnóthaíbh ná baineann leat. Má dheineann tú an chómhairle sin ní curfar puinn tré chéile aigne ort, nó is anamh a curfar. Ach i dtaobh gan aon bhuaireamh aigne do theacht choídhche ar dhuine, ná aon ghearán croídhe ná cuirp, <L 151> ní h-ar an saoghal so is féidir an nídh sin, ach ar staid an tsuaimhnis shíoruidhe. Ná meas, d'á bhrígh sin, go bhfuil fíor-shíothcháin faghálta agat nuair ná mothuigheann tú aon ualach ag cur ort; agus ná meas go bhfuil gach aon nídh go maith nuair ná mothuigheann tú aoinne ag gabháil at' choinnibh. Agus ná meas go bhfuil gach nídh 'n-a cheart toisg gach nídh bheith do réir do thoile-se. Agus ná meas gur mór le rádh thú féin, ná go bhfuil grádh fé leith ag Dia dhuit, má mhothuigheann tú cráibh- theacht mhór ionat agus suairceas. Ní h-ins na neithibh sin atá grádh fírinneach do'n fhíoraontacht, ná dul an duine ar aghaidh i ndílse spioradáltachta. 4. An Seirbhíseach.- Agus cad ann, a Tighearna? 5. An Tighearna.- I gcur do thoile, ó chroídhe go h-iomlán, le toil Dé, gan aidhm ar bith agat ar aon nídh a bhainfeadh leat féin, a bheag ná a mhór, ar an saoghal so ná ar an saoghal eile,. I dtreó gur chuma leat ádh nó mí-ádh do theacht ort, agus go nglacfá gach taobh acu leis an aigne chéadna, agus go ngeóbhtha a mbuidheachas le Dia mar a chéile díreach. Má eirigheann leat neart aigne agus fadfhulang agus mainighin a' Dia bheith agat, i dtreó, bíodh ná fág- far aon tsólás spioradálta agat, go mbeidh do chroídhe ollamh chun san, agus níos mó'ná san, a dh'fhulang, agus ná beidh tú ag dul ar do chosaint féin, agus 'ghá rádh nách ceart a dh'iarraidh ort oiread san a dh'fhulang, ach go n-admhóchair Mise bheith ceart ins gach nídh, agus go molfair mo naomhthacht; ansan iseadh bheidh do chos ar an mbóthar gceart chun na síothchána, agus dóchas deimhnightheach agat go bhfeicfir mo ghnúis-se airís i n-aoibhneas. <L 152> Ach má thagann leat neamhshuim i gceart do chur ionat féin, tuig at' aigne gur b'shiné uair a bheidh síothcháin aigne i gceart agat, chómh fada agus is féidir duit i n-aon chor é, an fhaid a bheidh tú ar an saoghal so. CAIBIDIOL A SÉ AGUS FICHE. TUGANN GUIDHE CHUN DÉ, DO'N AIGNE ATÁ SGARTHA Ó'N SAOGHAL, TÓGÁILT CINN NÁ TUGANN LÉIGHEADH LEABHAR DI. 1. An Seirbhíseach.- A Thighearna, is é an fíoraon gan locht ná bogann a aigne choídhche de neithibh spioradálta, ach do ghabhann tré bhuaireamh gan nídh ar bith a bheith ag déanamh buartha dhó; agus ní le neamhshuim a dheineann sé é, ná le mairbhitíghe aigne, ach leis an mbuadh a bhíonn ar an aigne a bhíonn sgartha ó'n saoghal agus ná bíonn greim claon ag aon nídh saoghalta uirthi. 2. Aithchim ort, a Tighearna ró mhaith, mé chimeád ó thrioblóidíbh na beatha so, ionus ná béarfaidís greim orm; mé chimeád ó riachtanaisíbh líonmhara na colna, sar a bhfaghadh pléisiúr greim orm; mé chimeád ó gach nídh a dheineann bárthan do'n aigne, le h-eagla go mbrisfeadh ar an bhfoidhne agam agus go leagfaí ar lár mé. Ní h-ós na neithibh seo a loirgeann lucht baoise an tsaoghail chómh dian a dh'iarraim ort mé chimeád, ach ós na mí-fhortiúnaibh seo a thug easgaine choitchian an bháis ar an nduine, agus a bhíonn am' brúghadh síos agus am' tharrang i ndiaigh mo chúil, agus ag cosg m' aigne ar <L 153> chead a cinn a bheith aici i neithibh spioradálta nuair is áil liom é. 3. Ó, a Dhia, a shuairceas gan teóra, iompuigh chun seirbhthin dom gach sólás corpartha a bhíonn ag teacht idir mé agus sólás na bhflathas, agus ag tarrang mo chroídhe i leith-taoibh uaidh, agus am' mhealladh chuige féin tré bhíthinn pléisiúir éigin saoghalta, aimhleasta. A Dhia mhóir, ná beireadh fuil agus feóil buadh orm. Ná leig do ghlóire dhíombuan an tsaoghail seo mé mhealladh. Ná leig do'n annsprid chealgach mé shárú. Tabhair dom neart chun cur i gcoinnibh mo namhad, fadfhulang i dtreó ná géillfinn, seasamhacht i dtreó go mbeinn buan. I n-inead gach sóláis saoghalta tabhair dom sólás an Spioraid Naoimh. I n-inead ghrádha na colna tabhair dom grádh do t' ainim naomhtha féin. 4. Biadh, deoch, éadach, na neithe seo go léir atá riachtanach chun an chuirp a chimeád suas, is duadh iad do'n duine spioradálta. Tabair dómh-sa go ndéanfainn úsáid díobh san go measardha, agus ná cuirfinn aon ró-dhúil ionta. Ní ceaduighthe iad go léir do thréigean mar ní foláir an cholann do chimeád beó. Ach ní cheaduigheann an dlíghe naomhtha an neamhghádh d'iarraidh, an nídh ná fuil ann ach pléisiúr. Do chuirfeadh san an cholann ó smacht na h-aigne. Ins na neithibh sin, a Thighearna, do lámh-sa go stiúr- uighidh mé i dtreó ná raghaidh mé an iomad i leith aon taoibh. <L 154> CAIBIDIOL A SEACHT AGUS FICHE. GRÁDH DO DHUINE FÉIN IS MÓ CHIMEÁDANN DUINE Ó GHRÁDH DO DHIA. 1. An Tighearna.- A mhic, ní foláir iomlán a tabh- airt ar iomlán. Ní leat féin aon phioc díot féin. Bíodh 'fhios agat go ndeineann grádh dhuit féin níos mó díobhála dhuit 'ná mar a dheineann aon nídh sa domhan. Do réir mar atá greann agat ar rud iseadh cheang- alann sé dhíot, a bheag nó a mhór. Má bhíonn do ghrádh glan, aonda, díreach, macánta, beidh tú saor ó aon ghreim a bheith ag aon rud ort. Ná sanntuigh nídh nách ceaduighthe dhuit a bheith agat. Ná bíodh agat nídh a dh'fhéadfaidh umárd a dhéanamh duit, agus t'aigne chimeád i ngreim. Is iongantach ná tugann tú suas dómh-sa, ó chroídhe go h-iomlán, tú féin agus gach nídh is féidir duit a dh'iarraidh ná bheith agat. 2. Cad chuige dhuit bheith at' shnaoi ag buairt gan éifeacht? Cad chuige dhuit bheith at' chrádh féin le cúram nách gádh? Fág thú féin fúm-sa ar fad, agus ní baoghal duit aon díobháil. Má loirgeann tú an rud so nó an rud úd, nó má's mian leat bheith san áit seo nó san áit úd, chun do thairbhe féin, nó chun breis de d'thoil féin a bheith agat, ní bheidh suaimhneas go deó agat ná ní bheir saor ó bhuaireamh, mar beidh rud éigin i n-easnamh ar an uile nídh agat, agus beidh duine éigin ag cur ad' choinnibh ins gach uile áit. <L 155> 3. Ní h-é do bhuac, d'á bhrígh sin, neithe dh'fhagháil, ná iad do chur i méid, lasmuich dhíot, ach gan aon tsuim a chur ionta, agus iad do ghearradh amach as do chroídhe ó phréimh. Ná tuig gur i dtaobh airgid nó i dtaobh saidhbhris amháin adeirim an méid sin. Deirim é, leis, i dtaobh gach dúil i n-onóir, nó i moladh ó bhéalaibh daoine, neithe a dh'imthigheann nuair imthigheann an saoghal. Is beag an mhaith áit seachas a chéile má bhíonn spioraid na cráibhtheachta i n-easnamh, agus ní buan í an tsíothcháin a loirgthear lasmuich, mura mbeidh cloch buinn na síothchána istigh sa chroídhe, 'sé sin, mura mbeidh do sheasamh ionam-sa. Beidh ar do chumas atharú, ach ní chun feabhais é. GUIDHE a d'iarraidh glanachair croídhe, agus a d'iarraidh eagna. Neartuigh mé, a Dhia, le grásta an Spioraid Naoimh. Tabhair dom mo neartú istigh am' aigne, agus go bhfolamhóchthí mo chroídhe ó gach buaireamh baoth, neamh- thairbheach; agus ná cuirfead mo dhúil i n-aon nídh feasta, bíodh sé saidhbhir nó suarach; ach go dtuigfead am' aigne go bhfuil neithe an tsaoghail go léir ag imtheacht chun siúbhail, agus mé féin, chómh maith leó, ag imtheacht. Mar ní'l aon nídh fé luighe na gréine seasamhach. Ní'l ins gach nídh ach baois agus buaireamh aigne. Ó, nách maith an chiall do'n t-é a thuigeann neithe ar an gcuma san. Tabhair-se dhómh-sa, a Thighearna, eagna neamhdha, ionus go bhfoghlumóchainn conus Tusa do lorg, thar gach nídh, agus d'fhagháil; conus greann do chur ort <L 156> agus grádh thabhairt duit; agus, do réir t'eagna-sa, gach nídh eile do thuisgint fé mar atá sé, le fírinne. Tabhair dom an plámásaidhe do sheachaint go ciallmhar, agus cur suas le lucht toirmisg go foidhneach. Mar is mór agus is maith an chiall gan lasadh le gaoith gach cainte, ná cluas a thabhairt do bhéal an bhladair. Sin mar a leanfaimíd gan contabhairt an bóthar atá tosnuighthe againn ar ghabháil. CAIBIDIOL A h-OCHT AGUS FICHE. I N-AGHAIDH BÉIL NA CÚLCHAINTE. 1. An Tighearna.- A mhic, ná cuireadh sé gruaim ort má bhíonn droch mheas ag daoinibh áirighthe ort, agus má labhraid siad ad' thaobh ar chuma ná taithnfidh leat. Is amhlaidh is ceart duit féin bheith níos cruadha ort féin 'ná mar atá aoinne ort, agus a thuisgint ná fuil aoinne níos laige 'ná thú. Dá dtugtá an aire cheart do t'aigne féin ba chuma leat cad a dhéanfadh focal cainte, ná fuil ann ach gaoth. Ní ciall bheag do dhuine bheith ciúin le linn an uilc, agus aghaidh a thabhairt orm-sa laistigh, agus gan buair- eamh a ghlacadh mar gheall ar bhreitheamhantas daoine. 2. Ná bíodh do shíothcháin i mbéalaibh daoine, mar pé'cu olc nó maith a déarfaid siad ad' thaobh ní dhéanfaidh a gcaint atharú ionat-sa. Ní dhéanfaidh sí duine eile <L 157> dhíot. Cá bhfuil fíor-shíothcháin le fagháil? Cá bhfuil fíor-ghlóire le fagháil? Nach ionam-sa? An t-é ná beidh a d'iarraidh daoine shásamh, agus nách eagal leis mí-shásamh a chur ortha, beidh mórán síothchána aige. A' grádh a bhíonn bun os cionn, agus a h-eagla nách gádh, iseadh thagann gach buaireamh croídhe agus gach mearbhall intinne. CAIBIDIOL A NAOI AGUS FICHE. CONUS MAR IS CEART GLAODHACH AR DHIA I N-AM TRIOBLÓIDE, AGUS É MHOLADH. 1. Go moltar t'ainim do shíor, a Tighearna, ó 'sé do thoil naomhtha an cath so agus an trioblóid seo do leigint orm. Ní'l aon dul ó'n gcath agam, agus d'á bhrígh sin, ní foláir dom teacht chúghat-sa chun go ndéanfá cabhrú liom agus an lámh uachtair a thabhairt dom, agus an trioblóid a dh'iompáil chun tairbhe dhom. Táim i nguais, a Tighearna, agus tá mo chroídhe go buartha, mar tá an méid seo trioblóide ag cur orm go h-ana chruaidh. A Athair dhil ghráidh, cad tá le rádh agam? Tá an greim orm go daingean. Saor mé as an uair seo. Ach is uime do thánag isteach san uair seo, chun t'onóra-sa, nuair a bhéad-sa úmhluighthe go maith, agus tabhartha saor agat-sa. Deónuigh, a Thighearna, mé dh'fhuasgailt, mar, cad is féidir do bhochtán mar mise dhéanamh, nó cá dtabharfad aghaidh gan Tusa? <L 158> Tabhair grásta na foidhne dhom, a Tighearna, i láthair na h-uaire seo féin. Cabhruigh liom, a Dhia mhóir, agus ní ghlacfad eagla pé brúghadh a déanfar orm. 2. Agus anois, i lár mo thrioblóide, cad 'déarfad? A Thighearna, go ndeintear do thoil. Is maith atá tuillte agam-sa trioblóid agus guais a theacht orm. Ní foláir dom fulang, is fíor. Go dtugaidh Dia dhom fulang go foidhneach go n-imthighidh an t-anaithe agus go dtagaidh feabhas. Ach is féidir do chómhacht do láimhe-se an cath so féin a thógaint díom, nó baint ó n-a dhéine, i dtreó ná leagfaí ar lár ar fad mé. Do dheinis an nídh sin go minic cheana, a Tighearna ró thrócairigh! Agus d'á mhéid a dheacaracht domh-sa iseadh is mó is saoráidighe dhuit-se, an t-atharú so dhéanamh ar láimh an Uilechómhachtaigh. CAIBIDIOL A TRÍOCHAD. IS CEART CONGNAMH A DH'IARRAIDH AR DHIA, AGUS MAINIGHIN A BHEITH AG DUINE GO BHFAIGHIDH SÉ NA GRÁSTA THAR N-AIS. An Tighearna.- A mhic, is Mise an Tighearna, a thugann neart lá an chruadhtain. Tar chúgham-sa nuair a bheidh aon nídh ort. Sidé is mó a choisgeann sólás ó Dhia ar theacht chugat, a dheacaracht leat iompáil chun úrnuighthe. Mar, sar a gcuireann tú do ghuidhe chúgham-sa le h-aon dúthracht, bíonn tú ag lorg sóláis ar mhórán <L 159> slighte eile, agus bíonn tú a d'iarraidh tú féin do shásamh le neithibh atá lasmuich dhíot. Siné cúis n-ar beag an mhaith iad go léir go dtí go dtuigeann tú at' aigne gur Mise atá chun lucht mainighne ionam a dh'fhuasgailt; agus ná fuil aoinne eile ach Mé ábalta ar chongnamh, ná ar chómhairle thairbh- each, a thabhairt, ná ar leigheas buan a dhéanamh. Ach glac misneach feasta, i ndiaigh an anaithe, tar chúghat féin i solus mo thrócaire-se, mar táim at' aice (adeir an Tighearna), chun gach nídh do shlánú airís, ní h-amháin chómh maith agus bhí sé cheana, ach níos fearr, go mór níos fearr. 2. An amhlaidh atá aon nídh deacair dom? Nó an amhlaidh is dóich leat gur cuma Mé nó duine a gheall- fadh agus ná cómhlíonfadh? Cá bhfuil do chreideamh? Seasaimh go daingean agus go diongbhálta. Bí cródha, fadaradhnach. Tiocfaidh an sólás chúghat i n-a am féin. Bíodh súil agat liom; bí ag brath orm. Tiocfad agus leighisfead thú. 'Sé an cath a chuireann buaireamh ort; agus is é an sgeón gan ghádh a chuireann sgárd ort. Cad a thagann duit a' bheith ag cuimhneamh ar dhroch nídh atá, b'fhéidir, le teacht? Ní thagann as duit ach buairt agus buairt ar muin a chéile. Ní beag do gach lá a chuid uilc féin. Buairt i dtaobh an uilc nár tháinig, agus ná tioc- faidh, b'fhéidir; nó áthas i dtaobh an tairbhe ná táinig, agus ná tiocfaidh, b'fhéidir; sin dá nídh, agus is baoth, neamhthairbheach, an dá nídh iad. 3. Is é nádúr an duine bheith ag samhlú neithe ar an gcuma san, agus 'ghá chur féin amú leó. Agus is <L 160> aigne ná fuil fós ach lag a leigfeadh do'n namhaid í mhealladh le folamhas de'n tsórd san. Is cuma leis an namhaid cé'cu le fíor nó le bréig a mheallfaidh sé thú, nó a chuirfidh sé amú thú. Is cuma leis cé'cu le grádh dos na neithibh atá agat, nó le h-eagla roimis na neithe atá le teacht, do leagfaidh sé ar lár thú. Ná bíodh, d'á bhrígh sin, buaireamh ná eagal ar do chroídhe. Creid ionam-sa agus bíodh mainighin agat as mo thrócaire. Is minic, nuair is sia is dóich leat a bhím-se uait, gur b'eadh is giorra bhím duit. Is minic, nuair is dóich leat-sa go mbíonn gach aon rud caillte nách mór, gur b'amhlaidh, i n'inead san, a bhíonn mórán luacht saothair geall le bheith buaidhte agat. Ní bhíonn gach aon rud caillte nuair a ráinigheann rud a ghabháil at' choinnibh. Ní ceart duit do bhreitheamhantas a dhéanamh do réir mar a bhíonn t'aigne nuair a bhíonn an trioblónd ort; ná leigint d'aon trioblóid, pé áit as a dtiocfaidh sé, dridim chómh dlúth sin leat gur dhóich le duine ort ná béadh súil agat le fuasgailt uaidh go deó. 4. Ná meas tú féin tréigthe ar fad má chuirim chúghat trioblóid éigin a leanfaidh ar feadh tamaill, nó má thógaim uait sólás éigin is mór agat. Siné an bóthar isteach go rígheacht na bhflathas. Tuig at' aigne gur b'é do leas, agus leas mo sheirbh- íseach-sa go léir, go n-oibreóchthaí sibh le trioblóidíbh; agus nár bh'é bhúr leas i n-aon chor gach aon rud a bheith ar bhúr dtoil agaibh. Is eól dómh-sa smuínte an chroídhe, na smuínte ná <L 161> feictear; agus gur b'é leas t'anama thú fhágáilt uaireanta gan suairceas ná sólás, i dtreó ná tiocfadh mór-is-fiú ort nuair a bhéadh rudaí ag eirighe leat, agus ná beitheá ag maoidheamh asat féin agus gan aon bhun leis an maoidheamh. An nídh a thugas duit ní'l bac orm é thógaint uait; agus é thabhairt duit airís nuair is toil liom féinig é. 5. Nuair a thabharfad duit é is é mo chuid féin é, agus nuair a thógfad uait é ní h-é do chuid-se a thógfad. Óir is liom-sa gach tabharthas maith agus gach bronn- tanas sár-mhaith. Má chuirim chúghat-sa dochar, nó neithe ag gabháil ad' choinnibh, ná bíodh diombádh ort mar gheall air, ná troma-chroídhe. Ní'l bac orm tú thógaint suas airís gan mhoill, agus an trioblóid go léir a dh'iompáil chun áthais. Ach bíodh 'fhios agat go bhfuilim ceart, agus nách féidir locht fhagháil ar an rud a dheinim nuair a dheinim mar sin leat-sa. 6. Tuig an sgéal i gceart agus bíodh an aigne cheart agat, agus féach chun fírinne an sgéil, agus chífir nách ceart duit choídhche gruaim a bheith ort mar gheall ar neithe bheith ag gabháil ad' choinnibh, ach gur b' áthas ba cheart a bheith ort, agus fonn buidheachais a ghabháil le Dia. Ní h-é sin amháin, ach ba cheart duit áthas fé leith a bheith ort mar gheall air go gcuirim na trioblóidí ort agus ná sparálaim thú. Mar atá grádh tabhartha ag an Athair dómh-sa iseadh 'tá grádh tabhartha agam-sa dhaoibh-se. Siní an chaint adubhairt le m' dheisgiobulaibh ionmhuine féin. Agus ní h-i dtreó suaircis saoghalta a chuireas uaim iad, ach isteach i gcathanaibh móra troma. Ní chun onóra <L 162> chuireas iad, ach chun easonóra. Ní h-i dtreó dío- mhaointis a chuireas iad, ach i dtreó saothair. Ní chun sáimhe do cheapas iad, ach chun toradh mór saothair a thabhairt chúgham le mór-fhulang. Cuimhnigh ar an gcaint sin, a mhic. CAIBIDIOL A h-AON AGUS TRÍOCHAD. NEAMHSHUIM I NEITHIBH CRUTHUIGHTHE IONUS GO BHFAIGHFÍ AN CRUTHUIGHTHEÓIR. 1. An Seirbhíseach.- A Thigearna, ní mór dom tuille grásta dh'fhagháil má chaithim dul chómh fada san ná beidh ar chumas aon duine, ná ar chumas aon chréatúra, ceataighe ar bith a dhéanamh dom. Mar, an fhaid a bheidh aon nídh am' chimeád siar, ní féidir dom gluaiseacht chúghat-sa go h-éasga. Gluaiseacht go h-éasga iseadh theastuigh ó'n nduine adubhairt, Cé thabharfaidh dhom sgiatháin colúir agus gluaiseóchad chun siúbhail go bhfaighidh mé suaimhneas. Cad is suaimhneasaighe 'ná súil shocair, súil atá socair ar Dhia? Agus cé is éasga, nó is saoire ó cheangal, 'ná an t-é atá gan dúil shaoghalta? Ní foláir do dhuine, d'á bhrígh sin, eirighe suas os cionn gach nídh a cruthuigheadh, agus é féin do thréigean ar fad, agus seasamh i ndásacht aigne, agus a dh'fheis- gint gur Tusa do chruthuigh gach uile nídh agus ná fuil ionat aon nídh is cosmhail le neithibh cruthuighthe. Agus mura mbeidh duine sgartha go h-iomlán le neithibh cruthuighthe, ní féidir dó a aigne thabhairt do neithibh a bhaineann le Dia. <L 163> Agus is é cúis ná fuil puinn daoine a dheineann dlúthmhachtnamh ar Dhia, mar ná fuil puinn daoine gur b'eól dóibh conus iad féin do sgur i gceart ó neithnbh cruthuighthe díombuana. 2. Ní foláir grásta ana mhór chuige sin, grásta do thógfaidh an aigne suas go h-árd, suas os a cionn féin. Agus mura mbeidh aigne an duine árduighthe ar an gcuma san, agus sgurtha ar fad ó neithibh cruthuighthe, agus dlúithte ar fad le Dia, ní mór an mheaghchaint a bheidh 'n-a chuid eoluis, ná i n-aon nídh d'á mbeidh aige. An t-é mheasfaidh aon nídh bheith mór ach amháin Dia Mór na Glóire, an t-Árdmhaith Síoruidhe, is fada bheidh sé féin go suarach, 'n-a luighe ar an dtalamh. An nídh nách Dia is neamhnídh é, agus is 'n-a neamhnídh is ceart é mheas. Tá deifrígheacht mhór idir eolus an duine dhiadha a fuair solus ó Dhia agus ealadha an chléirigh léigheanta san na leabhar. Is uaisle go mór an teagasg san a ghluaiseann anuas le leamhnú Dé 'ná an teagasg a fachtar a' leabhraibh le mórán saothair agus meabhrúcháin. 3. Tá a lán agus ba mhaith leó bheith ábalta ar dhlúthmhachtnamh a dhéanamh, ach ní fonn leó iad féin d'oibriú ins na neithibh a bhaineann leis. Deineann sé cosg mór, go mbímíd sásta le cómh- arthaíbh agus le neithibh a thagann fé n-ár súil nó fé n-ár gcéadfadh, agus ná deinimíd aon iarracht ar sinn féin do smachtú i gceart. Ní fheadar an domhan cad a bhíonn orainn, ná cad é an spioraid a bhíonn 'ghár seóladh, ná cad a bhíonn ar aigne againn. Tugtar daoine spioradálta orainn; agus, 'n-a choinnibh sin thall, is mór an saothar a dhein- <L 164> imíd, agus is mór an cúram a dheinimíd, de ghnóthaíbh díombuana, neamhthairbheacha, an tsaoghail seo, agus is ar éigin a mhachtnuighmíd i gceart choídhche, istigh i n-ár n-aigne, ar ár slíghe chun Dé. 4. Monuar! Chómh luath agus bhíonn roinnt bheag machtnaimh déanta againn, siúd chun fáin airís sinn, agus gan aon sgrúdú déanta againn ar ár ngníomh- arthaibh. Ní fhiafraighmíd dínn féin cad air go mbíonn ár ngreann. Ní bhíonn ár n-intinn glan, agus ní dheineann san aon bhuairt dúinn. Bhí gach feóil tar éis a slíghe do thruailliú: agus ansan do tháinig an díle mhór. Nuair a bhíonn ár ngreann, istigh ionainn, truail- lighthe, ní féidir do'n ghníomh a thagann gan bheith truail- lighthe, mar ní bhíonn an neart ann a thagann ó ghrásta Dé. Ó chroídhe ghlan a thagann toradh ar bheatha mhaith. 5. Fiafraightear an mór a bhíonn déanta ag duine; ach ní meaghtear chómh cruinn an mór an fhíoraontacht a bhíonn 'n-a ghníomh. Fiafraightear an fear láidir é; an fear saidhbhir é; an fear breagh é; an fear cliste é; an sgríbhneóir maith é; an ceólaidhe maith é; an bhfuil sé go maith chun oibre. Ach, cad é a bhochte sa spioraid? a fhoidhne? a mhíne? a chráibhtheacht? a mhachtnaidhtheacht? Ní puinn a chuimhnigheann ar ceisteanaibh de'n tsórd san a chur. Féachann nádúr chun an taoibh amuich de dhuine. Féachann grásta Dé cun an taoibh istigh dé. Mealltar nádúr an duine go minic. Ach bíonn mainighin a' Dia ag grásta Dé, ná leigfear é mhealladh. <L 165> CAIBIDIOL A DÓ AGUS TRÍOCHAD. DUINE FÉIN DO SHÉANADH, AGUS DIÚLTÚ DO'N TSAINT. 1. An Tighearna.- A mhic, ní féidir duit bheith saor dáiríribh mura séanair thú féin go h-iomlán. Na daoine a bhíonn i gcómhnuidhe ag féachaint chúcha féin agus ag obair ar mhaithe leó féin, bíd siad go léir fé cheangal. Lucht grádha dhóibh féin iad san, lucht sainte, lucht cúraim saoghalta, daoine a bhíonn ag gabháil timcheall i gcómhnuidhe agus nách é an cruadhtan a dh'fhuiling Íosa Críost a bhíonn uatha, ach gach aon rud d'á mhíne. Bíd siad ag beartú agus ag cur i mbun a chéile, ach ní sheasóchaidh a saothar. An saothar nár shíolraidh ó Dhia raghaidh sé ar neamhnídh. Cimeád-sa an focal gairid fuirbhthe seo: Tréig gach nídh, agus gheóbhair gach nídh. Tréig do mhian, agus beidh suaimhneas agat. Breithnigh an méid sin go cruinn, agus nuair a chuir- fir i ngníomh é tuigfir na neithe sin go léir. 2.- An Seirbhíseach.- A Thighearna, ní saothar aon lae an méid sin, agus ní spórt leanbh é. Ní h-eadh, ach tá curtha síos sa bhlúire beag cainte sin iomláine beatha an fhíoraoin. An Tighearna.- A mhic, ní ceart duit tarrang siar, ná do mhisneach a chailleamhaint, chómh luath agus a chloiseann tú i dtaobh slíghe na bhfíoraon. Tú féin a ghríosadh chun neithe níos aoirde iseadh is ceart duit, agus, an chuid is lúgha dhé, do dhúil a chur ionta go díograsach. <L 166> Is truagh gan an sgéal mar seo agat, go mbeitheá tar éis gach aon rud i bhfuirm grádha duit féin do chur uait ar fad, agus gan de thoil agat ach mo thoil-se, agus toil an t-é atá curtha agam mar athair os do chionn. Ansan iseadh bheitheá taithneamhach i gceart am' láthair. Ansan iseadh bhéadh saoghal sámh agat an chuid eile de d' bheatha. Tá mórán neithe fós agat le tréigean, agus mura dtugair suas dómh-sa iad go h-iomlán ní thiocfaidh leat an rud atá uait a dh'fhagháil. Is í mo chómhairle dhuit ór loisgithe do cheannach uaim-se ionus go mbeitheá saidhbhir: 'sé sin, eagna neamhdha, an eagna a ghabhann de chosaibh i neithibh saogh- alta. Cuir uait eagna an tsaoghail seo, 'sé sin, bheith a d'iarraidh thú féin agus an saoghal do shásamh. 3. Sidé atá ráidhte agam leat; tabhair uait na neithe is mór ag muintir an tsaoghail seo, chun na neithe is beag ag muintir an tsaoghail seo do cheannach. Is beag agus is suarach ag muintir an tsaoghail seo an eagna neamhdha. Is anamh a chuimhnighid siad uirthi; an eagna san adeir leis an nduine gan bheith mór ann féin, gan onóir shaoghalta do lorg. Tá a lán a mholann an eagna san le n-a mbéal, ach is fada uaithi a bhíonn a mbeatha. Ach is í an eagna san an tseóid uasal atá i bhfolach ó n-a lán. <L 167> CAIBIDIOL A CEATHAIR AGUS TRÍOCHAD. TÁ CROÍDHE AN DUINE ATHRUIGHTHEACH AGUS IS CEART DÓ A BHUN-INTINN A BHEITH CHUN DÉ AIGE. 1. An Tighearna.- A mhic, ná bíodh iontaoibh agat as an bhfonn atá ort anois. Atharóchaidh an fonn san agus beidh fonn nách é ar ball ort. An fhaid a bheir beó beidh tú tugtha do'n atharú, pé'cu is toil leat é nó nách toil. Beidh tú lá fé áthas, lá i mbuairt; lá sámh, lá tré n-a chéile; lá démhóideach, lá gan démhóid; lá imnidheach, lá neamhimnidheach; lá doilbhir, lá soilbhir. Ach cimeádann fear na h-eagna é féin go h-árd os cionn na sóinseálach san go léir. Bíonn an teagasg spioradálta aige, agus is cuma leis conus a shéideann gaoth na sóinseála ach a chroídhe agus a aigne bheith seasamhach i dtreó na bun-intinne atá curtha roimis aige, fé mar is ceart dó. Is féidir dó, ar an gcuma san, é féin do chimeád ar aon dul amháin, gan suathadh, gan sóinseáil, tríd an atharú go léir, nuair a chimeádann sé súil na h-aigne ag glinneamhaint go cruinn orm-sa, gan féachaint i leith-taoibh. 2. Agus d'á ghlaine a cimeádfar an tsúil iseadh is díríghe a gluaisfear tríd an gcaismirt. Ach bíonn an radharc lag i súil na h-aigne agá lán daoine. Agus is fuiriste leó féachaint i leith-taoibh ar rud éigin a thaithneann leó. Agus is fánach duine gan iarracht bheag éigin d'á aigne bheith ag obair ar mhaithe leis féin. <L 168> Sin mar a tháinig na Iúdaigh fadó go Betania, ag triall ar Mharta agus ar Mháire, agus ní chun Íosa amháin a dh'fheisgint a thánadar, ach chun go bhfeicfidís Lasarus, leis. Ní mór, d'á bhrígh sin, súil na h-aigne do ghlanadh, i dtreó go mbeidh an radharc inti fírinneach agus díreach, agus ansan ní foláir an radharc san do chur ag féach- aint chúgham-sa, de dhruim an uile nídh d'á bhfuil ead- rainn. CAIBIDIOL A CEATHAIR AGUS TRÍOCHAD. AN T-É GO BHFUIL GRÁDH AIGE DO DHIA TAITHNEANN DIA LEIS INS GACH NÍDH AGUS THAR GACH NÍDH. 1. An Seirbhíseach.- Féach, mo Dhia Thú! mo chuid an tsaoghal Thú! Cad ab áil liom d'á thuille? Cá bhfuil sólás a bhéadh níos mó le lorg agam? Ó, is é an briathar sobhailceach milis é, do'n t-é a thugann grádh do'n Bhriathar agus ná tugann grádh do'n tsaoghal, ná do neithibh an tsaoghail. Mo Dhia Thú agus mo chuid an tsaoghal. Is leór san do'n t-é a thuigeann an chaint i gceart, agus is suairc leis an t-é go bhfuil grádh aige dhuit-se an chaint sin do rádh go minic. Nuair a bhíonn Tusa láithreach bíonn suairceas ins gach nídh, ach nuair ná bíonn Tú láithreach ní bhíonn ins gach nídh ach seirbhthean. Tugann Tusa suaimhneas croídhe dhúinn, síothcháin mhór aigne, áthas go fial. Tugann Tusa dhúinn smuíneamh fóghanta dhéanamh <L 169> ar gach aoinne, agus Tú féin do mholadh ins gach nídh. Agus ní féidir d'aon nídh bheith abhfad taithneamhach gan Tú. Agus, chun go mbéadh rud taithneamhach, ní foláir do ghrásta-sa bheith ann, agus ní foláir t' eagna bheith 'ghá chórú agus 'ghá chur i dtreó. 2. An t-é go bhfuil a shuairceas ionat-sa is suairc dó gach aon rud. Agus an t-é ná mothuigheann aon tsuairceas ionat-sa ní'l aon tsuairceas aige le fagháil i n-aon rud ar bith. Ach na daoine go bhfuil eagna an tsaoghail seo acu tá t'eagna-sa i n-easnamh ortha. Suairceas na colna is é a thaithneann leó. Ní'l 'n-a n-eagna ach baois. Ní thagann a' suairceas na colna ach bás. Ach na daoine a thugann druim lámha leis an saoghal, agus a chuireann an cholann fé smacht, agus do leanann Tusa, is léir gur daoine eagnaighe iad, mar tagaid siad ó'n mbaois chun na fírinne, ó bheatha cholnaighe go beatha spioradálta. Gheibhid daoine de'n tsórd san suairceas i nDia na Glóire, agus na maitheasaí a chíd siad ins na neithibh a chruthuigh Dia, tugaid siad glóire do Dhia mar gheall ortha. Ach is fada ó chéile, agus is ana fhada ó chéile, an suairceas a gheibhtear i nDia féin agus an suairceas a gheibhtear ins na neithibh a chruthuigh Dia; suairceas na síoruidheachta agus suairceas a bhaineann le h-aimsir; suairceas an tSoluis féin agus suairceas an tsoluis a lasadh. 3. Ó, a Sholuis shíoruidhe a sháruigheann ar gach solus a cruthuigheadh, sgaoil chúgham anuas uait lasair a raghaidh ag taithneamh tré m' chroídhe go léir. Dein mo chroídhe agus m' aigne do ghlanadh, agus do líonadh le h-áthas agus le solus agus le meanmna, <L 170> agus neartuigh m'intinn, ionus go bhféadfainn claoidh leat-sa go dlúth le h-aoibhneas aigne. Ó, cathain a thiocfaidh an t-am beannuighthe seo 'n-a bhfaghad mo lán tsásamh díot, agus ná beidh agam ach Tú ná uaim ach Tú! Go dtí go mbeidh san mar sin ní bheidh m' áthas iomlán. Tá an seana nádúr daona beó istigh ionam fós (foraoir!). Ní'l sé smachtuighthe ar fad fós. Ní'l sé curtha chun báis ar fad. Bíonn a dhroch mhianta ag tnúth go láidir i gcoinnibh na spioraide fós. Bíonn sé ag múisgilt chogaidh am' aigne agus ní leigeann sé dhom aon tsuaimhneas a bheith agam am' chroídhe féin. 4. Ach Tusa, ó's Tú chuireann smacht ar neart na faraige agus do mhaoluigheann fuinneamh na dtonn, eirigh agus cabhruigh liom. Sgaip chun fáin lucht an chogaidh a dhéanamh. Brúigh iad le d'chómhacht. Aithchim ort taisbeáin do ghradam, agus tugtar glóire do d' láimh dheis: Óir ní'l mo dhóchas-sa ná mo dhíon le fagháil ach ionat-sa, a Thighearna Dia. CAIBIDIOL A CÚIG AGUS TRÍOCHAD. NÍ'L DUL Ó CHATHAÍBH AN FHAID A BHEIDH DUINE AR AN SAOGHAL SO. 1. An Tighearna.- A mhic, ní bheidh tú ó bhaoghal choídhche ar an saoghal so, agus an fhaid a mhairfir ní foláir duit na h-airm spioradálta bheith agat. Taoinn tú i lár namhad, agus táthar ag cur an chatha ort ó gach taobh. <L 171> D'á bhrígh sin mura ndeinir tú féin a chosaint le sgiath na foidhne ní bheidh tú abhfad gan ghoin. I n-a theannta san, mura gcimeádair do chroídhe socair orm-sa go daingean, agus bheith lán cheapaithe ar gach nídh dh'fhulang ar mo shon, ní bheidh ar do chumas déine an chatha do sheasamh agus buadh na bhfíoraon do bhreith. Ní mór dhuit, d'á bhrígh sin, gabháil tríd an gcais- mirt go fearamhail, agus lámh chalma bheith agat sa ghleic. Mar tugtar manna do'n t-é a bheireann buadh, agus ní bhíonn ag an bhfear meathta ach mí-fhortiún. 2. Má iarrann tú suaimhneas ar an saoghal so, conus fhéadfair suaimhneas síoruidhe fhagháil? Ná cuir rómhat mórán suaimhnis do lorg, ach mórán foidhne. Loirg an tsíothcháin atá fíor. Ní h-ar an saoghal so atá sí le fagháil ach ar neamh. Ní h-ó dhaoine a gheóbhfar í, ná ó aon nídh cruthuighthe, ach ó Dhia amháin. Is ceart duit gach aon rud d'fhulang go fonnamhar le grádh do Dhia, .i. obair chruaidh; teinneas; cathana; tré chéile aigne; buaireamh; gátar; easba sláinte; éagcóir; tromaidheacht; cáineadh; easonóir; tar- cuisne; smachtúchán; droch mheas. Siniad na neithe dheineann fíoraon de dhuine. Siniad na neithe a bhaineann an triail a' saighdiúir óg Chríost. Is le neithibh de'n tsórd san a deintear an choróinn ghlórmhar do'n Chríostaidhe. Tabharfad-sa tuarasdal síoruidhe dhuit ar sglábh- aidheacht ghairid, agus glóire gan teóra ar tharcuisne ná leanann abhfad. An amhlaidh a mheasfá-sa gur cheart go mbéadh sólás <L 172> spioradálta le fagháil agat chómh minic agus ba mhaith leat é? Ní bhfuair mo naoimh an sólás san i gcómhnuidhe. Fuaradar a mhalairt. Fuaradar mórán cruadhtain agus mórán cathana, agus mórán dóláis agus uaignis. Ach d'fhuilingeadar é go léir go foidhneach, agus ní h-asta féin a bhí a mainighin, ach as Dia, mar bhí 'fhios acu nách féidir trioblóidí na h-aimsire seo do chur i gcomparáid leis an nglóire atá le teacht. An amhlaidh is dóich leat-sa go bhfaighir gan ríghneas an nídh ná fuair daoine eile ach ar éigin, agus tar éis mórán deór a shile, agus tar éis mórán trioblóide dh'fhulang? Bí ag súil le Dia. Dein do ghnó go fearamhail. Ná caill do mhisneach. Ná tuit i n-éadóchas. Ná tabhair suas. Ná h-eirigh as an obair, ach bí coitchianta ag tabhairt do chuirp agus t'anama chun glóire Dé do chur chun cinn. Is Mise thabharfaidh do thuarasdal duit go fial. Bead-sa i n-aice leat ins gach trioblóid. CAIBIDIOL A SÉ AGUS TRÍOCHAD. I N-AGHAIDH BREITHEAMHANTAIS BHAOITH NA NDAOINE. 1. A mhic, dein tú féin a chaitheamh suas ar an dTighearna le lán chroídhe, agus ná bíodh aon bheann agat ar bhreith duine an fhaid adeir do choinsias féin leat go bhfuilir macánta cráibhtheach. Is maith agus is séanmhar an rud do dhuine neithe <L 173> de'n tsórd san a dh'fhulang, agus ní deacair é do'n chroídhe atá úmhal agus nách as féin atá a mhainighin, ach as Dia. Deinid mórán daoine mórán cainte, agus d'á bhrígh sin ní ceart a chur 'n-a gcaint ach beagán suime. Agus ní féidir iad go léir a shásamh. Dhein Pól a dhícheall chun gach aoinne shásamh, do réir an Tighearna. D'aontuigh sé leis gach aoinne ins gach nídh (do réir an Tighearna). Ach san am gcéadna ba chuma leis an domhan cad í an bhreith a thabharfadh daoine air. 2. Dhein sé a dhícheall chun na ndaoine do sheóladh ar leas a n-anama, ach níor fhéad sé iad do chosg ar bheith ag tromaidheacht air, uaireanta, agus 'ghá tharcuisniú. Ansan d'fhág sé gach aon rud fé Dhia, ó b'é Dia a chonnaic gach nídh, agus is le foidhne agus le h-úmhluigh- eacht a chosain sé é féin ar lucht na cúlchainte agus an éithigh agus an droch amhrais mhioscaisigh. Thugadh sé freagra ortha anois agus airís, ámhthach, le h-eagla, dá n-éisteadh sé ar fad, go mb' fhéidir gur dhóich le lucht lag-chreidimh go raibh an fhírinne acu. 3. Cé h-é thusa, chun a rádh go mbéadh eagla agat roim dhuine shaoghalta? Tá sé ann indiu. Ní bheidh a thuairisg ann amáireach. Bíodh eagla Dé ort agus is cuma dhuit cad a dhéan- faidh eagla daoine. Cad fhéadfaidh caint aon duine a dhéanamh ort, ná éagcóir ó aon duine? Is dó féin a dheineann sé an díobháil, agus ní dhuit-se. Ní fhéadfandh sé dul ó dhíbhfeirg Dé, pé h-é féin. Bíodh Dia os cómhair do shúl agat-sa, agus ná bí suas a's anuas le h-aoinne i ndroch chaint. Má mheasann tú, anois, go bhfuil an ceann is measa <L 174> de'n sgéal faghálta agat, agus go bhfuil tarcuisne nár thuillis faghálta agat, ná bíodh ceist 'n-a thaobh san ort, agus ná laghduigh le neamhfhoidhne anois an tuar- asdal atá le fagháil agat ar ball. Féach suas chúgham-sa ins na flathais, mar is ar mo chumas atá duine thabhairt saor ó gach tarcuisne agus ó gach éagcóir, agus díoluigheacht a thabhairt do gach aoinne do réir a ghníomhartha. CAIBIDIOL A SEACHT AGUS TRÍOCHAD. AN T-É A THRÉIGEANN É FÉIN GO BEACHT GHEIBHEANN SÉ SAOIRSE CROÍDHE. 1. An Tighearna.- A mhic, sgar leat féin agus gheóbhair Mise. Ná cuir dúil i n-aon nídh do thogha ná do shealbhú, agus tiocfaidh gach aon rud chúghat. Mar tá breis mhór de ghrásta Dé le fagháil agat chómh luath agus a sgarfair leat féin agus ná tógfair airís thú féin. 2. An Seirbhíseach.- A Tighearna, an 'mó uair a thréigfead mé féin, agus cad iad na neithe 'n-a bhfuil orm sgaramhaint liom féin? 3. An Tighearna.- Tréig thú féin i gcómhnuidhe, gach aon uair; i neithibh beaga agus i neithibh móra, gan aon ach. Is maith liom tú bheith sgartha leat féin ins gach nídh ar bith. Níor bh'fhéidir go mba liom-sa thusa agus go mba leat-sa Mise gan tú bheith sgartha le d'thoil féin go h-iomlán, laistigh díot agus lasmuich dhíot. <L 175> D'á luathacht a dhéanfair an sgaramhaint sin iseadh is fearr a bheidh an sgéal agat; agus d'á iomláine a dhéanfair é, agus d'á dhílseacht, iseadh is taithneamhaighe liom-sa agus is tairbhighe dhuit féin. 4. Tá daoine agus tréigid siad iad féin, ach amháin puínte beag éigin. Ní bhíonn a mainighin acu as Dia go h-iomlán. D'á bhrígh sin ní mór dóibh, dar leó, soláthar beag a dhéanamh dóibh féin. Tá daoine eile agus tugaid siad uatha gach aon rud i dtosach bára. Ansan, nuair a thagann an cath ortha, fillid siad ar an rud a thréigeadar. Ní théighid siad san puinn ar aghaidh i bhfíoraontacht. Ní féidir dóibh sin saoirse an chroídhe ghlain do shroisint, ná bheith i ndlúth-mhuintearthas liom-sa, gan iad féin do thabhairt uatha go h-iomlán, gan ídhbirt a dhéanamh díobh féin gach aon lá. Ní féidir do dhuine bheith dlúithte go seasamhach i ngrádh Dé ar aon chuma eile. 5. Dubhart leat-sa go minic, agus deirim anois airís leat é, tréig thú féin, sgar leat féin, agus beidh suaimhneas mór aigne agat. Tabhair iomláine ar iomláine. Ná h-iarr aon nídh. Ná loirg aon rud thar n-ais. Bíodh do sheasamh, go dílis agus gan chlaonadh, ionam-sa agus beidh Mé agat. Beidh tú saor ó cheangal ad' chroídhe, agus ní luighfidh doircheacht ort. Cuir do dhúil sa nídh seo, iarr é ar Dhia, oibrigh thú féin chuige, 'sé sin go bhféadfá sgaramhaint le gach nídh a bhaineann leat féin; Íosa nocht do leanmhaint nocht; bás a dh'fhagháil ionat féin agus beatha shíoruidhe dh'fhagháil ionam-sa. Ansan iseadh dh'imtheóchaidh na smuínte folmha go <L 176> léir, agus gach buaireamh peacamhail, agus gach cúram gan ghádh. Ansan, leis, iseadh dh'imtheóchaidh gach eagla ain- shrianta agus d'éagfaidh gach grádh claon. CAIBIDIOL A h-OCHT AGUS TRÍOCHAD. IS CEART DÚINN NA NEITHE SOFHEISGE DO CHIMEÁD I N-EAGAR GO MAITH, AGUS TEACHT I LÁTHAIR DÉ I N-AM BAOGHAIL. 1. An Tighearna.- A mhic, tabhair aire mhaith do'n méid seo. I ngach áit agus i ngach gníomh, nó i ngach gnó sofheisge, bíodh t'aigne saor ó cheangal agat. Bíodh gach aon rud fé d'smacht-sa, i n-inead tusa bheith fé n-a smacht-san. Bí ad' mhaighistir agus ad' stiúrthóir ar do ghníomh- arthaibh, i n-inead beith ad' sheirbhíseach agus ad' sglábh- aidhe acu. Bí ad' shaor-Eabharach fhírinneach, ag teacht isteach i gceart agus i saoirse clainne Dé; ad' sheasamh ar na neithibh atá, agus do shúil ar na neithibh síoruidhe a bheidh, mar a bhíonn acu súd. Tá an tsúil chlé acu ar neithibh an tsaoghail seo agus an tsúil dheas acu ar neithibh na síoruidheachta. Ní fhéadaid neithe an tsaoghail seo iad do tharrang chun aon ríghnis a dhéanamh ortha, ach tarraingid siad féin leó neithe an tsaoghail seo, agus deinid siad úsáid díobh i gcóir an tsaoghail eile; mar is chuige sin a cheap Dia neithe an tsaoghail seo, agus níor chruthuig Dia aon nídh i n-aistear. Do cheap Sé a ghnó féin do gach nídh d'ár chuir Sé ar bith. <L 177> 2. Má sheasuigheann tusa ar an gcuma san, ins gach cor d'á dtiocfaidh ort, gan bheith ag féachaint ar neithibh sofheisge, agus 'ghá mbreithniú le súilibh corpartha, ach déanamh mar a dheineadh Maois nuair a thagadh aon chruadhtan air, dul isteach i n-aragul do chroídhe féin agus cómhairle dh'iarraidh ar Dhia, gheóbhair, ar uairibh, freagra ó Dhia, agus tiocfair amach as an aragul agus eolus fachta agat ar a lán des na neithibh atá agus a bheidh. Do théigheadh Maois isteach san aragul i gcómh- nuidhe nuair a bhíodh réidhteach uaidh ar cheisteanaibh nó solus i n-am dorchadais, agus do ritheadh sé isteach ann ag cur a ghuidhe suas chun Dé nuair a bhíodh sé i gcontabhairt ó dhroch aigne na ndaoine. Sin mar is ceart duit-se dul isteach i n-aragul do chroídhe féin, i dtreó go bhféadfá do ghuidhe chur suas chun Dé níos treise agus níos dúthrachtaighe. Óir is eól duit cad d'imthigh ar Iosue agus ar chlainn Isráeil, conus mar a mheall na Gabaonítigh iad toisg nár iarra- dar cómhairle ar Dhia ar dtúis. D'éisteadar le caint mhilis chneasta dhiadha na nGabaoníteach, agus do buaileadh bob ortha. CAIBIDIOL A NAOI AGUS TRÍOCHAD. NÍ CEART DO DHUINE BHEITH RÓ DHÍCHEALLACH 'N-A GHNÓ. 1. An Tighearna.- A mhic, fág do chás fúm-sa i gcómhnuidhe. Déanfad-sa é chur i dtreó i n-a am féin. Fan le m' shocarú-sa agus chífir gur b'é do bhuac é. <L 178> 2. An Seirbhíseach.- A Thighearna, táim lán tsásta gach aon rud d'fhágáilt fút-sa, mar is gairid le dul mo mhachtnamh-sa chun aon tairbhe dhéanamh. 3. An Tighearna.- A mhic, is minic a bhíonn duine ana dhícheallach ar rud éigin a thaithneann leis go mór, agus nuair a bhíonn an rud san curtha chun cinn aige go mbíonn a mhalairt d'aigne aige 'n-a thaobh. Ní bhíonn a thaithneamh seasamhach ar aon nídh amháin, ach ag imtheacht ó nídh go nídh. D'á bhrígh sin is rud nách suarach duit tú féin do shéanadh i neithibh suaracha. Rud ana thairbheach do dhuine iseadh é féin do shéanadh, agus an t-é a shéanann é féin dáiríribh, tá sé saor agus tá sé ó bhaoghal. Ach tá an fuath ag an seana namhaid do gach aon rud fóghanta, agus ní stadann sé des na cathanaibh. Bíonn sé do ló agus d'oídhche ag déanamh na ceilge agus ag faire féachaint a' bhféadfadh sé an duine neamhaireach do ghabháil 'n-a líon. Deinidh faire agus úrnuighthe, adeir an Tighearna, i dtreó ná raghadh sibh isteach sa chath. CAIBIDIOL A DACHAD. NÍ'L SA DUINE AON MHAITH A BHAINEANN LEIS FÉIN, AGUS NÍ FÉIDIR DÓ MAOIDHEAM A' h-AON NÍDH. 1. An Seirbhíseach.- A Thighearna, cad é an nídh an duine, go gcuimhnigheann Tú air, ná mac an duine, go dtagann Tú ag triall air? <L 179> Cad tá tuillte ag an nduine chun a rádh go dtabharfá do ghrásta dhó? A Thighearna, má thréigeann Tú mé, conus is féidir dom gearán a dhéanamh? Nó mura ndeinir an rud atá agam 'á iarraidh ort a dhéanamh, cá bhfuil mo cheart chun gearáin? Is deimhin gur fíor an méid seo le machtnamh agus le rádh: A Thighearna, is neamhnídh mé féin, is neamhnídh mo chumas, is neamhnídh mo mhaith asam féin. Ní'l am' shaothar go léir ach neamhnídh, agus is ag dul ar neamh- nídh atáim i gcómhnuidhe. Mura mbéadh Tusa bheith ag cabhrú liom agus ag teagasg m' aigne, ní bhéadh ionam ar fad ach patfhuaire agus aimhleas. 2. Ach Tusa, a Thighearna, is Tú an Dia céadna i gcómhnuidhe, ar feadh na síoruidheachta; síor mhaith, síor cheart, síor naomhtha; ag déanamh gach uile nídh go maith, go ceart, go naomhtha; agus ag riaradh gach uile nídh i n-eagna. Ach mise, gur mó is fonn liom dul i ndiaigh mo chúil 'ná dul ar aghaidh, ní fhanaim i gcómhnuidhe ar aon chuma amháin. Atharuighim seacht n-uaire leis an aimsir. Ach 'n-a dhiaigh san a's eile bíonn an sgéal níos fearr agam nuair is toil leat-sa é, nuair a shíneann Tú chúgham do lámh chabhartha; óir is duit-se amháin is féidir, gan chongnamh ó dhaoine, cabhrú liom, agus mé dhaing- iniú i dtreó ná tiocfaidh atharú orm a thuille, ach go n-iompóchaidh mo chroídhe ort-sa amháin, agus go bhfan- fad mar sin. 3. Uime sin, dá mb' eól dom gach sólás daona do chaitheamh uaim, chun breis cráibhtheachta dh'fhagháil, nó toisg nách foláir dom teacht chúghat-sa de bhrígh nách féidir dom sólás d'fhagháil i n-aon duine, <L 180> ansan iseadh fhéadfainn, le ceart, mainighin a bheith agam as do ghrásta-sa, agus áthas a bheith orm mar gheall ar an sólás nuadh a thabharfá dhom. 4. Moladh agus buidheachas leat-sa, mar, nuair a bhíonn ag eirighe liom go maith, is uait-se a thagann sé go léir. Ní'l ionam-sa ach neamhnídh agus folamhas ad' láthair- se; duine guagach lag iseadh mé. Cad as gur féidir dom maoidheamh a dhéanamh, ná meas a dh'iarraidh? An as neamhnídh? Baois ar fad é sin. Gan amhras is tiubaisteach an rud an ghlóire dhíomh- aoin. Baois i gceart iseadh an ghlóire dhíomhaoin. Tarraingeann an ghlóire dhíomhaoin an duine o'n nglóire atá fírinneach, agus baineann sí grásta Dé dé. Mar nuair a bhíonn mór-is-fiú ar an nduine cuir- eann sé fearg ort-sa, agus nuair a loirgeann sé moladh ó dhaoine cailleann sé an fhíoraontacht. 5. Ach tá glóire ann nách díomhaoin, agus móráil atá naomhtha, maoidheamh nách as duine féin ach asat-sa, móráil nách as a mhaitheas féin ach as t'ainim-se, taith- neamh do neithibh cruthuighthe mar gheall air gur Tusa do chruthuigh iad. Tugtar, d'á bhrígh sin, moladh do t'ainim-se, agus ná tugtar do m' ainim-se é. Tugtar glóire do t' obair-se agus moladh do t'ainim naomhtha, agus ná tugtar dómh-sa aon phioc de mholadh na ndaoine. Is Tusa mo ghlóire-se. Is Tú móráil mo chroídhe. Is asat-sa a bheidh mé ag maoidheamh agus ag déanamh mórála an lá go léir. Am' thaobh féin, ámthach, ní'l aon mhaoidheamh agam le déanamh ach as mo lagacharaibh. 6. Loirgeadh na Iúdaigh an ghlóire a gheóbhaid siad ó <L 181> n-a chéile. An ghlóire a thagann ó Dhia amháin, siní an ghlóire do loirgeóchad-sa. Gach glóire dhaona, ámhthach, agus gach onóir dhíom- buan, agus gach árd-chéim saoghalta, ní'l ionta go léir ach folamhas agus amadántacht seachas an ghlóire shíor- uidhe sin atá agat-sa. Ó, a Dhia na fírinne agus na trócaire! A thrío- nóid ró naomhtha! moladh agus glóire agus onóir agus gradam duit-se go deó tré shaoghal na saoghal! Amen. CAIBIDIOL A h-AON AGUS DACHAD. NEAMHSHUIM I N-ONÓIR SHAOGHALTA. 1. An Tighearna.- A mhic, ná bíodh diombádh ort má chíonn tú onóir 'á tabhairt do dhuine eile, agus árdú, agus gan agat féin d'á fhagháil ach tarcuisne agus droch mheas. Árduigh do chroídhe suas chúgham-sa ins na flathais, agus ansan ní chuirfidh droch mheas daoine ar an dtalamh so aon bhuairt ort. 2. An Seirbhíseach.- A Thighearna, táimíd ana dhall, agus meallann baois sinn go tapaidh. Má fhéachaim isteach ionam féin go cruinn, ní foláir dom a dh'admháil nár dhein aon nídh d'ár chruthungh Dia díobháil dom riamh. D'á bhrígh sin ní'l aon ghearán agam le déanamh ad' choinnibh-se. Ach de bhrígh gur dheineas, go minic agus go trom, peacaí ad' choinnibh, ní h-iongnadh na neithe chruthuigh Dia bheith ag eirighe am' choinnibh féin. Tá, d'á bhrígh sin, tarcuisne agus droch mheas ag <L 182> dul dómh-sa, le ceart; agus tá moladh agus onóir agus glóire ag dul duit-se le ceart. Agus mura ndeinead-sa mé féin d'ollmhú i gceart do'n nídh seo, .i. bheith ollamh ar tharcuisne agus ar neamhshuim do ghlacadh go fonnamhar ó gach nídh d'ár chruthuigh Dia, i dtreó ná déanfaí dhíom ach neamhnídh, ní féidir dom bheith suaimhneasach socair am' aigne féin, ná ag fagháil soluis spioradálta uait-se, ná bheith dlúithte leat i ngrádh. CAIBIDIOL A DÓ AGUS DACHAD. NÍ CEART DÚINN ÁR SÍOTHCHÁIN AIGNE D'FHÁGÁILT AG BRATH AR DHAOINIBH. 1. An Tighearna.- A mhic, má fhágann tú do shíoth- cháin aigne ag brath ar aon duine, mar gheall ar an sólás a gheibheann tú 'n-a chómhluadar, beidh tú neamhshocair agus beidh cuibhreach ort. Ach má bhíonn do sheasamh ar an bhFírinne atá síor- uidhe, seasamhach, ní chuirfidh imtheacht carad, nó a bhás, iomad buartha ort. Is ionam-sa is ceart grádh carad a bheith suidhte, agus is ar mo shon-sa is ceart duit grádh thabhairt do'n duine muinteartha fóghanta atá go maith dhuit, dar leat, agus go bhfuil cion mór agat air, ar an saoghal so. Gan Mise ní bheidh an caradas láidir, ná ní bheidh sé buan. Agus an caradas ná bím-se mar cheangal ann, ní caradas dílis é, agus ní caradas íodhan é. Ba cheart duit gach cion ar dhaoinibh a bheith chómh marbh san ionat gur mhian leat, (chómh fada agus théigh <L 183> eann tú féin), bheith sgartha ó aon tsaghas cómhluadair daoine. D'á fhaid amach a chimeádfaidh duine é féin ó gach sólás daona iseadh is cómhgaraighe a bheidh sé do Dhia. Agus d'á fhaid síos, i n-ísleacht, a raghaidh duine i n' aigne féin, agus d'á fheabhas a thuigfidh sé a shuaraigh- eacht féin, iseadh is sia suas a raghaidh sé i dtreo Dé. 2. Ach an t-é a thugann creideamhaint dó féin mar gheall araon mhaith atá ann, coisgeann sé grásta Dé ar theacht ag triall air, mar, is fé dhéin an chroídhe atá úmhal a thagann grásta an Spioraid Naoimh i gcóm- nuidhe. Dá bhféadfá thú féin do chur ar neamhnídh ar fad, agus gach grádh daona do chur amach asat ar fad, ansan iseadh caithfinn-se teacht chúghat le flúirse mór grásta. Nuair a thugann tusa grádh do nídh cruthuighthe tar- raingtear uait grádh an Chruthuightheóra. Foghluim conus an lámh uachtair a dh'fhagháil ort féin, ins gach nídh, ar son an Chruthuightheóra. Ansan iseadh chuirfir aithne ar Dhia. An rud is lúgha ar bith, má curtar an iomad suime ann, agus má tugtar an iomad grádh dhó, tarraing- eann sé an croídhe ó Dhia agus truailligheann sé é. CAIBIDIOL A TRÍ AGUS DACHAD. I N-AGHAIDH EOLUIS BHAOITH AN TSAOGHAIL. 1. An Tighearna.- A mhic, ná mealltar thu le briath- raibh breaghtha gunta daoine, óir ní le caint atá rígh- eacht Dé le fagháil ach le fíoraontacht. <L 184> Éist le m' briathraibh-se. Is iad a lasann an croídhe agus a thugann solus do'n aigne. Tugaid siad dólás croídhe do dhuine, agus mórán sóláis. Ná léigh-se focal choídhche le h-ionchas go ndéarfaí gur duine foghlumanta thú, nó duine eagnaighe. Foghluim conus do dhroch mhianta do chur fé chois. Is mó an tairbhe dhéanfaidh an t-eolus san duit 'ná tú bheith ábalta ar cheisteanaibh cruadha do réidhteach. 2. Nuair a bheidh mórán léighte agat agus mórán eoluis agat, caithfir filleadh thar n-ais i gcómhnuidhe ar an aon tosnú amháin. Is Mise thugann eolus do'n duine, agus tugaim do'n leanbh tuisgint níos solusmhaire 'ná mar fhéad- fadh duine a mhúineadh. An t-é go labhraim-se leis bíonn eolus aige go h-obann, agus téigheann sé ar aghaidh i neithibh spiorad- álta. Is mairg dos na daoine a bhíonn ag ruith i ndiaigh an eoluis bhaoith, agus ná loirgeann aon eolus ar conus mo sheirbhís-se do dhéanamh. Tiocfaidh an t-am 'n-a bhfeicfear Críost, an t-É is Maighistir ar na maighistiríbh go léir, an t-É is Tighearna ar na h-aingealaibh, ag teacht chun na gceacht a dh'éisteacht ós na daoine go léir, .i. chun coinsias gach duine do sgrúdú. Ansan iseadh do sgrúdóchthar Ierúsalem le coinnlibh agus nochtfar na neithe atá fé cheilt sa doircheacht, agus stadfaidh aragóint na dteangan. 3. Is Mise an t-é a dh'árduigheann go h-obann an aigne úmhal, chun oiread eoluis ar an bhfírinne shíor- uidhe agus ná foghlumóchthaí ins na sgoileanaibh ar feadh diech mbliadhan. <L 185> Múinim-se gan gleó cannte, gan measgadh smuínte, gan tnúth onóra, gan coímhsgar aragóinte. Múinim-se neamhshuim i saoghaltas, fuath do neithibh na beatha so, lorg ar neithibh síoruidhe, dúil i neithibh síoruidhe, diúltú d'onóir, cur suas le tarcuisne, mainighin do chur asam-sa amháin, gan a dh'iarraidh ach Mé, agus grádh thar gach nídh thabhairt dom. 4. Óir do thug duine grádh dílis dom-sa, agus ansan do fuair sé eolus ar neithibh diadha, agus do labhair sé neithe iongantacha. Ba mhó an tairbhe a dhein sé dhó gach nídh do thréigean 'ná dá mbéadh sé ag breithniú ar neithibh gunta. Ach labhraim neithe coitchiana le daoinibh, agus neithe spisialta le daoinibh eile. Taisbeánaim Mé féin, go cneasta, do dhaoinibh áirighthe, i soluídibh agus i samhalaibh, ach nochtaim mistéirí do dhaoinibh eile le mórán soluis. Tá an t-aon fhocal amháin sa leabhar, ach ní h-é an t-eolus céadna a thugann sé do dhuine agus do dhuine eile; mar bím-se laistigh ag múineadh na fírinne, ag sgrúdú an chroídhe, ag breithniú an mhachtnaimh, ag sprio- cadh chun an ghnímh, ag bronnadh ar gach duine fé mar a chím is ceart. CAIBIDIOL A CEATHAIR A'S DACHAD. NÁ TARRAING ORT NEITHE ATÁ LASMUICH DHÍOT. 1. An Tighearna.- A mhic, i n-a lán neithe is ceart duit bheith gan eolus, agus a thuisgint ad' aigne gur duine <L 186> thú atá chómh sgartha leis an saoghal agus dá mbeitheá marbh, agus go bhfuil an saoghal tarneálta ar chrois duit-se. Is ceart duit, leis, a lán neithe do sgaoileadh thort fé mar a bheitheá bodhar, agus aire thabhairt dos na neithibh a bhaineann le d'shíothcháin aigne féin. Is tairbhighe dhuit do shúil a dh'iompáil ó'n rud ná taithneann leat, agus leigint do gach aoinne a mheón féin a bheith aige, 'ná bheith sáidhte i n-imreasán cainte. Má's maith é do shlíghe chun Dé, agus gur cuma leat cad a dhéanfaidh aon rud ach breitheamhantas Dé, is usaide a dh'fhuilingeóchair go mbuadhfaí sa chaint ort. 2. An Seirbhíseach.- Ó, a Thighearna, cad 'tá imthighthe orainn i n-aon chor? Cuireann umárd saoghalta ag gol sinn. Deinimíd saothar mór agus aistear fada chun beagán de shaidhbhreas an tsaoghail seo dh'fhagháil; agus ní chuirimíd aon tsuim sa rud a dheineann díobh- áil anama dhúinn. Ar éigin a chuimhnighmíd i n-aon chor air. An rud ná fuil aon tairbhe ann, nó ná fuil ach beagán tairbhe ann, tugtar aire mhaith dhó. An rud go bhfuil an tairbhe gan teóra ann, ní tugtar aon aire dhó. Is é cúis n-a bhfuil san mar sin, mar tá aigne an duine socair ar fad ar na neithibh atá lasmuich dhé, agus mura gcuimhnigheann sé air féin fanfaidh sé mar sin ar a shuaimhneas. <L 187> CAIBIDIOL A CÚIG A'S DACHAD. NÍ h-É GACH AOINNE GUR CEART DO DHUINE IONTAOIBH A BHEITH AIGE AS AGUS IS FUIRISTE PEACA DHÉANAMH LE CAINT. 1. An Seirbhíseach.- Tabhair cabhair dom, a Thighearna, i n-am mo ghátair, mar ní h-aon mhaith bheith ag brath ar chabhair ó dhaoine. Cad é a mhinicíghe a bhíos deimhnightheach go bhfaighinn dílse agus gur cailleadh orm! Agus cad é a mhinicíghe do fuaras é san áit nár mheasas a gheóbhainn é! Is baoth an rud, d'á bhrígh sin, bheith ag brath ar aon duine, agus is ort-sa amháin, a Dhia, atá seasamh na bhfíoraon. Moladh agus buidheachas leat-sa, a Thighearna Dia, ins gach cor a bhéarfaidh sinn. Táimíd go lag agus go guagach. Ní deacair sinn a mhealladh, ná sinn a dh'atharú. 2. Cá bhfuil an duine atá ábalta ar aire thabhairt dó féin, agus ar é féin do chosaint chómh maith, ar gach aon tsaghas cuma, nách baoghal dó choídhche aon dearmhad a dhéanamh, ná dul i n-aon ghuais? Ach an t-é a chuireann a mhainighin asat-sa, a Tigh- earna, agus do loirgeann Tú le dílse croídhe, ní'l sé chómh fuiriste barathuisle bhaint as. Agus má thagann aon trioblóid air, pé cruadhtan a bhíonn sa trioblóid, nó pé géire a bhíonn sa ghreim, déanfair-se é dh'fhuasgailt, nó déanfair sólás a thabh- airt dó, mar ní thréigeann Tusa choídhche an t-é chuir- eann a mhainighin asat. <L 188> Is anamh le fagháil cara dílis a sheasóchaidh le n-a charaid i ngach trioblóid d'á dtiocfaidh air. Is Tusa amháin, a Thighearna, atá fíor dhílis ins gach nídh, agus ní'l aoinne mar Thú. 3. Ó' nách maith an t-eolus a bhí ar an méid sin ag an mnaoi naomhtha úd adubhairt: Tá m' aigne-se socair ar Chríost go daingean agus go seasamhach. Dá mbéadh an sgéal mar sin agam-sa ní ghoillfeadh eagla roim dhaoine orm chómh mór, ná ní chuirfeadh focal cainte fearg orm mar a dheineann. Cé fhéadann gach aon rud a dh'fheisgint roim ré, ná an t-olc atá le teacht do sheachaint roim ré? Má ghortuigheann, an t-olc a chímíd ag teacht sinn, conus is féidir don olc ná fuil coinne againn leis gan sinn a ghortú go teinn. Nách mí-fhortiúnach an duine mé nár fhéach rómham níos fearr! Nách orm a bhí an mí-ádh agus daoine eile chreideamhaint! Ní'l ionainn, ámhthach, ach daoine, agus daoine laga mar bhara air sin, bíodh go meastar gur aingil sinn. Cé chreidfead, a Thighearna? Ní chreidfead aoinne feasta ach Tusa. Is Tusa an Fhírinne, ná meallann agus nách féidir a mhealladh. Agus, ar an dtaobh eile: Tá an uile dhuine bréagach. Táid siad lag, guagach, tugtha do thuitim, go mór mór ruda gcaint; i dtreó nách ceart bheith ró ollamh chun ruda chreideamhaint, bíodh go mbéadh crot na fírinne air. 4. Nách maith a thugann Tusa foláramh dúinn sinn féin do sheachaint ar na daoine; agus gur b'iad lín- tighe an duine a namhaid; agus má deirtear, Féach anso É, nó, Féach ansúd É, gan é chreideamhaint. Tá ciall cheannaigh múinte dhómh-sa. Go dtugaidh <L 189> Dia dhom go gcimeádfad an chiall, agus ná déanfad amadán díom féin airís! Tabhair aire, adeir duine liom, Tabhair aire agus ná h-innis d'aoinne an rún so atá agam 'á thabhairt duit. Bím-se ag tabhairt aire do'n rún agus 'á chimeád, dar liom. Ach ní féidir leis an nduine sin féin a bhéal a chimeád dúnta. Leigeann sé uaidh an rún. Sgéidheann sé air féin agus orm-sa, agus imthigheann sé a bhóthar. Cosain mé, a Thighearna, ar dhaoine de'n tsórd san ná féachann rómpa sar a labhraid siad. Nár chuiread mé féin choídhche ar a gcumas, agus nár dheinead mar a dheinid siad. Tabhair dom an fhírinne do labhairt i gcómhnuidhe, agus cimeád abhfad uaim teanga an fhill. An nídh nár mhaith liom a déanfaí orm ní ceart dom é dhéanamh i n-aon chor. 5. Ó, nách maith an rud chun síothchána gan labhairt ar dhaoinibh eile; gan gach aon rud a chreideamhaint; gan sgéal a dh'aistiriú; gan an aigne do nochtadh d'á lán; teacht ag triall ort-sa i gcómhnuidhe, ó's Tú sgrúd- uightheóir an chroídhe; gan imtheacht le gaoith gach cainte, ach a dh'iarraidh go raghadh gach nídh, laistigh dínn agus lasmuich dhínn, chun cinn do réir do thoile naomhtha-sa! Is ana shiúrálta an rud chun grásta Dé do chimeád fanmhaint ó shúilibh na ndaoine, gan dúil a chur ins na neithibh a tharraingeann moladh ó dhaoine, ach dúil croídhe do chur ins na neithibh a dheineann duine do ghríosadh agus do sheóladh ar leas a anama. Is 'mó duine a seóladh ar aimhleas a anama nuair a tuigeadh a mhaitheas agus do moladh an iomad é. Agus is fíor gur b' ana thairbheach an rud an grásta a cimeádtar i bhfolach i gcaitheamh na beatha so, mar <L 190> táimíd lag, agus táimíd coitchianta ag gabháil tré chathanaibh agus tré chómhrac. CAIBIDIOL A SÉ AGUS DACHAD. MAINIGHIN AS DIA, NUAIR A DEINTEAR TROMAIDHEACHT ORAINN. 1. An Tighearna.- A mhic, seasaimh agus ná cuir cor díot. Bíodh mainighin agat asam-sa. Cad 'tá i gcaint ach caint? Imthigheann sí leis an ngaoith. Ní bhuail- eann sí i gcoinnibh na cloiche. Má taoi'nn tú ciontach, dein aithrighe, uait féin. Má mhothuigheann tú do choin- sias glan, ceap at' aigne go ndéanfair an méid sin a dh'fhulang le grádh do Dhia. Ní fhéadfá, fós, faobhar a dh'fhulang le grádh do Dhia. Is é is lúgha is gann duit focal cainte dh'fhulang, anois a's airís, le grádh do Dhia. Agus cad 'n-a thaobh go mbéarfadh rud chómh suarach greim ar chroídhe ort, ach go bhfuil do chroídhe claon fós agus gur mó do shuim i ndaoine 'ná mar is ceart? Tá eagal ort go gcáinfí thú. Ní maith leat go lochtóchthaí thú mar gheall ar do chlaontaibh. Ansan ní foláir leat tú féin a dhíonadh le leathsgéal. 2. Ach féach isteach ionat féin, agus chífir conus mar atá intinn an tsaoghail beó fós ionat, agus gur mór agat na daoine do shásamh, bíodh gur baoth an aigne í. Ní maith leat ceann-fé agus náire dh'fhulang mar gheall ar na lochtaibh atá ionat. Ní maith leat go gcasfaí leat iad. Taisbeánann san ná fuil fíor úmhluigheacht ionat; ná fuil intinn an tsaoghail marbh <L 191> ionat; ná fuil an saoghal tarneálta ar chrois duit. Ach éist le m' fhocal-sa, agus ní chuirfir suim i ndeich míle focal de chaint daoine. Féach, dá n-abarthaí ad' choinnibh gach a bhféadfadh mailís a cheapadh, cad é an díobháil a dhéanfadh sé dhuit dá ndeinteá é sgaoileadh thort gan aon tsuim a chur ann? A' bhféadfadh sé oiread agus aon ruibe amháin a bhaint as do cheann? 3. Ach an t-é nách laistigh a bhíonn a chroídhe aige, agus nách é Dia a bhíonn os cómhair a shúl aige, ní deacair buaireamh a chur air le focailín tromaidheachta. An t-é, ámhthach, gur asam-sa a bhíonn a mhainighin aige, agus nách a d'iarraidh seasamh ar a bhreitheamhantas féin a bhíonn sé, ní bheidh aon eagla choídhche aige roim chaint daoine. Óir is Mise an breitheamh, agus ní'l aon rud i bhfolach uaim. Is Mise a chíonn conus a deintear an nidh. Chím cé atá ag déanamh na h-éagcóra agus cé atá ag fulang na h-éagcóra. Is uaim-se do ghluais an focal san. Is Mise do cheaduigh an méid sin do thuitim amach, ionus go nochtfaí smuínte as mórán croídhthe. Is Mise a thabharfaidh breith ar an gciontach agus ar an neamhchiontach, ach ba mhian liom iad araon do thriail ar dtúis le breitheamhantas fé cheilt. 4. Bíonn fiadhnaise an duine amú go minic. Breith- eamhantas fíor iseadh mo bhreitheamhantas-sa; seas- óchaidh sé agus ní bréagnóchthar é. Bíonn sé fé cheilt go minic agus ní nochtthar ins gach nídh é ach do bheagán. Ní bhíonn sé amú choídhche, ámhthach, bíodh nách díreach a dh'fhéachann sé i súilibh daoine gan chiall. Is chúgham-sa, d'á bhrígh sin, is ceart teacht i dtaobh <L 192> gach breitheamhantais, i n-inead bheith ag brath ar thoil duine féin. Mar ní thiocfaidh buaireamh ar an bhfíoraon, pé nídh a thuitfidh amach dó le toil Dé. Má deintear an éag- cóir féin air is cuma leis. Agus ní bheidh mór-is-fiú air má ghabhann daoine a pháirt agus má cosantar é. Mar meághann sé i n-a aigne gur Mise an t-É a sgrúdann an croídhe agus na drólana, ná tugaim breith do réir aghaidh dhuine, ná do réir mar a chítear le súilibh daona. Óir is minic gur ciontach am' shúilibh-se an t-é a braithtear neamhchiontach i súilibh agus i mbreitheamh- antas daoine. 5. An Seirbhíseach.- Ó, a Tighearna Dia, a Bhreithimh chóir, chómhachtaigh, fhoidhnigh, d'ár fios laige agus peac- amhlacht an duine, bí ad' neart agam agus ad' lán mhisneach agam, mar ní leór dom mo choinsias féin. Is eól duit-se na neithe nách eól dómh-sa, agus d'á bhrígh sin má deintear cáineadh orm inis ceart dom mé féin d'úmhlú, agus é dh'fhulang le míne. Má's minic nár dheineas san, maith dhom anois é, agus tabhair do ghrásta dhom airís le h-ionchas go ndéanfainn an bheart níos fearr feasta. Óir is í do mhór thrócaire-se is adhbharaighe dhom mar chongnamh chun maitheamhnais d'fhágháil uait-se, agus ní h-í an fhíoraontacht a mheasfainn a bheith agam inar chosaint ar mo choinsias féin. Óir, bíodh ná cuireann mo choinsias aon nídh am' leith, ní féidir liom a rádh go saorann san mé. Mar, gan do thrócaire féin, ní féidir d'aon duine beó dul saor fé d'shúil. <L 193> CAIBIDIOL A SEACHT A'S DACHAD. IS FIÚ AN TSÍORUIDHEACHT AN UILE SHAGHAS CRUADHTAIN A DH'FHULANG AR A SON. 1. An Tighearna.- A mhic, na h-oibreacha cruadha so a ghlacais ort ar mo shon-sa, ná brisidís do mhisneach, agus na trioblóidí atá ag teacht ort ná leig dóibh do neart a bhaint ar fad asat. Cuimhnigh ar mo gheallamhaint-se agus bain sólás agus misneach aiste, pé rud a thiocfaidh crosta ort. Tá do dhóithin mór de thuarastal ionam-sa. Tuar- astal gan teóra iseadh Mé. Ní bheidh tú abhfad anso ag obair go cruaidh, ná ní bheir ag fulang na bpian so i gcómhnuidhe. Fan leat go fóil beag, agus chífir deire go mear leis na h-olcaibh. Tiocfaidh aon tráth amháin agus stadfaidh an duadh go léir agus an chaismirt. Nídh suarach gearr iseadh gach nídh a dh'imthigheann le h-aimsir. 2. Dein an obair atá le déanamh agat. Saothruigh an fíonghort dom go dúthrachtach. Mise an tuar- astal atá le fagháil agat. Bí ag sgrí', ag léigheadh, ag cantainn, ag caoi, ad' thost, ag guidhe Dé ort, ag fulang do chruadhtan go fortail; is fiú an ghleic sin go léir, agus tuille, an bheatha shíoruidhe. Tiocfaidh suaimhneas chúghat aon lá amháin is eól do'n Tighearna. Ní 'n-a lá agus i n'oídhche a bheidh sé agat, mar atá anso, ach 'n-a sholus bhithbhuan, 'n-a ghlan gan teóra, 'n-a shíothcháin daingean, 'n-a shuaimhneas shocair. <L 194> Ní déarfair an uair sin, Cé shaorfaidh mé ó chorp an bháis seo? ná, Is mairg dómh-sa mar tá mo deó- raidheacht curtha i bhfaid; mar beidh deire le bás, agus beidh sláinte bithbhuan, gan aon bhuaireamh, agus beidh agat áthas, agus aoibhneas, agus cuideachtanas uasal shuairc. 3. Ó, dá bhfeicfeá coróinní síoruidhe na naomh atá ins na flathais anois, agus an solus glórmhar atá 'n-a dtimcheall, bíodh go rabhadar tamall fé tarcuisne ar an saoghal so, i dtreó go meastaí gur cheart iad a chur chun báis, ní baoghal ná go n-úmhlóchthá thú féin síos go talamh, agus ní baoghal ná gur bh' fhearr leat bheith fé chosaibh na ndaoine go léir 'ná smacht a bheith agat ar aon duine amháin. Ní baoghal gur b'é aoibhneas an tsaoghail seo a bhéadh uait ansan. Is amhlaidh a bhéadh áthas ort triob- lóidí dh'fhulang ar son Dé, agus do thuigfeá at' aigne ná fuil nídh is tairbhíghe dhuit 'ná gan suim ar bith a bheith ag daoine ionat. 4. Ó, dá mbéadh an beann ceart agat ar na neithibh sin, agus dá mbeiridís greim go doimhinn ar chroídhe ort, conus fhéadfá gearán i n-aon chor? Nách fiú an bheatha shíoruidhe an uile shaghas triob- lóide dh'fhulang ar a son? Ní rud suarach rígheacht na bhflathas le breith nó le cailleamhaint. Iompuigh t'aghaidh suas chun na bhflathas d'á bhrígh sin. Féach Mise, agus mo naoimh am' fhochair. Chuireadar gleic mhór díobh ar an saoghal so. Tá aoibhneas anois acu. Tá sólás anois ortha. Táid siad ó bhaoghal anois. Táid siad ar a suaimhneas anois. Tá i n-áirighthe dhóibh anois fanmhaint am' fhochair-se i rígh- eacht m' Athar i gcaitheamh na síoruidheachta. <L 195> CAIBIDIOL A H-OCHT AGUS DACHAD. LÁ NA SÍORUIDHEACHTA AGUS AINDEISE AN TSAOGHAIL SEO. 1. Ó, a phálás aoibhinn na catharach thuas! Lá fíor- áluinn na síoruidheachta; an lá ná tagann oídhche air, ach solus na fírinne ag síor thaithneamh ann! Lá an tsíor-áthais! Lá an tsíor-shuaimhnis! An lá ná tagann atharú cló air choídhche! Ó, go n-eirigh an lá san orainn agus go gcuiridh sé deire leis na gnóthaíbh saoghalta so go léir! Tá an lá san anois ag taithneamh ar na naoimh, agus is mór é a sholus agus is síoruidhe, glórmhar; ach sinne, atá ar an dtalamh so, ní fheicimíd é ach abhfad uainn, agus mar a déarfaí, i sgáthán. 2. Aithnighid muintir na bhflathas áthas agus aoibh- neas an lae sin. Mothuighid clann díbeartha Ébha cruadhtan agus tuirse an lae seo. Is suarach agus is olc, agus is lán de bhrón agus d'aindeise, atá laethanta na h-aimsire seo, mar a ndeintear an duine do thruailliú le mórán peacaí, agus é mhealladh le mórán droch mhian, agus é chlaoidh le mórán eagla, agus é chrádh le mórán cúraim, agus é chur amú le mórán fiafraightheachta, agus é chur i n-achran i mórán baoise, agus é chiapadh le mórán éithigh, agus é thraochadh le mórán oibre, agus é mhúchadh i gcathanaibh, agus an neart a bhaint as le pléisiúr an tsaoghail, agus é chéasadh le h-uireasba. 3. Ó, cathain a bheidh deire leis na h-olcaibh seo? Cathain a saorfar mé ó dhaorsmacht ainmhian? Cathain <L 196> a bheidh m' aigne socair ort-sa amháin, a Thighearna? Cathain a bheidh m' áthas ar fad ionat-sa? Cathain a bheidh mé i lán tsaoirse gan chosg ar bith, gan buaireamh aigne ná cuirp? Cathain a bheidh síothcháin daingean agam, síothcháin shocair ná suathfar, síothcháin laistigh agus lasmuich, síothcháin a bheidh tathaiceach ó'n uile thaobh? A Íosa ró mhaith, cathain a sheasóchad chun Tusa dh'fheis- gint? Cathain a bhreithneóchad glóire do rígheachta? Cathain a bheidh Tú agam agus gur Tú mo chuid an tsaoghal? Ó, cathain a bheidh mé ad' fhochair ad' rígheacht féin atá ollamh agat do d'cháirdibh ó'n síoruidheacht? Táim anso am' dhíbearthach dhealbh, i ndúthaigh iasachta, ameasg namhad, mar a mbíonn cogadh gach lá agus an uile shaghas mí-fhortiúin. 4. Tabhair-se sólás dom am' uaigneas; laghduigh mo bhrón; mar is ionat-sa atá mo dhúil ar fad; óir ní bhfaighim-se ach troma-chroídhe ins gach sólás d'á dtarraingeann an saoghal so dhom. Is é mo dhúil Tusa bheith agam go dlúth, ach ní féidir liom é. Is é mo mhian dlúthú leis na neithibh síoruidhe, ach bíd na neithe saoghalta agus m' ainmhianta am' brúghadh síos. Is mian liom am' aigne bheith os cionn gach uile nídh, ach cuireann an cholann fé chois mé dom' aimhdheóin. Ar an gcuma san, is truagh mar 'táim, ag troid am' choinnibh féin, agus mé am' thrioblóid orm féin; mo spioraid a d'iarraidh dul suas, agus an cholann a d'iarraidh fanmhaint thíos. 5. Ó, cad a bhfuil agam 'á fhulang laistigh! M' aigne ag breithniú ar neithibh síoruidhe, agus ansan <L 197> éacht de neithibh saoghalta am' chur amú ar m' úrnuighthe. A Tighearna Dia, ná h-imthigh abhfad uaim. Ná h-imthigh i bhfeirg ó d'sheirbhíseach. Lámhaigh amach do chuid soluis ortha agus sgaip chun fáin iad. Lámhaigh do shaigheada le cleasaibh mo namhad, agus curfar i n-aimhréidh iad. Cruinnigh mo mheabhair-se chúghat féin. Cuir as mo cheann gnóthaí an tsaoghail seo. Tabhair dom go luath bheith ábalta ar gach machtnamh peacamhail do dhíbirt uaim. Cabhruigh liom, a Dhia na fírinne, i dtreó ná cuirfead suim i n-aon tsaghas baoise. Tar chúgham, a mhísleacht na bhflathas, agus díbir uaim gach smuíneamh drúiseamhail. Maith dhom, leis, má's minic machtnamh nách Tusa am' aigne le linn úrnuighthe. Óir admhuighim le fírinne gur ró mhinic mé ag dul amú go mór ortha. Mar is minic ná bím féin san áit 'n-a mbím am' shuídhe nó am' sheasamh, ach go mbím san áit 'n-a mbeirid mo smuínte leó ann mé. San áit 'n-a mbíonn mo smuíneamh iseadh bhím-se, agus san áit 'n-a mbionn an rud a thaithneann liom iseadh bhíonn mo smuíneamh go minic. An rud a thaithneann liom do réir nádúra, nó ó thaithighe bheith agam air, is é is túisge thagann chun m' aigne. Uime sin iseadh a dubhraís-se, a Fhírinne: Mar a bhfuil do stór is ann atá do chroídhe. Má's do neamh atá grádh agam, is ar neithibh diadha a bheidh mé ag machtnamh. Má 'sé an saoghal so a thaithneann liom is é séan an tsaoghail seo a chuirfidh áthas orm, nó is míshéan saogh- alta do chuirfidh buairt orm. <L 198> Má 'sí an cholann is ionmhuin liom, is ar na neithibh a bhaineann leis an gcolainn a bheidh mo mhachtnamh. Má 'sé an spioraid is áil liom, is ar neithibh spiorad- álta is fonn liom bheith ag machtnamh. Óir, na neithe a thaithneann liom is ortha is maith liom beith ag caint, agus is le caint ortha is maith liom bheith ag éisteacht, agus is iad a n-íomhághtha a thugaim abhaile liom. Ach molaim-se an duine sin, a Thighearna, a dh'fhéadann cead gluaiste thabhairt do gach nídh saogh- alta ar do shon-sa, an duine a dheineann éigean ar a nádúr féin, agus do tharneálann ar an gcrois ainmhianta na colna, le neart spioradálta na h-aigne, i dtreó go bhféadann sé guidhe glan do chur suas chúghat i suaimhneas aigne, agus neithe saoghalta do dhíbirt uaidh ar fad, istigh agus amuich, agus ar an gcuma san é féin d'ollmhú chun páirte ghabháil i gcliaraidheacht na n-aingeal thuas. CAIBIDIOL A NAOI AGUS DACHAD. DÚIL SA BHEATHA SHÍORUIDHE; AGUS NA NEITHE MHÓRA ATÁ GEALLTA DHO'N MHUINTIR A DHÉANFHAIDH AN TROID. 1. An Tighearna.- A mhic, nuair a mhothóchair dúil sa bheatha shíoruidhe ag teacht chúghat ad' chroídhe, le séid ó ghrásta Dé, agus nuair a mhothóchair gur breagh an rud imtheacht as an gcolainn agus teacht i radharc mo sholuis-se, solus ná tiocfaidh sgáil air, osgail do chroídhe chun na h-anála san agus glac chúghat í le mian. <L 199> Ansan gabh do bhuidheachas go dúthrachtach le Dia atá thuas, toisg gur deónuightheach leis beart de'n tsórd san a dhéanamh duit, teacht chúghat chómh trócaireach, tú ghríosadh le n-a ghrádh chómh mór, tú thógaint le n-a chómhachtaibh chómh h-árd, i dtreó ná déanfadh do nádúr féin a chur fhiachaint ort sleamhnú síos chun neithe saoghalta. Óir ní h-as do chuid machtnaimh féin 'ná as do shaothar féin a thagann an dúil sin chúghat. Tré ghrásta Dé a thagann a leithéid ag triall ort, nuair fhéachann Dia anuas ort le truagh agus le taise, ionus go raghthá ar aghaidh i n-úmhluigheacht agus i bhfíoraontacht, agus gur bh'fhearr-de a dhéanfá thú féin d'ollmhú dos na cathanaibh atá rómhat, agus tú féin a dhlúthú liom-sa, agus do thoil a chur le m' thoil ó chroídhe go h-iomlán. 2. Féach, a mhic; is minic a bhíonn an teine dearg go maith agus fós ná h-eirigheann an lasair gan deatach. Ar an gcuma gcéadna, tá daoine ann agus bíonn a gcroídhe ar lasadh le dúil i neithibh spioradálta, ach ní fhágann san saor ar fad iad ó ainmhiantaibh na colna. Uime sin ní h-i n-onóir do Dhia ar fad a dheinid siad na neithe a bhíonn acu 'á iarraidh air chómh dian. Is minic gur b'shin mar a bhíonn an sgéal agat-sa, leis; d'á dhéine a bhíonn rud agat d'á iarraidh ar Dhia, nách i n-onóir do Dhia ar fad a bhíonn tú 'ghá iarraidh. Ní féidir a rádh go bhfuil intinn ar son Dé, go fíor ghlan, má tá cuid de'n intinn ar mhaithe le duine féin. 3. Ní h-é an rud a thaithneann leat féin agus atá tairbheach duit féin is ceart duit a dh'iarraidh, ach an rud a thaithneann liom-sa agus a thabharfaidh onóir dom. Breithnigh an sgéal i gceart agus chífir go bhfuil sé ceart agat m' órdú-sa do chur roime gach mian leat féin, agus tosach a thabhairt dó. <L 200> Is eól dómh-sa do mhian. Airighim t' osnadh go minic. Ba mhaith leat bheith anois saor sábhálta i nglóire clainne Dé. Tá do dhúil anois i bpálás síoruidhe na bhflathas agus san aoibhneas atá ann. Ach níor tháinig an t-am san fós. Am nách é sin atá fós ann; am cogaidh; am cruadh oibre; am trialach. Ba mhaith leat go líonfaí thú leis an Árd Mhaith. Ní'l san ar do chumas fós. Is Mise an t-Árd Mhaith. Bí ag súil liom go dtagaidh rígheacht Dé. 4. Ní mór tú thriail tuille ar an dtalamh so, agus tú chur tré mhórán eile oibre. Tabharfar roinnt sóláis duit uaireanta, ach ní'l do sháith sóláis le fagháil agat. Glac misneach, d'á bhrígh sin, agus bí cródha i ndéanamh agus i bhfulang neithe atá bun os cionn leis an saghas a thaithnfeadh leat. Ní mór duit an nuadhuine do chur umat, agus duine eile dhéanamh díot féin. Ní mór duit, go minic, an rud ná taithneann leat do dhéanamh, agus an rud a thaithneann leat a dh'fhágaint ad' dhiaigh. An rud a thaithneann le cách raghaidh sé chun cinn, agus an rud a thaithneann leat-sa ní curfar chun cinn é. An rud a déarfaidh cách éistfear leis; an rud a déarfair-se ní curfar suim ann. Loirgfidh cách rud, agus gheóbhaidh sé é. Loirgfir-se rud, agus ní bhfaighir é. 5. Beidh cách mór i mbéalaibh daoine. Ní bheidh t'ainim-se i mbéal aoinne. Gheóbhaidh cách so agus súd le déanamh. Ní measfar gur fiú thusa aon rud a thabhairt le déanamh duit. Cuirfid neithe de'n tsórd san gruaim ort uaireanta, <L 201> agus déanfair gníomh mór maith má fhuilingeann tú iad gan labhairt. Le neithibh de'n tsórd san iseadh is gnáth seirbhíseach an Tighearna do thriail, féachaint cad é an fhaid a dh'fhéadfadh sé dul ar é féin do shéanadh agus do bhriseadh ins gach nídh. Is beag má 'tá aon nídh eile 'n-ar gádh dhuit do thoil féin do bhású oiread agus is gádh dhuit é dhéanamh nuair a chífir rudaí d'á ndéanamh i gcoinnibh do thoile, agus go gcaithfir cur suas leó; go mór mór má órduigh- thear duit rud a dhéanamh ná fuil, dar leat, aon chiall leis ná aon tairbhe ann. Agus ó's rud é go bhfuilir fé smacht, agus ná leómhfá cur i n-aghaidh an úghdaráis atá os do chionn, mothuigheann tú gur cruaidh an rud bheith ag gluaiseacht fé shíneadh méire duine eile ar fad, gan do thoil féin a leanmhaint i n-aon chor. 6. Ach meáigh, a mhic, toradh an chruadhtain sin; a ghiorracht go mbeidh deire leis; agus an tuarastal mór atá le fagháil as. Cuimhnigh air sin, agus i n-inead seirbhthin do chur ort is amhlaidh a chuirfidh sé áthas mór ort agus sólás, sólás na foidhne. Óir, mar dhíoluigheacht as an dtoil mbeag san atá agat d'á leigint uait anois, beidh do lán toil féin agat ar ball, i gcaitheamh na síoruidheachta, ar neamh. Ar neamh iseadh gheóbhair do thoil féin ins gach uile nídh. Ar neamh iseadh gheóbhair do mhian ar gach aon tsaghas cuma 'n-ar féidir duit dúil a chur i rud. Ar neamh a bheidh seilbh gach maitheasa agat, agus ní gádh dhuit aon eagla bheith ort go n-imtheóchaidh sé uait choídhche. Beidh, ar neamh, tusa agus Mise ar aon toil amháin. Ní bheidh mian lasmuich dhíom agat, ná mian fé leith. <L 202> Ní bheidh aoinne ag cur ad' choinnnbh ansúd, ná aoinne ag gearán ort, ná aoinne ag cur cosg leat, ná aoinne ag sárú ort. Gach nídh a dh'iarrfair beidh sé agat, agus beidh gach mian leat lán tsásta, gan easnamh ar bith. Tabharfad-sa dhuit ansúd glóire mar dhíoluigheacht as an dtarcuisne dh'fhuilingeann tú anso, moladh mar dhíoluigheacht as an ngruaim, agus, mar mhalairt ar an inead íseal atá anso agat, cathaoir ríoga ansúd ar feadh na síoruidheachta. Ansúd a chífear toradh na h-úmhluigheachta, áthas i ndiaigh cruadhtain na h-aithrighe, agus coróinn na glóire do'n mhuintir a dh'fhuiling an smacht go toiltheanach. 7. D'á bhrígh sin crom do cheann anois fé láimh gach aoinne, agus ná bac cé a déarfaidh so, ná cé a dh'órdóchaidh súd. Ach tabhair aire mhaith do'n méid seo. Pé'cu duine os do chionn, nó duine fé d'bhun, nó duine ar aon dul leat, a dh'iarrfaidh rud ort, nó do thaisbeánfaidh duit gur mian leis é, glac an sgéal go breagh réidh agus an rud a h-iarrfar ort a dhéanamh, dein é go fonnamhar agus go deagh chroídheach. Loirgeadh duine so agus duine eile súd. Bíodh duine ag maoidheamh as so agus duine eile ag maoidh- eamh as súd, agus tugtar dóibh na mílte moladh. Ná dein-se maoidheamh as so ná as súd, ámhthach, agus ná cuireadh aon nídh áthas ort ach an rud a dhéanfaidh úmhlú ort féin, agus do chuirfidh m' onóir-se agus mo thoil chun cinn. Sidé is ceart duit-se a dh'iarraidh, go dtabharfaí glóire do Dhia de d' dhruim i gcómhnuidhe, pé'cu beatha nó bás duit. <L 203> CAIBIDIOL A CAOGAD. CONUS MAR IS CEART DO'N DÍTHEACH É FÉIN D'FHÁGÁILT FÉ DHIA. 1. A Thighearna Dia, a Athair ró naomhtha, moladh go deó leat, mar tá gach nídh do réir do thoile naomhtha, agus is maith gach nídh a dheineann Tú. Gurab ionat-sa a gheóbhaidh do sheirbhíseach áthas! Nár gheibhidh sé aon áthas ann féin ná i n-aoinne eile, óir is Tusa amháin is fíor-áthas ann. Is Tusa mo dhóchas-sa agus mo choróinn, mo gháirdeachas agus m'onóir, a Thighearna Dia. Cad 'tá agat' sheirbhíseach ach a' bhfuair sé uait-se, agus gan aon teidiol aige chuige? Is leat-sa an uile nídh, gach ar thugais agus gach ar dheinis. Is duine dealbh mise, agus táim ag fulang mo chruadhtain ó m' óige. Uaireanta bíonn m' aigne buartha agus mé ag sile na ndeór, agus uaireanta bíonn m' aigne buartha inti féin mar gheall ar na droch mhiantaibh a bhíonn ag cur uirthi ó'n uile thaobh. 2. Is é is fada liom go bhfaghad suaimhneas. An suaimhneas atá agat' chlainn-se is é atá uaim, an chlann a chothuigheann Tú le solus do shóláis. Má thugann Tú dhom an suaimhneas san, má leig- eann Tú an t-áthas naomhtha san isteach am' chroídhe, beidh mo chroídhe at' mholadh go ceólmhar agus go diadha. Ach má tharraingeann Tú uaim Thú féin, mar is gnáth leat a dhéanamh go h-ana mhinic, ní bheidh mé ábalta ar ghluaiseacht ar aghaidh ad' aitheantaibh. Ní bheidh agam <L 204> le déanamh ach mé féin do chaitheamh ar mo ghlúinibh agus bheith ag bualadh m' uchta. Ní bheidh an sgéal agam mar a bhí indé agus arú 'ndé, nuair a bhí do sholus ar lasadh os cionn mo chinn agus nuair a bhíos fé sgáth do sgiathán-sa, clúdaithe ós na cathanaibh a bhí ag brúghadh isteach orm. 3. A Athair ró cheart, ró ionmholta, tá an t-am ann chun do sheirbhísigh do thriail. A Athair atá ró ghrádhmhar, is ceart do d'sheirbhíseach rud éigin a dh'fhulang ar do shon an uair seo. A Athair na glóire síoruidhe, tá tagaithe an t-am so ab eól duit ó'n síoruidheacht a bheith ag teacht, an t-am 'n-a gcaithfeadh do sheirbíseach claochlódh dh'fulang, ar feadh aimsire, ó'n dtaobh amuich, agus é beó i gcómhnuidhe, ámhthach, os do chómhair-se, laistigh; an t-am 'n-a gcaithfí é tharcuisniú, agus é dh'úmhlú, agus é leagadh ar lár os cómhair daoine, agus é chlaoidh le teinneas agus le lagachar, i dtreó go bhféadfadh sé eirighe airís, i n-aonfheacht leat-sa, i lóchaint an tsoluis nua, agus go bhfaghadh sé an ghlóire ins na flathais. A Athair ró naomhtha, sin mar atá órduighthe agat-sa, siné do thoil naomhtha, agus an nídh a dh'órduighis is é atá déanta. 4. Óir is fabhar uait-se do d' charaid leigint dó trioblóid a dh'fhulang ar an saoghal so le grádh dhuit, pé tráth 'n-a dtiocfaidh an trioblóid, nó pé duine ó n-ar ceaduightheach leat an trioblóid do theacht. Gan do thoil-se, ná gan chúis, ní thuiteann aon nídh amach ar an saoghal so. Is maith an bhail orm-sa, a Tighearna, gur úmhluighis mé, ionus go bhfoghlumóchainn t' fhíoraontacht, agus go gcuirfinn uaim gach mór-is-fiú agus gach eirighe-an- áirde. <L 205> Is maith an bhail orm gur cuireadh mo ghnúis ar lasadh le náire, i dtreó nách ó dhaoine a bhead ag brath ar shólás, ach uait-se. Tá foghlumtha agam, leis, as an méid seo, conus mar is cóir dom sgannradh bheith orm roime do bhreith- eamhantas atá dothuisgthe, mar go gcuireann Tú pionós ar an gciontach agus ar an neamhchiontach i n-aonfheacht, agus san gan éagcóir ná aincheart a dhéanamh. 5. Bheirim a bhuidheachas leat nár fhágais mo dhroch bhearta gan pianadh. Do ghabhais de shlataibh géara orm. Chuiris pianta aigne agus chuirp orm. Ní'l aoinne fé 'n spéir ar an dtalamh so chun sóláis a thabh- airt dom anois ach Tusa, a Tighearna Dia, a Liaigh spior- adálta na n-anam. Is Tú a bhuaileann agus do leigh- seann, do bheireann síos go h-ifrean agus do thugann ainíos airís. Tá do smacht os mo chionn agus is í do shlat a dhéanfaidh mé theagasg. 6. Féach, a Athair a ghrádh, is ad' láim-se atáim. Cromaim mé féin síos fé smacht do shlaite. Buail mo dhrom agus mo mhuineál go luighidh an cam atá ionam do réir do thoile naomhtha. Dein seirbhíseach úmhal, cneasta dhíom, ó's Tú is maith chun san a dhéanamh, i dtreó ná cuirfead cor díom feasta ach do réir do thoile-se. Fágaim fút, le smachtú, mé féin agus gach nídh is liom. Is fearr an smacht anois 'ná an smacht ar ball. Is eól duit-se gach uile nídh, agus gach nídh fé leith, i gcoinsias an duine. Is eól duit na neithe atá le teacht sar a dtagaid siad, agus ní gádh dhuit go neósfadh aoinne dhuit, ná go dtabharfadh aoinne foláramh duit, ar na neithibh a thuiteann amach ar an saoghal so. Is eól duit cad é mo leas-sa, agus an tairbhe atá <L 206> i bhfulang péine chun meirge na bpeacaí do ghlanadh de'n anam. Imir do thoil orm. Siné atá uaim. Féach ar an mbeatha pheacamhail atá caithte agam. Is eól duit-se níos fearr 'ná mar is eól d'aoinne cad é an saghas an bheatha san. 7. Tabhair dom, a Thighearna, eolus do chur ar an rud ar ar cheart eolus a bheith ag duine, grádh thabhairt do'n rud d'ár dual grádh, moladh thabhairt do'n rud is fearr a thaithneann leat-sa, meas a bheith agam ar an rud is luachmhar leat-sa; gráin a bheith agam ar an nídh go bhfuil gráin agat-sa air. Ná leig dom breithniú dhéanamh do réir radhairc súl na colna, ná breitheamhantas do leagadh do réir éis- teacht cluas daoine neamhthuisgionacha; ach neithe sofheisgithe agus neithe spioradálta d'aithint ó chéile le breitheamhantas do réir na fírinne; agus, thar gach uile nídh, bheith coitchianta ag féachaint cad is fearr a réidhfidh le d'thoil-se agus le t'intinn. 8. Téigheann breitheamhantas an duine amú go minic. Agus ag dul amú a bhíd muintir an tsaoghail seo nuair ná tugaid siad grádh ach do'n rud a thagann fé n-a súilibh. Cad é an feabhas a chuireann sé ar dhuine daoine bheith 'á rádh gur fear mór é? Cuireann mealltóir mealltóir amú, agus cuireann baoth baoth amú, agus cuireann caoch caoch amú, agus cuireann lag lag amú nuair a bhíd siad ag moladh a chéile go h-árd. Agus go deimhin is ag cáineadh a chéile a bhíd siad nuair is dóich leo go mbíd siad ag moladh a chéile. Óir an méid a chíonn Tusa bheith i nduine siné díreach an méid atá ann, agus ní'l a thuille, adeir Próin- sias úmhal naomhtha. <L 207> CAIBIDIOL A H-AON AGUS CAOGAD. IS CEART DÚINN ÁR NDÍCHEALL A DHÉANAMH I N-OIBREACHAIBH BEAGA, NUAIR NÁCH FÉIDIR LINN LEANMHAINT AR NA H-OIBREACHAIBH MÓRA DO DHÉANAMH. 1. An Tighearna.- A mhic, ní'l ar do chumas lean- mhaint i gcómhnuidhe ag saothrú na fíoraontachta ar an gcuma is déine, ná bheith ag déanamh dlúth-mhachtnaimh ar an gcuma is aoirde. Ní foláir duit ar uairibh, mar gheall ar an smól a dh'fhág peaca an t-sínsir ort, tú féin d'ísliú, agus, bíodh gur i gcoinnibh do thoile é, agus gur le tuirse é, ualach na beatha claoine seo d'iomchar. An fhaid a bheidh an cholann somharbhthach 'n-a h-ualach ort, beidh tuirse ort agus troma-chroídhe. An fhaid a bheir sa cholainn, d'á bhrígh sin, ní foláir duit bheith go minic ag éagcaoine mar gheall ar an ualach; toisg ná leigeann an t-ualach san duit bheith do shíor ag machtnamh agus ag breithniú ar neithibh spioradálta. 2. Is maith an rud duit, an uair sin, iompáil ar ghnóthaíbh úmhla, corpartha, agus t' aigne shásamh le deagh-ghníomharthaibh; feitheamh go foidhneach agus go mainghíneach go dtagad-sa, agus m' anál spioradálta, airís chúghat. An tart spioradálta atá ort, agus an t-uaigneas, sa dúthaigh iasachta, d'fhulang go foidhneach, chun go dtiocfad-sa chúghat agus go gcuirfead deire leis an dtart agus leis an uaigneas. Tabharfad-sa dhuit, an uair sin, gan a thuille cuimhne <L 208> bheith agat ar na trioblóidíbh seo, ach suaimhneas breagh bheith at' aigne agat. Osgalóchad amach os cómhair do shúl talamh áluinn na Sgríbhinne Diadha, i dtreó go dtosnóchair ar ghluais- eacht fan slíghe m' aitheanta le mór chroídhe, agus go ndéarfair: Ní fiú trioblóidí na h-aimsire seo iad a chur i gcomórtas leis an nglóire atá le teacht, an ghlóire do nochtfar ionainne. CAIBIDIOL A DÓ AGUS CAOGAD. IS CEART DO'N DUINE A THUISGINT I N'AIGNE GUR PIONÓS ATÁ AG DUL DÓ AGUS NÁCH SÓLÁS. 1. An Seirbhíseach.- A Thighearna, ní sólás, ná cuaird spioradálta, atá tuillte agam-sa uait-se, agus d'á bhrígh sin ní dheineann Tú éagcóir orm nuair fhágann Tú mé dealbh, dólásach. Dá silinn oiread uisge ó m' shúilibh agus do líonfadh an fharaige, ní fhágfadh san gur bh'fhiú mé sólás fhagháil uait. Ní'l tuillte agam uait ach sgiúirse agus pionós, mar is minic agus is trom a chuireas fearg ort, agus is 'mó cuma 'n-ar dheineas peaca ad' choinnibh. D'á bhrígh sin, do réir fírinne an chirt, ní fiú mé an sólás is lúgha fhagháil uait. Ach is Tú Dia na trócaire agus na daonachta, agus ní h-áil leat an obair a dheinis do dhul ar neamhnídh. Is áil leat saidhbhreas do mór-mhaitheasa do thaisbeáint i ndéanamh do thrócaire. Agus is deónuightheach leat, <L 209> gan aon bhlúire cirt agam chuige, sólás thar na beartaibh a thabhairt do d'sheirbhíseach; óir ní h-ionann an sólás a gheibhtear uait-se agus an sólás a gheibhtear ó dhaoinibh. 2. Cad 'tá déanta agam duit, a Thighearna, chun a rádh go dtabharfá sólás ó neamh dom? Ní cuimhin liom gur dheineas aon nídh fóghanta. Táim riamh claon do'n pheaca agus righin chun aithrighe. Siní an fhírinne. Ní féidir liom í shéanadh. Dá n-abrainn a mhalairt sin do sheasóchthá-sa féin am' choinnibh, agus ní fhéadfadh aoinne mé chosaint. Cad 'tá tuillte agam do m' peacaíbh ach ifrean agus teine shíoruidhe? Admhuighim le fírinne go bhfuil an uile tharcuisne agus sgige tuillte agam, agus nách cuibhe dhom seasamh idir bheirt fhíoraon. Is deacair dom an chaint sin do rádh, ach tá an fhírinne inti, agus is mian liom mé féin do dhaoradh am' peacaíbh, ionus gur bh'fhusaide a dh'fhéadfainn do thrócaire dh'fhagháil uait-se. 3. Cad 'tá le rádh agam? Táim ciontach, agus tá náire orm. Ní bhfaighim ionam féin focal do rádh ach so: Dheineas an peaca, a Thighearna; dein trócaire orm; tabhair maitheamhnachas dom. Sgaoil liom tamall beag, go ndeinead mo bhuairt d'éagcaoine, sar a n-imthighead chun na h-áite atá dorcha, clúdaithe le sgamall an bháis. Cad é is mó atá agat le h-iarraidh ar an bpeacach atá ciontach, mí-fhortiúnach, ach go n-úmhlóchadh sé é féin agus go ndéanfadh sé aithrighe? I ndólás croídhe fírinneach iseadh gheibhtear súil le maitheamhnachas. Is é a thugann síothcháin Dé isteach sa choinsias bhuartha. Is é thugann grásta Dé thar n-ais chun duine, agus do dhíonann duine ar an bhfeirg, nuair <L 210> a bhíonn sí ag teacht. Is é thugann chun a chéile, i bpóig na síothchána, Dia agus an t-anam aithrigheach. 4. Ídhbirt thaithneamhach duit-se, a Thighearna, iseadh dólás úmhal croídhe mar gheall ar pheacaíbh, ídhbirt is taithneamhaighe go mór leat 'ná losgadh túise. Agus is é an dólás croídhe, leis, an íle thaithneamhach úd ba mhaith leat a cuirfí ar do chosaibh naomhtha: óir níor iompuighis riamh ó'n gcroídhe a bhí úmhal, aithrigheach. Sa dólás croídhe seo atá an cúl dín is fearr ó fheirg an namhad. Is é an dólás croídhe seo do leigh- seann agus do ghlanann gach créacht agus gach truailliú de'n anam. CAIBIDIOL A TRÍ AGUS CAOGAD. NÍ TUGTAR GRÁSTA DÉ DO'N MHUINTIR GO BHFUIL A NGREANN AR AN SAOGHAL SO. 1. An Tighearna.- A mhic, nídh ana luachmhar iseadh mo ghrásta-sa. Ní fhuilingeann sé é mheasgadh ar neithibh ná baineann leis, ná ar shólás shaoghalta. Ní mór dhuit, d'á bhrígh sin, má's maith leat mo ghrásta- sa do ghlacadh, na neithe a chuirfeadh 'n-a choinnibh do chaitheamh uait. Faigh áit aonair duit féin. Bíodh dúil agat sa n-uaigneas. Ná loirg cómhrádh aon duine. Loirg cómhrádh Dé i n-úrnuighthibh. Bíodh an aithrighe agat at' aigne agus bíodh do choinsias glan. Ná dein ach neamhníd de'n tsaoghal go léir, agus tabhair tosach ar gach uile nídh do ghnó Dé do fhrioth- álamh. <L 211> Mar ní fhéadfair Mise do fhriothálamh agus do ghreann a bheith san am gcéadna ar neithibh saoghalta. Ní mór dhuit fanmhaint abhfad ód' cháirdibh agus ó d'chómharsanaibh, agus t' aigne chimeád ó gach sólás saoghalta. Ar an gcuma san iseadh dh'iarrann an t-Aspol Peadar ar na Críostaidhthibh iad féin a chimeád ar nós deóraidhthe agus daoine iasachta ar an saoghal so. 2. Ó, cad é an misneach a bheidh ar uair a bháis ag an nduine ná fuil greim ar chroídhe air ag aon nídh ar an saoghal so! Ach ní'l an croídhe lag ábalta fós ar bheith sgurtha glan, mar sin, ó'n uile nídh. Agus ní thuigeann an duine colnaídhe saor-staid an duine spioradálta. Má's mian leis, ámhthach, bheith 'n-a dhuine spioradálta dáiríribh, ní mór dó druim lámha thabhairt leó go léir, le n-a bhfuil 'n-a chómhgar chómh maith leis an muintir atá abhfad uaidh. Agus is air féin is mó atá aige é féin a chosaint. Má gheibheann tú an lámh uachtair i gceart ort féin gheóbhair an lámh uachtair ar gach aon rud gan puinn trioblóide. Siné an buadh i gceart, buachtaint ar dhuine féin. Óir an duine atá fé smacht aige féin, i dtreó go bhfuil a chlaonta fé smacht a thuisgiona, agus go bhfuil a thuisgint úmhal dómh-sa ins gach uile nídh, tá buadh i gceart ag an nduine sin air féin, agus tá an domhan fé n-a chois. 3. Má's áil leat-sa eirighe chómh h-árd leis an nduine sin, ní foláir duit tosnú fearamhail a dhéanamh. Ní foláir an tuagh do chur ar an bpréimh, agus an phréamh do ghearradh; gach báidh d'á bhfuil agat leat féin do <L 212> chur as do chroídhe amach glan, mar aon le gach dúil d'á bhfuil agat i n-aon tsaghas tairbhe saoghalta. As an olc san, as an mbáidh míréasúnta a bhíonn ag duine leis féin, iseadh dh'eirigheann, ar fad nách mór, an nídh atá le smachtú ó phréimh ag duine. Nuair a bheidh an t-olc san curtha fé chois i gceart, beidh síoth- cháin agus suaimhneas mór ann gan a thuille ríghnis. Ach ní dheineann daoine, lasmuich de bheagán, dícheall ar an mbáidh sin atá acu leó féin do bhású ar fad, agus ar dhul lasmuich dhíobh féin, agus d'á bhrígh sin fanaid siad ceangailte ionta féin, agus ní fhéadaid siad aon eirighe dhéanamh os a gcionn féin, i neithibh spioradálta. Ach má's mian le duine siúbhal saor gan cheangal, i n-aonfheacht liom-sa, ní mór dó gach droch bháidh, gach báidh mí-riaghalta, do bhású agus gan greann ná grádh príobháideach, claon, a bheith aige d'aon nídh cruthuighthe. CAIBIDIOL A CEATHAIR AGUS CAOGAD. NÁDÚR AN DUINE AGUS GRÁSTA DÉ, NÍ MAR A CHÉILE A DH'OIBRIGHID SIAD. 1. A mhic, tabhair fé ndeara grásta Dé agus nádúr an duine, agus conus a dh'oibrighid siad. Oibrighid siad bun os cionn le n-a chéile ar fad. Agus bíodh go bhfuil an dá oibriú chómh mór san bun os cionn le n-a chéile, tá an deifrigheacht atá eatartha chómh caol san nách féidir, ach do dhuine spioradálta agá bhfuil solus spioradálta i n' aigne, an deifrigheacht do mhothú. Is mian le gach aoinne an mhaith. Rud éigin fógh- anta iseadh chuirid siad rómpa do lorg 'n-a gcaint <L 213> agus 'n-a ngníomharthaibh. Ansan curtar daoine amú, nuair ná tugtar dóibh ach riocht na maitheasa. 2. Tá nádúr an duine cealgach, agus meallann sé a lán, agus imireann sé cleasaidheacht ortha, agus feall. Agus ar mhaithe leis féin a dheineann sé gach aon rud. Tá grásta Dé díreach glan. Diúltuigheann sé do gach nídh i bhfuirm uilc. Ní dheineann sé feall choídhche. Ní dheineann sé aon nídh ar mhaithe leis féin, ach gach aon nídh i n-onóir do Dhia amháin, mar is chun Dé atá a thriall agus a shúil. 3. Ní h-áil le nádúr an duine pionós d'fhulang; ná cur síos d'fhulang; ná go mbuadhfaí air a dh'fhulang; ná smacht a dh'fhulang; ná srian a dh'fhulang go toil- theanach. Ach an t-é go mbíonn grásta Dé 'á stiúrú, is maith leis an cholann do chlaoidh. Cuireann sé i gcoinnibh ainmhian. Is maith leis bheith úmhal do dhuine eile. Taithneann leis go mbuadhfaí air. Ní maith leis a thoil féin do dhéanamh. Is maith leis bheith fé smacht, agus ní maith leis duine eile bheith fé n-a smacht féin. Is maith leis é féin a chimeád úmhal do Dhia i gcómhnuidhe, ar gach aon tsaghas cuma. Agus is maith leis bheith 'ghá úmhlú féin do gach aoinne, i n-onóir do Dhia. 4. An t-é do leanann a nádúr féin is ar mhaithe leis féin a dheineann sé saothar. Nuair a bhíonn sé ag féachaint i ndiaigh duine eile is ag féachaint an mór a bheidh d'á bhárr aige a bhíonn sé. Ach an t-é go mbíonn grásta Dé 'á stiúrú, is mó aige tairbhe na poibilidheachta 'ná a thairbhe féin. 5. An t-é a leanann a nádúr féin, taithneann leis onóir fhagháil agus uraim. An t-é go mbíonn grásta Dé 'á stiúrú, is do Dhia is <L 214> maith leis a tabharfaí an uile shaghas onóra agus an uile shaghas glóire. 6. Ní maith le fear an nádúra tarcuisne dh'fhagháil, ná droch mheas. An t-é, ámhthach, go mbíonn grásta Dé 'á stiúrú, bíonn átas air nuair gheibheann sé masla le fulang i n-onóir d'ainim Íosa. 7. An fear atá do réir nádúra, is maith leis bheith ar a shuaimhneas, gan a chorp do shuathadh. An t-é, ámhthach, a bhíonn do réir ghrásta Dé, ní féidir leis fanmhaint díomhaoin. Is maith leis bheith ag obair i gcómhnuidhe. 8. An t-é atá do réir nádúra, taithneann rudaí daora leis, agus rudaí breaghtha, agus is beag air rud saor, nó rud garbh. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, is neithe gan órnáid a thaithneann leis, neithe ísle. Ní bhíonn aon locht aige ar rud garbh. Ní sgorn leis sean-éadach do chur uime. 9. An t-é atá do réir nádúra, is chun an tsaoghail seo a bhíonn sé ag féachaint. Cuireann saidhbhreas saoghalta áthas air. Cuireann cailleamhaint an tsaidh- bhris sin brón air. Cuireann focailín easonóra fearg air. An t-é atá do réir ghrásta Dé, is chun na síoruidh- eachta a bhíonn sé ag féachaint. Ní bhíonn aon bheann aige ar neithibh saoghalta. Ní chuireann cailleamhaint saidh- bhris buairt air. Ní chuireann focal droch chainte lasadh feirge air. Tá a chuid saidhbhris go léir, agus a chuid adhbhair áthais, thuas ins na flathais aige, san áit nách baoghal go gcaillfear iad. 10. An t-é atá do réir nádúra bíonn sé sanntach. Is fearr leis rud fhagháil 'ná rud a thabhairt uaidh. Is <L 215> maith leis a chuid féin a bheith aige a gan fhios do'n tsaoghal. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé bíonn sé deagh- chroídheach, fial. Ní bhíonn sé leithliseach. Sásuigheann beagán é. Tuigeann sé gur fearr bronnadh 'ná glacadh. 11. An t-é atá do réir nádúra bíonn a ghreann ar neithibh cruthuighthe; ar a cholainn féin; ar bhaois; ar aer an tsaoghail. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé bíonn a ghreann ar Dhia agus ar na sobhailcíbh. Seachnann sé neithe cruthuighthe. Tugann sé cúl leis an saoghal. Bíonn gráin aige ar ainmhiantaibh na colna. Seachnann sé fánaigheacht. Is nár leis bheith 'ghá thaisbeáint féin os cómhair daoine. 12. An t-é atá do réir nádúra, is sólás mór leis bheith os cómhair daoine. Cuireann an nídh sin áthas croídhe air. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, is é Dia a shólás go léir. Is mó an t-áthas croídhe a gheibheann sé i nDia féin 'ná ins gach nídh d'ár chruthuigh Dia. 13. An t-é atá do réir nádúra, is chun a thairbhe féin agus chun fagháltais dó féin a dheineann sé gach aon rud. Ní féidir leis aon nídh a dhéanamh i n-aisge. Bíonn sé ag brath ar chothrom an ruda a dheineann sé d'fhagháil thar n-ais, nó breis agus a chothrom, nó moladh, nó fabhar éigin. Agus bíonn airc air chun go ndéan- faí suim ana mhór d'á ghníomharthaibh agus d'á thabharth- aistíbh. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, ní loirgeann sé aon nídh saoghalta. Ní iarrann sé de luacht saothair ná de thuarastal as a dheagh-oibreacha ach Dia féin. Ní'l de lorg aige ar neithibh saoghalta ach sa mhéid gur <L 216> tairbheach nó gur riachtanach iad chun na neithe síoruidhe do shroisint. 14. An t-é atá do réir nádúra, is maith leis mórán daoine muinteartha bheith aige. Bíonn sé ag maoidh- eamh as uaisleacht a chine agus a shinsir. Bíonn sé gealgháiriteach le daoine móra; plámásach le daoine saidhbhre. Molann sé a shaghas féin daoine. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, ní bhíonn móráil air mar gheall ar líonmhaire a charad. Tugann sé grádh d'á namhaid, leis. Ní dheineann sé maoidheamh as uaisleacht a chine ná a shinsir, mura rud é gur mhó a bhfíoraontacht 'ná a n-uaisleacht. Is fearr leis bheith gealgháiriteach leis an nduine mbocht 'ná leis an nduine saidhbhir. Is fearr leis bheith báidheamhail le duine macánta 'ná le duine cómhachtach; le lucht fírinne is maith leis bheith go mór, agus ní le lucht fill. Bíonn sé i gcómhnuidhe ag spriocadh na bhfíoraon chun bheith níos fíoraonta agus chun bheith cosmhail le Mac Dé ins na sobhailcíbh. 15. An t-é atá do réir nádúra an duine, bíonn sé ag ceisneamh chómh luath agus thagann easnamh nó triob- lóid air. An t-é bhíonn do réir ghrásta Dé, fuilingeann sé bochtaineacht gan chorbhuais. 16. An t-é atá do réir nádúra, iompuigheann sé gach aon rud chuige féin; ar a shon féin a dheineann sé im- reas agus aragóint. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, iompuigheann sé gach aon rud chun Dé, mar gur ó Dhia do tháinig gach aon rud ar dtúis. Ní h-air féin a bhíonn buidheachas aon mhaitheasa aige, ná ní bhíonn mór-is-fiú air. Ní dhein- eann sé aighneas, ná ní chuireann sé a bhreitheamhantas féin roim bhreitheamhantas daoine eile. Ach ins gach <L 217> brígh agus ins gach tuisgint fágann sé é féin fé shúil agus fé bhreith Dé. 17. An t-é atá do réir nádúra, is maith leis fios gach rúin a bheith aige; gach sgéal nua d'aireachtaint; bheith i radharc na ndaoine; bheith ag féachaint ar gach aon rud agus ag éisteacht le gach aon rud. Is maith leis aithne bheith air, agus rudaí dhéanamh ar chuma a chuirfeadh daoine 'ghá mholadh agus ag déanamh iongnadh dhé. Ach an t-é atá do réir ghrásta Dé, ní bhíonn aon bheann aige ar sgéalta nua ná ar iongnaíbh saoghail. Tuigeann sé ná fuil ansan go léir ach toradh ár seana- nádúra atá claon, agus ná fuil aon nídh nua ná buan ar an dtalamh so. Tuigeann sé gur ceart do'n duine srian a chimeád le n-a shúil agus le n-a theangain, agus le gach dúil d'á bhfuil aige; gur ceart dó sgléip agus mór-is-fiú do chur uaidh; má dheineann sé rud a thuillfidh moladh, nó go ndéanfar iongnadh dhé, gur ceart dó é chimeád i bhfolach fé úmhluigheacht; agus ins gach sórd ealadhan toradh éigin tairbheach do lorg, go mór mór, onóir agus glóire Dé. Ní h-áil leis bheith ag craobhsgaoileadh air féin ná ar aon nídh is leis, ach is áil leis buidheachas a ghabháil le Dia mar gheall ar a thabharthaistíbh, ó's é Dia a thugann gach aon rud dúinn, le grádh dhúinn. 18. Solus ó neamh iseadh grásta Dé. Tabharthas fé leith ó Dhia iseadh é. Is é séala na bhfíoraon é. Uraidheacht ar an mbeatha shíoruidhe iseadh é. Árduigh- eann sé an duine ó ghrádh do neithibh saoghalta bheith aige chun grádh bheith aige do neithibh síoruidhe. Dein- eann sé duine spioradálta de'n duine chlaon. Uime sin, d'á mhéid a deintear nádúr an duine do chlaoidh agus do chur fé chois iseadh is líonmhaire do <L 218> thagann grásta Dé isteach i gcroídhe an duine, agus iseadh is mó a deintear, le teacht an ghrásta san, i n-aghaidh an lae, an duine do sheóladh ar leas a anama agus é chur i gcosamhlacht le Dia. CAIBIDIOL A CÚIG AGUS CAOGAD. TÁ NÁDÚR AN DUINE CLAON AGUS IS É GRÁSTA DÉ AN LEIGHEAS. 1. An Seirbhíseach.- A Tighearna Dia, do chruthuighis mise chun do cosamhlachta agus chun t'íomháighe féin. Tabhair dom an grásta so a deirir, atá chómh mór, agus atá chómh riachtanach chun mo shlánuighthe; ionus go bhféadfainn an lámh uachtair fhagháil ar an ndroch nádúr so atá am' tharrang chun an pheaca agus chun ifrinn. Óir mothuighim am' cholainn dlíghe an pheaca, agus é ag cur i gcoinnibh dlíghe m'aigne, agus am' tharrang ar naisg chun géilleadh do'n pheaca ar a lán slighte. Ní fhéadfad seasamh i n-aghaidh mo dhroch mhian mura ndeinidh do ghrásta ró naomhtha-sa cabhrú liom istigh am' chroídhe, ar lasadh. 2. Ní mór dhom do ghrásta-sa dh'fhagháil, agus é dh'fhagháil go flúirseach, nó ní bhuadhfad ar an nádúr so, atá claon riamh do'n olc, ó n-a óige. Óir do dhein an chéad duine, Ádam, an peaca, agus do loit an peaca san ár nádúr, agus do shrois an lot san an chine daona go léir. Tá gádh anois le d' ghrásta-sa i dtreó go gcuirfí an nádúr a dheinis-se, agus a bhí go maith agus go fírin- <L 219> neach, i n-inead an nádúra so do loiteadh, agus atá claon do'n olc an fhaid a fágfar fé féin é. Óir, an neart beag suarach a dh'fhan ann i ndiaigh an loit, ní'l ann ach mar a bhéadh spré bheag theine fé luaith- righ. Is í ár gciall daona an spré bheag san, agus tá sí múchta i ndoilbh cheó, bíodh go dtuigeann sí an deif- righeacht atá idir olc agus maith, agus idir fhíor agus bréag. Tuigeann sí an deifrigheacht, ach ní'l sé d'acfuinn inti beart a dhéanamh do réir a tuisgiona, toisg gan solus iomlán na fírinne bheith aici, ná cumas ceart ar a mian féin. 3. Uime sin, a Thighearna Dia, iseadh do thaithneann do dhlíghe-se le m' chroídhe, mar go bhfuil 'fhios agam an rud a dh'órduigheann Tú do bheith chun maitheasa agus chun cirt agus chun naomhthachta, agus go ndeir sé linn staonadh ó'n olc agus ó'n bpeaca. Ach deinim, sa cholainn seo, réir an pheaca, mar is mó a ghéillim dos na claontaibh 'ná do m' chiall. Uime sin, tugaim toil do'n mhaith tapaidh go leór, agus ansan ní thagann liom an mhaith do dhéanamh. D'á dhruim sin cuirim rómham mórán neithe fóghanta dhéanamh, agus, toisg grásta bheith i n-easnamh orm agus gan é ag cabhrú liom, is beag an rud a chuireann cosg liom, agus tarraingim siar. Siné fé ndeara dhom, bíodh go dtuigim slíghe na fíoraontachta agus go bhfeicim go dian mhaith cad is ceart dom a dhéanamh, go ngéillim do'n nádúr chlaon so agus ná deinim an gníomh fóghanta. 4. Ó, nách mór atá do ghrásta i n-easnamh orm, a Thighearna, chun aon nídh fóghanta do thosnú, agus ansan chun leanmhaint air, agus ansan chun é chur chun cinn! <L 220> Gan do ghrásta ní féidir dom aon rud a dhéanamh. Ionat-sa, agus le congnamh do ghrásta, is féidir dom gach aon rud a dhéanamh. Ó, is iongantach an rud grásta Dé! Gan é ní féidir luacht saothair a thuilleamh. Gan é ní'l aon tairbhe i n-aon deagh-thréith eile. Gan grásta Dé, a Thighearna, is neamhnídh ad' láthair- se ealadhna, is neamhnídh saidhbhreas, is neamhnídh áil- neacht pearsan, is neamhníd neart, is neamhnídh éirim aigne, is neamhnídh uaisleacht cainte. Táid na tabharthaistí sin ag olc a's maith, do réir nádúra. Ní'l grásta, 'sé sin grádh Dé, ach ag an bhfíoraon. Is é séala na beatha síoruidhe é ar an bhfíoraon. Tá grásta Dé chómh fíor-uasal san gur suarach le rádh, gan é, cómhacht chun mírbhuiltí dhéanamh, nó tar- gaireachtaí, nó aon tsaghas eile árd tréithe d'á uais- leacht. Ní h-é sin féin, ach creideamh agus dóchas agus na sobhailcí eile, ní taithneamhach iad' ad láthair-se gan grádh agus grásta Dé. 5. Ó, a ghrásta Dé, is séanmhar an nídh thú! Tugann Tú saidhbhreas na sobhailcí do'n duine atá bocht sa spioraid; agus an t-é atá fíor-úmhal tugann Tú tabharthaistí móra dhó. Tar agus túirling orm-sa. Líon mé go luath de d'shólás. Bain an tuirse de m' chroídhe agus an tart de m' aigne, sar a dtraochaid siad mé. Aithchim ort, a Thighearna, do ghrásta thabhairt dom. Má fhaighim do ghrásta-sa ní beag dom é, bíodh ná tabh- arfaí dhom aon nídh eile des na neithibh a thaithneann le nádúr an duine. Má thagann cathana agus mórán trioblóidí orm, <L 221> ní bheidh eagla roimh aon droch nídh orm an fhaid a bheidh do ghrásta-sa agam. Tabharfaidh do ghrásta neart dom, agus cómhairle, agus congnamh. Is treise do ghrásta-sa 'ná mo namhaid go léir. Is eagnaighe é 'ná lucht eagna an domhain go léir. 6. Múineann sé an fhírinne. Teagasgann sé riagh- altacht. Tugann sé solus do'n chroídhe. Bogann sé tuirse. Cuireann sé buairt chun siúbhail. Tógann sé eagla de dhuine. Cothuigheann sé cráibhtheacht. Tugann sé sólás le sile deór. Cad 'tá ionam, gan grásta Dé, ach adhmad críon, ach smala gan tairbhe, le caitheamh amach? Bíodh do ghrásta, d'á bhrígh sin, a Tighearna, rómham agus am' dhiaigh, am' chimeád i gcómhnuidhe tugtha do dheagh-oibreachaibh, tré t' Aon-Mhac Íosa Críost. Amen. CAIBIDIOL A SÉ AGUS CAOGAD. IS CEART DÚINN SINN FÉIN DO SHÉANADH, AGUS AITHRIS A DHÉANAMH AR CHRÍOST TRÍD AN GCROIS. 1. An Tighearna.- A mhic, an méid a dh'fhéadfair dul amach asat féin iseadh fhéadfair teacht isteach ionam- sa. Bíonn suaimhneas aigne laistigh ag an t-é ná cuir- eann a dhúil i n-aon rud atá lasmuich dhé. Ar an gcuma gcéadna, an t-é do thréigeann é féin, laistigh i n-a aigne, dlúithtear le Dia é. Teastuigheann uaim go bhfoghlumóchthá conus tú <L 222> féin do thréigean ar fad ar son mo thoile-se, gan cur i gcoinnibh, gan cheisneamh. Lean Mise. Is Mé an tslíghe; is Mé an fhírinne; is Mé an bheatha. Gan an tslíghe ní féidir dul. Gan an fhírinne ní fachtar eolus. Gan an bheatha ní bítear beó. Is Mise an tslíghe atá le gabháil agat. Is Mé an fhírinne atá le creideamhaint agat. Is Mé an bheatha le n-ar ceart duit súil a bheith agat. Is Mise an tslíghe ná sáróchthar. Is Mé an fhírinne ná bréagnóchthar. Is Mé an bheatha ná críochnóchthar. Is Mise an tslíghe atá fíor-dhíreach. Is Mé an fhírinne atá os cionn gach fírinne. Is Mé an fhíor bheatha, an bheatha shéanmhar, an bheatha shíoruidhe. Má fhanann tú ar mo shlíghe-se gheóbhair eolus ar an bhfírinne, agus déanfaidh an fhírinne thú dh'fhuasgailt, agus tiocfair chun na beatha síoruidhe. 2. Má's maith leat teacht isteach chun na beatha, cimeád na h-aitheanta. Má's maith leat eolus ar an bhfírinne bheith agat, creid Mise. Má's maith leat bheith at' fhíoraon i gceart, díol a bhfuil agat. Má's maith leat bheith ad' dheisgiobul agam-sa, tréig thú féin. Má's maith leat beatha an aoibhnis a bheith agat, ná bíodh beann agat ar an mbeatha so. Má's maith leat bheith go h-árd ar neamh, úmhluigh thú féin ar an saoghal so. Má's maith leat bheith i rígheacht na bhflathas am' fhochair- se, iomchair an chros mar aon liom. Óir ní bhfaghann aoinne eolus ar shlíghe an aoibhnis agus an tsoluis, ach seirbhísigh na croise. <L 223> An Seirbhíseach.- A Tighearna Íosa, ó's cúmhang é do shlíghe-se agus go bhfuil droch mheas ag an saoghal air, tabhair dómh-sa go leanfad do shlíghe fé dhroch mheas an tsaoghail, mar aon leat. Óir ní'l an seirbhíseach níos mó 'ná a thighearna, ná ní'l an deisgiobul níos aoirde 'ná a mhaighistir. Go ndeinidh do sheirbhíseach taithighe de d' bheatha do léigheadh, mar is ad' bheatha-sa atá mo shlánú, agus fíor-bheannuightheacht, le fagháil. Aon nídh a léighim, nó aon rud a chloisim, lasmuich de d'bheatha-sa, ní thugann sé sólás ná sásamh aigne dhom. 4. An Tighearna.- A mhic, ó's eól duit na neithe sin, agus gur léighis iad go léir, beidh an sgéal go maith agat ach iad do chómhlíonadh. An t-é go bhfuil m'aitheanta-sa aige agus do chim- eádann iad, is é a thugann grádh dhom; agus tabhar- fad-sa grádh dhó-san, agus taisbeánfad Mé féin dó, agus cuirfead 'n-a shuidhe é am' aice féin i rígheacht m'Athar. 5. An Seirbhíseach.- A Thighearna Íosa, go ndein- tear mar atá ráidhte, geallta, agat, agus go dtagaidh liom-sa san do thuilleamh. Tá an chros glacaithe agam; tá sí glacaithe as do láimh féin agam. Iomcharóchad í. Iomcharóchad go bás í, fé mar atá curtha agat orm. Cros iseadh, le fírinne, beatha an mhanaigh fhóghanta, ach is cros í a sheólann go flathas Dé. Tá tosnuighthe. Ní ceart tarrang siar feasta, ná eirighe as an obair. 6. Téanaíg, a bhráithre! Téighmís ar aghaidh le cois a chéile. Beidh Íosa i n-aonfheacht linn. Ar son Íosa iseadh ghlacamair an chros so. Lean- aimís di ar son Íosa. <L 224> Tabharfaidh Sé gach aon chongnamh dúinn, mar is é ár dtaoiseach é agus ár dtreóruidhe. Féach; tá ár Rí rómhainn amach, agus troidfidh sé ár namhaid dúinn. Leanaimís é go fearamhail. Ná bíodh eagal ar aoinne. Bímís ollamh ar bhás d'fhagháil sa chath. Ná cuirimís san de mhasla ar ár nglóire go dteithfimís ó'n gcrois. CAIBIDIOL A SEACHT AGUS CAOGAD. NÍ CEART DO DHUINE CEANN FÉ RÓ MHÓR A BHEITH AIR MÁ RÁINÍGHEANN DÓ RUD ÉIGIN AS AN SLÍGHE A DHÉANAMH. 1. An Tighearna.- A mhic, is mó agam-sa an fhoidhne agus an úmhluigheacht nuair a bhíonn trioblóid ar dhuine, 'ná mórán cráibhtheachta agus sóláis nuair a bhíonn gach aon rud ar a thoil aige. Cad is gádh dhuit bheith chómh mór tré n-a chéile mar gheall ar fhocal bheag a dubhradh ad' choinnibh? Dá mbéadh sé níba mhó, níor cheart duit leigint dó buairt a dhéanamh duit. Sgaoil thort é. Ní h-é an chéad fhocal é a dubhradh ad' choinnibh, ná ní focal é ná dubhradh riamh roimis seo ad' choinnibh, mar ní h-é an focal dheirineach é a déarfar ad choinnibh, má mhaireann tú abhfad. Is fear cródha go maith thú an fhaid ná tagann aon nídh ad' choinnibh. Is cómhairleach maith thú, agus is maith an sás misnigh a chur ar dhaoinibh eile thú le d' chaint. Ach nuair a thagann an trioblóid chun do dhoruis féin go h-obann, ní fhanann ciall ná misneach agat. <L 225> Tabhair fé ndeara an laige a thagann ort nuair a bhíonn neithe ag gabháil ad' choinnibh, agus gan ionta ach neithe suaracha go fíor mhinic. Is ar mhaithe le t' anam, ámhthach, a bhíonn san amhlaidh, nuair a thagaid neithe de'n tsórd san crosta ort. 2. Ach cuir as do chroídhe é, chómh maith agus d'fhéad- fair é, agus má ghoill sé ort ná leig dó thú threasgairt ar fad, ná greim a chimeád ort abhfad. Fuiling é, le foidhne, an chuid is lúgha dhé, mura féidir leat é fhulang le h-áthas. Bíodh ná taithneann sé leat, agus go mothuigheann tú t' fhearg ag eirighe 'n-a choinnibh, cimeád an tsrian leat féin, agus ná leig amach as do bhéal aon fhocal a bhéadh 'n-a thrúig peaca do dhaoinibh laga. Ní fada go raghaidh t'aigne chun suaimhnis. Ansan tiocfaidh grásta Dé chúghat, agus beidh áthas ort i n-inead an channcair. Táim-se agat fós, adeir an Tighearna, agus táim ollamh ar chabhrú leat níos mó 'ná mar ba ghnáth, ach mainighin a bheith agat asam, agus glaodhach orm go cráibhtheach. Bí níos fadaradhnaíghe, agus cuir thú féin i dtreó chun tuille dh'fhulang. Ní'l gach aon rud caillte má 's minic trioblóid ort, nó cath míchuíbhsach. Ní Dia thú, ach duine. Ní h-aingeal tú, ach fuil agus feóil. Conus fhéadfá-sa leanmhaint ar aon staid amháin fíoraontachta, rud nár fhéad na h-aingil a dhéanamh ins na flathais, rud nár fhéad an chéad duine dhéanamh i ngáirdín Parathais? Is Mise thógann suas lucht dubróin, agus do shábhálann iad; agus is Mé tharraingeann chun mo dhiachta féin <L 226> an mhuintir a thuigeann agus d'admhuigheann a lagachar féin. 4. An Seirbhíseach.- Ó, a Thighearna, moladh le d' bhriathar. Is mísle le m' béal do bhriathar 'ná mil 'n-a criathar. Cad a dhéanfainn i lár mo thrioblóidí móra, agus i lár mo chruadhtain, mura mbéadh an neart a thugann do bhriathra beannuighthe dhom? Má's rud é go ruithfidh liom aoibhneas na bhflathas do shroisint i ndeire bára, nách cuma cad iad na trioblóidí a bheidh fuilingthe agam, ná cad é an cruadh- tan a bheidh curtha dhíom agam? Tabhair bás naomhtha dhom, agus saor-bhreitheamhantas thall. Cuimhnigh orm, a Dhia, agus stiúruigh mé sa tslíghe chóir chun do rígheachta. Amen. CAIBIDIOL A H-OCHT AGUS CAOGAD. NÍ CHEART BHEITH AG INIÚCHADH AR NEITHIBH ATÁ RÓ ÁRD, NÁ AR BHREITHEAMHANTAISÍBH DIAMHARA DÉ. 1. A mhic, seachain argóint ar neithibh doimhne, agus ar bhreithibh diamhara Dé: cad 'n-a thaobh go bhfágtar duine ar a leithéid seo de chuma, agus go n-árduighthear duine eile chómh h-árd; nó cad 'n-a thaobh go gcurtar pionós chómh mór ar dhuine agus go dtugtar tabharthaistí chómh mór do dhuine eile. Táid na neithe sin os cionn tuisgiona aon duine. <L 227> Ní'l ar chumas aon aigne duine breitheamhantas Dé do mheas, ná do phléidh. D'á bhrígh sin, nuair a chuirfidh an namhaid neithe de'n tsórd san os do chómhair, nó nuair a chuirfid daoine fiafraightheacha ceisteana de'n tsórd san chúghat, tabhair-se focal an fháidh mar fhreagra ortha: Táir-se ceart, a Thighearna, agus tá do bhreith cóir. Agus airís: Táid breitheamhantaisí an Tighearna fíor; fíortar iad ionta féin. Eagla is ceart do dhuine bheith aige roimh mo bhreith-se i n-inead bheith 'ghá sgrúdú, mar ní'l ar chumas aigne an duine mo bhreith do thuisgint. 2. Agus ná bí ag fiafraighe agus ag diospóireacht i dtaobh luacht saothair na naomh, féachaint cé acu is beannuighthe 'ná chéile, nó cé acu is aoirde atá ins na flathais. Tagann aighneas agus pléidh gan tairbhe go minic a' neithe de'n tsórd san, agus cothuighid siad uabhar agus mór-is-fiú. Ansan eirigheann formad agus achran; duine, go ceann-árd, ag tabhairt na craoibhe do'n naomh so, agus duine eile 'ghá tabhairt do'n naomh eile úd. Ní h-aon tairbhe bheith ag taighde ar neithibh de'n tsórd san. Ní baoghal go dtaithneann a leithéid leis na naoimh. A mhalairt iseadh dheineann sé. Mar ní Dia aighnis Mise, ach Dia síothchána. Agus ní h-i maoidh- eamh a' duine féin a gheibhtear an tsíothcháin sin, ach i bhfiór-úmhluigheacht. 3. Tá daoine ann agus bíonn greann sa mbreis acu ar naomh seachas naomh eile, agus is mó an daonacht 'ná an diacht a bhíonn sa ghreann san. Is Mise chruthuigh na naoimh go léir; is Mé thug grásta Dé dhóibh; is mé thug glóire na bhflathas dóibh. Tá fios deagh-ghníomhartha gach duine acu agam. <L 228> Thugas mo bheannacht go milis dóibh ar dtúis sar ar dheineadar féin aon mhaith. Bhí aithne agam-sa ó'n síoruidheacht ar mo cháirdibh toghtha. Is Mise do thogh iad as an saoghal, agus ní h-iad-san a thogh Mise ar dtúis. Do ghlaodhas chúgham iad le m' ghrásta. Do tharraingeas chúgham iad le m' thrócaire. Thugas liom saor iad tré mhórán cathana. Is Mé chuir an sólás iongantach isteach 'n-a gcroidh- thibh. Is Mé thug seasamhacht dóibh. Is Mé thug buadh do'n fhoidhne a dheineadar. 4. Is eól dómh-sa an duine tosaigh agus an duine deirigh ortha. Tá grádh agam dóibh go léir, grádh nách féidir a thuisgint. Tá moladh ag dul dom de dhruim mo naomh go léir, agus tá glóire agus onóir ag dul dom de dhruim gach naoimh fé leith acu, mar do thugas an ghlóire agus an mhórdhacht dóibh, agus do thoghas iad ó thosach, gan iad féin do dhéanamh aon ruda chun an togha san do thuilleamh. D'á bhrígh sin, an t-é a thugann easonóir do'n naomh is lúgha acu, ní thugann sé onóir do'n naomh is mó acu, mar is Mise dhein naoimh díobh go léir, beag agus mór. Agus an t-é a bhaineann ó onóir aon naoimh acu, baineann sé ó m' onóir-se, agus ó onóir a bhfuil i rígheacht na bhflathas. Is aoinne amháin iad go léir fé cheangal grádha. Aon aigne amháin atá acu agus aon toil amháin, agus aon ghrádh amháin atá acu d'á chéile. 5. I n-a theannta san, rud atá níos doimhne go mór, is mó a ngrádh dhómh-sa 'ná dóibh féin, agus 'ná d'á luacht saothair. Óir táid siad tógtha suas os a gcionn féin, agus sgartha le n-a ngrádh féin, agus tagaithe isteach ar fad <L 229> am' ghrádh-sa i dtreó go bhfuilid siad ar a suaimhneas ann, agus a thoradh acu. Ní féidir d'aon nídh iad d'iompáil uaidh ná iad d'ísliú uaidh, toisg iad a bheith lán de'n fhírinne shíor- uidhe agus ar lasadh le teine ghrádha Dé nách féidir a mhúchadh. Stadadh daoine claona, colnaighe, d'á bhrígh sin, de bheith ag argóint i dtaobh conus mar atáid na naoimh. Ní thuigid daoine de'n tsórd san cad a bhaineann le h-aon ghrádh ach grádh do'n nídh a thaithneann leó féin. Bíd siad ag baint ó rud nó ag cur leis do réir mar a thaithneann sé leó féin nó ná taithneann, agus ní chuimhnighid siad ar conus a thaithneann sé leis an bhFírinne Shíoruidhe. 6. Tá a lán acu gan eolus, go mór mór an chuid acu atá ar bheagán soluis spioradálta agus nách eól dóibh, ach go h-anamh, grádh spioradálta thabhairt d'aoinne i gceart. Táid siad fós d'á dtarrang, chun an duine seo nó chun an duine úd, le neart caradais daona, nó muin- tearthais do réir nádúra, agus ó'n gcuma 'n-a bhfuil an sgéal acu ar an saoghal so iseadh do leagaid siad a mbreitheamhantas ar na neithib a bhaineann leis an saoghal eile. Ach tá deifrigheacht ana mhór idir an rud ar a macht- nuigheann an duine claon agus na neithe ar a mbíonn an fear a gheibheann solus spioradálta ag breithniú. 7. Seachain-se, d'á bhrígh sin, a mhic, agus ná bí ag iniúchadh agus ag taighde ar neithibh atá os cionn an eoluis atá agat. Bí ag cur 's ag cúiteamh féachaint a' bhféadfá sleamhnú isteach i bhflathas Dé, dá mba san áit is ísle ann é. Agus féach; dá mbéadh 'fhios ag duine cé is naomhtha <L 230> 'ná chéile, nó cé is aoirde 'ná chéile, ins na flathais, cad a bhéadh de bhárr an eoluis sin aige dá mba ná déanfadh sé é féin d' úmhlú am' láthair-se agus moladh níb' fhearr a thabhairt do m' ainim? An t-é a dheineann machtnamh ar mhéid a pheacaí féin agus ar luighead a mhaitheasaí, agus ar a fhaid amach atá sé ó fhíoraontacht na naomh, deineann sé rud atá níos taithneamhaighe go mór i láthair Dé 'ná an rud a dheineann an t-é a bhíonn ag argóint ar cé h-é an naomh is mó nó cé h-é an naomh is lúgha. Is tairbhighe do dhuine úrnuighthe diadha deóracha do rádh chun na naomh, agus a n-impidhe ghlórmhar a dh'iarraidh go h-úmhal, 'ná bheith ag ceistiúchán agus ag sgrúdúchán, go baoth, ar na neithibh diamhara a bhaineann leó. 8. Táid na naoimh sásta go maith 'n-a n-aigne, dá mbéadh na daoine sásta le h-iad féin a chimeád socair agus staonadh ó n-a gcainteanaibh baotha. Ní bhíd siad ag maoidheamh as a ndeagh-oibreacha féin, toisg a fhios a bheith acu nách ortha féin is ceart a mbuidheachas a bheith. Tugaid siad an buidheachas go léir dómh-sa, toisg gur Mé thug dóibh an uile nídh tré mhéid mo ghrádha shíoruidhe dhóibh. Táid siad chómh lán san de ghrádh uathbhásach do Dhia, agus chómh tuillte d'áthas mar gheall ar an ngrádh san, nách féidir easnamh a bheith ar a nglóire ná ar a n-aoibhneas. Tá so fíor i dtaobh na naomh go léir. D'á aoirde iad i nglóire iseadh is mó a n-úmhluigheacht, agus iseadh is giorra dhómh-sa iad, agus iseadh is annsa liom iad. Uime sin iseadh atá an chaint seo sa Sgríbhinn, gur chaitheadar uatha a gcoróinní os cómhair Dé, agus gur <L 231> chaitheadar iad féin ar a n-aghaidh i láthair an Uain, agus gur adhradar an t-É is beó le saoghal na saoghal. 9. Bíonn a lán 'ghá fhiafraighe cé is mó i bhflathas Dé agus gan a fhios acu a' mbeidís féin ameasg na muin- tire is lúgha ann. Is mór an rud bheith ar an nduine is lúgha i bhflathas Dé, mar a bhfuil gach aoinne mór, mar go nglaodhfar clann Dé ortha go léir agus go mbeid siad 'n-a gclann ag Dia. Beidh an t-é is lúgha 'n-a mhíle duine, agus gheóbhaidh peacach na gcéad mbliadhan bás. Nuair fhiafraigh na deisgiobuil cé bhéadh ar an nduine ba mhó i rígheacht na bhflathas, sidé an freagra a tugadh ortha: Mura n-iompuighidh sibh agus bheith ar nós leanbhaí beaga, ní raghaidh sibh isteach i rígheacht na bhflathas. D'á bhrígh sin, pé duine a dh'úmhlóchaidh é féin ar nós an leinbh sin, siné atá mór i rígheacht na bhflathas. 10. Is mairg do'n mhuintir gur lag leó iad féin d'úmhlú, uatha féin, mar aon leis an leanbh. Tá dorus na bhflathas ró íseal, agus ní leigfidh sé isteach iad. Is mairg do lucht an tsaidhbhris. Tá a gcuid sóláis acu ar an saoghal so. Chífid siad na daoine bochta ag dul isteach i bhflathas Dé, agus iad féin lasmuich agus iad ag gol. Bíodh áthas oraibh, a lucht na h-úmhluigheachta; bíodh mórtais oraibh, a dhaoine bochta; mar is libh-se rígheacht na bhflathas; 'sé sin, má shiúbhlann sibh do réir na fírinne. <L 232> CAIBIDIOL A NAOI AGUS CAOGAD. NÍ FÓLÁIR DÚINN ÁR MAINIGHIN AGUS ÁR NDÓCHAS AR FAD A BHEITH AS DIA AGAINN. 1. A Thighearna, cé air go bhfuil mo sheasamh agam i gcaitheamh mo bheatha ar an saoghal so, nó cé air go bhfuilim ag brath chun sóláis a dh'fhagháil, thar a bhfuil le feisgint fé'n spéir? Nách ort-sa, a Thighearna Dia, ó 'sé do thrócaire nách féidir a dh'áireamh? Cá raibh aon rath riamh orm gan Tú? Nó conus fhéadfadh aon mhí-rath a bheith orm agus Tusa am' fhochair? Is fearr liom bheith dealbh ar do shon-sa 'ná bheith saidhbhir at' éaghmuis. Ba rogha liom cómhnuidhe ar an saoghal so, agus Tusa am' fhochair, 'ná seilbh na bhflathas a dh'fhagháil gan Tú. An áit 'n-a bhfuilir-se, tá neamh ann. Bás agus ifrean atá san áit ná fuilir-se ann. Is Tusa mo mhian-sa. D'á bhrígh sin ní féidir liom gan bheith ag éigheamh 's ag osnuíol ad' dhiaigh, agus ag cur mo ghuidhe suas chúghat. I n-aon fhocal amháin, ní féidir liom mo mhainighin a chur go h-iomlán a h-aoinne, chun é theacht le cabhair chúgham i n-am gátair, ach asat-sa amháin, mar is Tú mo Thighearna Dia. Is Tusa mo dhóchas. Is ort-sa atá mo sheasamh. Is Tusa thugann sólás dom. Is Tú is dílse 'ná cách. 2. Loirgeann gach aoinne a thairbhe féin, ach loirgeann Tusa tairbhe m' anama-sa, agus ní bhíonn uait ach go ndéanfainn leas m' anama, agus iompuigheann Tú gach nídh chun tairbhe dhom. <L 233> Bíodh go leigeann Tú d'á lán cathana agus d'á lán trioblóidí teacht orm, is ar mhaithe liom a dheineann Tú é sin go léir, mar is gnáth leat t'fhíoraoin do thriail ar mhíle cuma. Agus is ceart grádh thabhairt duit agus Tú mholadh mar gheall air sin, chómh maith díreach agus dá líontá mé de shólás spioradálta. 3. Is Tú, d'á bhrígh sin, a Tighearna Dia, mo dhóchas agus mo dhíon ar fad. Fágaim fút-sa pé trioblóid agus pé cruadhtan atá agam le fulang, mar ní fheicim aon nídh lasmuich dhíot-sa ach nídh atá lag, díombuan. Ní h-aon mhaith do dhuine mórán carad a bheith aige, agus ní h-aon chabhair dó fir láidire bheith i bpáirt leis, ná fir chiallmhara bheith ag tabhairt cómhairle dhó, ná leabhair mhóra na bhfáidh a bheith ag tabhairt sóláis dó, ná mórán fagháltais a bheith 'ghá chimeád ó ghuais, ná é bheith saor sábhálta i n-áit éigin sheasgair, shuairc, chaothamhail, mura dtugair-se féin dó congnamh agus cabhair agus neart agus sólás agus cómhairle agus díon. 4. Óir, na neithe sin go léir a meastar a bheith chun suaimhnis agus chun áthais, gan Tusa is neamhnídh iad. Ní chuirid siad áthas ceart i n-aon chor ar dhuine. Is Tusa, d'á bhrigh sin, tobar gach maitheasa; agus is Tú bárr na beatha; agus is Tú doimhneas gach urlabhra; agus ní'l agat' sheirbhíseachaibh sólás is neartmhaire 'ná a mainighin go léir do chur asat-sa, thar gach nídh eile. Is leat-sa atá mo shúil-se, is asat-sa atá mo mhain- ighin, a Dhia mhóir agus a Athair na trócaire. Beannuigh agus naomhuigh m' anam le beannacht ó neamh, ionus go mbeidh sé i n' áit naomhtha chun cómh- nuighthe agat, agus 'n-a chathaoir do d' ghlóire shíoruidhe, agus ionus ná feicfear, sa teampull so do dhiachta, aon nídh ná taithnfidh le d'shúilibh ríoga. <L 234> De mhéid do mhaitheasa agus de líonmhaire do thró- caire féach anuas orm-sa, agus éist le guidhe do sheirbh- ísigh bhoicht atá le fada ar seachrán, sa dúthaigh iasachta so atá fé sgamall an bháis. Díon agus cosain anam do sheirbhísigh shuaraigh ar na crosaibh atá 'n-a thimcheall sa bheatha chlaon so. Cuir do ghrásta go líonmhar am' thimcheall, agus seól mé, ar shlíghe na síothchána, go h-árus na soillse síoruidhe. Amen. <L 235> AN CEATHRAMHADH LEABHAR SACRAIMÍNT NA H-ALTÓRA. GUTH CHRÍOST. Sibh-se go léir atá fé bhruid agus fé ualach, tagaidh chúgham-sa agus tabharfad fuasgailt oraibh, adeir an Tighearna. An t-Arán so a thabharfad-sa daoibh, is é mo chuid feóla féin é, chun beatha an domhain. Glacaidh agus ithidh. Is é mo chorp féin é seo, a tabharfar ar bhúr son-sa. Deinidh an nídh seo i gcuimh- neamh orm-sa. An t-é a dh'itheann mo chuid feóla-sa agus d'ólann mo chuid fola, cómhnuigheann sé ionam-sa agus cómhnuigh- im-se ann. Na focail atá ráidhte agam libh, is spioraid agus is beatha iad. CAIBIDIOL A H-AON. IS CEART CRÍOST DO GHLACADH LE H-URAIM ANA MHÓR. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Is iad do bhriathra-sa iad so, a Chríost, a Fhírinne shíoruidhe, bíodh nách i n-aon am amháin a dubhradh iad, agus nach i n-aon áit amháin a sgríobhadh síos iad. <L 236> Ó's leat-sa iad, d'á bhrígh sin, agus ó's fíor iad, ní foláir dómh-sa iad go léir do ghlacadh go buidheach, agus le creideamh. Is leat-sa iad, agus is Tusa do labhair iad. Is liom-sa, leis, iad mar is chun mo shlánuighthe do labh- rais iad. Glacaim iad le fonn, ó d' bhéal-sa, ionus gur dlútha-de a gheóbhaidh mo chroídhe greim ortha. Spriocaid siad misneach ionam, toisg iad a bheith chómh cneasta agus chómh lán de mhísleacht agus de ghrádh dhúinn. Ach cuirid mo pheacaí sgannradh orm, agus tarraingeann mo choinsias neamhghlan siar mé ó ghlacadh na rún-diamhar ró mhór so. Deir misleacht do chainte-se liom teacht, ach bíonn ualach mo pheacaí am' brúghadh síos. 2. Deirir-se liom teacht go mainghíneach ag triall ort agus biadh na beatha síoruidhe do ghlacadh, má's maith liom bheith páirteach leat agus an ghlóire shíoruidhe dh'fhagháil. Tar chúgham, a deirir liom, aoinne atá fé bhruid agus fé ualach, agus tabharfad-sa fuasgailt ort. Is milis agus is grádhmhar an chaint í sin ag dul i gcluais an pheacaigh, Tusa, a Tighearna Dia, ag tabhairt cuire do'n anacróir bhocht chun do Chuirp ró naomhtha do ghlacadh. Ach cé h-é mise, a Thighearna, go ndéanfainn de dhán- aidheacht teacht ag triall ort? Féach, ní'l flathas na bhflathas ábalta ar Tú ghabháil; agus deirir: Tagaidh go léir chúgham! 3. Cad é mar úmhlóid! Cad é mar ghrádhmhaireacht! Cad é mar mhuintearthas! Conus a leómhfad-sa teacht, agus nách eól dom aon mhaith ionam as a ndéanfainn a leithéid de dhánaidheacht? <L 237> Conus fhéadfad Tú thabhairt isteach am' thigh, agus a mhinicíghe chuireas fearg ort? Bíonn sgáth ar na h-aingealaibh agus ar na h-Árd- aingealaibh rómhat; bíonn eagal ar na naoimh agus ar na fíoraonaibh; agus deirir: Tagaidh go léir chúgham! Mura mbéadh Tusa féin 'ghá rádh, a Thighearna, cé chreid- feadh é bheith fíor? Agus mura mbéadh Tú 'ghá órdú, cé a leómhfadh teacht? 4. Féach; bhí Nóé, an fíoraon, céad bliadhan ag obair, ag déanamh na h-airce, chun é féin agus beagán daoine thabhairt saor; agus conus is féidir dómh-sa, i n-aon uair a' chloig amháin, mé féin d'ollmhú chun Cruthuightheóra an domhain do ghlacadh mar is cóir? Dhein do sheirbhíseach mór, agus do chara ionmhuin, Maois, airc duit d'adhmad ná dreófadh, agus do chlúdaigh sé an airc sin leis an ór ba ghlaine, chun na leac ar a raibh na h-aitheanta do chur i gcimeád inti; agus déanfaidh mo leithéid-se d'anacróir lobhtha an dánaidheacht san go nglacfad, chómh saoráideach, Úghdar na n-aitheanta, an t-É thug bheatha dhúinn! Féach Solomon, an t-é b'eagnaighe ar ríghthibh Isráeil, chuir sé suas teampull áluinn uasal greanta, i n-onóir do t' ainim, agus bhí sé mórán bliadhanta ag déanamh na h-oibre. Bhí sé seacht lá ag beannú an teampuill sin agus 'ghá thiomnadh do Dhia, agus i gcaitheamh na seachtmhaine sin d'ídhbir sé míle ofráil síothchána, agus ansan thug sé airc an chonartha, go solmanta, chun na h-áite a bhí ollamh di, le ceól agus le fuaim trúmpaí agus le gradam. Agus mise, an t-anacróir, an t-é is suaraighe ameasg daoine, conus a thabharfad Tusa isteach am' thigh, agus <L 238> nách eól dom oiread agus aon leath-uair a' chloig amháin do chaitheamh go démhóideach? Agus ba mhaith liom go bhféadfainn a rádh gur chaitheas, riamh fós, oiread agus aon leath-uair a' chloig amháin mar ba cheart! 5. Ó, a Dhia dhil, féach ar bheartuigheadar súd agus ar dheineadar, chun Tú shásamh! Mo chreach, nách suarach é a ndeinim-se! Nách gairid an aimsir a chaithim am' ollmhú féin chun comaoine ghlacadh. Is anamh mo smuínte cruinnighthe ar fad agam. Is ró anamh mé saor ó'n uile shaghas mearbhaill. Agus, gan amhras, i láthair do Dhiachta-sa, a Shlán- uightheóir, níor cheart aon smuíneamh nách cuibhe, do theacht chúgham, ná níor cheart aon nídh cruthuighthe bheith am' aigne, mar ní h-aingeal atá agam le glacadh, ach Rí na n-Aingeal. 6. Agus fós is mór an deifrigheacht atá idir airc an chonartha, i dteannta a raibh istigh inti, agus do Chorp ró naomhtha-sa nách féidir a mhaitheasaí do mheas; idir na h-ídhbeartha do bhain leis an ndlíghe, ná raibh ionta ach soluídí ar na neithibh a bhí le teacht, agus fíor- ídhbirt do Chuirp-se, an ídhbirt a dhein cómhlíonadh ar bhrígh na sean' ídhbirtí go léir. Cad 'n-a thaobh, d'á bhrígh sin, ná fuilim níos mó ar lasadh le grádh dhuit, agus mé ad' láthair? Cad 'n-a thaobh ná deinim ollmhú níos fearr orm féin chun do thabharthaistí beannuighthe do ghlacadh, agus go bhfeicim conus mar a dhein na h-aithreacha naomhtha úd, sa tsean' aimsir, agus na ríghthe, agus na fáidhe, agus na daoine go léir, oiread cráibhtheachta do thais- beáint, agus oiread grádha, sa chuma 'n-ar thugadar onóir do Dhia? Do rinne an rí ró chráibhtheach, Dáibhíd, go dian, os cómhair airce Dé, agus é ag machtnamh ar na tabharth- <L 239> aistíbh a bronnadh sa tsean' aimsir roimis sin ar na h-aithreachaibh. Dhein sé mórán úirlisí éagsamhlacha ceóil. Do chúm sé na Sailim agus thug sé dos na daoine iad, agus chuir sé d'á gcanadh iad le gáirdeachas, agus bhíodh sé féin 'ghá seinnt ar chruit go minic, fé análadh an Spioraid Naoimh. Do mhúin sé do phobul Isráél Dia do mholadh le lán chroídhe, agus glóire thabhairt dó agus buidheachas a ghabháil leis gach lá, d'aon ghuth béil. Má bhí oiread san cráibhtheachta le feisgint an uair sin, agus oiread san moladh d'á thabhairt do Dhia os cómhair airce an chonartha, cad í an chráibhtheacht agus an uraim is ceart dómh-sa agus dos na Críostaidhthibh go léir a thaisbeáint anois i láthair na Sacraimínte, agus le linn Chuirp Naomhtha an Tighearna do ghlacadh dhúinn! 9. Bíonn mórán daoine ag ruith chun a lán áiteana go bhfeicfidís taise na naomh, agus bíonn iongnadh ortha nuair a h-innstear gníomhartha na naomh dóibh. Chíd siad na teampuill breaghtha mhóra do cuireadh suas dos na naoimh chéadna, agus pógaid siad cnámha beann- uighthe na naomh san, fillte i n-éadaighibh síoda agus i n-ór. Agus féach, taoi'nn Tusa anso agam-sa; am' láthair, ar an altóir; agus is Tú mo Dhia. Is Tú Naomh na naomh; Cruthuightheóir na ndaoine; Rí na n-aingeal! Is minic gur le fiafaightheacht agus le dúil i n-iong- naíbh a dh'fheisgint a théigheann daoine mar sin ó áit go h-áit, agus ná deineann sé puinn tairbhe anama dhóibh, go mór mór, nuair a bhíd siad ag suith gan stuaim, agus gan aon chathú ortha mar gheall ar a bpeacaíbh. Anso, ámhthach, i Sacraimínt na h-Altórach, taoi'nn <L 240> Tú féin ar fad i n-ár láthair againn. Agus is Tú ár nDia. Agus is Tú an Duine, Íosa Críost. Agus tugtar go flúirseach dúinn sochar na beatha síoruidhe gach aon uair a ghlacaimíd Tú mar is cóir. Agus ní fiafraightheacht ná dúil i n-iongnaíbh ná aigne chlaon, a tharraingeann sinn chun Tusa ghlacadh mar is cóir, ach creideamh láidir agus dóchas mór agus grádh dílis duit. 10. Ó, a Dhia mhóir na glóire agus a Chruthuightheóir an domhain, nách iongantach a dheineann Tú linn é! Nách suairc agus nách soilbhir a dheineann Tú friothálamh ar t'fhíoraonaibh nuair a thugann Tú Thú féin dóibh le glacadh. Siné a sháruigheann gach tuisgint. Siné a tharraing- eann chúghat croidhthe na bhfíoraon, agus do lasann a ngrádh dhuit. Óir, dá mb' iad t'fhíoraoin féin iad, an mhuintir go bhfuil a mbeatha ar fad riartha amach acu chun leasa a n-anama dhéanamh, gheibhid siad go minic, sa naomh- Shacramínt seo, breis mhór de ghrásta na cráibhtheachta agus de ghrádh na fíoraontachta. 11. Ó, nách uathbhásach an grásta atá i bhfolach sa tSacraimínt seo, agus ná tuigeann é ach fíoraoin Chríost, agus go bhfuil sé os cionn cumais lucht díthchreidimh, agus os cionn cumais na ndaoine a thugann iad féin suas do'n pheaca, é mhothú i n-aon chor! Gheibhtear sa tSacraimínt seo grásta spioradálta; leighistear an díobháil a dhein an peaca do'n anam; agus tugtar thar n-ais an áilneacht a loiteadh leis an bpeaca. Uaireanta bíonn an grásta san chómh mór go dtagann, tré shaidhbhreas na cráibhtheachta a thagann as, breis nirt <L 241> agus breis misnigh, ní h-amháin i n-aigne an duine, ach fós 'n-a cholainn agus 'n-a shláinte. Ach is mór go léir an truagh a rádh go mbímíd chómh patfhuar, chómh neamhshuimeamhail sin ná tagaimíd níos fonnamhaire agus níos dúilmhaire chun an tSlánuightheóra do ghlacadh, agus a fhios againn gur sa tSlánuightheóir amháin atá dóchas agus luacht saothair na bhfíoraon. Is É féin ár naomhuightheóir agus ár bhfuasgaltóir. Is é sólás na ndeóruidhthe É. Is é sochar síoruidhe na naomh É. Is cúis bhróin, d'á bhrígh sin, agus is dúbhach an sgéal é, oiread daoine bheith gan puinn suime sa rún-diamhar so ár slánuighthe, agus gur b'é is adhbhar aoibhnis ins na flathais, agus gur b'é is cosnamhuidhe do'n domhan go léir. Ó, nách dall é, nách cruaidh é, croídhe an duine, agus a rádh ná curtar suim níos mó i dtabharthas chómh do- labhartha! Ní h-é sin féin, ach go gcuireann taithighe ar an dtabharthas fhiachaint ar dhaoine bheith neamhshuim- eamhail 'n-a thaobh! 13. Dá mba ná béadh Sacraimínt Chuirp Críost le fagháil ach i n-aon áit amháin sa domhan, agus dá mba ná béadh ach aon tsagart amháin chun na h-Ídhbirte sin do dhéanamh, cad é an ruith a bhéadh ar dhaoine chun na h-áite sin, ag triall ar an sagart san, i dtreó go bhfeicfidís an Naomh Ídhbirt sin d'á dhéanamh! Ach anois tá mórán sagart le fagháil agus tá Críost d'á ídhbirt i n-a lán áiteana, i dtreó gur mhó-de agus gur bh' fhearr-de a tuigfí grásta Dé agus grádh Dé do'n duine Corp Naomhtha an Tighearna bheith le fagháil mar sin le glacadh, chómh foirleitheadamhail ar fuid an domhain. Moladh agus buidheachas leat-sa, a Íosa ró mhaith, <L 242> a Aodhre shíoruidhe, a dheineann ár leithéidí-ne de dheór- aidhthibh bochta dealbha do chothú le d'chuid fola agus feóla ró uasal féin; agus a dheineann, 'n-a theannta san, cuireadh thabhairt dúinn, le focal do bhéil féin, chun teacht agus Tú ghlacadh, nuair a deirir: Sibh-se atá fé bhruid agus fé ualach, tagaidh go léir chúgham-sa agus tabharfad fuasgailt oraibh. CAIBIDIOL A DÓ. TAISBEÁNANN SACRAIMÍNT CHUIRP CRÍOST MÓR-MHAITHEAS DÉ AGUS GRÁDH DÉ DO'N DUINE. GUTH AN DEISGIOBUIL. Tugann do mhaitheas agus do mhór thrócaire misneach dom, a Thighearna, agus táim ag teacht ag triall ort. Is duine gan sláinte mé ag teacht ag triall ar an Slán- uightheóir; duine ocarach, tartmhar, ag teacht chun Tobair na beatha; duine bocht dealbh ag teacht ag triall ar Rígh na bhflathas; seirbhíseach ag teacht ag triall ar mo mhaighistir; duine do chruthuigh Dia ag teacht chun mo Chruthuightheóra; duine gan sólás ag teacht ag triall ar an t-É thabharfaidh sólás dom. Ach cad é an t-éileamh atá agam-sa ort go dtiocfá chúgham? Cé h-é mise go dtabharfá-sa Tú féin dom? Conus fhéadann mo leithéid de pheacach seasamh ad' láthair? Agus conus a dheónuigheann Tusa teacht ag triall ar mo leithéid de pheacach? <L 243> Tá aithne agat-sa ar do sheirbhíseach. Is eól duit ná fuil ann aon nídh fóghanta a thabharfadh éileamh dó ar an dtabharthas so dh'fhagháil uait. Admhuighim, d'á bhrígh sin, gur mór é do mhaitheas agus gur b' olc atá sé tuillte agam-sa. Molaim do cheannsacht agus bheirim buidheachas leat mar gheall ar mhéid do ghrádha dhom. Mar gheall ar do mhaitheas féin atá an nídh seo agat 'á dhéanamh, agus ní mar gheall ar aon mhaith atá ionam- sa. Is áil leat go dtuigfinn níos fearr méid do mhaitheasa; go raghadh do ghrádh i bhfeidhm orm níos daingine; go múinfí an úmhluigheacht dom níos críoch- nuighthe. D'á bhrígh sin, ó's áil leat-sa an nídh seo, agus ó 'tá órduighthe agat go ndéanfaí amhlaidh, is áil liom-sa, leis, é bheith do réir do thoile naomhtha; agus go dtugaidh Dia ná déanfaid mo pheacaí aon chosg! 2. Ó, a Íosa ró mhilis, ró mhaith, cad é mar atá uraim agus buidheachas agus moladh go h-árd ag dul duit uainn nuair a ghlacaimíd do Chorp Naomhtha ró ghlórmhar ná fuil ar chumas aoinne de'n chine daona a mhór-luacht a dh'innsint. Ach cad air go machtnóchad sa Chomaoine seo, nuair a bheidh mé ag teacht chun mo Thighearna? Ní fhéadfad go deó an uraim cheart a thabhairt dó, agus fós is mian liom É ghlacadh go cráibhtheach. Cad é an rud is fearr ná is tairbhighe dhom chun macht- naimh 'ná an chuma 'n-ar ceart dom mé féin d'úmhlú os do chómhair, a Tighearna, agus do mhór-mhaitheas gan teóra do mholadh. Molaim Thú, a Tighearna! Glóire agus onóir duit go deó! Úmhluighim mé féin agus cromaim os do chómhair i bhfíor-dhoimhneas mo shuaraigheachta! <L 244> 3. Is Tusa Naomh na naomh, agus is mise dríodar na bpeaeach. Féach, cromann Tusa chúgham-sa, agus ní fiú mise go bhféachfainn suas ort. Féach, tagann Tusa chúgham-sa. Is áil leat bheith am' fhochair. Agus tugann Tú euireadh dhom chun do chóis- reach. Is áil leat biadh na bhflathas a thabhairt dom; arán na n-aingeal a thabhairt le n-ithe dhom; agus ní h-aon arán eile é ach Tú féin, an t-arán beó a tháinig anuas ó neamh, agus a thugann beatha do'n domhan. 4. Féach na neithe as a ngluaiseann do ghrádh chúgh- ainn! Féach mar a chromann Tú chúghainn! Cad é mar is ceart moladh agus buidheachas a ghabháil leat mar gheall ar na neithibh seo! Ó, nách tairbheach agus nách séanmhar an bheart a dheinis, a Thighearna, nuair a chuiris an tSacraimínt seo ar bun! Nách sóghamhail agus nách soilbhir an féasta a thugais dúinn nuair a thugais Tú féin mar bhiadh dhúinn! Ó, nách iongantach an obair a dheineann Tú, a Thigh- earna! Nách cómhachtach iad do ghníomhartha! Nách dolabhartha í t'fhírinne! Óir dubhraís an focal agus do deineadh gach uile nídh; agus an nídh a dh'órduighis is é a deineadh. Nídh uathbhásach iseadh é, agus is eóir é chreideamhaint, agus nídh iseadh é do sháruigheann gach tuisgint daona, go bhfuilir-se, a Tighearna Dia, at' fhíor Dhia agus at' fhíor Dhuine, go h-iomlán, fé ghné bheag aráin agus fíona, agus nuair a glactar Tú go n-ithtear Thú agus ná h-ídíghthear Tú. Taoi'nn Tú, a Thighearna, os cionn gach uile nídh. Ní'leann Tú ag brath ar aoinne. Ach ba mhaith leat <L 245> teacht, sa tSacraimínt seo, agus cómhnuidhe dhéanamh ionainne. Dein mo chroídhe-se agus mo cholann a chimeád fíor- ghlan, i dtreó go bhféadfainn teacht go minic chun na Naomh Ídhbirte seo agus an tSacraimínt seo do ghlacadh, chun tairbhe m' anama agus i n-onóir duit-se féin, ó's chuige sin a cheapais agus chuiris ar bun í. 6. Bíodh áthas ort, a anam so agam-sa, agus beir buidheachas le Dia mar gheall ar an dtabharthas uasal so, mar gheall ar an sólás éagsamhlach so, a fágadh agat sa ghleann so na ndeór. Óir, gach aon uair a dhéanfair an Ídhbirt seo, agus a ghlaefair an Corp Naomhtha so Chríost, beidh obair do shlánuighthe féin agat d'á dhéanamh, agus beidh páirt agat i luacht saothair Chríost féin. Óir ní raghaidh grádh Chríost dúinn i luighead choídhche, agus an mór- shásamh a thug Sé do'n Athair Síoruidhe tar ár geeann ní féidir ídiú dhéanamh air. D'á bhrígh sin is ceart duit athnuachaint a dhéanamh ar t' aigne i gcómhnuidhe chun tú féin do chur i dtreó do'n Naomh Ídhbirt seo, agus ansan machtnamh go dlúth ar an rún-diamhar atá inti. Nuair a bhíonn tú ag rádh Aifrinn, nó ag éisteacht Aifrinn, ba cheart duit a thuisgint at' aigne go bhfuil an nídh sin chómh mór le rádh, chómh nua, chómh h-áluinn, agus dá mba i láthair na h-uaire sin a thiocfadh Críost anuas ó neamh agus do ghlacfadh Sé colann daona i mbroinn na Maighdine, nó dá mba i láthair na h-uaire sin a bhéadh Sé ag fulang na Páise, ar chrann na croise, chun na cine daona do shaoradh. <L 246> CAIBIDIOL A TRÍ. RUD TAIRBHEACH ISEADH COMAOINE GHLACADH GO MINIC. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Féach, táim-se ag teacht ag triall ort-sa, a Thigh- earna, i dtreó go mbéadh rud agam de bhárr do thabh- arthais, agus go mbéadh soilbhreas agam sa bhféasta naomhtha so atá ollamh agat, de d' mhísleacht, a Thighearna Dia, do'n bhochtán. Féach, is ionat-sa atá an uile nídh is féidir dom a dh'iarraidh, an uile nídh is ceart dom a dh'iarraidh. Is Tú d'fhuasgail mé. Is Tú do shlánuigh mé. Is Tú mo neart, m' órnáid, mo ghlóire. Cuir áthas indiu ar chroídhe do sheirbhísigh, óir is chúghat-sa, a Tighearna Íosa, atá m'intinn árduighthe suas agam. Is é mo dhúil anois Tú ghlacadh le cráibhtheacht agus le h-uraim. Is mian liom Tú thabhairt isteach am' thigh, i dtreó go mbéadh do bheannacht agam mar a bhí ag Zachéus, agus go n-áirmheóchthaí mé ar chlainn Ábrahaim. Tá dúil ag m' intinn ad' Chorp Naomhtha. Is é mian mo chroídhe bheith dlúithte leat. 2. Tabhair Tú féin dom agus beidh mé sásta. Óir, lasmuich dhíot ní'l sólás le fagháil. Ní féidir liom bheith ad' éaghmuis. Gan Tú theacht ag triall orm ní féidir dom bheith beó. D'á bhrígh sin ní mór dhom teacht chúghat go minic agus Tú ghlacadh, ó's Tú sláinte mh' anama agus a neart; le <L 247> h-eagla go dtuitfinn ar an slíghe dá gcimeádfaí uaim an biadh beannuighthe seo. Sin mar a dubhraís féin, uair, a Íosa ró thrócairigh, nuair a bhís ag teagasg na ndaoine agus ag leigheas na ngearán a bhí ortha: Ní maith liom iad do leigint chun siubhail 'n-a dtrosgadh, le h-eagla go dtuitfidís ar an slíghe. Dein mar sin liom-sa, ó fhágais Tú féin sa tSacraimínt mar shólás dos na Críostaidhthibh. Óir is Tusa biadh suairc an anama; agus an t-é a dh'itheann an biadh seo ar dheagh-staid, beidh sé páirt- each, le ceart oighreachta, sa ghlóire shíoruidhe. Bím-se chómh minic ag sleamhnú agus ag tuitnm sa pheaca, agus tagann patfhuaire chómh tapaidh orm, agus lagachar, go bhfuil gádh go cruaidh agam leis an mbiadh seo. Ní mór dhom bheith ag guidhe chun Dé go minic, agus ag déanamh m' fhaoisdine go minic, agus a glacadh do Chuirp Naomhtha-sa go minic, chun mé féin d'athnuachaint, agus do ghlanadh, agus do ghríosadh; le h-eagla, dá bhfanainn ró fhada gan Tú ghlacadh, go raghainn ar seacharán ó leas m' anama ar fad. 3. Óir tá nádúr an duine tugtha do'n olc ó n' óige, agus mura gcimeádfar an leigheas beannuighthe leis raghaidh sé i n-olcas go tiugh. Cimeádann an Chomaoine Naomhtha an duine siar ó'n olc, agus neartuigheann sé é chun maitheasa. Óir, má bhím chómh minic neamhshuimeamhail agus pat- fhuar anois, nuair a dheinim an Ídhbirt, nó nuair a ghlacaim Comaoine, conus a bhéadh an sgéal agam dá mba ná glacfainn an leigheas, dá mba ná h-iarfainn an chabhair atá chómh cómhachtach? Agus bíodh ná beinn oireamhnach gach aon lá, ná ollamh i gceart chun na h-Ídhbirte dhéanamh, ní'l agam ach dícheall <L 248> a dhéanamh, ar uairibh áirighthe, ar mé féin d'ollmhú, agus ar Chorp Naomhtha an Tighearna do ghlacadh, agus mo chion a bheith agam des na grástaibh móra atá le fagháil ann. Óir sidé an t-aon tsólás mór amháin atá ag an gCríostaidhe ar an saoghal so, an fhaid a chaithfidh sé bheith ar deighilt uait-se, a Thighearna, sa cholainn seo an bháis, cuimhneamh go minic ar Dhia, agus teacht agus a Shlánuightheóir ghrádhach do ghlacadh le h-intinn chráibh- theach. Ó, nách iongantach mar a chromann do ghrádh-sa chúgh- ainne, a Tighearna Dia! Is Tú do chruthuigh agus do bheódhuigh na h-aingil go léir, agus is deónuightheach leat teacht ag triall ar anam bhocht shuarach, agus do dhiacht agus do dhaonacht a thabhairt i n-aonfheacht chun an ocrais spioradálta do bhaint de'n anam san! Molaim an aigne sin, molaim an t-anam san, a fuair mar thabharthas ó Dhia Dia féin, Tusa féin, do ghlacadh ar an gcuma san, agus lán an chroídhe de shólás spioradálta dh'fhagháil mar aon leat. Ó, nách uasal an Tighearna a ghlacann an t-anam san! Nách grádhmhar an duine muinteartha a ghlacann sé! Nách soilbhir an comrádaidhe a ghlacann sé! Nách dílis an cara a ghlacann sé! Nách áluinn uasal an céile a ghabhann sé chuige, áluinn agus uasal tar aoinne eile beó, grádhmhar thar gach nídh d'ár thug duine grádh dhó riamh fós. Ad' láthair-se, a Íosa mhilis, a ghrádh mo chléibh agus m' anama, bíodh neamh agus talamh ciúin, agus a bhfuil d'órnáid ortha. Pé áilneacht ná órnáid atá ortha is Tusa chuir ortha é, agus ní'l aon bhreith acu ar theacht suas le glóire t' ainime féin, mar, le t'eagna ní'l aon teóra. <L 249> CAIBIDIOL A CEATHAIR. BRONNTAR A LÁN TABHARTAISTÍ AR NA DAOINE A GHLACANN COMAOINE GO CRÁIBHTEACH. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Tosnuigh-se, a Thighearna Dia, ar mise do stiúrú le d'mhísleacht bheannuighthe, ionus go bhfaighinn teacht mar is cóir, go h-úmhal agus go cráibhtheach, chun do Shacraimínt ró uasal. Sprioc mo chroídhe chun grádha dhuit agus tóg díom an mhairbhitíghe seo atá orm. Sgaoil chúgham do ghrásta i dtreó go bhféadfad do shuairceas a bhlaiseadh, an suairceas spioradálta atá i bhfolach sa tSacraimínt seo go líonmhar, mar a bhéadh uisge i dtobar. Tabhair tuille soluis dom' shúilibh i dtreó go bhfeic- fead fírinne an rúin-diamhair iongantaigh seo, agus neartuigh mo chreideamh i dtreó go nglacfad an fhírinne sin. Óir is Tusa féin a dhein an obair seo, agus ní cómh- acht daoine. Ní daoine a cheap é, ach is Tusa chuir ar bun é. Mar ní'l aon duine ábalta, as neart a thuisgiona féin, ar na neithe seo do bhreithniú i n' aigne agus do thuisgint. Sáruighid na neithe seo guntacht inn- tleachta na n-aingeal féin. Cad é mar obair dómh-sa, mar sin, ná fuil ionam ach peacach gan áird, ná fuil ionam ach cré agus luaith- reach, bheith ag casadh le rún-diamhar chómh doimhinn, chómh naomhtha, do bhreithniú agus do thuisgint? <L 250> 2. Táim ag teacht ag triall ort, a Tighearna, le h-aondacht croídhe, le daingine creidimh, do réir t'órdú féin, chun Tú ghlacadh le h-uraim; agus creidim go diongbhálta go bhfuilir-se féin láithreach anso sa tSacraimínt, ad' Dhia agus ad' dhuine. Is é do thoil, d'á bhrígh sin, go nglacfainn Tú agus go ndéanfainn mé féin a dhlúthú leat i ngrádh. Iarraim trócaire ort, mar sin, agus iarraim ort grásta fé leith a thabhairt dom chun go nglacfainn Thú mar is cóir, chun go nglacfainn Tú le grádh chómh mór san ná béadh am' chroídhe ar fad ach grádh dhuit-se, agus ná h-iarrfainn choídhche airís aon bhlúire sóláis fhagháil ó aon nídh eile. Óir is é an Sacraimínt ró áluinn, ró uasal so a thugann sláinte anama agus chuirp dúinn. Is é leigheas gach galair spioradálta é. Leighseann sé mo dhroch bhéasa. Cuireann sé srian le m' dhroch mhiantaibh. Tugann sé buadh dhom i gcathaíbh an diabhail, nó maoluigh- eann sé iad. Méaduigheann sé na grásta chúgham. Cuireann sé breis ar aon mhaith a dheinim. Neartuigh- eann sé mo chreideamh. Cothuigheann sé mo dhóchas. Téidheann sé agus leathanuigheann sé mo ghrádh do Dhia. 3. Tá mórán mór tabharthaistí bronnta agat sa tSacraimínt seo, ar do cháirdibh ionmhuine, a Thighearna Dia, agus bíonn Tú 'á mbronnadh fós go líonmhar ortha, le linn Comaoine ghlacadh go cráibhtheach dóibh. Is Tú taca ár n-anama. Is Tú thugann neart do'n duine lag. Is Tú amháin a thugann sólás fírinneach do chroídhe an duine. Tugann Tú sólás do'n duine i n-aghaidh na dtriob- lóidí a bhíonn ag teacht air ó'n uile thaobh, agus nuair a bhíonn sé traochta acu tugann Tú misneach dó, agus árduigheann Tú suas a chroídhe, agus bíonn mainighin <L 251> aige asat féin. Cuireann Tú grásta éigin nua agus solus éigin nua isteach 'n-a chroídhe, i dtreó, an t-é a bhíonn cráidhte ó'n saoghal, agus ná féadann cuimhneamh, puinn i n-aon chor, ar Dhia, roimh Chomaoine ghlacadh dhó, go mothuigheann sé, tar éis Comaoine ghlacadh dhó, an chráidhteacht aigne imthighthe, agus é níos fearr ar gach aon tsaghas cuma. Deineann Tú mar sin, a Tighearna, le d' cháirdibh fíoraonta, i dtreó go dtuigfidís go fírinneach, agus go mothóchaidís go soiléir, cad é an t-easba nirt atá ionta féin agus cad é an tairbhe dheineann do mhór- mhaitheas-sa agus do ghrásta dhóibh. Óir cé h-é an duine d'fhéadfadh teacht go h-úmhal go tí Tobar an aoibhnis, agus gan roinnt bheag éigin de'n aoibhneas do bhreith leis ó'n dTobar? Nó cé fhéadfadh seasamh i n-aice teine móire agus gan roinnt bheag éigin de theas na teine do ghlacadh? Is tobar Thusa, a Tighearna, atá lán i gcómhnuidhe, agus ag sgéidh amach d'á bhruach. Is teine Thú atá ar lasadh do shíor, agus ná trághann a teas choídhche. 4. Agus mura féidir dómh-sa tarrang a' lár an tobair agus mo dhóithin a dh' ól, déanfad, an chuid is lúgha dhé, mo bhéal do chur le béal an fheadáin naomhtha so féachaint a' bhféadfainn braoinín a thabhairt liom as do luigheadóchadh mo thart agus ná leigfeadh dom tiormú ar fad. Agus mura féidir dom fós an teine sin ghrádha Dé bheith ar lasadh ionam mar atá sí ar lasadh i gCerubím agus i Seraphím na bhflathas, déanfad dícheall ar bheith cráibhtheach, diadha, agus ar mo chroídhe d'ollmhú i dtreó go mbeidh ar mo chumas, nuair a ghlacfad an Corp Naomhtha, é ghlacadh le h-úmhluigheacht, agus roinnt <L 252> de theas na teine dh'fhagháil, bíodh ná béadh ann ach roinnt bheag. Agus chómh fada agus atá easnamh orm san obair sin, a Íosa mhilis, a Shlánuightheóir naomtha, dein-se cabhrú liom go fial agus go ceannsa, ó's Tú féin adeir linn go léir teacht chúghat: Sibh go léir atá ag obair agus atá fé ualach, tagaidh chúgham-sa agus tabharfad fuasgailt oraibh. 5. Bím-se ag obair go cruaidh agus allus ar mo ghruadhnaibh; bíonn mo chroídhe 'á shníomh le buairt aigne; tá ualach peacaí orm; ní bhfaighim suaimhneas ó chathaíbh an áirseóra; bíd mo dhroch mhianta am' chrádh agus am' chiapadh; agus ní'l aoinne chun teacht le cabhair chúgham, ná aoinne chun mé dh'fhuasgailt, ná aoinne chun mé shábáil, ach amháin Tusa, a Tighearna Dia agus a Shlánuightheóir. Caithim mé féin suas ort, a Thighearna, agus iarraim ort mé chosaint ar mo namhdaibh go léir, agus mé bhreith leat saor go dtí an bheatha shíoruidhe. Glac chúghat mé chun onóra agus chun glóire t' ainime féin, ó thugais dom mar bhiadh agus mar dheoch do Chorp Naomhtha féin, do chuid fola agus feóla féin. Tabhair dom, a Thighearna Dia agus a Shlánuightheóir, mo chráibhtheacht agus mo ghrádh dhuit do dhul i méid tré ghlacadh do Chuirp Naomhtha dhom go minic. <L 253> CAIBIDIOL A CÚIG. UAISLEACHT AN TSACRAIMÍNT SEO; AGUS GAIRM BEATHA AN TSAGAIRT. GUTH CHRÍOST. 1. Dá mbeitheá chómh glan le h-aingeal agus chómh naomhtha le h-Eóin Baiste ní bheitheá maith do dhóithin chun an Sacraimínt seo do ghlacadh, ná do láimhseáil. Óir níor thuill aon duine riamh go bhfaghadh sé cois- reacadh an Chuirp Naomhtha do dhéanamh, ná an Sacraimínt do thógaint idir a dhá láimh, ná Arán na n-aingeal do ghlacadh mar bhiadh. Is doimhinn an rún-diamhar é agus is uasal, gairm an tsagairt. Do tugadh dó nídh nár tugadh oos na h-aingealaibh féin. Óir ní'l ag aoinne eile, ach ag an sagart a ghlac Órd Beannuighthe, cómhacht chun an Aifrinn do rádh, agus coisreacadh an Chuirp Naomhtha do dhéanamh. Seirbhíseach ag Dia iseadh an sagart gan amhras Deineann sé úsáid de bhriathar Dé, fé mar a dh'órduigh agus do cheap Dia féin. Ach is é Dia féin an t-úghdar bunaidh agus an t-oibrightheóir ná feictear, go bhfuil gach nídh ar a chumas, chun a thoile, agus gach nídh úmhal d'á fhocal. 2. Is mó, d'á bhrígh sin, is ceart duit géilleadh do mhór chómhacht Dé sa tSacraimínt ró uasal so, ná d'aon nídh a mhothuigheann tú féin nó ná mothuigheann tú, agus 'ná d'aon chómhartha sofheicse. Is ceart do dhuine, d'á bhrígh sin, eagla bheith air, agus <L 254> uraim ana mhór a bheith 'n-a chroídhe, le linn é theacht chun an Sacraimínt seo do ghlacadh, nó do láimhséail. Féach chúghat féin, agus tuig cé dhó gur deineadh seirbhíseach díot nuair a chuir lámh an Easboig san Órd Beannuighthe thú. Féach, do deineadh sagart díot agus do coisriceadh thú chun na Naomh Ídhbirte do dhéanamh. Feictear anois go ndéanfair an Naomh Ídhbirt, i n-am chóir, go cráibhtheach agus go dúthrachtach, chun Dé, agus go ndéanfair é ar shlíghe ná fágfaidh aon nídh le freag- airt agat ann. Ní h-amhlaidh a dh'éadtromuighis t'ualach. Is amhlaidh atá an ceangal chun fíoraontachta níos daingine ort, agus chun naomhthachta a bheidh níos mó agus níos aoirde. Is ceart do shagart na sobhailcí go léir a bheith aige, agus deagh-shampla thabhairt uaidh leis an gcuma 'n-a gcaitheann sé a bheatha. Ní le daoinibh saoghlaidhe ná leis an gcoitchiantacht ba cheart dó bheith ag déanamh caidrimh agus cómhluadair, ach leis na h-aingealaibh ins na flathais agus le Críos- daidhthibh fóghanta ar talamh. 3. Is é fear inid Íosa Críost an sagart 'n-a chulaith bheannuighthe, agus is é a ghnó bheith ag cur a ghuidhe suas chun Dé, go h-úmhal agus go dúthrachtach, ar a shon féin agus ar son na ndaoine go léir. Tá ar a ucht agus ar a dhrom macshamhail croise an Tighearna, chun Páise an tSlánuightheóra do chimeád os cómhair a aigne. Tá macshamhail na croise ar ucht na h-éide, roimis amach, i dtreó go gcimeádfadh sé a shúil ar an slíghe a ghaibh an Slánuightheóir, agus go ngeóbhadh sé féin an tslíghe chéadna. Tá macshamhail na croise ar dhrom na h-éide, las- <L 255> tiar dé, i dtreó go bhfuilingeóchadh sé go foidhneach, le grádh do Dhia, gach aon droch bheart a déanfaí air. Tá an chros lasmuich air, i dtreó go gcuimhneóchadh sé ar a pheacaíbh féin, agus go ndéanfadh sé aithrighe ionta. Tá sí lastiar dé i dtreó go mbéadh truagh aige do pheacachaibh bochta eile, agus go mbéadh sé ag guidhe Dé ortha, agus chun go dtuigfeadh sé go bhfuil sé ceap- aithe, mar a déarfaí, chun eadarghabhála idir Dhia agus an peacach, agus nách ceart dó stad de'n ghuidhe, ná de bheith ag déanamh na Naomh Ídhbirte, go dtí go bhfaighidh sé grásta agus trócaire. Nuair a deir sagart an t-Aifrean tugann sé onóir do Dhia, áthas dos na h-aingealaibh, deagh-shampla do'n Eaglais, cabhair dos na Críostaidhthibh atá beó, agus suaimhneas síoruidhe dos na mairbh, agus deineann sé é féin páirteach ins gach sórd maitheasa. CAIBIDIOL A SÉ. FIAFRAIGHE I DTAOBH AN OLLMH ÚCHÁIN IS CEART A DHÉANAMH CHUN COMAOINE. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Nuair a chuimhnighim, a Thighearna, ar do mhór- mhaitheas-sa, agus ar m' olcas féin, crithim le h-eagla agus tagann ceann-fé orm. Má fhanaim siar uait fanfad siar ó'n mbeatha, agus má ghlacaim Tú agus gan mé ollamh i gceart, cuirfead fearg ort. <L 256> Cad 'tá le déanamh agam, a Thighearna Dia, ó's Tú mo cabhair i n-am gátair, agus mo Chómhairleach? 2. Múin-se dhom an tslíghe chóir. Taisbeáin dom obair éigin le déanamh a dh'ollmhóchaidh mé mar is ceart chun Comaoine. Ní mór dhom a fhios a bheith agam conus is ceart dom mo chroídhe do chur i dtreó, go cráibhtheach agus go h-uramach, chun do Shacraimínt a ghlacadh ar chuma do raghaidh chun sochair dom, nó chun Naomh Ídhbirt an Aifrinn do dhéanamh mar is cóir. CAIBIDIOL A SEACHT. IS CEART DO DHUINE A CHOINSIAS DO SGRÚDADH, AGUS BHEITH CEAPAITHE AR A BHEATHA DO LEASÚ. GUTH AN TSLÁNUIGHTHEÓRA. 1. Thar gach nídh, is ceart do shagart Dé teacht, le fíor úmhluigheacht croídhe, agus le h-uraim uiríseal, lán de chreideamh, agus ar intinn onóra thabhairt do Dhia, chun an Aifrinn do rádh, nó chun Comaoine do ghlacadh. Dein-se, d'á bhrígh sin, do choinsias do sgrúdadh go maith, agus, chómh fada le t'dhícheall, dein do choinsias a ghlanadh agus do ghealadh le faoisdin úmhal agus le croídhe-bhrúghadh dílis, i dtreó ná beidh, ar t' eolus féin, aon nídh trom laistigh agat a chuirfeadh maoith- neachas ort nó ná leigfeadh dhuit teacht go fonnamhar. Bíodh fuath agat do d' pheacaíbh go léir i n-aonfheacht; <L 257> agus bíodh dólás fé leith ort mar gheall ar na neithe a dheineann tú as an slíghe i n-aghaidh an lae. Má bhíonn uain agat air, admhuigh do Dhia, istigh ad' chroídhe féin, méid do mhí-ádh mar gheall ar do dhroch mhiantaibh. 2. Sprioc thú féin chun buartha agus chun dóláis mar gheall ar thú bheith, fós, chómh mór greann ar an saoghal so agus ar neithibh colnaidhe; chómh beag smacht ar do dhroch mhiantaibh; chómh tugtha do dhroch dhúil, chómh beag aireachas ort féin i dtaobh cad a chífeá nó cad d'aireóchthá ad' thimcheall; tógtha suas chómh minic, ad' aigne, le smuíntibh baotha; chómh mór suim i neithibh atá lasmuich dhíot; chómh beag suim ins na neithibh a bhaineann le t' aigne féin; chómh h-ollamh chun gáire dhéanamh agus chun caitheamh aimsire dhéanamh; chómh deacair le tarrang chun dóláis ná chun croídhe-bhrúghadh; chómh mear chun an ruda dhéanamh a thaithneann le fuil a's le feóil; chómh righin chun a mhalairt sin do dhéanamh; chómh mór dúil i sgéal nua dh'aireachtaint, nó i neithibh breaghtha dh'feis- gint; chómh beag dúil i neithibh a dh'úmhlóchadh thú; chómh sanntach chun rud' a bheith agat; chómh léir 'ghá thabhairt uait; chómh mór greim air; chómh beag breithniú sar a ndeineann tú caint; chómh beag greim ar do chaint nuair is ceart duit éisteacht; chómh mór as eagar ad' bhéasaibh; chómh fuadarach ad' ghníomharthaibh; chómh cíocrach chun bídh; chómh h-albhodhar do bhriathar Dé; chómh h-ollamh chun suaimhnis; chómh righin chun oibre; chómh h-aibidh chun éisteacht le sgéaltaibh; chómh codlatach ag déanamh faire i seirbhís Dé; chómh mór dithneas chun deire chur leis na paidreachaibh; chómh beag aireachas chun gan dul amú ortha; chómh faillightheach ag léigheadh na dtráth; chómh neamhshuimeamhail i gcaitheamh an Aifrinn; chómh beag cráibhtheacht le linn Comaoine <L 258> ghlacadh; chómh tapaidh ar fánaidheacht aigne; chómh h-anamh cruinnighthe ar fad ad' aigne féin; chómh teas- aidhe; chómh beag suim sa rud a chuirfeadh fearg ar dhuine eile; chómh h-ollamh chun breith obann a thabhairt; chómh dian ag smachtú; chómh mórálach nuair a bhíonn rud ag eirighe leat; chómh lag-aigionta nuair a bhíonn rud ag gabháil ad' choinnibh; chómh minic ag cur mórán neithe fóghanta rómhat, agus gan ach fíor bheagán acu agat 'á chur chun cinn. 3. Admhuigh go h-aithrigheach agus go dólásach na neithe sin, agus pé lochta eile do chífir ionat féin, agus dein rún diongabhálta do bheatha do leasú agus dul ar aghaidh sa tslíghe is fearr chun Dé. Ansan, cuir do thoil, go h-iomlán, le toil Dé, i n-onóir do m' ainim- se, agus dein tú féin a thabhairt suas dom, idir chorp agus anam, fé mar a déanfaí thú dh'ídhbirt i n-onóir dom ar altóir do chroídhe féin. Sin mar is dóichíghi-de dhuit thú féin do dhéanamh oireamhnach ar Ídhbirt ró adhramhail an Aifrinn d'ofráil suas chun Dé, agus ar Shacraimínt mo Chuirp Naomhtha- sa do ghlacadh le sochar do t' anam. 4. Mar ní'l aon ghníomh ofrála dh'fhéadfaí a dhéanamh chun Dé atá níos uaisle ann féin ná níos torthamhla chun sásaimh i bpeacaíbh, 'ná duine 'ghá ofráil féin, i bhfuirm ídhbirte, suas cun Dé, mar aon le h-Ídhbirt Chuirp Críost san Aifrean, nó le linn Comaoine do ghlacadh. Má dheineann an duine a dhícheall, chómh fada agus théigheann a chumas féin, agus má bhíonn cathú fírinneach air mar gheall ar a pheacaíbh, aon uair a thiocfaidh sé ag triall orm-sa, a d'iarraidh maitheamhnachais orm, agus grásta, Is beó mise, adeir an Tighearna, agus ní h-áil liom bás an pheacaigh, ach é dh'iompáil agus do bheith <L 259> beó; ní chimeádfad aon chuimhne ar a pheacaíbh a thuille, ach iad go léir a mhaitheamh dó. CAIBIDIOL A h-OCT. ÍDHBIRT CHRÍOST AR CHRANN NA CROISE; AGUS CUR ÁR DTOILE FÉIN LE TOIL DÉ. GUTH CHRÍOST. 1. Dheineas-sa Mé féin d'ídhbirt chun an Athar Síor- uidhe ar do shon-sa, mar shásamh ad' pheacaíbh, ar chrann na croise. Bí mo ghéaga sínte amach, tárneálta go daingean ar an adhmad, agus mo chorp nochtaithe. Do chuireas Mé féin ar fad, go h-iomlán, san ídhbirt sin' i dtreó nár fhan aon nídh ionam gan dul san ídhbirt. Dheineas san le m' shaor-thoil féin. Is ceart duit-se, ar an gcuma gcéadna, tú féin a thabhairt suas dómh-sa, i bhfuirm ídhbirte, go naomhtha agus go glan, gach aon lá, le linn an Aifrinn, agus is ceart duit do neart go léir agus do chroídhe go léir a chur san ídhbirt sin, an oiread agus is féidir é. Cad 'tá agam 'á iarraidh ort ach go ndéanfá do dhícheall ar thú féin a thabhairt suas dom go h-iomlán? Aon rud a thabharfair dom, lasmuich dhíot féin, ní chuirim aon spéis ann, mar ní h-é do bhronntanas atá uaim, ach tú féin. 2. Níor leór duit-se dá mbéadh an saoghal go léir agat agus gan Mise bheith agat. Ar an gcuma gcéadna, ní féidir Mise shásamh le h-aon nídh a thabharfá-sa dhom an fhaid ná tabharfair thú féin dom. <L 260> Dein tú féin a thabhairt suas dom, agus tabhair thú féin ar fad do Dhia, agus glacfar an bronntanas. Féach conus mar a thugas-sa Mé féin suas mar ídhbirt do'n Athair Síoruidhe ar do shon-sa. Thugas, leis, mo chuid fola agus feóla mar bhiadh dhuit, i dtreó go mba leat féin Mé ar fad, agus i dtreó go mba liom-sa thusa ar fad, agus do ghnáth. Ach má's áil leat-sa seasamh ar do bhunaibh féin, agus gan tú féin d'fhágáilt fúm-sa ar fad, ní'l ofráil iomlán agat 'á dhéanamh, agus ní féidir aontú iomlán a bheith idir thú agus Mise. D'á bhrígh sin, is é céad obair atá agat le déanamh, sar a ndéanfair aon obair eile, 'ná thú féin do chur isteach i láimh Dé, go fonnamhar, le d' lán-toil féin. Ansan iseadh bheidh aigne shaor agat agus grásta Dé. Is é cúis n-a bhfuil oiread daoine chómh beag solus aigne, agus chómh beag saoirse aigne, mar nách eól dóibh conus iad féin do thréigean amuich 's amach. Tá mo rádh cruínn: Mura dtréigidh duine an uile nídh, ní féidir dó bheith 'n-a dheisgiobul agam-sa. Má's maith leat-sa bheith ad' dheisgiobul agam-sa, dein tú féin agus gach nídh is ionmhuin leat do thabhairt suas dom. CAIBIDIOL A NAOI. IS CEART DÚINN SINN FÉIN AGUS GACH AON NÍDH IS LINN A THABHAIRT SUAS DO DHIA, AGUS BHEITH AG GUIDHE AR CHÁCH. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. A Thighearna, is leat-sa an uile nídh, gach a bhfuil ar neamh agus ar talamh. <L 261> Is mian liom mé féin a thabhairt suas duit, ídhbirt a dhéanamh díom féin chúghat, le m' thoil mhacánta, i dtreó go mba leat mé go deó. Tugaim mé féin suas duit indiu, a Thighearna, le h-aon-toil mo chroídhe agus m' aigne, am' sheirbhíseach duit go deó, am' ídhbirt chúghat chun bheith ad' mholadh i gcómhnuidhe. Glac mé, mar aon leis an Ídhbirt ró adhramhail seo do Chuirp Naomhtha atá agam d'á ofráil duit indiu i láthair na n-anngeal, atá anso am' thimcheall, bíodh ná feicim iad, chun tairbhe anama dhom féin agus do na Críostaidhthibh go léir. 2. Tugaim suas duit mo pheacaí go léir, gach a bhfuil déanta agam díobh ó'n gcéad lá n-a rabhas ábalta ar pheaca dhéanamh go dtí an uair seo, tugaim suas duit iad ar an altóir, i dtreó go loisgfeá amach as m' anam iad le teine do ghrádha, agus go nglanfá dhíom gach smól peaca d'á bhfuil orm; agus go mbéadh mo choin- sias saor-ghlan, ad' láthair, ó gach locht; agus ansan go dtabharfá thar n-ais dom grásta Dé, a chailleas mar gheall ar mo pheacaíbh. Tabhair maitheamhnachas anois dom ins na peacaíbh go léir, agus glac mé le trócaire chun póige na síothcána. 3. Cad is féidir dómh-sa dhéanamh i dtaobh mo pheacaí, a Thighearna, ach iad do chur síos i bhfaoisdin agus cathú bheith orm mar gheall ortha, agus bheith i gcómhnuidhe 'ghá iarraidh ort iad a mhaitheamh dom? Iarraim ort éisteacht liom go ceannsa agus mé am' sheasamh anso ad' láthair, a Thighearna Dia. Tá gráin agam ar mo pheacaíbh go léir. Táim lán cheapaithe, le congnamh do ghrásta-sa, ar gan iad a dhéanamh airís. Tá cathú orm mar gheall ortha, agus beidh an fhaid a mhairfead. Táim ar aigne aithrighe <L 262> dhéanamh ionta agus, chómh fada lem' dhícheall, leór- ghníomh. Maith dhom iad, a Thighearna, maith mo pheacaí dhom ar son t' ainime naomhtha féin. Ná leig uait an t-anam so agam-sa, anam a cheannuighis le d' chuid fola ró uasal. Féach, a Thighearna, cuirim mé féin fé chomairce do thrócaire; fágaim me féin ar do láimh. Ná dein liom mar atá tuillte agam le h-olcas mo ghníomhartha, ach dein liom do réir do thrócaire féin agus méid do mhaitheasa. 4. Tugaim suas duit, leis, a Thighearna, aon mhaith- easaí atá ionam. Is beag iad agus is suarach le rádh iad, ach iarraim ort-sa do bheannacht a chur ortha, agus pé easnamh atá ortha do leigheas, i dtreó go mbeid siad taithneamhach ad' láthair agus go nglacfair iad, agus go mbeitheá 'ghá gcur i bhfeabhas i gcómhnuidhe; agus, leis, go ndéanfá daonaidhe bocht gan aird de m' shaghas-sa do thabhairt chun deagh-chríche sa deire. 5. Ofrálaim duit, leis, gach mian naomhtha d'á mbíonn ag fíoraonaibh; riachtanaisí m' athar agus mo mháthar; gátar mo charad, mo dhrithár, mo dheirbhshéar; gátar mo dhaoine muinteartha go léir; aon ghátar atá ar aoinne a dhein tairbhe riamh dom féin ná d'aoinne eile, ar do shon-sa. Ofrálaim duit na daoine go bhfuil iarrtha acu orm úrnuighthe agus Aifrinní do rádh dhóibh féin nó d'á muintir, pé 'cu atáid siad beó ar an saoghal so fós nó imthighthe anonn ar an saoghal eile; ionus go dtuigfidís go léir go bhfuil acu congnamh do ghrásta- sa agus saidhbhreas do shóláis, chun bheith 'ghá gcosaint ar chontabhairt agus 'ghá saoradh ó phiantaibh, agus go <L 263> dtabharfaidís moladh agus buidhcachas mór duit mar gheall ar iad a thabhairt saor ó gach olc. Ofrálaim duit, mar an gcéadna, m' úrnuighthe agus an t-Aifrean, go spisialta, ar son na muintire go bhfuil dochar nó díobháil déanta acu dhom, nó buairt curtha acu orm, nó tarcuisne tabhartha acu dhom, nó aon tsaghas eile domáiste déanta acu dhom; agus ar son na muintire ar ar chuireas féin aon bhuairt riamh, nó gur dheineas dochar nó díobháil dóibh, nó gur thugas droch shampla dhóibh le focal nó le gníomh, ar m' eolus nó a gan fhios dom; 'ghá iarraidh ort aon pheacaí atá déanta againn i n-aghaidh a chéile, iad a mhaitheamh dúinn ar gach taobh. Tóg, a Thighearna, as ár gcroídhthibh amach, gach droch amhras, gach fíoch, gach fearg, gach ceilg, gach aon rud a dh'fhéadfadh carthanacht do ghortú agus ár ngrádh d'á chéile do chur i luighead. Dein trócaire, dein trócaire, a Tighearna, ar a bhfuil a d'iarraidh do thrócaire; tabhair do ghrásta d'á bhfuil 'n-a ghádh; agus tabhair dúinn gur bh' fhiú sinn go bhfaighmís do ghrásta, agus ansan go sroisfimís an bheatha shíoruidhe. CAIBIDIOL A DEICH. NÍ CEART FANMHAINT SIAR Ó CHOMAOINE GHLACADH MAR GHEALL AR CHÚIS SHUARACH. GUTH CHRÍOST. 1. Is ceart duit teacht go minic go dtí tobar na ngrást, go dtí tobar trócaire Dé, go dtí tobar gach <L 264> maitheasa agus gach glaine cróidhe, i dtreó go leighsfí thú ó d' dhroch mhiantaibh agus ó d' dhroch chleachtaibh, agus go dtabharfaí breis nirt duit, agus breis aireachais ort féin, chun tú féin a chosaint ar chathanaibh agus ar chleasaibh an diabhail. Tuigeann an namhaid an tairbhe mór agus an chosaint thar bárr atá le fagháil i nglacadh an Chuirp Naomhtha, agus d'á bhrígh sin deineann sé a dhícheall, ar gach aon tsaghas cuma, chun na bhfíoraon a chimeád siar, chómh fada agus is féidir é, ó Chomaoine do ghlacadh. 2. Tá daoine ann agus nuair a dhíríghid siad ar iad féin d'ollmhú chun Comaoine ghlacadh, siné uair a chuireann an mac mallachtain na cathana is cruadha ortha. Tagann an annsprid snn (fé mar atá sgríobhtha i leabhar Ióib) isteach ameasg clainne Dé, chun toirmisg a dhéanamh dónbh, mar is gnáth, le n-a mhailís, nó chun sgannra chur ortha agus buaireamh aigne, i dtreó go laghdóchadh sé a gcráibhtheacht, nó go millfeadh sé a gcreideamh le n-a chathaíbh, agus go mb' fhéidir go bhfan- faidís siar gan Comaoine ghlacadh, nó go nglacfaidís é gan chráibhtheacht. Ach is fearr gan suim ar bith do chur 'n-a chleasaibh siúd, ná ins na droch smuíntibh a chuireann sé i n-aigne an duine, pé gráinneamhlacht a bhéadh ionta. Is amhlaidh is ceart an ghráinneamhlacht go léir do chaitheamh thar n-ais i mullach an chinn air féin. Neamhshuim is ceart a chur san árthachtaídhe, agus tarcuisne thabhairt dó; agus ní ceart fanmhaint siar ó Chomaoine ghlacadh mar gheall ar a chathanaibh ná mar gheall ar an dtoirmeasg a chuireann sé ar siubhal. 3. Is minic, leis, a thagann buairt aigne ar dhuine toisg, dar leis, gan an chráibhtheacht cheart a bheith aige, <L 265> nó toisg gan an fhaoisdin a bheith déanta sa cheart aige, agus cimeádann san siar é ó Chomaoine ghlacadh. Má's duine de'n tsaghas san tú ní'l agat le déanamh ach cómhairle dh'iarraidh ar dhuine chiallmhar éigin, agus ansan, an chómhairle do ghlacadh agus beart a dhéanamh d'á réir go prínsiobálta, an bhuairt aigne chur uait agus déanamh mar a deirtear leat. Droch nídh iseadh an saghas san buartha. Coisgeann sí grásta Dé agus milleann sí cráibhtheacht. Ná fan siar ó Chomaoine ghlacadh mar gheall ar thriob- lóid bheag éigin, nó ar mhearbhall éigin a thiocfaidh ort. Imthigh láithreach agus dein faoisdin, má's gádh é, agus maith, ó d' chroídhe, do chách, aon nídh a deineadh ort. Má's tú a dhein nídh ar chách, imthigh agus iar maitheamh- nachas, go breagh úmhal, agus tabharfaidh Dia maitheamh- nachas duit go ceannsa. 4. Cad é an tairbhe dhuit bheith ag cur na faoisdine ar cáirde, agus ag fanmhaint siar ó Chomaoine ghlacadh? Glan thú féin chómh luath agus d'fhéadfair é. Caith amach an nimh as do bhéal gan a thuille righnis. Bros- tuigh chun an leighis do thógaint, agus mothóchaidh tú thú féin níos fearr 'ná mar a bheir le fanmhaint siar abhfad. Má fhanann tú siar indiu mar gheall ar chúis éigin, beidh cúis níos mó 'ná é agat amáireach chun fanmhaint siar. Cimeádfar thú, ar an gcuma san, ar feadh abhfad gan Comaoine ghlacadh, agus is ag dul i n-olcas a bheidh tú. Chómh luath i n-Éirinn agus d'fhéadfair é, caith dhíot an leisge seo agus an mhairbhitíghe seo atá ort. Ní h-aon mhaith dhuit an bhuairt aigne sin a bheith abhfad ort, ná bheith ag caitheamh na h-aimsire sa trioblóid, agus bheith 'at' chimeád féin ó shacraimíntíbh Dé mar gheall ar neithibh a bheidh coitchianta ag teacht crosta ort. <L 266> Agus is díobháil mhór bheith abhfad gan Comaoine ghlacadh. Cuireann sé mairbhitíghe spioradálta ar dhuine. Tá daoine ann, foríor! atá chómh spadánta, chómh mairbhiteach san ná bíonn aon locht acu ar bheith tamall maith gan dul chun faoisdine ná chun Comaoine, i dtreó, dar leó féin, ná béadh ortha bheith chómh aireach ortha féin. 5. Is truagh an sgéal é a rádh go mbéadh aon Chríos- taidhe chómh beag grádh do Dhia, chómh beag beann ar ghrásta Dé, go gcuirfeadh sé an fhaoisdin agus an Chomaoine ar cáirde, ar an gcuma san, gan puinn cúise. Nác breagh an saoghal ag an nduine é, agus nách taithneamhach i láthair Dé, a chaitheann a bheatha chómh macánta, agus a chimeádann a choinsias chómh glan, nár mhiste dhó Comaoine ghlacadh gach aon lá a dh'eirigheann air, dá bhfaghadh sé cead, agus ná tabharfaí fé ndeara é! Má fhanann duine siar foth-uair, le h-úmhluigheacht, nó mar gheall ar chúis éigin dleaghthach, is cóir é mholadh mar gheall ar an uraim a thaisbeánann sé do'n tSacraimínt. Ach má's mairbhitíghe atá ag sleamhnú air ní foláir dó é féin a chrothadh suas, agus a dhícheall a dhéanamh, ar a thaobh féin de'n sgéal. Tabharfaidh an Tighearna congnamh dó chun é féin do mhúisgilt, mar is ionmhuin le Dia an deagh-thoil. 6. Ach nuair a bheidh cosg dleaghthach air agus nách foláir dó fanmhaint siar, beidh an deagh-thoil i gcómh- nuidhe aige, agus an intinn chráibhtheach chun Comaoine do ghlacadh. Glacadh sé Comaoine ar an gcuma san, Comaoine spioradálta, agus ní bheidh sé gan sochar ó'n Sacraimínt. <L 267> Ní'l bac ar aon duine démhóideach Comaoine spiorad- álta do ghlacadh ga'ch aon lá, agus go minic sa lá, gan chosg ar bith, agus is nídh ana thairbheach le déanamh é d'á anam féin. Mar sin féin, ar laethantaibh áirighthe, agus san aimsir a bhíonn ceapaithe chuige, is ceart dó Corp Naomhtha an Tighearna do ghlacadh sa tSacraimínt, go h-úmhal agus go cráibhtheach, agus san do dhéanamh i n-onóir do Dhia, agus chun glóire Dé, níos mó 'ná chun sóláis a dh'fhagháil dó féin. Óir glacann sé Comaoine ar shlíghe dhiamhar, agus gheibheann sé cothú spioradálta, gach aon uair a dhein- eann sé dlúth mhachtnamh, go cráibhtheach agus go grádhmhar ar Incholna Chríost agus ar a Pháis. 7. An t-é ná déanfaidh ollmhú air féin ach nuair a bhíonn féile buailte leis, nó nuair a chaitheann sé é dhéanamh, mar gheall ar ghnás éigin, beidh sé go minic gan ollmhú ar bith. Is aoibhinn do'n t-é dheineann é féin d'ofráil i n-ídhbirt suas chun an Tighearna gach aon uair adeir sé Aifrean nó ghlacann sé Comaoine. Ná bí ró fhada ná ró ghairid ag cur an Aifrinn díot, ach lean an nós maith coitchian a leantar san áit 'n-a bhfuil cómhnuidhe ort. Ní ceart duit bheith ag cur tuirse ná trioblóide ar dhaoinibh eile, ach an tslíghe choitchian do chimeád do réir órdú uachtarán, agus féachaint chun tairbhe an fhir thall níos mó 'ná chun do chráibhtheachta nó chun do dhémhóide féin. <L 268> CAIBIDIOL A h-AONDÉAG. TÁ CORP CRÍOST AGUS AN SGRÍBHINN DIADHA ANA RIACHTANACH D'ANAM AN CHRÍOSTAIDHE DHÍLIS. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. A Íosa mhilis, nách mór thar bárr an suairceas a gheibheann an Críostaidhe démhóideach a thagann chun búird ad' chuibhreann-sa agat' bhainis! Is é biadh a thugann Tú dhó le n-ithe 'ná Tú féin, grádh agus cumann a chroídhe, agus a mhian tar gach nídh ar bith. Ba mhaith liom-sa, agus ba mhilis liom, mo dheora do shile go fuígheach ad' láthair, le méid mo ghrádha dhuit, agus do chosa do nígheadh le m' dheoraibh, mar a dhein Magdelén naomhtha. Ach cá bhfuil a leithéid sin de chráibhtheacht le fagháil? Cá bhfuil a leithéidh sin de shile deor naomhtha, 'n-a gcaisíbh, le fagháil? Is deimhin, ad' láthair-se agus i láthair na n-aingeal naomhtha indiu, gur cheart mo chroídhe go léir a bheith ar lasadh le grádh dhuit, agus mo shúile do bheith ag sile na ndeor le h-áthas. Taoi'nn Tú féin agam anso sa tSacraimínt, am' láthair go fíor, bíodh go bhfuilir foluighthe fé ghné eile. 2. Óir, dá mbéadh solus do Dhiachta féin le feisgint, níor bh' fhéidir dom' shúilibh-se an solus a dh'fhulang; ní h-eadh, ach an domhan go léir ní fhéadfadh sé neart soluis do ghlóire dh'fhulang ná do sheasamh. D'á bhrígh sin is ar mhaithe liom-sa, ó táim chómh lag, a dheineann Tú Thú féin do chlúdach sa tSacraimínt. <L 269> Tá agam anso, agus adhraim, an t-É a dh'adhraid na h-aingil ins na flathais. Adhraim-se É le creideamh, fós, fé chlúid, ach adhraid na h-aingil É os cómhair a súl, gan chlúid. Ní foláir dómh-sa bheith sásta le solus an fhíor- chreidimh, agus siubhal sa tsolus san go n-eirighidh lá soluis glóire na síoruidheachta, agus go mbeidh deire le sgáileanaibh agus le figiúiríbh. Óir nuair a thiocfaidh an bheachtuightheacht ní bheidh aon ghádh le sacraimíntíbh. Ní'l aon ghádh leis an leigheas atá ins na sacrainiíntíbh ag an muintir atá i bhflathas Dé. Tá aoibhneas a mhairfidh go deó acu i láthair Dé agus iad ag féachaint ar a ghlóire, aghaidh ar aghaidh; agus iad ag dul ó ghlóire go glóire i ndoimhneas diachta Dé, blaisid siad Briathar Dé 'n-a Dhuine, mar a bhí ó thosach agus mar a bheidh do shíor. 3. Nuair a chuimhnighim ar na neithibh iongantacha so is amhlaidh a chuireann sólás spioradálta féin tuirse orm; mar, an fhaid ná feicim mo Tighearna, go h-osgailte, i solus a ghlóire féin, is neamhnídh liom aon rud eile do chím ná do chloisim ar an saoghal. Taoi'nn Tú féin ad' fhínné agam air, a Tighearna Dia, nách féidir d'aon nídh aon tsólás a thabhairt dom, nách féidir d'aon nídh cruthuighthe aon tsuaimhneas aigne chur orm, gan Tusa, a Dhia, mar is ort-sa ba mhaith liom bheith ag féachaint do shíor. Ní féidir é sin, ámhthach, an fhaid a bheidh mé ar an saoghal so, agus an bás os mo chionn. Ní foláir dom, d'á bhrígh sin, a chur rómham foidhne mhór a dhéanamh, agus mo thoil do chur le d' thoil naomhtha-sa ins gach mian d'á dtiocfaidh dhom. Sin mar a dhein na naoimh atá ad' fhochair anois i <L 270> nglóire na bhflathas, a Thighearna. Lán de chreideamh agus ag déanamh na foidhne go seasamhach, d'fhanadar le teacht do ghlóire ag triall ortha. Na neithe a chreid- eadar san crcidim-se iad. Na neithe le n-a raibh súil acu san, tá mo shúil-se leó. An áit n-a bhfuil tag- aithe ann acu san, táim-se ag brath ar theacht ann le congnamh do ghrásta-sa. Go dtí san siubhlóchad do réir an chreidimh, agus cuirfidh deagh-shampla na naomh misneach orm. Beidh agam, leis, na leabhair bheannuighthe, mar shólás aigne, agus mar sgátháin 'n-a bhfeicfead conus beatha mhaith do chaitheamh. Agus mar bhara ortha san go léir beidh do Chorp Naomhtha-sa agam mar thaca fé leith agus mar chúl dín. 4. Óir mothuighim go bhfuil, an fhaid a bhead ar an saoghal so, gádh go h-ana chruaidh agam le dhá nídh, agus gan an dá nídh sin ná béadh aon bhreith agam ar mhí- fhortiúnaibh na beatha so d'fhulang. An fhaid a bheidh mé i mbraighdineas i gcarcair na colna so admhuighim go bhfuil gádh agam le dhá nídh. Is iad dhá nídh iad san 'ná biadh agus solus. Agus thugais-se dhómh-sa, ó's mé atá lag, do Chorp Naomhtha mar chothú anama agus chuirp dom, agus tá do bhriathar curtha agat mar sholus dom' chosaibh. Gan an dá nídh sin ní maith a dh'fhéadfainn maireacht- aint, mar is é briathar Dé solus m' anama agus is é do Chorp Naomhtha-sa arán na beatha. Is féidir, leis, a rádh, gur b' iad so an dá bhórd a cuireadh ar dhá thaobh tíghe taisge na h-Eagailse naomhtha. Bórd na h-altórach naomhtha bórd acu, agus an t-arán beannuighthe air, 'sé sin Corp Naomhtha Chríost. Bórd dlíghe Dé an bórd eile, agus an teagasg naomhtha air, ag teagasg an fhíor-chreidimh, agus ag <L 271> seóladh daoine gan teip isteach ar an dtaobh istigh de'n Sgáth mar a' bhfuil Naomhthacht na Naomhthachta. Buidheachas leat-sa, a Thighearna Íosa, a sholus an tsoluis shíoruidhe, mar gheall ar bhórd an teagaisg naomhtha a thugais dúinn tré d'sheirbhísigh na Fáidhe agus na h-Aspoil agus na Dochtúirí eile. 5. Buidheachas leat-sa, a Chruthuightheóir agus a Shlánuightheóir na cine daona, mar gur dheinis, chun do ghrádh dhúinn a thaisbeáint os cómhair an domhain, féasta mór dúinn, féasta i n-a bhfuil tabhartha agat dúinn le n-ithe agus le n-ól, ní h-é an t-uan samhalta, ach do chuid Fola agus Feóla ró naomhtha féin; ag cur áthais ar na fíoraonaibh go léir leis an mbiadh naomhtha, agus ag cur aoibhnis ortha leis an ndigh ró uasal, ró shláinte- amhail, n-a bhfuil suaireeas na bhflathas ann go h-iomlán, agus go mbíd na h-aingil bheannuighthe 'ghá ghlacadh i n-ár gcuibhreann, le h-aoibhneas ná tuigimíd-ne fós. 6. Ó, nách mór, nách uasal é gnó na sagart! Is dóibh a tugadh an Tighearna glórmhar do choisreacadh leis na focalaibh naomhtha, É bheannú le n-a mbéalaibh, É thógaint 'n-a lámhaibh, É ghlacadh isteach n-a mbéalaibh féin, agus É thabhairt dos na Críostaidhthibh. Ó, nách glan ba cheart an lámh san a bheith, nách cúmhrtha an béal, nách naomhtha an cholann, nach gléigeal croídhe an tsagairt, n-a dtéigheann Úghdar gach glé-ghlaine isteach ann chómh minic! Aon nídh ach naomhthacht, aon fhocal ach focal fóghanta tairbheach, níor cheart a theacht amach a' béal an tsagairt, an béal a ghlacann Corp Naomhtha an Tighearna chómh minic. 7. An tsúil sin an tsagairt, a bhíonn ag féachaint ar an gCorp Naomhtha do ghnáth, ba cheart í bheith cáidh agus gan claoine. Na lámha san a bhíonn ag iomchar <L 272> Cruthuightheóra nimhe agus tailimh, ba cheart iad a bheith fíor-ghlan, agus iad a bheith tógtha suas do ghnáth chun na bhflathas. Leis na sagartaibh iseadh a deirtear, go spisialta, sa dlíghe: Bídh-se naomhtha, mar is Mise bhúr dTighearna Dia agus táim naomhtha. 8. Do ghrásta go dtugaidh congnamh dúinn, a Dhia uilechómhachtaigh, i dtreó, ó ghlacamair orainn an gnó so an tsagairt, go dtiocfadh linn an dualgas do chómhlíonadh dhuit le fíor-ghlaine croídhe agus le coin- sias maith. Agus má's rud é nách féidir linn maireachtaint chómh saor ó pheaca agus ba cheart dúinn maireachtaint, tabhair dúinn, de d' ghrástaibh, cathú fírinneach a bheith orainn mar gheall ar an olc a dheinimíd, agus rún diongbhálta bheith againn beart níb' fhearr a dhéanamh. CAIBIDIOL A DÓ-DHÉAG. AN T-É ATÁ CHUN COMAOINE DO GHLACADH IS CEART DÓ É FÉIN D'OLLMHÚ GO H-ANA MHAITH. GUTH CHRÍOST. 1. Is Mise thugann grádh do'n chroídhe ghlan agus do bhronann gach naomhthacht. Is Mé do loirgeann an croídhe glan, agus is ann atá áit mo chómhnuidhthe. Cuir i dtreó dhom seómra mór, uachtarach, agus a thriosgán ann, agus déanfad an Cháisg ad' fhochair mar aon le m' dheisgiobulaibh. <L 273> Má's maith leat Mé theacht ag triall ort agus Mé dh'fhanmhaint agat, sguab amach an seana ghiost, agus dein árus do chroídhe a ghlanadh. Cimeád amach an saoghal go léir agus na droch bhéasa go léir. Suidh at' aonar, ar nós an ghealbhain aonair ar bhuaic an tíghe, agus cuimhnigh ar do pheacaíbh agus bíodh dólás croídhe ort mar gheall ortha. Óir gach duine a bhíonn i ngrádh is é an seómra is fearr agus is maiseamhla a chuireann sé i dtreó d'á ghrádh, agus sin mar a thaisbeánann sé méid a cheana ar an t-é go bhfuil sé i ngrádh leis. 2. Bíodh 'fhios agat, ámhthach, dá dtugthá-sa bliadhain ad' chur féin i dtreó am' chóir-se, agus gan aon nídh eile dhéanamh i gcaitheamh na bliadhna san, ná béadh an gnó déanta maith a dhóithin agat, bíodh ná cuimhneóchthá ar aon ghnó eile i n-aon chor. Is tré m' cheannsacht-sa amháin agus tré m' ghrásta, a leigtear duit teacht chun mo bhúird; fé mar a tabharfaí cuireadh do dhuine bhocht déarca chun búird duinuasail, agus ná béadh aon díoluigheacht ag an nduine mbocht le tabhairt uaidh ach é féin d' úmhlú agus a bhuidheachas do ghabháil. Dein-se, d'á bhrígh sin, a bhfuil ar do chumas féin, agus dein é go dúthrachtach. Ná dein é mar a dhéanfadh duine rud le taithighe. Ná dein é mar a dhéanfadh duine rud a chaithfeadh sé dhéanamh. Tar, lán d'uraim agus d'eagla Dé, agus lán de ghrádh dho Dhia, agus glac Corp Naomhtha do Tighearna Dia ró ionmhunn, ó 'sé a thoil naomhtha teacht ag triall ort. Is Mise an t-É a ghlaoidh ort. Is Mise a dh'órduigh an nídh seo dhéanamh. Gach a bhfuil i n-easnamh ort tabharfad-sa dhuit é. Tar agus glac Mé. 3. Nuair a thugaim duit grásta na cráibhtheachta, <L 274> tabhair-se buidheachas dod' Dhia. Ní de bhrígh gur fiú thú é a thabharfair buidheachas ach i dtaobh mo thrócaire-se dh 'fhagháil. Má taoi'nn tú i n-éaghmuis an ghrásta san, agus go mothuigheann tú thú féin tur, tirim, lean ar t'úrnuighthe; bí ag éigheamh agus ag bualadh, agus ná stad go dtí go bhfaighir mír bheag éigin nó braon beag éigin de shochar na ngrást. Is agat-sa atá gádh liom-sa, agus ní h-agam-sa atá gádh leat-sa. Ní tusa atá ag teacht chun Mise do naomhú, ach is Mise atá ag teacht chun tusa do naomhú agus do chur i bhfeabhas. Taoi'nn tusa ag teacht chun go bhfaighfeá naomhthacht uaim-se, agus chun go n-aontóchthaí thú liom, i dtreó go bhfaighfeá grásta nua, agus gríosadh nua cun do leasa. Ná tabhair faillighe sa ghrásta so. Ollmhuigh do chroídhe go h-ana dhúthrachtach, agus glac chúghat do ghrádh. 4. Ach ní leór duit tú féin d'ollmhú go maith chun Comaoine do ghlacadh. Ní foláir duit, leis, aire mhaith a thabhairt duit féin agus tú féin a chimeád go cráibh- theach tar éis Comaoine ghlacadh dhuit. Agus tá an t-aireachas 'n-a dhiaigh chómh riachtanach díreach leis an ollmhú roim ré. Mar is é an t-aireachas san tar éis Comaoine an t-ollmhú is fearr chun Comaoine ghlacadh airís, agus chun breis grásta dh'fhagháil d'á bhárr. Ruith láithreach i ndiaigh sóláis éigin atá lasmuich dé tar éis Comaoine, sin rud ná fágann an chráibhtheacht oireamhnach san ag duine. Seachain iomad cainte. Fan at' aonar i bhfochair do Thighearna Dia. Tá Sé agat, agus ní'l ar chumas an domhain go léir a bhaint díot. <L 275> Is dómh-sa is ceart duit tú féin a thabhairt suas ar fad, i dtreó nách ionat féin a mhairfeá i n-aon chor feasta, ach ionam-sa, agus go mbéadh t'aigne saor ó bhuaireamh. CAIBIDIOL A TRÍ-DÉAG. IS CEART DO'N CHRÍOSTAIDHE ANA DHÚIL A BHEITH AIGE SA TSACRAIMÍNT SEO, I DTREÓ GO MBÉADH SÉ DLÚITHTE LEIS AN SLÁNUIGHTHEÓIR ANN. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Cé thabharfaidh dómh-sa, a Thighearna, go bhféadfad Tú fhagháil ad' aonar agus mo chroídhe a dh'osgailt duit go h-iomlán, agus Tú bheith agam ar fad mar is mian le m' anam, gan aoinne am' fheisgint, ná gan suim ná spéis agam i n-aon nídh cruthuighthe, ach Tusa ag labhairt liom, agus mise ag labhairt leat-sa, mar a labhrann grádh le n-a ghrádh, nó cara dílis le n-a chara dhílis, ag déanamh aoibhnis d'á chéile. Is é mo ghuidhe agus is é mo mhian mé bheith dlúithte leat-sa ar fad, agus mo chroídhe bheith sgartha agam ó gach nídh cruthuighthe, i dtreó gur bh'fhearr-de a thuigfinn neithe síoruidhe, spioradálta le linn Aifrinn do rádh dhom, nó le linn Comaoine do ghlacadh dhom. Ó, a Tighearna Dia, cathain a bheidh mé dlúithte leat-sa ar fad? Báidhte ionat-sa agus gan aon chuimhneamh agam orm féin; Tusa ionam-sa agus mise ionat-sa, <L 276> agus sinn araon i n-ár n-aon ar an gcuma san. Deónuigh sin, a Thighearna! 2. Is fíor gur Tusa mo ghrádh-sa, mo rogha des na míltibh, agus is ionat is mian le m'anam cómhnuidhe dhéanamh i gcaitheamh mo shaoghail go léir. Is fíor gur Tú mo shíothcháin, mar is ionat atá fíor- shíothcháin le fagháil agam agus fíor-shuaimhneas, agus ní'l lasmuich dhíot ach duadh agus dólás agus mí-fhortiún gan teóra. Gan amhras is Dia Tú atá fé cheilt, agus ní h-ag aicme an uilc atá do chómhairle, ach is le lucht na h-úmhluigheachta agus le lucht an chroídhe dhírigh a labh- rann Tú. Ó, nách suairc é do spioraid, a Thighearna. Chun do shuairchis a chur i n-úil do d' chlainn féin cothuigheann Tú iad leis an arán bríoghmhar so a thagann anuas ó neamh. Go deimhin ní'l náisiún eile sa domhan atá chómh h-uasal ná chómh maith as, ná go bhfuil a ndéithe chómh comhgarach dóibh agus ataoi-se, a Tighearna Dia, do t'fhíoraonaibh go léir. Chun sóláis a chur ortha i n-aghaidh an lae, agus chun a gcroidhthe d' árdú suas chun na bhflathas tugann Tú Tú féin dóibh le n-ithe agus le bheith acu. 3. Óir cá bhfuil an treabhchas eile daoine atá chómh mór clú le pobul Chríost? Nó cá bhfuil an nídh a chruthuigh Dia ar an dtalamh so, agus a fuair oiread grádha agus gheibheann anam an Chríostaidhe fhíoraonta go dtagann Dia féin ag triall air ag tabhairt a Chuirp Naomhtha mar chothú dhó? Ó, a ghrásta nách féidir a dh'innsint! Ó, a dheón- uightheacht is ró iongantach! Ó, a ghrádh gan teóra d'á thabhairt do'n duine ar chuma fé leith! Ach cad tá agam-sa le tabhairt dom' Thighearna mar <L 277> chúiteamh as an dtabharthas so, as an ngrádh uathbhásach so? Ní'l nídh ar bith agam le tabhairt dó is fearr a thaithnfidh leis 'ná mo chroídhe thabhairt suas ar fad dó, agus do dhlúthú go daingean leis. Ansan iseadh bheidh mé lán d'áthas ar fad, nuair a bheidh m' anam dlúithte go daingean le Dia. Ansan iseadh a déarfaidh Sé liom: Má's áil leat-sa bheith agam-sa is áil liom-sa bheith agat-sa. Agus déar- fad-sa 'ghá fhreagra: Deónuigh, a Thighearna, fanmhaint agam agus fanfad-sa agat-sa le lán chroídhe. Is é mo dhúil thar gach nídh mo chroídhe bheith dlúithte leat-sa go daingean. CAIBIDIOL A CEATHAIR-DÉAG. AN DÚIL UATHBHÁSACH A BHÍONN AG CUID DES NA CRÍOSTAIDHTHIBH DÉMÓIDEACHA I GCORP NAOMTHA AN TIGHEARNA. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Cad é mar is mór é iomadamhlacht do mhísleachta, a Thighearna, an mhísleacht atá agat i bhfolach i gcóir na ndaoine go bhfuil t'eagla ortha. Nuair a chuimhnighim ar dhaoinibh diadha áirighthe, a Thighearna, agus ar an ngrádh a bhíonn acu dhuit nuair a bhíd siad ag teacht chun do Chuirp Naomhtha do ghlacadh, is minic go dtagann ceann-fé orm féin agus go lasaim le náire mar gheall ar mé bheith chómh fuar ionam féin, agus chómh beag grádh dhuit, nuair a thagaim chun an Aifrinn do rádh agus chun Comaoine do ghlacadh. <L 278> A rádh go bhfanann mo chroídhe chómh tirim, chómh dúr; a rádh ná bíonn mo chroídhe ar lasadh le grádh dhuit, a Thighearna, agus ná bíonn mo ghrádh dhuit am' tharrang chúghat go láidir, fé mar a bhíonn an sgéal ag Críost- aidhthibh eile go mbíonn a leithéid sin de dhúil acu i gComaoine do ghlacadh, agus a leithéid sin de ghrádh dhuit 'n-a gcroídhe, nách féidir leó gan bheith ag sile deor. Ag mianfadhach le béal an chuirp agus le béal an anama i n-aonfheacht chuiridís dúil a gcroídhe ionat-sa, a Thighearna, agus níor bh' fhéidir leó an dúil croídhe sin do shásamh mura dtiocfaidís agus do Chorp Naomhtha do ghlacadh le mian agus le goile spioradálta. Agus is ró mhaith an deimhne ar Tú féin a bheith go fírinneach againn sa tSacraimínt, an creideamh beó san a bhíonn i gcroídhe na ndaoine sin nuair a ghlacaid siad Comaoine. Aithníd siad Tú. Aithníd siad a dTighearna "i mbriseadh an aráin." Siné an rud a chuireann a gcroídhe ar lasadh le grádh d'Íosa agus É ag siubhal le n-a gcois. Is minic gur ró fhada uaim-se a leithéid sin de dhúil croídhe, a leithéid sin de dhian-ghrádh agus d'áilgheas. Féach, de d'ghrástaibh, orm-sa, a Íosa ró mhaith, ró mhilis, ró fhóghanta, agus tabhair dom, anois agus airís féin, spré bheag a mhothú istigh am' chroídhe, de'n dian- ghrádh san ba cheart dom a bheith agam duit nuair a ghlacaim Comaoine, i dtreó go neartóchthar mo chreideamh agus go méadóchthar mo dhóchas agus go gcurfar mo ghrádh dhuit ar lasadh airís go dian, gan baoghal dul choídhche ar feódh, tar éis manna na bhflathas do bhlaiseadh. 3. Is fíor go bhfuil ar chumas do thrócaire an grásta so atá uaim do bhronnadh orm, agus nuair a thiocfaidh <L 279> do lá féin chuige, teacht chúgham agus grásta an díog- rais a thabhairt dom, tré neart do mhór-mhaitheasa. Mar, go deimhin, bíodh ná fuil ionam, ar lasadh, an díogras san atá i gcuid de d' cháirdibh ionmhuine, is mian liom go h-ana mhór an díogras san do bheith ionam, tré d' ghrásta-sa, agus iarraim ort go h-úmhal an díogras san do thabhairt dom, agus mé dhéanamh páirt- each leis na cáirdibh naomhtha san 'n-a ngrádh dhuit-se agus 'n-a gcómhluadar beannuighthe féin. CAIBIDIOL A CÚIG-DÉAG. LE h-ÚMHLUIGHEACHT AGUS LE DIÚLTÚ DO DHUINE FÉIN ISEADH GHEIBHTEAR GRÁSTA NA CRÁIBHTHEACHTA. GUTH CHRÍOST. 1. Ní foláir duit grásta na cráibhtheachta d'iarraidh go h-ana dhian agus go h-ana dhúilmhar, fanmhaint leis go foidhneach agus go mainghíneach, ansan, é ghlacadh go buidheach, é chimeád le h-úmhluigheacht, beart a dhéanamh d'á réir go cruinn, agus tráth agus cuma an ghrásta san do theacht chúghat a dh'fhágaint fé Dhia féin go dtí gur b'é a thoil naomhtha teacht ag triall ort. Nuair a bhrathann tú thú féin gan aon chráibhtheacht ad' chroídhe agat, nó gan agat ach fíor bheagán di, an uair sin iseadh is ceart duit tú féin d'úmhlú go spis- ialta, ach gan tuitim i lionndubh ar fad ná i mbuairt ró mhór. Is minic a bhronnann Dia i n-aon neómat amháin aim- <L 280> sire rud a bhí aige 'á chimeád siar ar feadh mórán aimsire. Bronnann Sé, uaireanta, i ndeire an ghuidhe, rud a bhí aige 'á chimeád siar i dtosach an ghuidhe. 2. Dá dtugadh Dia a ghrásta do'n duine, do réir toile an duine, gach aon uair a dh'iarrfadh an duine air é, níor bh'é leas an duine é, mar tá an duine ró lag. D'á bhrígh sin ní foláir do'n duine foidhne bheith aige, agus mainighin, agus fanmhaint go h-úmhal go dtí gur b'é toil Dé grásta na cráibhtheachta do thabhairt dó. Ach ad' thaobh-sa, nuair ná tugtar duit an grásta san, nó nuair a tógtar uait é a gan fhios do'n tsaoghal, tuig at' aigne gur b'iad do pheacaí fé ndeár san. Uaireanta is rud suarach a choisgeann, nó a cheil- eann, grásta; mura ceart dúinn a rádh nách rud suarach i n-aon chor, ach gur rud ana mhór, an rud a choisgeann maith chómh mór. Ach bíodh an cosg beag nó mór, má chuireann tú as an slíghe é, agus an lámh uachtair fhagháil air, gheóbhair an nídh a bhí uait. 3. Mar, chómh luath agus thabharfair thú féin suas do Dhia, ó d' chroídhe go h-iomlán, agus ná beidh tú ag lorg an ruda so nó an ruda úd chun do thoile féin do shásamh, ach tú féin d'fhágáilt fé thoil Dé ar fad, moth- óchair thú féin ar aon toil le Dia, agus suaimhneas ar t' aigne. Ní'l aon nídh is mó a thugann sásamh aigne do'n duine 'ná a thuisgint go bhfuil sé ar aon toil le Dia na Glóire. An t-é, d'á bhrígh sin, a dh'iompóchaidh a aigne suas chun Dé le h-aoine croídhe agus do chuirfidh uaidh glan gach grádh ainshrianta agus gach fuath ainshrianta do neithibh cruthuighthe, beidh sé oireamhnach go maith chun grásta do ghlacadh ó Dhia agus chun na cráibhtheachta dh'fhagháil. <L 281> Mar sgaoileann Dia a bheannachtaí isteach sa n-árthach a gheibheann Sé folamh. Agus d'á iomláine a sgarann duine é féin ó neithibh saoghalta, agus do bhásuigheann sé a dhroch mhianta féin agus gach suim ann féin, iseadh is tapamhla a thiocfaidh grásta Dé chuige, agus iseadh is líonmhaire do ruithfidh grásta Dé isteach 'n-a chroídhe, agus iseadh is aoirde a tógfar suas a chroídhe chun Dé. 4. Ansan iseadh gheóbhaidh sé radharc, agus maoin, agus beidh iongnadh air, agus méadóchaidh a chroídhe istigh ann, toisg lámh Dé bheith leis, agus gur chuir sé é féin isteach i láimh Dé ar fad i gcóir na síoruidheachta. Féach, sin mar a cuirfear beannacht ar an nduine do loirgeann Dia le n-a chroídhe go h-iomlán agus nách i n-aistear a ghlacann sé a anam. Nuair a ghlacann duine de'n tsórd san Corp Naomhtha an Tighearna gheibheann sé an tabharthas mór san, .i. bheith dlúithte le Dia, mar ní h-ar a chráibhtheacht féin ná ar a shólás féin a bhíonn sé ag cuimhneamh, ach, thar gach cráibhtheacht agus thar gach sólás, ar ghlóire agus ar onóir Dé. CAIBIDIOL A SÉ-DÉAG. IS CEART DÚINN A NOCHTADH D'ÁR SLÁNUIGH- THEÓIR CAD 'TÁ I N-EASNAMH ORAINN, AGUS A IARRAIDH AIR A GHRÁSTA THABHAIRT DÚINN. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. A Thighearna ró mhilis, ró ghrádhmhar, is mian liom anois Tú ghlacadh le cráibhtheacht. Is eól duit-se go bhfuilim lag, agus gur mór atá i n-easnamh orm. Is <L 282> eól duit méid na locht atá ionam, agus is eól duit mo dhroch chleachta. Gur minic orm troma-chroídhe, agus cath, agus buaireamh, agus peaca. Táim ag teacht ag triall ort-sa anois a d'iarraidh leighis, a d'iarraidh sóláis, a d'iarraidh cabhrach. Táim ag caint leis an t-É go bhfuil fios gach uile nídh aige. Chíonn Tú a bhfuil istigh am' chroídhe. Is Tú amháin a dh'fhéadfaidh sólás agus cabhair a thabhairt dom. Is eól duit cad iad na maitheasaí atá i n-easnamh orm, agus cad é mo dhealbhas ó shobhailcíbh. 2. Féach mé am' sheasamh, bocht, nocht, anso os do chómhair, a d' iarraidh grásta agus trócaire ort. Tá ocras orm; tabhair-se do bhiadh dhom. Tá fuacht orm; téidh mé le d' ghrádh. Táim dall. Tabhair radharc dom le solus do shoillse atá anso am' láthair. Tabhair dom seirbhthean ar gach nídh saoghalta; foidhne i n-aghaidh gach dochair agus gach trioblóide; neamhshuim ins gach nídh cruthuighthe d'á bhfuil anso thíos. Árduigh mo chroídhe suas chúghat féin ins na flathais, agus ná leig dom bheith ag imtheacht ar seachrán ar an dtalamh so. Ná leig dom aon mhísleacht fhagháil feasta i n-aon nídh eile, go deó, ach ionat-sa; óir is Tusa amháin mo bhiadh; mo dheoch; mo ghrádh; mo thaithneamh; mo mhís- leacht; mo mhaith ar gach aon tsaghas cuma. 3. Ba mhaith liom anois, ó taoi'nn Tú am' láthair anso, go lasfá mé agus go loisgfeá mé le neart do ghrádha i dtreó go n-atharóchthá mé chúghat féin, agus go ndéan- fadh díom-sa agus díot-sa aon spioraid amháin, tré neart do ghrásta agus tré theine do ghrádha, am' leaghadh agus am' tháthú leat. Ná leig uait mé go tartmhar agus go h-ocrach, a <L 283> Thighearna, ach dein liom do réir do thrócaire, mar a dheinis go minic le d' naoimh, nuair a dheinteá obair mhírbhuilteach ortha. Níor bh' aon iongnadh dá mbeinn tré theine ar fad uait, agus nách mé féin a bhéadh i n-aon chor ann, agus gur teine Tú atá síor bheó agus ná trághann a teas choídhche; gur grádh Tú do ghlanann an croídhe agus do shoillsigheann an aigne. CAIBIDIOL A SEACHT-DÉAG. AG GLACADH AN CHUIRP NAOMHTHA DHÚINN BA CHEART ÁR NGRÁDH BHEITH AR LASADH AGUS DÚIL ANA MHÓR A BHEITH AGAINN SA CHOMAOINE. GUTH AN DEISGIOBUIL. 1. Is é mo dhúil, a Tighearna, Tú ghlacadh le cráibh- theacht ana mhór, le grádh ar lasadh, le cion mo chroídhe go léir, fé mar a dheineadh a lán des na naoimh agus de dhaoinibh diadha eile. Bhíodh dúil ana mhór acu Thú ghlacadh, agus dheinidís iad féin taithneamhach ad' láthair le naomhthacht a mbeatha agus le neart a gcráibhtheachta. Ó, a Dhia, mo ghrádh go deó Tú! Is Tú m' aon mhaith agus m' aoibhneas, a mhairfidh do shíor! Is mian liom Thú ghlacadh leis an ndúil ba dhéine, leis an uraim dob uaisle, d'á raibh riamh ag aoinne des na naoimh' nó d'á bhféadfadh a bheith. 2. Agus, bíodh nách fiú mise na tréithe móra cráibh- theachta san go léir a bheith ionam, tugaim suas duit <L 284> ionmhuine mo chroídhe ar fad, chómh maith agus dá mbéadh na tréithe móra san go léir ar lasadh ionam-sa agus gan iad i n-aoinne eile. Bronnaim suas ort, 'n-a theannta san, le h-uraim agus le díogras, gach smuíneamh fóghanta go bhféadfadh aigne chráibhtheach machtnamh air nó é mhothú. Ní h-áil liom aon nídh do chimeád agam féin, ach gach a bhfuil agam, agus mé féin leis, do thabhairt suas, ó chroídhe agus le lán toil, duit-se. A Thighearna Dia, a Dhia do chruthuigh mé, a Shlánuigh- theóir a cheannaigh mé, ba mhaith liom thú ghlacadh indiu, dá mb'fhéidir é, leis an ionmhuine, leis an uraim, leis an onóir, leis an mbuidheachas, leis an stuaim, leis an ngrádh, leis an ndóchas, leis an ngeanmnaidheacht, leis an annsacht, a bhí i gcroídhe na Maighdine Muire, do Mháthair ró naomhtha, nuair a thug sí ar an aingeal an freagra úd: Féach, mise cailín an Tighearna. Deintear liom do réir t' fhocail. 3. Agus fé mar a phreab Naomh Eóin Baiste le h-áthas, nuair a tháinig grásta an Spioraid Naoimh air agus é i mbroinn a mháthar, nó fé mar a labhair sé 'n-a dhiaigh san, le h-iomarca úmhluigheachta, nuair a chonnaic sé an Slánuightheóir ameasg na ndaoine, agus adubhairt sé: Cara an Nuachair, nuair a bhíonn sé 'n-a sheasamh ag éisteacht leis, bíonn áthas ana mhór air mar gheall ar ghuth an Nuachair. Ar an gcuma gcéadna san is eadh ba mhaith liom-sa mo chroídhe bheith lán de dhúil naomhtha ionat agus d' áthas, nuair a ghlacaim Thú, agus mo chroídhe thabhairt suas ar fad duit. Agus tugaim suas duit anois an t-áthas a bhíonn i gcroidhthibh na bhfíoraon go léir, a n-annsacht, a ndlúth- mhachtnamh, an solus spioradálta a gheibhid siad, a n-aislingí beannuighthe, na mírbhuiltí a dheinid siad, an <L 285> moladh a tugtar do Dhia d'á mbárr ar neamh agus ar talamh; tugaim suas duit iad go léir ar mhaithe le m' anam féin agus ar mhaithe le h-anam gach Críostaidhe go bhfuil orm guidhe dhéanamh ar a shon; ionus go ndéan- fadh gach aoinne Tú mholadh mar is cóir, agus glóire thabhairt duit do shíor. 4. Glac mo dheagh-mhéinn, a Tighearna Dia, agus an dúil atá agam go dtabharfaí dhuit an moladh gan teóra atá ag dul duit, agus an ghlóire gan teóra atá ag dul duit, mar gheall ar iomadamhlacht do mhórdhachta nách féidir a dh'innsint. Tugaim duit an moladh san agus an ghlóire sin, agus is é mo dhúil iad a thabhairt duit an uile lá agus an uile thráth, agus iarraim go cruaidh ar na naoimh agus ar na h-aingealaibh go léir, a bhfuil ar neamh agus ar talamh díobh, an moladh san agus an ghlóire sin a thabh- airt duit am' theannta, agus buidheachas a thabhairt duit mar gheall ar do thabharthaistíbh. 5. Moladh dhuit ó gach treabhchas daoine, i ngach teang- ain d'á bhfuil 'á labhairt ar fuid an domhain, agus t' ainim ró naomhtha, ró mhilis go gcloistear ag teacht, le binneas agus le h-áthas, amach as a mbéalaibh go léir. Agus gach aoinne atá ag rádh an Aifrinn uasail, ghlórmhair, dhoimhinn, agus ag glacadh do Chuirp Naomhtha, le creideamh láidir agus le cráibhtheacht, grásta agus trócaire go bhfaighid siad uait-se, agus a nguidhe go gcuirid siad chúghat le dúthracht ar son mo leithéid-se de pheacach bhocht! Agus nuair a bheidh a mian faghálta acu, agus iad dlúithte leat-sa go lán d'áthas agus de chráibhtheacht bheannuighthe, agus iad ag fágaint do bhúird ríoga tar éis an bhídh bhuacaigh a chaitheamh; cuimhnighdís orm-sa agus déinidís guidhe ar m' anam bocht. <L 286> CAIBIDIOL A h-OCHT-DÉAG. NÍ CEART DO DHUINE BHEITH AG SGRÚDÚCHÁN AGUS AG CEISTIÚCHÁN I DTAOB FÍRINNE AN TSACRAIMÍNT SEO, ACH GÉILLEADH GO h-ÚMHAL DO CHRÍOST AGUS A CHÉADFADH DO CHIMEÁD FÉ SMACHT AN CHREIDIMH NAOMHTA. GUTH CHRÍOST Seachain ceistiúchán agus sgrúdúchán neamhthairbh- each ar an Sacraimínt ró dhoimhinn seo, nó súghfar thú síos sa pholl ar a dtugtar mearbhall creidimh. An t-é bheidh ag iniúchadh ar an mórdhacht, caochfar é le solus na glóire. Tá ar chumas Dé níos mó a dhéanamh 'ná mar atá ar chumas an duine a thuisgint. Curtar suas le bheith ag lorg na fírinne, go h-úmhal agus go cráibhtheach, má bhíonn duine ollamh i gcómh- nuidhe ar theagasg do ghlacadh, agus ar intinn chiallmhar na n-Atharach Naomhtha do leanmhaint. 2. Is maith í an aigne mhacánta dhíreach a dh'iompuigh- eann i leith-taoibh ó bhóthar na gceisteana cruadha, agus do leanann an bóthar réidh atá do réir aitheanta Dé. Tá mórán daoine gur imthigh a gcuid cráibhtheachta uatha an fhaid a bhíodar ag sgrúdú agus ag taighde ar neithibh doimhne. Creideamh iseadh do h-iarrfar ort a bheith agat, agus beatha mhacánta chaitheamh, agus ní doimhneas inntleachta ná diamhaireacht mistéirí Dé. Mura féidir leat neithe atá fé d' bhun do bhreithniú agus do thuisgint, conus is féidir duit neithe atá os do chionn do bhreithniú agus do thuisgint? <L 287> Crom do cheann i láthair Dé, agus cuir do chéadfadh fé smacht do chreidimh, agus tabharfar duit solus aigne agus eolus, chómh fada agus is é do leas é. 3. Tá daoine agus curtar cathana cruadha ortha i dtaobh creidimh agus i dtaobh an Chuirp Naomhtha, ach má 'seadh ní h-iad féin is ciontach leis sin, ach an namhaid a bheith ag cur ortha. Ná cuir suim ann. Ná bí ag aighneas le d' smuíntibh, ná le ceistiúchán an diabhail. Creid briathar Dé; creid na naoimh agus na fáidhe, agus imtheóchaidh an mac mallachtain uait. Is minic gur tairbhe mór do'n Chríostaidhe cathana de'n tsórd san a dh'fhulang. Ní chuireann an diabhal cath ar dhroch pheacachaibh agus ar lucht díchreidimh. Tá greim cheana aige ar an sórd san. Ar na fíoraonaibh agus ar lucht cráibhtheachta is eadh bhíonn sé ag imirt agus ag cur a chathana. 4. Gluais ar t' aghaidh, mar sin, i n-ionracas do chreidimh gan mearbhall, agus tar chun Corp Naomhtha an Tighearna do ghlacadh le h-uraim agus le h-úmhluigh- eacht. Agus an nídh nách féidir leat a thuisgint fág fé Dhia é, agus ná bíodh ceist ort, mar tá cómhacht Dé gan teóra. Ní chuircann Dia amú duine. Ach cuireann an duine é féin amú nuair a bhíonn iomad iontaoibhe aige as féin. Siubhlann Dia leis an aigne aoin. Foillsigheann Sé É féin do'n úmhal. Tugann Sé tuisgint do'n leanbh mbeag. Nochtann Sé eolus do'n chroídhe ghlan. Ceileann Sé a ghrásta ar lucht an uabhair agus na fiaf- raightheachta. Rud lag iseadh résún an duine, agus ní deacair é chur amú. Ach ní féidir creideamh fírinneach do chur amú. <L 288> Is ceart do gach résún daona agus do gach sgrúdú daona teacht i ndiaigh an chreidimh, i n-inead bheith ag sárú air, agus a d'iarraidh é bhréagnú. Óir is ag creideamh agus ag grádh atá an buadh sa tSacraimínt ró uasal ró bheannuighthe seo, agus deinid siad a n-obair ann ar shlightibh doimhne diamhara. Tá Dia síoruidhe, uilechómhachtach, dochuímsighthe, agus deineann Sé neithe, ar neamh agus ar talamh, nách féidir do'n duine a thuisgint. Ní féidir oibreacha Dé do mheas ná do bhreithniú. Dá mbéadh ar chumas résúin an duine oibreacha Dé do mheas agus do bhreithniú, níor bh' fhéidir oibreacha iongantacha, dolabhartha, do thabhanrt ortha. CRÍOCH
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
