Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Bealtaine, 1916
Title
Bealtaine, 1916
Author(s)
Údair éagsúla,
Composition Date
1916
Publisher
An Lóchrann
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N Lr1916_05> <L 1> <B 1916> <C Prós> <M 8> <T An Lóchrann> <U Údair éagsúla> <F An Lóchrann> AN LÓCHRANN PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ. Uim. 2. BEALTAINE, 1916. Pinginn a Fhiacha. NA TRÍ COMHAIRLÍ MAITHE. Bhí feirmeóir bocht ann agus bhí muirear mór air. Bhí an saoghal agus an aimsir ag dul n-a choinnibh i slighe agus go mb' éigean dó an tigh d'fhágaint agus dul ag tuilleamh. Chuaidh ag obair d'fhear ar feadh seacht mbliadhan. Bhí págh maith dho. Do thaithn sé go maith le n-a mháighistir. Nuair a bhí an aimsir sin caithte aige thóg sé ar feadh seacht mbliadhan eile é, agus nuair a bhí an méid sin caithte arís do choinnibh sé seacht mbliadhna eile é. Nuair a bhí an aimsir sin caithte aige cheap sé gur mhithid do bheith ag dul abhaile. D'iarr sé a thuarasdal ar a mháighistir. Ar seisean leis: "Ciaca b'fhearr leat do thuarasdal d'fhagháil nó trí comhairlí maithe?" "B'fhéidir gurbh' fhearra dhom na trí comhairlí," arsan fear bocht, "ní fada an mhóill an t-airgead a chaitheamh." "Sid iad mo thrí comhairlí dhuit," arsan máighistir: "Lean ar an mbóthar mór i gcómhnaidhe agus ná gaibh aithghiorra. Ná fan i n-aon tigh go mbeadh cailín óg pósta ag seanduine. Ná déin aon ní istoidhche go mbeadh a chathú ar maidin ort." Nuair a bhí an feirmeóir ag imtheacht thug an máighistir dhá bhulóig do agus dubhairt sé leis gan an ceann beag a bhriseadh go rachadh sé abhaile. D'fhág sé slán agus beannacht aige n-a mháighistir agus d'imthigh sé air. Ar an tslíghe dho casadh fear air a bhí ag dul ar aon bhóthar leis féin. Arsan fear leis: "Gaibhimís an comhgar so agus ní fada a bheimíd ag cur an bhóthair dinn." Comhgar tré choill dob' eadh é. Chuaidh an feirmeóir anáirde ar an gclaidhe chun dul leis an bhfear eile nuair a chuimhnigh sé ar a chomhairle. Léim sé anuas arís agus ghaibh sé an bóthar mór. Tar éis tamaill do ag siúbhal cia bhuailfeadh amach ar an mbóthar chuige ach an fear eile agus é gabhtha ag beirt pílears. Is amhlaidh do bhí fear marbh sa choill agus bhí sé ag féachaint air nuair a tháinig lucht na dlighe. Thóg- adar é mar cheapadar gurbh' é do mhairbh an fear. "Is mairg ná déanfadh cómhairle ar mhaithe leis," arsan feirmeóir leis féin agus d'imthig sé leis. Bhí sé ag siúbhal leis agus bhí an oidhche ag teacht air. Fuair sé lóistín i dtigh sean- duine. Bhí bean óg sa tigh. Cheap an feir- meóir gur inghean leis an seanduine í. Fuair sé fios n-a dhiaidh san gurbh' í a bhean í. Chuala sé an seanduine ag casachtaigh. D'fhiafruigh sé dhi cia bhí breóite. Dúbhairt sise gurbh' é a fear é agus go raibh sí cráidhte aige. Chuimhnigh an feirmeóir ar a chomhairle agus bhuail sé amach nuair a bhí an oidhche ag teacht agus níor bhraith aoinne é. Chuaidh sé san iothlainn go bhfanadh sé ann go lá. Tháinig mangaire sa tigh tar éis é féin a dhul amach agus fuair sé bheith istigh. Bhí san go maith is ní raibh go h-olc. Is gearr de'n oidhche go dtáinig marcach agus capall. Tháinig an bhean óg agus chuir sí na mílte fáilte roimis. Bhí an fear san iothlainn ag éisteacht leó agus cheap sé ná raibh aon obair fhoghanta le déanamh aca. Chuaidh fé ag faireadh ortha isteach tré phollín fuinneóige bhí ar aghaidh leabthan an tseanduine agus chonnaic sé gach aon chor a bhí aca á dhéanamh. Sarar imthigh an marcach isteach do leath sé a chota mór ar an iallait. Tháinig sé isteach agus ní miste a rádh gur thug an bhéan óg séire maith dho. Do mharbhuighradar an seanduine annsan agus do smearadar an peidléir leis an bhfuil i treó agus go gceapfadh gach aoinne gurbh' é siúd a mhairbh é. Chonnaic an feirmeóir an scéal go léir agus thuig sé gur bh' é an mangaire a bheadh á dhaoradh leis. Chuaidh sé agus ghearr sé ruainne beag ceathair-chúinnach fé chába na casóige móire agus chuir sé n-a phóca é. D'imthigh sé abhaile sara dtáinig an lá agus bhí sé buidheach go maith dá chomhairleór mar dá bhfanadh sé sa tigh an oidhche sin daor- faidhe é chomh maith leis an mangaire. Nuair a tháinig an feirmeóir abhaile ní raibh aoinne de mhuinntir a thighe na suidhe roimis agus do chuir sé isteach an doras agus do dhein sé solas. Nuair a bhí sé ag déanamh an tsoluis do phreab chuige cleithire d'fhear óg 'n-a bhríste. "Cia h-é tusa?" arsan fear óg. "Mise fear an tighe seo," arsan feirmeóir. "Thugais do mhíle éitheach," arsan fear óg, "is mise fear an tighe seo." Cheap an feirmeóir láithreach gurab amh- laidh a bhí a bhean tar éis phósta arís agus rug sé ar an bpíce agus do chuaidh 'n tseomra chun í mharbhú. Ach do chuimhnigh sé ar an dtríomhadh comhairle fuair sé agus dúbhairt sé go leigfeadh sé dhí go dtiocfadh an lá. Nuair tháinig an lá d'fháiltigheadar go léir roimis. B'é an fear óg a bhí ann ná a mhac féin a bhí n-a gharsún bheag bliadhain is fiche roime sin. Thug sé dhóibh an bhulóg bheag agus nuair a bhítheas 'á ghearradh cad a léimfeadh amach ach an tuarasdal a bhí dho ar feadh na h-aim- sire go léir. Is gearr 'n-a dhiaidh san go gcuala sé go raibh an mangaire á dhaoradh leis an sean- duine a marbhuigheadh. Chuaidh sé go dtí an chúirt agus d'innis sé dhóibh gach aon fhocal mar atáim-se 'á innsint díbh-se. Theasbáin sé an ruainne éadaigh do ghearr sé fé'n gcába. D'fhéachadar ar an gcába agus bhí an ruainne céadna bainte dhe. Do saoradh an mangaire agus do crochadh an bhean óg agus an fear a mhairbh an sean- duine. Sin é mo scéalsa agus má tá bréag ann bíodh. Síle Ní Bhraonáin, Scoil Baile na Cille, i n-Uibh Ráthach. "AN LÓCHRANN." (Fonn: "Táim-se im' Chodladh"). Céad fáilte romhat, a Lóchrainn, fearaim- se, Bínn liom ar lasadh nár measc thú 'rís, Mar fágadh fé bhrón 's fé cheó le sealad sinn Faid bhís-se marbh fé chlúid dar linn. D'imthig dár bhfaobhar is maoluigheadh ar meanmna, Ní raibh againn le léigheadh ach Béarla an tSasanaigh, Is na céadtha deagh-Ghaedheal sa Ghaedheal- tacht meathluigh uainn, Tráth nár ghealais-se dhóibh an tslígh. Beidh fáiltí móra rómhat mar bhraithim-se Nuair ghluaiseóchair farainn ó bhruach na Laoi, Beidh páistí óga ag deól do theagasca, Is seandaoine 'preabadh le h-áthas croidhe. I gCorca Dhuibhne arís gheobhair seana-chion, Is ar bhruacha Aoidhne is síos cois Dairbhre, I gConndae Chorcaighe beidh mílte ag tag- airt duit, Is 'á rádh gur beatha dhóibh tú fé chrích. Mór an feabhas an greann 's an magadh dhúinn, An sórd do scaipeadh an ceó dár gcroidhe, Gaedhluinn gan cham a labharfadh sean- duine An Béarla nár thaithigh, linn féin ba bhinn. Is scaoil-se chúghainn go flúirseach, feasta sin, Is tuille a chúmfaidh úghdair bhlasta dhuit Go mholaidh an cúige clú do bhearta-sa, Is ár ród go ngealair thar barr arís. Lorga Liathbhán. <L 2> SEAN-FHOCAIL NA MUIMHNEACH. "An Seabhac" do bhailigh. 27 — Trí breaghtha bréagacha: Bean Domh- naigh, capall samhraidh, bó aonaigh. Bíonn breághthacht ionnta nach gnáthach leó ar uairibh eile. 28 — An té ná bíonn bólacht ar chnoc aige bíonn suaimhneas ar shop aige. Ní gádh éirighe go moch chun freasdal ortha. 29 — Géim bhó i dtír namhad. Bíonn géim árd bhuaidheartha ag boin i macha eile ameasg bó iasachta. 30 — Is beag an mhaith an bhó a doirteann a cuid bainne. 31 — Adharc bhó, crúb capaill, drannadh madra nó gáire Sasanaigh. Ceithre ruda nách féidir le h-Éireannach ionn- taoibh leó. 32 — Is taidhbhseach iad adharca na mbó thar lear. 33 — An áit i mbíonn bó bíonn bean, agus an áit i mbíonn bean bíonn bodhaire (nó buaidhreamh). Is dócha gur fear mío-shásta éigin a chuir an t-aguisín sin leis. 34 — Dá mbeadh ba ag an gcat do pós- faí é. .i., Ba chuma cad é an saghas duine bheadh ann gheobhadh sé bean dá mbeadh maoin agus saidhbhreas aige. 35 — Is mairg a phósann bean i ngioll ar chúig bhó: Téigheann bó aca leis an muir agus bádhann an poll bó, Tagann machtíre ó'n gcnoc agus itheann sé bó nó dhó, Is dar ndóigh cia mór do'n donas an cúigmhadh bó. 36 — Imthigheann an bhó leis an bhfaill ach fanann an bhreill ar an mnaoi. .i. D'imtheochadh na ba agus na beithidhigh agus ní bheadh annsan agat ach an bhean mhío-thaithneamhach. 37 — D'ólfadh sé an bhólacht is an capaillín glas. Le lucht meisce adeirtear é sin. 38 — Bog, cruaidh ar nós earball na bó. Bíonn daoine mar sin — daoine a lúbfadh leat ach ná géillfeadh. 39 — Ná díol bó mhaol, ná ceannaigh bó mhaol, is ná bí gan bó mhaol. Ná díol bó mhaol — mar is fearr í ná aon tsaghas eile. Ná ceannuigh bó mhaol — mar ní dhíolfadh aoinne leat í mara mbeadh go raibh locht éigin uirthi. 40 — Chómh géar le bó mhaol. Ní bhíonn sí géar ar aon chor. 41 — Troid na mbó maol. Ní ghortuighid a chéile go ró mhór. 42 — Siad na ba siar iad, a Mhathghamhain, agus na ba aniar iad, a Mhathghamhain! Deirtear é sin nuair a gheibhtear órdú' rud a dhéanamh a bheadh bun os cionn leis an ordú' a fuar- thas ó ciainibh. Ciarbh' é Mathghamhain? 43 — Bíonn gach duine go lághach go dtéigheann bó 'n-a gharrdha. Tá géarchúis agus greann sa tsean-chainnt sin. 44 — Laetheannta na Riabhaiche. Bó dob' eadh an Riabhach. Trí laetheannta Ear- raigh iseadh na laetheannta, an dá lá deiridh de'n Mhárta agus lá d'Abrán, nó do réir áirimh eile: an lá deiridh de'n Mhárta agus dá lá de'n Abrán. Is amhlaidh a thug an Riabhach a dubhshlán fé'n Márta nuair a bhraith sí deire na míosa chúichi, ach fuair an Márta lá nó dhó ar iasacht ó'n Abrán agus do marbhuigheadh an Riabhach bhocht. 45 — Trí comharthaí tairbh: Súil teann, muineál reamhar agus éadan dána. 46 — Ná tabhair ionntaoibh le mac na bó. .i. Le tarbh. Ní h-amhlaidh gur dual do ó n-a mháthair gan a bheith go cneasda. Bíonn an t-olc ann féin. 47 — Búirt thairbh sa dubhluachair. .i. San Earrach, nuair a bhíonn ganntan an bhídh ag baint an teasbaigh d'ainmhidhthibh eile. Idir Nodlaig agus Lá 'le Brighde. 48 — Teasbáin an laogh ceannfhionn buidhe ach ná teasbáin a shiní ná a shreabh. Deirtear san le daoinibh innseann an taobh de scéal a thaithnigheann leó féin ach a cheileann an taobh a tharraingeochadh mileán ortha. Bíonn cuma breágh ar laogh cheannfhionn bhuidhe ach ní bheadh 'n-a bó mhaith bhainne. Sreabh, .i., sruthán bainne. 49 — Ní sleamhain laogh ná lígheann a mháthair (é), Nó: Is ocrach laogh ná lígheann a mháthair. .i. Laogh ná bíonn i n-aice a mháthar agus bainne na máthar aige. 50 — Is sásta bhíonn an bhó nuair a bhíonn a laogh fé n-a brághaid. Deirtear é sin le h-aon tsaghas máthar. 51 — Bhéarfaidh bó éigin gamhain éigin lá éigin. Sin é dóchas duine go mb' fhearr leis feitheamh le rath ná dul dá chuardach, ar nós MacÁbair i leabhar Dhicinis. 52 — Cailín Domhnaigh nó gamhain Samh- raidh. Bíonn bláth bréige ortha. 53 — Tórmach mór 'sé teacht na marbh- laogh. A fhios ag liaghaibh beithidheach an fíor san. 54 — Fearthainn do laogh, Nó gaoth do shearrach; Uisce do ghé, Nó déirc do bhacach. Sin iad is fearr leó. 55 — Le fear na bó a laogh. Is cosamail é sin le: "Is le gach boin a boinín," an bhreith a tugadh i n-aghaidh Choluim Cille fad ó. 56 — Ól a bhfeicfidh do shúil d'anbhruithe úr mhairt. Is d'á mholadh adeirtear san. 57 — Ith feóil mhairt is bí cruaidh, tapaidh, Ith feóil mhuice is bí mór, meathta. Cruinn go leór, má's fíor. 58 — Is minic ná deaghaidh bó le bólacht. (Féach leat Uimh. 25). 59 — An laogh ithte i mbolg na bó. Deirtear é sin le daoinibh a théigheann i bhfiachaibh agus a bhíonn ag brath ar an mhaith a bhíonn ag teacht chun na fiacha san a dhíol. 60 — Ní bheireann an gruch ar an meidhg aige. Bíonn lón caithte sara dtagann an dara lón ag duine gur beag do a mbíonn aige. 61 — Minic a thuit fear maith i mbualtaigh. .i. Is minic do bhain botún beag suarach an fuadar chun maitheasa de dhuine fhóganta, agus gan leigheas aige air. CAIT: Tá mórán sean-fhocal ar chataibh sa Ghaedhilg, ach is beag ceann go bhfuil aon mholadh ar an gcat ann. Do bhí dhrochcháil ar chataibh riamh agus níor samhluigheadh feabhas ná tairbhe ná maitheas leó ó thosach, ach tréithe doichill agus gliocais agus gada. 1 — Briseann an dúthchas tré shúilibh an chait. Tar éis gach díchill d'iarraidh rudaí eile a mhúineadh dho. <L 3> 2 — Cad a dhéanfadh mac an chait ach luch do mharbhú'. Is minic adeirtear é sin le mac go mbeadh droch- dhúthchas a athar ann. 3 — An rud a choigleas na mná itheann an cat é. 4 — Dearmhad bean a' tighe ag an gcat. .i. An t-am nó an bainne ná cuireann sí fé ghlas. Adeirtear go raibh trí pingne ag an gcat agus gur cheannuigh sé ortha "radharc san oidhche," "siúbhal ciúin," agus "dearmhad bean a' tighe." Táid aige ó shin. 5 — Dúil an chait sa phraisigh. .i. Dúil mhór. 6 — Is minic a raghadh an cat 'on tráigh ach nár mhaith leis a lapa 'fhliuchadh, Nó: 8 — Is ait leis an gcat an t-iasg ach ní h-áil leis a chosa 'fhliuchadh. Dúil an chait san iasc agus fuath an chait do'n uisce. 8 — Dá mbeadh cuigeann ag an gcat ba mhinic a lapa féin ann. Le dúil san uachtar. 9 — D'íosfadh cat ciúin coinneall (nó páideog.) .i. Is minic a bheadh ciúin cionntach. 10 — Troscadh an chait cheannfhinn: ithim feóil, ach ní ólaim bainne. Nuair a bheadh a dhóthain feóla aige ní bheadh aon ghádh le bainne. Gníomh an té thógfadh do phúnt ach d'fhágfadh agat do phinginn. 11 — "Chonnac cheana tú," mar adubhairt an cat leis an mbainne beirbhighthe. .i. Ciall cheannuigh. 12 — Níor dhóigh sean-chat riamh é féin. 13 — Creach an chait a puisín (nó a piscín. Do bheadh an biadh go léir aici féin mara mbeadh an puisín. 14 — Fuadach an chait ar an ndomblas. Is gnáth san do rádh le duine théigheann i gconn- tabhairt chun rud d'fhagháil agus ná bíonn aon mhaith sa rud. 15 — Is fearr greim de choinín ná dhá ghreim de chat. Is fearr beagán de dheagh-rud ná mórán de dhroch-rud. 16 — Ó b'annamh leis an gcat srathar a bheith air. .i. "Bainimís an méid is féidir linn as ó's annamh an chaoi againn." 17 — Ar mhaithe leis féin 'seadh a dheinean an cat crónán. Bheadh rud ar siúbhal ag duine agus ní tuigfí cad é an fáth; ach ar ball, do gheobhthaí a fhios gur ar mhaithe leis féin a bhí an "crónán" ar siúbhal aige. 18 — Cat i mbunach. Fillte cast istigh ann mar a bhíonn daoine casta clúduighthe i mórán éadaigh. Bunach, .i. líon sara sníomhtar é. 19 — Slígh d'á chait chun rinnce. Sin é adeirtear a bhíonn ó dhuine a thagann go droch-mhúinte thar teorainn ag déanamh cumhangrais ar a chomharsain. 20 — Ní féidir le mála folamh seasamh ná le cat marbh siubhal. 21 — Féadann cat a leaca 'lighe is tá céad aige féachaint ar an rí. Níl cead ag aoinne, dá chomhachtaighe é, cead a thola a bhaint de'n té is suaraighe. 22 — Nuair a bhíonn an cat amuich bíonn an luch ag rinnce. 23 — Is geall ar an gcat a chroiceann. Má bhíonn a chroiceann agat is maith an dóigh go mbeidh sé féin istigh ann. (Tuille le Teacht.) <L 2> FÓGRAÍ Ó CHIARRAIDHE. Tá Éadach ón mbothán agus Éadach Gaedhealach eile igcóir culaithe: SÚSAÍ, CAIPÍNÍ agus HATAÍ ag MICHEÁL Ó MUIRCHEARTAIGH, An Cheárnóg, CÍLL ÁIRNE. TIGH ÓSTA UÍ GHLASÁIN, Sráid na nÁirne, CILL ÁIRNE. Daoine gur mian leo Aoibhneas Locha Léin d'feisint gan ró-chostas, gheobhaidh siad gach ní ar a dtoil sa Tigh Ósta so. Leabaidh, Bricfeast, Dinnéar, Té agus Freastal ar 5/- sa ló. BRÍD NÍ GHLASÁIN, Bean an Tighe. I gceartlár na Gaedhealtachta, i gCiarraighe, is eadh tá AN TIG DEAS SAN, agus gach cóir ann — troscán, leabthacha, agusc. Tá le cur i gcóir an tsamhraidh. Scriobh chun 40 Páirc Herbert, in Áth Cliath. Má théighir go CILL ÁIRNE, cuir fút i dTIG ÓSTA UÍ IFEARNÁIN, KENMARE PLACE. An tig is fearr le Gaedhealaibh. Ní bítear dian san éileamh ann. Tá sé igcómhgar an stásiúin ach leanamhaint ort i leith na láimhe clé. AN T-EMPÓRIUM, le M. Ó SÚILEABHÁIN AGUS A MHAC, CILL ÁIRNE. ÉADATHÓIRÍ MAITHE Tá le fághail uatha: Lása Gaedhealach de'n déanamh agus de'n phatrún is órnáidighe amuich agus saothar lámh is eadh gach órlach de. Éadach ó Bhothánaibh Chiarraidhe ar a lán sórt datha. Ciarsúirí de'n línéadach Cheart Ghaedhealach is a lán saghas eile línéadaigh atá oireamhnach do ghnóthaí tighe agus i nÉirinn do deineadh. Carabhataí de'n Phoiplín Ghaedhealach ar gach dath is ar gach gné datha. Bróga is Buataisí ó Áth Cliath is ó Cheatharlach (Muintir Winstanlí agus Mac Gabharnaigh a dheinean.) Brait Chlúdaig (Rugana) de'n olainn is fearr agus flúirse dhíobh ann. I n-Éirinn do deineadh. AN T-EMPÓRIUM, TIGH NA CÚINNE, Sráid Mhór a 10, 11, 12 agus Sráid na nÁirne, CILL ÁIRNE. An Mhin Choirce is fearr blas agus is mó substaint — MIN MHAGHCHROMTHA MÍCHEÁL Ó CAOIMH, a dheinean, I MAGHCHROMTHA. Scríobh chuige. <L 3> CÉ CHUIRFIDH TÚ LIOM? (Luinneóg Oibre.) I. Cé chuirfidh tú liom ag tarrach na brón, Ag tarrac na brón Ag tarrac na brón? Cé chuirfidh tú liom ag tarrac na brón? Arsa Dilsaí Dolsaí Déró. II. Cuirfidh mé leat Mícheál Ó Séaghdha, Mícheál Ó Séaghdha, Mícheál Ó Séaghdha, Cuirfidh mé leat Mícheál Ó Séaghdha, Le Dilsaí Dolsaí Déró. III. Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar abhainn, N-a choinnibh thar abhainn, N-a choinnibh thar abhainn, Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar abhainn, Is d'fhágfainn-se thall go bráth é. IV. Cé cuirfidh tú liom ag tarrac na brón, Ag tarrac na brón, Ag tarrac na brón? Cé chuirfidh tú liom ag casadh na brón, Is ag tabhairt an tsail mhór ó'n gcoill chughat? V. Cuirfidh mé leat an píobairín cam, An píobairín cam, An píobairín cam. Cuirfidh mé leat an píobairín cam, Le Dilsaí Dolsaí Déró. VI. Air sin do chuirfinn an tsail is mó gheóbhainn, An tsail is mó gheóbhainn, An tsail is mó gheóbhainn. Air sin do chuirfinn an tsail is mó gheóbhainn, Arsa Dilsaí Dolsaí Déró. VII. Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar abhainn, N-a choinnibh thar abhainn, N-a choinnibh thar abhainn. Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar abhainn, Is d'fhágfainn-se thall go bráth é. VIII. Cuirfidh mé leat an buachaillín donn, An buachaillin donn, An buachaillín donn. Cuirfidh mé leat an buachaillín donn, Le Dilsaí Dolsaí Déró. IX. Air sin do chuirfinn an tsail is lugha gheóbhainn, An tsail is lugha gheóbhainn, An tsail is lugha gheóbhainn. Air sin do chuirfinn an tsail is lugha gheóbhainn, Arsa Dilsaí Dolsaí Déró. X. Do chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar abhainn, Do chóireóghainn a leabaidh i mbarrraibh na gcrann, Do shuidhfinn 'n-a aice, agus d'fháisgfinn a cheann, Arsa Dilsaí Dolsaí Déró. Finghin na leamhna do sholáthruigh in Uibhráthach. (Tá fonn an abhráin thuas i "Hoffman's Ancient Music of Ireland" (Pigott & Co.) fé'n teideal "Spinning Tune," No. 178. Tá sé san "Complete Petrie Collection," No. 1473 (Boosey & Co.) leis. An fonn céadna tá ar "Merry Go Round The Flowers of May.") FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CLIATH. agus ó ÁITEANNAIBH SÍOS AMACH anso. GNÓTHA TUAITHE AN RÁITHÍN. Níl san oifig seo againn-ne ach Gaedhilgeóirí amháin, agusíní bheidh. BIADH, OBAIR ADHMAID, LEABHARTHA, BRAIT ÚRLÁIR (Cairpéidí) agus gach aon chóir feirmeorachta le fághail uainn. TUAIM GRÉINE, CONDAE AN CHLÁIR agus SRÁID ÍOC. BHAGÓID, a 50., BAILE-ÁTHA-CLIATH. COLÁISDE EOGHAIN UÍ CHOMHRAIDHE, Atá i gCorca Baiscin in Iarthar Chláir. Seisiún mí an Lughnasa, 1916. Cúrsaí speisialta le h-aghaidh Sagart agus Múinteoiri. Gheobhfar gach eolas ó Rúnaire an Choláisde, 2 Querin Villas, Baile na Coradh, Luimneach. CILL CHAOI, Condae an Chláir. DEAGHBHIADH agus SEOMRAÍ DEASA. Cuir leitir nó sranngscéala chun INGHEAN UÍ GHRÍOBHTHA, 23 Bóthar na Trágha, Cill Chaoí. IS MAITH AN PÁIPÉAR do'n duine óg nó do'n duine fásta: "OUR BOYS" Páipéar ar 1d. in aghaidh gacha mí. Bíon scéal Gaedhilge ann ó scéalaidhe maith, agus scéilíní deasa a bhaineann le stair- sheanchus na hÉireann. NA BRÁITHRE CRÍOSTAMHLA ATÁ IN A BHUN. A GHAEDHILGEÓIRÍ! Abraidh le nbúr gcáirdibh i MEIRIOCA go bhfuil "AN LÓCHRANN" le fághail ag an IRISH INDUSTRIES DEPOT. 624 Madison Avenue, NEW YORK. Is go bhfuil gach aon saghas Earraí Gaedhlacha ar díol ann. Is le Connradh na Gaedhilge an siopa san. FEIS THUADH-MUMHAN, 1916, i Luimnigh. BEALTAINE 19adh agus 20adh: Ceól, Rinnce agus Comórtaisí Gaedhilge. BEALTAINE 21adh: COMÓRTAS BÁIRE. ORÁID NA FEISE ó'n ATHAIR S. Ó FLAINN. Corcaigh. Abhránuidheacht, Rinnce is Ceól. <L 4> AN LÓCHRANN. Páipéar don Ghaedhealtacht. Seán Tóibín, Baile an Teampaill, i gCorcaigh an Fear Gnótha. An Seabhac, i gCill Áirne An Fear Eagair. Cóip gach mí, tríd an bport, ar 2/- sa bhliain. Dhá choip gach mí, tríd an bpost ar 3/- sa bhliain. An táille ar fhógraí — 1/6 a' t-órlach. Ní glacfar le haon fhógra Béarla. Scríobh chun an Tóibínig i dtaobh fógraí, agusc. Is chuige is ceart síntiúisí agus airgead eile a chur. Scríobh chun "An Seabhac" i dtaobh nithe a bhainean leis an Eagarthóracht agus is chuige is ceart scribhinní, agusc., do chur. Ó Cuill agus a Chua., 95 Sráid Phádraig, Corcaigh Easún agus a Chl.-Mhac, Áth Cliath Na Díoltóirí. Cló-chualucht Seandúna, Sráid Ríobáird, Corcaigh Na Clódóirí. Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon cheanntar sa Gaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis "An Lóchrann" san am gcéadna, cuir 16/- ag triall orainn agus cuirfimíd 12 chóip gach mí go ceann bliana chun aon áite a déarfar linn. Déanfadhi "An Lóchrann" ana-mhaith eas sa Ghaedh- ealtacht, le congnamh Dé, go mórmhór i-nGaedhealtacht na Mumhan. Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn. BÍ FIAL. Caith agus gheobhair ó Dhia: Caith go fial agus gheobhair níos mó. An t-é ar leor leis beagán ó Dhia, Is leór le Dia beagán dó. (Seana-rann). AN AOS ÓG. Is ar éigean a bhí an chéad "Lóchrann" i gcló nuair a thosnuigh na daoine óga ar scríobhadh chúgham. Cáit Ní Chiabháin agus Siobhán Ní Choncubhair agus Neil Ní Mhuirchear- taigh agus Sinéad Ní Lubhaing agus Neil Ní Ghairbhia agus Siobhán Ní Mhuircheartaigh agus Siobhán Ní Chléirigh ó bhruach Cuan Fionntrágha na Féinne — ba mhaith leó aithne (agus comaoin) a chur orm. Máire Ní Mhuirthile agus Máire Ní Conchubhair ó'n gCromán ar bhruach Tuinne Tóime, agus Dómhnall óg Ó Mur- thuile ó'n nGníomh-go-Leith agus iad ag ciapáil na seandaoine chun sean-scéalta nó sean-phaidreacha nó sean-amhráin a bhaint asta le cur chugham-sa. Nach maith an lucht cuardaig atá agam, bail ó Dhia ortha. Ba mhaith liom duais a thabhairt do gach aoinne aca, ach ó tharla gurab iad so síos is mó a dhein saothar táim chun duaiseanna a chur chúcha: D. Ó Murthuille, Scoil Ghníomh-go-Leith. Siobhán Ní Mhuircheartaigh, Scoil Cheann- trágha. Máire Ní Mhuirthuile, Scoil an Chromáin. Siobhán Ní Chonchubhair, Scoil Cheanntrágha. Máire Ní Chonchubhair, Scoil an Chromáin. Cáit Ní Chiabháin, Scoil Cheanntrágha. Ach cá bhfuil aos óg iarthair agus oirthir Chorca Dhuibhne agus Uibh Ráthaig agus Bhéara agus Uibh Laoghaire agus na nDeise, agus muinntir an Chláir? Scríobhaidís go dtí — Fear "An Lóchrainn," Cill Áirne. Seo chúgham duine eile ó Ghleann Cutáin, Cillorglan. Dar fiadh! a Dómhnaill, dób- air duit bheith déannach. — Fr. an L. DUAISEANNA SPEISIALTA. Fuaireamair £5 do'n "Lóchrann" ó'n mBreitheamh Domhnall Ó Cathaláin atá i Nua-Eabhrac thall agus a thagann tamall gach bliadhain go Cuan Dor i gCairbre. Mhol sé é thabhairt n-a dhuaiseanna do dhaoinibh a scríobhfadh aistí ar chúrsaí a bhain- eann le náisiúntacht agus le h-Éirinn. 'Sé an chéad chomórtas atáimíd chun a chur ar siúbhal ná: "Cad fé ndeara go bhfuil achrann agus troid le seacht gcéad go leith bliadhan idir Ghaedhealaibh is Gallaibh i n-Éirinn." An chéad duais — £1; An dara duais — 10/-. Ní fhaghaidh aoinne os cionn fiche blian d'aois duais. Bíodh na h-aistí go léir agam-sa roimh an chéad lá de'n Mheitheamh so chúghainn. — Fr an L. MÍLCHÁITH. Bhí bean ann fad' ó agus bhí sí ana dhéirc- eamhail agus thug sí uaithe an coirce a bhí ag a fear chun é chur, mar bhí na daoine tim- cheall uirthi ana bhocht. Nuair tháinig an fear a' lorg an choirce chun é chur ní fhuair sé ach cáth. D'fhiafruigh sé de'n bhean cá raibh an coirce agus dubh- airt sí gur thug sí do sna daoinibh bochta é le n-ithe. Dubhairt sí leis an bhfear an cáth a leathadh ar an dtalamh agus go mb'fhéidir go mbeadh sé ar an gcoirce is fearr d'fhás riamh as an gcré. B'fhíor di. Níor fhás riamh i n-Éirinn coirce dob' fhearr ná é, agus ó shin riamh tá Mílcháit (?) mar ainm ar an áit. Máire Ní Chonchubhair, Sgoil na gCailíní, Cromán. AN MADARUADH DO MEALLADH. Do bhí madaruadh ann fad' ó agus lá breágh do dhein sé é féin d'iomlasc. "Is maith an cúrsa reatha a thabharfainn anois," ar seisean. Ní thúisce san ná chualaidh sé na gadhair fiadhaigh. Siúd na dhiaidh iad. As go bráth leis sin. "Mhuise," ar seisean, "is olc a' saoghal é ná féadfadh duine focal a rádh mar mhagadh ná dáiríribh ach mar a tógtar suas é." Do bhí sé lá eile agus bheir sé ar ghirr- fhiadh agus chuir sé a dhá lapa anuas ar an ngirrfhiadh bocht. "Á, faire! stad," arsan girrfhiadh, "agus leig abhaile go dtí mo leanbh bocht me. Tiocfad chugat amáireach agus mála mór mine agam duit." "Ní leigfead," arsan madaruadh, "is fearr liom le n-ithe tu." "Ná tógfá anáirde do dhá lapa, mar sin, agus buidheachas a bhreith le Dia me bheith le n-ithe agat." Thóg sé anáirde a dhá lapa — agus sa tsiubhal leis an ngirrfhiadh! D'fhéach an madaruadh n-a dhiaidh. "Á!" ar seisean, "do dheineas mo bhotún. Do thabharfainn mo mhallacht go bráth d'aoinne athlochadh an biadh go mbeadh sé caithte aige. Máire Ní Mhurthuile, Sgoil na gCailíní, Cromán. DO'N MHÚINTEOIR SCOILE. Tá cóibeana de'n "LÓCHRANN" dá seoladh gach mí chun oidí sa Ghaedhealtacht. Bronntanas ó chara éigin gach beart "LÓCHRANN" díobh san, agus tá cead ag an múinteóir a rogha roinnt do dhéanamh is na cóibeana do thabhairt uaidh in aisce. Bfhéidir gur mhaith an ní, ámh, dá bhfaigheadh an múin- teoir pinginn ar gach cóib (nó 1d. ar dhá chóib), agus leabhair Ghaedhilge do cheannach i ndeire na bliana leis na pinginní sin. Ba dheas an bronntanas — leabhair Gaedhilge do'n leanbh is feárr in gach ranng sa scoil. S. T. FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH. DO LUCHT-DRÁMAÍ-A-LÉIRIÚ. Tá gach saghas éide, peribhicí, agusc., i gcóir drámaí go mór-mhór i gcóir Drámaí Gaedhealacha le fághail uainn-ne, ar iasacht. Níl 'oiread san de sna rudaí sin ag duine ar bith eile in Éirinn. PÁDRAIG Ó SÚILEABHÁIN agus a Chua., "Theatrical Outfitters," 38 SRÁID MHÓR SHEOIRSE, I gCORCAIGH MÍCHEÁL DE RÓISTE, 60 Sráid Phádraig N., CORCAIGH. Seodaidhe, Gabha geal, Déantóir súlghloim agus Uaireadán. Tá 200,000 Barailí Plúir da dhéanamh in aghaidh gacha bliana ag T. Ó hAILEANÁIN agus a CHL. MHAC, Teo. Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann, agus Muileann Ghleanna Duileáin, Mainistir Fhearmuighe, Co. Chorcaighe. Sranngscéala: "Hallinan, Midleton." Guthán: 7 Cork; I Midleton. EAMONN DE CÓGÁN. Gheobhair cárr nó cóiste uaidh, aon tráth agus gléas rubair fe sna rothaí. Ní bheidh dian ort i dtaobh airgid. Gach cóir chun socraide. 44-45 Sráid na Síarsach (Sheares St.), Corcaigh CRAOBH NA GAEDHEALTACHTA An t-aon Chraobh amháin ná fuil de chúram uirthi ach aire thabhairt do sna Ceanntracha Gaedhealacha. Má's duine thu a chuireann suim sa Ghaedheal- tacht, ba cheart duit bheith páirteach sa Chraoibh seo. Cuir leathchróinn ag triall ar Sparán- aidhe na Craoibhe, faithche Stiabhna 7, Baile Átha Chliath, agus beir id' bhall di go ceann bliadhna. Más Múinteóir tú, ná bí ad varú fên agus a marú na leany a diaruig na Gäluingi vúini ghóiv lesh na sheana letireacha agus lesh an sheana letiriú. Buín trìàil as an letiriú shimplí, agus beg tora er do hähar. An Cumann um Letiriú Shímplí, Tigósda Minerva, Bleáclieh. CAD IS SLOINNE DHUIT? Tá comharthaí gacha fine le fághail ar Chártaí Daithte. Coats of Arms of the Irish Families Sciath, Círín agus Rosc Catha. Ceann mór fé fráma… 5/- Ceann beag fé fráma… 2/- Peictiúirí beaga deasa ar 2/6 a' ceann (Tá le fágháil gan fráma, leis, ar leath an airgid.) Neilí Ní Bhriain do rinne idir línidheacht agus dathú. Chun tairbhe Coláiste Eoghain Uí Chomhraidhe a raghaidh an t-airgead. Scríobh chun: NEILÍ NÍ BHRIAIN, Seomraí Páirc an Choláiste, i n-Áth Cliath. <L 5> FAID SAOGHAIL CHÚGHAT. (Scéilín ó pharóiste na Dromad i n-Uibh Ráthach é seo. Tá aithlitriú' déanta againn air chun foghar na bhfocal i mBarr na h-Aoidhne i bparóiste na Dromod a léiriú' do'n lucht a chuireann suim i gcanamhanaibh.) Bhí gréasaidhe ar an mbaile againne tá roinnt bliadhan ó shin anois ann. Déar- fainn go bhfuil sé isteach is amach le trí fichid bliadhan ó cailleadh é. Ní raibh na feirmeóiridhthe ró mhaith as ná ní raibh puinn ar a gcúlaibh aca sa tsaoghal úd. Ní chaith- eadh aoinne puínn bróg agus bhíodh na mná cosnochtaithe furmhór a saoghail. Ní h-iong- na, dá bhrígh sin, gur annamh a chuireadh aoinne feidhre bróg á dhéanamh go dtí an gréasaidhe bocht i slígh is gur éirigh sé as aon bhróg i n-aon chor a dhéanamh, agus gur tharraing sé mar cheárd air bheith ag deisiú na mbróg. Ach má dhein, bhí an scéal chómh aindis is bhí sé riamh aige. Bhíodh muinntir an bhaile isteach is amach gach 'ra lá chuige chun na sean bhróga a dheisiú dhóibh. Bhíodh tairngí ó dhuine agus buinn ó dhuine agus taoibhín ó'n dtríomhadh fear, ach ní thugaidís aon phinginn ná leath- phingne uatha do'n ngréasaidhe ach a rádh leis nuair a bhídís ag imtheacht: "Faid saoghail chúghat is go bhfágaidh Dia do shláinte agat." Do fágadh beannachtaí go fairsing aige, ach, mo ghraidhin é, níor tugadh mórán eile dho. Bhí cat aige. Tháinig sé lá agus bheir sé air agus chuir sé fé bhéal cliabhain é. Ní leigfeadh sé d'aoinne greim bídh ná dighe a thabhairt do'n gcat, ach nuair a chuireadh sé meidhil as i gcómhnaidhe deireadh sé leis: "Faid saoghail chughat is go bhfágaidh Dia do shláinte agat. Ba ghearr gur cailleadh an cat, ní nách iongna, agus cuireadh ar crochadh ar thairnge i n-áit a chífeadh aoinne thiocfadh isteach é. Níorbh' fhada go dtánadar chuige agus obair aca dho. Do dheisigh sé na bróga. "Faid saoghail chughat is go bhfágaidh Dia do shláinte agat," ar siadsan. "Nár leigidh Dia ach amháin dúinn sibh, maran sinn atá tógtha leis na paidreacha," arsan gréasaidhe. Theasbáin sé an cat marbh dóibh. "Sin é an t-abhrán do mhairbh an cat," ar seisean. "B'fhearr liom scilling ná a gcuala dhíobh ó rugadh me. Is binn le Dia iad, is dócha, ach sé mo chreach dhóighthe ná faghtar airgead ortha." B'éigean dóibh é dhíol as a chuid oibre as san amach agus ná raibh maith aca. Ví griasy er u' maili guini tá raying blian ó hin inish un. Diarhuin go wil shé ishdeach is umach le trí fihid blian ó cailiuv é. Ní rev nu ferimeóirihi ró wah as ná ní rev puín er a gúluiv acu su täl úd. Ní chahuch éni puín bróg agus víoch nu mná cosnuchduihi forvór u sael. Ni h-ung- gunu, dá vrí shin gur anuv u chuiriuch éni feiri bróg 'á ghianuv gu dí an griasy bocht, 'shlí 's gur eiri shé as ä' vróg in ä chur i ghianuv, agus gur hairig shé mar cheárd er veh i deshú nu mróg. Ach má ghin, ví'n sghial chó h-ainish is ví shé ryav ige. Víoch muíntir i waili ishdeach is umach gachuru lá chuigi chuin nu sheanu-vrógu 'gheshiú ghóiv. Víoch taruiní ó ghuini agus buín ó ghuini agus tuívín ó'n dríú fear, ach ní huguidísh än figin ná leafinig vuaha do'ngriasy ach i reá lesh, nuer i vídís ig imeacht: "Faid sael chút is gú wágu Díe du hláinti 'gut." Do fáguv biunachdy go farsh- iug ige, ach, mo ghrayin é, níor tuguv múrán eli gho. Ví cat ige. Háini shé lá agus ver shé er agus chuir shé fé vial cliaváin é. Ní leocuch she d'aeni greim bíg ná dí u húrt 'on gat, ach nuer a chuiriuch shé meil as i góny deriuch shé lesh: "Faid sael chút, is gu wágu Díe du hláinti 'gut." Bu gheár gur cailiuv u cat, ní nach ung- gunu, agus cuiriuv er crocha er haruini in áit i cheóhuch éni hucuch ishdeach é. Níor wadu gu dánudar chuigi agus obuir ucu gho. Du gheshi shé nu brógu. "Faid sael chút is gu wágu Díe du hláinti 'gut," er shiadsun. "Nár leogu Dío 'ch 'fáin dúin shiv, marun shin utá tóguihi lesh nu paidriuchu," ershin griasy. Hisbáin shé 'n cat maruv dóiv. "Shin än t-avurán u wairiv u cat," er shishun. "B'eár lium shgilin ná u gualu ghíov ó ruguv mi. Is bín la Dí' iad, is dóchu, ach shé mu chreach óiti ná fachtur airigiud orhu" B'égiun dóiv é ghíol as u chuid ebiri as sun umach agus ná ru mah ucu. A SHAIGHDIÚIRÍN, A CHROIDHE! An Cailín: A Saighdiúirín a chroidhe! will you marry me? With a heigh, with a ho, with the sound of a drum An Saighdiúir: A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu? Is gan blúire de'n léine a chuirfinn umam. Ise: Do chuas go dtí an siopa ab' fhearr a bhí ann, Is do cheannuigheas-sa léine dom' shaighdiúirín ann. Ansan ar sise: A Shaighdiúirín a chroidhe, will you marry marry me? With a heigh, with a ho, with the sound of a drum. Eisean: A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu, Is gan blúire de'n bhríste a chuirfinn umam. Ise: Do chuas go dtí an siopa ab' fhearr a bhí ann, Is do cheannuigheas-sa bríste dom' shaighdiúirín ann. Annsan ar sisi arís: A shaighdiúirín a chroidhe, will you marry marry me? With a heigh, with a ho, with the sound of a drum. Eisean: A chailín bhig a chroidhe, agus rl., agus rl., Is gan blúire de'n chóta a chuirfinn umam. Ise: Do chuas go dtí an siopa, agus rl., agus rl., Is do cheannuigheas-sa cóta dom shaighdiúirín ann. Agus mar sin go raibh bhest, bróga, bóna agus hata ceannuighthe aici dho. Annsan do chuir sí an cheist airís air: A shaighdiúirín, a chroidhe, will you marry marry me? With a heigh, with a ho, with the sound of a drum. Eisean: A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu? Is mo bhean is mo chlann ar an dtaobh thall de'n tsruth. Dómhnall Óg Ó Murthuile do scríobh so ó Sheán Ua Conaill atá i nGníomh- Go-leith, Ciarraighe Luachra. FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH. Aonrud mar LEACHT AR UAIGH nó ALTHÓIR don TEAMPALL San Aolchloch nó sa' Mharmar, déanfaidh SEÁN Ó CONAILL, Sráid an Rí, i gCORCAIG Ar Fheabhas é. Scriobh chuige. LUCHT DAITHTE TIGHE nó TEAMPAILL Tá raidhse páipéir againn i gcóir fallaí, agus é go saor. D. agus A. Ó NÉILL, 21 Sráid an Acadaimh, Corcaigh (Níl aon tig eile againn-ne). SLIGHE BHEATHA MHAITH DOD' MHAC! Cuir chúgham-sa é agus múinfead dó conas bheith in a SHEOLAIDHE SCÉALA-GAN- SRAÍNNG Fé cheann ráithe nó leathbhliana. Scríobh ar lorg an réimleabhráin. TOMÁS Ó SÚILEABHÁIN (Ó Uibh Ráthach) "SCHOOL OF WIRELESS TELEGRAPHY," CORCAIG. Leabhair Ghaedhilge agus Leabhair Bhéarla i dtaobh na hÉireann. Le fághail ó CHONCHUBHAR Ó CAOIMH, 70 Sráid Sheoirse, CORCAIGH. Gaedhil is eadh sinn-ne, is ní náir linn é. Geobhair deaghmhargadh uainn-ne i gcomhnaidhe. TÉ, ar fheabhas, ó 2/6 go dtí 4/- a' púnt. Díol- faimídne an postas ar cheithre púint de. PLÚR Gaedhlach. MIN Ghaedhlach ó Maghchromtha; min choirce is min bhuidhe. SIÚICRE, agus gach rud eile ar fheabhas. SEÁN AGUS TOMÁS MAC CURTÁIN, Sráid a' tSeandúna agus Sráid Thomáis Dáibhios, CORCAIGH. <L 6> GRÉASUIDHE BHAILE NA H-ABHA. Do bhí gréasuidhe i mBaile na h-Abha fadó ná raibh ró ghabranta. Leigeadh sé air é go h-áirighthe, ach, do réir mar innisean an sgéul ní raibh aon easba meabhrach air. Seán Cruthain do b'ainim dó, ach "Trang- laimín a bhaisteadh a mháthair air i dtaobh é a bheith chómh neamh-áiseach. Lá dá raibh sé ag gréusaidheacht, chonnaic sé na cuileanna a bhí ar fuaid an tighe ag dul síos i seana- phróca a bhí ar an adharta (iarta) go raibh dríodaráil bhainne ann. Do lean sé do bheith ag faire ortha go raibh céad ceann aca bailighthe síos ann, agus d'aon gheit amháin ansan d'eirigh sé de n-a sheana-chathaoir, agus seo chúcha é agus mhairbh sé gach ceann acu. Seo ar fuaid an tighe annsan é agus gach aon léim aige le h-áthas, agus "He he hé! He, he, hé!" aige. Chualaidh a mháthair a bhí lasmuigh de'n tigh ag giúrnáil bheag oibre é, agus mheas sí ar an spota gur neameabhair éigint a bhí air. Chas sí a h-olagón agus seo isteach í. "Mhuise, Dia go deó linn, a Thrang- laimín," ar sise, "Cad é seo anois ort a's gan agam sa tsaoghal ach tú." "He he hé! He he hé!" arsa Seagháinín aríst, agus seo gach aon léim ar fuaid an tighe aige. "Gheara, a mháthair," ar seisean, "anois a dheineas an ghaisge mhór, agus níor chuala gur dhein aon duine riamh fós a leithéid." "Cad é an ghaisge mhór a dheinis, arú!" arsan mháthair. Do mharbhuigheas céad d'aon iarracht amháin," ar seisean. "Mhuise mo thruagh mhór thú, a bhrealáinín," ar sise, "Suidh síos agus bíodh ciall agat." "He he hé! He he hé!" ar seisean airíst. "Ní bheadh am' sheana chaibléaraidhe bheag, bhréan, shalach aon uair eile agus an taos leis an adharta (iarta) i gcómhnuidhe agam faid atáim ábalta ar chéad do mharbhughadh d'aon iarracht amháin. Raghad anois go dtí an gabha," ar seisean, "agus déarfad leis claidheamh breágh, scáilmhar a dhéanamh dom go mbeidh "Fear marbhuighthe céad d'aon iarracht amháin" marcálta air, agus imtheochad ansan ag triail mo fhoirtiúin dom féin." Is mar sin a bhi. D'fhág sé slán aige na mháthair agus d'imthig air, agus chómh luath agus bhí an claidheamh déanta ag an gabha, bhuail sé chuige é ar sileadh le n-a chliathán i dtreó go mbeadh sé le feisgint aige gach duine. Seo chun siúbhail ansan é, agus ambaisge go mbíodh gach duine a bhuaileadh leis ag breith chuige féin nuair a chídís an claidh- eamh breágh, sgáilmhar ar sileadh leis, agus "Fear marbhuighthe céad d'aon iarracht amháin" marcálta air. Níor chuaidh stad na staon' air gur bhain sé amach áit chomh- nuighthe an rí, agus gan mhoill chuaidh sé chun cainnte leis. "An dteastochadh buachaill aimsire uait?" ar seisean leis. "Mhuise, is maith mar thárlaidh," arsan rí, "buachaill ar lorg máighistir, agus máigh- istir ar lorg buachalla. Is tú atá uaim, agus go mór mór gaisgidheach mar thusa, mar tá cúirt mhór idir lámhaibh leis na bliadhanta agam agus téigheann díom í chur chun cinn aige fathaigh a thagann gach oidhche ag leagadh an méid a bhíonn tógtha di, agus a mharbhuigheann an treibh a bhíonn dá chosaint agam. Anois má chuireann tú ruagairt ortha súd i dtreó a's go bhféad- faidh mé mo chúirt a cur chun cinn gheobhair m'inghean le pósadh." "Is maith an luach saothair é," arsa Seagháinín agus seo leis fé dhéin na cúirte agus ach a dtáinig an chéad amhasgarnach de'n oidhche, líon sé a phócaí de phúróga agus seo leis anáirde go barra crann a bhí le h-ais na cúirte. Níorbh fhada ann dó ach a dtáinig beirt fhathach fé dhéin na cúirte. agus seo ghá leagadh ar a gcroidhe dícheall iad. Ba mhaith an mhaise sin ar Sheagháinín. D'aim- sigh sé i bpoll na cluaise an fathach ba threise aca le púróig. "Iompair tú féin a deirim leat," arsan t-é a buaileadh, le n-a dhearbhráthair. Níor chuir eisean aon tsuim ann. D'aimsigh Seagháinín púróg eile agus dhein an cleas céadna airís leis an bhfathach agus ghoin sé go maith é. D'fhéach eisean tíom- pall ar féin go colagach. "Mara n-iomparóghair tú féin," ar seis- ean le n-a dhearbhráthair, "tachtfaidh mé ad steille bheathaigh tú agus ní bheidh mé ag foigh- neamh a thuille leat." Mheas a dhearbhráthair gur neameabhair éigint eile a bhí air agus níor bhac sé dho. Níor chuir san aon eagla ar Sheagháinín mar chómh luath a's chrom an fathach ar obair airíst, d'aimsigh sé púróg mhaith, mheáighte eile agus chuir mearathall ar an bhfathach bocht léi. Dhé, mo léir! D'éirigh seisean chun buile agus chun feirge, agus seo go dtí n-a dhearbhráth- air é, agus dhein "cogstí" ar an spota dhe. D'imthigh ar abhaile ansan agus ach a bhfuair Seagháinín glan as radharc é thúrlaig sé, agus thug leis an rí lár n-a mhaireach ag féuchaint ar an ngaisge a bhí déanta aige. "Mhuise, mo ghraidhin chroidhe thú," arsan rí, "is tú is fearr dár bhuail liom fós." An oidhche n-a dhiaidh sin tháinig an fáthach céadna a mhairbh a dhearbhráthair an oidhche roimhis sin agus ceann eile aca le n-a chois. Ach má seadh, bhí Seagháinín oireamhnach dóibh agus dhein sé an cleas céadna a dhein sé an oidhche roimis sin agus do marbhuigheadh duine eile aca. Seadh! an tríomhadh oidhche, níor tháinig ach aon fhathach amháin fé dhéin na cúirte. "Ní foláir," ar seisean leis féin, "nó ní bheidh aon duine ag déanamh toirmisc anocht dom." Níor thuisce an méid sin ráidhte aige ná púróg chloiche fachta isteach i bpoll na cluaise a chuir ag eitealaigh é. Seo leis ameasg na gcrann ag cuardach an té a bhuail é. Fé dheire thiar thall bhreithnigh sé uaidh anáirde i mbarra crainn é. "Mhuise, droich-chrích ort!" ar seisean, "má's annsan ataoi," ag breith ar an gcrann agus ag baint crothadh as chun é tharrac anuas ar an dtalamh chuige. "Cuir uait," arsa Seagháinín, "má tá aon tuairim agat asat féin, tiocfad-sa anuas chughat." "Gheara, tar chúgham anuas," arsan fathach, "is mór liom de ghreim thú, agus is beag liom de dhá ghreim thú." "Seo anuas Seághainín agus a chlaidheamh ar sileadh leis i dtreó is go bhfeicfeadh an fathach é. Chonnaic seisean go soléir é, <L 7> agus é ag tabhairt soluis uaidh le scáil agus "Fear marbhuighthe céad d'aon iarracht amháin" marcálta air agus ambaisge go raibh sé ag breith chuige féin agus dúbhairt leis féin gurbh' fhearra dhó a shuaimhneas a cheap- adh agus síodhcháin a dhéanamh leis. "Beir chúghat féin anois" arsa Seágháinín ach a raibh sé ag druideam le bun. "Dhe, díth air!" arsan fathach, "ná bac- aimíst é. Ní'l aon teóra leis an síodhcháin. Téanam ort lem' chois-se, is ná bí id' chaonaidhe uaigneach annsan." "Táim lán tsásta," arsa Seagháinín. D'imthigheadar orra, agus ba mhaith an dóigh dhó dul i dteannta an fhathaigh, mar níor fhág sé tart ná ocras air. Ach ar mhaithe leis féin a dheineann an cat crónán agus ar shon Seagháinín a bheith beag suarach bhí an fathach ar na creatha le h-eagla roimis. Bhí a mháthair ag feitheamh go piaclach leis an bhfathach ar eagla gurbh' é dálta na beirte eile a bheadh imthighthe air. "Seadh," ar sise ach a dtáinig sé, "ar dheinis go maith anocht?" "Ó! mháthair a chroidhe, ná tagadh focal as do bhéul mar gheall air sin, ná aon droch- nídh eile ach an oiread mar is fear mar- bhuighthe céad d'aon iarracht amháin é seo faram-sa." "Dhe, díth air!" ar sise, "tá an donas ar an saoghal má's fear marbhuighthe céad d'aon iarracht amháin é sin, agus tá mádh maith i gcártaí aige nú beidh fhios agam-sa god é an sórt é." Is mar sin a bhí. Lár n-a mháireach thug sí casúr mór trom do na mac. "Feicim," ar sise, "ciaca agaibh is sia ó bhaile a chuirfidh é sin." Seo amach fé'n bhfairsinge iad chun triail a bheith aca ortha féin. Bhí fhios aige Seagháinín go dian mhaith gur bh'é a dhian dóthain féin an casúr do bhogadh de'n talamh gan bacamhaint le é chaitheamh, agus go raibh sé chómh maith aige cleas éigint eile do tharrac chuige. Chuir an caitheamh a bhain an fathach as an gcasúr faithchíos air. "Caith-se anois é," arsan fathach. Thairig Seagháinín chuige séideog a bhí n-a phoca aige, agus seo ag feadaoil ar a chroidhe dícheall é. "Cad a b'áil leat ag feadaoil mar sin?" arsan fathach. "Tá mo bhrígh féin agam leis," arsa Seagháinín. "Tá daoine muinteara dhom sa Domhan Toir agus dá mbeadh sé de mhí- ádh ar aon duine aca go dtuitfeadh an casúr so air bhí a chúram de'n saoghal so. "Ó," a ghráigil, a Sheagháinín!" arsan fáthach," ní bheadh aon dul go bráth aríst agam air dá gcuirfeá ansan é." "A nDomhnach," arsa Seagháinín, "ná caith- fead-sa i n-aon chor é mara bhfuileann tú féin sásta leis." "Nílim, nílim," arsan fathach. D'imthigheadar ortha abhaile thar n-ais agus ach a bhfuair an tsean-chailleach ba bhun leis an órdú' san an caoi ar labhairt le n-a mac i gan fhios do Sheagháinín: "Mhuise," ar sise, "an raibh aon chrích ar an gcaitheamh a bhain sé as?" "Ó," a mháthair," ar seisean, "Is amhlaidh a bhí sé chun caitheamh a bhaint as mo chasúr a chuirfeadh 'on Domhan Toir é, agus ná fuil fhios agat go bhfuil a mhalairt do ghnó agam-sa dho." "Tá, go deimhin," ar sisi, "ach táim i ndabht a gcuirfeadh sé chómh fada san ó bhaile é. Ach ná bac san. Amáireach a bheidh an triail cheart againn air." Ar maidin amáireach fuair sí túbán mór trom, agus thug órdú' do Sheagháinín, agus do n-a mac lán a tubáin d'uisge a thabhairt ó'n dtobar go marbhochaidís an chráin mar ná raibh a thuille feóla aca: "Ghearra! ná bac aon tubán a thabhairt leat," arsa Seagháinín leis an bhfathach. "Cuirfead-sa isteach 'on tigh chúghaibh é — an tobar ar fad, agus ní gádh dhíbh a bheith 'úr gcor féin aon lá eile leis." Tháinig crith agus eagla ar an bhfathach agus ar a mháthair roimis, mar tobar mór uisge do b'eadh é, agus dá mbeadh sé de mhí-adh ortha go dtiocfadh sé isteach 'n tigh chúcha do bhádhfadh sé iad. "Ó 'chroidhe, a Sheagháinín," arsan fathach, "tabharfad féin liom é, agus ní gádh dhuit aon phioc dá thrioblóid d'fhághailt." Leig Seagháinín air gan a bheith ró-mhaith an lá san, agus do chuaidh a chodla níos luaithe ná mar ba ghnáth leis an oidhche sin, ach má chuaidh ní raibh codla ach ar shúil leis, mar do chualaidh sé go soiléir an fathach ag cur síos ar connus a chuirfidís chun báis é féin. Do b'é crích agus deire na cainnte go ndubhairt an tsean-chailleach le n-a mac imtheacht air a chodla agus luighe laistigh de Sheagháinín, agus ach a mbeadh an doiricheacht sa diamhaireacht agus am mí-mhairbh na h-oidhche ann go sgaoilfeadh sí féin an rásúr ar mhuineál an bhioránaigh. Ní mar a shíleadar a bheadh a bhí. Bhí Seagháinín ró-ghlic dóibh mar, ach a bhfuair sé an fathach n-a chodla, is amhlaidh a luigh sé féin go cúchail laistig do (de), agus nuair a mheas an tsean-chailleach go raibh sí ag déanamh go h-áluinn, is amhlaidh a bhí an botún dá dhéanamh aici. Ar maidin nuair a chonnaic sí Seagháinín ag éirighe aníos as tóin a tíghe chúiche, fuair sí amach cad a bhí déanta aici, agus cad a dhein sí ach leigint uirthi le Seagháinín gur le n-a toil a dhein sí é, mar go raibh sí clipighthe aige. Bhí a croidhe dá losgadh an uair sin le dólás i dteannta fearg chun rún díoghaltais. "Marbhuighmís an chráin," ar sise, "agus ná bíodh aon easba feóla orainn ach go h-airighthe." "Tá sé chómh maith," arsa Seagháinín. "Tá," ar sise. Fuair sí soitheach mór, árd fairsing ansan, agus cuir sí árdán le h-ais leis. Bhí sí ag caitheamh uisge fiuchaidh síos ansan ann go dtí gur dhóigh léi go raibh oiread ann agus dhéanfadh gnó glan do Sheagháinín. "Féach an bhfuil a dhóthain uisge ansan anois," ar sise, "chun na cránach do sgóladh." Chuimhnigh Seagháinín ar an neomat cad a bhí ar a h-aigne. "Dhe, mhuise," ar seisean, "ní fheadar- sa aon nídh mar gheall air, mar is fada gur mharbhuigheas aon cheann aca." Seo anáirde ar an árdán í féin chun féachaint síos ann. Ní raibh ó Sheagháinín ach an caoi fhagháilt uirri. Bhuail sé bas fúithe agus seo ar bhior a cinn 'on tsoitheach í. B'shin deire le n-a laetheanta. <L 8> Bhí an tigh fé féin ansan, agus neart aige gach nídh dár thoil leis a dhéanamh. Bhí trí capaill ag an bhfathach — a chapall féin agus capaill a bheirte dearbhráthair. Bhailigh Seagháinín chuige a raibh de shaidhbhreas ar fuaid an tighe, agus bhí tarrac na dtrí gcapall d'ór agus d'airgead aige. D'imthigh sé air fé dhéin áit chómhnuighthe an rí ansan, agus ach a bhfeacadar ag teacht é, deineadh teine chnámh chun a theasbáint dó an laochas a bhí orra i dtaobh an ghaisge a bhí déanta aige. Bhí pósadh seacht lá agus n-oidhche air féin agus ar inghin an rí, agus nuair a bhí san a leath-taoibh, d'imthigh sé féin agus í féin go dtí n-a mháthair a bhí i mBaile na h-Abha, agus bhíodar ar mhuin na muice as san amach. Seaghán Firtéar, Sgoil Bhaile an Fhirtéaraigh. <L 6> FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH. Táid so 'á ndéanamh againn-ne — ÉIDE SAGART, ÁTHRAIGHE ALTHÓRA mar chailíní, miasa, agusc. CROISEANA den déanamh CEILTEACH in ór nó airgead geal, agus PAIDRÍNÍ. LIAM MAC AODHGÁIN agus a CHL.-MHAC Teo., 32 SRÁID PHÁDRAIG N., CORCAIGH. An Déantúsán ag 6 Sráid Mhaylor. Sinn-ne a dhein SNAOIS CHORCAIGHE ar dtúis agus atá 'á deanamh i gcómhnaidhe. TOBAC CÚMHRA an dá shórt so — "Exhibition Roll" agus "Shandon Plug." Má theastuighaen uait aon tobac nó saigréidí do chur chun aonne atá sa chogadh, déanfaimíd-ne dhuit é, saor ó cháin, ach leath phúnt, ar a luighead, bheit sa 'bheairtín idir thobac is saigréidí. LAMBKIN BROS., 9 Sráid Phádraig N., CORCAIGH. COLÁISDE CHAIRBRE, i gCuan Dor. An ball is breághtha ar domhan i Mí Lughnasa. Múinfear Gaedhluinn duit ann, agus gheobhair sult a's sláinte ann. MÍCHEÁL Ó CUILLEANÁIN, ó'n Seanachúirt, An Sciobairín. An fear a thiubharaidh tuille eolais duit mar gheall air. Scríbh chuige má's mian leat. TROSCÁN TIGHE AGUS GACH CÓIR LEABTHAN! Tá flúirse de sna h-Earraí a deintear in Éirinn le fághail uaim-se ar an bpinginn is lúgha. M. Ó RIAIN, Siopa Oluir, 36, 37 Sráid an Rí, CORCAIGH. <L 7> FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH. Scáth ó'n nGréin, nó fós ó'n bhfearthainn. Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna, Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn. H. JOHNSTON, TIGH "AN BHATA DROIGHIN ÉILLE" Teo., Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH. Píanó Ceart Gaedhlach ar £32! Tá píanacha 'á n-déanamh in Éirinn anois, ag Pigott & Co. Ltd., Luimneach, Ath Cliath is Corcaigh. GUAILNEÁN SEANDÚNA. Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht Tráth bhriseadar na humaí, Is nuair thuigeadar a bhfionntar Ba chráidhte dúr a gcló. "Ach, tá peidhre 'n Shandon Braoes" Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach "Agam, is táid chómh tréan san Go ndéanfaid dúinn an gnó!" Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té dheinean — TOMÁS Ó GORMÁIN Port an Phápa, CORCAIGH. CHÓMH-BLASTA LE h-AON-ÍM! MARGAIRÍN "LEANDAR" Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH ag Ó DUBHDAILL, Ó MATHÚNA Agus a gCualucht. Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil. I n-Éirinn a Deintear "BRÓGA NA LAOÍ." Táid le fághail i ngach sráid bhaile. A Ghaedheala! Ceannuighidh "ÉADACH na DRUIPSIGHE" Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann atá go Gaedhealach amuich is amach. Muileann Éadaigh na Druipsighe (teo.) Co. Chorcaighe. <L 8> CUILINN UÍ CHAOIMH. (ar leanamhaint.) D'fhan cuid de mhuinntir Chaoimh timcheall Chuileann ach do sheunadar nósa a sinnsear a d'iarraidh aithris do dhéunamh ar a sean- naimhdibh agus ba mhinic do chuadar i gcoinnibh a dtíre agus a ngaolta féin mar do dhéin a lán seana-treabh eile nárbh' iad, agus dá dheascaibh sin b'é sean-fhocal do bhí le rádh ag sna daoinibh leó: "Sliocht Chuirc sliocht an fheill agus an uilc." Leis sin d'iompuigheadar amach go h-olc agus go bocht 'n-a dhiaidh. Do bhí Ua Caoimh lá ag caitheamh tionóinte amach agus ar shroisint na h-áite dhó dúbhairt sé le muintir an tighe imtheacht. Do bhí lán- amha mheadhon-aosta i n-a gcomhnuighe ann agus lán an tighe de pháistibh óga aca. Do chuadar amach gan aon achrann. An duine deireannach tháinig amach b'í an tseana- mháthair í; agus nuair chonnaic sí Ua Chaoimh ar an mbán d'iompuigh ar a mac féin agus do chas an t-ologón so go fuidheach, feargach: — "Gaol na ropairí ngroidhe, Do théigheadh go h-Eachdhroim síos, Ag seasamh cirt Uí Chaoimh. Sin é agam mo dhíol: Mac mo mhic fé'n ngaoith, Is an luisnig trí mhullach a thighe." Do bhí fód teine i láimh Uí Chaoimh chun an tighe do dhóghadh, acht nuair do chuala sé rann na seana-mhná do chaith uaidh an spéidh agus dúbhairt: "Thugais d'éitheach, a chailleach." Do mhaith sé dhóibh an cíos láithreach, agus do chuir isteach thar n-ais iad airís gan cíos, gan cáin, gan íoc, gan éileamh. Do leanadar ar an nós san fé scléip agus fé rachmas i dtreó nuair do bhíodh dinnéar mór i gCuilinn aca go mbíodh: — "Maonus is fiche, Ag teacht go h-Éithghleann Chuileann, Agus gan aon aca Gan maighdean nó bruinneall." Timcheall le ceud go leith bliadhain ó shoin thosnuigh muintear Uí Chaoimh ar thuitim gidh go rabhdar go h-acfuinneach go dtí san i rachmas agus i saidhbhreas agus gach nídh nách mór ar a dtoil féin aca; acht tháinig an casadh mar thigeann ar gach nídh saoghalta agus do chromadar ar meath go tapaidh i dtreó ná fuil aon duine de'n tshliocht díreach i gCuilinn Chraobhach an Ealla indiu. Mar seo do scaradar le n-a gcuid i ndiaidh ar ndiaidh ionnus gur cuireadh 'sa' deire i dtabhairt — taoibh le h-aon fhearann amháin iad go dtugtaoi Pobal Uí Chaoimh air, leirg mhór gharbh de thalamh sléibhe do b'eadh é, agus do chailleadar é seo leis le baoth- dhearmhad. Do bhí táilliúir ag obair i dtigh Uí Chaoimh uair. Do theip air páipéirí d'fhaghbháil chum miosúirí do dhéanamh asta, mar ní bhíodh aon mhiosúirí d'á ndíol coitcheannta an uair sin. Do bhí sé ag raobsáil ar fuid an tighe riamh agus choidhche go bhfuair sé an meamram i n-a raibh scríobhtha teideal Uí Chaoimh ó'n gCoróin. Ní tuisce do chuir an táilliúir súil air ná dubhairt leis an gcoimeádaidhe tighe gurbh 'in é díreach ar áilneacht Éireann é. Do ghearr sé i n-a ribínibh é. Do bhí treabh eile muintear Chróinín, teorantach le muintir Uí Chaoimh agus ní ró mhaith do réidh- tigheadar riamh le chéile. Chómh luath agus do fuair Mac Uí Chaoimh amach go raibh teideal Uí Chaoimh briste do dhein uisce fé thalamh ar Ua Caoimh agus b'é críoch an scéil gur thóg- adar muinntear Chróinín Pobal Uí Chaoimh chúcha féin. Do shealbhuigheadar é ar feadh roinnt bliadhanta acht, fé dheire fuair an Choróinn amach go rabhadar 'ghá shealbh- ughadh go neamh-dhleaghthach agus do thóg an riagh- altas uatha é. As san amach bhí mioscais agus droch-aigne idir an dá threibh. Pé lá san tseachtmhain go dtuitfeadh an cúigheadh lá fichead de mhí Iúil air b'in lá Fhéile Laitiaran i gCuilinn, acht chum stainn- cín do dhéanamh ar mhuintir Uí Chaoimh agus d'fhonn an Pátrún do lot do chuir Mac Uí Chróinín aonach ar bun i gCnoc na Groidhe trí mhíle siar ó Chuilinn. Ar an adhbhar san do b'éigean do mhuintir Chuileann an Pát- rún d'aistriúghadh go dtí an Domhnach roimis an gcúigeadh lá fichead agus sin lá Pátrúin Laitiaran riamh ó shoin. Mar gach sean-treabh, bhí caointeóirí sidhe ag leanamhaint Sliocht Uí Chaoimh le sinn- searacht. Ní bean sidhe do bhí ghá leanamh- aint acht mar do bheadh gaidhríní ag gol shuas in san spéir. Is minic do bhainidís geit a n-anma as daoinibh na tuatha i lár na h-oidhche ar cloisint dóibh sceamhghail "Gaidhríní Uí Chaoimh," mar bhí fhios acu go raibh duine de'n tsean-stoc imthighthe ar shlíghe na fírinne. Do ghearrfaidís fíoghar na Croise ortha féin, agus d'iarrfaidís ar Laitiaran bheannuighthe go ndeineadh sí díon dóibh agus do chuirfidís a nguidhe chum Dia na Glóire ag impidhe Air solus na bhFlaitheas do thabhairt do'n anam bhocht. Acht d'imthigh an sean-treabh. B'é Domhnall Ua Caoimh do cailleadh i dtig na mbocht i Sráid an Mhuilinn breis is triocha bliadhan ó shoin an chraobh dheireannach de'n tsliocht fírinneach. Chualthas na gaidhríní ghá chaoineadh ins an spéir oidhche a bháis agus oidhche a thórraimh mar ba ghnáthach le n-a shinnsearaibh, ach níor h-airigheadh riamh ó shoin iad. (A chríoch). Do'n Léightheóir. Nuair a bheir ag scrí chun lucht siopa nó ag caint leó, cuir in-iúl dóibh, le d'thoil, gur sa "Lóchrann," a chonnaicís an fógra aca. FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CHLIATH, agus rl. Ceannuigh "MUINNTEAR na TUATHA." Leigh é, agus tabhair an leabhar do Ghaedheal eile. 2/- a fhiacha. Ó Mhuinntir Ghuill, Áth Cliath. A Ghaedheala! Ceannuighidh róthar Gaedhealach .i. "AN LÚCÁNIA" (de dhéantús na hÉireann) ó Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat. TÁILLIÚREACHT agus gach rud i bhfuirm éadaigh do fhearaibh! Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh i nÉirinn. Ó GLASÁIN IS A CHUA, 11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH. Tá árd-teist ar MHUINTIR HILLIARD (teo.) CÍLL ÁIRNE, De bhárr an chuma in a gcabhruighid le déantúisí na hÉireann. Ní gádh earraí thar lear do cheannach, agus Seogh Earraí Gaedhealacha Le fághail in a dtigh sin. An siopa éadaigh is mó agus is fearr i gCiarraidhe. Tig a 6 agus a 7 sa' tSráid Mhóir, CÍLL ÁIRNE. COLÁISTE AN DAINGIN, I gCIARRAIDHE. Seasóin — Iúl agus Lughnasa, 1916. Técseana i gcóir na Gnáth-theiste: "An Cleasaidhe" (An tAthair Peadar). "Réalta den spéir" (Connradh na Gaedhilge). "Ceachta Cainte Gramadaighe" S. Ó Catháin). "Aids to Pronunciation of Irish" (Na Bráithre Criostamhla). Tá gach eolas eile le fághail ó PHÁDRAIG Ó CORCORDHA, Rúnaidhe, Daingean Uí Chúise, i gCiarraidhe. IOLSCOIL NA MUMHAN atá i RINN Ó gCUANACH is na DÉISIBH. Beidh an obair ar siubhal ann mar is gnáth ar feadh mí an Iúil agus Lughnasa i mbliadhna. TOGHA agus ROGHA NA GAEDHILGE LE FÁGHBHÁIL ANN. Atá gach cúntas is tuarascbháil le fághbháil ó'n bhfear le scriobhadh: .i. P. Ó CADHLA, Iolscoil na Mumhan, Rinn ó gCuanach. Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
