Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">Údair éagsúla</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">Lr1916_05</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1916</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>Lr1916_05</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Údair éagsúla</author><title/></analytic><monogr>
					<title level="j">An Lóchrann</title><imprint><publisher>An Lóchrann</publisher><date>1916</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>AN LÓCHRANN</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Uim. 2.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>BEALTAINE, 1916.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Pinginn a Fhiacha.</span></p>
<lb n="10"/>
<lb n="11"/><p><span>NA TRÍ COMHAIRLÍ MAITHE.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Bhí feirmeóir bocht ann agus bhí muirear</span>
<lb n="14"/><span>mór air.  Bhí an saoghal agus an aimsir ag</span>
<lb n="15"/><span>dul n-a choinnibh i slighe agus go mb' éigean</span>
<lb n="16"/><span>dó an tigh d'fhágaint agus dul ag tuilleamh.</span>
<lb n="17"/><span>Chuaidh ag obair d'fhear ar feadh seacht</span>
<lb n="18"/><span>mbliadhan.  Bhí págh maith dho.  Do thaithn sé</span>
<lb n="19"/><span>go maith le n-a mháighistir.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Nuair a bhí an aimsir sin caithte aige thóg</span>
<lb n="22"/><span>sé ar feadh seacht mbliadhan eile é, agus</span>
<lb n="23"/><span>nuair a bhí an méid sin caithte arís do</span>
<lb n="24"/><span>choinnibh sé seacht mbliadhna eile é.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Nuair a bhí an aimsir sin caithte aige cheap</span>
<lb n="27"/><span>sé gur mhithid do bheith ag dul abhaile.</span>
<lb n="28"/><span>D'iarr sé a thuarasdal ar a mháighistir.  Ar</span>
<lb n="29"/><span>seisean leis: "Ciaca b'fhearr leat do</span>
<lb n="30"/><span>thuarasdal d'fhagháil nó trí comhairlí maithe?"</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>"B'fhéidir gurbh' fhearra dhom na trí</span>
<lb n="33"/><span>comhairlí," arsan fear bocht, "ní fada an</span>
<lb n="34"/><span>mhóill an t-airgead a chaitheamh."</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>"Sid iad mo thrí comhairlí dhuit," arsan</span>
<lb n="37"/><span>máighistir: "Lean ar an mbóthar mór i</span>
<lb n="38"/><span>gcómhnaidhe agus ná gaibh aithghiorra.  Ná</span>
<lb n="39"/><span>fan i n-aon tigh go mbeadh cailín óg pósta</span>
<lb n="40"/><span>ag seanduine.  Ná déin aon ní istoidhche</span>
<lb n="41"/><span>go mbeadh a chathú ar maidin ort."</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Nuair a bhí an feirmeóir ag imtheacht thug</span>
<lb n="44"/><span>an máighistir dhá bhulóig do agus dubhairt</span>
<lb n="45"/><span>sé leis gan an ceann beag a bhriseadh go</span>
<lb n="46"/><span>rachadh sé abhaile.  D'fhág sé slán agus</span>
<lb n="47"/><span>beannacht aige n-a mháighistir agus d'imthigh</span>
<lb n="48"/><span>sé air.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Ar an tslíghe dho casadh fear air a bhí ag</span>
<lb n="51"/><span>dul ar aon bhóthar leis féin.  Arsan fear</span>
<lb n="52"/><span>leis: "Gaibhimís an comhgar so agus ní fada</span>
<lb n="53"/><span>a bheimíd ag cur an bhóthair dinn."  Comhgar</span>
<lb n="54"/><span>tré choill dob' eadh é.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Chuaidh an feirmeóir anáirde ar an</span>
<lb n="57"/><span>gclaidhe chun dul leis an bhfear eile nuair a</span>
<lb n="58"/><span>chuimhnigh sé ar a chomhairle.  Léim sé anuas</span>
<lb n="59"/><span>arís agus ghaibh sé an bóthar mór.  Tar éis</span>
<lb n="60"/><span>tamaill do ag siúbhal cia bhuailfeadh amach</span>
<lb n="61"/><span>ar an mbóthar chuige ach an fear eile agus</span>
<lb n="62"/><span>é gabhtha ag beirt pílears.  Is amhlaidh do bhí</span>
<lb n="63"/><span>fear marbh sa choill agus bhí sé ag féachaint</span>
<lb n="64"/><span>air nuair a tháinig lucht na dlighe.  Thóg-</span>
<lb n="65"/><span>adar é mar cheapadar gurbh' é do mhairbh an</span>
<lb n="66"/><span>fear.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>"Is mairg ná déanfadh cómhairle ar</span>
<lb n="69"/><span>mhaithe leis," arsan feirmeóir leis féin</span>
<lb n="70"/><span>agus d'imthig sé leis.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Bhí sé ag siúbhal leis agus bhí an oidhche</span>
<lb n="73"/><span>ag teacht air.  Fuair sé lóistín i dtigh sean-</span>
<lb n="74"/><span>duine.  Bhí bean óg sa tigh.  Cheap an feir-</span>
<lb n="75"/><span>meóir gur inghean leis an seanduine í.</span>
<lb n="76"/><span>Fuair sé fios n-a dhiaidh san gurbh' í a bhean</span>
<lb n="77"/><span>í.  Chuala sé an seanduine ag casachtaigh.</span>
<lb n="78"/><span>D'fhiafruigh sé dhi cia bhí breóite.  Dúbhairt</span>
<lb n="79"/><span>sise gurbh' é a fear é agus go raibh sí</span>
<lb n="80"/><span>cráidhte aige.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Chuimhnigh an feirmeóir ar a chomhairle</span>
<lb n="83"/><span>agus bhuail sé amach nuair a bhí an oidhche ag</span>
<lb n="84"/><span>teacht agus níor bhraith aoinne é.  Chuaidh</span>
<lb n="85"/><span>sé san iothlainn go bhfanadh sé ann go lá.</span>
<lb n="86"/><span>Tháinig mangaire sa tigh tar éis é féin a</span>
<lb n="87"/><span>dhul amach agus fuair sé bheith istigh.  Bhí san</span>
<lb n="88"/><span>go maith is ní raibh go h-olc.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Is gearr de'n oidhche go dtáinig marcach</span>
<lb n="91"/><span>agus capall.  Tháinig an bhean óg agus chuir</span>
<lb n="92"/><span>sí na mílte fáilte roimis.  Bhí an fear san</span>
<lb n="93"/><span>iothlainn ag éisteacht leó agus cheap sé ná</span>
<lb n="94"/><span>raibh aon obair fhoghanta le déanamh aca.</span>
<lb n="95"/><span>Chuaidh fé ag faireadh ortha isteach tré</span>
<lb n="96"/><span>phollín fuinneóige bhí ar aghaidh leabthan an</span>
<lb n="97"/><span>tseanduine agus chonnaic sé gach aon chor</span>
<lb n="98"/><span>a bhí aca á dhéanamh.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Sarar imthigh an marcach isteach do leath</span>
<lb n="101"/><span>sé a chota mór ar an iallait.  Tháinig sé</span>
<lb n="102"/><span>isteach agus ní miste a rádh gur thug an</span>
<lb n="103"/><span>bhéan óg séire maith dho.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Do mharbhuighradar an seanduine annsan</span>
<lb n="106"/><span>agus do smearadar an peidléir leis an</span>
<lb n="107"/><span>bhfuil i treó agus go gceapfadh gach aoinne</span>
<lb n="108"/><span>gurbh' é siúd a mhairbh é.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Chonnaic an feirmeóir an scéal go léir</span>
<lb n="111"/><span>agus thuig sé gur bh' é an mangaire a bheadh</span>
<lb n="112"/><span>á dhaoradh leis.  Chuaidh sé agus ghearr sé</span>
<lb n="113"/><span>ruainne beag ceathair-chúinnach fé chába na</span>
<lb n="114"/><span>casóige móire agus chuir sé n-a phóca é.</span>
<lb n="115"/><span>D'imthigh sé abhaile sara dtáinig an lá agus</span>
<lb n="116"/><span>bhí sé buidheach go maith dá chomhairleór mar</span>
<lb n="117"/><span>dá bhfanadh sé sa tigh an oidhche sin daor-</span>
<lb n="118"/><span>faidhe é chomh maith leis an mangaire.</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Nuair a tháinig an feirmeóir abhaile ní</span>
<lb n="121"/><span>raibh aoinne de mhuinntir a thighe na suidhe</span>
<lb n="122"/><span>roimis agus do chuir sé isteach an doras</span>
<lb n="123"/><span>agus do dhein sé solas.  Nuair a bhí sé ag</span>
<lb n="124"/><span>déanamh an tsoluis do phreab chuige cleithire</span>
<lb n="125"/><span>d'fhear óg 'n-a bhríste.  "Cia h-é tusa?"</span>
<lb n="126"/><span>arsan fear óg.  "Mise fear an tighe seo,"</span>
<lb n="127"/><span>arsan feirmeóir.  "Thugais do mhíle éitheach,"</span>
<lb n="128"/><span>arsan fear óg, "is mise fear an tighe seo."</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>Cheap an feirmeóir láithreach gurab amh-</span>
<lb n="131"/><span>laidh a bhí a bhean tar éis phósta arís agus</span>
<lb n="132"/><span>rug sé ar an bpíce agus do chuaidh 'n</span>
<lb n="133"/><span>tseomra chun í mharbhú.  Ach do chuimhnigh sé</span>
<lb n="134"/><span>ar an dtríomhadh comhairle fuair sé agus</span>
<lb n="135"/><span>dúbhairt sé go leigfeadh sé dhí go dtiocfadh</span>
<lb n="136"/><span>an lá.  Nuair tháinig an lá d'fháiltigheadar</span>
<lb n="137"/><span>go léir roimis.  B'é an fear óg a bhí ann ná</span>
<lb n="138"/><span>a mhac féin a bhí n-a gharsún bheag bliadhain</span>
<lb n="139"/><span>is fiche roime sin.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Thug sé dhóibh an bhulóg bheag agus nuair</span>
<lb n="142"/><span>a bhítheas 'á ghearradh cad a léimfeadh amach</span>
<lb n="143"/><span>ach an tuarasdal a bhí dho ar feadh na h-aim-</span>
<lb n="144"/><span>sire go léir.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Is gearr 'n-a dhiaidh san go gcuala sé go</span>
<lb n="147"/><span>raibh an mangaire á dhaoradh leis an sean-</span>
<lb n="148"/><span>duine a marbhuigheadh.  Chuaidh sé go dtí an</span>
<lb n="149"/><span>chúirt agus d'innis sé dhóibh gach aon fhocal</span>
<lb n="150"/><span>mar atáim-se 'á innsint díbh-se.  Theasbáin</span>
<lb n="151"/><span>sé an ruainne éadaigh do ghearr sé fé'n</span>
<lb n="152"/><span>gcába.  D'fhéachadar ar an gcába agus</span>
<lb n="153"/><span>bhí an ruainne céadna bainte dhe.  Do</span>
<lb n="154"/><span>saoradh an mangaire agus do crochadh an</span>
<lb n="155"/><span>bhean óg agus an fear a mhairbh an sean-</span>
<lb n="156"/><span>duine.</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Sin é mo scéalsa agus má tá bréag ann</span>
<lb n="159"/><span>bíodh.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Síle Ní Bhraonáin, Scoil Baile na Cille,</span>
<lb n="162"/><span>i n-Uibh Ráthach.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>"AN LÓCHRANN."</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>(Fonn: "Táim-se im' Chodladh").</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Céad fáilte romhat, a Lóchrainn, fearaim-</span>
<lb n="169"/><span>se,</span>
<lb n="170"/><span>Bínn liom ar lasadh nár measc thú 'rís,</span>
<lb n="171"/><span>Mar fágadh fé bhrón 's fé cheó le sealad</span>
<lb n="172"/><span>sinn</span>
<lb n="173"/><span>Faid bhís-se marbh fé chlúid dar linn.</span>
<lb n="174"/><span>D'imthig dár bhfaobhar is maoluigheadh ar</span>
<lb n="175"/><span>meanmna,</span>
<lb n="176"/><span>Ní raibh againn le léigheadh ach Béarla an</span>
<lb n="177"/><span>tSasanaigh,</span>
<lb n="178"/><span>Is na céadtha deagh-Ghaedheal sa Ghaedheal-</span>
<lb n="179"/><span>tacht meathluigh uainn,</span>
<lb n="180"/><span>Tráth nár ghealais-se dhóibh an tslígh.</span></p>
<lb n="181"/>
<lb n="182"/><p><span>Beidh fáiltí móra rómhat mar bhraithim-se</span>
<lb n="183"/><span>Nuair ghluaiseóchair farainn ó bhruach na</span>
<lb n="184"/><span>Laoi,</span>
<lb n="185"/><span>Beidh páistí óga ag deól do theagasca,</span>
<lb n="186"/><span>Is seandaoine 'preabadh le h-áthas croidhe.</span>
<lb n="187"/><span>I gCorca Dhuibhne arís gheobhair seana-chion,</span>
<lb n="188"/><span>Is ar bhruacha Aoidhne is síos cois Dairbhre,</span>
<lb n="189"/><span>I gConndae Chorcaighe beidh mílte ag tag-</span>
<lb n="190"/><span>airt duit,</span>
<lb n="191"/><span>Is 'á rádh gur beatha dhóibh tú fé chrích.</span></p>
<lb n="192"/>
<lb n="193"/><p><span>Mór an feabhas an greann 's an magadh</span>
<lb n="194"/><span>dhúinn,</span>
<lb n="195"/><span>An sórd do scaipeadh an ceó dár</span>
<lb n="196"/><span>gcroidhe,</span>
<lb n="197"/><span>Gaedhluinn gan cham a labharfadh sean-</span>
<lb n="198"/><span>duine</span>
<lb n="199"/><span>An Béarla nár thaithigh, linn féin ba bhinn.</span>
<lb n="200"/><span>Is scaoil-se chúghainn go flúirseach, feasta</span>
<lb n="201"/><span>sin,</span>
<lb n="202"/><span>Is tuille a chúmfaidh úghdair bhlasta dhuit</span>
<lb n="203"/><span>Go mholaidh an cúige clú do bhearta-sa,</span>
<lb n="204"/><span>Is ár ród go ngealair thar barr arís.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Lorga Liathbhán.</span>
<lb n="207"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="208"/><p><span>SEAN-FHOCAIL NA</span>
<lb n="209"/><span>MUIMHNEACH.</span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>"An Seabhac" do bhailigh.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>27 — Trí breaghtha bréagacha: Bean Domh-</span>
<lb n="214"/><span>naigh, capall samhraidh, bó aonaigh.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Bíonn breághthacht ionnta nach gnáthach leó ar</span>
<lb n="217"/><span>uairibh eile.</span></p>
<lb n="218"/>
<lb n="219"/><p><span>28 — An té ná bíonn bólacht ar chnoc aige</span>
<lb n="220"/><span>bíonn suaimhneas ar shop aige.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Ní gádh éirighe go moch chun freasdal ortha.</span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>29 — Géim bhó i dtír namhad.</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Bíonn géim árd bhuaidheartha ag boin i macha eile</span>
<lb n="227"/><span>ameasg bó iasachta.</span></p>
<lb n="228"/>
<lb n="229"/><p><span>30 — Is beag an mhaith an bhó a doirteann</span>
<lb n="230"/><span>a cuid bainne.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>31 — Adharc bhó, crúb capaill, drannadh</span>
<lb n="233"/><span>madra nó gáire Sasanaigh.</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Ceithre ruda nách féidir le h-Éireannach ionn-</span>
<lb n="236"/><span>taoibh leó.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>32 — Is taidhbhseach iad adharca na mbó</span>
<lb n="239"/><span>thar lear.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>33 — An áit i mbíonn bó bíonn bean,</span>
<lb n="242"/><span>agus an áit i mbíonn bean bíonn</span>
<lb n="243"/><span>bodhaire (nó buaidhreamh).</span></p>
<lb n="244"/>
<lb n="245"/><p><span>Is dócha gur fear mío-shásta éigin a chuir an</span>
<lb n="246"/><span>t-aguisín sin leis.</span></p>
<lb n="247"/>
<lb n="248"/><p><span>34 — Dá mbeadh ba ag an gcat do pós-</span>
<lb n="249"/><span>faí é.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>.i., Ba chuma cad é an saghas duine bheadh ann</span>
<lb n="252"/><span>gheobhadh sé bean dá mbeadh maoin agus saidhbhreas</span>
<lb n="253"/><span>aige.</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>35 — Is mairg a phósann bean i ngioll</span>
<lb n="256"/><span>ar chúig bhó:</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Téigheann bó aca leis an muir agus</span>
<lb n="259"/><span>bádhann an poll bó,</span>
<lb n="260"/><span>Tagann machtíre ó'n gcnoc agus</span>
<lb n="261"/><span>itheann sé bó nó dhó,</span>
<lb n="262"/><span>Is dar ndóigh cia mór do'n donas</span>
<lb n="263"/><span>an cúigmhadh bó.</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>36 — Imthigheann an bhó leis an bhfaill</span>
<lb n="266"/><span>ach fanann an bhreill ar an mnaoi.</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>.i. D'imtheochadh na ba agus na beithidhigh agus ní</span>
<lb n="269"/><span>bheadh annsan agat ach an bhean mhío-thaithneamhach.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>37 — D'ólfadh sé an bhólacht is an</span>
<lb n="272"/><span>capaillín glas.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>Le lucht meisce adeirtear é sin.</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>38 — Bog, cruaidh ar nós earball na bó.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Bíonn daoine mar sin — daoine a lúbfadh leat</span>
<lb n="279"/><span>ach ná géillfeadh.</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>39 — Ná díol bó mhaol, ná ceannaigh bó</span>
<lb n="282"/><span>mhaol, is ná bí gan bó mhaol.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>Ná díol bó mhaol — mar is fearr í ná aon tsaghas</span>
<lb n="285"/><span>eile.  Ná ceannuigh bó mhaol — mar ní dhíolfadh aoinne</span>
<lb n="286"/><span>leat í mara mbeadh go raibh locht éigin uirthi.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>40 — Chómh géar le bó mhaol.</span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>Ní bhíonn sí géar ar aon chor.</span></p>
<lb n="291"/>
<lb n="292"/><p><span>41 — Troid na mbó maol.</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>Ní ghortuighid a chéile go ró mhór.</span></p>
<lb n="295"/>
<lb n="296"/><p><span>42 — Siad na ba siar iad, a Mhathghamhain,</span>
<lb n="297"/><span>agus na ba aniar iad, a Mhathghamhain!</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Deirtear é sin nuair a gheibhtear órdú' rud a</span>
<lb n="300"/><span>dhéanamh a bheadh bun os cionn leis an ordú' a fuar-</span>
<lb n="301"/><span>thas ó ciainibh.  Ciarbh' é Mathghamhain?</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>43 — Bíonn gach duine go lághach go</span>
<lb n="304"/><span>dtéigheann bó 'n-a gharrdha.</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>Tá géarchúis agus greann sa tsean-chainnt sin.</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>44 — Laetheannta na Riabhaiche.</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Bó dob' eadh an Riabhach.  Trí laetheannta Ear-</span>
<lb n="311"/><span>raigh iseadh na laetheannta, an dá lá deiridh de'n</span>
<lb n="312"/><span>Mhárta agus lá d'Abrán, nó do réir áirimh eile:</span>
<lb n="313"/><span>an lá deiridh de'n Mhárta agus dá lá de'n Abrán.</span>
<lb n="314"/><span>Is amhlaidh a thug an Riabhach a dubhshlán fé'n Márta</span>
<lb n="315"/><span>nuair a bhraith sí deire na míosa chúichi, ach fuair an</span>
<lb n="316"/><span>Márta lá nó dhó ar iasacht ó'n Abrán agus do</span>
<lb n="317"/><span>marbhuigheadh an Riabhach bhocht.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>45 — Trí comharthaí tairbh: Súil teann,</span>
<lb n="320"/><span>muineál reamhar agus éadan dána.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>46 — Ná tabhair ionntaoibh le mac na bó.</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>.i. Le tarbh.  Ní h-amhlaidh gur dual do ó n-a</span>
<lb n="325"/><span>mháthair gan a bheith go cneasda.  Bíonn an t-olc</span>
<lb n="326"/><span>ann féin.</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>47 — Búirt thairbh sa dubhluachair.</span></p>
<lb n="329"/>
<lb n="330"/><p><span>.i. San Earrach, nuair a bhíonn ganntan an bhídh ag</span>
<lb n="331"/><span>baint an teasbaigh d'ainmhidhthibh eile.  Idir Nodlaig</span>
<lb n="332"/><span>agus Lá 'le Brighde.</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>48 — Teasbáin an laogh ceannfhionn buidhe</span>
<lb n="335"/><span>ach ná teasbáin a shiní ná a shreabh.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>Deirtear san le daoinibh innseann an taobh de</span>
<lb n="338"/><span>scéal a thaithnigheann leó féin ach a cheileann an taobh</span>
<lb n="339"/><span>a tharraingeochadh mileán ortha.  Bíonn cuma breágh</span>
<lb n="340"/><span>ar laogh cheannfhionn bhuidhe ach ní bheadh 'n-a bó mhaith</span>
<lb n="341"/><span>bhainne.  Sreabh, .i., sruthán bainne.</span></p>
<lb n="342"/>
<lb n="343"/><p><span>49 — Ní sleamhain laogh ná lígheann a</span>
<lb n="344"/><span>mháthair (é),</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>Nó:</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>Is ocrach laogh ná lígheann a mháthair.</span></p>
<lb n="349"/>
<lb n="350"/><p><span>.i. Laogh ná bíonn i n-aice a mháthar agus bainne</span>
<lb n="351"/><span>na máthar aige.</span></p>
<lb n="352"/>
<lb n="353"/><p><span>50 — Is sásta bhíonn an bhó nuair a bhíonn</span>
<lb n="354"/><span>a laogh fé n-a brághaid.</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Deirtear é sin le h-aon tsaghas máthar.</span></p>
<lb n="357"/>
<lb n="358"/><p><span>51 — Bhéarfaidh bó éigin gamhain éigin lá</span>
<lb n="359"/><span>éigin.</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>Sin é dóchas duine go mb' fhearr leis feitheamh le</span>
<lb n="362"/><span>rath ná dul dá chuardach, ar nós MacÁbair i leabhar</span>
<lb n="363"/><span>Dhicinis.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>52 — Cailín Domhnaigh nó gamhain Samh-</span>
<lb n="366"/><span>raidh.</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>Bíonn bláth bréige ortha.</span></p>
<lb n="369"/>
<lb n="370"/><p><span>53 — Tórmach mór 'sé teacht na marbh-</span>
<lb n="371"/><span>laogh.</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p><span>A fhios ag liaghaibh beithidheach an fíor san.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>54 — Fearthainn do laogh,</span>
<lb n="376"/><span>Nó gaoth do shearrach;</span>
<lb n="377"/><span>Uisce do ghé,</span>
<lb n="378"/><span>Nó déirc do bhacach.</span></p>
<lb n="379"/>
<lb n="380"/><p><span>Sin iad is fearr leó.</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>55 — Le fear na bó a laogh.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>Is cosamail é sin le: "Is le gach boin a boinín,"</span>
<lb n="385"/><span>an bhreith a tugadh i n-aghaidh Choluim Cille fad ó.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>56 — Ól a bhfeicfidh do shúil d'anbhruithe</span>
<lb n="388"/><span>úr mhairt.</span></p>
<lb n="389"/>
<lb n="390"/><p><span>Is d'á mholadh adeirtear san.</span></p>
<lb n="391"/>
<lb n="392"/><p><span>57 — Ith feóil mhairt is bí cruaidh, tapaidh,</span>
<lb n="393"/><span>Ith feóil mhuice is bí mór, meathta.</span></p>
<lb n="394"/>
<lb n="395"/><p><span>Cruinn go leór, má's fíor.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>58 — Is minic ná deaghaidh bó le bólacht.</span>
<lb n="398"/><span>(Féach leat Uimh. 25).</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>59 — An laogh ithte i mbolg na bó.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Deirtear é sin le daoinibh a théigheann i bhfiachaibh</span>
<lb n="403"/><span>agus a bhíonn ag brath ar an mhaith a bhíonn ag teacht</span>
<lb n="404"/><span>chun na fiacha san a dhíol.</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>60 — Ní bheireann an gruch ar an meidhg</span>
<lb n="407"/><span>aige.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>Bíonn lón caithte sara dtagann an dara lón ag</span>
<lb n="410"/><span>duine gur beag do a mbíonn aige.</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>61 — Minic a thuit fear maith i mbualtaigh.</span></p>
<lb n="413"/>
<lb n="414"/><p><span>.i. Is minic do bhain botún beag suarach an</span>
<lb n="415"/><span>fuadar chun maitheasa de dhuine fhóganta, agus gan</span>
<lb n="416"/><span>leigheas aige air.</span></p>
<lb n="417"/>
<lb n="418"/><p><span>CAIT:</span></p>
<lb n="419"/>
<lb n="420"/><p><span>Tá mórán sean-fhocal ar chataibh sa</span>
<lb n="421"/><span>Ghaedhilg, ach is beag ceann go bhfuil aon</span>
<lb n="422"/><span>mholadh ar an gcat ann.  Do bhí dhrochcháil</span>
<lb n="423"/><span>ar chataibh riamh agus níor samhluigheadh</span>
<lb n="424"/><span>feabhas ná tairbhe ná maitheas leó ó thosach,</span>
<lb n="425"/><span>ach tréithe doichill agus gliocais agus</span>
<lb n="426"/><span>gada.</span></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>1 — Briseann an dúthchas tré shúilibh an</span>
<lb n="429"/><span>chait.</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>Tar éis gach díchill d'iarraidh rudaí eile a</span>
<lb n="432"/><span>mhúineadh dho.</span>
<lb n="433"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="434"/><p><span>2 — Cad a dhéanfadh mac an chait ach luch</span>
<lb n="435"/><span>do mharbhú'.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Is minic adeirtear é sin le mac go mbeadh droch-</span>
<lb n="438"/><span>dhúthchas a athar ann.</span></p>
<lb n="439"/>
<lb n="440"/><p><span>3 — An rud a choigleas na mná itheann</span>
<lb n="441"/><span>an cat é.</span></p>
<lb n="442"/>
<lb n="443"/><p><span>4 — Dearmhad bean a' tighe ag an gcat.</span></p>
<lb n="444"/>
<lb n="445"/><p><span>.i. An t-am nó an bainne ná cuireann sí fé ghlas.</span>
<lb n="446"/><span>Adeirtear go raibh trí pingne ag an gcat agus gur</span>
<lb n="447"/><span>cheannuigh sé ortha "radharc san oidhche," "siúbhal</span>
<lb n="448"/><span>ciúin," agus "dearmhad bean a' tighe."  Táid aige</span>
<lb n="449"/><span>ó shin.</span></p>
<lb n="450"/>
<lb n="451"/><p><span>5 — Dúil an chait sa phraisigh.</span></p>
<lb n="452"/>
<lb n="453"/><p><span>.i. Dúil mhór.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>6 — Is minic a raghadh an cat 'on tráigh</span>
<lb n="456"/><span>ach nár mhaith leis a lapa 'fhliuchadh,</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>Nó:</span></p>
<lb n="459"/>
<lb n="460"/><p><span>8 — Is ait leis an gcat an t-iasg ach ní</span>
<lb n="461"/><span>h-áil leis a chosa 'fhliuchadh.</span></p>
<lb n="462"/>
<lb n="463"/><p><span>Dúil an chait san iasc agus fuath an chait do'n</span>
<lb n="464"/><span>uisce.</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>8 — Dá mbeadh cuigeann ag an gcat ba</span>
<lb n="467"/><span>mhinic a lapa féin ann.</span></p>
<lb n="468"/>
<lb n="469"/><p><span>Le dúil san uachtar.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>9 — D'íosfadh cat ciúin coinneall (nó</span>
<lb n="472"/><span>páideog.)</span></p>
<lb n="473"/>
<lb n="474"/><p><span>.i. Is minic a bheadh ciúin cionntach.</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>10 — Troscadh an chait cheannfhinn: ithim</span>
<lb n="477"/><span>feóil, ach ní ólaim bainne.</span></p>
<lb n="478"/>
<lb n="479"/><p><span>Nuair a bheadh a dhóthain feóla aige ní bheadh aon</span>
<lb n="480"/><span>ghádh le bainne.  Gníomh an té thógfadh do phúnt ach</span>
<lb n="481"/><span>d'fhágfadh agat do phinginn.</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>11 — "Chonnac cheana tú," mar adubhairt</span>
<lb n="484"/><span>an cat leis an mbainne beirbhighthe.</span></p>
<lb n="485"/>
<lb n="486"/><p><span>.i. Ciall cheannuigh.</span></p>
<lb n="487"/>
<lb n="488"/><p><span>12 — Níor dhóigh sean-chat riamh é féin.</span></p>
<lb n="489"/>
<lb n="490"/><p><span>13 — Creach an chait a puisín (nó a</span>
<lb n="491"/><span>piscín.</span></p>
<lb n="492"/>
<lb n="493"/><p><span>Do bheadh an biadh go léir aici féin mara mbeadh</span>
<lb n="494"/><span>an puisín.</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>14 — Fuadach an chait ar an ndomblas.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>Is gnáth san do rádh le duine théigheann i gconn-</span>
<lb n="499"/><span>tabhairt chun rud d'fhagháil agus ná bíonn aon mhaith</span>
<lb n="500"/><span>sa rud.</span></p>
<lb n="501"/>
<lb n="502"/><p><span>15 — Is fearr greim de choinín ná dhá</span>
<lb n="503"/><span>ghreim de chat.</span></p>
<lb n="504"/>
<lb n="505"/><p><span>Is fearr beagán de dheagh-rud ná mórán de</span>
<lb n="506"/><span>dhroch-rud.</span></p>
<lb n="507"/>
<lb n="508"/><p><span>16 — Ó b'annamh leis an gcat srathar a</span>
<lb n="509"/><span>bheith air.</span></p>
<lb n="510"/>
<lb n="511"/><p><span>.i. "Bainimís an méid is féidir linn as ó's</span>
<lb n="512"/><span>annamh an chaoi againn."</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>17 — Ar mhaithe leis féin 'seadh a dheinean</span>
<lb n="515"/><span>an cat crónán.</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>Bheadh rud ar siúbhal ag duine agus ní tuigfí</span>
<lb n="518"/><span>cad é an fáth; ach ar ball, do gheobhthaí a fhios gur ar</span>
<lb n="519"/><span>mhaithe leis féin a bhí an "crónán" ar siúbhal aige.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>18 — Cat i mbunach.</span></p>
<lb n="522"/>
<lb n="523"/><p><span>Fillte cast istigh ann mar a bhíonn daoine</span>
<lb n="524"/><span>casta clúduighthe i mórán éadaigh.  Bunach, .i. líon</span>
<lb n="525"/><span>sara sníomhtar é.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>19 — Slígh d'á chait chun rinnce.</span></p>
<lb n="528"/>
<lb n="529"/><p><span>Sin é adeirtear a bhíonn ó dhuine a thagann go</span>
<lb n="530"/><span>droch-mhúinte thar teorainn ag déanamh cumhangrais</span>
<lb n="531"/><span>ar a chomharsain.</span></p>
<lb n="532"/>
<lb n="533"/><p><span>20 — Ní féidir le mála folamh seasamh</span>
<lb n="534"/><span>ná le cat marbh siubhal.</span></p>
<lb n="535"/>
<lb n="536"/><p><span>21 — Féadann cat a leaca 'lighe is tá</span>
<lb n="537"/><span>céad aige féachaint ar an rí.</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>Níl cead ag aoinne, dá chomhachtaighe é, cead a</span>
<lb n="540"/><span>thola a bhaint de'n té is suaraighe.</span></p>
<lb n="541"/>
<lb n="542"/><p><span>22 — Nuair a bhíonn an cat amuich bíonn</span>
<lb n="543"/><span>an luch ag rinnce.</span></p>
<lb n="544"/>
<lb n="545"/><p><span>23 — Is geall ar an gcat a chroiceann.</span></p>
<lb n="546"/>
<lb n="547"/><p><span>Má bhíonn a chroiceann agat is maith an dóigh go</span>
<lb n="548"/><span>mbeidh sé féin istigh ann.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>(Tuille le Teacht.)</span>
<lb n="551"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="552"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="553"/>
<lb n="554"/><p><span>Tá Éadach ón mbothán agus Éadach Gaedhealach</span>
<lb n="555"/><span>eile igcóir culaithe:</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>SÚSAÍ, CAIPÍNÍ agus HATAÍ</span>
<lb n="558"/><span>ag</span>
<lb n="559"/><span>MICHEÁL Ó MUIRCHEARTAIGH,</span>
<lb n="560"/><span>An Cheárnóg, CÍLL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>TIGH ÓSTA UÍ GHLASÁIN,</span>
<lb n="563"/><span>Sráid na nÁirne, CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>Daoine gur mian leo Aoibhneas Locha Léin d'feisint</span>
<lb n="566"/><span>gan ró-chostas, gheobhaidh siad gach ní ar a dtoil sa</span>
<lb n="567"/><span>Tigh Ósta so.  Leabaidh, Bricfeast, Dinnéar, Té</span>
<lb n="568"/><span>agus Freastal ar 5/- sa ló.</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>BRÍD NÍ GHLASÁIN, Bean an Tighe.</span></p>
<lb n="571"/>
<lb n="572"/><p><span>I gceartlár na Gaedhealtachta, i gCiarraighe,</span>
<lb n="573"/><span>is eadh tá AN TIG DEAS SAN, agus gach cóir</span>
<lb n="574"/><span>ann — troscán, leabthacha, agusc.  Tá le cur i gcóir</span>
<lb n="575"/><span>an tsamhraidh.  Scriobh chun</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>40 Páirc Herbert, in Áth Cliath.</span></p>
<lb n="578"/>
<lb n="579"/><p><span>Má théighir go CILL ÁIRNE, cuir fút i</span></p>
<lb n="580"/>
<lb n="581"/><p><span>dTIG ÓSTA UÍ IFEARNÁIN,</span>
<lb n="582"/><span>KENMARE PLACE.</span></p>
<lb n="583"/>
<lb n="584"/><p><span>An tig is fearr le Gaedhealaibh.</span>
<lb n="585"/><span>Ní bítear dian san éileamh ann.</span>
<lb n="586"/><span>Tá sé igcómhgar an stásiúin ach leanamhaint</span>
<lb n="587"/><span>ort i leith na láimhe clé.</span></p>
<lb n="588"/>
<lb n="589"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="590"/><span>le</span>
<lb n="591"/><span>M. Ó SÚILEABHÁIN AGUS A MHAC,</span>
<lb n="592"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="593"/>
<lb n="594"/><p><span>ÉADATHÓIRÍ MAITHE</span></p>
<lb n="595"/>
<lb n="596"/><p><span>Tá le fághail uatha:</span></p>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p><span>Lása Gaedhealach de'n déanamh agus de'n phatrún</span>
<lb n="599"/><span>is órnáidighe amuich agus saothar lámh is</span>
<lb n="600"/><span>eadh gach órlach de.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Éadach ó Bhothánaibh Chiarraidhe ar a lán sórt</span>
<lb n="603"/><span>datha.</span></p>
<lb n="604"/>
<lb n="605"/><p><span>Ciarsúirí de'n línéadach Cheart Ghaedhealach is</span>
<lb n="606"/><span>a lán saghas eile línéadaigh atá oireamhnach</span>
<lb n="607"/><span>do ghnóthaí tighe agus i nÉirinn do deineadh.</span></p>
<lb n="608"/>
<lb n="609"/><p><span>Carabhataí de'n Phoiplín Ghaedhealach ar gach dath</span>
<lb n="610"/><span>is ar gach gné datha.</span></p>
<lb n="611"/>
<lb n="612"/><p><span>Bróga is Buataisí ó Áth Cliath is ó Cheatharlach</span>
<lb n="613"/><span>(Muintir Winstanlí agus Mac Gabharnaigh a</span>
<lb n="614"/><span>dheinean.)</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>Brait Chlúdaig (Rugana) de'n olainn is fearr</span>
<lb n="617"/><span>agus flúirse dhíobh ann.  I n-Éirinn do</span>
<lb n="618"/><span>deineadh.</span></p>
<lb n="619"/>
<lb n="620"/><p><span>AN T-EMPÓRIUM,</span>
<lb n="621"/><span>TIGH NA CÚINNE,</span>
<lb n="622"/><span>Sráid Mhór a 10, 11, 12 agus Sráid na nÁirne,</span>
<lb n="623"/><span>CILL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="624"/>
<lb n="625"/><p><span>An Mhin Choirce is fearr blas agus is</span>
<lb n="626"/><span>mó substaint — MIN MHAGHCHROMTHA</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>MÍCHEÁL Ó CAOIMH, a dheinean,</span>
<lb n="629"/><span>I MAGHCHROMTHA.</span></p>
<lb n="630"/>
<lb n="631"/><p><span>Scríobh chuige.</span>
<lb n="632"/></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="633"/><p><span>CÉ CHUIRFIDH TÚ LIOM?</span>
<lb n="634"/><span>(Luinneóg Oibre.)</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>I.</span></p>
<lb n="637"/>
<lb n="638"/><p><span>Cé chuirfidh tú liom ag tarrach na brón,</span>
<lb n="639"/><span>Ag tarrac na brón</span>
<lb n="640"/><span>Ag tarrac na brón?</span>
<lb n="641"/><span>Cé chuirfidh tú liom ag tarrac na brón?</span>
<lb n="642"/><span>Arsa Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="643"/>
<lb n="644"/><p><span>II.</span></p>
<lb n="645"/>
<lb n="646"/><p><span>Cuirfidh mé leat Mícheál Ó Séaghdha,</span>
<lb n="647"/><span>Mícheál Ó Séaghdha,</span>
<lb n="648"/><span>Mícheál Ó Séaghdha,</span>
<lb n="649"/><span>Cuirfidh mé leat Mícheál Ó Séaghdha,</span>
<lb n="650"/><span>Le Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="651"/>
<lb n="652"/><p><span>III.</span></p>
<lb n="653"/>
<lb n="654"/><p><span>Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar</span>
<lb n="655"/><span>abhainn,</span>
<lb n="656"/><span>N-a choinnibh thar abhainn,</span>
<lb n="657"/><span>N-a choinnibh thar abhainn,</span>
<lb n="658"/><span>Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar</span>
<lb n="659"/><span>abhainn,</span>
<lb n="660"/><span>Is d'fhágfainn-se thall go bráth é.</span></p>
<lb n="661"/>
<lb n="662"/><p><span>IV.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>Cé cuirfidh tú liom ag tarrac na brón,</span>
<lb n="665"/><span>Ag tarrac na brón,</span>
<lb n="666"/><span>Ag tarrac na brón?</span>
<lb n="667"/><span>Cé chuirfidh tú liom ag casadh na brón,</span>
<lb n="668"/><span>Is ag tabhairt an tsail mhór</span>
<lb n="669"/><span>ó'n gcoill chughat?</span></p>
<lb n="670"/>
<lb n="671"/><p><span>V.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Cuirfidh mé leat an píobairín cam,</span>
<lb n="674"/><span>An píobairín cam,</span>
<lb n="675"/><span>An píobairín cam.</span>
<lb n="676"/><span>Cuirfidh mé leat an píobairín cam,</span>
<lb n="677"/><span>Le Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="678"/>
<lb n="679"/><p><span>VI.</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>Air sin do chuirfinn an tsail is mó gheóbhainn,</span>
<lb n="682"/><span>An tsail is mó gheóbhainn,</span>
<lb n="683"/><span>An tsail is mó gheóbhainn.</span>
<lb n="684"/><span>Air sin do chuirfinn an tsail is mó gheóbhainn,</span>
<lb n="685"/><span>Arsa Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>VII.</span></p>
<lb n="688"/>
<lb n="689"/><p><span>Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar</span>
<lb n="690"/><span>abhainn,</span>
<lb n="691"/><span>N-a choinnibh thar abhainn,</span>
<lb n="692"/><span>N-a choinnibh thar abhainn.</span>
<lb n="693"/><span>Ní chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar</span>
<lb n="694"/><span>abhainn,</span>
<lb n="695"/><span>Is d'fhágfainn-se thall go bráth é.</span></p>
<lb n="696"/>
<lb n="697"/><p><span>VIII.</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>Cuirfidh mé leat an buachaillín donn,</span>
<lb n="700"/><span>An buachaillin donn,</span>
<lb n="701"/><span>An buachaillín donn.</span>
<lb n="702"/><span>Cuirfidh mé leat an buachaillín donn,</span>
<lb n="703"/><span>Le Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="704"/>
<lb n="705"/><p><span>IX.</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>Air sin do chuirfinn an tsail is lugha</span>
<lb n="708"/><span>gheóbhainn,</span>
<lb n="709"/><span>An tsail is lugha gheóbhainn,</span>
<lb n="710"/><span>An tsail is lugha gheóbhainn.</span>
<lb n="711"/><span>Air sin do chuirfinn an tsail is lugha</span>
<lb n="712"/><span>gheóbhainn,</span>
<lb n="713"/><span>Arsa Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="714"/>
<lb n="715"/><p><span>X.</span></p>
<lb n="716"/>
<lb n="717"/><p><span>Do chuirfinn mo chapall n-a choinnibh thar</span>
<lb n="718"/><span>abhainn,</span>
<lb n="719"/><span>Do chóireóghainn a leabaidh i mbarrraibh na</span>
<lb n="720"/><span>gcrann,</span>
<lb n="721"/><span>Do shuidhfinn 'n-a aice, agus d'fháisgfinn</span>
<lb n="722"/><span>a cheann,</span>
<lb n="723"/><span>Arsa Dilsaí Dolsaí Déró.</span></p>
<lb n="724"/>
<lb n="725"/><p><span>Finghin na leamhna do sholáthruigh in Uibhráthach.</span></p>
<lb n="726"/>
<lb n="727"/><p><span>(Tá fonn an abhráin thuas i "Hoffman's Ancient</span>
<lb n="728"/><span>Music of Ireland" (Pigott & Co.) fé'n teideal</span>
<lb n="729"/><span>"Spinning Tune," No. 178. Tá sé san "Complete</span>
<lb n="730"/><span>Petrie Collection," No. 1473 (Boosey & Co.) leis.</span>
<lb n="731"/><span>An fonn céadna tá ar "Merry Go Round The</span>
<lb n="732"/><span>Flowers of May.")</span></p>
<lb n="733"/>
<lb n="734"/><p><span>FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CLIATH.</span>
<lb n="735"/><span>agus ó ÁITEANNAIBH SÍOS AMACH anso.</span></p>
<lb n="736"/>
<lb n="737"/><p><span>GNÓTHA TUAITHE AN</span>
<lb n="738"/><span>RÁITHÍN.</span></p>
<lb n="739"/>
<lb n="740"/><p><span>Níl san oifig seo againn-ne ach</span>
<lb n="741"/><span>Gaedhilgeóirí amháin, agusíní bheidh.</span></p>
<lb n="742"/>
<lb n="743"/><p><span>BIADH, OBAIR ADHMAID,</span>
<lb n="744"/><span>LEABHARTHA,</span>
<lb n="745"/><span>BRAIT ÚRLÁIR (Cairpéidí)</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>agus gach aon chóir feirmeorachta</span>
<lb n="748"/><span>le fághail uainn.</span></p>
<lb n="749"/>
<lb n="750"/><p><span>TUAIM GRÉINE, CONDAE AN CHLÁIR</span>
<lb n="751"/><span>agus</span>
<lb n="752"/><span>SRÁID ÍOC.  BHAGÓID, a 50.,</span>
<lb n="753"/><span>BAILE-ÁTHA-CLIATH.</span></p>
<lb n="754"/>
<lb n="755"/><p><span>COLÁISDE EOGHAIN UÍ CHOMHRAIDHE,</span>
<lb n="756"/><span>Atá i gCorca Baiscin in Iarthar Chláir.</span></p>
<lb n="757"/>
<lb n="758"/><p><span>Seisiún mí an Lughnasa, 1916.  Cúrsaí speisialta</span>
<lb n="759"/><span>le h-aghaidh Sagart agus Múinteoiri.</span></p>
<lb n="760"/>
<lb n="761"/><p><span>Gheobhfar gach eolas ó Rúnaire an Choláisde,</span>
<lb n="762"/><span>2 Querin Villas, Baile na Coradh, Luimneach.</span></p>
<lb n="763"/>
<lb n="764"/><p><span>CILL CHAOI, Condae an Chláir.</span>
<lb n="765"/><span>DEAGHBHIADH agus SEOMRAÍ DEASA.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Cuir leitir nó sranngscéala chun</span>
<lb n="768"/><span>INGHEAN UÍ GHRÍOBHTHA,</span>
<lb n="769"/><span>23 Bóthar na Trágha, Cill Chaoí.</span></p>
<lb n="770"/>
<lb n="771"/><p><span>IS MAITH AN PÁIPÉAR</span>
<lb n="772"/><span>do'n duine óg nó do'n duine fásta:</span></p>
<lb n="773"/>
<lb n="774"/><p><span>"OUR BOYS"</span>
<lb n="775"/><span>Páipéar ar 1d. in aghaidh gacha mí.</span></p>
<lb n="776"/>
<lb n="777"/><p><span>Bíon scéal Gaedhilge ann ó scéalaidhe maith,</span>
<lb n="778"/><span>agus scéilíní deasa a bhaineann le stair-</span>
<lb n="779"/><span>sheanchus na hÉireann.</span></p>
<lb n="780"/>
<lb n="781"/><p><span>NA BRÁITHRE CRÍOSTAMHLA</span>
<lb n="782"/><span>ATÁ IN A BHUN.</span></p>
<lb n="783"/>
<lb n="784"/><p><span>A GHAEDHILGEÓIRÍ!</span></p>
<lb n="785"/>
<lb n="786"/><p><span>Abraidh le nbúr gcáirdibh i MEIRIOCA</span>
<lb n="787"/><span>go bhfuil "AN LÓCHRANN"</span></p>
<lb n="788"/>
<lb n="789"/><p><span>le fághail ag an</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>IRISH INDUSTRIES DEPOT.</span>
<lb n="792"/><span>624 Madison Avenue, NEW YORK.</span></p>
<lb n="793"/>
<lb n="794"/><p><span>Is go bhfuil gach aon saghas Earraí Gaedhlacha ar díol</span>
<lb n="795"/><span>ann.  Is le Connradh na Gaedhilge an siopa san.</span></p>
<lb n="796"/>
<lb n="797"/><p><span>FEIS THUADH-MUMHAN, 1916,</span>
<lb n="798"/><span>i Luimnigh.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>BEALTAINE 19adh agus 20adh:</span>
<lb n="801"/><span>Ceól, Rinnce agus Comórtaisí Gaedhilge.</span></p>
<lb n="802"/>
<lb n="803"/><p><span>BEALTAINE 21adh:</span></p>
<lb n="804"/>
<lb n="805"/><p><span>COMÓRTAS BÁIRE.</span>
<lb n="806"/><span>ORÁID NA FEISE ó'n</span>
<lb n="807"/><span>ATHAIR S. Ó FLAINN.  Corcaigh.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>Abhránuidheacht, Rinnce is Ceól.</span>
<lb n="810"/></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="811"/><p><span>AN LÓCHRANN.</span></p>
<lb n="812"/>
<lb n="813"/><p><span>Páipéar don Ghaedhealtacht.</span></p>
<lb n="814"/>
<lb n="815"/><p><span>Seán Tóibín, Baile an Teampaill,</span>
<lb n="816"/><span>i gCorcaigh</span>
<lb n="817"/><span>an Fear Gnótha.</span></p>
<lb n="818"/>
<lb n="819"/><p><span>An Seabhac, i gCill Áirne</span>
<lb n="820"/><span>An Fear Eagair.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Cóip gach mí, tríd an bport, ar 2/- sa bhliain.</span>
<lb n="823"/><span>Dhá choip gach mí, tríd an bpost ar 3/- sa bhliain.</span></p>
<lb n="824"/>
<lb n="825"/><p><span>An táille ar fhógraí — 1/6 a' t-órlach.  Ní glacfar</span>
<lb n="826"/><span>le haon fhógra Béarla.</span></p>
<lb n="827"/>
<lb n="828"/><p><span>Scríobh chun an Tóibínig i dtaobh fógraí, agusc.  Is</span>
<lb n="829"/><span>chuige is ceart síntiúisí agus airgead eile a chur.</span></p>
<lb n="830"/>
<lb n="831"/><p><span>Scríobh chun "An Seabhac" i dtaobh nithe a bhainean</span>
<lb n="832"/><span>leis an Eagarthóracht agus is chuige is ceart scribhinní,</span>
<lb n="833"/><span>agusc., do chur.</span></p>
<lb n="834"/>
<lb n="835"/><p><span>Ó Cuill agus a Chua.,</span>
<lb n="836"/><span>95 Sráid Phádraig, Corcaigh</span>
<lb n="837"/><span>Easún agus a Chl.-Mhac, Áth Cliath</span></p>
<lb n="838"/>
<lb n="839"/><p><span>Na Díoltóirí.</span></p>
<lb n="840"/>
<lb n="841"/><p><span>Cló-chualucht Seandúna,</span>
<lb n="842"/><span>Sráid Ríobáird, Corcaigh</span></p>
<lb n="843"/>
<lb n="844"/><p><span>Na Clódóirí.</span></p>
<lb n="845"/>
<lb n="846"/><p><span>Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon</span>
<lb n="847"/><span>cheanntar sa Gaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis</span>
<lb n="848"/><span>"An Lóchrann" san am gcéadna, cuir 16/- ag triall</span>
<lb n="849"/><span>orainn agus cuirfimíd 12 chóip gach mí go ceann</span>
<lb n="850"/><span>bliana chun aon áite a déarfar linn.</span></p>
<lb n="851"/>
<lb n="852"/><p><span>Déanfadhi "An Lóchrann" ana-mhaith eas sa Ghaedh-</span>
<lb n="853"/><span>ealtacht, le congnamh Dé, go mórmhór i-nGaedhealtacht</span>
<lb n="854"/><span>na Mumhan.</span></p>
<lb n="855"/>
<lb n="856"/><p><span>Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn.</span></p>
<lb n="857"/>
<lb n="858"/><p><span>BÍ FIAL.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Caith agus gheobhair ó Dhia:</span>
<lb n="861"/><span>Caith go fial agus gheobhair níos mó.</span>
<lb n="862"/><span>An t-é ar leor leis beagán ó Dhia,</span>
<lb n="863"/><span>Is leór le Dia beagán dó.</span></p>
<lb n="864"/>
<lb n="865"/><p><span>(Seana-rann).</span></p>
<lb n="866"/>
<lb n="867"/><p><span>AN AOS ÓG.</span></p>
<lb n="868"/>
<lb n="869"/><p><span>Is ar éigean a bhí an chéad "Lóchrann" i</span>
<lb n="870"/><span>gcló nuair a thosnuigh na daoine óga ar</span>
<lb n="871"/><span>scríobhadh chúgham.  Cáit Ní Chiabháin agus</span>
<lb n="872"/><span>Siobhán Ní Choncubhair agus Neil Ní Mhuirchear-</span>
<lb n="873"/><span>taigh agus Sinéad Ní Lubhaing agus Neil Ní</span>
<lb n="874"/><span>Ghairbhia agus Siobhán Ní Mhuircheartaigh agus Siobhán</span>
<lb n="875"/><span>Ní Chléirigh ó bhruach Cuan Fionntrágha na</span>
<lb n="876"/><span>Féinne — ba mhaith leó aithne (agus comaoin) a</span>
<lb n="877"/><span>chur orm.  Máire Ní Mhuirthile agus Máire</span>
<lb n="878"/><span>Ní Conchubhair ó'n gCromán ar bhruach</span>
<lb n="879"/><span>Tuinne Tóime, agus Dómhnall óg Ó Mur-</span>
<lb n="880"/><span>thuile ó'n nGníomh-go-Leith agus iad ag</span>
<lb n="881"/><span>ciapáil na seandaoine chun sean-scéalta</span>
<lb n="882"/><span>nó sean-phaidreacha nó sean-amhráin a bhaint</span>
<lb n="883"/><span>asta le cur chugham-sa.  Nach maith an lucht</span>
<lb n="884"/><span>cuardaig atá agam, bail ó Dhia ortha.  Ba</span>
<lb n="885"/><span>mhaith liom duais a thabhairt do gach aoinne</span>
<lb n="886"/><span>aca, ach ó tharla gurab iad so síos is mó a</span>
<lb n="887"/><span>dhein saothar táim chun duaiseanna a chur</span>
<lb n="888"/><span>chúcha:</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>D. Ó Murthuille, Scoil Ghníomh-go-Leith.</span>
<lb n="891"/><span>Siobhán Ní Mhuircheartaigh, Scoil Cheann-</span>
<lb n="892"/><span>trágha.</span></p>
<lb n="893"/>
<lb n="894"/><p><span>Máire Ní Mhuirthuile, Scoil an Chromáin.</span>
<lb n="895"/><span>Siobhán Ní Chonchubhair, Scoil Cheanntrágha.</span>
<lb n="896"/><span>Máire Ní Chonchubhair, Scoil an Chromáin.</span>
<lb n="897"/><span>Cáit Ní Chiabháin, Scoil Cheanntrágha.</span></p>
<lb n="898"/>
<lb n="899"/><p><span>Ach cá bhfuil aos óg iarthair agus oirthir</span>
<lb n="900"/><span>Chorca Dhuibhne agus Uibh Ráthaig agus Bhéara</span>
<lb n="901"/><span>agus Uibh Laoghaire agus na nDeise, agus</span>
<lb n="902"/><span>muinntir an Chláir?</span></p>
<lb n="903"/>
<lb n="904"/><p><span>Scríobhaidís go dtí —</span></p>
<lb n="905"/>
<lb n="906"/><p><span>Fear "An Lóchrainn," Cill Áirne.</span></p>
<lb n="907"/>
<lb n="908"/><p><span>Seo chúgham duine eile ó Ghleann Cutáin,</span>
<lb n="909"/><span>Cillorglan.  Dar fiadh! a Dómhnaill, dób-</span>
<lb n="910"/><span>air duit bheith déannach. — Fr. an L.</span></p>
<lb n="911"/>
<lb n="912"/><p><span>DUAISEANNA SPEISIALTA.</span></p>
<lb n="913"/>
<lb n="914"/><p><span>Fuaireamair £5 do'n "Lóchrann" ó'n</span>
<lb n="915"/><span>mBreitheamh Domhnall Ó Cathaláin atá i</span>
<lb n="916"/><span>Nua-Eabhrac thall agus a thagann tamall</span>
<lb n="917"/><span>gach bliadhain go Cuan Dor i gCairbre.</span></p>
<lb n="918"/>
<lb n="919"/><p><span>Mhol sé é thabhairt n-a dhuaiseanna do</span>
<lb n="920"/><span>dhaoinibh a scríobhfadh aistí ar chúrsaí a bhain-</span>
<lb n="921"/><span>eann le náisiúntacht agus le h-Éirinn.</span></p>
<lb n="922"/>
<lb n="923"/><p><span>'Sé an chéad chomórtas atáimíd chun a</span>
<lb n="924"/><span>chur ar siúbhal ná:</span></p>
<lb n="925"/>
<lb n="926"/><p><span>"Cad fé ndeara go bhfuil achrann agus</span>
<lb n="927"/><span>troid le seacht gcéad go leith bliadhan idir</span>
<lb n="928"/><span>Ghaedhealaibh is Gallaibh i n-Éirinn."</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>An chéad duais — £1;</span>
<lb n="931"/><span>An dara duais — 10/-.</span></p>
<lb n="932"/>
<lb n="933"/><p><span>Ní fhaghaidh aoinne os cionn fiche blian</span>
<lb n="934"/><span>d'aois duais.  Bíodh na h-aistí go léir</span>
<lb n="935"/><span>agam-sa roimh an chéad lá de'n Mheitheamh</span>
<lb n="936"/><span>so chúghainn. — Fr an L.</span></p>
<lb n="937"/>
<lb n="938"/><p><span>MÍLCHÁITH.</span></p>
<lb n="939"/>
<lb n="940"/><p><span>Bhí bean ann fad' ó agus bhí sí ana dhéirc-</span>
<lb n="941"/><span>eamhail agus thug sí uaithe an coirce a bhí</span>
<lb n="942"/><span>ag a fear chun é chur, mar bhí na daoine tim-</span>
<lb n="943"/><span>cheall uirthi ana bhocht.</span></p>
<lb n="944"/>
<lb n="945"/><p><span>Nuair tháinig an fear a' lorg an choirce</span>
<lb n="946"/><span>chun é chur ní fhuair sé ach cáth.  D'fhiafruigh</span>
<lb n="947"/><span>sé de'n bhean cá raibh an coirce agus dubh-</span>
<lb n="948"/><span>airt sí gur thug sí do sna daoinibh bochta</span>
<lb n="949"/><span>é le n-ithe.  Dubhairt sí leis an bhfear an</span>
<lb n="950"/><span>cáth a leathadh ar an dtalamh agus go</span>
<lb n="951"/><span>mb'fhéidir go mbeadh sé ar an gcoirce is</span>
<lb n="952"/><span>fearr d'fhás riamh as an gcré.</span></p>
<lb n="953"/>
<lb n="954"/><p><span>B'fhíor di.  Níor fhás riamh i n-Éirinn</span>
<lb n="955"/><span>coirce dob' fhearr ná é, agus ó shin riamh tá</span>
<lb n="956"/><span>Mílcháit (?) mar ainm ar an áit.</span></p>
<lb n="957"/>
<lb n="958"/><p><span>Máire Ní Chonchubhair, Sgoil na gCailíní,</span>
<lb n="959"/><span>Cromán.</span></p>
<lb n="960"/>
<lb n="961"/><p><span>AN MADARUADH DO MEALLADH.</span></p>
<lb n="962"/>
<lb n="963"/><p><span>Do bhí madaruadh ann fad' ó agus lá</span>
<lb n="964"/><span>breágh do dhein sé é féin d'iomlasc.</span></p>
<lb n="965"/>
<lb n="966"/><p><span>"Is maith an cúrsa reatha a thabharfainn</span>
<lb n="967"/><span>anois," ar seisean.</span></p>
<lb n="968"/>
<lb n="969"/><p><span>Ní thúisce san ná chualaidh sé na gadhair</span>
<lb n="970"/><span>fiadhaigh.  Siúd na dhiaidh iad.  As go bráth</span>
<lb n="971"/><span>leis sin.</span></p>
<lb n="972"/>
<lb n="973"/><p><span>"Mhuise," ar seisean, "is olc a' saoghal é</span>
<lb n="974"/><span>ná féadfadh duine focal a rádh mar mhagadh</span>
<lb n="975"/><span>ná dáiríribh ach mar a tógtar suas é."</span></p>
<lb n="976"/>
<lb n="977"/><p><span>Do bhí sé lá eile agus bheir sé ar ghirr-</span>
<lb n="978"/><span>fhiadh agus chuir sé a dhá lapa anuas ar an</span>
<lb n="979"/><span>ngirrfhiadh bocht.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>"Á, faire! stad," arsan girrfhiadh, "agus</span>
<lb n="982"/><span>leig abhaile go dtí mo leanbh bocht me.</span>
<lb n="983"/><span>Tiocfad chugat amáireach agus mála mór</span>
<lb n="984"/><span>mine agam duit."</span></p>
<lb n="985"/>
<lb n="986"/><p><span>"Ní leigfead," arsan madaruadh, "is</span>
<lb n="987"/><span>fearr liom le n-ithe tu."</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>"Ná tógfá anáirde do dhá lapa, mar</span>
<lb n="990"/><span>sin, agus buidheachas a bhreith le Dia me</span>
<lb n="991"/><span>bheith le n-ithe agat."</span></p>
<lb n="992"/>
<lb n="993"/><p><span>Thóg sé anáirde a dhá lapa — agus sa</span>
<lb n="994"/><span>tsiubhal leis an ngirrfhiadh!  D'fhéach an</span>
<lb n="995"/><span>madaruadh n-a dhiaidh.</span></p>
<lb n="996"/>
<lb n="997"/><p><span>"Á!" ar seisean, "do dheineas mo bhotún.</span>
<lb n="998"/><span>Do thabharfainn mo mhallacht go bráth</span>
<lb n="999"/><span>d'aoinne athlochadh an biadh go mbeadh sé</span>
<lb n="1000"/><span>caithte aige.</span></p>
<lb n="1001"/>
<lb n="1002"/><p><span>Máire Ní Mhurthuile, Sgoil na gCailíní,</span>
<lb n="1003"/><span>Cromán.</span></p>
<lb n="1004"/>
<lb n="1005"/><p><span>DO'N MHÚINTEOIR SCOILE.</span></p>
<lb n="1006"/>
<lb n="1007"/><p><span>Tá cóibeana de'n "LÓCHRANN" dá seoladh gach mí</span>
<lb n="1008"/><span>chun oidí sa Ghaedhealtacht.  Bronntanas ó chara</span>
<lb n="1009"/><span>éigin gach beart "LÓCHRANN" díobh san, agus tá cead</span>
<lb n="1010"/><span>ag an múinteóir a rogha roinnt do dhéanamh is na</span>
<lb n="1011"/><span>cóibeana do thabhairt uaidh in aisce.</span></p>
<lb n="1012"/>
<lb n="1013"/><p><span>Bfhéidir gur mhaith an ní, ámh, dá bhfaigheadh an múin-</span>
<lb n="1014"/><span>teoir pinginn ar gach cóib (nó 1d. ar dhá chóib), agus</span>
<lb n="1015"/><span>leabhair Ghaedhilge do cheannach i ndeire na bliana</span>
<lb n="1016"/><span>leis na pinginní sin.  Ba dheas an bronntanas —</span>
<lb n="1017"/><span>leabhair Gaedhilge do'n leanbh is feárr in gach ranng</span>
<lb n="1018"/><span>sa scoil.  S. T.</span></p>
<lb n="1019"/>
<lb n="1020"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1021"/>
<lb n="1022"/><p><span>DO LUCHT-DRÁMAÍ-A-LÉIRIÚ.</span></p>
<lb n="1023"/>
<lb n="1024"/><p><span>Tá gach saghas éide, peribhicí, agusc., i gcóir</span>
<lb n="1025"/><span>drámaí go mór-mhór i gcóir Drámaí</span>
<lb n="1026"/><span>Gaedhealacha le fághail uainn-ne, ar</span>
<lb n="1027"/><span>iasacht.  Níl 'oiread san de sna rudaí</span>
<lb n="1028"/><span>sin ag duine ar bith eile in Éirinn.</span></p>
<lb n="1029"/>
<lb n="1030"/><p><span>PÁDRAIG Ó SÚILEABHÁIN agus a Chua.,</span></p>
<lb n="1031"/>
<lb n="1032"/><p><span>"Theatrical Outfitters,"</span>
<lb n="1033"/><span>38 SRÁID MHÓR SHEOIRSE, I gCORCAIGH</span></p>
<lb n="1034"/>
<lb n="1035"/><p><span>MÍCHEÁL DE RÓISTE,</span>
<lb n="1036"/><span>60 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1037"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1038"/>
<lb n="1039"/><p><span>Seodaidhe,</span>
<lb n="1040"/><span>Gabha geal,</span>
<lb n="1041"/><span>Déantóir</span>
<lb n="1042"/><span>súlghloim</span>
<lb n="1043"/><span>agus</span>
<lb n="1044"/><span>Uaireadán.</span></p>
<lb n="1045"/>
<lb n="1046"/><p><span>Tá 200,000 Barailí Plúir da dhéanamh</span>
<lb n="1047"/><span>in aghaidh gacha bliana ag</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>T. Ó hAILEANÁIN agus a CHL. MHAC, Teo.</span></p>
<lb n="1050"/>
<lb n="1051"/><p><span>Muileann Abhancoradh, Mainistir na Corann,</span>
<lb n="1052"/><span>agus Muileann Ghleanna Duileáin,</span>
<lb n="1053"/><span>Mainistir Fhearmuighe,</span>
<lb n="1054"/><span>Co. Chorcaighe.</span></p>
<lb n="1055"/>
<lb n="1056"/><p><span>Sranngscéala: "Hallinan, Midleton."</span>
<lb n="1057"/><span>Guthán: 7 Cork; I Midleton.</span></p>
<lb n="1058"/>
<lb n="1059"/><p><span>EAMONN DE CÓGÁN.</span></p>
<lb n="1060"/>
<lb n="1061"/><p><span>Gheobhair cárr nó cóiste uaidh, aon tráth agus gléas</span>
<lb n="1062"/><span>rubair fe sna rothaí.  Ní bheidh dian ort i dtaobh</span>
<lb n="1063"/><span>airgid.  Gach cóir chun socraide.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>44-45 Sráid na Síarsach (Sheares St.), Corcaigh</span></p>
<lb n="1066"/>
<lb n="1067"/><p><span>CRAOBH NA GAEDHEALTACHTA</span></p>
<lb n="1068"/>
<lb n="1069"/><p><span>An t-aon Chraobh amháin ná fuil</span>
<lb n="1070"/><span>de chúram uirthi ach aire thabhairt</span>
<lb n="1071"/><span>do sna Ceanntracha Gaedhealacha.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>Má's duine thu a chuireann suim sa Ghaedheal-</span>
<lb n="1074"/><span>tacht, ba cheart duit bheith páirteach sa Chraoibh</span>
<lb n="1075"/><span>seo.  Cuir leathchróinn ag triall ar Sparán-</span>
<lb n="1076"/><span>aidhe na Craoibhe, faithche Stiabhna 7, Baile Átha</span>
<lb n="1077"/><span>Chliath, agus beir id' bhall di go ceann bliadhna.</span></p>
<lb n="1078"/>
<lb n="1079"/><p><span>Más Múinteóir tú, ná bí ad varú fên agus a marú na</span>
<lb n="1080"/><span>leany a diaruig na Gäluingi vúini ghóiv lesh na sheana</span>
<lb n="1081"/><span>letireacha agus lesh an sheana letiriú.  Buín trìàil as</span>
<lb n="1082"/><span>an letiriú shimplí, agus beg tora er do hähar.</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>An Cumann um Letiriú Shímplí,</span>
<lb n="1085"/><span>Tigósda Minerva, Bleáclieh.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>CAD IS SLOINNE DHUIT?</span></p>
<lb n="1088"/>
<lb n="1089"/><p><span>Tá comharthaí gacha fine le fághail ar</span>
<lb n="1090"/><span>Chártaí Daithte.</span></p>
<lb n="1091"/>
<lb n="1092"/><p><span>Coats of Arms of the Irish Families</span>
<lb n="1093"/><span>Sciath, Círín agus Rosc Catha.</span></p>
<lb n="1094"/>
<lb n="1095"/><p><span>Ceann mór fé fráma… 5/-</span>
<lb n="1096"/><span>Ceann beag fé fráma… 2/-</span></p>
<lb n="1097"/>
<lb n="1098"/><p><span>Peictiúirí beaga deasa ar 2/6 a' ceann</span>
<lb n="1099"/><span>(Tá le fágháil gan fráma, leis, ar leath an airgid.)</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Neilí Ní Bhriain do rinne idir línidheacht agus dathú.</span></p>
<lb n="1102"/>
<lb n="1103"/><p><span>Chun tairbhe Coláiste Eoghain Uí Chomhraidhe a</span>
<lb n="1104"/><span>raghaidh an t-airgead.  Scríobh chun: NEILÍ NÍ</span>
<lb n="1105"/><span>BHRIAIN, Seomraí Páirc an Choláiste, i n-Áth Cliath.</span>
<lb n="1106"/></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="1107"/><p><span>FAID SAOGHAIL CHÚGHAT.</span></p>
<lb n="1108"/>
<lb n="1109"/><p><span>(Scéilín ó pharóiste na Dromad i n-Uibh Ráthach é seo.  Tá aithlitriú' déanta</span>
<lb n="1110"/><span>againn air chun foghar na bhfocal i mBarr na h-Aoidhne i bparóiste</span>
<lb n="1111"/><span>na Dromod a léiriú' do'n lucht a chuireann suim i gcanamhanaibh.)</span></p>
<lb n="1112"/>
<lb n="1113"/><p><span>Bhí gréasaidhe ar an mbaile againne tá</span>
<lb n="1114"/><span>roinnt bliadhan ó shin anois ann.  Déar-</span>
<lb n="1115"/><span>fainn go bhfuil sé isteach is amach le trí</span>
<lb n="1116"/><span>fichid bliadhan ó cailleadh é.  Ní raibh na</span>
<lb n="1117"/><span>feirmeóiridhthe ró mhaith as ná ní raibh puinn</span>
<lb n="1118"/><span>ar a gcúlaibh aca sa tsaoghal úd.  Ní chaith-</span>
<lb n="1119"/><span>eadh aoinne puínn bróg agus bhíodh na mná</span>
<lb n="1120"/><span>cosnochtaithe furmhór a saoghail.  Ní h-iong-</span>
<lb n="1121"/><span>na, dá bhrígh sin, gur annamh a chuireadh</span>
<lb n="1122"/><span>aoinne feidhre bróg á dhéanamh go dtí an</span>
<lb n="1123"/><span>gréasaidhe bocht i slígh is gur éirigh sé as aon</span>
<lb n="1124"/><span>bhróg i n-aon chor a dhéanamh, agus gur</span>
<lb n="1125"/><span>tharraing sé mar cheárd air bheith ag deisiú</span>
<lb n="1126"/><span>na mbróg.  Ach má dhein, bhí an scéal chómh</span>
<lb n="1127"/><span>aindis is bhí sé riamh aige.  Bhíodh muinntir</span>
<lb n="1128"/><span>an bhaile isteach is amach gach 'ra lá chuige</span>
<lb n="1129"/><span>chun na sean bhróga a dheisiú dhóibh.  Bhíodh</span>
<lb n="1130"/><span>tairngí ó dhuine agus buinn ó dhuine</span>
<lb n="1131"/><span>agus taoibhín ó'n dtríomhadh fear, ach</span>
<lb n="1132"/><span>ní thugaidís aon phinginn ná leath-</span>
<lb n="1133"/><span>phingne uatha do'n ngréasaidhe ach a rádh</span>
<lb n="1134"/><span>leis nuair a bhídís ag imtheacht: "Faid</span>
<lb n="1135"/><span>saoghail chúghat is go bhfágaidh Dia do shláinte</span>
<lb n="1136"/><span>agat."  Do fágadh beannachtaí go fairsing</span>
<lb n="1137"/><span>aige, ach, mo ghraidhin é, níor tugadh mórán</span>
<lb n="1138"/><span>eile dho.</span></p>
<lb n="1139"/>
<lb n="1140"/><p><span>Bhí cat aige.  Tháinig sé lá agus bheir sé</span>
<lb n="1141"/><span>air agus chuir sé fé bhéal cliabhain é.  Ní</span>
<lb n="1142"/><span>leigfeadh sé d'aoinne greim bídh ná dighe a</span>
<lb n="1143"/><span>thabhairt do'n gcat, ach nuair a chuireadh sé</span>
<lb n="1144"/><span>meidhil as i gcómhnaidhe deireadh sé leis:</span>
<lb n="1145"/><span>"Faid saoghail chughat is go bhfágaidh Dia do</span>
<lb n="1146"/><span>shláinte agat.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>Ba ghearr gur cailleadh an cat, ní nách</span>
<lb n="1149"/><span>iongna, agus cuireadh ar crochadh ar thairnge</span>
<lb n="1150"/><span>i n-áit a chífeadh aoinne thiocfadh isteach é.</span>
<lb n="1151"/><span>Níorbh' fhada go dtánadar chuige agus obair</span>
<lb n="1152"/><span>aca dho.  Do dheisigh sé na bróga.  "Faid</span>
<lb n="1153"/><span>saoghail chughat is go bhfágaidh Dia do shláinte</span>
<lb n="1154"/><span>agat," ar siadsan.</span></p>
<lb n="1155"/>
<lb n="1156"/><p><span>"Nár leigidh Dia ach amháin dúinn sibh,</span>
<lb n="1157"/><span>maran sinn atá tógtha leis na paidreacha,"</span>
<lb n="1158"/><span>arsan gréasaidhe.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Theasbáin sé an cat marbh dóibh.  "Sin é</span>
<lb n="1161"/><span>an t-abhrán do mhairbh an cat," ar seisean.</span>
<lb n="1162"/><span>"B'fhearr liom scilling ná a gcuala dhíobh ó</span>
<lb n="1163"/><span>rugadh me.  Is binn le Dia iad, is dócha,</span>
<lb n="1164"/><span>ach sé mo chreach dhóighthe ná faghtar airgead</span>
<lb n="1165"/><span>ortha."</span></p>
<lb n="1166"/>
<lb n="1167"/><p><span>B'éigean dóibh é dhíol as a chuid oibre as</span>
<lb n="1168"/><span>san amach agus ná raibh maith aca.</span></p>
<lb n="1169"/>
<lb n="1170"/><p><span>Ví griasy er u' maili guini tá raying</span>
<lb n="1171"/><span>blian ó hin inish un.  Diarhuin go wil shé</span>
<lb n="1172"/><span>ishdeach is umach le trí fihid blian ó</span>
<lb n="1173"/><span>cailiuv é.  Ní rev nu ferimeóirihi ró wah as</span>
<lb n="1174"/><span>ná ní rev puín er a gúluiv acu su täl úd.</span>
<lb n="1175"/><span>Ní chahuch éni puín bróg agus víoch nu</span>
<lb n="1176"/><span>mná cosnuchduihi forvór u sael.  Ni h-ung-</span>
<lb n="1177"/><span>gunu, dá vrí shin gur anuv u chuiriuch éni</span>
<lb n="1178"/><span>feiri bróg 'á ghianuv gu dí an griasy bocht,</span>
<lb n="1179"/><span>'shlí 's gur eiri shé as ä' vróg in ä chur i</span>
<lb n="1180"/><span>ghianuv, agus gur hairig shé mar cheárd</span>
<lb n="1181"/><span>er veh i deshú nu mróg.  Ach má ghin, ví'n</span>
<lb n="1182"/><span>sghial chó h-ainish is ví shé ryav ige.  Víoch</span>
<lb n="1183"/><span>muíntir i waili ishdeach is umach gachuru</span>
<lb n="1184"/><span>lá chuigi chuin nu sheanu-vrógu 'gheshiú</span>
<lb n="1185"/><span>ghóiv.  Víoch taruiní ó ghuini agus buín ó</span>
<lb n="1186"/><span>ghuini agus tuívín ó'n dríú fear, ach ní</span>
<lb n="1187"/><span>huguidísh än figin ná leafinig vuaha</span>
<lb n="1188"/><span>do'ngriasy ach i reá lesh, nuer i vídís ig</span>
<lb n="1189"/><span>imeacht: "Faid sael chút is gú wágu Díe du</span>
<lb n="1190"/><span>hláinti 'gut."  Do fáguv biunachdy go farsh-</span>
<lb n="1191"/><span>iug ige, ach, mo ghrayin é, níor tuguv múrán</span>
<lb n="1192"/><span>eli gho.</span></p>
<lb n="1193"/>
<lb n="1194"/><p><span>Ví cat ige.  Háini shé lá agus ver shé er</span>
<lb n="1195"/><span>agus chuir shé fé vial cliaváin é.  Ní leocuch</span>
<lb n="1196"/><span>she d'aeni greim bíg ná dí u húrt 'on gat, ach</span>
<lb n="1197"/><span>nuer a chuiriuch shé meil as i góny deriuch</span>
<lb n="1198"/><span>shé lesh: "Faid sael chút, is gu wágu Díe</span>
<lb n="1199"/><span>du hláinti 'gut."</span></p>
<lb n="1200"/>
<lb n="1201"/><p><span>Bu gheár gur cailiuv u cat, ní nach ung-</span>
<lb n="1202"/><span>gunu, agus cuiriuv er crocha er haruini in</span>
<lb n="1203"/><span>áit i cheóhuch éni hucuch ishdeach é.  Níor</span>
<lb n="1204"/><span>wadu gu dánudar chuigi agus obuir ucu gho.</span>
<lb n="1205"/><span>Du gheshi shé nu brógu.  "Faid sael chút is</span>
<lb n="1206"/><span>gu wágu Díe du hláinti 'gut," er shiadsun.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>"Nár leogu Dío 'ch 'fáin dúin shiv, marun</span>
<lb n="1209"/><span>shin utá tóguihi lesh nu paidriuchu," ershin</span>
<lb n="1210"/><span>griasy.</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>Hisbáin shé 'n cat maruv dóiv.  "Shin</span>
<lb n="1213"/><span>än t-avurán u wairiv u cat," er shishun.</span>
<lb n="1214"/><span>"B'eár lium shgilin ná u gualu ghíov ó</span>
<lb n="1215"/><span>ruguv mi.  Is bín la Dí' iad, is dóchu, ach</span>
<lb n="1216"/><span>shé mu chreach óiti ná fachtur airigiud orhu"</span></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>B'égiun dóiv é ghíol as u chuid ebiri as</span>
<lb n="1219"/><span>sun umach agus ná ru mah ucu.</span></p>
<lb n="1220"/>
<lb n="1221"/><p><span>A SHAIGHDIÚIRÍN, A CHROIDHE!</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>An Cailín:</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>A Saighdiúirín a chroidhe! will you marry me?</span>
<lb n="1226"/><span>With a heigh, with a ho, with the sound of a drum</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>An Saighdiúir:</span></p>
<lb n="1229"/>
<lb n="1230"/><p><span>A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu?</span>
<lb n="1231"/><span>Is gan blúire de'n léine a chuirfinn umam.</span></p>
<lb n="1232"/>
<lb n="1233"/><p><span>Ise:</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>Do chuas go dtí an siopa ab' fhearr a bhí ann,</span>
<lb n="1236"/><span>Is do cheannuigheas-sa léine dom' shaighdiúirín ann.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Ansan ar sise:</span></p>
<lb n="1239"/>
<lb n="1240"/><p><span>A Shaighdiúirín a chroidhe, will you marry marry me?</span>
<lb n="1241"/><span>With a heigh, with a ho, with the sound of a drum.</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>Eisean:</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu,</span>
<lb n="1246"/><span>Is gan blúire de'n bhríste a chuirfinn umam.</span></p>
<lb n="1247"/>
<lb n="1248"/><p><span>Ise:</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>Do chuas go dtí an siopa ab' fhearr a bhí ann,</span>
<lb n="1251"/><span>Is do cheannuigheas-sa bríste dom' shaighdiúirín ann.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>Annsan ar sisi arís:</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>A shaighdiúirín a chroidhe, will you marry marry me?</span>
<lb n="1256"/><span>With a heigh, with a ho, with the sound of a drum.</span></p>
<lb n="1257"/>
<lb n="1258"/><p><span>Eisean:</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>A chailín bhig a chroidhe, agus rl., agus rl.,</span>
<lb n="1261"/><span>Is gan blúire de'n chóta a chuirfinn umam.</span></p>
<lb n="1262"/>
<lb n="1263"/><p><span>Ise:</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>Do chuas go dtí an siopa, agus rl., agus rl.,</span>
<lb n="1266"/><span>Is do cheannuigheas-sa cóta dom shaighdiúirín ann.</span></p>
<lb n="1267"/>
<lb n="1268"/><p><span>Agus mar sin go raibh bhest, bróga, bóna agus</span>
<lb n="1269"/><span>hata ceannuighthe aici dho.  Annsan do chuir sí an</span>
<lb n="1270"/><span>cheist airís air:</span></p>
<lb n="1271"/>
<lb n="1272"/><p><span>A shaighdiúirín, a chroidhe, will you marry marry me?</span>
<lb n="1273"/><span>With a heigh, with a ho, with the sound of a drum.</span></p>
<lb n="1274"/>
<lb n="1275"/><p><span>Eisean:</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>A chailín bhig a chroidhe, cionnus a phósfainn-se thu?</span>
<lb n="1278"/><span>Is mo bhean is mo chlann ar an dtaobh thall de'n</span>
<lb n="1279"/><span>tsruth.</span></p>
<lb n="1280"/>
<lb n="1281"/><p><span>Dómhnall Óg Ó Murthuile do scríobh so</span>
<lb n="1282"/><span>ó Sheán Ua Conaill atá i nGníomh-</span>
<lb n="1283"/><span>Go-leith, Ciarraighe Luachra.</span></p>
<lb n="1284"/>
<lb n="1285"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1286"/>
<lb n="1287"/><p><span>Aonrud mar LEACHT AR UAIGH nó</span>
<lb n="1288"/><span>ALTHÓIR don TEAMPALL</span></p>
<lb n="1289"/>
<lb n="1290"/><p><span>San Aolchloch nó sa' Mharmar,</span>
<lb n="1291"/><span>déanfaidh</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>SEÁN Ó CONAILL,</span>
<lb n="1294"/><span>Sráid an Rí, i gCORCAIG</span></p>
<lb n="1295"/>
<lb n="1296"/><p><span>Ar Fheabhas é.  Scriobh chuige.</span></p>
<lb n="1297"/>
<lb n="1298"/><p><span>LUCHT DAITHTE TIGHE nó TEAMPAILL</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>Tá raidhse páipéir againn i gcóir</span>
<lb n="1301"/><span>fallaí, agus é go saor.</span></p>
<lb n="1302"/>
<lb n="1303"/><p><span>D. agus A. Ó NÉILL, 21 Sráid an Acadaimh, Corcaigh</span>
<lb n="1304"/><span>(Níl aon tig eile againn-ne).</span></p>
<lb n="1305"/>
<lb n="1306"/><p><span>SLIGHE BHEATHA</span>
<lb n="1307"/><span>MHAITH DOD' MHAC!</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Cuir chúgham-sa é</span>
<lb n="1310"/><span>agus múinfead dó</span>
<lb n="1311"/><span>conas bheith in a</span></p>
<lb n="1312"/>
<lb n="1313"/><p><span>SHEOLAIDHE</span>
<lb n="1314"/><span>SCÉALA-GAN-</span>
<lb n="1315"/><span>SRAÍNNG</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Fé cheann ráithe nó</span>
<lb n="1318"/><span>leathbhliana.</span></p>
<lb n="1319"/>
<lb n="1320"/><p><span>Scríobh ar lorg an réimleabhráin.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>TOMÁS Ó SÚILEABHÁIN</span>
<lb n="1323"/><span>(Ó Uibh Ráthach)</span></p>
<lb n="1324"/>
<lb n="1325"/><p><span>"SCHOOL OF WIRELESS</span>
<lb n="1326"/><span>TELEGRAPHY,"</span></p>
<lb n="1327"/>
<lb n="1328"/><p><span>CORCAIG.</span></p>
<lb n="1329"/>
<lb n="1330"/><p><span>Leabhair Ghaedhilge agus</span>
<lb n="1331"/><span>Leabhair Bhéarla i dtaobh na hÉireann.</span></p>
<lb n="1332"/>
<lb n="1333"/><p><span>Le fághail ó</span></p>
<lb n="1334"/>
<lb n="1335"/><p><span>CHONCHUBHAR Ó CAOIMH,</span>
<lb n="1336"/><span>70 Sráid Sheoirse, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1337"/>
<lb n="1338"/><p><span>Gaedhil is eadh sinn-ne, is ní náir linn é.</span></p>
<lb n="1339"/>
<lb n="1340"/><p><span>Geobhair deaghmhargadh</span>
<lb n="1341"/><span>uainn-ne i gcomhnaidhe.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>TÉ, ar fheabhas, ó 2/6 go dtí 4/- a' púnt.  Díol-</span>
<lb n="1344"/><span>faimídne an postas ar cheithre púint de.</span></p>
<lb n="1345"/>
<lb n="1346"/><p><span>PLÚR Gaedhlach.</span>
<lb n="1347"/><span>MIN Ghaedhlach ó Maghchromtha; min choirce is min</span>
<lb n="1348"/><span>bhuidhe.</span>
<lb n="1349"/><span>SIÚICRE, agus gach rud eile ar fheabhas.</span></p>
<lb n="1350"/>
<lb n="1351"/><p><span>SEÁN AGUS TOMÁS MAC CURTÁIN,</span>
<lb n="1352"/><span>Sráid a' tSeandúna agus Sráid Thomáis Dáibhios,</span>
<lb n="1353"/><span>CORCAIGH.</span>
<lb n="1354"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1355"/><p><span>GRÉASUIDHE BHAILE NA H-ABHA.</span></p>
<lb n="1356"/>
<lb n="1357"/><p><span>Do bhí gréasuidhe i mBaile na h-Abha fadó</span>
<lb n="1358"/><span>ná raibh ró ghabranta.  Leigeadh sé air é</span>
<lb n="1359"/><span>go h-áirighthe, ach, do réir mar innisean an</span>
<lb n="1360"/><span>sgéul ní raibh aon easba meabhrach air.</span>
<lb n="1361"/><span>Seán Cruthain do b'ainim dó, ach "Trang-</span>
<lb n="1362"/><span>laimín a bhaisteadh a mháthair air i dtaobh é</span>
<lb n="1363"/><span>a bheith chómh neamh-áiseach.  Lá dá raibh sé</span>
<lb n="1364"/><span>ag gréusaidheacht, chonnaic sé na cuileanna</span>
<lb n="1365"/><span>a bhí ar fuaid an tighe ag dul síos i seana-</span>
<lb n="1366"/><span>phróca a bhí ar an adharta (iarta) go raibh</span>
<lb n="1367"/><span>dríodaráil bhainne ann.  Do lean sé do</span>
<lb n="1368"/><span>bheith ag faire ortha go raibh céad ceann aca</span>
<lb n="1369"/><span>bailighthe síos ann, agus d'aon gheit amháin ansan</span>
<lb n="1370"/><span>d'eirigh sé de n-a sheana-chathaoir, agus seo</span>
<lb n="1371"/><span>chúcha é agus mhairbh sé gach ceann acu.  Seo ar</span>
<lb n="1372"/><span>fuaid an tighe annsan é agus gach aon léim</span>
<lb n="1373"/><span>aige le h-áthas, agus "He he hé!  He, he,</span>
<lb n="1374"/><span>hé!" aige.</span></p>
<lb n="1375"/>
<lb n="1376"/><p><span>Chualaidh a mháthair a bhí lasmuigh de'n tigh</span>
<lb n="1377"/><span>ag giúrnáil bheag oibre é, agus mheas sí ar an</span>
<lb n="1378"/><span>spota gur neameabhair éigint a bhí air.</span>
<lb n="1379"/><span>Chas sí a h-olagón agus seo isteach í.</span></p>
<lb n="1380"/>
<lb n="1381"/><p><span>"Mhuise, Dia go deó linn, a Thrang-</span>
<lb n="1382"/><span>laimín," ar sise, "Cad é seo anois ort a's</span>
<lb n="1383"/><span>gan agam sa tsaoghal ach tú."</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>"He he hé!  He he hé!" arsa Seagháinín</span>
<lb n="1386"/><span>aríst, agus seo gach aon léim ar fuaid an tighe</span>
<lb n="1387"/><span>aige.  "Gheara, a mháthair," ar seisean,</span>
<lb n="1388"/><span>"anois a dheineas an ghaisge mhór, agus níor</span>
<lb n="1389"/><span>chuala gur dhein aon duine riamh fós a</span>
<lb n="1390"/><span>leithéid."</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>"Cad é an ghaisge mhór a dheinis, arú!"</span>
<lb n="1393"/><span>arsan mháthair.</span></p>
<lb n="1394"/>
<lb n="1395"/><p><span>Do mharbhuigheas céad d'aon iarracht</span>
<lb n="1396"/><span>amháin," ar seisean.</span></p>
<lb n="1397"/>
<lb n="1398"/><p><span>"Mhuise mo thruagh mhór thú, a bhrealáinín,"</span>
<lb n="1399"/><span>ar sise, "Suidh síos agus bíodh ciall agat."</span></p>
<lb n="1400"/>
<lb n="1401"/><p><span>"He he hé!  He he hé!" ar seisean</span>
<lb n="1402"/><span>airíst.  "Ní bheadh am' sheana chaibléaraidhe</span>
<lb n="1403"/><span>bheag, bhréan, shalach aon uair eile agus an taos</span>
<lb n="1404"/><span>leis an adharta (iarta) i gcómhnuidhe agam</span>
<lb n="1405"/><span>faid atáim ábalta ar chéad do mharbhughadh</span>
<lb n="1406"/><span>d'aon iarracht amháin.  Raghad anois go dtí</span>
<lb n="1407"/><span>an gabha," ar seisean, "agus déarfad leis</span>
<lb n="1408"/><span>claidheamh breágh, scáilmhar a dhéanamh dom</span>
<lb n="1409"/><span>go mbeidh</span></p>
<lb n="1410"/>
<lb n="1411"/><p><span>"Fear marbhuighthe céad d'aon</span>
<lb n="1412"/><span>iarracht amháin"</span></p>
<lb n="1413"/>
<lb n="1414"/><p><span>marcálta air, agus imtheochad ansan ag</span>
<lb n="1415"/><span>triail mo fhoirtiúin dom féin."</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Is mar sin a bhi.  D'fhág sé slán aige na</span>
<lb n="1418"/><span>mháthair agus d'imthig air, agus chómh luath agus bhí</span>
<lb n="1419"/><span>an claidheamh déanta ag an gabha, bhuail sé</span>
<lb n="1420"/><span>chuige é ar sileadh le n-a chliathán i dtreó</span>
<lb n="1421"/><span>go mbeadh sé le feisgint aige gach duine.</span>
<lb n="1422"/><span>Seo chun siúbhail ansan é, agus ambaisge go</span>
<lb n="1423"/><span>mbíodh gach duine a bhuaileadh leis ag</span>
<lb n="1424"/><span>breith chuige féin nuair a chídís an claidh-</span>
<lb n="1425"/><span>eamh breágh, sgáilmhar ar sileadh leis, agus</span>
<lb n="1426"/><span>"Fear marbhuighthe céad d'aon iarracht</span>
<lb n="1427"/><span>amháin" marcálta air.  Níor chuaidh stad</span>
<lb n="1428"/><span>na staon' air gur bhain sé amach áit chomh-</span>
<lb n="1429"/><span>nuighthe an rí, agus gan mhoill chuaidh sé chun</span>
<lb n="1430"/><span>cainnte leis.</span></p>
<lb n="1431"/>
<lb n="1432"/><p><span>"An dteastochadh buachaill aimsire uait?"</span>
<lb n="1433"/><span>ar seisean leis.</span></p>
<lb n="1434"/>
<lb n="1435"/><p><span>"Mhuise, is maith mar thárlaidh," arsan</span>
<lb n="1436"/><span>rí, "buachaill ar lorg máighistir, agus máigh-</span>
<lb n="1437"/><span>istir ar lorg buachalla.  Is tú atá uaim, agus</span>
<lb n="1438"/><span>go mór mór gaisgidheach mar thusa, mar tá</span>
<lb n="1439"/><span>cúirt mhór idir lámhaibh leis na bliadhanta</span>
<lb n="1440"/><span>agam agus téigheann díom í chur</span>
<lb n="1441"/><span>chun cinn aige fathaigh a thagann gach</span>
<lb n="1442"/><span>oidhche ag leagadh an méid a bhíonn tógtha</span>
<lb n="1443"/><span>di, agus a mharbhuigheann an treibh a bhíonn dá</span>
<lb n="1444"/><span>chosaint agam.  Anois má chuireann tú</span>
<lb n="1445"/><span>ruagairt ortha súd i dtreó a's go bhféad-</span>
<lb n="1446"/><span>faidh mé mo chúirt a cur chun cinn gheobhair</span>
<lb n="1447"/><span>m'inghean le pósadh."</span></p>
<lb n="1448"/>
<lb n="1449"/><p><span>"Is maith an luach saothair é," arsa</span>
<lb n="1450"/><span>Seagháinín agus seo leis fé dhéin na cúirte agus</span>
<lb n="1451"/><span>ach a dtáinig an chéad amhasgarnach de'n</span>
<lb n="1452"/><span>oidhche, líon sé a phócaí de phúróga agus seo</span>
<lb n="1453"/><span>leis anáirde go barra crann a bhí le h-ais</span>
<lb n="1454"/><span>na cúirte.  Níorbh fhada ann dó ach a</span>
<lb n="1455"/><span>dtáinig beirt fhathach fé dhéin na cúirte. agus</span>
<lb n="1456"/><span>seo ghá leagadh ar a gcroidhe dícheall iad.</span>
<lb n="1457"/><span>Ba mhaith an mhaise sin ar Sheagháinín.  D'aim-</span>
<lb n="1458"/><span>sigh sé i bpoll na cluaise an fathach ba</span>
<lb n="1459"/><span>threise aca le púróig.</span></p>
<lb n="1460"/>
<lb n="1461"/><p><span>"Iompair tú féin a deirim leat," arsan</span>
<lb n="1462"/><span>t-é a buaileadh, le n-a dhearbhráthair.</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Níor chuir eisean aon tsuim ann.</span>
<lb n="1465"/><span>D'aimsigh Seagháinín púróg eile agus dhein</span>
<lb n="1466"/><span>an cleas céadna airís leis an bhfathach agus</span>
<lb n="1467"/><span>ghoin sé go maith é.  D'fhéach eisean tíom-</span>
<lb n="1468"/><span>pall ar féin go colagach.</span></p>
<lb n="1469"/>
<lb n="1470"/><p><span>"Mara n-iomparóghair tú féin," ar seis-</span>
<lb n="1471"/><span>ean le n-a dhearbhráthair, "tachtfaidh mé ad</span>
<lb n="1472"/><span>steille bheathaigh tú agus ní bheidh mé ag foigh-</span>
<lb n="1473"/><span>neamh a thuille leat."</span></p>
<lb n="1474"/>
<lb n="1475"/><p><span>Mheas a dhearbhráthair gur neameabhair</span>
<lb n="1476"/><span>éigint eile a bhí air agus níor bhac sé dho.  Níor</span>
<lb n="1477"/><span>chuir san aon eagla ar Sheagháinín mar chómh</span>
<lb n="1478"/><span>luath a's chrom an fathach ar obair airíst,</span>
<lb n="1479"/><span>d'aimsigh sé púróg mhaith, mheáighte eile agus</span>
<lb n="1480"/><span>chuir mearathall ar an bhfathach bocht léi.</span></p>
<lb n="1481"/>
<lb n="1482"/><p><span>Dhé, mo léir!  D'éirigh seisean chun buile</span>
<lb n="1483"/><span>agus chun feirge, agus seo go dtí n-a dhearbhráth-</span>
<lb n="1484"/><span>air é, agus dhein "cogstí" ar an spota dhe.</span></p>
<lb n="1485"/>
<lb n="1486"/><p><span>D'imthigh ar abhaile ansan agus ach a bhfuair</span>
<lb n="1487"/><span>Seagháinín glan as radharc é thúrlaig sé, agus</span>
<lb n="1488"/><span>thug leis an rí lár n-a mhaireach ag féuchaint</span>
<lb n="1489"/><span>ar an ngaisge a bhí déanta aige.</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>"Mhuise, mo ghraidhin chroidhe thú," arsan</span>
<lb n="1492"/><span>rí, "is tú is fearr dár bhuail liom fós."</span></p>
<lb n="1493"/>
<lb n="1494"/><p><span>An oidhche n-a dhiaidh sin tháinig an fáthach</span>
<lb n="1495"/><span>céadna a mhairbh a dhearbhráthair an oidhche</span>
<lb n="1496"/><span>roimhis sin agus ceann eile aca le n-a chois.  Ach</span>
<lb n="1497"/><span>má seadh, bhí Seagháinín oireamhnach dóibh</span>
<lb n="1498"/><span>agus dhein sé an cleas céadna a dhein sé</span>
<lb n="1499"/><span>an oidhche roimis sin agus do marbhuigheadh</span>
<lb n="1500"/><span>duine eile aca.  Seadh! an tríomhadh oidhche,</span>
<lb n="1501"/><span>níor tháinig ach aon fhathach amháin fé dhéin na</span>
<lb n="1502"/><span>cúirte.</span></p>
<lb n="1503"/>
<lb n="1504"/><p><span>"Ní foláir," ar seisean leis féin, "nó</span>
<lb n="1505"/><span>ní bheidh aon duine ag déanamh toirmisc</span>
<lb n="1506"/><span>anocht dom."  Níor thuisce an méid sin</span>
<lb n="1507"/><span>ráidhte aige ná púróg chloiche fachta isteach</span>
<lb n="1508"/><span>i bpoll na cluaise a chuir ag eitealaigh é.</span>
<lb n="1509"/><span>Seo leis ameasg na gcrann ag cuardach an</span>
<lb n="1510"/><span>té a bhuail é.  Fé dheire thiar thall bhreithnigh</span>
<lb n="1511"/><span>sé uaidh anáirde i mbarra crainn é.</span></p>
<lb n="1512"/>
<lb n="1513"/><p><span>"Mhuise, droich-chrích ort!" ar seisean,</span>
<lb n="1514"/><span>"má's annsan ataoi," ag breith ar an</span>
<lb n="1515"/><span>gcrann agus ag baint crothadh as chun é</span>
<lb n="1516"/><span>tharrac anuas ar an dtalamh chuige.</span></p>
<lb n="1517"/>
<lb n="1518"/><p><span>"Cuir uait," arsa Seagháinín, "má tá aon</span>
<lb n="1519"/><span>tuairim agat asat féin, tiocfad-sa anuas</span>
<lb n="1520"/><span>chughat."</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>"Gheara, tar chúgham anuas," arsan fathach,</span>
<lb n="1523"/><span>"is mór liom de ghreim thú, agus is beag</span>
<lb n="1524"/><span>liom de dhá ghreim thú."</span></p>
<lb n="1525"/>
<lb n="1526"/><p><span>"Seo anuas Seághainín agus a chlaidheamh</span>
<lb n="1527"/><span>ar sileadh leis i dtreó is go bhfeicfeadh an</span>
<lb n="1528"/><span>fathach é.  Chonnaic seisean go soléir é,</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1529"/><p><span>agus é ag tabhairt soluis uaidh le scáil agus</span>
<lb n="1530"/><span>"Fear marbhuighthe céad d'aon iarracht</span>
<lb n="1531"/><span>amháin" marcálta air agus ambaisge go</span>
<lb n="1532"/><span>raibh sé ag breith chuige féin agus dúbhairt leis</span>
<lb n="1533"/><span>féin gurbh' fhearra dhó a shuaimhneas a cheap-</span>
<lb n="1534"/><span>adh agus síodhcháin a dhéanamh leis.</span></p>
<lb n="1535"/>
<lb n="1536"/><p><span>"Beir chúghat féin anois" arsa Seágháinín</span>
<lb n="1537"/><span>ach a raibh sé ag druideam le bun.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>"Dhe, díth air!" arsan fathach, "ná bac-</span>
<lb n="1540"/><span>aimíst é.  Ní'l aon teóra leis an síodhcháin.</span>
<lb n="1541"/><span>Téanam ort lem' chois-se, is ná bí id'</span>
<lb n="1542"/><span>chaonaidhe uaigneach annsan."</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>"Táim lán tsásta," arsa Seagháinín.</span>
<lb n="1545"/><span>D'imthigheadar orra, agus ba mhaith an dóigh dhó</span>
<lb n="1546"/><span>dul i dteannta an fhathaigh, mar níor fhág sé</span>
<lb n="1547"/><span>tart ná ocras air.  Ach ar mhaithe leis féin</span>
<lb n="1548"/><span>a dheineann an cat crónán agus ar shon</span>
<lb n="1549"/><span>Seagháinín a bheith beag suarach bhí an fathach</span>
<lb n="1550"/><span>ar na creatha le h-eagla roimis.</span></p>
<lb n="1551"/>
<lb n="1552"/><p><span>Bhí a mháthair ag feitheamh go piaclach leis</span>
<lb n="1553"/><span>an bhfathach ar eagla gurbh' é dálta na beirte</span>
<lb n="1554"/><span>eile a bheadh imthighthe air.</span></p>
<lb n="1555"/>
<lb n="1556"/><p><span>"Seadh," ar sise ach a dtáinig sé, "ar</span>
<lb n="1557"/><span>dheinis go maith anocht?"</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>"Ó! mháthair a chroidhe, ná tagadh focal as</span>
<lb n="1560"/><span>do bhéul mar gheall air sin, ná aon droch-</span>
<lb n="1561"/><span>nídh eile ach an oiread mar is fear mar-</span>
<lb n="1562"/><span>bhuighthe céad d'aon iarracht amháin é seo</span>
<lb n="1563"/><span>faram-sa."</span></p>
<lb n="1564"/>
<lb n="1565"/><p><span>"Dhe, díth air!" ar sise, "tá an donas</span>
<lb n="1566"/><span>ar an saoghal má's fear marbhuighthe céad</span>
<lb n="1567"/><span>d'aon iarracht amháin é sin, agus tá mádh maith</span>
<lb n="1568"/><span>i gcártaí aige nú beidh fhios agam-sa god</span>
<lb n="1569"/><span>é an sórt é."</span></p>
<lb n="1570"/>
<lb n="1571"/><p><span>Is mar sin a bhí.  Lár n-a mháireach thug</span>
<lb n="1572"/><span>sí casúr mór trom do na mac.</span></p>
<lb n="1573"/>
<lb n="1574"/><p><span>"Feicim," ar sise, "ciaca agaibh is sia</span>
<lb n="1575"/><span>ó bhaile a chuirfidh é sin."  Seo amach fé'n</span>
<lb n="1576"/><span>bhfairsinge iad chun triail a bheith aca ortha</span>
<lb n="1577"/><span>féin.</span></p>
<lb n="1578"/>
<lb n="1579"/><p><span>Bhí fhios aige Seagháinín go dian mhaith gur</span>
<lb n="1580"/><span>bh'é a dhian dóthain féin an casúr do bhogadh</span>
<lb n="1581"/><span>de'n talamh gan bacamhaint le é chaitheamh,</span>
<lb n="1582"/><span>agus go raibh sé chómh maith aige cleas</span>
<lb n="1583"/><span>éigint eile do tharrac chuige.  Chuir an</span>
<lb n="1584"/><span>caitheamh a bhain an fathach as an gcasúr</span>
<lb n="1585"/><span>faithchíos air.</span></p>
<lb n="1586"/>
<lb n="1587"/><p><span>"Caith-se anois é," arsan fathach.</span></p>
<lb n="1588"/>
<lb n="1589"/><p><span>Thairig Seagháinín chuige séideog a bhí n-a</span>
<lb n="1590"/><span>phoca aige, agus seo ag feadaoil ar a</span>
<lb n="1591"/><span>chroidhe dícheall é.</span></p>
<lb n="1592"/>
<lb n="1593"/><p><span>"Cad a b'áil leat ag feadaoil mar</span>
<lb n="1594"/><span>sin?" arsan fathach.</span></p>
<lb n="1595"/>
<lb n="1596"/><p><span>"Tá mo bhrígh féin agam leis," arsa</span>
<lb n="1597"/><span>Seagháinín.  "Tá daoine muinteara dhom</span>
<lb n="1598"/><span>sa Domhan Toir agus dá mbeadh sé de mhí-</span>
<lb n="1599"/><span>ádh ar aon duine aca go dtuitfeadh an</span>
<lb n="1600"/><span>casúr so air bhí a chúram de'n saoghal so.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>"Ó," a ghráigil, a Sheagháinín!" arsan</span>
<lb n="1603"/><span>fáthach," ní bheadh aon dul go bráth aríst</span>
<lb n="1604"/><span>agam air dá gcuirfeá ansan é."</span></p>
<lb n="1605"/>
<lb n="1606"/><p><span>"A nDomhnach," arsa Seagháinín, "ná caith-</span>
<lb n="1607"/><span>fead-sa i n-aon chor é mara bhfuileann tú</span>
<lb n="1608"/><span>féin sásta leis."</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>"Nílim, nílim," arsan fathach.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>D'imthigheadar ortha abhaile thar n-ais agus</span>
<lb n="1613"/><span>ach a bhfuair an tsean-chailleach ba bhun leis</span>
<lb n="1614"/><span>an órdú' san an caoi ar labhairt le n-a</span>
<lb n="1615"/><span>mac i gan fhios do Sheagháinín:</span></p>
<lb n="1616"/>
<lb n="1617"/><p><span>"Mhuise," ar sise, "an raibh aon chrích ar</span>
<lb n="1618"/><span>an gcaitheamh a bhain sé as?"</span></p>
<lb n="1619"/>
<lb n="1620"/><p><span>"Ó," a mháthair," ar seisean, "Is amhlaidh</span>
<lb n="1621"/><span>a bhí sé chun caitheamh a bhaint as mo chasúr a</span>
<lb n="1622"/><span>chuirfeadh 'on Domhan Toir é, agus ná fuil fhios</span>
<lb n="1623"/><span>agat go bhfuil a mhalairt do ghnó agam-sa</span>
<lb n="1624"/><span>dho."</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>"Tá, go deimhin," ar sisi, "ach táim i ndabht</span>
<lb n="1627"/><span>a gcuirfeadh sé chómh fada san ó bhaile é.</span>
<lb n="1628"/><span>Ach ná bac san.  Amáireach a bheidh an triail</span>
<lb n="1629"/><span>cheart againn air."</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>Ar maidin amáireach fuair sí túbán mór</span>
<lb n="1632"/><span>trom, agus thug órdú' do Sheagháinín, agus do</span>
<lb n="1633"/><span>n-a mac lán a tubáin d'uisge a thabhairt ó'n</span>
<lb n="1634"/><span>dtobar go marbhochaidís an chráin mar ná</span>
<lb n="1635"/><span>raibh a thuille feóla aca:</span></p>
<lb n="1636"/>
<lb n="1637"/><p><span>"Ghearra! ná bac aon tubán a thabhairt</span>
<lb n="1638"/><span>leat," arsa Seagháinín leis an bhfathach.</span>
<lb n="1639"/><span>"Cuirfead-sa isteach 'on tigh chúghaibh é — an</span>
<lb n="1640"/><span>tobar ar fad, agus ní gádh dhíbh a bheith 'úr gcor</span>
<lb n="1641"/><span>féin aon lá eile leis."</span></p>
<lb n="1642"/>
<lb n="1643"/><p><span>Tháinig crith agus eagla ar an bhfathach agus</span>
<lb n="1644"/><span>ar a mháthair roimis, mar tobar mór uisge</span>
<lb n="1645"/><span>do b'eadh é, agus dá mbeadh sé de mhí-adh ortha</span>
<lb n="1646"/><span>go dtiocfadh sé isteach 'n tigh chúcha do</span>
<lb n="1647"/><span>bhádhfadh sé iad.</span></p>
<lb n="1648"/>
<lb n="1649"/><p><span>"Ó 'chroidhe, a Sheagháinín," arsan fathach,</span>
<lb n="1650"/><span>"tabharfad féin liom é, agus ní gádh dhuit aon</span>
<lb n="1651"/><span>phioc dá thrioblóid d'fhághailt."</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>Leig Seagháinín air gan a bheith ró-mhaith</span>
<lb n="1654"/><span>an lá san, agus do chuaidh a chodla níos</span>
<lb n="1655"/><span>luaithe ná mar ba ghnáth leis an oidhche sin,</span>
<lb n="1656"/><span>ach má chuaidh ní raibh codla ach ar shúil leis,</span>
<lb n="1657"/><span>mar do chualaidh sé go soiléir an fathach ag</span>
<lb n="1658"/><span>cur síos ar connus a chuirfidís chun báis é</span>
<lb n="1659"/><span>féin.  Do b'é crích agus deire na cainnte go</span>
<lb n="1660"/><span>ndubhairt an tsean-chailleach le n-a mac</span>
<lb n="1661"/><span>imtheacht air a chodla agus luighe laistigh de</span>
<lb n="1662"/><span>Sheagháinín, agus ach a mbeadh an doiricheacht sa</span>
<lb n="1663"/><span>diamhaireacht agus am mí-mhairbh na h-oidhche</span>
<lb n="1664"/><span>ann go sgaoilfeadh sí féin an rásúr ar</span>
<lb n="1665"/><span>mhuineál an bhioránaigh.</span></p>
<lb n="1666"/>
<lb n="1667"/><p><span>Ní mar a shíleadar a bheadh a bhí.  Bhí</span>
<lb n="1668"/><span>Seagháinín ró-ghlic dóibh mar, ach a bhfuair</span>
<lb n="1669"/><span>sé an fathach n-a chodla, is amhlaidh a luigh sé</span>
<lb n="1670"/><span>féin go cúchail laistig do (de), agus nuair</span>
<lb n="1671"/><span>a mheas an tsean-chailleach go raibh sí ag</span>
<lb n="1672"/><span>déanamh go h-áluinn, is amhlaidh a bhí an</span>
<lb n="1673"/><span>botún dá dhéanamh aici.  Ar maidin nuair</span>
<lb n="1674"/><span>a chonnaic sí Seagháinín ag éirighe aníos as</span>
<lb n="1675"/><span>tóin a tíghe chúiche, fuair sí amach cad a bhí</span>
<lb n="1676"/><span>déanta aici, agus cad a dhein sí ach leigint</span>
<lb n="1677"/><span>uirthi le Seagháinín gur le n-a toil a dhein sí</span>
<lb n="1678"/><span>é, mar go raibh sí clipighthe aige.  Bhí a</span>
<lb n="1679"/><span>croidhe dá losgadh an uair sin le dólás i</span>
<lb n="1680"/><span>dteannta fearg chun rún díoghaltais.</span></p>
<lb n="1681"/>
<lb n="1682"/><p><span>"Marbhuighmís an chráin," ar sise, "agus ná</span>
<lb n="1683"/><span>bíodh aon easba feóla orainn ach go</span>
<lb n="1684"/><span>h-airighthe."</span></p>
<lb n="1685"/>
<lb n="1686"/><p><span>"Tá sé chómh maith," arsa Seagháinín.</span></p>
<lb n="1687"/>
<lb n="1688"/><p><span>"Tá," ar sise.</span></p>
<lb n="1689"/>
<lb n="1690"/><p><span>Fuair sí soitheach mór, árd fairsing</span>
<lb n="1691"/><span>ansan, agus cuir sí árdán le h-ais leis.  Bhí sí</span>
<lb n="1692"/><span>ag caitheamh uisge fiuchaidh síos ansan ann</span>
<lb n="1693"/><span>go dtí gur dhóigh léi go raibh oiread ann agus</span>
<lb n="1694"/><span>dhéanfadh gnó glan do Sheagháinín.</span></p>
<lb n="1695"/>
<lb n="1696"/><p><span>"Féach an bhfuil a dhóthain uisge ansan</span>
<lb n="1697"/><span>anois," ar sise, "chun na cránach do sgóladh."</span></p>
<lb n="1698"/>
<lb n="1699"/><p><span>Chuimhnigh Seagháinín ar an neomat cad a</span>
<lb n="1700"/><span>bhí ar a h-aigne.</span></p>
<lb n="1701"/>
<lb n="1702"/><p><span>"Dhe, mhuise," ar seisean, "ní fheadar-</span>
<lb n="1703"/><span>sa aon nídh mar gheall air, mar is fada gur</span>
<lb n="1704"/><span>mharbhuigheas aon cheann aca."</span></p>
<lb n="1705"/>
<lb n="1706"/><p><span>Seo anáirde ar an árdán í féin chun</span>
<lb n="1707"/><span>féachaint síos ann.  Ní raibh ó Sheagháinín ach</span>
<lb n="1708"/><span>an caoi fhagháilt uirri.  Bhuail sé bas fúithe</span>
<lb n="1709"/><span>agus seo ar bhior a cinn 'on tsoitheach í.</span></p>
<lb n="1710"/>
<lb n="1711"/><p><span>B'shin deire le n-a laetheanta.</span>
<lb n="1712"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1713"/><p><span>Bhí an tigh fé féin ansan, agus neart aige</span>
<lb n="1714"/><span>gach nídh dár thoil leis a dhéanamh.  Bhí trí</span>
<lb n="1715"/><span>capaill ag an bhfathach — a chapall féin agus</span>
<lb n="1716"/><span>capaill a bheirte dearbhráthair.  Bhailigh</span>
<lb n="1717"/><span>Seagháinín chuige a raibh de shaidhbhreas ar</span>
<lb n="1718"/><span>fuaid an tighe, agus bhí tarrac na dtrí gcapall</span>
<lb n="1719"/><span>d'ór agus d'airgead aige.  D'imthigh sé air fé</span>
<lb n="1720"/><span>dhéin áit chómhnuighthe an rí ansan, agus ach a</span>
<lb n="1721"/><span>bhfeacadar ag teacht é, deineadh teine</span>
<lb n="1722"/><span>chnámh chun a theasbáint dó an laochas a bhí</span>
<lb n="1723"/><span>orra i dtaobh an ghaisge a bhí déanta aige.</span>
<lb n="1724"/><span>Bhí pósadh seacht lá agus n-oidhche air</span>
<lb n="1725"/><span>féin agus ar inghin an rí, agus nuair a bhí san a</span>
<lb n="1726"/><span>leath-taoibh, d'imthigh sé féin agus í féin go dtí</span>
<lb n="1727"/><span>n-a mháthair a bhí i mBaile na h-Abha, agus</span>
<lb n="1728"/><span>bhíodar ar mhuin na muice as san amach.</span></p>
<lb n="1729"/>
<lb n="1730"/><p><span>Seaghán Firtéar,</span>
<lb n="1731"/><span>Sgoil Bhaile an Fhirtéaraigh.</span>
<lb n="1732"/></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="1733"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1734"/>
<lb n="1735"/><p><span>Táid so 'á ndéanamh againn-ne —</span></p>
<lb n="1736"/>
<lb n="1737"/><p><span>ÉIDE SAGART,</span>
<lb n="1738"/><span>ÁTHRAIGHE ALTHÓRA</span>
<lb n="1739"/><span>mar chailíní, miasa, agusc.</span></p>
<lb n="1740"/>
<lb n="1741"/><p><span>CROISEANA</span>
<lb n="1742"/><span>den déanamh CEILTEACH in ór nó</span>
<lb n="1743"/><span>airgead geal, agus</span></p>
<lb n="1744"/>
<lb n="1745"/><p><span>PAIDRÍNÍ.</span></p>
<lb n="1746"/>
<lb n="1747"/><p><span>LIAM MAC AODHGÁIN agus a CHL.-MHAC</span>
<lb n="1748"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1749"/><span>32 SRÁID PHÁDRAIG N.,</span>
<lb n="1750"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1751"/>
<lb n="1752"/><p><span>An Déantúsán ag 6 Sráid Mhaylor.</span></p>
<lb n="1753"/>
<lb n="1754"/><p><span>Sinn-ne a dhein</span></p>
<lb n="1755"/>
<lb n="1756"/><p><span>SNAOIS CHORCAIGHE</span></p>
<lb n="1757"/>
<lb n="1758"/><p><span>ar dtúis agus atá 'á deanamh</span>
<lb n="1759"/><span>i gcómhnaidhe.</span></p>
<lb n="1760"/>
<lb n="1761"/><p><span>TOBAC CÚMHRA</span>
<lb n="1762"/><span>an dá shórt so —</span></p>
<lb n="1763"/>
<lb n="1764"/><p><span>"Exhibition Roll" agus</span>
<lb n="1765"/><span>"Shandon Plug."</span></p>
<lb n="1766"/>
<lb n="1767"/><p><span>Má theastuighaen uait aon tobac nó</span>
<lb n="1768"/><span>saigréidí do chur chun aonne atá sa</span>
<lb n="1769"/><span>chogadh, déanfaimíd-ne dhuit é, saor ó</span>
<lb n="1770"/><span>cháin, ach leath phúnt, ar a luighead,</span>
<lb n="1771"/><span>bheit sa 'bheairtín idir thobac is saigréidí.</span></p>
<lb n="1772"/>
<lb n="1773"/><p><span>LAMBKIN BROS.,</span>
<lb n="1774"/><span>9 Sráid Phádraig N.,</span>
<lb n="1775"/><span>CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1776"/>
<lb n="1777"/><p><span>COLÁISDE CHAIRBRE, i gCuan Dor.</span></p>
<lb n="1778"/>
<lb n="1779"/><p><span>An ball is breághtha ar</span>
<lb n="1780"/><span>domhan i Mí Lughnasa.</span></p>
<lb n="1781"/>
<lb n="1782"/><p><span>Múinfear Gaedhluinn duit ann, agus gheobhair</span>
<lb n="1783"/><span>sult a's sláinte ann.</span></p>
<lb n="1784"/>
<lb n="1785"/><p><span>MÍCHEÁL Ó CUILLEANÁIN,</span>
<lb n="1786"/><span>ó'n Seanachúirt, An Sciobairín.</span></p>
<lb n="1787"/>
<lb n="1788"/><p><span>An fear a thiubharaidh tuille eolais duit mar</span>
<lb n="1789"/><span>gheall air.  Scríbh chuige má's mian leat.</span></p>
<lb n="1790"/>
<lb n="1791"/><p><span>TROSCÁN TIGHE AGUS</span>
<lb n="1792"/><span>GACH CÓIR LEABTHAN!</span></p>
<lb n="1793"/>
<lb n="1794"/><p><span>Tá flúirse de sna h-Earraí a</span>
<lb n="1795"/><span>deintear in Éirinn le fághail</span>
<lb n="1796"/><span>uaim-se ar an bpinginn is lúgha.</span></p>
<lb n="1797"/>
<lb n="1798"/><p><span>M. Ó RIAIN, Siopa Oluir,</span>
<lb n="1799"/><span>36, 37 Sráid an Rí, CORCAIGH.</span>
<lb n="1800"/></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="1801"/><p><span>FÓGRAÍ Ó CHORCAIGH.</span></p>
<lb n="1802"/>
<lb n="1803"/><p><span>Scáth ó'n nGréin,</span>
<lb n="1804"/><span>nó fós ó'n bhfearthainn.</span></p>
<lb n="1805"/>
<lb n="1806"/><p><span>Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna,</span>
<lb n="1807"/><span>Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn.</span></p>
<lb n="1808"/>
<lb n="1809"/><p><span>H. JOHNSTON,</span>
<lb n="1810"/><span>TIGH "AN BHATA DROIGHIN ÉILLE"</span>
<lb n="1811"/><span>Teo.,</span>
<lb n="1812"/><span>Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH.</span></p>
<lb n="1813"/>
<lb n="1814"/><p><span>Píanó Ceart Gaedhlach ar £32!</span></p>
<lb n="1815"/>
<lb n="1816"/><p><span>Tá píanacha 'á n-déanamh in Éirinn</span>
<lb n="1817"/><span>anois, ag</span></p>
<lb n="1818"/>
<lb n="1819"/><p><span>Pigott & Co. Ltd.,</span>
<lb n="1820"/><span>Luimneach, Ath Cliath</span>
<lb n="1821"/><span>is Corcaigh.</span></p>
<lb n="1822"/>
<lb n="1823"/><p><span>GUAILNEÁN</span>
<lb n="1824"/><span>SEANDÚNA.</span></p>
<lb n="1825"/>
<lb n="1826"/><p><span>Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht</span>
<lb n="1827"/><span>Tráth bhriseadar na humaí,</span>
<lb n="1828"/><span>Is nuair thuigeadar a bhfionntar</span></p>
<lb n="1829"/>
<lb n="1830"/><p><span>Ba chráidhte dúr a gcló.</span>
<lb n="1831"/><span>"Ach, tá peidhre 'n Shandon Braoes"</span>
<lb n="1832"/><span>Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach</span>
<lb n="1833"/><span>"Agam, is táid chómh tréan san</span>
<lb n="1834"/><span>Go ndéanfaid dúinn an gnó!"</span></p>
<lb n="1835"/>
<lb n="1836"/><p><span>Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té</span>
<lb n="1837"/><span>dheinean —</span></p>
<lb n="1838"/>
<lb n="1839"/><p><span>TOMÁS Ó GORMÁIN</span>
<lb n="1840"/><span>Port an Phápa, CORCAIGH.</span></p>
<lb n="1841"/>
<lb n="1842"/><p><span>CHÓMH-BLASTA LE h-AON-ÍM!</span></p>
<lb n="1843"/>
<lb n="1844"/><p><span>MARGAIRÍN</span>
<lb n="1845"/><span>"LEANDAR"</span></p>
<lb n="1846"/>
<lb n="1847"/><p><span>Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH</span>
<lb n="1848"/><span>ag</span></p>
<lb n="1849"/>
<lb n="1850"/><p><span>Ó DUBHDAILL, Ó MATHÚNA</span>
<lb n="1851"/><span>Agus a gCualucht.</span></p>
<lb n="1852"/>
<lb n="1853"/><p><span>Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil.</span></p>
<lb n="1854"/>
<lb n="1855"/><p><span>I n-Éirinn a Deintear</span></p>
<lb n="1856"/>
<lb n="1857"/><p><span>"BRÓGA NA LAOÍ."</span></p>
<lb n="1858"/>
<lb n="1859"/><p><span>Táid le fághail i ngach sráid bhaile.</span></p>
<lb n="1860"/>
<lb n="1861"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh</span></p>
<lb n="1862"/>
<lb n="1863"/><p><span>"ÉADACH na DRUIPSIGHE"</span></p>
<lb n="1864"/>
<lb n="1865"/><p><span>Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann</span>
<lb n="1866"/><span>atá go Gaedhealach amuich is amach.</span></p>
<lb n="1867"/>
<lb n="1868"/><p><span>Muileann Éadaigh na Druipsighe (teo.)</span>
<lb n="1869"/><span>Co. Chorcaighe.</span>
<lb n="1870"/></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="1871"/><p><span>CUILINN UÍ CHAOIMH.</span></p>
<lb n="1872"/>
<lb n="1873"/><p><span>(ar leanamhaint.)</span></p>
<lb n="1874"/>
<lb n="1875"/><p><span>D'fhan cuid de mhuinntir Chaoimh timcheall</span>
<lb n="1876"/><span>Chuileann ach do sheunadar nósa a sinnsear</span>
<lb n="1877"/><span>a d'iarraidh aithris do dhéunamh ar a sean-</span>
<lb n="1878"/><span>naimhdibh agus ba mhinic do chuadar i gcoinnibh a</span>
<lb n="1879"/><span>dtíre agus a ngaolta féin mar do dhéin a lán</span>
<lb n="1880"/><span>seana-treabh eile nárbh' iad, agus dá dheascaibh</span>
<lb n="1881"/><span>sin b'é sean-fhocal do bhí le rádh ag sna</span>
<lb n="1882"/><span>daoinibh leó:</span></p>
<lb n="1883"/>
<lb n="1884"/><p><span>"Sliocht Chuirc sliocht an fheill agus an uilc."</span></p>
<lb n="1885"/>
<lb n="1886"/><p><span>Leis sin d'iompuigheadar amach go h-olc</span>
<lb n="1887"/><span>agus go bocht 'n-a dhiaidh.</span></p>
<lb n="1888"/>
<lb n="1889"/><p><span>Do bhí Ua Caoimh lá ag caitheamh tionóinte</span>
<lb n="1890"/><span>amach agus ar shroisint na h-áite dhó dúbhairt</span>
<lb n="1891"/><span>sé le muintir an tighe imtheacht.  Do bhí lán-</span>
<lb n="1892"/><span>amha mheadhon-aosta i n-a gcomhnuighe ann agus</span>
<lb n="1893"/><span>lán an tighe de pháistibh óga aca.  Do</span>
<lb n="1894"/><span>chuadar amach gan aon achrann.  An duine</span>
<lb n="1895"/><span>deireannach tháinig amach b'í an tseana-</span>
<lb n="1896"/><span>mháthair í; agus nuair chonnaic sí Ua Chaoimh ar</span>
<lb n="1897"/><span>an mbán d'iompuigh ar a mac féin agus do chas</span>
<lb n="1898"/><span>an t-ologón so go fuidheach, feargach: —</span></p>
<lb n="1899"/>
<lb n="1900"/><p><span>"Gaol na ropairí ngroidhe,</span>
<lb n="1901"/><span>Do théigheadh go h-Eachdhroim síos,</span>
<lb n="1902"/><span>Ag seasamh cirt Uí Chaoimh.</span>
<lb n="1903"/><span>Sin é agam mo dhíol:</span>
<lb n="1904"/><span>Mac mo mhic fé'n ngaoith,</span>
<lb n="1905"/><span>Is an luisnig trí mhullach a thighe."</span></p>
<lb n="1906"/>
<lb n="1907"/><p><span>Do bhí fód teine i láimh Uí Chaoimh chun an</span>
<lb n="1908"/><span>tighe do dhóghadh, acht nuair do chuala sé</span>
<lb n="1909"/><span>rann na seana-mhná do chaith uaidh an spéidh</span>
<lb n="1910"/><span>agus dúbhairt: "Thugais d'éitheach, a chailleach."</span>
<lb n="1911"/><span>Do mhaith sé dhóibh an cíos láithreach, agus do</span>
<lb n="1912"/><span>chuir isteach thar n-ais iad airís gan cíos,</span>
<lb n="1913"/><span>gan cáin, gan íoc, gan éileamh.</span></p>
<lb n="1914"/>
<lb n="1915"/><p><span>Do leanadar ar an nós san fé scléip agus</span>
<lb n="1916"/><span>fé rachmas i dtreó nuair do bhíodh dinnéar</span>
<lb n="1917"/><span>mór i gCuilinn aca go mbíodh: —</span></p>
<lb n="1918"/>
<lb n="1919"/><p><span>"Maonus is fiche,</span>
<lb n="1920"/><span>Ag teacht go h-Éithghleann Chuileann,</span>
<lb n="1921"/><span>Agus gan aon aca</span>
<lb n="1922"/><span>Gan maighdean nó bruinneall."</span></p>
<lb n="1923"/>
<lb n="1924"/><p><span>Timcheall le ceud go leith bliadhain ó</span>
<lb n="1925"/><span>shoin thosnuigh muintear Uí Chaoimh ar thuitim</span>
<lb n="1926"/><span>gidh go rabhdar go h-acfuinneach go dtí san</span>
<lb n="1927"/><span>i rachmas agus i saidhbhreas agus gach nídh nách mór</span>
<lb n="1928"/><span>ar a dtoil féin aca; acht tháinig an casadh</span>
<lb n="1929"/><span>mar thigeann ar gach nídh saoghalta agus do</span>
<lb n="1930"/><span>chromadar ar meath go tapaidh i dtreó ná</span>
<lb n="1931"/><span>fuil aon duine de'n tshliocht díreach i</span>
<lb n="1932"/><span>gCuilinn Chraobhach an Ealla indiu.  Mar</span>
<lb n="1933"/><span>seo do scaradar le n-a gcuid i ndiaidh ar</span>
<lb n="1934"/><span>ndiaidh ionnus gur cuireadh 'sa' deire i</span>
<lb n="1935"/><span>dtabhairt — taoibh le h-aon fhearann amháin</span>
<lb n="1936"/><span>iad go dtugtaoi Pobal Uí Chaoimh air,</span>
<lb n="1937"/><span>leirg mhór gharbh de thalamh sléibhe do b'eadh</span>
<lb n="1938"/><span>é, agus do chailleadar é seo leis le baoth-</span>
<lb n="1939"/><span>dhearmhad.</span></p>
<lb n="1940"/>
<lb n="1941"/><p><span>Do bhí táilliúir ag obair i dtigh Uí Chaoimh</span>
<lb n="1942"/><span>uair.  Do theip air páipéirí d'fhaghbháil chum</span>
<lb n="1943"/><span>miosúirí do dhéanamh asta, mar ní bhíodh aon</span>
<lb n="1944"/><span>mhiosúirí d'á ndíol coitcheannta an uair sin.</span>
<lb n="1945"/><span>Do bhí sé ag raobsáil ar fuid an tighe riamh</span>
<lb n="1946"/><span>agus choidhche go bhfuair sé an meamram i</span>
<lb n="1947"/><span>n-a raibh scríobhtha teideal Uí Chaoimh ó'n</span>
<lb n="1948"/><span>gCoróin.  Ní tuisce do chuir an táilliúir</span>
<lb n="1949"/><span>súil air ná dubhairt leis an gcoimeádaidhe</span>
<lb n="1950"/><span>tighe gurbh 'in é díreach ar áilneacht Éireann</span>
<lb n="1951"/><span>é.  Do ghearr sé i n-a ribínibh é.  Do bhí</span>
<lb n="1952"/><span>treabh eile muintear Chróinín, teorantach</span>
<lb n="1953"/><span>le muintir Uí Chaoimh agus ní ró mhaith do réidh-</span>
<lb n="1954"/><span>tigheadar riamh le chéile.  Chómh luath agus do</span>
<lb n="1955"/><span>fuair Mac Uí Chaoimh amach go raibh teideal</span>
<lb n="1956"/><span>Uí Chaoimh briste do dhein uisce fé thalamh</span>
<lb n="1957"/><span>ar Ua Caoimh agus b'é críoch an scéil gur thóg-</span>
<lb n="1958"/><span>adar muinntear Chróinín Pobal Uí Chaoimh</span>
<lb n="1959"/><span>chúcha féin.  Do shealbhuigheadar é ar feadh</span>
<lb n="1960"/><span>roinnt bliadhanta acht, fé dheire fuair</span>
<lb n="1961"/><span>an Choróinn amach go rabhadar 'ghá shealbh-</span>
<lb n="1962"/><span>ughadh go neamh-dhleaghthach agus do thóg an riagh-</span>
<lb n="1963"/><span>altas uatha é.  As san amach bhí mioscais agus</span>
<lb n="1964"/><span>droch-aigne idir an dá threibh.</span></p>
<lb n="1965"/>
<lb n="1966"/><p><span>Pé lá san tseachtmhain go dtuitfeadh an</span>
<lb n="1967"/><span>cúigheadh lá fichead de mhí Iúil air b'in lá</span>
<lb n="1968"/><span>Fhéile Laitiaran i gCuilinn, acht chum stainn-</span>
<lb n="1969"/><span>cín do dhéanamh ar mhuintir Uí Chaoimh agus</span>
<lb n="1970"/><span>d'fhonn an Pátrún do lot do chuir Mac Uí</span>
<lb n="1971"/><span>Chróinín aonach ar bun i gCnoc na Groidhe</span>
<lb n="1972"/><span>trí mhíle siar ó Chuilinn.  Ar an adhbhar san</span>
<lb n="1973"/><span>do b'éigean do mhuintir Chuileann an Pát-</span>
<lb n="1974"/><span>rún d'aistriúghadh go dtí an Domhnach roimis</span>
<lb n="1975"/><span>an gcúigeadh lá fichead agus sin lá Pátrúin</span>
<lb n="1976"/><span>Laitiaran riamh ó shoin.</span></p>
<lb n="1977"/>
<lb n="1978"/><p><span>Mar gach sean-treabh, bhí caointeóirí sidhe</span>
<lb n="1979"/><span>ag leanamhaint Sliocht Uí Chaoimh le sinn-</span>
<lb n="1980"/><span>searacht.  Ní bean sidhe do bhí ghá leanamh-</span>
<lb n="1981"/><span>aint acht mar do bheadh gaidhríní ag gol shuas</span>
<lb n="1982"/><span>in san spéir.  Is minic do bhainidís geit a</span>
<lb n="1983"/><span>n-anma as daoinibh na tuatha i lár na</span>
<lb n="1984"/><span>h-oidhche ar cloisint dóibh sceamhghail</span>
<lb n="1985"/><span>"Gaidhríní Uí Chaoimh," mar bhí fhios acu go</span>
<lb n="1986"/><span>raibh duine de'n tsean-stoc imthighthe ar</span>
<lb n="1987"/><span>shlíghe na fírinne.  Do ghearrfaidís fíoghar</span>
<lb n="1988"/><span>na Croise ortha féin, agus d'iarrfaidís ar</span>
<lb n="1989"/><span>Laitiaran bheannuighthe go ndeineadh sí díon</span>
<lb n="1990"/><span>dóibh agus do chuirfidís a nguidhe chum Dia na</span>
<lb n="1991"/><span>Glóire ag impidhe Air solus na bhFlaitheas</span>
<lb n="1992"/><span>do thabhairt do'n anam bhocht.  Acht d'imthigh</span>
<lb n="1993"/><span>an sean-treabh.  B'é Domhnall Ua Caoimh do</span>
<lb n="1994"/><span>cailleadh i dtig na mbocht i Sráid an</span>
<lb n="1995"/><span>Mhuilinn breis is triocha bliadhan ó shoin an</span>
<lb n="1996"/><span>chraobh dheireannach de'n tsliocht fírinneach.</span>
<lb n="1997"/><span>Chualthas na gaidhríní ghá chaoineadh ins an</span>
<lb n="1998"/><span>spéir oidhche a bháis agus oidhche a thórraimh mar</span>
<lb n="1999"/><span>ba ghnáthach le n-a shinnsearaibh, ach níor</span>
<lb n="2000"/><span>h-airigheadh riamh ó shoin iad.</span></p>
<lb n="2001"/>
<lb n="2002"/><p><span>(A chríoch).</span></p>
<lb n="2003"/>
<lb n="2004"/><p><span>Do'n Léightheóir.</span></p>
<lb n="2005"/>
<lb n="2006"/><p><span>Nuair a bheir ag scrí chun lucht siopa nó ag</span>
<lb n="2007"/><span>caint leó, cuir in-iúl dóibh, le d'thoil, gur</span>
<lb n="2008"/><span>sa "Lóchrann," a chonnaicís an fógra aca.</span></p>
<lb n="2009"/>
<lb n="2010"/><p><span>FÓGRAÍ Ó BHAILE ÁTHA CHLIATH, agus rl.</span></p>
<lb n="2011"/>
<lb n="2012"/><p><span>Ceannuigh "MUINNTEAR na TUATHA."</span></p>
<lb n="2013"/>
<lb n="2014"/><p><span>Leigh é, agus tabhair an leabhar</span>
<lb n="2015"/><span>do Ghaedheal eile. 2/- a fhiacha.</span></p>
<lb n="2016"/>
<lb n="2017"/><p><span>Ó Mhuinntir Ghuill, Áth Cliath.</span></p>
<lb n="2018"/>
<lb n="2019"/><p><span>A Ghaedheala!  Ceannuighidh róthar Gaedhealach .i.</span></p>
<lb n="2020"/>
<lb n="2021"/><p><span>"AN LÚCÁNIA"</span>
<lb n="2022"/><span>(de dhéantús na hÉireann)</span></p>
<lb n="2023"/>
<lb n="2024"/><p><span>ó</span>
<lb n="2025"/><span>Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat.</span></p>
<lb n="2026"/>
<lb n="2027"/><p><span>TÁILLIÚREACHT agus gach rud</span>
<lb n="2028"/><span>i bhfuirm éadaigh do fhearaibh!</span></p>
<lb n="2029"/>
<lb n="2030"/><p><span>Níl dá ndíol againn-ne ach earraí a deineadh</span>
<lb n="2031"/><span>i nÉirinn.</span></p>
<lb n="2032"/>
<lb n="2033"/><p><span>Ó GLASÁIN IS A CHUA,</span>
<lb n="2034"/><span>11 Sráid Uí Chonaill, BAILE ÁTHA CLIATH.</span></p>
<lb n="2035"/>
<lb n="2036"/><p><span>Tá árd-teist ar</span>
<lb n="2037"/><span>MHUINTIR HILLIARD (teo.)</span>
<lb n="2038"/><span>CÍLL ÁIRNE,</span></p>
<lb n="2039"/>
<lb n="2040"/><p><span>De bhárr an chuma in a gcabhruighid</span>
<lb n="2041"/><span>le déantúisí na hÉireann.  Ní gádh</span>
<lb n="2042"/><span>earraí thar lear do cheannach, agus</span></p>
<lb n="2043"/>
<lb n="2044"/><p><span>Seogh Earraí</span>
<lb n="2045"/><span>Gaedhealacha</span></p>
<lb n="2046"/>
<lb n="2047"/><p><span>Le fághail in a dtigh sin.  An siopa</span>
<lb n="2048"/><span>éadaigh is mó agus is fearr</span>
<lb n="2049"/><span>i gCiarraidhe.</span></p>
<lb n="2050"/>
<lb n="2051"/><p><span>Tig a 6 agus a 7 sa' tSráid Mhóir,</span>
<lb n="2052"/><span>CÍLL ÁIRNE.</span></p>
<lb n="2053"/>
<lb n="2054"/><p><span>COLÁISTE AN DAINGIN,</span>
<lb n="2055"/><span>I gCIARRAIDHE.</span></p>
<lb n="2056"/>
<lb n="2057"/><p><span>Seasóin — Iúl agus Lughnasa, 1916.</span></p>
<lb n="2058"/>
<lb n="2059"/><p><span>Técseana i gcóir na Gnáth-theiste:</span></p>
<lb n="2060"/>
<lb n="2061"/><p><span>"An Cleasaidhe" (An tAthair Peadar).</span>
<lb n="2062"/><span>"Réalta den spéir" (Connradh na Gaedhilge).</span>
<lb n="2063"/><span>"Ceachta Cainte Gramadaighe" S. Ó Catháin).</span>
<lb n="2064"/><span>"Aids to Pronunciation of Irish" (Na Bráithre</span>
<lb n="2065"/><span>Criostamhla).</span></p>
<lb n="2066"/>
<lb n="2067"/><p><span>Tá gach eolas eile le fághail ó</span></p>
<lb n="2068"/>
<lb n="2069"/><p><span>PHÁDRAIG Ó CORCORDHA, Rúnaidhe,</span>
<lb n="2070"/><span>Daingean Uí Chúise, i gCiarraidhe.</span></p>
<lb n="2071"/>
<lb n="2072"/><p><span>IOLSCOIL NA MUMHAN</span>
<lb n="2073"/><span>atá i RINN Ó gCUANACH</span>
<lb n="2074"/><span>is na DÉISIBH.</span></p>
<lb n="2075"/>
<lb n="2076"/><p><span>Beidh an obair ar siubhal ann mar is</span>
<lb n="2077"/><span>gnáth ar feadh mí an Iúil agus</span>
<lb n="2078"/><span>Lughnasa i mbliadhna.</span></p>
<lb n="2079"/>
<lb n="2080"/><p><span>TOGHA agus ROGHA NA GAEDHILGE</span>
<lb n="2081"/><span>LE FÁGHBHÁIL ANN.</span></p>
<lb n="2082"/>
<lb n="2083"/><p><span>Atá gach cúntas is tuarascbháil le</span>
<lb n="2084"/><span>fághbháil ó'n bhfear le scriobhadh:</span></p>
<lb n="2085"/>
<lb n="2086"/><p><span>.i. P. Ó CADHLA, Iolscoil na Mumhan,</span>
<lb n="2087"/><span>Rinn ó gCuanach.</span></p>
<lb n="2088"/>
<lb n="2089"/><p><span>Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail.</span></p>
<lb n="2090"/>
<lb n="2091"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Bealtaine, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Bealtaine, 1916

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
