Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Sixteen Irish Sermons
Title
Sixteen Irish Sermons
Author(s)
Gallagher, James,
Composition Date
1752
Publisher
(B.Á.C.: Ignatius Kelly, 1752)
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
{N L063} {L 5} {B 1752 18L} {G L} {U 0322} {C Prós} {M 8} Sermon 1. Guidh orain na peacuidh a nois agus ar uair ar mbais, Amen. Briathra an Spiorad Naomh re beul na heagluise Catoilce, agus do ni ruinn don Ave Maria. As an ghearr urnaigh so do ní an Eagluis Chatoilce, is iontuicse dhibh, cad é meud an dochus a ta aice an eadarghuighe na Maighdine Muire. Chomh fada agus bhios an duine a ngleann na ndeor air an tshaoghal so, bí an chollan da thairring an na bpeacaidh, bí an saoghal da mheallamh, bí luigheachan laetheamhail ag Lucifer agus ag sloite Iffrinn na thimchioll; bí a nuile riachtanas agus easbhuighe air thaobh Anama agus Cuirp. Tanquam Leo rugiens circuit, quaerens quem devoret, 1.Pet.c.5. Ni thig re duine ar bith rena mhesnidh fein an claon agus an tangheall bhios ag an gcolluin daondha don tsaoghal a mhaighistireacht: Nil comhachta ar talamh bhearfu buaidhe air chaithidhe an Diabhail gan grasa De. Cad eile, a Chriostaidhe, cad é mur gheabhum na grasa so, a ta chomh riachtanach so againn ann leas air nanama do dheanamh? Ni fiu sinn fein, an nach bhfuil ni ar bith o naduir acht olc agus ainmhian, bhios go laetheamhail briseamh aitheanta <L 6> De agus a dhlighe, a ta salaighthe o cheann go cois re lubhra an pheacaidh, Dhul ag iarraidh na ngrasa so air an te air a mbimid cuir feirge go laitheamhail. Oh, cad cile, cia aira niarrfuim e, mur sin? Cir an charoid no an duine muinntiorr- tha ar dtuirfuim aighe, o rinnemur namhaid dar gcaraid ionmhuinn Críosd? A ta, a chairde, air an Maighdion Muire, as air a laimh ta an dioghal- tus thuill ar bpeacaidh, thionto uain. As trid lamha Mhuire thig gach cobhair agus gach cumhnugh o Dhia chugainn. As si an tsroghan i as a dtig uisge thob ar na ngrasa na thulle chgainn. As da dhruim so ordaighios an Eagluis dhuin an urrnaigh ud a radh go minic. Ora pro nobis, etc. Leighmid a Leabhar na Rioghtha go ndeachaidh an Bhainríoghan Betsabee diarraidh athchuinghe air a Mhac Solamh Mhac Dabhidh. Nuair a chua- laidh an Righ i bheth a teacht, chuaidh na hara- cis go luathghaireach, rinidh umhlugh agus onoir dhi, agus chuir air a dheaslaimh an a chaithir Riogha i, dubhairt leith, gach ni thastoidh uaithe iarra go dana, agus nach ndiultugh fein aon ni urthi, diarrthudh si. Pete Mater mea, non enim fas est, ut avertam faciem, tuam, 3 Reg.c.2. Mur a gceanna, tar eis Muire Bhaintighearna chath- ugh a tearma air an tsaoghal so, agus gur mhian re na haon Mhac a breth chuige fein go Parrthas; thanic na haracaois agus sloite Phathruis neinthe- acht ris, dardaigh i edir Chorp agus Anam go Flaitheamhnus, chuir Chriosd air a dheaslaimh na suidh i, thug dhi a nuile chumhacht air Neamh agus air talamh foidh fein, gheal di nach bhfuil athchuinge air bith diarrfadh, nach bhfuidheamh: Pete Mater, etc. As air an ardamh ionghantach rinniugh air Mhuire go Parrthas, agus air na mor ghrasa dhortios a nuas orain, is mian liom tracht a niu, tar eis ma chomhra ruin an a dha bpointe. Hardaoihh Muire <L 7> go Parrthas air mhodh ioghantach eugsamhail, sin an chead phointe. Bi si na Hadvochad agus na mnaoi impighe eidir sinne agus a haon Mhac, sin an darra pointe, iarramoid, etc. CHEUD PHOINTE. An uair a thig Bainrio- ghan ar bith go nuda haigh chum Rioghacht no chum Cathrach, bi speis agus duil ag a nuile dhuine a faicsin, theid an tuasal agus an tisioll, an lag agus an laidir, an bocht agus an saidhbbir na haracaois agus da faillteamh; ni bhian ni ar bith re faicsin, acht feastaidh dha gcathamh, fionta dha ndortamh, gunnaidh mora da scaoileamh, cruitt agus orgain dha sinnim, preasantaidh morluaidh dha bpronnamh don bhainphrionsa so; an a bhfocal, nuile shoirt solamainn agus subhailge nithar re linn Prionsa no Bainphrionsa theacht a glacamh seilbh air a gcoroin. So an ni nithar, a derim, ris na Prionnsaidh talmhuidh; acht ni sin airiudh, no insin aon nidh dha mhead is feider ua dheanamh air talamh, a bharramh na solmuinne agus an tsubhailce taisbea- nugh a bparrthas re linn Bainrioghain Fhlaitheamh- nuis dhol a glacamh seilbh air Choroin na Gloire. Thanic na 9 noird Ainglidh na harracaois, agus iad sinnim abhrain bhinne, agus Cantice molta. Tha- nic mur a gceanna na haracaois na Faidhe, na Pa- triarca, agus na Heasbail. Naoimh agus Ban- naoimb Parrthas go hiomlan; Bhi Parrthas go huile air aon chomhshinnim ceollta, failte, agus mollta, roimh an Bhainrioghain Muire. Bo lor a mheud so dar leat, a Chriosdaigh, do noir a dhenamh fo chomhair creatuir ar bith o Dhia nuas; acht nir mhor re Criosd ni bo mho no so a dheanamh da Mhathair; chuaidh se fein na haracaois, Coroin na gloire air a cheann, gaethe agus dealramh na gloire an a ghnuis; Ghlac a Mhathair go soilbher, subhailgeach; thug leis air laimh i a bfioghnuis an Athar Shiorraidh, agus a dubhairt ris; so, Athair, an bhean a thoibh tusa <L 8> on tsiorraigheacht an a beth na Mathair agamsa; So an bhean rinnidh a riamh do thoil, agus nach ar chlaon a riamh do dhlighe a bhrisamh; So an bhean bhi na sompla agus na Patrun ionraicuis agus cneastacht ag fearuibh agus mnaibh an domhain: Da bhrigh, ar an Tathar sioraidh, a Mhuire, go ndearn tu mo thoilse air an tsaoghal, agus nach ar thruaillidh tu a riamh do chonsias re brudar ar bith peacaidh; bherim dhuit mur phrontanus agus mur luachsaothair, a bheth ranphairteach an mo chomhacht; Maiseadh bheirimse dhuit, ar an Mac. a bheth, do mhaghistreas air mo throcaire. Bhei- rimse dhuit mar an gceanna, ar an spiroad Naomh, a bheth rainnphairteach an mo chrionnacht, agus an ma Mhaith os; Ordaighmid dhuit o niu a mach a bheth do Bhainrioghan os ceanh na Nainghil agus na Narchainghil, os ceann Naoimh agus Bannaoimh Phathruis go hiomlan. Exaltata est Sancta Dei Genetrix super Choros Angelorum ad Caelestia Regna. O Mhuire, a Bhainrioghain na cruine, as mor an ceim so agus an Onoir a fuair tu os cean Naoimh an domhain, acht ni bfuairis nach at bfiudh thu; molaim thu o mo chroidhe, agus o mo thoil. Is dimhin gur fior an nidh dubhairt Elisabeth Mathair Eoin Baiste leat, gur bheannuigeh thu thair na Mna. Benedicta tu in Mulieribus, Luc.1 42. Ni hioghnamh liom, a Chairde, go mbfeidir re anam glormhur Mnuire i fein dardamh an a moment on talamh go Neamh. Do bhrigh gur feider re gach Spiorad olc agus Maith, Dhul a ngearr aimsir o reagun go reagun, agus o Chearn don domhain go suige an cearnelle: Acht as iogh- namh liom cad e mur bfeidir ris an gcorpan cre bhi timchioll an Anam so, Dhul suas an bealach cumhang cruaidh ud thriallus go Parrthas, gan cuideamh, gan gleis iomchair. As feasach sibh nach ardamh ni an ni bhios trom, acht isleamh <L 9> agus tuitim chum talamhain, cad eile, ead e an modh air a ndeachai an cholann daonna ud Mhuire on talamh go Parrthas? A ta, a Chrios- daigh, humchra an Corp glormhur so a gcoiste orbhuidhe, ornaille re clocha uaisle, agus re pearlaidh mor chostasach. Acht cad e an tamud, mheasus sibh, da ndearnamh an coiste so? No cad iad na heachraidh bhi da thairring? A ta, a Chriosdaigh, Deaoibreacha agus Deghniomhartha Mhuire. So fein an tamud da ndearnamh an coiste ud; so na pearlaidh, so na clocha uaisle chuir maise agus aille air an gcoiste ud; so an gleus uimchir, so na sgiathain ardaighas gach Naomh go gaitidh Parrthas. Air an taobh eile, gach duine mallaidh nach ndean lon no stor do na Deghniom- hartha air an tsaoghal so, nait ardamh suas, se thuitios sios re tromualach a Bpeacaih, go fior iachtar Iffrinn. Ni bhian athramh do choiste aige, acht coiste tinntidh, agus Diabhail Iffrinn da thairring. Ignis et Sulphur et Spiritus procellarum pars Calicis eouum sic, Psal.10. Tuigidh sibh a nois, a Chairde, cad e an soirt coiste an ar humchramh Corp Glormhar Mhuire, mur do bhi a Deaoibracha agus a Deighniomhar- tha. Acht ni moide go dtuigionn sibh, cad iad na Heachraigh bhi dha thairihgn? Siad Eachraigh bhi tairrin an choiste ud, na subhailce Neamhdha bhi ag Muire; agus ar son go raibh na nuile shoirt sub- hailce innte, a bfeidir a bheth a gcreatur daonna ar bith, ar mhodh, go mbfeidir a radh leith, go raibh si na stoirchiste lan dionracais, do gloine choinsiais, agus do chrabha; Gidheadh, bhi ceithre priomh shubhailce aice a gceim doinnse, mur a bhi, umhlacht, geanamnaidheacht, cathranacht, agus foighid. As urasa dar leat, a Chriosdaige, Muire Bhain- tighearna a mholamh, gidheadh, cia be dhearchamh air an gcas go grinn, as ni e a ta dodheanta do- <L 10> camhlach. Ma dhearcamaoid air Mhuire thaobh a colla, is urasa, gan amhrus, a molamh, do bhrigh nach bhfuil sgeimh, aille, no deisse da mfeidir re collain daonna ar bith a bheith innte, nach bhfuair si on Athair Shiorraidh, an uair a chruthaidh i, agus do thogh i an a beth na Mathair ag ana a mhac. Tota pulchra as Amica mea, Cant.4. 7. Ma dhearcmaoid air Mhuire thaobh a hanama, is dimhin go bfuair si urad tiolaca agus grasa o na hoan Mhac, an san Moment do ghlac se colan daonna fo na broinn, as bfeidir re creatur ar bith a ghla- camh, no a bheth aige. Tanta gratia Virgini a Deo data est, quantum uni purae creaturae dari pos- sibile esset. S. Bern. Serm. 65. A ta mur sin, a Chriosdaigh, na grasa agus na tiolaca fuair Muire thaobh Anama agus Cuirp, chomh eugsamhail iomaduil sin, ar mhodh, nach feider re intleacht dhaonna ar bith a dtuicsin, no re teangha ar bith a bpeantail mur as coir. Laudes Mariae quis enarra- bit? Dha gouirinn romham, a Chriosdaigh, Muire Baintighearna mholamh thaobh a humhlacht, ghoibhidh me a niomad naoimh agus Bannaoimh a bhi umhal; durislidh iad fein chomh morsin, ionnus go silfeadh, nach raibh Meas daoine acamh orrtha fein ar chor ar bith. Nos stulti propter Chris- tum, 1. Cor. 4 10. Acht na dheigh so agus uile; nir bfeidir leo thiacht a ngiobhar umhlacht Mhure. lean an Mhathair sompla a Meic, Durislidh e fein chomh mor sin, gur ghlac se foirm sglabhuidh ar an tsaoghal, agus gur fhuiling se Bas sgannalach no Croithche. Factus est obediens usque ad Mortem, Mortem autem Crucis. Phil.2.8. An uair a fuair si o bheul an Aingil gairm Bainrioghain air an domhan uile, se dubhairt si go hurisioll umhal, nach raibh inte acht Sglabhuidh, no Bernfheama an Tighear- na. Ecce Ancilla Domini. Luc.1 38. Do lean Muire an priomh leigbion ud teagusgur a scoil Chriosd, mur a ta, an te re ar mian e fein dardamh <L 11> a Parrthas, go gcaithfe e fein durisleamh air an tsaooghal so. Qui se humiliat exaltabitur. Mat. 23.12. Durislidh sise i fein chomh morsin faoi chosa an tsaoghail, agus da dhruimso, hairdiob i an na haite asairde faoi an Trinoid a Bparrthas. Exaltata est Sancta Dei Genetrix super Choros An- gelorum. O Mhna uaibhreach brodamhla an tsaoghal so, nach nglacan spid no tarcuisne o neach a mairionu; re air mian tus suighe agus toiseach bealaidh an gach coisir agus an gach comhchroinneamh, as dir- each ghlacus sibh bealach contrartha do leighean Chriosd agus Mhuire; agus da bhrigh gur mian libh sibh fein darcamh os cean an domhain; isleochar sibh faoi chruba Diobhail a Niffrionn. Qui se exaltat humiliabitur. Mat.13. Cur a gcas, a Chriosdaigh, go molfain Muire trid a geanamnaigheacht agus a gluine chonsiais, ghoibhidh me an son am gceanna a niomad Maighdean, nar thruaillidh riamh a gcolan re comlusg fir ar bith; Acht an bhfacus no an gcua- lus a riamh bean ar bith, bhi na Mathair agus na Maighdean an aonfheachd, mur do bhi Muire: Sancta Mater, et intacta Virgo. Ma mholaim Muire trid a cathranacht caithfe me a niomad eile do mholamh, ag ana raibh gradh anmhor air Dhia. Leighmid air a nimoad thug cul don tsaoghal; phronn a maoin agus a substainte air bhochtaibh De, agus sin uile mar gheall air Dhia. O ni raibh acht fuar ghradh an aon ni dhe so, a bharramh an gradh eugsamhail a bhi ag Muire air a Cruithigheoir. Bhi a croidh, mur fhurneis, ar lasamah re iomad gradh agus gean air Chriosd. Quia amore langueo. Cant.2.5. Ma dhearcaim air an fhoighid a bhi ag Muire, chife me, mur a gceana, niomad Mairtiridh, Mna agus fir, a ceasamh agus a crochamh; do losgugh air ghreidilibh, broitheamh a gcoiridh, a tairniudh edir eachraidh, a dfuiling <L 12> a nuile shoirt pianta go foighideach fonnbhar mar gheall air Dhia; Oh, a Chriosdaigh, sin agus a mhile urad dha bfuileonugh siad, ni raibh an uile acht sughramh, bharramh na cuig soighide Nimhe chuaidh trid chroidhe Mhuire, na cuig dolais a dfuiling si, fo na haon mhac Criosd. Et tuam ip- sius animam pertransibit Gladius. Luc.2.25. Oh, a Bainrioghan na nainghiol, da mbeth minntleachtsa laidir no tabacht an mo briathra, re mbfeidir liom do shubhailce meamhdha chuir sios mur as coir, ni bheinn choidhthe tuirseagh dod mholamh. Acht do bhrigh gur ni e sharuighios mo lag cheadfa, glacaim a nois mo chead leat, nios foide no solus beg toabhairt do Phoball air na mor ghrasa bheir tu gan chuimse do gach aon, chuirois a dhochus annad. Ni air ar gheall me tracht an sa dara Pointe doma chomhra. DARA POINNTE. An uair a thainic anPrionsa comhachtach Constantin an a bheth Nimpire air na Romhanaigh, chuir fios gan mhoill air a Mhathair Helena, thug suos fo na comhachta gach saidhbhrios agus gach ionmhus bhi ana orchiste; thug cead dith gach or agus gach airgiod bhi ann, a phronugh reir a tola. Nait a raibh Impire talmhuidh cho moirneach onorach so fo chomhair a Mhathara an meassan sibh go raibh Impire an Domhain Criosd nios díothamhla re na Mhathair Muire. O ni raibh, a Chriosdaigh, cho luath as chuir se Coroin na gloire air a ceann a Bflaithios, ridhne Maigh- istreas di air ionnmhus neamhdha na trocaire, ionnus gur mbfeidir leith grasa na haithridh thabhairt do na peacuidh, slainte do lucht an tinnis, solas do lucht an dubroin, coibhir du lucht an riachtanuis, agus meadamh grasa do na firein. Sancta Maria succure Miseris, etc. A ta dha Thobar ag Muire as a silean si na mor thiolaca bheir si don domhan, mur a ta, an da chich chorra gheala dhiubhal Croisd na leanamh. <L 13> Beatus venter qui te portavit, agus ubera quae suxisti. Luc.11.27. As an chich dheis bheir si bainne na ngrasa na thulle do na firein, agus as an chich chlith rana si saidhbhrios na trocasre air na peacaidh. Si an chioch dheas so dhiubhal na Hathreacha naomhtha do thainic romhain, mur bhi St. Jerom, St. Aug. St. Bern. St. Domn. St. Pronsias, agus gach naomh eile do bhi ann o thus an tsaoghail. As do dhruim an devotion agus na honora do bhi aca fo comhair Mhuire, hairdiobh iad an a mbeth na realtaidh soilseach glormhura a Bparrthas. As an chich eile silidh Muire an trocaire na tonne air na peacaidh, agus da bhrigh so, nil peacach ar bith, da mheid agus da glonmhaire cortha, ma bheir aighe air Mhuire, nach bhfuidh furtacht agus tro- caire. Maria Mater gratiae, Mater Misericordiae. Leighmid air a niomad, bhi reidh ligthe an ainidhid agus droch bhas thabhairt doibh fein, as eadochus agus drochwhisneach fo throime agus mead a bpeacuidh. Cho luath agus bheireamh siad aighe air Muire, gheibheamh siad dochus agus misneach. Leighmid, mur a gceana, air a niomad, thug scriobhtha re na gcuid fola iad fein suas don Diabhal. Ni luiathe bheireamh aighe air Mhuire, agus mhuidheamh sise a haon mhac, no gheibheamh siad an scribhinn air ais on droch spiorad, agus do shabhalugh iad air Iffrionn. Mur sin, ni gan adhbhar ordaighios ar Naomh Mhathair an Eag- luis dhuin aighe thabhairt air Muire go minic ris na breathra ud. A naomh Muire Mathair De, etc. A ta dha ni agad re breathnamh, a Chriosdaigh, an san urrnaigh so do ni tu an Muire; an chead ni, go nagran tu i a bheth ag goidhe air do shon, a nois (glac grim air an bfocal so) agus air uair do bhais. A nois a deirim, an uair a ta an tam agad, an uair a tatu an do chedfa agus an do shlainte; ar a nadhbhar, an te leigios an tam thairis a nois, agus nach ndean urnaigh, trosgamh, <L 14> no Deghniomh, chum De, no chum Muire, no go dtig tinnios guasachtach an bhais air, as baoghalach dho nach bhfuidh se trocaire no grasa O Dhia, na O Mhuire, mur a deir an Doctuir Naomhtha St. Aug. Ag dearbhugh, go bhfuil an athridh mhall ro chontabhairteach. Paenitentia sera est raro vera. An uair a ta an tam agaibh, deir Criosd, deanaidh dithchioll agus duracht re leas bhur Nanama a dhenamh. Venit nox quando nemo potest operari. Jo.9.4. Amhail as mur deurfadh se, Nois, an san bponc so na beatha, deanaidh lon agus stor; Ar a nadhbhar, tuicidh oidche an bhais, agus sioraidheacht na bpian, an nach mbeidh eisteacht na trocaire re faghail agaibh O Mhuire, no ona haon Mhach Criosd. Venit nox, etc. An dara ni a ta re breathnam agad an sa Nave Maria, mur a ta, nagran tu Muire a bheth ag guidh ar do shon, air uair do bhais. Nunc et in hora Mortís. Agus ni gan adhbhar, do bhrigh, ma ta cughnamh Muhire riachtanach a nam ar bith, a ta se, gan amhrus, ro riachtanach an san bponc, chritheaglach ud an bhais. So an ponc, a Chrios- daigh, an a dtig an bas mur Leoghan chraosach neamhthrocaireach ad haighe; loitidh agus tollaidh ad croidh agus na baill uile re na ghaethe, agus re na shoighide nimhe; ni fhagan luth no mothug an sa teanghidh re dia do mholamh, no an pardun diarraidh; faguidh on croidh fuar siocaidh an a haithride, no an leas ar Nanama do dheanamh. So an ponc an a dtig Lucifer agus a shloite mallaidh mur shluah beach ar dtimchioll. Circumdederunt me sicut Apes, Ps.87. Scaoilidh gach Diabhal aca a ghath nimhe ris an Anam; Nid fal agus mainir na timchioll, mur shull go dtiucugh leo gach grasa agus gach teagasg a gheibh an duine, do mhuch- amh. Circumdederunt me dolores Mortis, et peri- cula Inferni invenerunt me. Psal.17.4. O a dhuine mhallaidh, bheir Hanam agus do Cholain mile uair <L 15> don Diabhal, tuicidh se an la ud, glacamh Seilbh air an bprontanus so. Tuicidh neintheacht ris, Diabhal na Druise agus na Sainte, Diabhal an Fhuatha agus na Feirge, Diabhal an Uabhair agus na Leisge, agus gach annspiorad eile da raibh tu deanamh seirbhise riamh an do bhetha; aigeoraidh gach ainspiorad aca a cheart air Hanam. O a pheacaidh mhallaidh, chaith haimsir riamh re diomaill agus re dosgaidh, nach ar stop a riamh on bpeacamh, agus chuir suas do gach Deghniomh. Sin thu nois an sa bponc dheaghnaidh ud an bhais, agus luigheachan marbhthach ag do naimhde uile do thimchioll. Chia an taobh a dtuirfidh tu haighe le cughnamh dh faghail na naighe? Ar ndoith, ni air Chriosd iarrfus tu cobhair, da ndearna tu deargnamhuid riamh an do bheatha. Ma seadh, dairfidh se leat, gur leig tu an tam thart, gur be aimsir na beathe, aimsir na trocaire, agus aimsir an bhais, aimsir dioghaltuis, agus dighcheannaigh. Ma shilion tu cughnamh dfaghail O Ainghiol do laimhe deise, as fada O threig se thu fo do dhroch- bhetha. Chomh luath as ridhne tu an peacamh, ghlac Ainghiol na laimhe cleithe seilbh air a phosta. Gad eille, a dhuine dhona, cia an taobh a dturfaidh tu a nois haighe? Sin a nuile bhealach duinte romhad. O a ta, a Chriosdaidh, air Bhainrioghain na trocaire Muire. O chuir Criosd a throcaire air laimh na mna, nar dhiult trochaire riamh air aon neach, a dtagair i, nil adhbhar eadochuis no droch mhisnidh agad, gan deirce don trocaire diarraidh air Bhaintrioghain na trocaire. Maria Mater gratiae, Mater misericordiae. Criochnochaidh me ma chomhra re ursgeul hairistir air dhuine air ridh, bhi ro Dhebhoideach craibhtheach chum Muire, agus do niamh go minic Trosgugh agus urrnaidh na honoirr, Acht thainic do chaithidh air fo dheireamh, go bfacus do nach ndearna Muire seirbhis ar bith airidh dho <L 16> dha chean so. Bo dhe toil na Maighdine Muire thiacht ar cuairt chuige la airidh, agus a dubhairt ris. A ta tusa ag eagcaoin oramsa fo leighiod na seirbhise rinnidh me dhait, nait gach guidh agus gach Urrnaigh rinne tu chugam. Nach coimhneach leat a lethid agus a leithid so eile do dhuine, fuair bas oban, gan Sacramenta no fritheolamh na Heagluise. Nach coimhueach leat a niomad fuair bas do phlaigh, agus do aicideacha coimhithacha? Nach coimhneach leat a niomod chaill a gclann, chaill a maoin, chaill a slainnte, agus go de shabhail thusa air gach ni dhiobh so tharstusan? O a ta Dia uile comhachtach tremimpighse. Mur sin, nil adh- bhar eagcaoine agad; te ar haighe, agus bi nios dur- achtaidh nois an mo sheirbhise no riamh a roimhe, agus beidh mise air a shon agad. Au chomhairle cheanna thug Muire don fhear ud, bherimse dhibhse, a Chairde, teigidh air bhur naighe a serbhis Mhuire; cuiridh bhur ndochus agus bhur misneach inte; abraidh an Urrnaid ud go minic. A noamh Muire Mathair De guidh orainn, etc. Ma ni sibh so, bhearfa Muire cobhir agus cogh- namh dhibh an so tsaoghal so, agus gheabhidh dhibh re na himpigh an ghloir shiorraidh a Bparrthas, Amen. <L 17> SERMON II. On the Last Judgment. Tunc Videbunt Filium Hominis, venientem in Nube, cum potestate magna. Luc.21.27. Chifid an tan sin Mac an Duine ag teacht ann a neul, maille re comhacht ro mhor. Briathra Chriosd ag Lucas an son 21.27. Chuala sibh, gan amhrus, go de mur thanic an Dile air an Domhan a nallud. Go de mur deiridh an fhairge mhor os ceann gach sleibhe da uirrde, agus go de mur sgrios si an ciniudh, doanna, agus gach ainbhidh bhi air an tsaoghal, Acht Naoi, agus gach aon a bhi a neintheacht ris, an son Airc. Cuiridh an Scrioptur Dhiadha so sios a Leabhar Genesis, agus gach Ughdar eile Scriobh, air an aimsir o shoin a nuas. Nil Contabhairt na chean so ag duine ar bith gheillios do bhriathra, De ansa Scrioptur. Acht bhfeidir go bhfuil sibh a nainbhfios, go de an fath fo ndearna Dia an trom Dhioghaltus so air an cineamh doanna. Maiseadh, ionnus nach mbeabh sibh amhlaidh nios foide; Bheirimse dearbhugh sgeala dhibh, gur be badhbhar agus bo siocair don Ar agus don scrios rhainic an tsaoghal, an peacamh. So an fath, so an ocaid fo ar baitheamh Rioghachta, agus Nasuin, Baillte mora, agus Cathreacha, agus lucht atruidhe an Domhain. So an tadhbhar fo thar- raing Dia cloidheamh an dioghaltuis an da fhao- <L 18> bhar, o nar imthidh sabhaillte acht ochtar, fuarus cneasta Deumhchuir a bfioghnuise De. Maseadh, mas adhbhar an peacamh fo dtig tromdhioghaltus De air na daone, an dtainic aimsir ar bith riamh dar baoghlaidh fearg agus dioghaltus De, no an uair so? An dtanic aimsir ar bith a riamh, an a raibh na lochta nios ioma- damhla, Na dubhailce nios coitchionna, agus na peacaidh nios madramhla, no air an uair so? An feidir a radh roimhe an dile, go raibh na breaga ni- os iomadamhla, na mionna mora nios minicidh, druis agus adhaltranus nios madramhla, eagcoir agus leathtrom na comharsan nios coitchionna, ei- dir a nuile shoirt drong dhaoine, no air an uair so; Dfuaraidh an cradhbha, dimthidh an Devoti- on, diobrudh an chathranacht. Nil na nait againn acht eashhuidh creididh, briseamh saoire, dibheirge agus dantharacht naighe air gcomharsan. So na peacaidh dhibrios Rioghtha, Scriosus Nasuin, fhagus Tiorrtha na bfasach. So na peacaidh thug lerscrios air Eirinn, thug a nduithche agus a bhfearann do Nasuinn eile, agus oh, mo mhile truaidhe, nach bhfuil siad na mhuinin so. Is measa liom go mor, iad a bheth cailleamhuin go laethe- amhail a dtitiol chum duithche na Trinoide trid a ndroch bheatha. Roimhe Dia chur an dile air an domhan, chuir Faighe agus seanmontaigh measg na Bpoibleacha, an rabha thabhairt doibh air an dainseur an a raibh siad, Acht mur tiontobh siad air Dhia ris an aithridh. Bo lor fad na foighide, dar leat, rinidh se leo, ar feadh an cead bliaghain, bhi an Airc da deanamh; nil buille dord a buaileamh urrtha, nach ar lor a mhead doibh e mar sheanmontaidh, an a muscailt as an tsuan mharbhthach an a raibh siad. Ni raibh maith an, chuaidh siad ar a naighe an sa mbealach fharsing thriallus go Hiffrionn. Threigi siad Dia do chruthaidh iad, agus chuaidh <L 19> siad faoi bhrataidh an Diabhail do mheall iad. Is direach an toraighheacht bheir peacaidh na haim- sire so don mhuinntir ud. An bealach ceanna ghaibh siadsan, a ta sibhse da leanmhuin. Acht an dtuicidh sibhse as nios fearr no iadsan, ag dei- reamh bhur scribe? Ni thuicidh gan amhrus. An id ceana fuair siadsan, gheabhuidh sibhse, Acht mur leasaidh sibh bhur mbeatha. Ni gnath re ceart De tromdhioghalltus a dheanamh air na Poibleacha, gan rabha; agus da bhrigh sin, a taimse teacht chugaibhse a niu, mur theachtaire o Dhia, le fuagra thabhairt dibh, Acht mur leasaidh sibh bhur mbeatha, agus mur ndean- fa sibh an aithridh, go bfuil sibh a gcontabhairt a bheth damanta. Agus do bhrigh, go bfaicim nach bfuil gradh De, do chruithidh agus do chean- naidh sibh, buain tionnto no mothugh ar bith as bhur gcroithe; Is mian liom solus eigin thabhairt dibh a niu, air a modh uabhasach a dtiucaidh Criost an la deighneach an dioghaltuis a dhenamh air na peacaidh; mur fhuil go dtiurfugh crioth- namh roimh an bhretheamh bhorb so oraibh tionn- to air Dhia, agus bhur mbeatha leasugh. Ni do dheanfas me, tar eis ma chomhra ruinn an dha Phointe. Tiucfaidh Criosd an la deighneach na Bhretheamh uafasach. Sin an chead Pt. Tiug- fidh se na Bhretheamh cruadalaeh, agus sgar- fuihh na firein o na peacaidh. Sin an dara Pt. Ave. 1 Pt. Mheas an Spiorad Naomh re Beul Ec- clesiasticus. Nach bhfuil duine ar bith smuaineo- chudh no dhearcamh go grinn air uafasaidh an Bhreitheamhnuis dheaghnuidh, ar bhfeidir dho a bheth cho mor sin ar mire, agus go dtuillfiudh fearg an Bhretheamh dhloghbhaidh ud, thucfas an la deighneach. Is da dhruim so deir, Nach bhfuil duine ar bith ag an a mbeth gnathchoimhne air a chriocha deigneach, ar bhfeider dho peacamh go <L 20> brath. Memorare novissima tua agus in aeternum non peccabis. Eccles.7.40. Is ansan cheill cheanna scriobhus an Doctuir Naomhtha St. Basil. Bhi na lochrann re fogh- luim agus re Naomhthacht an a aimsir. Ma thairgionn, a deir se, an Diabhal do mheallamh, an saoghal do chealgamh, no an cholan chlaon do tharring anna bpeacaidh, smuain air uafasaidh an Bhretheamhnuis, air chruadalaidh an Bretheamh, thiucas buaint cunduis asad an la deighnach, agus ni feidir dhuit gan buaidh do bhreth orrtha. Cum ve- lis ad peccandum progredi, cogita horrendum illud et non ferendum Christi Judicium. Hom.9. in Psal. 33. Dubhairt an General Naomhtha, Croga ud an Phobuil Adhbhra Maoise, as iomad dolais agus imnidh so no Mhuintir, na briathra so re cuid diobh, bhi tugtha do na peacaidh, rinne naimh- bridh do Dhia, agus da dhlighe; ag an a raibh a gcroidhthe duinnte naighe gradh, agus eagla De. O Dhrong dhrochomhairleach, ar se, mo thruaid- he nac ndearcan, no nach smuainion sibh air an la ud na feirge, agus na Nuafas; no nach ndein sibh lon ar bith fo na chomhair. Gens absque confilio est, O utinam saperent et intelligerent, ac novissima pro- viderent. Deut. 33. Is feider liomsa an ni ceanna a radh re formhor mo Phobuil, gur drong iad gan innchinn; go bhfuilid air seilbh a bheth na gcriosdaighe, agus gur measa iad no Turcaidhagus Paga- naigh; gur be as comport dhoibh mionna mora, breaga, agus garsiulacht; go ndeinid athus, ma thig leo bontaiste a bhreth air an gcomharsainn, dha ma leur dhuit a gcroidhthe, do chifeadh iad lan duabhar, dfuath, agus do dhrochrun. O a dhrong Mhallaidh mhistiurrtha, mo thruaidhe nach ndear- cann sibh air an lo ud na feirge agus an dioghaltuis, agus nach ndean sibh lon eigin fo na chomhair. O <L 21> utinam saperent et intelligerent, ac novissima provide- rent. Thug Dia ordamh don Fhaidh Jeremias dhol re rabha an a Phobuil abhra, go raibh se ar ti diog- haltus agus dicheannugh chuir orra, as sicair a ndrochumchuir agus iomadulacht a bpeacaidh. Chri- onthaidh agus chosgar an Faidh cho mor sin, ar mhodh, go ndubhairt se re Dia; Nil me fuileamh- neach an a leithid sin do theachtaireacht; ar nad- hbhar, nach bfuil Annam acht leanaban bocht; Nil urad agus na cainte fein agam, A. a. a Puer ego sum nescio loqui. Jer.6. Amhail agus mur dearfudh se, A Thiaghearna, glac mo leithsgeal air an ocaid so. Nil ni ar bith churfios tu mo cheann, nach bhfuil me ollmhuaidh fo na chom- hair; Acht gan dhol re teachtaireacht cho trud- hbhel dolasach so, fo dhein Nasuin ar bith, Ni fhaghaim o ma chroidh a leithid a ghlacamh, os laimh, O a Chriosdaigh, ma bhi an urad so deagla air an bhfaidh Naomhtha so, dhol re teachtaireacht ann aon Nasuin amhain, go raibh dioghaltus De triall chuca. Go de an tadhbhar critheagla agus scanraidh dhamhsa, dhol a niu a gceann a mhine- amh dhibhse, go de an scrios, agus an dichean- namh, an tar agus an dioghaltus thiocfus air Nasuin na cruinne an la ud. Bofuras do Noe dhol re rabha an tsaoghail roimhe an dile, go mbaithfidh iad uile. Ba socamblach socair do dhuine a phluchamh no a bhathudh. Gidhdheadh, duine a losgugh, Nil bas cho docamhlach ris. Maise so id an duine an la ud. Nil duine, no ainibhidh, duil, no creatuir talmhuidh, nach mbeidh uile fo aon bharr amhain teiniudh. Oh, a la chritheaglaidh chruadalaidh, Oh, a la dhioghaltaidh dholasaidh. Oh, gan mo shuile na loch uisge, ionnus go nguilfin agus go silfinn tromcheatha deor, ag smuaineamh, go ndameointair mile Anam, fo an duine slaineochar an la ud. Multi sunt vocati, pauci vero electi. <L 22> Matt.20.16. No ag smuaineamh go de as id do Manam bocht fein an la ud; Cia aca rach us fair dheaslaimh, no air laimhcleith an Bhreithidh mhordhalaidh ud; Cia aca rachus se go Parrthas no go Hiffrionn. Quis dabit capiti meo aquam, et oc- culis meis fontem Lacrymarum, et plorabo Die ac Nocte? Jer.9.1. Do bhrigh, a Chairde, nach bhfuil duine dha fholumtha no da thuicsidhthe re ar feidir solus ceart thabhairt dibh, air an staid dholasuidh an a mbeidh an saoghal an la ud, no air mhor chomh- acht an Bhrethidh thucas bhur gcean, nil re de- anamh againn ni as fearr, no ma chuirmid as ar gcomhair uair dheighneach ud an bhretheamhnuis. Uair ana mbeidh sibh fein agus an saoghal go leir comhchruinn os comhair ann Bhrethidh so. Uair an a dtiucfaidh an Naduir uile an eisteacht ris an mbreth bhearfar orra. So a Chriosdaigh, an com- hacht os ceann a nuile chomhacht, mhothochus, agus chifios Clann Adhamh go huile. Tunc videbunt Filium Hominis, etc. Ionnus gur fearr thuicfemis morchomhacht Chriosd an la ud, trioallamaoid go glean Jasa- phat re inntinn agus re Spiord, os dimhin gur beigin duinn triall ann lo eigin eidir Chorp agus Anam. Taibhsidhmid dhuinn fein, go bfaicemid na comharrthaidh ioghantach ud, air a labhran an Scrioptuir an sa ghrein, agus ansa ngealaidh, ansa naedhir agus ann sna realtaibh, air Muir, agus air tir, ann sna nasuin, agus an sa domhan uile, Erunt signa in Sole et Luna, et Stellis, et in Ter- ris pressura Gentium. Luc.21.25. Go de an chuma, mheasus sibh, a bheis air an tsaoghal an uair thucfus na comharrthaidh ud? An uair a bheis an fhairge mhor air dearg lasugh, togbhail a tonna suas na morshleibhte an son Aedhir, ag dea- namb torman agus fuama eugsamhla? An uair bheis na Heleminnte a gcomhbhuaireamh agus a <L 23> gcogugh re cheile? Nuair bheis Eclips air an ngrein, an Ghealach na fuil, na Reallta tuitim as na Speiridh, An talamh ar crith, na Palais agus na Caslain a tuitim, Na Cathreacha mora da slugamh, Uaidhe agu tombaidh na Mairbh do bfoscailt, agus ag tligin Cuirp agus Cnamha na Marbh asta; na daoine faghail bhais re eagla, agus ag Aiseridh gan mhoil ann a bhretheamhinuis. So an La nach bhfaicidh bhur suile, acht Teinte agus Lasrach; So an La nach gcluinfidh bhur gcluasa, acht Tarnach agus Torman. So an La stopus agus thriomochus aibhneach agus srotha, chrionochus Crainn agus Luibhionna aluinn na talamhan, do reabus Cair- geach agus Clocha. So an La a mbeidh a nuile Creatuir armaillte an cuideamh ris an mbretheamh comhachtach so ann dioghaltuis a deanamh air na peacach. Et pugnabit cum illo orbis terrarum con- tra insensatos. Sap.5.21. Nir bheg so a Chrios- daigh, dar lear, an tabhairt air an gcroidh as cru- aidhe ar bith pleasgudh re eagla roimh an La uafa- sach ud; Gidheadh as beg e, re gloir agus comh- acht an Bhrethidh ud dfoilseamh; Cuirfidh Chriosd, deir an Scrioptuir, na Haingil mur the- achtairidh, le gairm agus fuagra thabhairt don dom- han uile thiacht ann a Bhreitheamhnuis. Mittet Angelos suos cum tuba. Matt.24.31. Is lor do na teachtairidh uaisle so aon fhocal amhain a radh Nainm an Righ mhordhalaidh so, re croinniudh chur air bheo agus air mhairbh o cheithre har- daibh an Domhain; aon fhocal amhain on Mbre- theamh so duisgfidh na Mairbh, a ta curtha ann uaidheaha doimhin na talamhan, an pudar agus an luathramhan a ta gan bhrigh, gan Mhothugh ris na millte bliaghain, moitheochaidh an La ud, an Buabhal binnghlorach ud shinnsios na Hainghil, ag radh, Eirigidh a Mhairbh, tigidh ann a bhrethe- amhnuis. Surge qui dormis, et exurge a Mortuis Eph.5.14. Naimhdheoin fad gach Reaguin on <L 24> cheile, cho luath agus sionnfar an galtromp uafasach so, cruinneochaidh clann adhamh air aon ait, a moment aimsire, re tionnto na boise. In momento, in ictu occuli. 1 Cor.15.52. Acht druidemid nois nios goire, a Chriosdaigh, don mbreatheamh so, agus feachamaoid air fein, agus air an domhan uile na thimchioll a ngleann Josaphat. O Anam mhifortunaigh an pheacuidh, chaith haimsir riamh re dosgaidh, fosgail a nois do shuile, agus smuainidh go de an modh air a dtaisbe- onaidh tu thu fein os comnair Bretheamh cho comhachtach, feargach so? Ibhse lucht an uabhair, bhios ag iarraidh tus suighe agus bealaidh, ni he amhain, ann gach cruinneamh agus an gach cuideacht, Acht foi ag forsidin agus ag Sacrament na Halltora, Go de eircochus dibh an La ud? Cia an ranc ann a gcurfair sibh? O, ni bheidh gradum na ceim agaibh o so suas; Is uime duisgfior sibh as an gcollamh fada bhi oraibh, an bretheamhnus thabhairt oraibh reir bhur ghniom- harrtha: Surgite Mortui venite ad Judicium. Nuair a chonairc clann Jacob a ndearbhrathair Joseph, do dhiol siad roimhe sin, na Maighistir air an Egypt uile, agus a dubhairt se na briathra ud leo. Ego sum Joseph, quem vos vendidistis in Egyp- tum. Gen.45.4. Nir fhan aon fhocal aca re scanramh agus re eagla. O, a pheacaidh bhoicht, gad dheanfus tusa an uair a chitios tu an Joseph firinneach Iosa Chriosd, na bhretheamh ort fein agus ar an tsaoghal go leir. Nuair a chioinfios tu e radh na briathra marbhthach ud leat? Ibhse, lucht na druise dhiol sibh mise air phleasur mo- minnte. Ibhse, lucht na misge, chuirios bhur maoin agus bhur substaint an bhur gcraos, agus na dheidh sin, ni oinbhididh dhibh fein. Dhiol sibh mise air bhuidel uisge beatha. Ibhse, na cea- nachuidh, chuirios cluain air lucht an ainbfios, bhoinios luach an Arraighe mhaith mach air an <L 25> droch earramh, dhiol sibh mise air thuistiun, no air she pighne. Ibhse, na mna tighe, dhiolus an duisin gan chrois, gan chuntus, dhiol sibh Iosa Criosda air iartna beg snatha. A ta ni eigin re radh aig a nuile shoirt peacach, gur dhiol se Iosa Criosd a ngheall air a phleasur, no air a thairbhe, Acht ag fear na Mionn mor. Oh, so an peacach dhiolus Iosa Criosda. Gan pleasur gan tairbhe, gan urad agus sniosin tobaca. Ego sum Joseph quem vos vendidistis, etc. A ta ceist eidir na Diadhairidh, go de an ni as critheaglaidh chifios an duine an lo deighneach ud an bhretheamhnuis. Bfeidir go measfa, a Chrios- daigh, gur be an claochlo ioghantach thucfas air an ngrein agus air a nghealaidh, no cuid eigin eile do na comharthaidh air ar labhramar. Oh, ni aon chuid diobh so e, Acht is se amharc as pia- namhla agus as dofhuilingta chifios an peacach gnuis fheargach an Bhrethidh. So an la eimhfios an duine damanta re Job. O, Dhia, gan a chead agam me fein dfalach a Niffrionn. Quis mihi tri- buat ut in inferno protegas me? Joh.14.13. Ma bhi an duine Naomhtha so Job, nach ndearna pec- camh ar bith a riamh, cho lionta so duathfas agus deagla roimhean bhretheamhnus dheighnach, ionnus go mbfearr leis dhol go Hiffrionn ar feadh gearr aim- sire, go dteabh fearg agus faobhar an Bhrethidh thart, na e fein thaisbeanamh as a ceomhair aon mhoment amhain. Gad dheanfus an peacach mifhortunach, thuill mile Iffrionn re na dhroch ghniomhartha? Quis mihi tribuat ut in Inferno pro- tegas me, donec pertranseat furor tuus? Cia bfuidh se scath no fasgudh, ait didion no foluigthe? Oh, na mhile truaidhe. A ta nuile ait duinnte roimhe: Ni feidir leis dhol go Flaithios, do bhrigh nach dteid ni ar bith truaillidhthe leis an bpeacamh, go Righeachta Nimhe. Agus ma theid se go Hiffri- onn fein, gheabhidh se an Bretheamh dochuimse so <L 26> roimhe ann. Si descendero in Infernum, Ades Psal.138.8. Is iomdha tromdhiaghaltus rinnidh Dia air na daoine o thus an tsaoghal go di fo; Bhaith se an domhan go hiomlan les an dile, Acht an meid a bhi an sa Nairc; Loisg re teinidh as na Flaithios Sodom agus Gomorrtha. As minic a scrios Plaigh agus Gorta, trean namhuid agus Cogidh Righachtuigh agus Nasuin; Gidhea, a dtainic agus a dtuicidh o thoiseach an tsaoghail go deireamh, do chruas no do dhicheannamh, nil acht sugrudh ionta, a gcomortus les an la ud. Iosa Criosda fein da dhear- bhudh so ag Matha ansan 24.Cab. Erit tunc tri- bulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi usque modo, neque fiet. Go doile, a Chriosdaigh, an bhfuil ni ar bith re faghail mhuchuh roimhe re na boirb thinnte ud Iffrinn, a ta da bhfadodhe fo chomhair na bpea- cach an La ud? An bhfuil ni ar bith dfuarochudh na coiridhe fiuchach ud Iffrin? No Mhaolochuh na hairm ud a ta da liomha ag Diabhail Iffrinn fo chomhair na druinge Damannta? A ta, a Chri- osdaigh, Aon ni amhain, agus nil Acht aon ni, mur a ta, an aithridhe. Aon ndeor a mhain o chroidhe, ma siltear i mur ghradh air Dhia, agus re fuath air na peacaidh, Muchuidh na teinte, fuarochuidh na coiridhe, maolfaidh na hairm, ti- onntoidh gnuis Chriosda ona bheith friuchbhar fear- gach, ann a bheth suilbher subhailceach, agus toigc- fidh dhuinn dhol air dheaslaim an ardrigh, ansa dealugh dhibheirgeach dheanfus se eidir na firein agus na peacuidh. Ni air ar gheallus tracht ansan dara poinnte dom chomhra. 2. Pt. Ni gan adhbhar chuirios an Scrioptuir Criosda an La so, a gcomhchosamhlacht re Frea- dnih; Oir amhail agus d healuidhios an Trea- duidh, a ndeireamh ann lae, na caoiridh o na Meannain, bhi a gcuideacht a cheile ar feadh an <L 27> lae agus chuirios a gcro ar leith iad. Mur a gceandha dheanfus Criosd, an Treaduigh sithinneach, do thug Anam ar son a threade, a ndeiteamh an tsaoghail so, dealochaidh se na firein, tuighthior les na caoire, on droing Damannta, agus cuirfidh se na firein air a dheaslaimh, agus iadsan air a laimh chli. Seperabit eos ab invicem, et statuet oves, quidem a dextris suis, Hoedos autem a sinistris. Matt.25.32. An sa tsaoghal so, go formhor, eirighegach ni go fortunach sona ris an droing dhamanta, nait a dteagmhuinn a chontrargha dona firein. Onoraidh an saoghal an Mhuinntir ba choir a thaircuisniudh, agus tarcuisnidh an Mhuinntir ba choir onorugh. Bi ceannus agus uachtaranacht ag an bpeacach, bhi ar misge re pleasur agus re solas an tsaoghail so an tan bhios an drong craibhtheach a mbochtaneacht agus a mimheas; Ar mhodh, gur bi an lamh dheas bhios ag na peacachuidh, agus an lamh chli ag na firein. Acht ni hi so buil bhias air na gnoithidh an La ud; Dheanfa an Bretheamh fior- cheart sa sgaramh, faguidh na firein air dheaslaimh, agus na peacachuidh air a laimh chli. Separabit eos ab invicem, etc. Oh, a Chriosdaighe, go de iliacht eimh agus sgread, uaill agus osna cluinfior on druing dham- annta an sa dealugh so, nuair a chifid iad fein sgarrtha, an La sin, o na ndaoine muintiortha, agus o Dhia, is measa dhoibh, ni La, no Mi, Bliaghain, no Raithe; Acht cho fada as bheis Dia na Dhia, re saoghal na saoghal. O La na Feirge, agus na Nuafas, O bhreitheamhnuis chritheagluidh, O bhretheamh chruadaluidh dheanfus an dealugh so. Separabit eos, etc. Aon fhocal a mhain, a Chriosdaighe, air son aniomlain; taibhsidh dhuit fein a nois go bfuil tu faoi choisde bais, go bfuil an sesiun na shuidhe, an <L 28> coisde da thobha, do choir agus do dhiotail da scriobha ad haighe: O go de an baspus agus an scanrudh bhias ort roimh an Bhretheamh? Go de an ditchchioll dheanfas an coisde bheth fabharach dhuit? An sparalfa or no airgiod, do mhaoin no do shubstaint air lucht Dlighe an do Chas a phledail? Ni dheanfa, gan amhrus Maiseadh, nil an so acht teagmhuis is feidir theagbhail do dhuine, no gan a theagbhail. Acht a ta se cinnte lan dearbhtha go dtiucfidhe gachaon agaibh, an La deighneach air a thraghail bhfioghnuis bharra na Trinoide; Nach bhfuil peacamh marbhtha da ndear- na sibh, nach beidh na dhiotail agus na choir bhais bhur naighe, agus mas troime re bhur gcoirthe, na re bhur ndeghniomhartha, nach bfuil imtheacht agaibh o bhoirb thinnte Iffrinn. Gad eile, a Chriosdaigh, an ditchioll ceanna dheanfa an do Chorpan shabhail air an mbas, agus air scanail shaoghalta, dean e nois an Hanam do shabhail air sganail shiorraidh, agus air choiridh Iffrinn. An deor agus an osna dheanfa re eagla roimhe an Bhre- theamh shaoghalta ud, dean iad a nois roimhe an Bhretheamh bhorb ud Criosda. Ni iarrtha lucht Dlighe Pharrthas Or no Airgiod ort air son a Saothair: acht Deachroidhe, Dearun, agus ann aith- ridhe, os cean gach ni, phledalus air do shon an La ud. So an fhighis bhearfus air Mhuire, air na Heasboil, agus air na Naoimh, bheth na lucht dlighe pleadail air do shon. Dean lon agus stor do na Deghniomharrtha nois, agus ardochuidh siad thu air dheaslaimh Chriosd, an La ud. Ni a ta mise diarraidh dhibhse, agus dhamhfein, A nainim an Athar, agus an Mhic, agus an Spiorad Naomh. Amen. <L 29> SERMON III. On the Necessity of loving our Enemies. Ego autem dico vobis, diligite Inimicos, vestros. Deirimse libhse, gradh bheth agaibh air bhur Naimhde. Briathra Chriosda ag Math. an sa 5 cab. ver.44. Ma ghlacaimse a niu as laimh mhineamh dhibhse, a Chairde, go bhfuil dobliagaid, agus dualach oraibh, faoi phein bhur ndamnugh, gradh do bheth agaibh air hbur Naimhde, agus pardun do thabhairt dhoibh; dearfa sibh liom, gan amhrus, an ni ceanna dubhairt na Judaighe re Criost, a nuair a dhearbhuidh se dhoibh, nach raibh nan slauugh dhoibh, no an ghloir shiorraidhe dfaghail, Acht mur nitheamh siad a chuid feola, agus mur nolamh siad a chuid fola, gur ni dodheanta e so; gur ni e a ta naighe na nadura. Durus est hic Sermo. Jo.6.6. Deirfidh sibh liom, gan amhrus, gur ni dodheanta gradh a bheth againn air an te, da bhfuilmid cinnte fuath a bheth aige orrainn; gradh a bheth againn air an te, bheir michlu agus scanail dhuinn; agus nach stopann o aon ni, dheanfudh diohbhail no dolaidh dhuinn; Acht doléite se, dha chruatanaidh da bhfuil se, gur doléite dheanamh; do bhrigh, go bhfuil Criosda da ordamh dhibh; agus nach bhfuil euin snas ?? agaibh gan a thoil do dheanamh. Ego autent dico vobis, etc. Ma dhearcamoid air an naduir innte fein, do bhrigh go bhfuil nios mo do chlaon aice chum an <L 30> uilc, no chum na Maithiose, as ni dodhenta so aice. Ach ma dhearcamaoid orrtha faoi stiu- rugh na ngras, an ni so a ta dodheanta aice, ghoi- bhidh si e, sodheanta socamhlach. Ni ordaighion Criosda ni ar bith dodheanta dhuian; Ni chuirion ualach orainn nach dtig linn iomchar. Deus impos- sibilia non Jubet, sed jubendo admonet, et facere quod possis, et petere quod non possis. St. Aug. Nil duine ar bith dhearcas air na reasuin ghluai- sios e an gradh bheth aige air a naimhde, nach gcurfidh cruatan air fein, ar ndoith, an a dheannta. An chead reasun diobh; Gur ordaigh Criosda dhuin a dheanamh, agus da bhrigh sin, go bhfuil dfiacha orainn a thoil do dheanamb. An dara reasun, gur ghradhaidh Criosda fein a naimbde air an tsaoghal so, agus go bhfuil dfiacha orainne athrais do dheanamh air. An treas reasun, an te nach dtugan pardun da Naimhde, ni bhfuidh se pardun. So na 3 phointe dheanfus me do ma chomhra. Acht goidhamid Dia ar dtus teinidh Neamhdha na cathranacht lasugh an ar gcroidthe, ionnus go ngradhamaois Dia os ceann gach ni, agus ar gcom- harsan mar inn fein, ag radh an Ave, etc. 1.Pt. Bo mhor an locht ris na Paganuidh air Chriosdaighne na seanaimsire, go mbiabh siad ro chruaidh orrtha fein, agus socamhlach sogradhach ris an tsaoghal uile, Ni mhaitheamh siad ni da lai- ghiod doib pfein, do niamh siad a naighe De, no na comharsain, gan diaghaltus a dheanamh air a gcolainn re trosgudh agus cruatan, re ea- daigh roin agus sciursaidh: Acht nil ni da mhead dheanfudh an comharsa orra, nach dtugamh par- dun ann gann mhoill. As mo ghoillfiudh orra an fhearg currthaidh air Dhia, no an dioghbhail nith- idh dhoibh pfein. Oh, ma mhile truaidhe, nach dtig linn an locht ceanna dfaghail air Chriosd- aighne na haimsire so. As beg a ta nois re fag- <L 31> hail leanus beasa na muintire ud. Bealach con- trartha leanus siad; Ni leur leo eagcoir da mhead ni siad fein; Acht as leur leo an ni as lugh nither orra fein. Bheirid pardun dhoibh pfein gan mhoill; Acht pardun thabhairt don chomharsain, ni ar leith sin; nil maith iarradh orra, rachamh siad 3 troith- che steach air dhorus Iffrinn, air chuntar dio- ghalltus a dheanamh. Acht go de as ciall don differ a ta eidir an da shoirt Criosdaighne so? As cosamhail nach e an Dia ceanna a ta againne, bhi acasan, no mas se, as cosamhail nach dtugan dhuine an luach saothair ceanna bheireamh dhoib- sin, cheann gradh bheth aca air a Naimhde; no nach bhfuil eagla orrainne roimhe na dhioghaltuis, mur do bhi acasan? O, a se an Dia ceanna thug ordamh dhoibhsion gradh do bheth aca air a Naimhde, agus pardun thabhairt go heasga an gach eagcoir nithir orra, a ta ag ordamh dhuinne an ni ceanna do dheanamh. Ego autem dico vo- bis, etc. Agus nir loighididh a throcaire an luach soathair na glorire thabhairt don Mhuintir, ghlacus a chomhairle, agus ni mo no sin, loighididh a chomhachta piannta doairidh doinsin, thabhairt don Mhuintir, bhrisios Aithne. Acht se as adhbhar don differ a ta eidir Chrisosdaighne na haimsire so, agus an Mhuintir bhi a dtus na Heagluise; Gur fhuaraidh a nois an crabhudh, gur imthidh an Devotion, gur dibreamh an chathranacht; Nach bdfuil na nait againn Acht easbhuid creididh, ain- bfios agus arraid, uabhar agus anihlaithios, fuath agus fearg, dibheirg agus dannarracht naighe ar gcomharsain. So na peacaidh fhagus Flaitheamh- nus De nfasach, agus lionus Iffrionn. So na peacaidh scriosus Nasuin, loisgios Cathreacha, thug an Dile air an domhan, agus loisgios fa dhei- reamhan Cheathar chruinne, Acht mur dtionntaidh- mid air Dhia, agus mur raibhmid umhal da <L 32> Aithne gradh a bheth againn air ar Naimhde, agus pardun thabhairt doibah, ann gach nidh dhenfaid orainn. Ego autem dico vobis, etc. Thug Dia ansa tseanracht Aithne agus ordamh don chiniudh daonna gradh do bheth aca air an gcomharsainn. Diliges proximum tuum. Do mheas na Judaighe tre ainbhfios, nach nordobh ann aithne so dhoibh acht gradh a bheth aca air a gcairde, agus gur bhfeidir doibh fuath a bheth aca air a Naimhde. Audistis quia dictum est antiquis, Diliges proximum tuum, et odio habebis Inimi- cum tuum. Mat.5.43. Acht ionnus go dein- radh Iosa Criosda eolus dhoibh a nait an ainbhfios so, agus solus na Ngrasa a nait an dorchadais an a raibh siad. Labhraidh go soilleur a niu ris an tsaoghal. Bheir ordugh generallta dhoibh, nach lor dhoibh gradh bheth aca air a gcairde, acht fos gur eigin doibh gradh bheth aca air a Naimhde, maith a dheanamh naige an uilc, agus a bheth guidhe ar son na Muinntire as mo ni dioghbhail dhoibh. Ego autem dico vobis, diligite Inimicos vestros, benefacite ijs qui oderunt vos, et orate pro persequentibus, et calum- niantibus vos. Mat.5.44. Agus mur seanfaidh tu, a Chrisdaigh, nach e Criosda do Dhia, do Righ, no do Thiaghearna, nach e Criosda Ha- thair, nil cur suas agad gan a thoil a dheanhmh, an gach ni ordaihios dhuit, air a nadhbhar, nil cailiacht dhiobh so ann a bhfuil Criosda hos do cheann, nach nordaighion adhragh agus onoir thabhairt da phearsuin, agus umhlacht da thoil. Agus an feidir a radh go ndiultfaidh tusa, a Chriosdaigh, gradh bheth agad air do Naimhde, agus Criosda da ordamh dhuit, agus gan duine no Creachtur an- sa gcruinne (achd mur bhfuil tusa amhain a dhuine) nach ndeanfudh gan mhoill gach ni ordaighios Criosd dhoibh? Ma ordaighionn don talamh Poibleacha gus Nasuin a shlugugh, foisgeolaidh <L 33> se gan mhoil, agus sluighfidh se iad daon ghreim, amhail agus mur rinneamh re formhor an Phobaill Abhra air an bhfasach, fa dhol a dtreas air an Ard- shagart Aaron. Ma iarran air ann uisge diog- haltus a dheanumh air na peacaidh, chife tu an fhairge, ag eiridh na mor shleibhte, deanamh scrios agus dicheannaigh reir a ordaidh, amhail agus mur chuala sibh, re linn na dile theacht air an domhan; Ma ordaighhionn don tinidh gan diogh- bhail a dheanamh do na firein, a nait a ndoth, no a losgudh, bheir se cobhair agus fionnfhuacht dhoibh, amhail agus mur deiridh don triur lea- naba tligeadh a Bfuirneis chraoisidh Bhabilon, agus nach ar losgudh urad agus ribe da ngruaig. Mai- seadh, a nait a bhfuil na Creachtuir so, ag nach buhfil ciall no ceadfa, deanamh gach ni go hum- hal ordaighios an Tardrigh dhoibh, an racha tusa amhain, a dhuine, da dtug Dia ciall agus ceadfa, agus mile bunntaiste eile nach bhfuair siadsan, a dtreas air Dhia, ag diultamh pardun thabhairt don te, ne coir no eagcoir ort, agus Criosda, ni he mhain, da ordamh dhuit, acht fos ag tabhairt copidh agus sompla dhuit ann a phearsuinn fein, agus a bpearsuin gach Naomh bhi ansan Eagluis, o thus an tsaoghail go dti so, reir mur thairg- fios me a chruthugh an sa dara Pt. 2. Pt. Mheasfadh, a Chriosdaigh, go Ndean- fudh an Patriarch Joseph dioghaltus, agus dic- heannugh air a dhearbhrathaireach, a nuair a fu- air se e fein na Mhaighisdir air an Egypt, agus iadsan faoi na chomhachta. An bhfuil duine ar bith, reir an tsaoghail a ta nois ann, cuirfid nocht- aidh ann a bpoll, mur rinniudh re Joseph, ionnus go bhfuidheamh se bas don fhuacht agus don ghorta, agus dialfuidh mur sclabhuidh re strain- seiridh, mur rinniudh leision, nach dtuirfadh, ar a leighiod, ioamardamh don Mhuinntir dheanfudh a leithid so dfeil air; Da ma ortsa dheanfaidh a <L 34> fhithideamh cuid, a dhuine bhoicht, eiridhios mur dhruithleoig a nairde, ma deirthior focal da lai- ghad leat; Ag a mbiann do bhata agus do dhorn, an scian, agus an chloch, ullmha fa chomhair an te ni eagcoir da laighad ort, agus ni he sin a mhain, Acht as se deir tu, go mbethea sasda dhol go Hiffrionn, ar chunntar, do mhian dfa- ghail air ann te, ni eagcoir ort. O, ni he so rinnidh an duine Naomtha Jo- seph, cho luath is thuig se, go dtugh Athair or- dugh dho, ann a thiomna dheighnaidh siothchain a dheanamh re na ddherbhrathaireacha. Thug pardun doibh, Mhaith dhoibh gan mhoill, gach a ndearnadar air, mheas se nach ar mhac cheart, agus fos, nach ar mhac umhal e, dha nduiltugh an ni dordaigh Athair dho do dheanamh. Ma deir du, a Chriosdaigh, go bhfuair tu athias agus masla gan adhbhar, go dtug do chomharsa mio- chlu agus scanail dhuit Cuirim a gcas go ndear- naidh, Acht as eign duit maitheamhnus tha- bhairt ann: Nir bhfeidir eagcoir no feall niosa mo dheanamh ort, no rinniudh air Joseph, gidh- eadh, thug pardun doibh gan mhoill, air impighe Athair talmhuidh; agus a ndiulta tusa impighe an Athair Shiorraidh, ta ag ordugh dhuit, pardun thabhairt do gach aon, ni eagcoir ort. Ego au- tem dico vobis, etc. Creididh tu, ar ndoith, a Chriosdaigh, go mbfeidir re Criosda tinidh chuir as na Flaithios, agus Herod agus a Mhuinntir a losgudh, pughdar agus luathramhan a dheanamh dhiobh, a nuair a chuir siad na Leanaba chum Bais, agus gur mhian leo Criosda, agus e na Leanamh, chuir chum Bais leo. Creididh tu, ar ndoith, go mbfeidir ris na milte daingluibh chuir a Narm, choiseonfudh e air na Gardaigh mailaidh ud, thainic da ghabhail an a ghairdin; Creididh tu, ar ndoith, go mbfeidir leis, an cineamh Iu- daighe uile do scrios, agus do dhicheannamh; An <L 35> fhairge mhor thabhairt timchioll orra, an uair chuaidh siad da cheasugh. Nil contabhairt ar bith na cheann, nach dtiucudh re Criosd gach ni dhiobh so a dheanamh; Da ma agadsa, a pheacaidh bhoicht, aga mbiann an ceann ar fiuchudh, an croidhe da reabudh, agus da bhriseamh re ain igi- acht, agus run diaghaltuis, chaillios do shuaimhnios agus do cholludh, ag stuideur go de an modh air a ndeanta dioghbhail no dolaidh don te, ni eagcoir da laighiod ort. As cinnte da mbeth comhachta Chriosda agad, go nimeortha e gan fuidhioll; Maiseadh, a nait dioghbhail no dolaidh a dhea- namh do na Judaighe, dfulaing se Bas go fonbhar air a son, ionnns go bhfaiceamh an Domhan mead an ghraidh do bhi aige air a Naimhde. Cum po- tuit ulcisci, maluit pati. St Ambros. O, a Chathranacht gan choimse! O ghradh eug- samhail Mhic De air an domhan, as meanradh dtiucfudh do bhuidheachus a thuilleamh no athrais a dhenamh ort; as mairg nach dtairgfiudh buaidh a bhreth air a droch naduir, ag gradhugh a Na- imhde, agus tusa a niu, dortadh do chuid Fola fior uaisle air son do Naimhde. Cum potuit ul- cisci, maluit pati. O, a Dhrung mhalluidh, bhios feargach dio- ghalltach; aga mbiann an croidhe cruidh neamh- throcaireach, dearcaidh a niu air Chriosda a Gcrann na Croithche, (Sumat Praedicator Cru- cem, et ostendat singulas plagas.) Feachaidh a cheann na chriathar tollta ris an gcoroin spiona, feachaidh a thaobh tollta ris an tsleigh, feachaidh a Chorp strocaidh re Sciursaidh, feachaidh a Lamha agus a Chosa tollta re Tairrnidh; Acht eist ris a Gcrann na Croithche, ag guidhe an Athair Shi- orraidh ar son a Naimhde, Maith dhoibh, Athair ghradhaidh, Maith dhoibh a Bpeacaidh. Pater dimitte illis. Luc.23.34. Feachaidh, a Pho- baill, feachaidh an raibh urrlach sabhailte dhe, o <L 36> mhullaidh a cheinn, go bonn a chos, nach raibh faio chneadh agus faoi loit. A planta pedis us- que ad verticem, non est in eo sanitas. Isa.1.6. Ni fhacaimse sabhailte aige acht a theangaidh, agus ni fhacaim scith dol urrthe, Acht ag guidhe Athair gan a Bhas daifirt air a Naimhde. Pater dimitte illis. O mhinaduracht an duine! O a bharbaracht na Judaighe! An sa nam ceanna an raibh siadsan, sgairtidh agus a garrtha, ag iarraidh Criosda do cheasamh. Crucifigatur, Cru- cifigatur. Mat.27.23. Bhi seision ag Urrnaigh, ag iarraidh iadsan do shlannugha. Dimitte, Dimitte. Luc.23.34. Nil da mhead bhi an bunugh mallaidh so lasamh re ciocrus, ann a chuid Fola do dhortagh, nach moide bhi Criosda ar lasamh chum maith a dheanamh dhoibhsion. Sitio. O a pheacaidh, Acht mur maoithaidh an fhuil uasail, so Chriosda, do chroidh, dhoirt se ar son a Na- imhde. Acht mur maothaidh sompla Chriosda, agus gach Naomh bhi air an tsaoghal; do dhroch naduir, ann pardun thabharit go heascaidh dod chomharsan, criothnochuidh tu, ar ndoith, ag clos an dioghaltus do ni Dia air an Mhuinntir, bhios dannarrath cruaidh-chrioidheach ris an gcomhar- san, ni air ar gheall me tracht ansa treas Pt. 3. Pt. Bheir Criosda solus go lor dhuinn ag Matha, ansan 18. cab. Go de an modh, air a ruinn- fidh Dia ris an Mhuinntir, nach dtugan pardun go heascaidh da Naimhde, a bpearsuinn Righ airidh, thug fo dear ceangal Cos agus Lamh thabhairt air fhear da sheirbhisidh, a thligion a bpriosun dhuimsidh dhorcha, a choinnbheal ann faoi fhu- acht agus faoi ghorta, ar feadh a shaoghail, agus a nuile shoirt pionus thabhairt go laitheamhail dho, agus sin uile, fo gur chuir se a choimh- shhirbhiseah a bpriosun fo dheith sgilinne, tar eis an Righ mhathugh deigh mile ponnta dho fein, ansa mhomint roimhe sin. Da maitheamh an <L 37> duine mithrocaireach so na deith sgilinne. Mhai- thiudh an Righ na deith mile ponnta dho. Acht mur nar mhaith seision an tsuim bheg, ni mhai- theamh an Righ an tsuim mhor dhosan, agus mur sin, an bhreth thug se, tugudh air fein a ris i, chuir seision a comradaigh a bpriosun fo dheith sgilinne, agus da dhruim so, togudh a mhaoin agus a shubstaint, dioladh a bhean agus a Chlann, agus cuiriudh e fein, air feadh a shaoghail a bprio- sun faoi nuile shoirt bochtaineacht agus anro. Et Iratus Dominus ejus tradidit eum tortori- bus, quoadusque redderet universum debitum, Mat.18.34. An ni ceanna deiridh don fhear so, eireochaidh do gach aon dheanfus Aithris air. Acht mur ndeina sibhse trocaire air bhur gcomhchreatuir, deir Criosda son ait cheanna, ni dheana mise trocaire ar bith oraibhse. A nuair nach maithfidh sibhse na deith sgilinne, se sin an choir bheg, ni- thar bhur naighe, ni mhaithfe mise na deith mile ponnta, se sin an chuir mhor, nithar maighese. Acht a ta so do dhiffer edir mise agus sibhse, ni thig libhse dioghbhail a dheanamh acht don gco- luin, agus go dtiurfaidh mise a nuile shoirt piann- ta don Chorp agus don Anam, ar feadh na sior- raidheacht. Sic faciet Pater meus Caelistis vobis, si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris. Mat.18.35. Achd, mur sin, a Chriosdaigh, agus an conrudh a ta eidir Dia agus an duine. Ma maithion tu, maith- fior dhut. Si remiseritis, remittetur vobis. Agus cuiridh tusa seala air an Margudh so, cho minic as deir tu do Phaidir, cho minic agus deir tu, maith dhuin ar bhfiacha, reir mur mhaithemid gach fiacha, agus gach cuirthe nithar ar Naidhe; ma bhrision tusa an mhargail so, ma bhian tu dan- narrtha, cruadalach, neamhthrocaireach re do chomharsain, beidh Dia dibheirgeach, dioghal- <L 38> tach neamhthrocaireach leat. Judicium sine misericordia, ei qui non fecit misericordiam. Jac.2.13. Deirfidh se leat, re linn do chruatain agus do chruadhchais; re linn do Bhais agus an bhre- theamhnuis, nach tusa an duine mallaidh bhi neamhthrocaireach re do chomharsuin? Nach e stuideur bhi agad, go de an modh a ndeanfadh diaghaltus agus dolaidh dhoibh? Ne nach ar mhaith mise go minic dhuit do mhor chuirrthe, agus an maithfeasa ni da leighiod dod chomchreatuir, mur gheall oramsa? Gheobhuidh tu a nois slat dod Miosur agus dod thomhas fein; imthidh romhad annsna boirb thinnte ud, a ta da nullmbugh don Diabhal, agus do gach Aon dinne =duine aithris air, Ju- dicium sine misericordia, etc. O! a Chriosdaigh, nar leigidh Dia go duillfeadh an tumardugh so thabhairt duit. Ma bhi tu Daothamhail dannarrtha go dti so, bi feasta cathranach trocaireach; dean so, mur umhlacht do Chriosd; dean e mur ghradh air Dhia; dean e re heagla roimh na mor phiannta ud Iffrinn, no ar a leighiod, mur gheall air an luach soathair a ta re faghail agad, ansa tsaoghal so, agus ansa tsaoghal eile. Ni a ta mise diarraidh, etc. <L 39> SERMON IV. On Confession, and its Conditions. In his Jacebat Multitudo magna Languentium, Caecorum, Claudorum, et aridorum, expectanti- um aquae motum. Do bhi timchioll an Tobair so, uimhir mhor do Dhaoine tinne, do dhaill do bhacaidh, agus do Dhaoine bochta, ag a raibh a mbuill uile searg- thuidh, tirim re paralis, ag suil re corrugh an uisge. Briathra leightior ag Eoin, ansa 5. Cab. 3.ver. As miorbhuileach an Tobar e so, bhi re taobh Chathair Jerusalem; as mor an buaidh agus an bhrigh so bhi an a chuid Uisge. Thigeamh Aingheal as na Flaithios a nam airidh don Lo, agus chorraoibh an Tobar so, agus cia be duine as luaithche tumthaidh ansa Tobar, tar eis a chor- ruidh, leighiostuidhe e gan mhuill, O nuile shoirt Galar agus Easlainte. Sanus fiebat a quacunque detinebatur Infirmitate. Jo.5.4. Ni neamhchosamhail, a Chairde, an Tobar so re Sacrament Naomhtha na foisidin; ar nadh- hbar, reir mur nach raibh maith ann Uisge an Tobair ud, acht mur dtigeamh Aingheal da chor- rugh, mur an geeanna, nil maith ansan Fhoisi- din, Acht mur dtigidh Aingheal De, se sin na Grasa neamhdha, corrugh agus spreagugh Con- sias an pheacaidh; agus reir mur leighosamh Uisge an Tobair ud gach Easlainte bhiobh air an Gcollain, <L 40> leighiosaidh Tobair miorbhuileach na Foisidin an Tanam, o gach lubhriudh, o gach Loit, agus o gach Easlainte mharbhthach bhios orra. Confite- mini alterutrum peccata vestra, ut salvemini. Ja.5.16. Measg a niomad daoine tinne do bhi fo bhruach an Tobair ud Jerusalem, ni fhaicim Criosd a leighios aon nduine aca, acht aon nduine amhain, do bhi a bparaluis mharbhthach air feadh 38. bliaghain, agus chidhim an ni ceanna tuitim a mach, ag Tobair glormhur na Foisidin; chid- him na milte duine teacht go laitheamhail ann a Sacramente so, ag suil re leighios dfaghail air easlainte a Nanama, Acht se chidhim iad ag filleamh air a nais, agus a gcneadha nios dainseuraidh, no mur do bhi siad roimhe. Et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. Mat.12.45. Go-de as ciall do so, a Chairde? Ne sin re radh, nach bhfuil urad luaidheacht ag an Fhosiidin a nois, agus do bhi innte a dtus na Heagluise? No gur chaill si a brigh a nois, a nuair as mo a riachtanus? Ar bhfeidir Foisidin no aithridh a bheth a riamh nios riachtanasuidh no air an uair so? No ar bhfei- dir lubhriudh an pheacaidh a bheth a riamh nios leithiodaidh no air an uair so? An raibh a-nam ar bith a riamh na breaga nios iomadamhla, na mionnai mora nios minicidh, druis agus adhaltra- nus nios madramhla, craos agos misge a bhfaisiun, Gadaighiacht, Eagcoir, agus Leathtrom na comh- arsan, nios coitchionna edir a nuille shoirt drong dhaoine nios mo no air an uair so? O, ni raibh, a Chairde. Acht measg an aois ghalar ud bhi ag bruach Thobair Jerusalem, chidhim cuid diobh bacach, cuid dall, agus cuid eile ag a raibh a mbaill crion tirim on Easlainte; agus se mheasuim ugr fioghar agus sompla iad air an Muinntir, thig go laitheamhail chum Foisidin, mur dhaill, se sin, nach leur dhoibh a bpeacaidh, do bhrigh, <L 41> nach gcuairtiod agus nach scruoidid a gconsias. Caecorum. Mur bhfacaidh, do brigh, go ndeinid Foisidin cham bhacach, ag folach agus ag ceilt cneadha a Nanama. Claudorum. Agus do chid- him iad ag teacht gan dolas, gan tuirse re croidhe tirim seargthe, mur an Mhuintir ud na paraluis. Aridorum. So an tabhar, a Chairde, fhagus Foi- sidin a niomad gan toramh, gan tairbhe. So an ni bheirios air Thobar mhiorbhuilteach na hai- thridh gan cneadh ar Nanama do leighios; agus so an ni, air ar mhian liomsa tracht a niu, tar eis mo chomhra ruinn an 3 Pt. Bi an Fhoisidin gan tairbhe, a nuair do nithior i, gan scriudagh coinsias. Sin an 1 Pt. Bi si gan tairbhe, nuair nach airstior na peacaidh go humlan. Sin ann dara Pt. Bi si gan tairbhe, an uair nach ndeantar i re dolas agus re tuirse chroidhe. Sin an 3 Pt. Ave. 1. Pt. Amhail agus mur a ta na milte gne aicide brath air an Gcolainn, thairingios i inna huaighe; A ta, mur an gceanna, mile gne pea- cuidh brath air an Anam, tharingios i go Hiffrionn. Multiplicatae sunt Infirmitates eorum. Ps.15. Acht a ta so do dhiffer edir aicideacha an Chuirp agus Nanama, nach lia aicid corporrdha ann, no leighios ar leith urrtha; Acht naighe gach loit, agus gach aicide thig air an Anam, dordaigh Criosd Sacrament na Foisidin amhain mur leighios agus mur iocshlainte. Confitemini alter utrum pec- cata vestra, ut salvemini. Iocshlainte i so, dei- rim, air nach saraighionn Easlainte ar bith, dha dhainseridh; Marbh, Goid, Robail, Loisga Mai- nistreacha, agus Teampuill; Dean gach gniomh ar olcus, dean an Fhoisidin, acht dean i mur as coir, agus gheoibhe tu pardun agus maitheamhnus o Dhia ionta. Na glac mfhocalsa air so, a Chri- osdaigh, acht glac Focal Chriosd ag Eoin ansa 20. Cab. Mur a ngeallonn don Eagluis a Bpearsuin <L 42> na Neasbol, nach bhfuil peacamh ar bith mhaithe- amh siadsan air talamh, nach maitheamh seision an sna Flaithios. Quorum remiseritis, peccata, remittentur eis. Jo.20.23. Maise, a reir mur as leighios eiftheachtach an Fhoisidin naighe nimhe an pheacaidh, as leighios i a ta cho riachtanach sin ag an Anam, air mhodh, dha ruinnfiudh an peacach a shubstainte uile air na bochda; dha silfiudh deora Fola re athrachus; dha Dtroisgfiudh se ar feadh a shaoghail; dha mbeth se ag Urrnaidh no go gcaitheamh a theangaidh; so, agus a mhile urad dha ndeanamh se, ni, bhfuil maith no tairbhe dho an, gan an Fhoisidin, ma ta ana chumhacht a deanamh. Agus mur gcreididh tu mise an so, Creid an Doctuir Naomh- tha, St. Aug. Ag dearbhugh, nach bhfuil gar a ndolas an chroidhe, Acht mur raibh aidmhail an bheil naice. Nihil tibi proderit contritio cordis, nisi sequatur confessio oris, si possis. Da mbethmis saor uile o pheacamh, ni bhiabh Sacrament na haithridh riachtanach againn; Acht mur nach lia duine air an tsaoghal so, no peacach, ni thig re aon nduine a radh, go bhfuil se saor o obligaid, agus o ualach na haithridh. As dimh- in go dteid a niomad chum Foisidin, Acht faraor, as beg aca gheibh a torugh; Bi siad mar na daill ud an tsoisgeil, suil re leighios air bhruach an Uisge, Acht ni leur doibh an Tobar. Caecorum. Theid siad air seilbh Foisidin a dheanamh; Acht ni dhean siad i, acht go hanbhann easbhuidheach; ni bhion aca acht taibhse, agus sgaile na Foisidin; O, na mealltur thu, a pheacaidh, ni scriosan Foi- sidin mur so an peacamh, acht a mheadamh, Ni thairnion gradh De orrainn, acht a fhuath, ni dhenann ar siothchan ris, acht fhearg do mhead- amh; air a nadhbhar, reir mur nach nglacann fear na bhfiacha airgiod falsa uainn mur dhioluidhe- acht, mur an gceanna, ni ghlacan Dia Faoisidin <L 43> fhuar, fhalsa, bhreagach, uainn, mur eiric an ar bpeacaidh. Maledictus qui facit opus Domini ne- gligentur. Jer.48.10. Maise, nach Faoisidin bhreige do ni ante, a ta tuca dol, agus do mhisge, do bhreaga, agus do mbhionna morra; do ni mile smuaineamh druise- amhail salach, agus nach stopan a gcuir a ngni- omh; nach stopan a lamh o ghlacaireacht thruagil- lidh, no a bheul o phoga mailidhseach; nach dtig smuaineamhan in ntin, Acht air an tsaoghal; a- ta diorisge, feargach, dioghaltach, tar eis beatha miriaghalta don tsoirt so, tar eis a bheth bliaghain, bfedir, agus tuilleamh gan Faoisidin; An feidir ris an fhear so an a moment no dho do scriu- dubh Consiais, na mor pheacaidh so chuimsiudh, no a gcur a nordugh, ionnus go mbfeidir ris a gcur sios da oide Faoisidin? O ni feidir; acht mur nglaca se aimsir a thaire so, an a Chonsias do chuartugh; ni dhean se Faoisidin, acht Faoisidin lochtach, bhios gan bhrigh, gan torudh, gan tair- bhe. Maledictus qui facit, etc. An te ni Faoisidin mhinic, choinnidhios garda air a cheadfa, sgriudas a Choinsias gach oidhche, ionnus go ndeanfudh aithridh an gach Olc do rinne an La sin; bi, na dheidh so agus uile, crith cosa agus lamha air, ag dol air a Chonsias, ar cheaiste nach nglanfudh e a gceart. Maise, go de eireochus don te, leigios srian re nainmhianta, nach stopann o gach Olc, nach smu- ainion air an bpeacambh, no go dtig an moment ud theid se an Faoisidin? O, a ta, go gcuirion se sios, go minic, an ni nach ndean se, agus nach gcoimhnidhionn se air leath a ndean se; Ni ler do na mor shleibhte ud a ta air a Chonsias. Bi se mar na daill ud an tsoisgeil, ag suil re coibhir re lin corrugh an Uisge, acht as se gheibh se, go minic, a Dtobar na ngras, a dhamnugh go sior- raidh. Facebat multitudo Caecorum, expectantium Aquae motum. <L 44> Cuir coisde na shuidhe air do Chonsias, deir an Doctuir Naomhtha, St. Aug. Na fag cluid no coirneul dhe gan chuartugh, ni go fuar no go falsa, ni go spadannta no go hamaol. Ascende tribunal mentis tuae. Dearc air gach droch smu- aineamh rinne do chroidhe, air gach droch fhocal a dubhairt do theanga, air gach droch ghniomh rinne tu a naighe De, no do chomharsan. Tar eis a naireamh, agus a gcur a nordugh, sgeth iad ag barra na Faoisidin; Na ceil aon pheacamh aca trid naire no mhalis; No ma nir; ni bheidh brigh an Tfaoisidin, Acht se mheadochus tu do pheacaidh, reir mur thairgfios me a chruthugh ansa 2 P. 2. Pt. Se as Faoisidin an, a Chriosdaigh, casa- oid ni an peacach air fein re Dia, a bpearsuinn Sagairt, ag a mbiann comhacht absoloid no par- dun thabhairt do an a chorrtha. Maise, mas casaoid i, as coir a dheanamh re Sagart, ag a mbeidh cumhachta Faoisidin deisteacht, go de bheir sinn dha deanamh go minic re ruagaire ratha, re sean- bhuachalidh, agus re strainseiridh? Da mbeth loit no tinnios mharbhthach air do Cholainn, ni he an Liaigh as measa thoighfea chum do leighios, agus tobha tu an Leigh is taire, agus as measa chum cneadha dioghbhalach Hanama do leighios, agus nach moide go mbion ughdaras no chomhachta o Neagluis aca Absoloid thabhairt duit: Bheir tu re tuicsin ris so, gur ab ansa leat do Cholann, no an Pearla uasal Hanam, agus go bhfuil tu neamhshui- meamhail ann do shlanugh. Mas gearan an Fhaoisidin do nimid orrain fein, go de bheir sinn, a nait casaoide, gabhail ar leith- sceil? Go de bheir sinn, cuir cloca agus atharamh dath air ar bpeacaidh? Cad as nach nochtamaoid creachta ar gcroidhe do Liaigh ar Nanama, ma ta suil againn leighios dfaghail uadh. Chidhfe tu a N iomad, bhios miriaghalta lochtach, nach mbionn re adbhail aca, a nuair a thig siad chum Faoisidin, <L 45> Acht neithe eadtroma suaracha; agus ma chreidi- on tu a sgeal fein, ni hiad as cionntach an son Olc do rinneamh acht fagaid, go formhor, a throm air dhuine eigin eile: Ma bheir siad mionna mora, ni raibh an acht re linn lasain, no feirge, agus siad an chlann no an chomharsa bhuain astamh iad. Ma bhi siad a bhfad a dtigh an oil, ni do gheall air an digh, acht a ngeall air an gcuideacht deiridh sin doibh. Ma chuir siahd breis air an gcomharsuinn, an a gclu no an a Maoin, ni raibh se acht eadtrom. An ni ceana deiridh do na bacaidh ud, bhi ar suil re leighios re taobh Thobair Jerusalem, agus nach bhfuair e, eireochaidh don droing so, thig re Faoi- sidin bhacaidh go barra na Trinoide. Ma thig leo ris na leithsceil chama so clocha chuir air shuile an tsagairt, a ta a ndulan a chur air shuile an ard- brethaidh, chidh, ni he mhain an droch ghniomh, acht fos an smuaineamh as uaignidh agus as secrei- didh bhios an a gcroidhthe. Jacebat multitudo magna Claudarum, expectantium Aquae motum. As ni gnath don Mactire a nuair a theid se fo an tread, breth ar scornaidh air an gcaoire, agus an teanga a ghearramh aiste gan mhoill ar cheaiste go ndeanamh si meileach no torman, mhuscolugh an Treudaigh, bhearfudh cobhair dhi: Mur an gceanna do ni an Mactire gan Trocaire, an dia- bhal ris a niomad; agus go spesialta re daoine oga claonnaireach, ag dol chum Faoisidin: Ar cheastea go muscoludh siad Treadaigh a Nanama Criosda, re na ndeora, no re na nosnaidh, bheir se ar scor- naigh orrtha, cuiridh Glas air a dteangtha, ar mhodh nach nochtaid a gcroidhthe, ceilid locht a Nanama; do ni siad Breag re Dia, agus ni re du- ine; agus ma ta nach ndean Dia sompla follus di- obh air an spot, ag faghail Bas obann, mur fuair Ananias agus Saphira, cheann gur cheil siad cuid do luach an fhearuinn phronn siad air na Heasboil, gheibh siad, air a shon sin Bas is measa mile uair, mur a ta a ndamnugh go siorraidh. <L 46> Ni aon bhuntaiste a mhain ghlacus an Mac- tire mallaidh so air an duine, acht a niomad: An Naire, bo choir dho a bheth air, fo ghniomh ghlun- mhur salach, mur an bpeacamh, do dheanamh; goididh se uadh i; Acht cho luath is do ni se an peacamh, agus gur mian ris innsion don Tsagart, bheir se ar ais an naire dho go duballta. Armhodh, an peacach so, rinne an droch ghniomh gan Naire, gan chotugh; an uair as eigion aidbhail, ni leigionn an Naire dho innsion don liaigh, agus gan nan leighios do gan innsion. Quod ignorat Medicina, non sanat. St. Jerom. O, a pheacaidh bhoichd fosgail do shuile, agus seachain lionnta an Spiorad Mhallaidh so; sgeth nimh an pheacaidh as do chroidhe gan mhoill, no bhearia se Bas dod Anam; Nocht go foscailte gan faoighioll gan leithsceal cneadha Hanama; Acht nocht iad re croidhbhrudh, agus tuirse, no beidh siad gan leighios; reir mur thairgfios me, chru- thugh ansa 3.Pt. 3. Pt. An te re ar mhian iodhbairt a dheanamh don Tiaghearna, ansa tseanracht, reir mur leigh- mid a Leabhar Leviticus, bhaineamh an craicionn domhart no do bhulan, nio ghudh an fheoil go glan ag Uisge, agus tar eis a gearramh na mion spollaidh, chuireamh air an Altoir i, chuireamh an Sagart a Lamh os a Ceann, chuiriudh Teine faoithe, agus loisgfiudh i; do niamh iodhbairt don tsoirt so sioth- chain an Phobaill re Dia, mhaolaibh fhearg, agus thiontobh gach sciursa uabhtha. Ponetque Manus super Caput bestiae, et acceptabilis erit, atque in ex- piationem ejus proficiens. Levit.1.4. Mar an gceanna, gach peacach re ar mian a shiothchain a dheanamh re Dia, deanamh se iodh- bairt da Anam, air Altoir na Faoisidin; acht scrios- ugh se dhi ar dtus, an scamal salach, agus sean- chraicionn seargthe an pheacaidh, nioghamh se i go glan re trom-dheora na haithridh, deanamh se <L 47> mionspolaidh dhi re croidhe bherugha agus dolasinn- tinne, fo fheirg chur air Dhia, agus ag eurge a laimhe don Tsagart os a cheann, ag radh na mbriathra ud. Ego te absolvo. Dheanfa an Tathair siorraidh siothchan ris; saorfa e on mhor dhioghaltus a bhi na cheann; Muchaidh na boirb thinnte ud Iffrinn, bhi ar lasamh fo na chomhair; deargfa teine na ngrasa an a chroidhe, dheana se a Anam, bhi cho dubh glonnmhur ris an Diabhal, cho lonrach deal- rach re Aingeal. Acceptabilis erit, atque in ex- piationem ejus proficiens. As feidir ris an dolas so, a ta riachtanach ag an Fhaoisidin, bheth ag an duine air 2 mhodh. An chead mhodh dhiobh, a nuair a thaisbeonus se a thuirse agus a dhubhron an taobh a muigh, re na dheora, agus re nosnaigh. An dara modh, a nuair a ghuillios air o chroide an peacamh do dheanamh, ar son nach dtaisbeonan e an taobh muigh. A ta an chead dolas dhiobh so in mholta, agus ro thairbheach, acht nil se riachtanach; do bhrigh, nach e gach aon re dtig a dheor do shileamh, a nuair bo mhian ris; Acht a ta an dara modh, se sin dolas an chroidhe, cho riachtanach sin an Sacra- ment na Faoisidin, air mhodh, mur raibh tuirse a- gus dolas an chroidhe na haice, nach Faoisidin i, acht Faoisidin mhaguidh. Faoisidin gan brigh, gan torugh. Doleat et ingemescat peccator, necesse est. Tertul. de penit. Uch, a Chairde, go de a Leighiod agaibh, thig air an uair so an Faoisidine re dolas ceart? Go de mhead agaibh, do ni athrachis air lucht pharaluisan Tobair, thig air bhur gcunntus re croidhe crion titim? Aridorum? Go de mhead agaibh theid chum Faoisidin gan amhalltus, gan criothnugh, amhail agus mur bhethsibh dol a gceann gnoithidh saoghalta? Measaidh sibh gur lor dhibh bhur bpeacaidh chur sios; ar sgath dolas no tuirse chroid- he, ni bhion a leithid do chuis an; ni as furas <L 48> aithniudh, air Olcus do ni sibh bhur mbeatha do leasugh, tar eis Faoisidin; agus ar eascaidheacht as thuitios sibh an sna cuortha ceanna, an a raibh sibh cionntach roimhe. Nach bhfaicemid go laitheamhail lucht na Mi- onna mora, cho licthe an a pheacaidh so tar eis Fa- oisidin, as bhi siad a riamh roimhe? Nach bhfaice- mid lucht na Druise, cho claon an a pheacaidh so a niadh Faoisidin, as bhi siad a riamh roimhe? Nach bhfaicemid lucht na Mealltoracht, agus na Gadaignheacht, cho licthe chum cuid na comharsan tar eis Faoisidin, as bhi siad a riamh roimhe? Go de as ciall do so, a Chairde? O! a ta easbhuidh dolais do bheth orrtha o chroidhe. Da mbeth fuath direach acca air an bpeacamh, reir mur or- daighios an Athrigh fhirinneach, nior bheagal doibh tuitim an cho luath so. Acht go de eireochus don Mhuinntir so, bheir easonoir don Fhaoisidin, ag dol ar seilbh a dean- amh gan ollmhugh, gan dolas? No go de eireo- chus don Mhuinntir, gheallus go minic do Dhia re linn Fhaoisidin, cul do thabhairt don bpeacamh, agus a mbeatha do leasamh? O! A ta, an Tsacra- ment so, dordaigh Criosd, an a beth na hiocshlaint ag an Anam, go dtionntoidhionn si an a beth na nimh Mharbhthach aice. Do ni Dia foighid leo, mur deir an Faigh Riogheamhail, ar feadh tamaill, Acht bheir se iad chum conntus fo dheireamh. Inimici Domini mentiti sunt ei, et erit tempus eorum in saecula. Psal.88.16. Amhail as mur dearfudh se, an Mhuintir so, do ni breag liomsa a nois, agus gheallus a mbeatha do leasamh, agus nach ndean e; eistfidh mise leo ar feadh tamaill; leigfe me ar a naighe iad ansa Nolc; Acht tuicfidh an tam, an a gcuirfidh me iad an a bpriosun duimh- sidh dorcha, mur nach mbeidh do chuideachta aca acht Diabhail agus Deamhain; Nach gcluinfidh a gclausa acht mallachta agus blaspheme; Nach <L 49> mbeidh do bhia aca, Acht teine, ruibh, agus athre- acha nimhe; Nach mbeidh do dhigh aca, Acht domlus, gaifinn, agus gach ni dha sheirbhe; mur a mbeidh teinnte da losgudh, teanachra da strocugh, Diabhail da suistriudh, Athreacha Nimhe da nithe, agus sin uile, gan forein no furtacht, cho fada as bheis Dia cathugh na Gloire. In Ignem aeternum. Mat.25.41. O, a Chriosdaigh, air a raibh do Mhifhortun tuitim a lubhriudh an pheacaidh, na codail air chneadh Hanama; imthidh gan mhoill go Tobar na ngrasa an Fhaoisidin, mur a bhfuighe tu ioc- shlaint a naighe gach lubhra, agus gach loit; na habair, mur an duine bhoichd ud an tsoisgeil, nach bhfuil duine agad chuirfios ansa Tobar thu. Homi- ne non habeo. Jo.5.7. So Iosa Criosd a Gcrann na Croithche, agus a Lamha sinnte fa do chomhair chum do ghlaca, cho luath as thionto- chus tu air. (Sumat Crucem.) So Aingeal De an Eagluis reidh chum an Uisge do chorrugh fa do chomhair, tarra, mur sin, re dochus agus re mesnidh, acht tarra re dolas agus tuirse chroidhe, Aidmhidh do pheacaidh, gan leithsceul, gan fuid- hioll, agus gheoibhe tu o Dhia leighios na ngrasa ansa tsaoghal so, agus an ghloir shiorriadh ansa tsaoghal eile. Amen. <L 50> SERMON V. On the Necessity and Efficacy of Penance. Nisi paenitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. Acht mur ndeanaidh sibh an Aithridh, beidh sibh uile caillte, Briathra Chriosda ag Lucas, ansa 13. Cab.3.Ver. An Uair bo mian re Athreacha Naomhtha an tseanreacht a lucht eisteacht do ghluasacht an Aithridhe, Nait seanmoire no Braithra, do niamh siad usaid do ni egin uafasach, chum croidhthe an Phobail do consgrudh. Cheanghlaiomh cuid aca iad fein re slabhruid, agus chuireamh cuid eile aca saic gharbha air a gcneis, luathramhan air a gceann, agus leigiudh siad na huile ghartha gola asta a bhfiioghnuis an Phobaill, ionnus go nglu- aiseamh iad an truaidhe agus tuirse. So an tslighe ghlac an Faidh Naomhtha Jeremias an a Phobaill abhra ghluasacht an Aithridhe a nallud. Do mheas, gan amhrus, na daoine Naomhtha so, nach ar mhor dhoibh usaid do dheanamh do ni eigin eile, bheith ni bo bhrioghmhuire, agus ni bo eiftheachtuidh, na briathra an croidhe cru- aidh an pheacaidh do chonsgrudh. Maise, air a shon so, dheanfa mise usaid a niu do mo chaint, mur shuil go dtiucfiudh liom sibhse, a Chairde, a ghluasacht an Aithridh. Acht do bhrigh, go dtuigim, gur lag an baranta ma bhriathra fein a mhain an so do dheanamh, glaca me mur chuh- <L 51> deamh na Briathra bagruach ud Chrosd, ag tabhairt fuagra don domhan, Acht mur ndeana siad an Aithridh, go raibh siad uile caillte, Nisi paeni- tentiam habueritis, omnes similiter peribitis. Luc. 13.3. Agus ar ndoith, as duine gan mhothugh, nach ngluaiseamh na Briathra ud an dolais agus Aithridh. Thug Dia 2 chlar don duine, an a thabhairt sabhailte go cuan Pharrthuis, trid fhairge dhai- nseiridh an tsaoghal so, mur a ta clar an bhaisde, agus clar na haithridhe. An te nach ar thruaillidhe agus nach ar shaluidh a Chonsias re peacamh ar bith o baistiudh e, bheirfidh an chead chlar sa- bhaillte e go longphoirt no Gloire. Acht duine ar bith shaluidh ris an bpeacamh aibid na ngrasa, fuair se re linn baisde; Nil sligh ar bith no meodhan aige, re e fein do shabhail air bhathugh agus air Dhamnugh siorraidh, acht an Aithridh; As air an obligaid so, is mian liomsa tracht a niu, tar eis ma chomhra ruinn an 2 Pt. A ta an Aithridhe riachtanach aga nuile dhuine, thuitios a bpeacamh mharbhtha, tar eis Baisde. Sin 1 Pt. A ta an Aithridh brioghmhur tairbheach. Sin an dara Pt. Ave. 1. Pt. An uair bhios an Cholainn, a Chairde, a neaslainte no a dtinios, ni theid oilemahain na beatha ar bith an sochair dhi. Mar a gceanna, an uair bhios an Tanam a neaslainnte mharbhthach an pheacaidh ni theid deghniomh no subhailce ar bith a sochair dhi, thaobh na beatha siorruidh, gan an Aithridhe. As iomdha cluain ag an Aibhirseoir, as iomdha cealg ag an tsaoghal, as iomdha ainmhian ta, foraor, ag an Gollain re ar dtarraing ana pheacaidh, Acht nil sligh ar bith againn re nfhagail, acht an Aith- ridhe. Cia be rachus go Doire no go Baile athacliah; as iomdha bealach as feidir dho a dheanamth, <L 52> acht an peacach thriallus go Cathair na Naoimh, go Parrthus neamdha, nil acht aon rod, aon tsligh, aon bhelach a mhain aige re bualugh, se sin, bothar garbh na Haithride. Maise, ma chreidid na peacaidh an fhirinne so, as uabhasach go leigionn an eagla dhoibh an peac- amh do dheanamh, agus as ioghanntuidh no sin, a niagh a dheannta, go ndeinid fad-comhna ann, As eaguil liom gur easbha creididh bheir orrtha a bheth cho dana so ag deanamh an peacaidh, agus cho spadannta so ag deanamh na Haithridh, agus da bhrigh sin, as mian liom an fhirinne Dhiadha so chruthugh a nois, ar nabhar, as daoine caillte sibh mur gcreididh sibh i, agus as daoine caillte sibh, mur gcuiridh sibh a ngniomh i. An Dia ceanna deir linn, nach slaineochar sinn gan creideamh. Sine fide autem, impossibile est placere Deo. Heb.11.6. Deir linn go bhfuil- mid caillte gan an Aithridh. Nisi paenitentiam ha- bueritis, omnes similiter peribitis. Ni abair se, ach mur ndeana sibh an Aithridh, beidh sibh mifhor- tunach ansa tsaoghal so, racha sibh go Purgadoir, ni bheidh urad don Ghloir shiorraidh agaibh a Bflaitheamhnus, as bheis ag daoine eile; acht se deir se, mur ndeana sibh an Aithridh, deanaidh maith don tsaoghal so, ar son an tsaoghal a ta re teacht, a ta sibh reidh re na shonus; ni fiu sibh a dhul go Purgadoir fein. Iffrionn bhias nionad comhnuidh agaibh, Dameontar sibh uile, Piannta siorraidh dlither dhibh ar son bhur Neamhaithridhe. Si paenitentiam non habueritis, etc. Thug Dia Aithne spesialta Deoin Baisde, ag teacht as a bhfasach, an Aithridh do Sheanmoir do na daoine, ni do rinne se go durachtach. Thanic Mac De fein na dheidh, agus is air an Aithridh rinne se a chead Sheanmoir. Penitenti- am agite, appropinquat enim Regnum Caelorum. Mat.4.17. <L 53> Ni raibh eagla air, go ndearfadh an Poball ithiomrathach ris, si an Tseanmoir cehanna bhi ag Eoin Baisde, a ta ag an fhear so, Cad as nach nabair se ni nuadh linn; a tamaoid tuirseach don Tseanmoir so. Nir chuir an Seanmonnta Dhiadha so aird air a leitheid so do chaint. As mo do dhearc se air an riachtanus, no air an mian egcri- onna bhi aca. Si an Tseanmoir cheanna dordaigh se do na Heasboil a dheanamh, agus as ris an Tseanmoir so do thionto siad an credidh an dom- han uile. Go de dheanfum, a deir an Pobal re Pedar Domhnach Cincise? Penitentiam agite, Act.2. Deanaidh an Aithridh. Sin conclude agus deireamh chur se air a Sheanmoir. Si an chrioch cheanna chuir Pol air a dhiospoir- eacht re falsunaigh Phaganta na Hathens. Ionnus go gcuirfeadh a namhail doibh, gur dimhaoin a raibh do thuicse agus daird-eolus aca, mur raibh fios aca an Aithridh do dheanamh. Ta Dia, a deir se, tabhairt sceala do nuile dhuine, agus an gach ait, an Aithridh a dheanamh. Nunc anunciat Deus homnibus, ut omnes ubique paenitentiam agant. Act.17.30. Amhail agus mur dearfa se, ni slaineochar sibh, an Paganach, no an Criosdaigh, an Falsunach, no an naimheolach, an Righ, no an Timpire, an Maighistir, no an seirbheonta, an Tuata, no an Tea- gluiseach, gan an Aithridh. Duine ar bith chuir a chul re Dia ag deanamh an pheacaidh, Nil atharach so do shligh aige re filleamh air Dhia agus ma ghlacan se atharacha bhealuidh, beidh se ar seachran siorraidh o Fhlaithios, agus a se Iffrionn deireamh a chursa. Fiafraidh do na Hathreacha Naomtha thainic romhain, agus leigh gach mor obair do scriobha- dar, ni bhfuidh tu taobh no diollog ionnta, nach dtrachtann air riachtanus na Haithridh, agus da bhrigh sin, do bhidis ag Seanmoir na Haithridh ar feadh a mbeatha re briathra agus re gniomh. <L 54> Deir na Diadhairidh an ni ceanna. Dearbuidh St. Thomas, nach feidir an peacamh marbhtha a scrios gan an Aithridh. Impossibile est peccatum mortale actuale sine paenitentia remitti. P.3.A. 38. in Corp. Mas lag Leat an Ughdaras so, a Criosdaigh, eist ric comhairle Thrionnta, bhi air na stui- reamh ris an Spiorad Naomh, an a raibh cor- ramh agus 300 Easbog as gach uile ran don dom- han Chatoilice; bhi na shuidhe 19 bliaghain re ordamh an Phapa. Bhi an Aithridh, deir siad, riachtanach ag a nuile dhuine o thus an domhain, thruaillidh Anam ris an bpeacamh marbhtha, na Ngrasa, agus an fhirenteacht dfaghail air ais. Fuit autem paenitentia universis homnibus, qui se peccato mortali inquinassent, quovis tempore necessaria, ad gratiam et justitiam obtinendam. Ss.14. As feidir peacamh marbtha a mhathugh gan Sacrament Chuirp Chriosd. As feidir a scrios gan absoloid. As feidir a dhibert gan Sacrament ar bith, a nuair nach mbeidh faill ag duine nglaca. Acht nir maitheamh a riamh, agus ni mathfair go brath peacamh marbhtha ar bith, gan an Aithridh. Cuir a gcas go bhfuil tu a leabuidh an bhais, Nil Sagart re faghail, a bhearfa an absoloid dhuit, a bhearfa do Thiagearna dhuit, a chuirfiu an Ola ort. Sgairt air Dhia, agus sgairt air o chroidh, dean an Aith- ridh, Acht dean i mur as coir, dean i ar ghradh De, biamh dolas ort fo do pheacaidh, an meid go bhfuil- id a naighe mhaithios agus Naomhthacht De, bi- amh fonn ort Sagart a bheth agad, dambeth air do chomhachta: Maithfidh Dia do pheacaidh dhuit, rinne tu an Aithridh, ni raibh atharach do bhealach agad an pardun dfaghail, agus, da brigh sin, beidh tu sona seunamhail air feadh na siorraidheacht. Do bhi duine Naomhtha air an bhfasach dar bhai- nim Macharius, do gheall do na diothraibhibh eile bhi air an bhfasach, go ndeanfa Seanmoir dhoibh La <L 55> airidh; thainic se an na haite an La do gheall, agus se tus do chuir se air a Sheanmoir, na srotha de- ora dhortamh go lionmhur farsuing; agus an uair do chonairc se go raibh ioghantus orra fo e bheth leanmhuin don ghoil sin, agus gan aon fhocal a mhain do labhairt, dubhairt se fo dheireamh na briathra so, Deanamaois Aithreachus, a dhearbh- raithreach, bimis ag siorghol go geur a nois, de- agla go mbeidhmid ag caoidh agus ag gol air feadh na siorraid heacht. Ploremus fratres mi, ploremus amare in tempore, ne in aeternun ploremus. Na biadh amhrus agaibh, a Chairde, gur thuit ceatha deora o shuilibh na ndaoine Naomhtha so, ag clos na mbriathra so. Bigi cinnte gur mo doi- bridh deora Mhaicharius orrtha, no dha mbriseamh se a chliamh agus ucht re Seanmoir dhoibh. Dha dtiginnse chugaibse niu, a Chairde, re na leithid so do Sheanmoir, is eagal liom gur beg oib- riudh dheanfa si air bhur gcroidhthe cruaidh clo- chachsa. Is dimhin gur beg agaibh shilfiudh a dheor, agus gadt huige sin? A ta, mur nach bhfuil an creideamh beo ladair agaibhse, bhi ag an Mhu- inntir ud. Creideamh lag fann a ta agaibh. Ar nadhbhar, dha mbeith creideamh na Naoimh agaibh, an feidir go mbeith sibh cho neamh-chur- umach fo bhur Nanam, agus a ta sibh? Dha gcreidfadh sibh mur iadsan, nach dteid aon nduine go Parrthas, bhrioseas na bhaitheanta, mur ndea- naidh se Aithridh, ni feidir a radh, go mbeith sibh cho falluidheach an a deanamh agus a ta sibh. Ni thainic a riamh daoine bo lugh ciall no na Naoimh so, no a ta sibhse ar mire. Leighmid a Leabhar Jonas, go dtug Dia ordamh don Phaidh so dhol go Cathair Ninive, agus Sean- moir do dheanamh innte. Vade in Niniven Civi- tatem grandem, et praedica in ea Jonas 3. 4. Acht go de an Tseanmoir, mheasus sibh, rinne se do na Paganaidh so? A ta Seanmoir ghearr athchuimir. <L 56> Dha ndeaninnse a leithid dhibhse, a ta gabhail re na bheth mur Gcriosdaighe, as beg, gan amhrus, aithridh dheanfudh sibh leithe. Tar eis siubhal lae a dheanamh ansa Gcathruidh so, mur a deir an Scrioptuir, thoisidh se a Shean- moir, agus dubhairt na Briathra so. Adhuc 40 Dies et Ninive subvertetur. Jonae,3.4. Fo chean 40 La o niu, scriosfar an Chathair Ninive. Sin a ndubhairt se do Sheanmoir. Oh! a mhordhacht agus uile chomhachta De, cia re ar feidir a bheth saor o ioghanntus aig smuai- neamh ort, os tu fein do ni instrument do na neithe is taire agus is urisle, re neithe mora ua- bhasach do dhenamh os ceann nadura; ni is soiler as an eisiomlar a ta laithair againn. Thanic Jonas an na Cathreacha more so, duine strainseurtha air nach raibh eolus, duine bochd di- blidh, air nach raibh meas foghluime no crion- nacht, duine nach ndearna Miorbhuilte ar bith na measg, thoibheochudh meas dho. Thanic se, de- irim, dheanamh Seanmora do Phaganuidh, ag nach raibh eolus no binn air an Dia fhirineach. Mheas- fu duine gur be freagra do bhearfadh siad air, nach raibh eolus aca air a Dhia, agus nach mo no sin do bhi binn aca air a bhagairt. Nescio Dominum, et minas ejus nihil curo. Exod.5. O! Ni he so freagra thug na Ninivits air Jonas, cho luath as chuala siad na Briathra ud. Ad- huc 40 Dies, etc. Ghlac critheagla iad roimh an Dia so, air nach gcuala siad tracht go dti sin, cho luath is thainic an Tseanmoir go cluasa an Righ, thuirling se nuas gan mhuill, as a Chaithir Riogh- dha; theilg a chuid eaduigh dhe. Sguairt go hard air Dhia, mur deir an Scrioptuir. Thugh ordamh do lucht na Cathreacha Aithridh a dheanamh. Troisgeamh siad, ar se, eidir dhaoine agus eallach, cuireamh na daoine Eadach-roinnidh orrtha fein; agus nar bo lor leo so do dheanamh; sgartadaois air an Dia comhachtach, a ta bagairt orainn, ca- <L 57> fios nach Dia Trocaireach e. Cafios dha gclaoch- lodhuth sinne ar mbeatha, nach glaochlodhudh seision fhearg linn, agus nach dtiurfudh pardun dhuinn fein agus dar Gcathruidh? Cia re ar feidir a leithid so daithridh a chlos, gan mor-ioghantus a bheth air? Go de an chu- ma, mheasus sibh, bhi air an Gcathraidh so an uair ud? Go de an buaireamh do bhi ar feadh an bhaile go hiomlan re garrtha daoine agus ealluidh? Leanaba a gol agus a caoidh, giarraidh bidh nach raibh re faghail aca, Daoine mora cra a gcuirp re eaduigh garbha agus Trosgudh. Sin agaibh Aith- ridh na Ninivits, do bhi cho taithneamhach sin, a bhfioghnuise De, air mhodh, gur stop Dia a Lamh, agus gur Thiontoidh uatha gach dioghall- tus a bhi fe thriall chucca. Misertus est Deus su- per malitiam, quam locutus fuerat, et non fecit. Jonae,3. O! Aithridh, a shubhailce Neamhdha cia nach ngradhochudh thu? Cia nach, udeanfadh thu? As fortunach sibh a lucht Cathruidh Ninive, do rinne Aithridhe cho eascuidh eifeachtach so, Nar dhearc air urisle an Tseanmonta, Ach air mhor- dhachta agus air mhorchumhachta an te, chuir da deanamh e. Cuirim a gcas, a Chairde, go dtiucamh Sean- monta chugaibhse a nainim De, agus go ndeurfa libh, go scriosfa Dia don talamh sibh fo cheann 40 La, mar ndeana sibh aithreachus. Cuir a gcas go ndeurfu libh, go raibh sibh ar seachran, go raibh sibh mainneachtach a seirbhis De; fiafraigh- im dibh a ndeanfu sibh Aithridh? Bhearfa me fein freagra air bhur son, agus deirim, Cia gur minic a Dubhairt an confessuir re fear na mion mor, agus re gach aon eile do bhi tuchtha do leannan ar bith peacuidh, acht mur dtugamh siad Cul dhoibh, agus a mbeatha do leasugh, go raibh siad caillte, go raibh siad Damannta, agus gur be <L 58> do ni siad, niadh gach rabha, agus gach bagar, a bpeacaidh dhublugh, agus peacamh chuir ar muin peacaidh. Acht ma ta amhrus agaibh, nach o Dhia thig an Toide Faoisidin, agus nach o Dhia thig an Seanmontaidh: Deirim libh gur mor a ta sibh meallta. Agus dearbhuim dhibh, gur re Ughda- ras agus teachtaireacht Chriosd a taim fein teacht chugaibh a niu. Briathra Chriosd ag Lucas,13. A ta me ag innsin dibh: Paenitentiam agite Deanuidh an Aithridh: Sin ma Sheanmoir, Sin ma theachtaireacht. An Dia ceanna thug ordamh do Jonas a dhol go Ninive; Is re nordamh agus re nughdaras a taimse teacht chugaibhse a niu. Chuala sibh an Aithridh do rinne na Ninivits re teachtaireacht Jonas. Acht ca bhfuil bhur Naith- ridhse? Ca bhfuil bhur Ndeora? Ca bhfuil bhur dtuirse. Thug Dia 40 La do na Ninivits re haighe Aithridh a dheanamh. Adhuc 40 Dies. Acht, mo thruaidhe, ni thig liomsa leath na haimsire a thabhairt dibhse. Ni thig liom a dhearhudh nach mbeidh me fein, ni airim sibhse, faoi cheann 10 La ma bhia piasta agus cnudhog. Agus da brigh sin, as coir dhibhse agus dhamhsa an Aithridh a dheanamh. As coir dhuinn tionnto air Dhia re umhlacht, agus tuirse chroidhe, agus ni bheidh fughioll air an tairbhe gheabhuim uadh, reir mur thairgfios me chruthugh ansa dara Pt. 2. P. Is mor an ni ghlacus as Laimh, an uair a gheallus brigh agus eiftheacht na Haithridh a mhineamh dhibh. Ni e a ta dodheannta ag ma lag intleachtsa, acht mur bhfuidh me cuideamh on mhuinntir do bhlais millseacht agus tairbhe na subhailce morluaigh so. Siad sin an Mhunntir a bhi ar bhruach a bheth caillte, bhi ar bhruach a bheth damanta, no go dtugadar Aighe aire Dhia ag deanamh na haithridh. <L 59> Ma fhiafraighim don Aithriach Rioghamhail Dobhi, go de tairbhe na Haithridh? Deirfidh liom gur bi shabhail e air Iffrionn: Gur biad a dheora agus osnaidh a leighios an chneadh mhar- bhthach dfag peacamh an adhalltranuis air Anam, agus rinne i deas, lonrach, glormhur, o na beth dubh, granna, glonnmhur. Cor contritum et hu- miliatum Deus non despicies. Psal.50. Ma fhiafraighim do Mhuire Mhagdalen, go de dhiber na seacht Diabhail, bhi a seilbh a Hana- ma; no a dardaigh i go Parrthas tar eis a beatha sganaluidh? Mulier quae erat in Civitate pecca- crix, Luc.7. Dearfuidh si liom, gan amhrus, gur ab iad tromdheora na Haithridh, re ar nigh si cosa Chriosd, do nigh, ansa nam gcenna, a Ha- nam o nuile shalchar peacaidh. Lacrymis caepit ri- gare pedes ejus, Luc.7. Nach e an naire, agus an tuirse, an Taithreachuis agus an dolas bhi ar Pheadar rinne a shiohchan re Chriosd, tar eis a sheanamh 3 huaire? Siad gan ambrus. Agus gheoibheamh pardun do Judas, dha ndeanfadh an ni ceanna. Et egressus Petrus foras, flevit ama- re, Luc.22. O Shubhailce Neamdha na Haithridh, a dhru- dus Iffrionn, agus fhosglus Parrthus; chuirios so- las air na Haingle, agus Dolas, agus dibirt air na Diabhail, bheiris buaidh a modh eigin air an te nach feidir buaidh a bhreth, mur a ta Dia uile- chumhachtach. Oh! nach bhfaghuim o Dhia mur ghrasa, Ai- thris a dheannamh air Mhagdalen, agus air Dha- bhi, agus a reir mur leanus iad ansa bpeacamh, a leanmhuinn mur a gceann ansa Naithridh. Qui secutus es errantem, sequere paenitentem, St. Ambr. Thug Dia ordamh do Nfhaid Ezeibiel brice thabhairt chuige, agus Catheir Jerusalem a thar- rainng air; agus tar eis a tharraingthe siege a chur leithe, agus a balluidh a reabugh agus a bhrisseamh <L 60> anna talamhan. Sume tibi laterem et pones eam co- ram te, et describes in eo Civitatem Jerusalem. Ezec.4. Se chialluidhios, a Chairde, an Cathair so Jerusalem, go rundhiamhrach, Anam an du- ine; agus se chialluidhios an Siege so, dordaigh Dia a chur leithe, an dioghalltus agus an scrios churios an ceart Neamhdha ris an bpeacach. Acht as feasach sibh gur feidir gach ni tarringthear air bhrice ghlas gan triomugh, a mhilleamh gan mhuill, agus a nighe re began Uisge. Maise, mas mian leatsa, a pheacuidh, an siege ladair ud, taag ceart De re Danam, a thogbhail; mas mian leat na saighide Nimhe, a ta a Laimh De an do thollta, do sheachnadh; mas mian leat imtheacht o chloidheamh dhioghaltach an da fhaobhar, a ta os do cheann, nigh brice Hanama re thromdheo- ra na Haithridh: Aon ndeor a mhain o chroidhe re gradh air Dhia, agus re fuath air an bpeacamh, maolfuidh se na hairm mhillteach ud, dheanfa se do siothchan re Dia, gheabha ar ais an bhreth dhamanta tugamh ort, ansa moment ceanna rin- ne tu an peacamh, agus ceangolfa, amhail is mur deurfuinn, Lamha De, o dhioghbail ar bith a dheanamh dhuit. Convertimini ad me, et salvi eritis, omnes fines terrae, Isa.45. Oh, a dhuine shaidhbhir an tsoisgeil, dha silfea a nam acht aon ndeor a mhian Aithridh, chosgiudh si an tart ma- dramhail sin a bheir ort, braon beg Uisge diar- ruidh air Lazarus, an fuarugh thabhairt dod theanga; sgaoilfiudh si na slabhruidh teintidh sin a ta do thimchioll: Mhuchamh na boirb theinnte an a bhfuil tu do loscudh. Crucior in hac flama. Luc.16. Bheir Dia le tuicsin dhuinn a nait eile, go der mur bheir an Aithridh buaigh air an cheart Neamhdha, agus go de mur gheibh si ar ais gach breth bheir Dia naighe an pheacuidh, a bpearsuinn an Righ Eze- chias: Chuir Dia tinnios marbhthach air an Righ <L 61> so, mur dhioghaltus ar son a pheacaidh; thug or- damh don Fhaidh re Isaias dhol re rabha fo na dhein, agus a radh ris, suidheamh a chur air a ghnothuigh saoghalta, agus nach raibh imtheacht air an mbas aige. Dispone Domui tuae: nam morieris tu. 4. Reg.20.2. Go de rinne Ezechias an so, a Chairde, an measan sibh go raibh imtheacht ar an mbas aige, tar eis Dia thabhairt breth bhais naighe? O, do rinne, cho luath as fuair se na sgeala so, ghlac se gan mhuill armus na haithridh: Bhuail ucht, shil a dheor, dagair agus ghuidh Dia pardun tha- bhairt dho an a pheacaidh. Flevit itaque Ezechi- as fletu magno. Ar mhodh, nach maith bhi cul an Fhaidh ris, no fuair ordamh nuadh dhol re sgeal an a Righ so, go ndearna an Aithridh, a rinne se, a shiochan re Dia; agus a nait an bhais a bagramh air, go bhfuidheam ha ris a shlainte; agus os a che- ann so, 15. bliaghain mar fhadamh saoghail. Vi- di Lachrymas tuas, et ecce sanavi te Reg.20.5. O Dheora mhiorbhuilleach na Haithridh, nar sileamh riamh o chroidhe, nach gclaochlodhudh sibh fearg De. O phearluidh uaisle, a ta cho gean- amhail sin ag Dia, ar mhodh, go dtugan mar lu- ach oraibh an ghloir shiorraidh. As neamhiong- antach liom na Haithreacha Naomhtha ghairim iocshlainte na Nanman dibh, do bhridh, nach bhfuil cneadh no loit da dhainseiridh bhios air an Anam, nach leighosan sibh, is sibh teachtairidh as fear chuaidh a riamh on bpeacach chum De- sgeala thabhairt air ais. As sibh lucht dhligh as eagnuidh an cas an pheacuidh do phleadail. As sibh advocaid as tabhachtaidh chuaidh a riamh a bhfioghnuis na Trinoide, an trocaire De do ghlua- sacht, an pardun thabhairt don bpeacach. Delent in omne facinus latam Divina promulgatione sen- tentiam Pet.Chrys. As sibh an iodhbairt as tathnuidhe, o mhac De a mach, dar hofralamh <L 62> riamh don Ardrigh. Sacraficium Deo Spiritu contribulatus. Psal.50. A ta Deora na Haithridh cho moirneach meas- amhail sin a bhfioghnuise De, ar mhodh, nach aill leis a sileamh fo ocaid ar bith eile, Acht fo fheirg a chuir air fein, agus re fuath air an bpea- camh. Ni feidir don gcriosdaigh diombhaochus De a thilleamh nios mo, no gol a dhenamh fo Athair no fo Mhathair, fo mhac, na fo Inghion; fo bhreis no fo leathtrom, no fo ni ar bith talmhuidh, acht fo na phhacaidh a mhain. Flendum solumodo est aut pro amisso Paradiso, aut pro commisso pec- cato. Pet. Cellensis. Mheasfa, a Chriosdaigh, nach raibh adhbhar ar bith as mo bheth duine an leithsgeil fo ghol a dheanamh, no fo bhas Chriosd; maise nait Maith De thabhairt buidheachchus do na Mna, a bhi a gol, an uair do chonacadar e ag iomchar tromua- lach na croithche, agus da cheasamh ar Sliabh Calver, se dubhairt se Leo, lan do mhiostaigh, gan e fein do chaoineamh, acht goluidh agus caoinidh bhur bpeacaidh, chui rmise ag iomchar na croithche so. Filiae Jerusalem, nolite flere su- per me, sed super vos ipsas flete. Luc.23.28. Nait a ndearna Chriosd eagcaoin cho mor so air na Mna ud, fo ghol a dheanamh fo gach masla agus mimhodh, fo gach trombhuille do sciursa buaileamh air a Chorp Naomhtha, go de mhead na hegcaoidhne dheanfus se air an Mhuinn- tir, ghoilios fo a nuile ni, acht fo a bpeacaidh a mhain? Go de mhead na feirge bheis aige ris an Mhuinntir, air a ngoillion breis dha leighiod shaoghalta, nios mo no sgaramhain re saidhbrios na Ngrasa, agus re na gceart ar Parrthus? Go de eireochus don Mhuinntir chuirios fearg air Dhia gach uair agus gach moment, agus nach sileann urad agus aon ndeor a mhain Aithridh an a siothchain a dheanamh? O a ta, an te nach <L 63> ngoilfidh a nois ar son a pheacaidh, an uair a ta an tam aige, goilfe agus caoinfe se a Niffrion a Nanam. Ibi erit fletus et stridor dentium. Matt.22.13. Chidh sibh a nois a Chairde, nach bhfuil atha- reach slighe na bealuidh ag an bpeacach, thrial- lus go Parrthus, acht bothar garbh na Haith- tidh; chidh sibh gur bi an Aithridh a mhain do ni ar siothchan re Dia, an uair a themid a dtreas air. Chifidh mur a gceanna, ma dhearcan sibh air bhur Gconsias, nach bhfuil aon nduine agaibh, nach ar ol cupa agus a niomarca do nimh mharbh- thach an pheacaidh. Glacaidh mur sin iocshlainta te na Haithridh, mas mian libh cneadha bhur Nanamn a leighios. Buailidh bhur nucht, silidh bhur ndeor; biabh Dolas orraibh fo Fheirg a chur air an Ardridgh: Ma ni sibh sin o chroidh, re run bhur mbeatha leasamh, gheoibhidh sibh coibhir na Ngrasa o Dhia ansa tsaoghal so, agus an ghloir shiorruidh an sa tsaoghal eile. Amen. <L 64> SERMON VI. On the Miserable state of a Sinner. Videns Civitatem flevit super illam. Ag feachaint do Chriosd air Chathair Jerusa- lem, do ghuil se. Briathra leightior ag Lucas ansa 19 Cab.41.Ver. Nir Labhair Chriosda focal, agus ni dhearna gniomh, nach an sinne threorugh air chasan ar slanuigh, dubhairt agus rinne iad. Is air bhur sonsa, a Chairde, agus air mo shonsa thanic Chriosda an a tsaoghail so, dfuiling se buairt agus bochtaineachd, masla agus miomhodh. Is air bhur sonsa agus air mo shonsa rinne se urrnaigh mhi- nic, ghuidhe se an Tathair siorruidhe, chuir se Allus Fola dha bhaill, dhoirt se an deor as lugha da chuid Fola a Gcrann na Croithche. Ag feachain a niu do Chriosd air Chathair Je- rusalem, ghlac tuirse agus tocht anaoibh agus dubron e, ar mhodh, gur reub an Gul air. Videns Civitatem, flevit super illam. Agus go tuige, a Chairde, go de an tadhbhar Dolais a ta ag Criosda? As ni eugsamhail, ar ndoith, bheir air Chriosd a bheth a Gul. O! A shuile glormhura an Tsla- naitheoir, bheir Solas do lucht an Dubroin, ag feachain go trocaireach orrtha! Go de rinne Toibre Fioruisge dhibh a niu, ag sileamh tromcheatha deora? Tugaidh eisteacht do Chriosd, agus bhear- fase fein fios an adhbhair dhibh. Ni thig liom, a deir se, gan a bheth tuirseach, dubronach, an uair <L 65> a smuainim, go de an tar agus an scrios a ta triall an a bhaile so, ar son nach dtuigion se e a nois? tuicidh an namhuid na Romhanuigh gan moran moille, cuirfidh siege leithe; Loisgidh siad a Team- pull, an obair as breadh ansa domhan: Leagfuid a Balluidh, brisfid a Palais, agus a Caislain, ni fhac- faidh siad Cloch ar muin Cloiche dhi, ni goir- far baile fo choithe o so mach; Et non relin- quent in te lapidem super lapidem. Luc.19.44. An ni ceanna deiridh don mbaile so, eiridh go laitheamhail don bpeacach, an uair as lugh do shilios, cuirfidh an namhuid, se sin an Diabhail Iffrinn, siege re Nanam, brisfid Balluigha, agus daigh- neach na ngras, reabfa Caslain na subhailce, ni siad priosunach agus selabhuidh don Anam so, chosain do Chriosd an mead Fola bhi an a Chuis- lionna, re a shabhail orrtha. Non relinquent in te lapidem, etc. Cia gur ghoil air Chrisd oscrios na Cathrach so, an a raibh an Teampull bo breadha agus bo costasuidh bhi ansa domhan, an a ndeantuidh Onoir agus Adhrugh dho fein; Cia gur ghoill air scrios Corporrtha an chine Judaighe, o dtai- nic se fein reir a dhaonnachta; acht as mo ghoill air mile uair, an scrios Spioradalta thainic air a Nanmana, do bhrigh, nach ar umhlaidh siad dho fein, gur sheun siad a Dhiadhacht, nach ar aidmhidh siad a Mhiorbhuillte, gur dhruid siad a gcroidthe naighe a Ghrasa, agus a gclusa naighe a theagaisg, nach ndearna siad usaid do na Meodhain thug se dhoibh re haighe a sla- nuigh; So an tadhbhar fo a dtainic an tar so, agus an scrios air an Chine Judaighe; agus so an tabhar dfag suile Chriosda a niu na loch Fola. Eo quod non cognoverit tempus visitationis suae. Ibid. Chidh sibh a nois, a Chairde, gur biad pea- cadh an Chine daonna badhbhar Gola do Chrosd, <L 66> agus bo choir go bhfaiceamh sibh, gur corta dhibh fein, no do Chriosd, na peacaidh ceanna do chaoineamh. Dha ma leur dibh an dioghbhail thig don Duine, as an bpeacamh, ar ndoith ni rachudh sgith oraibh choidhche, acht caoineamh bhur bpeacaidh. Tairgfe mise a chuir a namhail dibh a niu, tar eis ma chomhra ruinn an 2 Pt. Nil tubaiste nan don duine as mo no an peacamh a dheanamh. Sin an 1 Pt. Acht as mile measa no sin, colladh air an bpeacamh, agus gan an Aithirdh a dheanamh. Sin an 2 Pt. O! Cia bhearfus osnuidhe go lor do ma chroidhe, no Uisge go lor do ma shuile, no briathra briogh- mhura go lor do mo theanga, ionnus go dtiuc- fudh liom corrugh no mosgludh bhuain as bhur gcroidthe cruaidhe cloachachsa, ionnus go nguil- fiudh agus go gcaoinfudh sibh na peacaidh so, chosain Gul agus Caoineamh do Chriosd. Iar- ramaoid na Grasa so air Dhia, re Impighe na Maighdine Muire, ag radh an Ave Maria, etc. 1. Pt. Bheir an Doctuir Naomhtha S. Bernard fo deara, Cia gur iomdha ni bhoinios Gul as an duine, nach bhfuil acht aon ni a mhain fo ar choir dhuin Gul do dheanamh, mur a ta ar bpeacaidh fein, agus peacaidh ar gcomharsan. Religiosa trustitia aut alienum peccatum luget, aut pro- prium. An bhean ghuilios fo Bhas a Fir luighe, ni he a mhain go bhfuil a Deora neamhthairbheach, acht a ta siad peacaidheach; an te ghuilios fo sgaramhain ris an ni fuair se go Holc, a ta a Dheo- ra naimhbhrioghbhura lochtacha. An te ghuilios fo Bhas an Lenibh; bheth bhfad o na Chairde; fo michomhgar na bochtaineacht, nil an a Dheora acht Deaora gan tairbhe. Acht an te ghuileas fo na pheacaidh, fo sgaramh re Dia, fo easbhuidh didion agus caraduis De. So na Deora tairbheacha! So na Deora beannaidhthe. So na Deora Mhuchus boirb thinte Iffrinn, chlaoidhus an Diabhal bhoi- <L 67> neas cloidheamh an dioghaltuis as Laimh De. So an Tadhbhar fo ar shil Faidhe agus Naoimh an tseanracht niomad Deora; agus so an tadhbhar fo ar Ghuil, agus fo ar chaoin na Heasboil, agus Naoimh an racht nuadh agus so an tadhbhar fo bhfuil Criosd a Gull a niu. Religosa tristitia, etc. An Faidh Amos ag smuaineamh go de mhead as pheacaobh an Phoball a naighe De, agus air an dioghalltus bhi Dia triall chuca air son na bpea- caidh ceanna, dubhairt se ris an Bpoball, go de mheasus sibh bhios air Mairese, Oidhche agus La; Ni theid scith oram, ar se, acht, ag smuaineamh air iomadulacht agus air ghraineamhla bhur bpea- caidhse; an uair a mhusgluim san oidhche, screa- daim air Dhia, agus fiafruim dhe, ar pheaca duine ar bith ansa Bpoball so ad haighe nocht? Agus ma rinne, go de as maith dhamhsa a dheanamh an par- dun dfaghail doibh, no sasamh thabhairt ann a bpeacaidh? Se freagra gheibhim on Tslanaitheoir, na huile ghartha Ghola leigion asam air na bea- luidh Mora. Haec dicit Dominus Exercituum, in omnibus plateis planctus. Amos. Cap.5.16. Na fag Teach, no Ait, Cluid no Cearn, nach gcuairteocha tu, agus nach dtiurfuidh tu rabha, go bhfuil Mallamh agus Dioghalltus De triall chu- ca fo na bpeacaidh. Et cunctis quae foris sunt dices, VAE, VAE, ibid. Ni lor dhuit sin, iarr cughnamh Gola air a nuiled huine, ag a bhfuil suile ann a cheann re Gul a dheanamh, agus na dheidh sin agus uile, ni thuca leatsa, no leosan urad Gola a dheanamh agus nithfios an Tanam, do ni peacamh marbhtha. Et ad planctum eos, qui sciunt plangere, Ibid. Tugaidh eisteacht don Fhaidh Joel, agus bhearfa se fios dibh, go de an modh ar coir don duine a pheacaidh fein, no pea- caidh na comharsan do chaoineamh. Dean sgreach, eimhtheach, agus osnaigh, mur dfeanfudh oigbhean chaillfiudh a fear. Plange quasi Virgo <L 68> accincta sacco, super Virum Pubertatis suae. Joel. Cap.1.8. An uair a chaillios oigbhean a fear, bi de- sgeimhach, Dechailiachtach, nach ndeanamh ni ar bith, acht gach ni is mo bhearfudh sasamh dhi; an a raibh a Hanam baite, re mead an ghradh agus an ghean do bhi aice air, is ionntuicse dibh, nach mbian tilleamh aice o mhifhoighid, nach mbian miosur air a Dolas, nach dteid sgi urrtha, acht ag Siorghul, nach dtriomion a suile, agus nach gcluintir uaidh acht osnaidh. So an tsligh, so an modh, so an bealach, as coir dhuitse, a Chriosdaidh, leanmhuin, ma ta do mhifhortun ort a bheth a staid pheacaidh, is mo an tadhbhar Dolais a ta agad mile uair no ag an oigmhnaoi ud; Ni ni is lugh no do Dhia chaill tu, saidhbhrios neamh- dha no Ngras a chaill tu; eadach uasal na subhailce chaill tu; Solas agus ibhnios Fhlaitheamhnuis chaill tu; Agus ni dod naimhdheoin, acht dod thoil deona fein. Cad dheanfus tu? A ta, Guil go cruaidh craite, dean Athris air an oigmhnaoi ud, dha mbeth mile bliaghain agad do shaoghal, go mo beg leat e an do pheacaidh do chaoineamh. Plange quasi Virgo, etc. Ni leighmid ansa Scrioptuir Dhiadha gur Ghuil Criosd acht 3 Huaire an a shaoghal, acht leigh- mid ansa nam gceanna, gur biad na peacaidh badh- bhar Gola dho gach Uair aca. Ag feuchain do Chriosd air Lazarus, tar eis e bheth 4 La marbh, curtha, agus rotuigh ansa nuaigh chaoin agus Ghuil se. Lacrymatus est Jesus. Joan.Cap.11. 35. Acht Cad as ar Ghuil se air an ocaid so? A ta, go bhfaca a bpearsuin Lazarus an staid thuibuist- each an a mbion an peacach, do ni fadchomh- nuigh ansa bpeacamh; bi se marbh, morgthuidh, ceanghailte mar Lazarus, gon mhothugh gan beinn air a shlanugh. An fear ud ar nach dteid <L 69> sgi o thig caint an a Cheann, acht ag mallugh De re Mionna Mora, agus Blaispheme; An fear ud agus an bhean ud, a ta luighe ris na bliaghanta a leaba an adhaltranuis, theid au Faoisidine, agus glacamh Corp an Tiaghearna fo na mbroinn ansa staid so. An fear ud eile, theid a glachamh Cuirp Chriosd, agus a Chroidhe, ansa nam gceana, lan Dolc agus Dainigiacht da Chomharsain. An peacach ud eile, theid, mur a gceanna, deanamh comu- ighneach, agus cuid na comharsan ar a Laimh. So an tsiocair, so an tadhbhar fo ar Ghuil Criosd. Domine jam faetet, quatridnanus est enim. Joan. Cap.11. Ghuil Criosd an dara Huair a Gcrann na Croith- che, agus ar ndoith, tuigidh sibh creud e an tadh- bhar? Bhur bpeacaidhse, a Phobaill, bhi se chaoi- neamh, agus ar son bhur bpeacaidhse bhi se fulang morphiannta. Uabhar, agus Saint, Druis, agus Fearg, Blaspheme, agus Miona Mora an Phobaill tharaing Uisge ona shuile. Osna ona chroidhe, tharaing gach Deor Fhola bhi ana Bhaill agus an a Chuislionna. Cum clamore Valido et Lacrimis. Heb.5.7. Chuala sibh cad e mur Ghuil Criosd ag fea- chain air Chathair Jerusalem; agus chuala sibh, mur an gceana, gur biad peacaidh na Cathreach so badhbhar Gola dho; Nir Ghuil Criosd, deir St. Chrysostom, an Uair a gabhugh e, nir Ghuil se a Nuair a ceanghlugh e; Nir Ghuil se an Uair a buaileamh 5000 buille do Sciursa air; Nir Ghuil se an Uair a gabhudh do dhornuidh air; Nir Ghuil se an Uair a gabhudh do smugaibh air; Nir Ghuil se an Uair a cuireamh Coroin Spiona air a Cheann, Tairnidh an a Lamha, agus an a Chosa; Acht Ghuil se, agus chaoin se air son peacaidh an chine daon- dha; agus nir Ghuil se riamh son Athrugh dadh- bhar. O! A Chairde, nach truadh an cas, agus nach tuirseach, Iosa Criosd Caoineamh na pea- <L 70> caidh nach ndearna se, agus sinne rinne na pea- caidh, gan Deor Aithridh teacht air ar suile? Iosa Criosd agioc pianta air son na gcuirthe nach ndearna se, agus sinne ta cuirtheach, nach mian linn ni dha leighiod dfuilinng ar son ar gcuirthe fein. O Mhire gan sompla! Creud e an diog- bhail a ta do Chriosd ma damanter thusa, a phea- caidh? Acht an bhfuil fuighioll dioghbhala agadsa, ma gheibh tu Bas gan Aithridh? Ghuil Criosd fo Chathair Jerusalem, agus as uime Ghuil se, chean nac ndearna siad Deadhusaid da ghrasa, nach ndearna siad a mbeatha leasamh, nach ndearna siad Athreachus an a bpeacaidh, ni is tuibistidh deiridh riamh don bpeacach, reir mur thairgfios me chruthugh ansa dara Pt. 2 Pt. Nil ni ar bith as mo chuirios solas air Chriosd, no Athreachus an pheacaidh; agus nil ni ar bith is mo chuirios Dolas air, no neamhaithridh an pheacuidh. Ag dearcamh ar laige agus ar neamh- bhrigh an duine, as gniomh daondha an peacamh, mur deir St. Bern. Acht as gniomh Diabhalta damanta fadchomhnuidh dheanamh an. Bi cui- deamh an Diabhail ag an duine, an Uair a ni se an peacamh, Acht as on Diabhal a mhain thig an Neamhaithridh. Perseverare in malo Diaboli cum est, et digni sunt perire cum illo, quicunque in similitudinem ejus permanent in peccato. Serm. 1.De Advent. Pheacaidh tu, deir Criosd, Jerusalem, Acht ar a shon sin agus uile, tiontaidh oramsa, agus ni chuimhneaocha me niosa mo air do pheacaidh, dheanfa me dearmod diobh. Jerusalem convertere ad Dominnm sic Deum tuum: Acht a nait Aithridh a dheanamh, se ni tu cruadhugh an do pheacaidh, cranrugh ansa Nolc, agus gad eile, go de thig liomsa dheanamh dhuit nios mo? O, nil nios mo re deanamh agam, acht a mhain, mur chruthugh air mheud mo ghean ortsa, agus <L 71> meud mfuath air do pheacaidh. Nuair nach Nguil se tusa, Guilfe mise agus caoinfiod do chruas croidhe, agus do Neamaithridh. Videns Civitatem flevit super illam. A ta laethe Airidh ag Dia, deir St. Aug. agus laethe Airidh ag an Duine; thig laethe De, an Uair a chriochnaidhios an Duine a chursa, re linn Bais; agus isse laethe an Duine, an Uair a thoi- sios se a bheatha. Laethe iad so bheir Dia dho, re leas Anama dheanamh; laethe na Trocaire, laethe na Ngrasa, momente oir iad. Cia be chuirfios siol na subhailce ansna laethe so, boinfe se fomhbhar na Gloire an san tsiorraigheacht; Acht Cia be nach ndeinfidh an usaid cheart do na leathe so; Cia be nach ndeanfa an Aithridh, agus nach niarrfa Trocair an san laethe so, tiucfa laethe De; tiucfa an Uair, tiucfa an Tam, an ad tiurtha Dia an cuntuis e; an a lasuidh fhearg, agus an a diurfa se cead imiortuis da dhioghaltus; Acht ni thainic na laethe so go foil; tiucfa an La an a gcuirfidh Dia tuadh an 2 fhaobhar re freimheach do chruinn, acht ni tha- inic se go foil; tiucfa an La a driurfuidh Aingheal an scriosta rabha dhuit, gur leig tu an tam tharad an leas Hanama do dheanamh, nach bhfuidh tu Moment do spas feasta. Quia tempus non erit amplius. Apoc.10.7. Cad eile, creud leis a bhfuil tu fuireach, a Chriosdaigh, ann Aithridhe a dheanamh? An leis an Uair nach mbeidh tairbhe an Hurrnaigh, no an Haithridh? O, dha mbeth fios agad cad iad na huilc a ta featheamh ort, ni bhethea cho amaol so, ar ndoith; Fiafraidh don Duine shaidhbhir ud an Tsoisgeil, cad iad na boirb thinte a ta niu da losgudh, na coiridhe a ta da bhruith, na Rasuir a ta da ghearramh, na Sui- stidh a ta da bhualugh, gach Teanachair a ta dha tharring? Dearfa se leat go bhfuil sin agus a Mhie urrad da Phianamh, da chradh, agus da losgug. Quia crucior in hac Flamma. Luc.16.24. Dear a <L 72> se leat, dha mbeth am no cead Aithridh aige, mur a ta agadsa, nach rachugh stad air a shuile, acht ag sileamh tromcheatha Deora; nach rachudh sgith air a theanga, acht ag Urrnaighe agus ag guidhe, sgairtidh agus a garrtha air Dhia, no go bhfadhamh Pardun an sna huilc do rinne se. Cruci- or in hac Flamma. Acht ma thruaighe me, deir se, leig me an tam tharam; Nir fhreagair me an Uair? mo Ghuilim a nois no go leighidh ma shuile, nil maith an; nil eisteacht agam; nil gairm ar ais air mo dhonus, no Furtacht choidhthe re faghail agam. Crucior in hac Flamma. O, a pheacuidh, an Aithridh ceanna dheanfudh an fear ud a nois, dha mbeth a chead aige, deana thusa i, os agad a ta a chead, acht mur mian leat a bheth rannphair- teach ris an sna Pianta doairidh an a bhfuil se. Cru- cior in hac Flamma. Thainic Tinnis Marbhthach doleighiosta air an Righ anchomhachtach Antiochus; bhi a Chroidhe da reubugh, a chuid Feola tuitim as a cheile na mhion spoluigh, bhi bolamh cho bren morgthuidh sin air, nach ar bhfeidir re Duine dha fhuisge dhe a ngaol no a bpairt, theacht da choir: Thug neart na bpian air an Duine Malluidh so, tion- to air fein fo dheireamh, agus an aidbheal so bhuain as. Cognovi ergo, quia propterea invenerunt me mala ista. 1. Mac.6.13. Tuigim a nois nach bhfuil imtheacht agam on Mbas, agus gur biad na peacaidh is adhbhar do mo mhor phianta. Ni raibh atharamh ar Maire go dti so, Acht Pleasur agus Compoirt; ni raibh smuaineamh agam air atharamh ni, Acht Righthe agus Nasuin do scrios, Rioghachtaidh agus Cuigidh chur foi ma smacht; Acht creud e an tairbhe a ta dhamh a nois an aon ni dhe so, no an a bhfuil dor agus dolmhaithios agam? Sin me dol an Bais, agus tromualach do nuile shoirt peacaidh air Manam. Oh, cad e dheanfus me nois? Nir thuig me riamh go dti so, <L 73> meud ma Mhifhortun, no meud mo dhaille. Nunc reminiscor malorum quae feci in Jerusalem. 1 Mac. 6.12. O a Phrionsa Mhalluidh, nir leur dhuit go dti so meud na nuilc do rinne tu? Nir leur leat gur pheacamh na millte Duine naimhchiontach a mharbhugh? Nir leur leat gur pheacamh Riogh- achta agus Nasuin a losgamh? Acht is leur leat a nois iad a Nannam. Chuaidh do laethase thart, an Uair a bhi Eisteacht agus Trocaire re faghail agad; acht a nois; thainic laethe an Tiaghearna. Rinne tusa go di so gach ni bo mian leat. Nait gach Siege chuir tu go hegcorach re Baillte, cuir- fe na Diabhail Siege re Tanam, agus ceangholuidh siad thu re slabhruidh dosgaoilte a Bpriosun dor- cha Iffrinn. Et descendunt in infernum viventes. Psal.54.16. Acht mar gcuiridh an id thubuist- each so fuair Antiochus, mothugh no criothnugh oraibh, a Chairde, ni fios dhamhsa go de an ni re ar feidir criothnugh chuir oraibh: An id cean- na fuair Antiochus a gheoibhe gach aon agaibhse ni an peacamh, agus chuirios an Aithridh ar Cairde; ni leur libh bhur Leas acht urad leision, no na huilc do ni sibh, no go dtig punc deighneach an Bhais. An sin, Nuair a bhios na Suile da mbrise- amh, an Tucht da reabugh, an Anail ag ardamh, as mian libh fios a chuir air Shagart, absoloid dfhaghail, agus gan annaibh Jesus Maria. Radh, no Pardun diarra, no ollamha ar bith a deanamh air bhur Gconsias. Tairgfe sibh, mur Antiochus, Plastar a chuir air an gcneadh an taobh muith, agus an Tolc agus an Tangudh an taobh stuith; leige sibh bhur laethe fein, laethe na Trocair tharaibh. Agus a Nuair thig laethe De, laethe an dioghal- tuis, is an sin is mian libh Trocair diarra. Acht ni he so an tam, a Chairde, chuaidh Antiochus ar sheilbh Aithridh a dheanamh ansa bpunc so, acht ni bfuair eisteacht. Nar leigidh Dia gur be so <L 74> Cas aon Nduine agaibhse. Se gan amhrus, ma leigionn sibh bhur leas air Cairde, mur rinne sei- sion. Acht mur niarra sibh Trocaire, an Uair a ta Trocaire re faghail agaibh. Ni leur duit a nois a Dhuine bhoicht, a liacht Uair chuaidh tu a dtreis air Dhia re Uabhar, agus Saint, re Druis, agus fearg, re Breaga, agus re Miona Mora, re Craos, agus Misge, re Briseamh Saoire agus Troisge, acht as leur duit iad an Uair nach mbeidh leighios re faghail orrtha. Nunc reminiscor malo- rum quae feci. O! A Chairde, acht mur mian libh a bheth rannphairteach re Antiochus an sna Daor Phianta an a bfuil se, na deanuidh Aithris air nios fuide. Deanuidh an Aithridh, acht deanuidh i o Chroidh. Na deanuidh i go Fuar Falsa, mur rinne seison. Buailidh bhur Nucht, Guilidh agus caonidh bhur bpeacuidh; as minic a Ghuil sibh roimhe so fo neithe nach as choir dhibh: Acht Guilidh a nois fo an taon adhbhar as mo ar bith. Silidh bhur Ndeora o Chroidh agus Nighidh sibh bhur bpea- cuidh, muchfuidh sibh na boirb thinnte ud a ta ar lasamh fo bhur gcomhair, maoithidh sibh, agus claonfuidh sibh an Tardbhretheamh ann Trocaire dheanamh oraibh bhus, agus an Ghloir shior- thuidh thabhairt dibh ansa Tshaoghal thall. Ni a ta mise dhiarruidh dhibhse agus dham fein. An Ainm an Athair, etc. <L 75> SERMON VII. On the danger of delaying Penance. Ego vado et quaeretis me, et in peccato vestro moriemini. Jo.8. ver.21. Imeochuidh Mise, agus beidh sibh dom iarruidh, agus gheabuidh sibh Bas an bhur bpeacuidh. Briathra Chriosd ag Eoin, ansa 8.Cab.v.21. A ta Criosd ag bagairt a niu go nimeochuidh se uain; go dturfaidh se Cul a Chinn duinn: Agus ni he sin a mhain, acht go dturfaidh se cead sgartuidh agus garrtha dhuinn, ag iarruidh ar fil- leamh, agus nach dtugann se binn no aird orainn. Quaeretis me, et non invenietis. Jo.7. Agus mur bharr druighill air ar Mifhortun, go leigfe se dhuinn Bas dfaghail an ar bpeacuidh. Et in peccato vestro moriemini. Jo.8.21. Oh, a Chairde, nach e so an sgeul dona? Nach e so an sgeul tubuisteach ag bpeacah? Ca bhfuil breis no dioghbhail mur an mbreis so? Iosa Criosd imtheacht uainn; Fear chosanta agus chothuigh ar Nanama thabhairt cul dhuinn. agus ni he sin a mhain, acht an Uair imeochus se, ma iarramaoid e ris, nach bhfuidhmid e. Quaeretis me, et non invenietis. Ibid. Nil fios agamsa, a Chairde, an sganraighion sibhse ag clos na mbriathra marbhthach ud Chriosd: Acht dearbhuim dhibh go neirighionn baspus agus critheagla oram fein, gach Uair a leighiom iad an sa Scriptuir. Ar a nadhbhar an bhfuil ni is mifhor- <L 76> tunaidh don Duine, no gan Criosd diarruidh? Acht an bhfuil ni ansa domhan as tubaistidh no iarruidh agus gan fhaghail. Quaeritis, etc. Acht a Chriosd, a bheul na firinne, nach ar gheall tu fein don Tshaoghal, Cia be diarrfudh go bhfuidheamh, agus gach neach bhuaileamh an Dorus, go bhfuidh fosgailt: Agus nach bhfuil duine ar bith thiontochudh ort re Aithridh, nach dtiurfa Pardun dho. Derelinquet Impius viam suam, et Vir iniquus cogitationes suas, et miserebitur ejus. Isa.55. Is fior gur gheall Dia gach ni dhiobh so: Agus a ta se cinnte go ndeanfa se maith dhe, gidheadh air chuntar, agus se cunntar sin, deir St. Bern. go niarrfuim e a nam, agus go niarrfuim e mur as coir. Quid est quod non invenitur quaesitus? Cum aut non tempore debito quaerunt, aut sicut non oportet. Siad ar bpeacaidh mar sin, a Chairde, bheir air Chriosd cul thabhairt dhuinn; siad ar bpeacaidh dhibris na Grasa uainn; agus as si ar Neamhai- thridh an sna peacuidh so, agus an fhadchomh- nuidh nim idannta, bheir orrainn gan Criosd dfag- hail an Uair iarramaoid e; agus do bheir Bas dhuinn an ar bpeacuidh. Cum aut non tempore debito quaerunt, etc. Is air an fhaillidh so do ni formhor an Tshao- ghail don Aithridh, no go dteid se Hair am, as mian liom tracht a niu, tar eis ma chomhra ruinn an 2 Pt. An te nach smuainion air Dhia, no air leas Anama, go Huair an Bhais, ni se go formhor dearmod an Uair sin de, sin an 1 Pt. Ma smuain- ion an peacach an Uair sin air Dhia, a ta se a gcontabhairt nach mbian tairbhe dho ann, sin an 2 Pt. Ave, etc. 1 Pt. A ta drung Airidh an, dar ab eol a nuile shoirt peacaidh a dheanamh, acht nach eol diobh choidhthe an Aithridh. Nil ni ar bith is <L 77> eusguidheacha ni siad no Fearg a chuir ar Dhia, acht nil ni ansa domhan as dodheanta aca, no a siothchan a dheanamh leis an Aithridh. Nil Uair ansa Lo nach dtruaillid a Gconsias ris na lochta, acht ni thainic an Uair, agus ni thucaidh choidhthe an a nighfidh siad a Nanam re Deora brioghbhura na Haithridh. Acht cad e as ciall don Tshuan Mharbhthach so an a mbion an peacach? Cad e as ciall don dearmod so do ni se da shlanamh? Oh, a ta, cluain a chuirios an Tanspiorad air, deir St. Aug. Gealluidh dho saoghal fada, agus am go lor an na Haithridh, no go dtairnion e air dhuibhegan da Nolc. Immittit Diabolus securitatem, ut inferat perditionem. Deir se re fear na Druise gur feidir leis a Phleasur a ghlacamh go foil, go bhfuil am go lor aige cul thabhairt don Mnaoi luighe, an Uair thucas se an Aoise. Deir se ris an Fhear, ag a bhfuil cuid na comhar- san air Laimh, go bhfuil am go lor aige Aisioc a dheanamh, an Uair thucas se an Saidhbhrios. Deir se re Fear na Mbreug agus na Mionn mor, nach bhfuil suimAnnta; agus ma ta, go bhfuil am go lor aige Aithridh a dheanamh annta re linn Bais. Acht a Nuair a thig an punc sin, ni bhion do smuaineamh ag an bpeacach an sin air leas Anama, acht urad as bhi riamh a roimhe. Thig dioghaltus fior cheart De air an Muinntir so, deir St. Aug. go ndean siad dearmod da Nanam re linn Bais. Cho maith as dhearmodar Dia re linn a mbeatha. Hac Animadversione punitur impius, ut moriens oblivescatur sui, qui dum viverit oblitus est Dei. Do ni an Diabhal an ni ceanna ris an Muinntir so, bo mhian re Naas a dheanamh ris na Jabanits, reir mur hairistir ansa Scrioptuir. Ni ghlacamh Naas na Jabenits chum sithe, No an tsiochana, ni thuramh cadhgus no cuideamh dhoibh, acht ar chuntur go leigfeamh siad dho an tshuil dheas <L 78> do bhuain asta. Ut eruam omnium vestrum ocu- los dextros. 1.Reg.11. So an tacht so an cun- rugh do ni an Diabhal ris an Mhuinntir chuirios a leas ar Cairde, chuirios an Aithridh ar athla, boi- nidh se an tshuil dheas asta, se sin, dalluidh se a ninntleacht, cuiridh ceo an ainbhfhios air a dtuicse, ar mhodh nach leur dhoibh an poll duibhegan ud Iffrinn a ta futha, agus iad na gcollamh air a bhruach, agus gan da gcoinbheal as, acht snaithe beg caol na beatha, agus nach bhfuil teagmhuis da leighiod nach mbriseamh an snaithe sin. Ni smuai- nion siad air an gcontabhait mharbhthach an a bhfuil siad ar bhruach an phuill so, no go dtig an Bas gan mhothugh orra, theid siad an sin an a gcundus gan Ollamha, gan Aithridhe, agus on gcundus go fior iachtar an phuill so. In puteum interitus. Psal.54. Oh, a pheacuidh, dha dtuigfea go de Olcus an loistin a ta fa do chomhair annsa bpoll ud, dhean- fa, ar ndoith, do dhithchioll an a sheachnaidh? Poll ean a bhfuil a nuile shoirt easbhuighe agus anro, agus gan Pleasur ar bith no Compoirt; poll e an a bhfuil a nuile shoirt Pianta, agus sin gan chrith, gan deireamh. Poll e as nach dtig neach ar bith ar ais thuitios ann. Ab Infernis nulla redemptio. O, Maise a pheacuidh, so an Scrioptuir Dia- dha, so na Hathreacha Naomtha, so Seanmon- tuidh an domhain ag tabhaitt rabha dhuit, ma rinne tu an peacamh, agus gan Aithridh a dhea- namh an, gur be an poll ud as loistin agus as ionad comhnuidh dhuit. So Criosd ag tabhairt rabha dhuit, acht mur dtreige tu na lochta, mur leas- uidh tu do bheatha a nam, go dtiurfa se cul duit, go dtairneochaidh a Ghrasa uait, go leigfe se dhuit collamh air do pheacaidh re Linn do Bhais, amhail agus mur chollus tu orra a nois, agus go bhfuidh tu Bas anta. Et in peccato vestro morie- mini. Jo.8.21. <L 79> As Criotheaglach an eisiomlair bheir an Spio- rad N. dhuinn ansa Scrioptuir, air an dearmond do ni an peacach air Dhia a naimsir a Bhas, an Uair a dhearmuid se e ar feadh a bheatha, a bpearsuinn Saul, an cheud Righ bhi air an Phoball adhbhra. An Uair a chualuidh an Prionsa Mifhortunach so on Fhaidh Samuel, go raibh Dia ar ti gach dioghaltus do chuir air, a bhi se bagairt air romhe sin: Mur a ta, go dtiurfadh a Rioghacht do Dhabhi, go dtiurfadh se e fein suas da naimhde, agus go muirfidh e Fein agus a Chlann ansa Gca- tha an a raibh se Triall. Acht go de rinidh Saul ag clos na sgeala dubronach so? Mheasfadh nach raibh acht aon ni a mhain re deanamh aige, se sin cobhair diaruidh air Dhia, a dhithchioll a dhea- namh re nfeirg do mhaolamh, Aithridh mhor do dheanamh, a bheatha mhiriaghalta do chlao- clo, mur shuil go gclaochlochudh Dia a runn dioghalltuis ar. Duine ar bith ag a mbeth ciall, as mur so dheanfudh se; Acht Saul, mur nach raibh coimhne aige air Dhia ar feadh abheatha, dhearmuid se e an Uair sin. Na smuaintidh dola- sach bhi aige, air an Mifhortun bhi na cheann fein, agus a gceann a chloinne, bhuar siad inntinn, dhall siad inntleacht cho mor sin, ionnus nach bhfacus dho meodhan ar bith do glacamh, re e fein, no iadsan do shabhail. Thainic an Lo, thainic an Uair dordaigh Dia re na dhioghaltus do choimhlio- nugh. Chuaidh Saul a natracaois a Naimhde bhi teacht naighe, lan do mheateacht agus do luige; do briseamh air fein, agus air a Mhuinntir, agus Marbhuddh a chlann. Bhi se fein suil gach Moment ris an Mbas. Buaileamh saighiod air a loit e, agus mur do mheas se gur bi sin an saighiod chuir Dia re crioch a chuir air a bheatha diarr se air fhear da Mhuinntir bhi naice, a chur as Pein, agus mar do dhuilt se a chomhairle do ghlacamh, rug se fein air a chloidheamh, agus do shaith e steach <L 80> an a chroidh fein, ar mhodh, gur thuit se marbh chum na talamhain. Arripuit itaque Saul gla- dium et irruit super eum. 1 Reg.31. an Sin a- gaibh Saul Mifhortunach, rinne dearmod do Dhia an a bheatha, faghail Bhas an eadochus, ana staid Dhamanta, Sin agaibh e deifreamh le e fein a chur as Pein themporalte, go Piannta siorruidh Iffrinn. O Shaul Mhifhortunaidh, as Tuibisteach an id so deiridh dhuit; as ioghantach an claochlo so thainic air do staid. Thusa bhi do Righ Comh- achtach Ceanasach, agus duachtaran os cean sloigh, a ta tu nois diachtaran, agus do sclabhuidh faoi chruba Diabhal a Niffrionn. Nait na Corona costa- suidh bhi air do Cheann, a ta Athreacha Nimhe mur choroin casda fo do Chlaigion agus iad da ithe agus da chrinn. Nait gach Bia blasda bhi air do Bhoird, ni bhfuidh tu re Nithe feasda acht ribh mor- monta agus Brimston: Nait gach Deoch bhlasda bhi na do Choirnn, ni bhfuidh tu re Nol feasda acht Domlus ioghe agus gafunn. Nait amharc solasuidh an Greine agus na Gealuidh, agus Realta lunracha an Aedhir, ni fhaicfe do shuile choidhthe feasta acht Ceo dorcha agus Piasta uaibhfealta Iffrinn. Nait gach Bolugh churtha bhi do thimchioll, ni mho- thochaidh do shroin feasta, acht Breuntas agus morgthuidhe heacht an phuill iachtaruidh ud. Nait na Gceolta agus na nabhrain bhinne, ni chloinfidh do chluasa, acht Mairgnidh agus eugnach dho- lasach na Nanam damanta. Nait do chuirte, agus do Chaislain, ni bheidh agad feasta, acht Uaibh dhoimhsidh dhorcha, agus Priosun cruaidh cum- hang. Nait do Leabacha Saimhe, is eigion duit luighe feasta air Ghreidilibh dearga, agus air Rostainidh ar Lasamh. Oh, a Dhuine dhona a ta nois Teinnte dod Losgugh, coiroidh dod bhruith, Suistidh dod bhualamh, agus Uird dod bhrugh- ugh; nil Ball no Urrlach dhiot, nach bhfuil faoi <L 81> Phein doinsine doaridhe, agus beidh tu amhluidh, ni Seachtmhuin, no Mi, Blaighain, no Raithe, acht cho fada is bheis Dia na Dhia, na mharfios Iffrionn. Discedite a me maledicti in Ignem aeternum, Matt.25.41. O Shaul a Shaul, is iomdha eimh, agus Scread, Uaill, agus Osna agad a niu, fo Olchus is chaith tu Haimsir air an Tsaoghal so agus gan a gat ? dhuit ann; Dha mbeatha cho durachtach an seirbhis a dheanamh do Dhia, agus bhi tu umhal don Tsaogh- al, don Diabhal, agus don Choloinn, nait na daor- bhruide an bhfuil tu, gheahhtha jobhnus Pharr- thais. Nait cathranacht na Trocaire a dheanamh air do chomharsain, ni raibh do stuideur cinnte agad. Acht go de mur dheanfa feall air an Bprionnsa naimhchiontach Dabhi. Nait Troisge no Cruatan chur air do Chollain, se leig tu srian red hanmhiannta, thug tu ligion dod antoil, chuir tu do leas ar Cairde, ni dhearna tu an Aithrid. Oh, dha silfea acht aon ndeor amhain a nam, mur Ghradh air Dhia, agus re fuath air do pheacaidh, mhuchta na Teinnte ud, a ta niu dod losgugh; mhaolfa na Hairm ud, a ta niu dod ghearramh. Gheabhtha iobhnus Pharthais, nait na mor phian- ta an a bhfuil tu. Oh, dha mbeth acht aon Uair amhain nois agad air an Tsaoghal so go de mur Ghoilfea agus mur chaoinfea do pheacaidh. Oh, go de liacht Scread agus eimh leigfea air Dhia, ag iara Trocaire. Dheanfa gan amhrus; Acht nil maith an, leig tu an tam tharud, nir smoa- nidh tu air Dhia re linn do bheatha, agus ni mo no sin smuainidh tu air re linn do Bhais; agus da bhrigh sin, leig se dhuit Bas dfaghail an do pheacaidh. Et in peccato vestro, etc. Eiridh an ni ceanna do gach aon eile, a Chairde, chuirios a leas ar Cairde mar Shaul. Agus ni beug dhibh mur chruthugh air so, go bhfaicionn sibh fein go laitheamhail an Mhuintir bhios Mi- <L 82> riaghalta, drochbheathach an a slainte, dul chum Bais cho claon da nanmhainta, cho ceanghailte da saidhbhrios, cho deacrach an aisioc a dheanamh, cho cadranta an a ndroch bheusa, as bhi siad riamh roimhe. Agus go tuige? A ta, deir Solamh, an Uair a chranraidhios an peacach ansa Nolc, go neiridhion neamhshuim aige fo dheireamh a Ndia, no an leas Anam, Impius cum in profundum venerit peccatorum, contenmnit. Prov.18. Oh, mo thruaidhe, go de liacht duine druiseam- hail chonaircios agus chitior, faghail Bhais nucht na meirdridh, air a raibh se gimtheacht re linn a shlainnte? Go de liacht Duine feargach chimid dol an Bais, agus a gcriodhthe lan do run dioghal- tuis, ag duiltamh Pardun thabhairt uatha, a nam nach bhfuil Pardun re faghail aca fein, acht mur dtugaidh siad mathamnus don Tsaoghal. Go de liacht duine bhios tuca dasgcaoin agus do Mionna Mora chimid dul chum bais, agus go minic is droch ite no Mionna mora focal deighneach thig asa mbeul, bfedir, a nait Ainim De no Mhuire, gur Diabhal na Deamhan do luaidhfiudh siad; Go de mheud a chitior don druing Uaibhreach dol an Bais, cho lionnta do Ghloir Dhiomhaoin, is bhi siad a riamh an a mbeatha. O, dhrung mhallaidh, bheir sibh fein suas don Olc ar feadh bhur mbeatha is neamhioghantach liom nach dtig libh, buaidh do bhreth air an droch ghnathas, leanus sibh an bhur Slainte, re lin bhur Mbas. Is neamhioghantach liom sibh dhenamh dearmuid do Dia ansa bpunch sin, cho maith is dhermuidh sibh e ar feahh bhur Saoghail. Acht cuir a gcas go nguidhfidh an peacacah Dia ansa bpunc dheighnach ud, a ta se a lan chontabhairt nach mbion tairbhe dho an reir mur thairgfios me chruthugh ansa dara Pt. 2. Pt. A ta dha ni riachtanach ag an Duine ionnus go mfeidir leis Aithridh no Degniomh <L 83> ar bith a dheanamh, mur a ta, Grasa De, agus toil shaor, an comhoibriu dhris na Grasa. A ta se cinnte nach bhfuil peacach ar bith dha Olcus, no dha ghraineamhla beatha, nach feidir leis re coghnugh na Ngrasa a bheatha leasamh, agus a shlanugh. Omnia possum in eo, qui me comfortat. Phil.4. 18. Se Morchomhachta na Ngrasa so do tharaing agus do thionto Pol, Ona bheth na leon mhillteach, agus na scriosadoir air Eagluis Chriosd, ana bheth nfear cosanta comhachtach, agus na Plantoir air an Eagluis ceanna. Se Grasa an Tiaghearna rinne Deisciobal do Chriosd do Mhatha, ona bheth na Phublicanach scanalach. Nach re oibriudh na Ngra- sa thainic St. Augustin ana bheth na lochrann soils- each re Naomhthacht agus re Foghluim an Eagluis De, ona bheth na charig ericidheacht, agus na Dhuine Miriaghalta drochbheathach? Nach e Mior- bhuile na Ngrasa rinne Bannaomh Oirdheirc, agus Scathan do gach Aithridheach do Mhuire Mhag- dalen, tar eis i bheth na camra ag gach Olc, agus na loistin salach ag Diabhail Iffrionn? Se gan amhrus. Nil ni ar bith dodheannta ag Grasa De. Omnia possum, etc. Acht an raibh dfiacha air Dhia na Grasa so tha- bhairt don druing ud? Ni raibh gan amhrus. Ara nadbhar, gur do reir a thola fein gan Ualach, gan Obligaid ruinnios Dia a thiolaca; agus ni gach am, acht a Nuair a thugras a mhain. Spiritus ubi valt, spirat. Jo.3. Agus mar sin, gur gniomh Mire don Muinntir chuirios an Aithridh air athla, amhail is mur bheth se dfiacha air Dhia, Grasa na Haithridh thabhairt dhoibh gach am, agus gach uair thogoradaois. Acht Cia Uair rinne Dia an Trocaire so air an Muinntir ud? Cia Uair a rinne siad an Aithridh laidir ud, dardaidh iad ann a mbeth na Reallta Soilseacha a Gcuirt Chriosd? O! A ta re linn a <L 84> Neirt agus a Slainte. Cho luath is dfoiscoil Solus na ngrasa a Suile, ionnus gur leur doibh an chuma ghlonmhur bhi air a Nanam, agus an staid Da- manta an a raibh siad; nir chur siad a leas air Cairde, Acht thug siad aighe air Dhia leis an Ai- thridh. Diarr siad Trocaire a Nuair a bhi se re faghail aca, agus da brigh sin, fuaradar i. Quaeri- te Dominum, dum inveniri potest. Isa.55.6. Maise, cur a Gcas, a Chrosdaigh, go leanfudh St. Aug. don ericidheacht go crioth a bheatha, go leanfudh se don Mhnaoi, bhi greamthuidh dhe, go ponc an Bhais, nach dtiurfudh se Cul dona Peacaidh, no go dtugamh na peacaidh Cul dho- san, nach ndiarrfudh se Pardun, no go dtugamh Pian an Tinnis, agus Eagla an Bhais air iarraidh; An measan tu go bhfuidheamh se Trocaire no Eis- deacht an Uair sin? Acht cia re dtig an cheist so dfuascaillt nios fearr no St. Aug. fein; Nil gan amhrus. Maise, se deir an Doctuir N. an Aithridh do ni an peacach an a Thinnios agus Luige, go mbian si co lag, agus go bfadhan si Bas go form- hor a neinfheacht leis; agus da bhrigh sin gur coir do gach aon Aithridh a dheanamh ann a Shlainnte, ionnus go mbeth an Tanam Slan iona siorruidheacht. Deir se linn a nait eile, gur an- nugh bhios an Aithridh mhall tairbheach no sona. Poenitentia sera est raro vera. Acht deir se, osa cheann so, ni, dar coir critheagla agus uamhann chuir air pheacaidh an Tsaoghail, se sin, measg na millte agus na millte Duine do ni Aithridh mhall, gur a reigin saorfar aon Nduine amhain aca. Ex centum millibus hominum, quorum ma- la fuerit vita, In morte Divinam indulgentiam vix obtinebit unus. Ma deir tu, a Chriosdaigh, go ndearna Dia Trocaire air Ghadaigh na Laimhe deise a bpunc an Bhais, tar eis a bheth riamh re Holc; agus go mfeidir go ndeanfudh an Trocaire cheanna ortsa. <L 85> Oh, a pheacaidh bhoichd, nil agad air sin, acht bfeidir, agus ma chuirionn tu an tsiorruidheacht a gcontaobhairt re bfeidir, bheir tu le tuicsin don Tsaoghal, nach bhfuil meas agad air an ghloir shiorruidh, nach bhfuil binn agad air do shlanugh, no acarra ar bith re Piannta Iffrinn. Fuair an Ga- duigh so, deir St. Aug. Trocaire a bpunc an Bhais, tar eis a bheth riamh na pheacach, ionnus nach mbeth eudochus air aon Nduine. Acht o thus an Tsaoghail go dti an Uair so, ni leightior air aon Nduine chuir an Aithridh go punc an Bhais, fuair Trocaire, acht an taon Ghadaigh so, agus mur sin, nil adhbhar andhochus ag aon Nduine. U- nus est, ut non desperes, sed unicus est, ut non praesumas. S. Aug. Leightear ansa Scrioptuir go dtug an dis Gene- ral croga, Abner agus Joab catha mor da cheile. Agus mur a bhi dol air Abner a ndeireamh an Lae, gur ghlac se comairc ag Joab, agus gur iarr se osamh comhruic. Is mall labhair tu, ar Joab, tar eis mo dhioghbhail a dheanamh; dha ndiarrfa Siochain ar Maidin; gheabhtha i. Si locutus fuis- ses Mane, recesisset populus persequens. 2. Reg. 2. Oh, a Chairde, is direach do ni peacaidh na haimsire so Aithris air Abner, tar eis iad a bheth a Troid faoi bhratacha an Diabhail naighe De, O Mhaidin a saoghail, go dti Trathnona a mbea- tha; iarruidh an sin comairc air Dia. Acht is baoghalach dhoibh go ndearfar leo, dha ndiarr- fudh siad Trocaire ar Maidin, se sin, an Uair a bhi siad ann a Neart agus ann a Slainnte, go bhfuidh- eamh i. Si locutus fuisses Mane, etc. Acht air scath bheth a giarra Pardun Trathnona a mbea- tha, tar eis a bheth a dtreus air Dhia, agus a briseamh a dhlighe o Mhaidin a mbeatha go dri an punc sin, dearbhuidh an Spiorad N. nach bhfuil Eiseacht re faghail aca. Tunc invocabunt me, <L 86> et ego nom exaudiam. Prov.1. A ta siad a lan- chontabhairt go neireochuidh dhoibh mur deiridh don Righ uaibhreach Antiochus. Do rinne an Prionsa Mallaidh so moran uilc do Pobail De, mar a bhi na Judaighe an Uair sin. Nir lor leis sin, bhi se teacht an dara Huair go dei- freach, agus a Niomad Sloite na chuideacht, an nios mo dolc a dheanamh dhoibh, gidhdheadh, thuit air an mbealach as a choiste, ar mhodh, gur brughugh a chnamha go hiomlan. Sin mur leug Lamh De, an talamhain an Timpire so, bhi cho Uaibhreach sin, ionnus gur mheas se smacht chur air thunna na Mara; agus do shial se e fein a bheth cho Ard ris na Realtaidh. Acht se deiridh dho, gur loibh a chuid Feola, go raibh se tuitim as a cheile na Spollaidh. Do bhoin an chuma glon- mhur ana bhfacaidh se e fein, anna dmhail uirisioll so as Rinne me ar se, aniomad Eagcora, agus nil me a giarra air Dhia dfadamh saoghail, acht ionnus go dturfainn sasamh ionnta. Thug me Mionna go scriosfuinn an Poball Adhbra, agus a ta run agam a nois, nait a scrios, urad saorsa agus privileid thabhairt doibh, is a ta ag mo Mhuinn- tir fein. Gheall me aon teilaidh = teaghlach amhain a dhea- namh do Chathair Jerusalem, ris an Scrios, agus ris an Marbhugh do bhearfainn orrtha; Acht geal- luim a nois, go ndeanfa me an Chathair is saibhre ansa domhan dhi, bhearfa me air ais gach ni do thug me as Teampull na Cathreach so. Ni lor liom so: Beidh me air aon chreideamh ris an Bpoball Adhbhra: Imeochuidh me ar feadh a Tsaoghail, ni le armail mhor, mar bo ghnathach liom, Acht mur Sheanamonta ag innsin Gloir agus mor-chomhachta De. Go de deir sibh a Chairde, re Aithridh don Tsoirt so? Da bhfeicfiudh sibh Duin ear bith faghail Bhais re ollmhugh don Tsoirt so, nach mbeth meas naomhthacht agaibh air? Nach nguidhfiudh sibh <L 87> Dia, re na leithid do Bhas thabhairt dibh fein? Acht eistidh, ar a shon sin, Go de deir an Spiorad Naomhtha ris an bpeacach so, chuir a leas ar Cairde go Huair an Bhais. Oh, a deir se, Neamhdheion a dheora, neamdheoin Osnaidh, neamhdheion Aithridh, neamdheoin gach Aisioc do gheall se da comharsainn, nach raibh eisteacht no Trocaire re faghail aige. Orabat hic scelestus Dominum, a quo non est misericordiam consecutus. 2.Macob.9. Mar beth gur abe an Spiorad Naomhtha deir na Briathra so; mar beth gur ansa Scrioptuir Dhiadha a taid graveulta, ni chreidfinn iad. Acht a taid ann Scriobhtha re Peann an Spiorad Naomh; agus beidh go deireamh an domhain, chum criothnamh agus Eagla chuir air gach peacach do ni Aithridh mhall, mar rinne Antiochus. Orabat hic scelestus, etc. Oh, a pheacaidh a ni Aithris air Antiochus, nach niarrann Trocaire a nam, tiuca an La bo Aithreach leat; tiuca an La ana mbeidh tu do luighe a leabuidh an Bhais, agus gan luth an do bhaill, no brigh an do Chuislionna. Tiuca an La ann nach dtig re Leigh ar bith talmhuidh cobhair do tha- bhairt dhuit. Cad dheanfus tu an sin? Sin tu millte, sin tu caillte. A ta tu an sin a meodhain bealuidh eidir Parrthas agus Iffrionn, agus Cia aca taobh a dtiurfa tu haighe? Mas suas bo mian leat triall, gheabha tu thu fein meallta; ar nadhbhar, go bhfuil Doirse Pharrthais duinnte romhad. Ni dheachaidh riamh, agus ni racha choidhthe ni ar bith com truaillthidhe ris an bpeacamh go Righeacht Nimhe. Cia racha tu mar sin? Ni go Purgadoir rachus tu, ni fiu thu dhol ann. Oh, a se is loistin duit an Poll dorcha duimsidh ud Iffrinn; Sin e beulfhoscaillte fo do chomhair. Sin na coiridh ar fiuchugh, na Teinnte ar lasugh; a ta Mor-phianta Iffrinn ollmhuidh fo do comhair. A ta na Spio- raid Dheamhnaidh, mur leoghain, lan don chiocrus <L 88> an do strocugh. Tanquam Leo rugiens circuit, quaerens quem devoret. 1 Pet.5. Nil Fear do chosainte agad air an Armail mhallaidh ud, a ta timchioll do Leabtha, reidh ligthe an dfuadach leo; air nadhbhar, go dtug Ainghil agus Naoimh Pharrthais cul duit: Ni thig leo dombholugh do pheacaidh dfuling. Chuir Muire Bhantighearna suas duit; nir iarr tu cughnamh a nam urra. A ta nuille bhealach duinnte romhad, acht Iffrionn amhain. Pericula inferni invenerunt me. Ps.17. Ca diurfa tu, mar sin, Haighe? Mas air Dhia iarr- fus tu Cobhair; dearfa leat, gur ghoir se ort go minic an do shlainte, re beul an Tseanmonta, re beul an Oide Faoisidin, an do bheatha leasamh, agus an Aithridh a dheanamh, agus nach dtug tu toramh air, go raibha Lamh a sinte chugad re na Ghrasa ar feadh laithe do bheatha, agus se thug tu cul do cheinn do. Vocavi et renuistis Prov.1 24. Goirfidh tusa airsion a nois a leabuidh an Bhais, iarrfa tu Trocaire a ndeireamh an Lae, mur Antio- chus, agus beidh tu lan chontabhairt gan Eisteacht dfaghail, acht urad leision. Tunc invocabunt me, et non exaudiam; mane consurgent, et non inve- nient me. Prov.1.28. Nois, a Chairde, a ta an tam ceart re fomhur bhur Nanama do dheanamh, agus ni e gimhriudh fealltach an Bhais; dheanaidh siolchur na subhailcidh nois, re linn earraidh bhur Slainnte, mas mian libh fomhar na Gloire bhuain a Bparrthas, togaidh bhur gcroidhthe nois ann De, a nuair a ta a Lamha sinn- te chugaibh re na Grasa. Iarraidh deirce don Trocaire air Mhac na Trocaire, silidh bhur Ndeo- ra, Buailidh bhur nuicht, biadh Dolas oraibh fo bhur bpeacaidh au mhead go bhfuilidh naighe mhordhacht agus mhaithios De. Ma ni sibh sin o chroidh, gheabhuidh sibh pardun o Dhia ansa Tsaoghal so, agus an Ghloir Shiorruidh ansa Tsaoghal eile. Amen. <L 89> SERMON VIII. On the danger of making an unworthy Communion. Dicite Filiae Sion, Ecce Rex tuus venit tibi mansuetus. Innisidh Dinghin Shion, Feuch, a ta do Righ triall chuad go ciuin. Briathra an Spiorad N. ag Matha ansa 21.Cab.v.5. An Uair a bhios Prionsa talmhuidh teacht go nuadh chum Tire ar bith, no ag Atharamh O Chathair go Cathair, is gnathach teachtairidh chur roimhe, ann rabha thabhairt dona Daoine, na bealuidh a dheasamh, na sraidionna ghlanamh, agus gan ni ar bith bheth ansa Rod chuirfiudh miostaidh air an Bprionsa so, no chuirfiudh stopugh air astair. Mur a gceanna, roimh Mac De theacht ana Tsaoghail so, chuir na Faidhe mur theachtairidh roimhe, go raibh a thriall chuca, go dtiurfudh Solus na ngrasa dhoibh, nait an dorchadais agus an ainbhfios an a raibh siad, go scaolfudh iad as coibhtreacha an pheacaidh, agus go saorfudh iad o sclabhuidheacht an Diabhail. Dicite Filiae Sion, Ecce Rex tuus venit, etc. Tar eis Criosd a theacht ana Tsaoghail so, agus Colann daonna do ghlaca, chuir Eoin B. mur theachtaire roimhe anna Sgeala solasach so thabhairt don domhain: Ni dheacha sci air an teachtaire Ainghlidh so acht ag tabhairt rabha do na Poibleacha, bealuidh mora a Gconsias a dheasamh, sridionna a Nana ma a <L 90> sciuramh agus a ghlanamh o nuile shal peacaidh, agus an Aithridh a dheanamh. Parare viam Do- mini, rectas facite semitas ejus. Matt.3.3. Thanic Criosd a niu go Cathair Jerusalem, agus thainic moran don Phoball anna aracaois, craoibhe- acha Pailme agus Udhar ana Lamha, mur chom- hartha luthghaire; agus ionnus go dtaisbeonamh siad meud na Honora, bhi aca fo chomhair Chriosd, scaradar a gcuid Euduidhe air na Bealuidh faoi na Chosa. Straverunt vestimenta sua in via, Matt. 21.8. Ni raibh Beg, no Mor, Og, no Sean aca, nach raibh air aon ghair a mhain, ag tabhairt mol- udh agus buidheachas do Chriosd, fo an Onoir rinne dhoibh, theacht ar Cuairt chuca. Bene- dictus qui venit in nomine Domini, ibid. O, a Chathair Jerusalem, is ibhinn dhuit, agus Righ Nimhe agus talamhan teacht a niu faoi do Bhal- luidh. Is ibhinn dhuit, Iosa Criosd slanaitheoir an Cine Daonna teacht a niu deanamh Teugasg Seanmoire dhuit. Nil ioghantus oram, fo mheud na luthghaire agus an ulghardus a ta ort. Nil ioghantus oram fo a gcluinim do Cheollta agus Daibhrain mhollta ar feadh do shraidionna roimh Iosa. Hosanna Filio David. Matt.21.9. An Onoir ceanna rinne Criosd do Chathair Jerusalem a nin, dheanfa dhibhse, a Chairde, a naimsir Naomhtha na casg so, tiuca se ar cuairt chugaibh air an Altoir so, agus ni do Lamha fa- lamha; bhearfa leis saidhbhrios na Ngrasa, agus gach maithios; dheanfa arus agus ionad comh- naigh do bhur Nanmana. A ta mise teacht chug- aibh mur theachtaire, an rabha thabhairt dibh, sibh fein ollmugh fo na chomhair, nuile aimhreiteach thogbhail as a shlighe, bealuidh mora bhur Gcon- sias a ghleus agus a leasamh, Cathair bhur Nanama chuir a nordamh ana ghlachta. Ecce Rex tuus venit tibi Mansuetus. Matt.21.5. <L 91> Maise ar cheiste, a Chairde, go mbeth cuairt Chriosd a naisce chugaibhe, agus a nait bhur sla- nugh, reir mur is mian ris, gur be ni dheanfudh bhur ndamnugh, a ta se riachtanach agamsa chuir as bhur gcomhair an modh air ar coir dhibh a ghlacamh. Se mheasuim nach dtig liom so a dheanamh nios fearr, no ag tabhairt Solus dibh air mheud na dioghbhala a ta comaoineacha neamhghlana a dheanamh. Ni thairgfios me, tar eis mo chomhra ruinn aun 2. Pt. Nil peacamh ar bith nach comor Corp Chriosd ghlacamh air dhroch staid, sin an cheud Phointe. A ta conghialla airidh riachtanach ana ghlacamh air Dhestaid, sin an 2. Pt. Ave, etc. 1. Pt. Is iomdha sciursa agus trom-dhioghaltus chur Dia air na daoine o am go ham fo na bpea- cuidh. Bhaith se an domhan ris an dile, Acht Och- tar; loisg re Teine as na Flaithios na Cathreacha Mora Sodom agus Gomorra, chuir Plaigh agus Gorta go minic air na Judaighe; Acht ni Leigh- mid air ghne pheacuidh ar bith, fo a ndean Dia dioghaltus nios minice, agus nios dibheirge, no fo an ghne pheacuidh, da ngoirionn na Diadhair- idh Naomhathus, se sin tarcuisne no droch mheas thabhairt air Dhia; no drochusaid a dheanamh do ni ar bith beannuighthe, no ainmniothar as Dia; Ni cain is lug a ta na dhiadh, deir an Teasbol Pol, no eug, anbhas, agus dislainte air an Tsaoghalsa, agus damnugh siorraidh ansa Tsaoghal eile. Qui enim manducat et bibit indigne, Judicium sibi manducat et bibit. 1 Cor.11.29. A ta so follus as an mbreth dhibheirgidh thug Dia air Bhaltazar Righ Uaibhreach na Babylon, mur a ta, a Chathair a Scrios agus a Losgamh, a Rioghacht thuitim chum Achtranuidh, agus An- bhas dfhaghail dho fein, cheann go drug Easonoir dona Cailiseacha, agus dona Soithidh beanaighthe Robail Athair as Teampal Jerusalem. Rinne <L 92> Dia foighid re Baltazar an gach Uabhar, agus an gach Antfhlaithios, an gach Craos, agus an gach Adhaltranus, an gach Tiarantus, agus Eagcoir dha ndearna se go dti sin, Acht cho luath is thug drochmheas air na Soithidh beanaighthe ud, ag deanamh olla asta, e fein agus a chuirteiridh mal- luidhe. Chonairc se Lamh Scriobha a bhreth breithe dhamanta air an Mballa. Appensus es in state a, et inventus es minus habens. Dan.5.27. Ni fearr an id deiridh Doza, cheann gur chuir a Lamh neamhghlan air Airc an Chunarrtha, agus e na thuata, thuit se na Chorpan Mharbh an tal- amhain re taobh na Hairce ceanna. Qui mortuus est ibi, juxta Arcam. 2. Reg.6.7. Ni airim an tanbhas fuair cuig-mile dona Beth- samits, cheann amharc tarcuisneach mimhodhuil thabhairt air an Airc ceanna. No go de mur loisg Teine as na Flaithios dha cheud agus deith agus da fhithid don Phoball Adhbhra, cheann gur Lamhadar gan ordamh gan ollmugh, dhol a dhea- namh iobairt a bhfioghnuise De. Sed ignis egressus a Domino interfecit 250. Viros, qui offerebant In- censum. Num.16.35. Uch! A Chriosdaigh, feach re uabhfas air an trom dhioghaltus so rinne Dia air an Muinntir so, fo dhroch usaid no Easonoir thabhairt donaneithe beanuighthe so, agus dearc ansa nam gceanna air ghlunnmhuire an pheacaibh do ni tu fein, an Uair a ghlacus tu do Thiaghearna re Consias salach, agus chife tu dha measdhaistidh do pheacaidh a scaluidh cheirt De, gur mo an tadhbhar a ta an a radh leat no re Baltazar, gur troime do choirthe no do Dheghniomhartha. Appensus es in statera, et inventus es minus habens. Oir, cuirim a gcas go dtug Baltazar Easonoir do Shoithidh na Haltora, do bhi fuileamhnach a mhain an Fola animhidh bruideamhla ghlacamh dha ndeuntuidh iobairt don Tiaghearna. Agus go de <L 93> ni tusa, ag deanamh Comaoineacha neamh- ghlana? Bheir tu Easonoir agus Masla, ni do Shoidthidh na Haltora, acht dod Shlanaitheoir, hofraltar air an Altoir. Ni do Chreatur talmhuidh, begluaidh, acht don Phearrla Neamhdha Mor- luaidh, Mac De. Do thug Baltazar dimeas air Shothuidh na Hal- tora, do bhrigh, go raibh se na Phaganach, nach raibh geilleamh aige don fhior Dhia. Acht thu- sa, a pheacuidh, a ta ar seilbh a bheth do Chriosd- aigh, acht sin, foraor, o bheul, agus ni o ghniomh, dha ndeanan Criosd Guaillidh agus companach, dha dtugan, as meud a ghean ort, a Chorp Naomhtha mur oileamhian sholasuidh dod Anam. Qui dulces mecum capiebas cibos. Psal.54.15. Onoir nach dtug se riamh dona Haingle. Dha dtug se urad tiolaca agus Ghrasa, is bhi ana chomhachta. Quid est quod debui ultra facere vineae meae, et non feci ei? Isa.5.4. Go lamh- aidhior, niadh gach Seirbhis do ni dhuit, dhol da mhaslamh, agus da Easonorugh nios mo, mile uair, no Baltazar, bhi na Phaganach, nuair a ghla- cair e re Consias truaillidh salach. Appensus es in statera, et inventus es minus habens. Chuir Oza a Lamh go dirisce ris an Airc, do bhi ar bhruach tuitim. Agus mheasfadh, a Chriosd- aigh, go raibh dualach air a sabhail air thuitim, acht chean gur ghlac re Lamha tuaiteamhail ni beanaidhthe, agus gan e na Shagart, fuair Bas obann air an spot. Acht nach diorruisge go mor an ni do ni tusa, a pheacuidh, thig ana nfeasta mhorluaidh, so, gan Devotion, gan Chrabha, re ceathruidh inntinne, agus re smuaintidh saoghalta, gan feuchain romad air mhordhacht Chriosd, a ta tu ghlacamh, no dearchamh do dhiadh air mheud do pheacaidh, agus sin air seilbh dfiacha bheth ort, an Tsacra- ment Dhiadha so ghlacamh. Oh, is mor a ta tu meallta. Cia gur orda Dia don duine, an oil- <L 94> eamhain neamhdha so ghlacamh, air a loighiod, aon Uair a mhian san mbliagain, Gidheadh, dor- daigh dho, ansa nam gcenna, a ghlacamh re Cra- bha agus gloine chroidhe, no go mbiadh an Taran so na bheatha, Naran Bais aige. Agus an chailaois so na slainte, neaslaint mharbhthach aige. Qui enim manducat et bibit indigne, Judicium sibi mandu- cat et bibit, 1 Cor.11. Cia nach bhfuil peacamh marbtha ar bith do ni- mid, nach dtreigimid Dia ris, nach nglacamaoid mur Mhaighistir ris an Diabhal; nach ndialamaoid ar gceart air Pharrthais, agus nach ndeantar oi- dhrighthe air Iffrionn dion. Gidheadh, is dain- seurrtha an peacamh so, na Naomhathuis no sin uile. Do ni Dia foighid linn ann ar gcoirthibh eile, Cia go mbionn a bhfeirg linn, ni bhoinion duil dion, Cia go scuirean sinn, ni scriosan sinn. Acht an Uair do nimid Comaoineacha neamhghlana, cuirimid seula air ar Mifhortun. An Uair a ghla- camid Corp Chriosd fo ar mbroinn, agus nach mian linn ar mbeatha leasugha; Cuid na comharsa air ar Laimh, agus nach mian linn Aisioc a dhea- namh ann; fuath no fearg ris an gcomharsainn, agus nach mian linn siochan do dhenamh; bheth tuca do Striopachus, no do Mhisge, do Breaga no do Mhionna Mora, no bheth tuctha do leannan peacuidh ar bith eile, agus nach mian linn a dtreag- bhail. Cia be, a deirim do ni Comaoineach air an staid so, treigidh Dia e gan mhuill, boinidh duil de o sin a mach, tarnaidh a Ghrasa uadh, leigfe dho siocamh ansna lochta, leigidh sirian re nanmhi- anta, ar mhodh, mur a deir St. Grigheoir, go mbionn fe ruileacan o locht go locht. De vitio ro- tant in Vitium. Ollmhuidh Naomhathuis iad ann Naamhathuis eile, agus as sin tuitid a neadeo- chuis, bheir iad fo dheireamh go fior iachtar If- rinn. <L 95> A ta so follus as anniud fuair an treaturach Judas. Do rinne Criosd foighid re na lochtuibh eile, re na Shaint, re na Mhurmur, re Neagcorach, Acht cho luath is ghlac se Corp Chriosd air dhroch staid, threig Dia e gan mhoill, agus dfag e faoi imear- tus an Diabhail. Et post buccellam intravit in eum Satanas. Jo.13.27. Ceist agam oraibh, a Chairde, an feidir gniomh ar bith bheth ni bo graineamhla, no dha ngeabh- amh Duine do chloidheamh, no do scin trid chroidhe a Righ no a Phrionsa, rachamh ansa nam gceanna, tobha na seoide buaisle agus bo tairbhidh, do bhi ann orschisde, ann a dtabhairt a bpronnta- nus don Murdereoir so? Nil gan amhrus, gni- omh cho malluidh ris. Maise so cas an te do ni Comaoineach air droch-staid. Do ni se feall agus Murdar air Mac De, Righ is tiolaca agus is Tro- cairidh dha dtainic, no dha dtiuca; thig chuige, ansa nam gceanna, ris an tseoid is uaisle, agus ris an bprontanus is tairbhidh, dha bhfuil ansa norchiste Dhiadha, agus comharrtha Commuinn is mo do bfeidir re Dia chomugh, no smuaineamh, an meid a Ghradh air an Duine thaisbeonamh, mur a ta, a Chorp ro Naomhtha, eidir Dhiadhacht agus Dhaonnacht, mur ta se Bhflaitheamhnus. Ceist fos agam oraibh, a Chairde, an bhfuil Bas da olcus, no sciursa da mhead, nach nordochudh sibh do na Judaighe, chuir Criosd an Bais? Do bhrigh, gur be Mac De e, gur be a Slanaitheoir, agus a Gcruthaidheoir e; Gur uime thuirrling as na Flaithios, ann fuascuillt doibh as bruid an pheacuidh, agus o sclabhuidheacht an Diabhail. Mur a gceanna, an bhfuil crioch da Olcus nach nordochudh sibh do Judas, cheann gur dhiol a Mhaighistir Criosd? Deirfidh sibh liom, gan amh- rus, nach bhfuil; agus ma deir, deirimse libhse, mur a dubhairt Criosd ris an Tseirbhiseach neamhfhoin- teach, go dteilgionn bhur mbriathra fein sibh. De <L 96> ore tuo te judico, serve nequam. Luc 19.22. Agus dearbhuim dhibh, an Uair a ghlacus sibh Corp Chriosd air droch staid, go mbian sibh rannphairteach ris na Judaighe a gceasamh Chriosd, agus cho cionntach ana Bhas re Judas a bhraith e. An Teasball Pol ina bharanta ris an fhirinne so, an san 11.Cab. Da liter chum na Gcorinthians, mur a ndeir. Cia be ithios an Taran so, no olus Cailis an Tiaghearna air droch-staid, beidh se cionntach a bhfuil, agus a bfeoil an Tiaghearna. Quicunque Manducaverit Panem hunc, vel biberit Calicem Domini indigne reus erit Corporis et Sanguinis Domini. 1 Cor.11. Uch! A pheacuidh mhallaidhthe na Naomh- athuis, go de liacht doluidh agus dioghbail thig asad? Go de liacht Duine thairingios tu go Hif- frionn, nai ta nardamh ana Bflaithios? Nar leigi Dia, a Chairde, go bhfuil Judaigh Salach, no Judas Mallaidh bhur measgsa, rachamh brath no ceasamh Chriosd ansa naimsir bheannuidh na casg so? Oh, is mor meagla go bhfuil, agus gur lia Duine agaibh do ni Comaoineacha Salacha, no do ni Comaoineacha ghlana deasbhuidh ollmh- uidh agus na conghialla a ta riachtanach agaibh ann Corp Chriosd do ghlacamh, ni air ar gheall me tracht ansa dara Pt. dom Chomhra. 2.Pt. Chum go ndeanfamuis Aiseiridh a ndein- fheacht re Criosd a naimsir naomhtha na Casg so, o Bhas an pheacuidh; Is coir dhuinn, a Chairde, Corp ar Dtiaghearna a ghlacamh fo ar mbroinn. An Mhuintir nach nglacann reir mur dhearbhuidh- ios Criosd ag Eoin ansa 6.Cab. Ni bhfuidh siad beatha na ngras; nil imtheacht aca o Bhas an phea- caidh. Nisi manducaveritis Carnem Filii hominis, non habebitis vitam in vobis. Jo.6. Amhail is mur dearfudh se, go bhfuil an oileamhain Spiorad- alta so cho riachtanach ag an Anam, is a ta an oil- eamhain chorpordha riachtanach ag an gcodhluinn; <L 97> agus reir mur nach feidir ris an Duine bheth beo, no siubhal no Aistir a dheanamh, gan an Taran Chor- pordha, mura gceanna, nach feidir ris an Anam bheth beo, no siubhal no Aistir a dheanamh a slighe a slainaidhthe, gan a Taran Dhiadha so. Non habebitis vitam in vobis. Jo.9. A ta dualach, mur sin, air gach Duine, reir Aithne Chriosd, an Tsacrament so ghlacamh. Acht chuala sibh, a Chairde, go de mheud an dioghaltus do ni Dia air an te, ghlacus i air droch- staid. Glacamuid i, mur sin, reir na Haithne, acht glacamuid i re ollmhugh cheart, ar cheasta na cai- neach. Se ollmhugh sin, gloine Chonsiais, thair gach ni, agus duil agus mian a bheth againn, an- sa noileamhain Neamhdha so. Probet autem se ipsum Homo. 1.Cor.11.28. Cia be rachus re Consias glan, agus re croidhe saor o pheacaibh ghlacamh na Sacrament so, gheabhuidh se innte iocshlainte naighe gach loir leighios air gach Galar, neart naighe gach luige, cobhair naighe gach cathuidh, solas re linn gach leathtrom. O, gheabhuidh se innte tuile na Ngras a Dtobar na Ngrasa Criosd. Qui manducat hunc Panem, vivet in aeternum. Jo.6. Acht is feasach sibh, a Chairde, nach nglacan cunnugh glas lan duisge Teine; mura gceadna, ni lasaidh an Teine Dhiadha so croidh glas, lan duisge na bpeacaidh. An Uair bhios cunnugh tirim olmhuidhthe, is luaithide, agus is moide lasus, agus ghlacus Teine; Mura gceanna, nil da mhead is bhios an croidhe glan o pheacaibh, nach moide, agus nach luaithide lasus re Teine na Ngrasa, agus gheibh se luaidh- eacht agus toramh na Sacramente reir ollmhuidh. Maise, os ni a ta crosta orrainn an Tsacrament so ghlacamh gan ollmhudh, feachamaoid a Chriosd- aigh, go de mur thairgios tusa thu fein dolmhugh? Go de mur thairgios tu loistin Hanama chur a nordamh fo chomhair Righ nimhe agus talamhan? <L 98> Go de mur ni tu an scriudamh Consias ud, ordaigh- ios an Teasbol Pol. Probet autem seipsum Homo. Ma deir tu gur ghlan tu do Chonsias, ag dea- namh Faoisidin. Is lor sin. Nil sligh is fearr ana Chonsias a ghlanamh, no an Fhaoisidin, ma rinne tu i go ceart; ma rinne tu i re dolas chroidhe, agus Aithreachuis an do pheacaidh. Acht cia ris a ndearna tu an Fhaoisidin so? A ta, re Ruagaire ratha, no re Sagart Og Ainbhfiosach; nach ar chuairtidh do Chonsias, agus nach moide go raibh cead aige on Eagluis Faoisidin deisteacht. Acht mur raibh, dfag se thusa ansa muileoig cheanna, ana bhfuair thu. Acht cuir a gcas, go ndearna an Sagart a Dhiuty; Go de ni tusa roimhe dhol an Faoisidin? Ar chuairtidh tu cluidionna dorcha do Chonsias? Ar dhearc tu air gach slighe, agus air gach ocaid, re mfeidir leat dligheamh De do bhriseamh, ion- nus go mfeidir leat do pheacaidh chur sios ana ngne, agus ana nimhir? Oh, ni dheinir. Tar eis a bheth bliaghain, agus tilleamh gan do ghluin a leagamh aig Sagart, thig tu ar do sciorramh o do ghnothuidh saoghalta, re croidh lan do choirthuidh, gan croidh-bhrughudh, gan chrabha. Dheanfa nios mo do stuideur mile Uair, dha mbetha dol air do chuntus re do Thiaghearna Saoghallta, no ni tu dol a lathair bharra na Trinoide. Acht cuir a gcas gur scriud tu do Chonsias, gur aidmhidh tu do pheacaibh, Acht ar aidmhidh tu iad re tun iomlan gan fileamh orrtha nios mo? Acht mur raibh an run so agad, ma ta claon no suil ar bith agad niadh do pheacaid; Acht mur dtroididh tu naighe na gcaithid, agus na hocai- deacha sheachna, ni raibh an run ceart agad. Nil raibhe an Tfaoisidin; Ni fiud hbroth heabsoloid; a ta do Chonsias go foill gan ghlanamh, agus ma lamhaighionn tu dhul a glacamh Chriosd air an staid so, Nait an oileamhain neamhdha so tha- <L 99> bhairt slainte dod Anam, se gheabhas tu innte do dhamnugh go siorraidh. Judicium sibi manducat et bibit. Ibid. O, ma mhile truaidhe! Go de mheud do ni Faoisidin gan toramh? Agus go de loighiod ag ana mbian run na peacaid sheachna? Ni is furus aithne air eascaidheacht is thuitid a ris ionnta. Go de liacht Duine do ni Aithris air na Muca, theid gan mhuill da nudhnfairt fein ansa lathaidh, tar eis a nighe? Ni luaithe bheir fear na Mionn mor cul don Tsagart, no theid se dha unfairt fein a ris ansa muileoig cheanna. Ni luaithe bheir an drunceir cul don Tsagart, no thuitios a ris a muileoig an Oil. Ni luaithe bheir, an Striopach cul don Tsgart, no chuirios si i fein an ocaid an pheacaidh; Naimhdheoin gach run falsa, agus gach geallamhain breugach bheirid uatha, cul a thabh- airt don bpeacamh; tuitid ann gan mhuill; agus nait a mbeatha do leasamh, se mheudaighios siad a nualach, no go dtreigionn Dia iad fo dheireamh, agus go bhfagan iad faoi iomartus an Diabhail. Tar eis an Cousias a scriudamh agus a nighe re trom-dheora na Haithridh, Se an dara conghial a ta riachtanach agad, a Chriosdaigh, ciocrus agus mian a bheth ort, Corp do Thiaghearn a ghlacamh. Agus an bhfuil duine ar bith, re ar mian bheth beo, no beatha na Ngrasa dfaghail, nach ar choir go mbeth duil agus mian aige a Naran na beatha? An bhfuil Duine ar bith a ta tartmhur, nach ar choir go mbeth deithfir air a thart a chosgudh re Uisge na Ngras? An bhfuil Duine ar bith a ta loitidh, nach ar mhaith ris leighios dfaghail? An bhfuil Duine ar bith a ta lag, nach ar choir go mbeth deithfir air ana bheth laidir? Maise glac do Thiaghearna, a Chriosdaigh, agus glac e mur is coir, agus gheabh- uidh tu neart ann gach luige, leighios air gach loit, iocshlaint naighe Bhais an pheacaidh, gheabhuidh tu nuile iobhnus, a nuile sholas, aneuil mhaithios <L 100> Qui manducat humc Panem, vivet in aeternum. Jo.6.56. Oh, a Thiaghearna, go de mheud na daille a ta air Chriosdaighthe na haimsire so? Naimh- dheoin gach tairbhe, agus maithios a ta re faghail, aca ansa Tsacrament so, fo an Duine theid da glacamh, bheir triur cul a gcinn dith. Chi tu a niomad chuirios a leas ar cairde, bhios o bhliaghain go bliaghain gan theacht choir na Sacrament so. Nait a bheth reabugh ionn Aran na beatha; se bheirid Bas don ghorta da Nanam; is eigin don Tsagart bheth da gcealagadh agus da meallamh, is eigion do fo dheireamh a ndibert o Aiffrionn, sul fo bhfuidh uatha Comaoineacha casg do dhea- namh. Acht go de is adhbhar, a Chairde, don daille so? A ta gan amhrus, easbhuidh crabhuidh agus creididh, reur mur thaisbeonus a ndroch bheatha, Drung iad a ta baite a ngradh an Tsaoghail so, agus nach gcuirionn speis a dtalamh na geallamh- na. Drung iad a ta tuca do phleasur cealagach na colla, agus nach mian leo blas do phleasur firin- neach a Nanama. Pro nihilo habuerunt terram desiderabilem. Ps.105.24. Drung easumhal iad, mur a gceud Athair Adhamh, re ar fearr ubhall na Haithne ithe, bhearfus Bas dhoibh, no blas do thoramh chrann na beatha, chuideochudh o Bhas iad. O, a Chriosdaigh, foscail do shuile, agus na breagamh an Saoghal thu nios fuide. Ma ta duil agad a bpleasur, agus a millseacht, blais don Aran so, agus gheabhair ann pleasur agus millseacht Spioradalta. Glac an Taran laitheamhail so, mur leighios air gach breoiteacht laitheamhail, bhios a brath air Hanam. Panis quotidianus pro remedio quotidianae Infirmitatis. S. Ambros. Glac e go minic mur chotugh dod Anam, reir mur ghlachus tu go minic oileamhain Chorpordha, mur cho- <L 101> thugh dod cholainn. Acht glac e re gloine chroidhe, agus re ollmhugh ceart; Glac e re funn agus duil ansa noileamhain Neamhdha so, dean Aithris air na Judaighe cothrum an Lae niu, ar- daigh do ghuth, agus abair. Faillte dhuit a Thiaghearna fo mo Bhroinn; Maithios agus Slainte go neinir dom Anam. Ho- sanna Filio David. Te Naracaois Chriosd re Pailm na Ndeghniomharrtha, agus re Craoibh- eacha glasa na subhailce, agus gheabhuidh tu o Dhia, ag glacamh aon Mheic ris an ollmhugh so, innughus na Ngrasa ansa Tsaoghal so, agus an Ghloir Shiorruidh ansa Tsaoghal eile, Amen. <L 102> SERMON IX On the Advantages of Receiving worthily. Homo quidam fecit caenam magnam, et voca- vit multos. Do ghleus Duine Airidh feusta mor, agus thug Cuireamh do Niomad theacht da chathugh. Briathra Chriosd ag Lucas, ansa 14.Cab.v.16. A ta cuid do na Haithreacha Naomhtha thui- gios ris an fheasta mor-chostasach so, air a dtrachtan an Soisgeul, an Ghloir Shiorruidh, ghleusus Dia fo chomhair na Muinntire, fhui- glionus buairt agus bochtaineacht, breis agus leath- trom, air son a gcredidh. Agus mur a gceanna, fo comhair na Muinntire throidios naighe na gcaithidh, Smachtus a ndroch chlaonta, sheachnus an pcachamh; agus ma bhian se do Mhifhortun orrtha tuitim ann, eirighios as gan mhuill, ag dea- namh na Haithridh. Gheibh an Mhuintir so dei- rim, feusta na Glorie, mur a mbeidh an chuideach- ta is saimhe, iobhnus gan chuimse, solas gach mai- thios gan chrith, gan chuimse. Homo Quidam fe- cit Caenam magnam, et vocavit multos. Acht se thuigios formhor na Heagluise ris an fheusta ud, Sacrament Naomhtha na Haltora, mur a dtugann Dia don duine an feusta is costasuidh, an biadh is uaisle agus is onoraidh, agus an oileamh- ain is tairbhidh agus is fallaine, da mfeidir re Dia chumugh, no re Duine smuaineamh, mura ta a Chorp Naomtha eidir Dhiadhacht agus dhaonacht, <L 103> mura ta a Bflaitheamhnus. Homo quidam fecit Caenam magnam, etc. A ta Cuireamh ag an Tsaoghal uile ana Nfeusta so. A ta Doirse na Heagluise foscaillte fo chomh- air gach Criosdaigh. Ni thig leo pleasur is mo a dheanamh do Mhaighistir an Fheusta Criosd, no theacht do chathamh an bhidh Neamhdha so. Et vocavit multos. Acht ma mhile truaidhe! Go de ilacht Duine, nait theacht air an Gcuireamh so, bheir cul a Gceinn do? Go de liacht Duine re ar fearr Bas don ghorta thabhairt da Nanam, no the- acht a cathamh na Hoileamhna Neamhdha so? Agus go de liacht Duine thig a glacamh an bhidh so, agus nait buidheachuis no Onoir a dheanamh dfear an Fheusta, gur be bheirid Easonoir agus Masla dho, ag teacht re Lamha salacha, agus gan Aibid an Phosta orrtha. O! A Chriosdaigh thig re Lamha glana, se sin, re Consias saor o pheacamh, glacamh na Sacramente so. Go de meud Tfortun? Ni sonus is lugh a ta re faghail agad, no Criosd a deanamh arus agus ionad comhnaigh dod Anam, reir mur thairgfios me chruthugh, ann ma Chomhra, tar eis a ruinn ana 2.Pt. Nil ni ar bith is tairbhidh, agus is solasuidh don Anam, no Corp Chriosd a ghlacamh air Dhestaid. Sin 1.Pt. A ta Conghialla airidh riachtanach le Criosd a ghlacamh air Dhestaid. Sin an dara Pt. Ave. 2. P. Chruithidh Dia Adhamh agus Ebhe a staid an ionracuis, se sin, saor o nuile shoirt pea- caid; rinne Maighistir diobhtha air an domhan, air gach duil agus air gach Creatur da raibh ann. Chuir iad a Ngardin lan diobhnus agus do phlea- sur, mur a raibh a nuile shoirt Tortha bo millse blas, agus bo breadhachta re faicsin. Bhi Crann na beatha lar an Ghairdin so, bheireamh 12 shoirt Measa, agus sin gacha Mi. Nil Uair da Niosfudh Adhamh do Mheas an Crainn so, dha mbeth se Sean, nach ndeanamh og e, dha mbeth Tinn nach <L 104> ndeanamh Slane. Chuideochadh an Crann so Adh- amh o Aois, agus o Thinnios, no go Natharamh- udh Dia e on Bparrthas Talmhuidh so, go Parr- thas Nimhe. Lignum vitae afferens fructus 12, per singulos menses reddens fructum suum. Apoc. 22.2. Ni Neamhchosamhail, a Chairde, an Crann so na beatha ris an Tsacrament Naomhtha, air a bhfuil me tracht; air a nadhbhar, a reir mur bhi an Crann ud na beatha lar Pharrthais, A ta an Tsa- crament so lar na Heagluise. Agus reir mur thig- eamh 12 shoirt Measa air Chrann na beatha, mur a gceanna, thig a niomad soirt Measa agus Torr- tha air an Tsacrament so. Bheireamh Crann na beatha torugh gacha Mi, agus ni lugh ris an Tsa- crament so. Chuidiobh Measa Chrann na beatha an te ditheamh iad, o Aois agus o Thinnios; agus mura gceanna, sabhaluidh an Tsacrament Naomh- tha so o nuile Ghalar agus Easlainte an Tanam, no go dtugan i go cuan sabhalta na Gloire. Per sin- gulos menses reddens fructum suum. A ta, deirim, a Chairde, an Crann Dhiadha so Uan De, lar Parrthais Chriosd, an Eagluis, air an Altoir, Niodhbairt agus na Shacramente. A ta an Tuan neamhdha so niodhbairt, hofraltar don Athair Shiorruidh, air son ar bpeacaidh; do ni an iodhbairt so ar siochan re Dia, agus tobhuidh dhuinn Toramh Bais, agus Pais Chriosd. A ta, mura gceanna, na Shacrament, agus do chum Dia e, ana bheth noileamhain sholasach ag Anmona na bhfirein A ta an Crann so lar na Heagluise; mur an chroidh lar an Chuirp, ag cur beodhus agus laidereacht an gach ball di. Ego sum vita. Jo 14.6. A ta se lar na Heagluise, mur Ghrein lonrach, agus mur Lochran shoillseach, tabhairt solus agus eolus di. Lucerna ejus est Agnus. A ta an Tuan Neamh- dha so lar na Heagluise, mur Chloich Choirneil, A Shnaomas agus cheanglus Criosdighthe an <L 105> Tsaoghail a gcomhthacht, agus a gcathranacht. Hic factus est in Caput Anguli. Matt.21.24. Do bhi do bhuaidh air Crann na beatha, thair Chrainn an Ghairdin uile, go dtigeamh dha shoirt deug Measa air. Lignum vitae afferens fructus 12. Agus ni lugh, a Chairde, ris an Gcrann Dhia- dha, Sacrament Chuirp ar Dtiaghearna, bheir a niomad Measa agus tortha. Oir ni hanan i agus na Sacramentidh eile, nach dtugann dhuinn, acht aon Ghrasa amha in, agus sin air ocaideacha airidh. Mur a ta, go nglanan Sacrament an Bhaisde sinn o pheacamh na sinser. Neartaighthear sinn an ar gcreideamh re linn dhol faoi Lamh Easbuig, agus gheibhmid misneach o Dhia le fulaing go foighi- deach gach michomhgar thig orainn o Naimhde ar gcreididh. Re muchan Shacrament ena Faoisidine, gheibhmid Pardun o Dhia an gach peacamh do nimid, tar eis Baisde. Cuiridh Sacrament na Hola Deadhnuidh misneach agus neart ansa Duine, naighe Pianta an Bhais. Bheir na Huird Naomhtha Grasa airidh, agus comhachta Spio- radalta don Duine anna Sacramente mhinistreal- acht. Agus bo hi Sacrament an Phosda as Gra- sa spesialta dhuinn an fulang go foighideach mi- chomhgar chuirghe an Phosda. Ni thobhan, a deirim, na Sacrament so dhuinn, acht aon Ghrasa amhain airidh, Acht an Tsacrament so Chuirp Chriosd, ni he mhain, gobfamoid a nuile Ghra- sa, mur deir St. Bern. Acht gheibhmid agus gla- camuid ughdar, agus Maighistir gach Grasa, mur a ta Mac De uile chomhachtuidh. In hoc enim Sacramento, non quaelibet gratia, sed ille a quo omnis gratia, sumitur. Tionscnuidh agus ollmh- uidh na Sacramente eile sinn ann na Ngrasa, acht criochnaighionn agus coimhliona nan Taran Neamh- dha so, na Grasa ionnainn. Blaisemid ansna Sacra- mente eile cuid Duisge Thobar na Ngrasa, acht ag glacamh Corp ar Dtiaghearna olamuidh an Tobar <L 106> an uilmheid. Amhail is mur bhi an Manna, do gach blas, reir mian an te ditheamh e, a ta an Taran Neamhdha so lan do mhillseacht, agus do gach Grasa, reir mian agus riachtanus gach aon a chaithios e. In hoc enim Sacramento non quaeli- bet gratia, etc. Do bhi buaidh eile air Chrann na beatha, go dtugamh Meas gacha Mi. Per singulos Menses reddens fructum suum. Agus ni lugh ris an Tsa- crament so, Crann na beatha dha riribh, bheir dhuinn an bheatha mharranach, bheir se Meas gacha Mi, se sin re radh, go dtugan dhuinn a nuile shoirt furtachd agas cobhra, an gach am, ann gach staid, agus air gach ocaid. Bheir toramh a naimsir na Hoige, ag freimheamh na subhailcidh, ag smach- tugh na ndroch chlaonnta, agus ag muchudh teas na colla; bheir an Tsacrament so toramh a meogh- ain aoise, ag breth buaidh air chaithidh an Tsagh- ail so, ag muchudh gach Feirge; agus, mur a deir an Faidh Righeamhail. Is arm cosanta an Taran Neamdha so, naighe Naimde ar Nanama. Pa- rasti in conspectu meo Mensam, adversus eos qui tribulant me. Ps.22.5. Bheir se toramh a naimsir na harsuidheacht, ag cothudh foighide na druinge aosda; Athnuaidh- idh an Taran Diadha so a neart, agus cuiridh beodhus an chrabhuidh ann a gcroidhthe. Panis cor hominis confirmat. Ps.103.15. Bheir, mur a gcanna, an Tsacrament so toramh an gach staid. Air nadhbhar, is meadhan eifeach- tach i ag an druing Phosda an cudach a gcuinge, ag an druing dhioghmhaoin ag claodh a gcolla; Is Arm suraillte i do na Maighdinibh naighe na Druise; Is sciath-dhidion an chruineacht so na bfirein don Chleir chum cudach a naomhrachais, agus trid a mhillseacht Dhiadha, do ni dearmud agus naimhbhrigh do phleasur chealgach an Tsaoghal <L 107> so. Frumentum electorum, et Vinum germinans Virgines. Zacar.9.17. Bheir fos an Tsacrament so torugh agus didion don Duine an gach ocaid. Ar nadhbhar, coithidh a numhlacht a lucht an tsaibhris, neartuidh an fhoighid a lucht an daibhris, cuiridh solas air lucht an dolais, bheir cobhair do lucht an Tinnis, bi na lon aig an Muintir bhios faghail Bhais, cuiridh laidereacht agus beodhus ionnta, bheir iad, mur Elias, go sliabh Horeb, se sin, go Cathair De. Et ambulabit in fortitudine Cibi illius, usque ad mon- tem Dei. Horeb.3. Reg.19.8. Nil, a Chairde, Arm is suraillte, agus is eifeach- tuidh no an Tsacrament Naomhtha so, an dio- bairt agus briseamh chuir air an Leoghan chraosach ud an Diabhal, bhios go cinnte, mur deir St. Pea- dar, ag cur lionnta agus luidheachan romhainn an ar sluighthe. Tanquam Leo rugiens circuit quae- rens quem devoret. 1.Pet.5. Air a nadhbhar, reir mur reasunus St. Thomas, do bhrigh, gur comhaartha agus coimhne air Phais Chriosd an Tsacrament so, agus go rug Criosd, re ceusamh a Chorp Naomhtha, buaidh air Iffrionn, agus air a lucht atruihh. Cho luath is chi na Diabhail Corp Chriosd fo ar mbroinn, bheirid cul dhuinn, agus bheirid air do na Haingle, thig dar gudach. Do bhi fos mur bhuaidh air Crann na beatha, go gcuidiobh a Measa an te ditheamh iad, o Bhas chorportha, acht is mo no sin go mor an buaidh a ta air an Gcran Dhiadha so, toramh broinn na Maighdine Muire, chudaighios o Bhas, ni he n Corp, acht an Tanam, ball is uaisle, reir mur dhearbhuidhios Criosd an Slanatheoir ag Eoin Easbol, ausa 6. Cab. Mura deir, An te ithios don Aran so, ni bhfuidh Bas go brach. Si quis man- ducaverit ex hoc Pane, vivet in aeternum. Amhail is mur dearfudh se. Cia be ghlacus an Tsacrament so re ciocrus naomhtha, agus gloine <L 108> Chonsias, cuirfidh an Oileamhain spioradalta so misneach agus laidireacht ann Anam, reir mur chuirios an Oileamhain chorportha beodhas ansa Gcolainn, air mhodh, naice na Ngrasa mheadaigh- ios agus phronnus air, go mbeir se buaidh air gach peacamh fola, leonus i, air chlaonta na colla mheallus i. Ardaighion an Tsacrament so an Duine o staid na Ngrasa, go staid na Gloire, o staid neamhbhuanaidh an Tsaoglail so, go staid dochaillte Pharrthais. Si quis manducaverit, etc. O, a Chriosdaigh, ni Comaoihneacha, glana, Go de mheud Fhortun, agus do luaidheacht? Ni he mhain go bhfadhan tu a nuile Ghrasa, nuile Cho- bhair, agus a nuile Mhaithios, acht fos, do gheibh tu ughdar gach Grasa, agus gach maithios Iosa Criosd Mac De, thuirrlionus as na Flaithios an aruis agas ionud comhnuidh dheanamh don Anam. Acht don taobh eile, go de mheud do Mhifhor- tun agus do dhonuis, acht mur dtairghidh tu loistin Hanama bheth a nordamh; se sin, a bheth saor glan o gach brudar, agus o gach salchar peacuidh; Acht mur dtairgid tu na coinghialla bheth agad, a ta riachtanach ann Comaoidhneacha glana dhea- namh. Reir mur thairgfios me chruthugh ansa dara Pt. 2. Pt. An Teasbol Pol, ag Scriobhugh chum na Gcorinthians, bheir achasan geur, agus iomar- damh ro mhor dhoibh, fo Olcus is nidis iad fein dollmhugh ann Comaoineacha a dhenamh. Agus dearbhuidh, gur uime chur Dia gach Plaigh, agus gach Gorta, gach Eug, Anbhas, agus gach Galar, bhi na measg, cur scuirsa orrtha, fo gach Eas- onoir agus masla bheireamh siad do Chriosd, ag glacamh a Chuirp Naomhtha air droch staid. Ideo inter vos multi infirmi, Imbecilles, et dormi- unt multi. Cor.11. O, Easbuil Uasail, ma ta tu ag eagcaoin cho mor so air na Corinthians, bhi a dtus na Hea- <L 109> gluise, nam a raibh soilse an chredidh mur Lo- chran measg na Bpoibleacha. Nam a raibh an Chathranacht ar lasamh a gcroidh gach Duine. Nam a raibh crabha agus Devotion ar bun, ag an Og, mur an arsuidh. Go de dearfa ris an aimsir so, ann ar dibreamh an creideamh, ann ar fhuaraidh an chathranacht, an ar imidh an Devotion? A nam nach bhfuil a nait an chreididh, acht ainbfios, agus ericeacht; nach bhfuil a nait na Cathranacht, acht fuath, dioghaltus, agus droch rheacht eidir a nuile shoirt druing dhaoine; nam nach bhfuil nait crabh- uidh, acht briseamh saoire, briseamh troisge, agus briseamh na Naitheannta? gan binn air Aiffrionn, gan binn air Urrnaigh, gan binn air Sheanmoir, gan binn air Dheghniomharrtha. Et quoniam a- bundavit iniquitas, frigescit Charitas multorum. Matt.24.12. O, a Chairde, mas peacamh cho mor so, Corp Chriosd a ghlacamh gan ollmhugh ceart, ionnus gur tharaing Eug, Anbhas, agus dioghslainte air na Corinthians, Go de an tabhar uabhfas, go de an tabhar eagla a ta ag Criosdaighthe na haimsire so, theid a cathugh an fheusta morluaidh so, gan oll- mhugh, gan Aithridh, gan dearcamh rompa air mhordacht De a ta siad a ghlacamh, no feachain na niadh air mheud a bpeacuidh? Go de an sciur- sa go de an diogaltus thutios air an Muinntir, theid glacamh an Aran Neamhdha so, re ceath- ruidh inntinne agus smuainntidh saoghalta; tar eis Faoisidin gan ratha a dheanamh; tar eis suimliudh insion thabhairt air a bpeacuidh, as comhair Sagart, gan scriududh Consias ar bith roimhe, no run leasuidh? O, Easbuil Pol, dha mairfeadh a niu, go de mur ghuil feadh, mur scread fadh, agus mur chaoin- feadh, dha bfaicfeadh Corp Glormhur do Mhai- ghistir Criosd, dha chur a Bpriosun salach, a gcam- ra na Nolc, ana gcroidh lochtach, mur do ni <L 110> lucht Comaoidhneacha na haimsire so? O a Phoil Ma bhi ioghantus ort fein, agus air na Haithreacha Naomhtha, fona radh, go nglacamh Mac De, colann daonna fo bhroinn na Maighdine Muire, bhi gan spot gan sal peacaidh, go de an tuabhfas a bheth ort, dha bfaicfeadh e niu dol faoi bhroinn na Muinntire, a ta lan do shalchar, agus do mhuil- leoig an pheacaidh? Non horruisti Virginis ute- rum. O, Easbuil Chraibhthidh, nach air an Mhuinn- tir so thrachtus tu, an Uair a deir tu, go naith- cheusan a niomad Criosd, agus go gcuirionn a chneadha ris ar sileamh? Rursum crucifigentes sibimetipsis Filium Dei. Heb.6.6. Is orrtha, gan amhrus, ar nabhar, ca bhfuil croich ag Dia na humhlacht is mo, no croidhuaibhreach easumhal? Ca bhfuil croich ag Dia na foighide is mo, no croidh feargach dioghaltach? Ca bhfuil croich ag scathan na geanamnuidheacht is mo, no lucht na Druise, bhios a luighe go laitheamhail a leabuidh an Adhaltranuis, agus nach mian leo cul thabhairt dhith? Ca bhfuil croich ag Mac De is mo, no lucht na Mionn mor, bhios a tabhairt Ainm Naomhtha mur mhionna, gach Uair, agus gach Moment? Nil gan amhrus, croich ar bith ag Criosd is mo, no dhol faoi bhroinn na Muinntire, bhios tuctha dona peacuidh so, agus nach mian leo eiridh asta. Cad fo gceangltar me, deir St. Aug. ag labhairt ris an bpeacach a bpearsuinn Chriosd, ar chroich dholasuidh do pheacaidh? Croich is pianamhla liom mile Uair, no an croich ud air ar ceasamh me air Sliabh Calvair. Cur me graviori, tuorum criminum cruci, quam illa in qua quondam pependeram, affixisti. O, a Chriosdaigh, go de mheud do dhaille, nach leur dhuit mor-throcaire Mheic De, no a thiolaca dhuit, a Nuair urislios se e fein cho mor sin, agus theacht as na Flaithios, as fochair an Athair shiorruidh, re na bhfuil se a gcoghloir, agus <L 111> a gcochomhachta, chum ionad comhnuidh dhea- namh do Chreatur cho neamhbhrighbhur leatsa. Vermis et non homo. Ps.21.7. Dha ndeanamh Righ Saoghalta donoir dhuit, theacht ar cuairt an do Thighe, go de an dithchioll, go de an duracht chaithfeadh ana bheth glan ordamhail fo na chomh- air? Agus ni ghlaca tu saothar da loighiod teach Hanama chuir a nordamh fo chomhair Righ na Righthe. Ni sparalfa Or no Airgiod, ann Sol- muinn agus Feusta dheanamh fo chomhaiar an Righ talmhuidh ud; agus nach dtairgionn tu Feusta na subhailce bheth agad fo chomhaiar Chriosd, agus nach gcosonfudh siad Or no Airgiod dhuit. Maise, a Chairde, an te re ar mian Mac De thabhairt go loistin Anama, a ta tri ni riachta- nach aige, mur a ta, gloine Chonsias, umhlacht, agus Cathranacht; an te aga mbeidh na subhailce so, is feidir ris dhol ar aighe re dochus anna Nfeusta so. Agus gheabhuidh se ionnmhus na Ngrasa, a Dtobar na Ngrasa Chriosd. Acht an te nach mbeidh na conghiaill so aige, na lamhaidh- eamh se theacht choir na Sacramente so, no beidh an Taran so na beatha, Naran Bais aige, agus an Chailis so na Slainte; na Heaslainte mharbhthach aige. Qui enim manducat et bibit indigné, Judi- cium sibi manducat et bibt. sic 1 Cor.11. Chuala sibh cheana, as an Scrioptuir Dhiadha, go leigheosudh toramh Chrann na beatha Adh- amh, o Aois agus o Thinnios, cho minic agus diosfudh iad. Acht leighemid ansa nait cheanna, nach raibh se ceadbhach ag Adhamh blas do thorr- tha an Chrann so, acht cho fada is bhi se a staid an ionracais, se sin, saor o peacamh. Cho luaith is rinne se an peacamh ag ithe Ubhal na Haithne, nir bhfeidir ris dhol choir an Chrann so nios mo; dibreamh e as Parrthas; chuir Dia Aingeal mur gharda air Chrann na beatha, agus cloidheamh asarrtha ana Laimh. Mur an gceanna, nil se cead- <L 112> bhach ag Duine ar bith blas don Tsacrament Naomhtha so, acht an te aga mbeidh Consias glan, saor o pheacamh; Acht an te chudaigh ionnracuis ona Bhaisteamh, no ma chaill se e ris an bpeacamh, nigh agus sciur a chonsias re trom- dheora na Haithridh. A ta, mar an gceanna, an umhlacht riachta- nach ag an te, re ar mian Corp Chriosd a ghlacamh; a ta an tsuhailce so cho taitneamhach, tairbheach sin a bfioghnuise De, ar mhodh go naidmhidhionn an Mhaighdion Muire, gur a ngeall air a humhlacht, thair gach subhailce eile, fuair si do Ghrasa o Dhia, Mac De theacht fo na Broinn. Respexit humilitatem Ancillae suae. Luc. 1.48. Da bhrigh sin, a Chriosdaigh, re ar mian Criosd a ghlacamh fo do Bhroinn, uirislidh thu fein, mur an Oighe Muire, Chum gur bhfiudh tu an Onoir so dfaghail. Naice na humhlachta agus gloine Chonsias, a ta an tsubhailce Neamhdha na Cathranacht riach- tanach aig an te, re ar mian Comaoidhneach a dheanamh. So mathair gach Deghniomh; So Banrioghan gach subhailce; So an tsubhailce, nach fiudh brobh Urrnaigh, no Trosgudh, no aon ni eile dha ndeanamuid, acht mur raibh si againn. Agus mur nach dteid an oileamhain chorportha a dtairbhe don Chorp, gan teas nadurrtha a bheth aige chum dileadhamh a dheanamh; Mur a gcean- na, ni theid an olleamhain spioradallta so ar sochair don Anam, gan teasghradh na Cathranacht bheth Naice. Si autem non habuero Charitatem, nihil sum. 1 Cor.13.2. Chidh sibh, a nois, a Chairde, go de mheud na luaidheacht, agus na tairbhe, a ta re faghail aig an te, ghlacus an Tsacrament so; gur bi is oile- amhain, agus is beatha don Anam; go meudaigh- ionn na Ghrasa innte; agus go nearruidhionn i naighe gach caithid. Agus chidh sibh don taobh eile, <L 113> nach ni is lugh no damnugh siorruidh a ta re faghail aig an te, ghlacus an Tsacrament so air dhroch-staid. Ollmhuidheamh, mur sin gach aon e fein, re ar mian a glacamh; sciuramh agus glanamh se a Chonsias re trom dheora na Haithridh. Gla- camh se an Taran Neamdha so re ciocrus agus fonn, glacamh se e re Cathranacht agus re umh- lacht, agus gheabhuidh se o Dhia iomadulacht na Ngrasa ansa Tsaoghal so, agus an Ghloir shior- ruidh ansa Tsaoghal eile. Ni ta mise diarruidh dhibhse. etc. <L 114> SERMON X On the Advantages and Conditions of Prayer. Bona est Oratio magis quam thesauros Auri re- condere. Nil Oirchisde ar bith is tairbhidh, no an Urr- naigh. Briathra an Spiorad Naomh, ag Tobias, ansa 12.Cab.V.8. Scriobhuidh an File eagnuidh Cicero air na Subhailce, go bhfuilid cho sciomhach sin ionn- ta fein, ar mhodh, dha mfeidir re Duine a bhfaic- sin re na shuile corpordha, go lionfudh se lan da Ngradh, agus nach bhfuil ni ar bith nach ndeanfudh mur gheall ar a mbeth aige. Is feidir liomsa a niu an ni ceanna a radh leis an Urrnaigh, go bhfuil si cho aluinn maiseach sin innte fein, ar mhodh, nach bhfuil Duine ar bith thuigfiudh a tairbhe agus a millseacht, nach lionfadh da Gradh, agus nach rachudh scith air choighthe, acht ag Urrnaigh. Do bhi an Naomh Oirdheirc St. Antone, a Ngradh cho mor sin ris an Urnaigh; do thuig se a millseacht agus a tairbhe cho maith sin, ar mhodh, gur ghear leis an Oidhche bhfuide, ag molamh agus ag guidhe De. Nait luathghaire bheth air fo eiridh na Greine, bhibh se dolasach tuirseach fo sgaramh re uaignios na hoidhche; agus, cia gur lonrach, soillseach an ni an Ghrian, agus go saraidhionn gach Creatuir eile, a sgeimh agus a ndeise, mheas St. Antone, gur mho an Solus, <L 115> an Aille, agus an mhaise bhi ansa Nurnaigh, no innte fein, agus a Gcreatuir an Tsaoghail uile. Quid me impedis, o Sol, Qui ad hoc jam oriris, ut me ab hujus luminis abstrahas claritate? Agus ni he St. Am. a mhain, a bhi don inntinn so, Acht fos gach Naomh agus gach Bannaomh thai- nic romhainn, do bhi siad tuctha cho mor sin don Urrnaigh; do gheabhudh siad an urad sin millseacht agus sasta innte, ar mhodh, mura deir St. Bern. nar mheasa leo geatuidh Pharrthais a dhunamh orrtha, no sgaramh ris an Urrnaigh. Haud secus accepissent, quam si de Paradiso, et ab ipso introitu Gloriae, se conspicerent deturbari. Serm.25. Sup.Cantic. Is ni ioghantach so, a Chairde, is ait ioabhnus agus Pleasur Pharrthais, ni fhacuidh suil, ni chula Cluas, ni feidir re inn- tleacht Dhaonna ar bith a smuaineamh, no a thaibhsiudh, go de liacht solas agus maithios a ta re faghail a Bparrthas. Maise na dhiadh so agus uile, is breugach an Naomh Glormur St. Bernard, No is mo an millseacht agus an sasamh ghea- budh na Naomh ansa nurrnaigh, no a Bparr- thas fein. Oh, mo thruaidhe, go de loighiod is thuigios millseacht agus luaidheacht na Hurrnaidh ar an Uair so! Go de loighiod is leanus lorg na Naoimh ud, re ar ghearr an La agus an Oidhche dha suide, ag guidhe, agus ag molamh De? Bealach contrartha leanus formhor an Tsaoghail so; Nait molamh no buidheachus thabhairt do Dhia, se Mhaslaoid agus mhallaoid e, re Mionna Mora, graostacht, agus ithiomra. Easbhuidh eoluis agus creididh bheir orrtha, ar ndoith, neamhshuim cho mor so a dheanamh do thiolaca cho mor-luaich ris ann Urrnaigh, agus da bhrigh sin, tairgfe mise a niu Solus thabhairt doibh air luaidheacht, agus air eifeacht na Hurrnaigh. Tar eis ma chomhra ruinn an dha Pt. A ta an Urrnaigh tairbheach le <L 116> slanugh an Duine, sin an chead Pt. A ta cuingh- ialla airidh riachtanach ag an Urrnaigh, chum go mbeth si tairbheach, sin an dara Pt. Ave, etc. 1. Pt. Is uime Ghradhaighios no shantuighios an Duine ni ar bith, mur gheall air an mhaith mhea- sas se a bheth ann. Maise, mas adhbhar dhuinn Gradh do bheth againn ar ni trid a mhaithios, ca bhfuil ni o Dhia a nuas is cora dhuinn a ghradhamh, no an Urrnaigh? Do brigh, go bhfamuid innte ionnmhus gach maithios, agus gur bi Mathair agus freamh gacha maithios; ar mhodh, mura deir St. Aug. An te chleactus an Urrnaigh, go nglacan se an rod direach go Parrthas. Vere enim novit recte vivere, qui novit recte orare. Agus mur a deir Solamh ris an Gcrionnacht, go dtig a nuile mhaith a neinfheacht ris an Urrnaigh chugainn. Venerunt autem omnia bona pariter cum illa. Sap.7.11. Is feidir re ni a bheth maith ar thri mhodh, mur a ta, an Uair a bhios cneasta ann fein no tair- bheach ag an duine, no an uair a bhios sasamhail no pleasurrtha. Maise nil cailiacht dhiobh so, nach bhfuil ansa Nurrnaigh. A ta si cneasta innte fein; a ta si tairbheach ag an Duine; agus an te chleactus i, gheibh se millseacht agus pleasur dochuimse innte. Bona est oratio, magis quam thesauros Auri recon- dere. Go bhfuil an Urrnaigh cneasta innte fein, is furus a chruthugh, do bhrigh, nach bhfuil ni ar bith is mo thaobhuidhios Dia ris an Duine ansa tsean- tomna, agus ansa tiomna nuadh, no an Urrnaigh a dheanamh. Is eigin dibh, deir Criosd ag Lucas, cap.18 A bheth choidhthe ag Urrnaigh. Opportet semper orare et non deficere. Deir linn a nait eile, gan scith dhul orrainn, acht ag guidh agus ag molamh De. Sine intermissione orate. 1. Thess.5.16. Deir linn, nach bhfuil meodhan no sligh re buaidh do bhreth air na caithidh, is fearr <L 117> no an Urrnaigh. Vigilate et orate, ut non intre- tis in tentationem. Matt.26.41. Ni feidir Duine ar bith do shlanamh, acht mur naidmhidh agus mur gcreididh go bhfuil Dia ann; gur be an Dia so Ardrigh agus Ardstuirtheoir an domhan; gur be an Dia so ar Nathair; gur be an Dia so ar Gcruthaidheoir agus ar Slanaitheoir. Credere enim opportet accedentem ad Deum, qui est, et inquirentibus se remunerator fit. Heb.11. Maise, a Chairde, nil sligh no meadhain ag an Duine an so choimhlionugh, is fearr no an Urr- naigh. Ara nadhbhar, gur iobairt an Urrnaigh ofralamuid do Dhia, re naidbhimid a Mhordhacht agus a Mhaithios; gur dualgus agus tribut i, bheir- mid do Dhia, mur ardrigh na Cruinne; Reve- rence agus Onoir i bheirmid do Dhia, mura chlainn, mar is se ar Nathair e. Comharrtha comainn i bheirmid do Dhia, neiric gach Maithios ni orainn. Quid retribuam Domino pro omnibus quae retri- buit mihi. - Nomen Domini invocabo. Ps.115. 13. Agus a Chriosdaigh, dha mbeth gan atharamh do Reasun agad, an Urrnaigh a dheanamh, acht go bhfuil an urad sin do dhuil agus do speis ag Dia innte, an bhfuil ni ansa domhan, is mo a ta ionn- dheanta agad, no iobairt molta agus buidheachuis thabhairt do, gach Uair agus gach Am? Sacrifi- cium Laudis honorificabit me. Ps.49. Ma chreidemid, a Chairde, Briathra De ansa Scrioptur, no raite na Naithreacha Naomhtha, thainic romhainn, Nil scath oram a dhearbhudh, nach bhfuil ni ar bith is tairbhidh ag an Duine, no an Urrnaigh. Chuala sibh cheana, go ndearbhuidh- ionn an Spiorad Naomh, gur fearr agus gur tair- bhidh an Urnaigh don Duine na Or agus Sai- bhrios na Cruinne. Bona est oratio, magis quam Thesauros Auri recondere. Agus ni gan adhbhar, do brigh, nach bhfuil Tiolaca no Grasa a Bhflaithios, nach bhfuil comorugh no cuideamh, Saibhrios no <L 118> Fortun, ar Talamh, nach bhfuil re faghail ag an te ghuidhios Dhia o Chroidh. A ta Focal Chriosd mur bharanta againn ris an fhirinne so ag Marcus ansa 6 Cab. Mur a ndeir, nach bhfuil ni ar bith iarr- fuim air Dhia, ann Urrnaigh, nach bhfuidhiom. Omnia quaecunque orantes petitis, credite quia acci- pietis. Mar.11.24. Go de an ni, an Urrnaigh a deir St. Aug? A ta Ochair Pharrthais; Ni luaithe arduighios guth an fhirein anna Bflaithios, no fhosgolus Geatuidh Pharrthais, agus thuirlionus nuas orainn, Mor- thocaire agus Grasa De na thuile. Oratio justi clavis est Coeli, Oratio ascendit et miseratio de- scendit. Oh, a Pheacuidh, bhios go laitheamhail bri- seamh dlighe agus Aitheanta De, re Fuah agus re Feirg, re briseamh Saoire agus Troisge, re Mionna Mora agus Misge, Go de mhinicidheacht is dhrui- dios tu Doirse Parrthais ad haighe, agus, Oh mo thruaighe, go de cho Annamh is Fhosclus tu iad a ris, ag guidhe De no Muire? Go de liacht Anam bocht a niu, ar Slabhrugh ag an Diabhal, agus nach ndean usaid don Ochair so, anna slabhruidh do scaoileamh? Go de liacht Duine ar bhruach an Phuill dhuimsidh dhorcha ud Iffrinn, reidh, lic- the an tuitim ann, agus nach niarrann cughnamh, no cobhair air Dhia, anna gcuinnbheal as? Nil ni ar bith, re ar cosamhla an te nach ndean Urrnaigh, deir St. Chrisost. No re Corp Marbh. Is feasach sibh, a Chairde, an Uair a sgarus an Tanam ris an Gcoluinn, go mbion si fuar, siocuidh, gan luth, gan aistir. Maise mura gceanna, bhios an Tanam, nach ndean an Urrnaigh, Deir St. Chri- sost ansa nait ceanna; bisi fuathmhur, glunn- mhur a bhfioghnuise De; bi si fuar siocuidh gan teas-ghradh De; Ni thig leith siubhal no aistir a dheanamh a slighe a slanaigh. Bi si mur Luing, gan Stuir, dha tosail eidir thonna gach cathuidh, <L 119> no go mbristior i fo dheireamh air Chairgeacha If- frinn. Bi si mur Chathair gan balluidh, reidh foscuillte, fo chomhair iomartus an Diabhail, agus Anmhiannta na Colla. Air an taobh eile, deir an Doctuir ceanna St. Chrisost. gur iocshlainte an Urrnaigh naighe nimh an pheacaidh; gur driucht i mhuchus antoil na Colla; gur Arm fiutallta i naighe cathuidh an Dia- bhail. Aptissima Arma Oratio est. Gur Saibrios siorruidh i naighe gach bochtaineacht. Oratio Di- vitiae inexhaustae. Gur Cuan sabhallta i don Duine, an gach breis, an gach buairt, an gach guais, agus an gach dainseur. Ana bhfocal, nil eagla air an Doc- tuir N. a dhearbugh, gur bi an Urrnaigh Tobar na Ngrasa, Caineul gach Maithios, agus freamh agus Mathair gach tiolaca Neamhdha, bheir Dia don Duine. Fons et radix honorum omnium in- numerabilium, Oratio est. Orat.4. De incom- preh: Dei Natura. Cia nach bhfuil ait, no am, staid no gairm, saor air obligaid na Hurrnaighthe, agus go Nordaigh- ion Criosd don bfhirein, agus don bpeacach, don mbochd agus don tsaibhir, don Og agus don Tsean, don Maighistir agus don Seirbheonta, a gcroidh- the thogbhail an De o am go ham, molugh tha- bhairt dho anna thiolaca. Opportet semper orare. Luc.18. Gidheadh a ta obligaid chinnte air gach aon Urrnaigh a dheanamh Maidin agus Trath- nona. Ar Maidin, a deirim, an Uair fhosglus fuin- neoguidh an Lae, is coir dhuinn fuinneoguidh ar Nanama dfoscuillt, fo chomhair Grasa an Tiagh- earna, agus a ndrud naighe gach droch run, agus gach cathuidh. Bi dfiacha air gach aon ansa tseanracht, an cheud ghin thabhairt don Tiaghearna. Maise, ni iarran Dia orain a nois an cheadghin dar gcluinn, no dar Maoin, Acht taobhaighion linn ar gceud <L 120> smuaineamh thabhairt dho fein ar Maidin. Taobh- uidh linn, a dtus an Lae ordamh chur air Obair ar Slanaigh; ar gcroidthe, ar smunaintidh, agus ar ngniomharrtha dofrail dho fein, run laidir do ghlacamh gan ni ar bith a dheanamh a naighe a dhlighe an La sin. Cia be dheanfus so, agus oileamhain Anama, mur a ta, na Grasa diarruidh roimh ni ar bith eile, a ta Focal De aige, go bhfuidh gach ni eile reir a riachtanuis. Quaerite ergo primum Regnum Dei, et justitiam ejus, et omnia haec adjicientur vobis. Matt.6.33. Oh, a Chriosdaigh, dha ma leur leat gach Eug, gach Galar, agus gach Easlaint, a ta brath ort o eiridh go luighe. Dha ma leur leat gach Lion, agus gach Luigheachan a ta ag Lucifer agus ag ana Shloite, an do mharbhtha, ni rachamh scith ort choidhthe, acht ag guidhe De, do sha- bhail orrtha. An te nach ndean, bheir se re tuic- sin, nach bhfuil binn aige air Anam; go bhfuil a chroidh cruaidh, craintiosta ris an Olc. Impius cum in profundum venerit peccatorum, contemnit. Prov.18.3. Ni mo an riachtanus a ta orainn an La thion- scaint go maith, no a chriocnugh mura gceanna. Toguidh bhur Lamha an De, gach Oidhche, deir an Righ N. Dabhid, agus alltuidh ris a Thiolaca. In noctibus extollite Manus vestras in Sancta; et benedicite Dominum. Psal.133. Amhail is mur dearfud se, A ta na Tiolaca, bheir Dia dhuit, a Dhuine, doairidh, doinnse. Nil Mo- ment chaithios tu dod shaoghal, nach ndean Dia Trocaire nuadh ort. Spreaguidh ar Uairibh do Chonsias re na Ghrasa, Musclaidh Desmuai- nidh an do Chroidh, cudaighthe thu o gach dain- seur, bheir fad saoghail, agus rae na Haithridh dhuit, re do bheatha mhirioghalta leasamh. Ca bhfuil, a Chairde, adhbhair buidheachuis mar iad <L 121> so? Ca bhfuil ni ansa domhan, is minadurrtha no dearmud a dheanamh diobhtha? In noctibus ex- tollite Manus vestras, etc. Neamhdheoin curam Righeachta agus Nasuin a bheth air Dabhidh, Neamhdheoin gach truible- oid, agus gach gnothuidh saoghalta bhi na cheann, ni leigeamh Oidhche thairis, ar a shon sin, gan Urrnaigh a dheanamh chum De; gan cuntus a bhuain de fein, go de mur caith se an La? Cia aca rinne Seirbhis do Dhia, no don Diabhal? Ar pheacaidh se re na theangaidh, ag deanamh Breaga, ithiomra, no Mionna Mora? Ar pheacaidh se re na shuile, re amharc mailiseach; ar shin se a Lamha ann ni ar bith toirmeasca; Ar pheacaidh se re na Chroidh, re Feirg, no re Fuath, re Saint, no re Druis? An Uair a gheabhugh Dabhidh sal pea- caidh ar bith air Anam, bheireamh aighe gan mhuill air Dhia ris an Urrnaigh; chuireamh scuab na Haithridh air a Chonsias; dhibreamh as gach Oidhche, gach brughdar, agus gach salchar do chruinnidh se an La sin. Meditatus sum in Nocte cum Corde meo, et scopebam Spiritum meum. Psal.76.7. Acht an raibh cuing no ualach ar leithar Dhabhidh, an cuntus so bhuain dhe fein gach oidhche, acht urad linne, a Chairde? Ni raibh gan amhrus; a ta an luach saothair ceanna re faghail againne, mur a ta an Ghloir Shiorruidh, ma nimid Urrnaigh agus Aithrid mur rinne sei- sion; agus nil imtheacht againn air Phiannta If- frinn, ma nimidh faillidh ionnta; Ni lia peacamh Marbhtha bhios air ar Nanam, dol ann Leabtha dhuinn, no Diabhail a Luighios a neinfheacht linn; agus dearcamh gach aon, go de olcus an ceile Leabtha thobhas do fein. Acht ar cheiste nach bhfuil fios agad, a Chriosdaigh, go de mur is coir Dia a ghuidhe, ionnus go mbeth Hurrnaigh tairbheach, bhearfa mise Solus duit air, reir mur gheallus ansa dara Pt. <L 122> 2 Pt. Se is Urrnaigh ann, a Chriosdaigh, Ar- damh na hintinne chum De: Molamh bhermid dho ana Thiolaca, agus gearan nimid ris air gach ni bhios deasbhuidh orainn. Oratio est elevatio men- tis in Deum. Is feidir an Urrnaigh so a dhea- namh air dha mhodh; mura ta, go fuar, spadanta, ceathraidheach, no go durachtach, craibhhtheach. An te ni Urrnaigh fuar falsa, nach e slanamh Ana- ma, is mo bhios air aire, acht ag iarruid tairbhe shaoghallta; Ag a mbian an Croidh do thaobh, agus an beul do thaobh eile; a ninntinn a dtaobh, agus an tsuil a dtaobh eile, nach smuainionn air mhordacht De, bhionn se ghuidhe, no gur re Dia bhionn se Caint; ni Urrnaigh ni se, acht magamh air Dhia; Ma deir carnn briathair gan Aire, gan Devotion, ni bhfuidh se toramh no eiste- acht o Dhia orrtha, agus ma gheibh, is air Olc ris; Ma bheir Dia dho an buntaiste, no an Sai- brios shaoghalta, a ta se dhiarruidh, is ionnus go gcuinmheochud huadh Saibrios na Nghrasa, noch fiu e dfaghail, St. Aug. Is ughdar damh ris an fhirinne so. Bheir Dia dhuinn, deir se, ar uairibh an ni iarramuid, ar Olc linn, agus diultaid sinn ar uairibh eile, ar Matha linn. Multa Deus conce- dit Iratus, quae negaret propitius. Serm.53. De verbis Domini. An Mhuinntir ni Urrnaigh go craibtheach du- rachtach, aga mbian a gcroidhthe agus a dteangtha neinfheacht molamh De, nach niarrann, acht na neithe rachamh a dtairbhe da Nanam; agus ma iarraid neithe saoghalta, go bhfagaid e fo thoil De; bhios cho buidheach fo gan fhaghail is mur gheib- eamh e. Da si vis dare, et in hac vita quod quaero. So an Mhuinntir ni an Urrnaigh mur is coir; So an Mhuinntir gheabhus Toramh, agus Eisteacht air a nguidhe; gheabhus cobhair a nam a Leathtruim, agus fuascailt o Dhia an gach Gabh. Da si vis <L 123> dare, et in hac vita quod quaero, si autem non vis, tu esto vita mea quam semper quaero. Ni headh, a mhain, go bhfhil dfiacha air gach duine dhul a gceann Urrnaigh go riaghallta craibhthe- ach, acht fos is eigin do creideamh beol aidir a bheth aige; Se sin, crideamh ag a mbeidh Gradh De, agus Deoibre Naice. Dha mbeth creideamh an Tsaoghail agad, deir an Teasbol St. Semus, acht mur raibh Deghniomhartha Naice, nil acht creid- eamh marbh an. Fides sine operibus mortua est. Nil acht creideamh gan tairbhe, gan tabhacht ann; Ni mor dhuit ni eigin a bheth agad os ceann na Ndia- bhal, chreidios agus chriothnuidhios roimhe Laimh dhioghaltuidh De. Demones credunt et contre- mescunt. Jac.2.19. Ni he sin re radh, go bhfuil dfiacha ort a bheth choidhthe air staid na Ngrasa, Nuair a theid tu a gceann Urrnaigh; acht se thuigim ris, gur coir duit ar a loighiod, ma ta tu a staid pheacaidh, Aithrea- chus bheth ort, agus run do bheth agad do bheatha leasamh. Mur raibh tu don inntin so dul a gceann Urrnaigh, go de mur shilios tu Eisteacht dfaghail o Dhia? Go de mur shilios tu go ndeanfa Dia ni ar bith reir do tholasa, agus gan tusa deanamh ni ar bith reir tola De? Thusa a ta do threachturach agus do dhearg-namhuid ag Dia, cur impigh air, fuas- cuilt duit an do Leathtrom, agus gan impigh ar bith ag Dia ortsa; Thusa dul a giarraidh Seirbhise no fobhar air Dhia, agus tu fein ansa nam gceanna diultugh do Sheirbhis De, agus a deanamh Seirbhis an Diabhail. Na mealltar thu, a Chriosdaigh, dea mbeatha a geimhidh, agus ag Scairtidh air Dhia air feadh do shaoghail, agus tu a bpeacamh marbhtha, agus gan run agad fhagbhail, no Ai- thridh a dheanamh ann, nil acht anghlor an Hurr- naigh; Nil tu acht ag tabhthann; Ni a guidh De ta tu, acht a magamh air. Populus hic labiis me honorat, <L 124> Cor autem eorum longe est a me, Matt. 15.8. Bheir Criosd Solus go lor dhuinn ag Lucas ansa 18. Cab. Go de an modh ar coir Urrnaigh a dhea- namh, a bpearsuinn an Pharisinidh agus an Phubli- canidh. Chuaidh an Pharisinach go dochusach ceanndana anna Haltora, agus dubhairt, bheirim buidheachus dhuit a Thiagherna, nach bhfuilim ma Striopuidh, ma Ghadaigh, no ma Rogaire, mur an Bpublicanach so; Troisgim fa dho ansa tseacht- mhuin, agus diolaim deachmhuidh ris an Eagluis. Air an taobh eile, leig an Publicanach e fein go huirisioll, umhal air a Ghluinibh, ar chul an Do- ruis, chrum a Chean, bhuail Ucht, Nir leig scan- ramh agus Naire dho, fona pheacaidh, a shuile thogbhail, no Amharc suas ar na Flaithios; Gidh- eadh Dtagair agus ghuidh Dia Trocaire dheanamh air. Propitius esto mihi peccatori. Luc.18. Seadh, a Chairde, cia aca don dis so, mheafus sibh, is taoisge fuair Eisteacht o Dhia, no is fearr do rinne Urrnaigh? Creidim go ndeurfa sibh, gur luaith- che fuair an Pharisinach Eisteacht, do bhrigh, (ma creidemid a sgeula fein) go raibh se Riaghalta, cneasda; go ndeineamh Urrnaigh agus Trosgamh. Jejuno bis in Sabbato. O ni he sin Bretheamhnus Chriosd air an dis so, Acht dearbhuionn, gur fhill an Publicanach ana bhaile Naomhtha, agus nach bhfuair an Pharisinach urad agus Eisteacht o Dhia. Descendit hic justificatus ab illo, in Domum su- am. Luc.18. O, go de is ciall do so, a Chairde, an peacach Puiblidh faghail Eisteacht, agus gan binn, no Eisteacht re faghail ag an Duine Riagh- allta? An peacach Puiblidh da Naomhugh, agus an Duine cneasda da Dhamnugh? Go de is ciall do so? A ta, a Chairde, Reasun mor ris. Do bhrigh go raibh an Pharisinach uaibhreach, agus an Publicanach umhal; is ansa re Dia mile uair Urrnaigh umhal an pheacaidh, no Urrnaigh <L 125> uaibhreach na Muinntire shilios fein a bheth cneasda. Qui se humiliat exaltabitur. Nait an Pharisinach dhol a molamh De, se chuaidh se molamh a Dheghniomharrtha fein, agus tabhairt dimeas do gach aon eile; agus da bhrigh sin, an Uair a shill e fein dardamh os ceann an Tsaogh- ail, se hisliobh e cho iachtarach re Iffrionn. Qui se exaltat, humiliabitur. Luc.18.14. Nois, a Chairde, thig libh Breathnugh bhreth, Nuair a ni sibh Urrnaigh, cia aca is fiu sibh eisteacht dfaghail o Dhia, no gan fhaghail; Cia aca ni sibh i go fuar, falsa, no go craibhtheach, durachtach; Cia aca bhios agaibh creideamh marbh, gan De- ghniomhartha, no creideamh bhios beo ris an gcathranacht; Cia aca ni sibh Aithris air an Pha- risinach, no air an Bpublicanach. Ma theid sibh go huirisioll umhal a gceann Urrnaigh, agus Sla- nugh bhur Nanama diarrudh os ceann gach ni, bhearfa Dia Eisteacht agus toramh air bhur nguidhe. Bhearfa se dhibh gach ni bheis riach- tanach agaibh ansa Tsaoghal so, agus an Ghloir shiorruid ansa Tsaoghal eile. Ni a ta mise diar- ruidh dhibhse agus dhamh fein. A Nainm an Athair, agus an Mhic, agus an Spiorad Naomh- tha. Amen. <L 126> SERMON XI. On the Necessity and Efficacy of Prayer. Opportet semper orare. Lucae.18.1. Is eigin dibh Urrnaigh a dheanamh do ghnath. Briathra Chriosd ag Lucas ansa 18. Cab.1.Ver. Ata ceist eidir na ughdair, cad fo dtug an Naduir Arm no sligh chosanta do nuile shoirt Ainimhidh, Acht don Duine amhain. Chimid ingne agus fiacla ag an gcoin, ag an gcat agus a gan iolar, adharcaidhe a gan Taramh, gath ag an mbeich, lanna ag an iasc, acht se chimid an Duine teacht ana Tsaoghail tarnochtaidh, gan ni ar bith aige choiseonfudh e, no dheanfudh diogh- bhail da namhuid. Nudus egressus sum de utero Matris meae. Job. c.1.v.21. Measga niomad reasuin bheir na Haithreacha Niomhtha fo an dearmod so rinne an Naduir air an Duine, thair gach ainimhidh eile, deir St. Chrisostom, gur fei- dir ris an Duine nuile shoirt Airm a dheanamh re na Lamha, fuair se on Naduir; Acht se deir St. Grigheoir Niss. Go dtug Dia Caint, no Glor don Duine, mur Arm naighe a Naimhde. Is lag an Tarm e so, dar leat, a Chriosdaigh; Go de an ni e Glor an Duine, acht Aidher, no fiodan guithe? Cia dheanfudh usaid da leithid so darm acht bean, no meathanach? O, a Chriosdaigh, Nil Arm is siuralta, nil Arm is buntaistidh, no do ghlor, ma ni tu usaid cheart de, se sin, ag molamh agus ag guidhe De. Guiph Dia, agus guidh e mur is coir, <L 127> agus ni buidhioll duit anmhuid ar bith Chorport- dha no Spioradalta. Armas an Urrnaigh nithior go maith, chlaodhus an Diabhal, mhuchus Iffrionn, smachtus na droch chlaonnta, leighiosus gach Ga- lar, fhosclus Parrthas, agus thobhas dhuinn ionn- mhus na Ngrasa. Oratio justi Clavis est Coeli, Oratio ascendit et miseratio descendit. Is re meadhain na Hurrnaigh rinne na Heasboil gach mor-mhiorbhuilte hairistior orrtha; Is ris an Armas Neamhdha so rug na mairtiridh buaidh ar a Naimh- de. So an Tarm re gcudaighionn gach Maighdion a geanamnaidheacht. Si an Urrnaigh dardaigh gach Naomh a ta niu a Bparrthas, agus rinne Realltuidh lonracha diobh ansna Flaithios. Maise, a Phobaill Chriosdaighthe, Os Arm an Urrnaigh fuaramur o Dhia naighe ar Naimhde, measuim nach dtig liom Seirbhis nios fearr a dhea- namh dhibh a niu, no ma thairgiom bhrigh agus eiftheacht an Armus Neamhdha so mhineamh dhibh. Ni do dheanfus me, tar eis ma Chomhra ruinn ana dha Pt. A ta an Urrnaigh riachtanach ag a nuile dhuine sin an cead Pt. a ta an Urrnaigh tairbheach, eifeachtach, sin an dara Pt. Acht do brigh nach dtig linn Urrnaigh no Deghniomh eile a dheanamh gan cughnamh an Spiorad Naomhtha; tugamuid aighe air Dhia Grasa na Hurrnaigh tha- bhairt dhuinn, re impighe na Maighdine Muire, ag radh an Ave, etc. 1. Pt. Is uime chruithidh Dia an Duine, chum go mbeth se rannphairteach ansa Ghloir shiorrnidh, agus noidhre air Pharrthas. Acht tar eis an cine daonna cailleamhain a gceart anna hoidriacht so, trid pheachamh Adhamh; tar eis iad bheth na Naimhde ag Dia na millte Bliaghain, agus na sclabhuidhthe ag an Diabhal; Geatuidh Pharrthais bheth duinte na Naighe, agus Iffrionn a bheth Bealfhoscaillte fona Gcomhair; An saoghal a bheth treugbhail an Dia fior, a chruthaidh iad, agus ag <L 128> deanamh adhramh agus iobairt dona Deebreige; Thuirling fo dheireamh Mac De as na Flaithios; ghlac Colan Daonna fo Bhruinn na Maighdine Muire. Tar eis e bheth tri Bliaghna deug air fhichid air an Tsaoghal so a mboichtineacht, agus a nanro, faoi bhuairt agus faoi thrubloid ag stiur- amh agus ag teagasg na Bpoibleacha re Briathra agus re Sompla, dfuilling fo dheireamh Bas scana- lach na Croithche; dofrail se e fein mur iobairt don Athair shiorruidh, ionus go ndeanfudh se ar siochan ris; go bhfuidheamh ar ais an bhreth da- manta tugamh ar Naighe a bpearsuin Adhamh. Delens quod adversus nos erat Chirographum de- creti, et affigens illud cruci. Coloss.2.14. Measg gach leighionn agus gach teagasg thug Criosd dhuinn air an Tsaoghal so, thug ordamh speciallta don Duine, bheth choidhthe ag Urr- naigh. Opportet semper orare et non deficere. Agus ma ta dfiacha orainn gach ni ordaighios Criosd dhuinn a dheanamh, Is lor mur chruthugh air riachtanus na Hurrnaigh, Iosa Criosd tabhairt ordamh agus aithne dhuinn, bheth choidhthe guidhe De, agus ag deanamh Urrnaigh. Opportet sem- per orare et non deficere. A ta fos dha ni chruthuidhios riachtanus na Hurrnaigh, mura ta, mordhacht agus maithios De do thaobh, agus bochtaineacht agus easbhuidh an Duine don taobh eile; Gan an Urrnaigh, ni thig linn Onoir thabhairt do Dhia mur is coir. Sacri- ficium laudis honorificabit me. Psal.49.23. Agus gan an Urrnaigh, ni thig linnn eiridh as ar mbochtaineacht. Mursin, a Chriosdaigh, cia be re ar mian mordhacht De do mholamh, no Onoir thabhairt don Trinoid, is eigin do Urrnaigh do dheanamh, agus cia be re ar mian cobhair no furt- acht dfaghail o Dhia anna riachtanuis, is eigin do Urrnaigh do dheanamh. Opportet semper orare et non deficere. <L 129> Dha bhfosclugh Dia nois do shuile, a Chriosd- aigh, ionus gur leur dhuit gach piriacal agus gach dainseur anna bhfuil tu, ni feidir a radh, go rachamh scith ort choidhthe, acht ag Urrnaigh; dha ma leur dhuit gach Bas obann, gach Eug, Galar, agus Easlainte, a ta brath air do Cholainn; dha ma leur dhuit gach Lion, agus gach Trap, a ta ag Lucifer, agus ag ana shloite, an do shlighe, an do thairring go Hiffrion. Tanquam Leo rugiens circuit quaerens quem devoret. 1.Pet.5.8. Dha ma leur dhuit an peacamh, no graneamhlacht an pheac- aidh; dha ma leur dhuit na Teinnte a ta ar lasamh, na Coiridh a ta ar fiuchugh na Huird agus na Suistidh a ta a Laimh gach Diabhal a Niffrionn fo do chomhair; ma rinne tu an peacamh ni feidir a radh nach niarrfa cobhair air Dhia; Nach screadfa, agus nach screuchfa air an Tslanaigheoir do sha- bhail air gach ni dhiobh so. Cum invocarem, ex- audivit me Deus justitiae meae, in tribulatione di- latasti mihi. Psal.4. An bhfuil duine ar bith bheth os ceann Poll duibhegan, agus gan imtheacht aige gan tuitim ann; No chifiudh sluath Meictire chuige, agus a Gcraois foscaillte anna shluigthe; nach leigfiudh na huile gharrtha air an Tsaoghal, a giarra cobhra? Nil gan amhrus. Maise, sin thusa, a pheacaidh, os ceann Poll duibhegan If- frinn; nil imtheacht agad gan tuitim ann, acht mur dtuga Dia a Lamh cughanta dhuit re do chuinn- bheal as; sin sluath Meictire, mura ta Diabhail Iffrinn, agus a Gcraois foscaillte, reidh chum do shluigthe: Ne nach scartuidh tu, agus nach screa- cha tu air Dhia le do shabhail orrtha? Levavi Occulos meos. Mur ndeinir, a pheacaidh, nil re radh leat, Acht nach bhfuil acarrtha agad re Dia, no ris an Diabhal; go ndean tu faillidh ansa Narm thug Dia dhuit re haighe do chosanta; go bhfuil fonn ort luighe faoi chosa do Namhuid; nach bhfuil eagla ort roimh na Pianta siorruidh ud, <L 130> a ta fo chomhair an pheacaidh. Pluet super pec- catores laqueos, ignis et sulphnr, sic et spiritus pro- cellarum pars Calicis eorum. Psal.10. Do mheas na Haithreacha Naomhtha thainic romhainn, go raibh an Urrnaigh cho riachtanach sin aca re na slanamh; ar mhodh, nach dteabh scith orrtha choidhthe acht ag Urrnaigh. Do bhi gluine an Righ bheannuidh Dabhidh cho cruaidh re clar, ona bheth sior ghuidhe De; shileamh a dheor cho lionbhur sin, ar mhodh, nach raibh ni ar bith re ar chosamhla a shuile, no re Tobar fioruisge. Exitus aquarum deduxerunt Occuli mei. Psal. 118. Bheireamh buidheachus chinnte do Dhia fo Ghrasa na Hurrnaigh thabhairt dho. Benedictus Deus qui non amovit Orationem meam a me. Psal. 65.20. Agus ni gan adhbhar; do bhrigh, reir mur dhearbhuidhios St. Chrisostom, Gur bi an Urrnaigh Freamh agus Mathair gach Subhailce. Virtutum Nutrix. Gur bi an Urrnaigh bheath- uidhios agus chudaighios Naomhthacht an Duine; agus amhail is mur bhios gach Cathair nach mbionn Balluidh daighne na timchioll, foscaillte fo chomhair gach Namhuid. Mur an gceanna, an Tanam, nach ndean an Urnaigh, go mbionn si siorfhoscaillte fo chomhair Diabhail Iffrinn, agus fo chomhair gach Caithidh thugraid a chur orrtha. Dearbhuidh fos an Tathair ceanna, gur bi an Urrnaigh is featheach spioradalta don Anam. Agus amhail is nach feidir ris an Gcorp siubhal no aistir a dheanamh, acht re cughnamh na bhfeatheach: Mur an gceanna an Tanam, gan an Urrnaigh, ni thig leith siubhal no aistir a dheanamh a sligh a slanaigh. Anna bhfocal, a Chriosdaigh, nil staid ar bith anna bhfuil tu ar talamh, nach bhfuil an Urrnaigh riachtanach agad. Ma ta tu a staid na Ngrasa, nil ni ar bith is eifeachtuidh an do chudach air na peac- iadh no an Urrnaigh. Ma ta tu a staid pheacuidh, <L 131> nil sligh is fearr no i, anh eiridh as. Ma ta tu Tinn no Slan, a geogamh no siochan, Riaghalta no Mi- riaghalta, a ta tu anna riachtanuis; agus da bhrigh sin, is coir dhuit do shuile, do Lamha, agus do Chroidh thogbhail anna Cathreacha Neamhdha, o dtig a nuile Chobhair. Levavi Occulos meos in Montem, unde venit auxilium mihi. Psal.120. 1. Ma fhiafrann tu dhiom, a Crhiosdaigh, an bhfuil se cinnte; ma ni tu an Urrnaigh, go bhfuidh tu o Dhia gach Grafa, a ta riachtanach agad? A ta se cinnte lan Dearbhtha; a ta Focal Chriosd mur bharanta agad, ag Lucas ansa 18.Cab. Mur a ndeir, go generalta ris an Tsaoghal; "Iarruidh agus gheabha sibh, cuartuidh agus bearfar dhibh, buailidh an Doras agus foisceoltar dhibh." Petite et dabitur vobis, quaerite et invenietis, pulsate et apperietur vobis. Lucae.11.9. O, a Chriosdaigh, ca bhfuil air an Tsaoghal so an fear-fiacha bheir Maitheamhnus generalta do gach aon iarrus e? Ca bhfuil an Bretheamh shao- rus an Prosunach, ma agrann e? No ca bhfuil fear an Tsaibhris phreasalus an bochtan, an deirce diar- raidh air; Nil a Thiaghearna, acht thu fein a mhain, a ta cho Trocaireach sin, agus go maithionn tu dhuinn ar bfiacha, agus ar gcuirthe; Go bhfuil do Lamha sinnte on ionnmhus do Grasa phronnamh orainn, gach Uair agus gach Am iarrfuim e. Pe- tite, etc. Ni ordaighionn Dia don Duine bheth choidh- the na Throsgamh; Ni ordaighionn dho bheth choidhthe a deanamh deirce. Acht ordaighion dho bheth choidhthe ag Urrnaigh. Agus go tuige? A ta, deir St. Chrisost. fo fhusacht an Urrnaigh a dheanamh. Ni he sin re radh, go nordaighionn Dia don Duine a Phaidrin bheth choidhthe anna Laimh; a Bheul a bheth sior ghuidhe; no bheth a gonaidh air a Ghluinibh. A ta gach ni dhiobh <L 132> so athtuirseach aige. Acht se ni a ta se iarruidh ort, thu fein umhlamh anna lathair; do dhochus a chur anna Throcaire amhain; a mhaithios aid- bhail, agus a mholamh; Ni re Briathra do bheil amhain, acht re gluine agus ionnracais do Chroidh: Ma ni tu so, nil gniomh Criosdamhail ar bith dhean- fus tu, nach mbeidh nionad Urrnaigh agad. Beidh deirce thabhairt, don mbochtan; cuairt air fhear an Tinnis; fuascailt dfear an leathruim nait Urrnaigh agad. Beidh saotharamh do bheatha go hionraice dhuit fein agus dod churam, nait Urrnaigh agad. Beidh do dheora guidh ar do shon; beidh hosnaigh guidh ar do shon; beidh do chollamh agus do chomhnagh guidh ar do shon. Mur sin, a Chrios- daigh, o nach niarran Dia orainn, acht diridh inn- tinne agus gluine Chonsias, Nil leithsceul ag Duine ar bith, Og no Sean, Bochd no Saibhir, gan Dia do ghuidhe, nuile Uair, nuile am, agus ann gach uile ait. Orantes omni Tempore. Eph.6.18. A ta dfiacha air gach Criosdaigh beatha agus sompla Chriosd a leanmhuin, cho maith is thig leis. Dfuiling Criosd buairt agus bochtaineacht air an Tsaoghal so, ionnus go leanfudh sinne a leighion, ag fulang go foighideach gach buairt agus gach bochtaineacht thugrus Dia leigion orainn. Throisg Criosd dha fhithid La air an bhfa- sach, ann sompla thabhairt dhuinne ar nantoil a chlaoidh, ag deanamh Troisge. An Oidhche roimh Criosd Pais dfulang, chuaidh air uaignios, an Urrnaigh a dheanamh, mur shuil go ndeanfudh sinne Aithris air, ag dol air uaiginios an Uair a racham a gceann Urrnaigh; agus nir lor re Criosd Urrnaigh a dhenamh; acht bhe se cho fada sin ar Urrnaigh, go ndeacha se a luige; gur eiridh Allus Fola air a Chorp go hiomlan. Et factus est sudor ejus, sicut guttae Sanguinis decurrentis in Ter- ram. Luc.22.44. O, a Chriosdaigh, feach re uabhfas air do Shlanaitheoir, ag guidhe an Athair <L 133> shiorruidh no go dteacha se a luige air do shonsa, agus nach ndean tu fein, air do shon fein Urrnaigh da loighiod. Ni thug an naduir don duine, acht dha shuil an Aithrid a dheanamh, acht ni lia porthuidh bhi a Gcorp an Tiaghearna, no suil a bhi aige sileamh Deora Fola air son do pheacaidhse, a Chriosdaigh, agus ni shilionn tu fein urad agus aon Ndeor a mhain Aithridh, caoineamh na bpeacaidh ceanna; a ta seision dul a luige scan- ramh fo an staid Damannta anna bhfuil tusa; agus nil imnidh da loighiod ort fein, agus tu air bhruach Iffrinn. O, go de mheud daille agus Mifhortun an Duine, deir an Doctuir N. St Chriostom, do ni faillidh agus naimhbhrigh do mheaghain cho eascaidh agus cho eifeachtach ris an Urrnaigh! Dha mbeth fios agaibh air mead tairbhe na Hurr- naigh, ni racham Scith orraibh choidhthe, ar ndoith, acht ag Urrnaigh; Tairgfe mise a mhineamh dhibh a nois a mbeagan Briathra; reir mur gheallus ansa dara Pt. doma Chomhra. 2. Pt. Bo lor a nubhramur, a Chairde, mur chruthugh air thairbhe agus air riachtanus na Hurrnaigh, agus chum sibhse ghluasacht le Gradh agus taithidh a dheanamh orthaidh; acht is beg e le eifeacht agus mor-chomhachta na subhailce so chuir a namhail dibh. Dha ma liomsa a niu crion- nacht sholamh, Beul Ordha St. Chrisostom, no deise labharrtha Cicero, ni thucamh liom, na dhi- adh sin agus uile, leath brigh no luaidheacht na Hurrnaigh a mhineamh dhibh; Ma dhearcaim air gach cruatan agus air gach cruad-hchas, as ar fhuas- cail Dia o am go ham, gach duine thug aighe air re Urrnaigh, nait Seanamoir, se bfeidir liom na millte Leabhar a Scriobhudh air an ocaid so. No ma dhearcaim air gach mor mhiorbhuille rinne Naoimh gach Aimsir re meadhain na Hurrnaigh, nait teag- asg a dheanamh dhibhse, se lionfus me lan duabh- fas fo an mor-chomhachta bheir Dia don Duine, <L 134> re meadhain na Hurrnaigh; agus fo an fhaillidh mharbhthach do ni an saoghal don tiolaca Neamh- dha so. Ma dhearcuim suas air na Flaithios, chife me Geatuidh na Cuirte so ag foscailt re glor an Duine; chife me an choraidh Ainglidh no sost, ag stad suas o mholamh De, ionnus go diurfudh siad Eisteacht Durrniagh na Naoimh ar Talamh, agus go nofralamh siad i mur Incens morluaich don Tri- noid. Auscultat Caelum Orationes Sanctorum. St. Aug. Ma dhearcaim fuam air Iffrionn, chife me Urrnaigh umhal an pheacaidh ag stopamh agus ag drud an Phoill so, bhi reidh ollmhuidh anna shlugtha. Ma dhearcaim air Iffrionn na Naithrea- cha Naomhtha, mura ta Purgadoir, chife me na millte agus na millte Anam a gimtheacht as agus ag ardamh suas chum na Bhflaithios, mur Cholumain gheala dul a seilbh na Gloire; agus sin re meadhain Urrnaigh na ndaoine air an Talamh. Ma dhearcaim air a Ngrein, no air an Ghealuidh, chifiod iad na seasamh, agus ag stopamh lar a gcur- sa, air impighe Joshue le am go lor a bheth aige, buaidh do bhreth air a Naimde. Stetit Sol itaque in medio Caeli. - Obediente Deo voci hominis. Josh.12. Ma dhearcaim air an bhfhairge, chife me i air impighe Mhaoise, ag foscailt a mor-thonna agus ag deanamh bealuidh thirim dho fein, agus da Mhuintir. Ma dearcaim air an Teinidh, chife me triur buachal a lar Fhuirneis chraosach Bhabylon a guidhe agus ag molamh De: Agus an lasair cheanna loisg na seirbhisidh bhi fadogh na Teine, gan i deanamh dioth no dolaidh dhoibhsion. Ma dihearcaim air lucht an Tinnis, chifiod iad faghail Slainnte ar impighh na Neasbol. Ma dhearcaim air na Marbhain, chife me iad ag aisei- ridh, ar impigh Elizeus. Ma dhearcaim air na Deamhain, chife me iad da ndibert as na daoine, re Urrnaigh umhal na Heagluise; anna bhfocal, a Chriosdaigh, nil Speir, no Element, duil, no <L 135> Creatuir ar Talamh, nach mbion, umhal don te ni Urrnaigh o chroidh; ar mhodh gur feidir a radh neinfheacht re St. Aug. Nach bhfuil ni ar bith, is mo buaidh agus luaidheacht, no an Urr- naigh, agus nach bhfuil ni ar bith is tairbhidh don Anam, no i. Quid est oratione praeclarius? Quid vitae nostrae utilius? Tract. de Missa. O Urrnaigh, a thiolaca Neamhdha, is ibhinn don te dar Ceile thu; os tu fein bheir cobhair don mbochtan, bheir didion dfear an leathruim, bheir furtacht dfear an Tinnis, chuirios Solas air lucht an Dubroin, bheir neart do na Mairtiridh, chu- daighios ionnracus na Cleire, ni mna oga geanam- nuidh, thobhas dhuinn an Mhor-onoir, dhol a a caint agus a comhra re Ardrigh an Domhain. Cia nach Ngradhochudh thu? Cia nach ndean- fudh ceile agus leannan diot, os tu fein do ni ar siochan re Dia, agus fhuadaigios cloidheamh an dioghaltuis as a Laimh, an Uair a bhionn se triall scrios agus dicheannamh chuir orainn, trid ar bpeacaidh? Obediente Deo voci hominis. Scriobhuidh File falsa air an Dia Breige Jupiter, go dtug se adhare a bpronntanus da bhuime, agus nach bhfuil ni ar bith thaisteochudh uaithe, do Bhiadh no do Dhigh, Dor no Dairgiod, nach bhfadhamh ansa nadhairc so. Cornu amaltheae. Is feidir liomsa an ni ceanna a radh a niu ris an Urr- naigh, agus sin gan bhreig gan aibheil, gur adharc i anna bhfadhan an Criosdaigh gach ni thastaidios uadh, thaobh Anama agus Chuirp. Oratio Divitiae inexhaustae St. Chrisost. Os ni an Urrnaigh a ta mur sin cho briogh- bhur eiftheachtach so; Ni gan adhbhar bheir an D.N.S. Chrisologus achasan geur don Mhuinn- tir, bhios failliach spadanta anna deanta. Go de bheir sibh, a deir se, a geagcaoin air bhreis no air leathtrom, air bhuairt no air bhochtaineacht, air Easlainte no air Thinnios, agus bhur gcobhair <L 136> air bhur Laimh fein? Nach bhfeadann sibh aighe thabhairt air Dhia re Urrnaigh, agus go bhfuasco- lugh se dhibh an gach cruatan, agus ann gach cruadh-chas. Quid de adversis quaeritur qui sibi prospera non precatur? Serm.48. Go de bheir tusa, a pheacaidh, a deir Chrisologus ansa nait ceanna, a geagcaoin, nach dtig leat hanntoil do smachtamh, buaidh a bhreth air na Caithidh, no dibert chuir air an Diabhal; Nach bhfuil Ochair Pharrthais, an Urrnaigh, air do Laimh? Nach feidir leat re briathra do Bheil, stoirchisde na Ngrasa dfoscailt, mura bhfuidh tu na Tiolaca mhu- chus gach anntoil, neartochus thu naighe gach Caithidh, chuirfios briseamh agus dibert air Luci- fer, agus air a Shliote? Orate ne intretis in tenta- tionem, in tentationem vadit, pui ad orationem non vadit. Ibid. Criochonaidh me nois, a Chairde, agus is feidir liomh a radh gan faitios as briathra de san Scriop- tur, as raite na Nathreacha Naomhtha, agus re Ughdaras na Heagluise go hiomlan, gur sinn fein is cionnfatha, ma mheallann an Saoghal sinn, ma umhlamuid dona Caithidh, ma bheirionn an Diabhal buaidh orainn, do bhrigh nach ndeanamuid usaid don Armus Neamdha ud na Hurrnaigh, chum bualamh thabhairt dar Naimhde; Guidh- muid, mur sin Dia, acht guidhmuid e o chroidh, guidhmuid e re umhlacht, agus crabha; guidh- muid e n nuile Uair agus a nuile Am; Acht go spesialta, Maidin agus Trathnona, tionscnamuid an La go maith, agus criochnamuid e mura gcen- na agus gheabhamuid o Dhia a nuile Chobhair ansa Tsaoghal so, agus an Ghloir shiorruidh ansa Tsaoghal eile. Amen. <L 137> SERMON XII. On the Necessity of working our Salvation. Quid enim prodest homini, si universum mun- dum lucretur, animae vero suae derimentum pati- atur? Go de an mhaith don Duine an Saoghal mor do gnodhugh ma chaillonn Anam. Brithra leightior ag Mattha, ansa 16.cab.26.ver. Briathra iad so, a Chairde, a ta lan dfirinne, do brigh, gur be Ughdar na firinne Criosd, a deir iad; acht mheasfadh nach gcreidionn Criosdaighthe na haimsire so iad; no ma chreidid, nach ioghantach an neamhshuim do nid do leas a Nanama? A ta daille na ndaoine cho mor agus sin, go nglacaid a nuile churam fo neithe mo- menteamhail an Tsaoghal so, agus go ndeanaid neamhbhrigh do shaibhrios siorruidh Parrthais. Cu- irim fioghnuise na firinne so air lucht na Sainte, chuartuighios Muir agus Tar, an mbog, agus an cru- aidh, agus nach smuainionn air Atharach, La no Oidche, acht go de mur chruinneochudh siad Or, no Airgiod, Buaibh no Capuill, no Saibhrios neam- hbhuan an Tsaoghal so, agus do ni dearmud iom- lan da Nanam. Is fioghnuise air an fhirine so lucht na Druise, chaillios a suaimhnios, agus a rasta, chu- irios a Slainte, agus a Bhfortun, a Gclu agus a Meas a gconntaobhairt mur gheall air Phleasur salach mo- mente. Cuirim fos fioghnuise na firinne so air gach aon agaibh fein, a Chairde, go de mur chaithios sibh <L 138> bhur Saoghal agus bhur Slainte, a Seirbhis na Colla, agus gan Seirbhis air bith do dheanamh don Anam. Go de liacht piriacail, agus dainseur, buairt agus anro, a dteid sibh thrid, Chum Seirbhis agus sasamh thaibhairt don Cholainn, agus go de cho spadanta neamhageantach, agus faraor, cho Annamh is theid sibh a gceann na Sacramente do ghlacamh, no Seir- bhis De do dheanamh? Go de meud na leisge bhios oraibh Aifrionn na Saoire no na Domhnaidh deisteacht? Go de mheud bhur gceahraidh ag dul a gceann Urrnaigh? Go de cho Annamh is ni sibh Trosgamh, no Deirce? Na mealltar sibh, a Chair- de, ni re fuaire no re Mainneacht rachus sibh an bealach chumhang chruaidh ud thriallus go Parr- thas acht bheirim mfocal dibh, gur be an Road direach e bhearfus sibh go Hiffrionn. Is air an naimhbhrigh do ni sibh do bhur Slanamh, is mian liomh tracht a niu, tar eis ma chomhra ruinn ann dha Pt. Ansa cheud Phointe trachta me air an riachtanus a ta againn air leas ar Nanama do dhea- namh. Ansa dara Pointe, air mheud na failligh do ni an Duine anocaid a shlanaigh. Ave, etc. 1.Pt. Ceist agam oraibh, a Chairde, cia an cheird a ta cho riachtanach sin, ionnus gur coir do nuile Dhuine a foghluim agus a beth aige? Go de an cheird no an ealaigh a ta cho Onorach tairbheach sin, ionnus gur coir do gach Duine a Saorthugh agus a leanmhuin? Bhearfad fein freagra air bhur son, agus dearbhuim dhibh, go bhfuil ceird agus ealaidh bhur slanaigh; go bhfuil an ealaigh so na hobligaid choitchionn air an chinne Daonna; Is urus a cruthugh, as an Aithne thug Dia don Tsaoghal, a bpearsuin Abraham, ansa 17.Cab. do leabhar Gen. mar a ndeir. Ambula coram me, et esto perfectus. Lean an casan cumhang ud threo- ruis go Parrthas, agus foghluim ceird do shla- naigh; amhail is mur dearfudh se Nil acht aon Rod, aon Bhealach, aon Chasan a mhain ann, <L 139> agus e sin cumhang cruaidh, threorus go Parrthas: Agus is re cruatan agus griongal mor, ghebham suas ann. Cia be nach mbion eolach cleachtach air an mbealach so, ag cuir srian re nanmhianaibh, agus ag cleachtamh na subhailce, beidh se ar sea- chran siorruidh o Fhlaithios De, agus is se Iffrionn deireamh a chursa. Quam angusta porta, et ar- cta via est, quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam? Matt.7.14. Os a cheann, so, a ta mile luigheachan ag Lucifer, agus ag ana shloite roimhain ansa mbealach ud, chum toir- measg agus seachran chuir orainn; agus eireo- chaid leo, acht mur raibh eolus agus taithidh ag- ainn air an chasan chumhang ud na croithche; agus go de mur dheanfuim so? A ta, a Chriosdaigh, ag coimhlionugh na naitheannta, ag smachtamh ar nanmhiannta, ag scrios gach droch chleachtamh, ag deanamh na Haithridh. So an rod, so an Tsligh threoruis go Parrthas; so an cheird, so an ealuidh a ta noibligaid chinnte air an gach aon a foghluim, agus a beth aige; agus gach aon a ta nainbfios air an ealaidhin so, nait ardamh suas, air Dheaslaimh Chriosd, se Rod gheabhus se, an Bea- lach leathan go Iffrionn: A nait a bhfuidh se Pianta siorruidh mur luach Saothair. Quam lata porta, et spatiosa via est, quae ducit ad perditionem, et multi sunt qui intrant per eam. Matt.7.13. A ta drung airidh ann, leanus da leighios, agus Daoine eile leanus don dligheamh, cuid dona Daoine na dtailleamhridh, agus Daoine eile na ngreasaidhthe; bi Daoine eile ann, nach leanan Atharamh do cheird no dealaighin, acht bheth a Gol, agus a Gimirt, tugtha do Mhionna Mora, agas do Phleasur salach na Colla; A ta gach ceird, agus gach ealaidh dhiobh so particulartha ag an Mhuintir leanus iad, agus da bhrigh sin, nilid coitchionna ag gach Duine: Gidheadh a ta an ealaidh so ar slanaigh, cho coitchionn ag an <L 140> Tsaoghal, ar mhodh, nach bhfuil aon neach saor onna obligaid. So an cheird do mhuin Iosa Criosd don Oigfhear ud an Tsoisgeil, an Uair a dfiafruidh dhe, Go de an ni do dheanfudh, an duithche Pharrthais do shaorthugh? Quid faciam, ut habeam vitam aeternam? Matt.19.16. A ta, air Chriosd, na Haitheanta do choimhlionugh. Serva mandata. Matt.19.17. So an cheird, so an ealuidh bhearfus thu amhain, go Parrthas. So an ealaidh bhi Eoin B. dfoghluim deich mbligha- na ar fhichid ar an bhfasach, nait nach raibh do bhiadh no do bheatha aige, Acht meas na Gcran, agus Uisge na bhfuaran; nach raibh deadach air a Chorp, acht craicinn beathaidh Allta. So an cheird dfoghluim na Heasbuil ona Maighister Criosd; agus ag munamh na healaighne so don domhan, chaith siad a saoghal, a mbuairt agus a dtrobloid, a ngorta agus a nanro, no gur chrioch- naigh siad a gcursa. Is mur Ghradh air an ealaidh so threig Righthe, agus Prionsaidh, Iarrluidh, agus Duibhcidh, Mna-oga, agus Sean-mhna a nduith- che, agus a bhfearann, a Saibhrios, agus a sodh- cual, agus ghlacadar uird chrabhuidh; ionnus go mfeidir leo a Nanam do shlanamh. Si vis in vi- tam ingredi, serva mandata. Anna bhfocal, nil Naomh, no Bannaomh, a Chriosdaigh, a seilbh na Gloire, nach i an cheird so dardaigh go Parr- thas; agus ar an taobh eile, ise easbhuldh na ceirde so bheir air na millte milliun Anam a bheth a niu da suisteamh, agus da dtuairgin da ndoth agus da losgamh a linnte Teintidh Iffrinn. Ignis et Sulphur et Spiritus procellarum pars Calicis eorum. Psal.10.7. Dearbhuidh an Spiorad Naomh an fhirinne so dhuinn, re Beul Sholamh Mhich Dabhidh Eccles. cap. ult. Mar a ndeir, Finem loquendi pariter omnes audiamus. Scuiridh, a deir se, da bhur gcaint, agus da bhur gcomhra, tugaidh Eisteacht <L 141> ghrinn do na Briathra so, do bhrigh, go bhfuilid brighbhur riachtanach; agus so mur deir iad. Deum time, et mandata ejus observa, hoc est omnis homo. Biadh Eagla agus Creathnamh oraibh roimh Dhia, agus coimhlionaid Aitheann- ta, so cuing agus obligad gach Duine. Hoc est omnis homo. No mur mhinios St Hieronimus na Briathra ceanna; Is uime so chruithidh Dia a nuile dhuine, Leanaidh St. Bern. an text nios fuide, agus tairngidh as an Argument chritheaglach so; Mas anna shlanaigh chruithidh Dia gach uile dhuine, gan so, nil acht Naimhni ann nuile dhuine. Ergo si hoc est omnis homo, absque hoc nihil est omnis homo. Serm.20. in Cantic. Ta tu do Pha- pa no Deasbog, lan do chrionnacht agus dfogh- luim, acht mur leanaidh tu ceird do shlanaigh, Nihil es. Ni fiu Trumpa gan Teangha thu. Righ no Prionsa thu, a ta flaitheamhail comhach- tach, a niomad do Thiortha agus do Reuguin a geilleamh dhuit. Ma ni tu dearmud do cheird do shlanaigh, ni fiu ni ar bith thu. Nihil es. A ta tu Uasal Onorach, lan do Shaibhris an Tsaoghail so, agus ni tu naimhbhrigh do shlainte Danama. Nil tu acht Bocht Uiriseall a bhfioghnuise De. Ni- hil es. A ta tu Og, Urrughanta, Treitheach, Gasta, lan do Neart agus do Mheisnigh, acht ni chuiri- onn tu suim annsna subhailce, no nealaigh do shlanaigh, a ta tu fuathbhur, graineamhail, a bhfioghnuise De. Nihil es. A ta tu Dfear-oibre ro chumasach, ni tu saothar agus solar dod Chlainn agus dod Churam; Acht ni tu dearmud dona Deadh- oibreacha, agus do shlanamh Hanama; Ni fiu broth do shaothar, agus is se Iffrionn do thaille, Nihil es. A Nuair a labhrus Iosa Criosd, no na Heasbuil san Scrioptuir air an Ghloir shiorruidh gheibh na firein, goirid ar uairibh Tuarastal dhi, Merces. Matt.5.12. Ar uraibh eile, fodhmhur, Messis <L 142> quidem multa, Matt.9.37. Agus a nait eille, goiridh siad Coroin dhi, Reposita est mihi corona justitiae. 2 Tim.4.8. Agus go tuige? A ta, anna chuir a namhail dhuin, cia be re ar mian an luach saothair so na bhfirein dfaghail, go gcaithfe se Obair a dheanamh da cheann; Unusquisque autem propriam Mercedem accipiet, secundum suum laborem, 1 Cor.3. Cia be re ar mian Coirce no Orrna bhuain annsa Bhfomhur, go gcaithfe se siolchur a dheanamh annsa Nearrach. Quae seminaverit homo, haec et metet. Gal.6.8. Agus nach gcurrthar Coroin air an Tsaighdiur a niadh an Chatha, acht a reir mur Throid se air a shon a nam na Troda. Nemo coronatur nisi qui legitime certa- verit. 2 Tim.2.5. Ceist agam oraibh, a Chairde, an dtiurthugh sibh fein a Thuarastal don Bhuachaill no do Chailin, air dheireamh a Dtear- ma, nach é mhain, nar chuir cor cruaidh orrtha fein, acht fos, go mbiabh a Lamha faoi na gcrios ar feadh na haimsire? An feidir Dfear Tighe ar bith a bheth ar Mire cho mor sin, agus go mbeth suil aige re Fomhur a bhuain ansa Bpairc nar Threoibh se, agus nar Chuir se? No an feidir daille cho mor agus sin, a bheth air an Tsoighdiur, bhi La an Chatha ag Imirt, agus a Gol, go gcuirfidh Coroin air Trathnona air son a Chrogacht. Nemo Coronatur, etc. Go deile, a Chriosdaigh, ni he a mhain o eiridh go luighe, acht fos o thus na Bliaghna go dti deireamh, go de an Tseirbhis do ni tusa dod Ard mhaighistir Criosd, ionnus gur bhfiu thu do Thuarastal dfaghail air deireamh aim- sire? A ndean tu siolchur na subhailce a naimsir earruidh do bheatha, ionnus go mfeidir leat Fomh- ur na Gloire bhuain a ndeireamh do Shaoghail? An Dtroidionn tu naighe Naimhde Hanama, mura ta, an Diabhal, an Saoghal, agus an Cholainn, ionnus gur bhfiuthu Coroin a chuir ort a ndiadh do Bhais, ar son do Cbrogacht? Go de an cruatan <L 143> chuirios tu ort fein, chum buaidh a bhreth air na Caithidh? An smachtan tu do Theangha a naim- sir na Feirge, gan Scanail thabhairt dod Chomh- arsainn? gan an Bhreag a chuir air, mur an fhi- rinne? A nait Dia do mholamh, agus buidhea- chus thabhairt do anna Thiolaca, nach e ni do ni tu, a mhallugh, agus a imdheargamh, ag tabhairt Dia agus Criosd, agus ag do thiomain fein do Dhiabhail Iffrinn, nios minice no do ni tu do Choistreagamh? An gcuirionn tu smacht air do Chraos, no air hainmhian a Nuair a theid tu go Toigh an Oil? No an bhfagann tu e go raibh tu ar Misge? Thusa, a pheacaidh mhallaidh, a ta dod uanfairt fein a riamh mur so, annsna lochta, do rinne neamhshuim don Urrnaigh, don Tsaoire, agus dona Sacramentidh, beidh tu ag suil ris an Luach saothair ceanna fuair na firein, agus na Naoimh thanic romhad; Chaith a saoghal re Urr- naigh, re Trosgamh, re Cruatan, agus re Crabha; rug buaidh air a nanmhianta, agus air gach Caith- idh eile; beidh tusa, deirim, suil ris an Choroin cheanna fuair na Mairtiridh, dhoirt a gcuid Fola air son a Gcreididh, agus gan tu seasmhach ann aon Phointe dod Chreideamh? Gan umhlacht agad do Dhia, no da Eagluis; Ni he sin, ni mian leat Saothar no Cruatan do chuir ort fein re ealaighin do shlanaigh dfoghluim, acht ni tu neamhshuim dhireach dhe, reir mur thairgfios me chruthugh ansa dara Pointe doma Chomhra. 2. Pt. Leighmid ag Lucus Soibhisgeal, go ndeacha Criosd ar Cuairt chum Lazarus, daith- bheodhaidh se o Bhas an sna Laithe roimhe sin, tar eis a bheth ceithre La Morgthuidh rotaigh ansa Nuaigh; agus anna dheirbhshearacha Mar- tha agus Muire Magdalen; agus gur ghlacadar e go fonnbhur, luathghaireach; gur ghleusadar Diner ro chostasach dho. Ghlac Martha a niomad saothair agus triobloide ag cur orduigh air an <L 144> Teach, agus ag gleus Bidh agus Biotaille. Acht Muire Magdalen, as ar chuir an Slanaigheoir Seacht Ndiabhal an sna laithe roimhe sin, do bhuail a bheth a caoineamh a peacaidh faoi Ghlui- nibh an Tiaghearna; do nigh si a Chosa re na cuid Deora; afolt orbhuidh bhi aice roimhe sin nocaid pheacaidh, ag meallamh agus ag breagamh na Noig-fhear; do rinne nois Instrument a slanaighthe dhe. Reir mur fhliuchamh si Cosa an Tiaghearna re na Haithridh, do thriomiodhamh iad re na Gruaig mhuirrnigh. Do rinne dearmud cuideamh no cugh- namh thabhairt da Deirbhshiur a ngleus a Bhidh. Chuir cul le nuile ni acht ealaidh agus leighion a slanaigh, ar modh, go ndearna Martha casaoid throm orrtha, gur fhaig si trom na ngnotha uile orrtha. Sorer mea reliquit me solam Ministrare. Luc.10. Mheasfadh, a Chriosdaigh go raibh an choir ag Martha, gu ndearna Magdalen eugcoir orrtha, agus go nglacamh Criosd a pairt; Acht ma mheasair, is mor a ta tu meallta; Se sasamh fuair si o Chriosd, go raibh si glacamh a niomad sao- thair agus triobloide fo an Tsaoghal agus a deanamh dearmud don ni, bhi os ceann gach uile ni riachtanach aice, Mur do bhi leas a Ha- nama. Martha, Martha, solicita es, et turba- ris erga plurima, porro unum est Necessarium. Lucae.10.41. O! a Thiaghearna De, a nait a Labhrann tu cho trom so air Mhartha, bhi gnothuidheach a mhain an Bidh agus Feusta ghleus fo do chomhair, ann moran a dheanamh dhiot, agus anna Gradh agus a Cathranacht thaisbeonamh dhuit; Daidbhidh thu an Lo roimhe so, gur tu Mac De, a nam a raibh tu faoi dhioghmeas agus faoi tharcuisne ag an Cine Judaighe; a daidbhidh, do mhor chomh- acht, ag iarruidh ort Lazarus dathbheodhugh. Go de deirfeadh re Muinntir na haimsire so. Nach <L 145> e a mhain, nach smuainid air an ni so, a ta os ceann gach nuile ni riachtanach aca, acht fos nach bhfuil ni ar bith, is lugh air a ndearcaid no e; agus go ndeinid a nuile ni bhios naighe a Nanama? Go de deirfeadh ris an Mhuinntir thuigios, agus chrei- dios dfiacha bheth orrtha, faoi Phein pheacaidh, Aifrionn na saoire deisteacht, agus nach gcuirionn suim no binn air, cuir a gcas go mbeth ag an Doras acca? Thuigios, a deirim, gur uime dordaigh Dia an tsaoire, agus an domhnach chum aire thabh- airt don aon ni so, dhearbhuidhios Criosd a bheth cho riachtanach so aca, agus nach bhfuil ni ar bith is lugh thig air a naire ansna Laithibh so no e; Nait Urrnaigh agus Aifrionn, a nait molamh De, agus buidheachuis thabhairt dho anna Mhor-thiolaca air feadh na seachtmhuine, a se ceird agus ealaigh bhios aca a bheth a Gol, agus a Gimirt, a ma- crus, agus a garrbhuaic; ni bhionn do cheol no do chanamhain a Mbeul an Oig agus an Arsuidh, acht Mionna Mora agus Graostacht, Fearg agus fuath, agus Clu na Comharsann da gearreamh; so an cheird, so an ealeaigh, leanus Criosdaighthe na haimsire so; a nait grim a bhreth air Bhriathra De, agus a Bprionntail anna Gcroidhthe, go raibh aon ni a mhain riachtanach aca, mura ta, leas a Nanama, agus gur buime chruthaidh Dia iad anna healaighne so dfoghluim. Porro unum est necessarium. A se leighionn a leanaid, leighionn an Anspiorad, easbhuidh Creididh, easbhuidh Crabha, neamh- shuim annsa tsaoire, neamhshuim annsa Nurrnaigh, neamhshuim annsna Sacramentidh, neambshuim an gach uile ni rachamh a dtairbhe da Nanam. Om- nes declinaverunt, simul inutiles facti sunt. Psal. 13.3. O! A Chairde gradhach, dearcamh gach aon air a Chonsias, agus air an neamhshuim rinne sibh go dti so air leas bhur Nanama, agus chite sibh, gur mo an Reasun a ta anna radh libh, mile Uair, no <L 146> le Martha, go bhfuil sibh an ghnothuidheach thim- chioll an Tsaoghail, agus ag deanamh dearmuid do Fhlaitheamhnus; go bhfuil sibh ag deanamh aon ghnothuidh a mhain, gan recte gach ? aon ni thastail on Gco- lainn, agus ag deanamh dearmuid iomlan don Anam. Ca mheud Duine agaibh do ni Aithris air Mhagdalen, ag deanamh an pheacaidh, agus, Oh, ma thruaighe, go de a loighiod agus ni Aithris urrtha, ag deanamh na Haithridh? Go de liacht Diabhal dhibrios an Fhaoisidin ghlan as an Anam, mur dibreamh as Magdalen, agus go de loighiod a ghlacus an iocshlainte so ris an ollmhugh cheart? O dhaille os ceann gach daille! O Mhire an Chine Daonna! O, a Chairde, mas mian libh ibhnios Parrthais dfaghail, mur Mhagdalen, deanaidh Ai- thris urrthe, ag nighe Cosa an Tiaghearna re bhur Ndeora, agus re bhur Naithridh, re bhur Lor ghniomh agus re bhur Nosnaigh. Smuainidh gur re Cruatan agus re Gringiol, re Urrnaigh agus Crabha gheabhus sibh an luach saothair ud na bfi- rein, mura ta an Ghloir shiorruidh. Ni ta misse diarruibh dhibhse, agus damh fein. A Nainim an Athair, agus an Mhic, agus an Spiorad Naomh- tha. Amen. <L 147> SERMON XIII. On DEATH. Memorare novissima tua et in aeternum non pecca- bis. Ecclesiast.7.40. Coimhnidh air do chriocha deighneach, agus ni dheunfair peacamb go brathach. Cia nach bhfuil ni ar bith ansa Tsaoghal so is coitchiona no an Bas, do bhrigh, go siubh- lann go laitheamhali eidrinn o Thigh go Tigh, go bhfuadaighionn ris an tog mar an arsuidh, agus go dtairnionn iad anna Huaighe, an uair is lugh do shi- lid. Maise, na dhiadh so agus uile, nil ni ar bith, is eusguidheacha da ndeantar dearmud, no don Mbas. Nihil ita quotidie homines ut mortem vident, nihil ita obliviseuntur ut mortem. St. Eucher. Epus. in Paren. Is ioghantus mor so, gan amhrus, agus gan ni ar bith ar an Tsaoghal air a ndearcamuid, nach gcuirionn an Bas a namhail dhuinn. Ma dhear- camuid fuinn air an Talamh, deirfe an Talamh linn, nach bhfuil ionnainn, acht Cre agus Luathra mhan. Memento homo, quia pulvis es, et in pul- verem reverteris. Gen.3. Ma fheachamuid suas air an Aidhir, dearbhoidh an Taidhir dhuinn, nach bhfuil do bhuanthus ann ar mbeatha, acht urad le fiodan guithe. Memento quia ventus est vita mea. Job.7. Mi dhearcamuid uainn air an Fhairge, agus air na Srothana, cuirfid a namhail dhuinn go nimidheann ar naimsir, agus ar Saoghal tharan <L 148> gan mhothugh, air aiste an tsrotha. Omnes mori- mur, et quasi aquae dilabimur. 2 Reg.14. An- na Bhfocal, nil taobh da dtionntomuid nach bhfuil Iomhaigh an Bhais as ar gcomhair; Maise, naimhdheoin gach oiduis agus gach rabha dhiobh so, a ta daille na ndaoine cho mor agus sin, nach bhfuil ni ar bith is luaithche da ndeinid dearmud no don Mbas. Nihil ita obliviseuntur ut Mortem. Scriobhthar air an Righ Naomhtha Josias, go dtug fo deara an mheid Iomhaigheacha Dee-breige bhi annaRigheachi achtLosgamh agus a Scrios, agus go ndearna roimh adhlaca dona Mairbh, dona Haltoracha agus dona Teampuill anna mbidis. Molaidh go mor an Scrioptur an ni beannuidh do rinne an Righ so, agus dearbhuidh go bhfuair o Dhia, mur luach Saothair, Sonus agus Seun a bheth re na linn, Siochan agus Cathranach a bheth eidir a Mhuinntir, agus Dechrioch a bheth air a bheatha. Mura gceanna, a Chriosdaigh, mas mian leatsa buidheachus De do thilleamh, no Decrioch a bheth air do bheatha, dean Aithris air an Righ Naomhtha Josias, scrios agus dibir as Teampull Hanama na Dee-breige a ta dod mheallamh, mura ta, na Dubhailge agus na Lochta. Diber as Tem- pull Hanama Dia-breige na Sainte, agus an Taingheall a ta agad air an Tsaoghal. Dibir as Teampull Hanama Dia-breige na Feirge, agus na Druise: Cuir anna nait cnamha na Mairbh, se sin, gnath-choimhne an Bhais a bheth go siorraidh an do Chroidh, so an Meadhan, so an Tsligh bhear- fus ort do bheatha leasamh, agus buaidh do bhreth air na Lochta, reir mur thairgfios me Chruthugh ansan ghear Chomhra is mian liom a dheanamh dhibh. Acht iarramuid ar dtus cughnamh an Spio- rad Naomhtha re eiderghuidhe na Maighdine Muire. Ave, etc. <L 149> Se Stuideur chinnte bhios ag namhuid choitchi- onn an Cine-daonha, eagla an Bhais, agus an Bhretheamhnuis bhuain as ar Gcroidhthe, ionnus gur bhfusaide dho buaidh do bhreth orrainn. Nait an Bhrethamhnuis chruadaluidh agus an cheirt imeorus Criosd orrain niadh ar Mbais, cuiridh se Trocaire De as ar gcomhair, ag dearbhugh dhuinn, nach bhfuil Dia scrupullta, agus nach gcuirionn se suim a neithe beaga. Nait an Bhais, a ta gach Uair a brath orrain, geallaidh Slainnte agus Saoghal fada dhuinn, brosluidh sinn chum a pheacaidh, ag insin dhuinn, go bhfuil am go lor againn anna Haithridh dheanamh agus ann ar mbeatha lea- samh. Acht an Uair a bheir an Lion timchioll orainn; an Uair a tharingios sinn a nduibhegan an pheacaidh; Nuair do threigios Dia sinn trid ar gcuirthe, bheir an Diabhal ar Scornaigh orainn; thig an Bas, da ndearnamur dearmud go dti sin gan mhothugh orainn; themid gan ollmhugh, gan Aithirdh anna chuntuis, agus on chuntus go fior-iachtar Iffrinn. Ducunt in bonis Dies fuos, et descendunt in Infernum viventes. A ta so follus as an modh ar air mheall an Tan- spiorad ar gceud Mhathair Ebhe; Oir, a Nuair a chruithidh Dia ar sinser Adhamh agus Ebhe, rinne Maighistir dhiobh air gach ibhnios agus air gach Torrtha bhi a Bparrthas, Acht Crann na Haithne a mhain. Agus ionnus nach mbriseamh siad an Aithne chuir se orrtha, se sin, gan blas do Thorrtha an Chrainn so, chuir an Bas os a gcomh- air, mur sciath-dhidion, agus mur dhaidhneacha naighe gach caithidh. In quacunque Die come- deris ex eo, morte morieris. Gen.2.7. Acht mur do chonairc an Diabhal, go dtiurfadh coimh- ne an Bhais orrtha bheth umhal do Dhia, agus gan an Aithne so bhriseamh, dhiber gan mhuill an Desmuaineamh so as a Gcroidhthe, ag dearbh- ugh dhiobh, nach raibh baoghal ar bith Bais orr- <L 150> tha, cuir a gcas go niosfugh an Tubhall so, do bhi crosta orrtha Nequaquam moriemini ibid. acht go de deiridh dar sinser as an treus, agus an eas- umhlacht so rinneadar naighe dhilighe De? A ta, a Chriosdaigh, gur chaill siad Aibid na Ngrasa chuir Dia fona Nanam; Chaill siad an sceimh Neamh- dha, do cruthaobh leo; An Tanam bhi na Phearr- la Uasal lonrach, reir Iomhaigh agus chosamhlacht De, gur Thionntodh an peacamh i, anna beth dubh, smarrthuidh, glonnmhur, reir Iomhaigh agus chosamblacht an Diabhail. Ona mbeth na Maighistir air an Bparrthas Talmhuidh so, agus na Noidhridh air Pharrthas Nimhe, dibriudh iad liom-nochtuidh gan Arramh gan Eadach air feadh an Tsaoghhail; agus chailliodar a gceart air Fhlaitheamhnus. Nait a bheth saor air an Mbas, agus air gach Tinnios ar feadh a Dtearma air an Tsaoghal so; mur bhar pionuis air a neasumhlacht, thainic Tinnios agus aicideacha orrtha fein, agus air a lurg na ndiadh; agus da dhruim sin an Bas. Sicut per unum hominem, peccatum intravit in Mundum et per peccatum Mors. Rom.5. Is mor an dioghaltus so do rinne Dia air Adhamh agus Ebhe trid bhriseamh aon Aithne a mhain; agus nach mo no sin an dioghaltus dheanfus se air an Muinntir, air nach dteid stad no comhnaigh, acht a briseamh Aitheanta De ar feadh a mbeatha? Sihhse lucht na Mionn Mor, thug Dia Ordamh agus Aithne dhihh, gan Ainm thabhairt gan Abhar, agus nach e ceud Chostragamh do ni sibh oraibh fein air Maighdin, Dia agus Criosd do thabhairt, agus bhur Nanam a phronnamh don Diabhal. Sibhse lucht na Druise, ca mheud Uair a chrois Dia oraibh a bheth ciontach ansa bpeac- amh so? Agus nach measfadh gur luach saothair mor a ta re faighail agaibh cheann Aithne De do briseamh, namhaid a dheanamh do Dhia, agus camra da bhur Nanam do Dhiabhail Iffrinn? Ni <L 151> dhearna Adhamh acht aon pheacamh a mhain, agus mur bheth meud na Haithridh rinne dha cheann, bo dhe Iffrionn a luach saothair; agus an measan tusa, a pheacaidh mhailaigh, rinne mile peacamh Marbhtha ann do bheatha, agus nar shil urad agus Deor Aithridh air a son, go nimeocha tu saor air Iffrion? Nir bhris Adhamh acht aon Aithne, agus dibreamh e as Parrthas; Bhris tusa na deich Naitheante, ceud agus mile Uair, agus gan Urrnaigh gan lorghniomh a ta sull agad re ibhnios Fhlaitheamhnus. Nil smuian- eamh no dearcamh agad go dtiucaidh an Bas, ar nos an Ghadaigh, an Uair is lugh do shilios tu, agus ma bheir se ort ansa staid dhamanta anna bhfuil tu, gur be Iffrionn is loistin shiorraidh dod Anam. Ignis et Sulphur et Spiritus procellarum pars Calicis eorum. Psal.10.7. A ta an Duine o Naduir bocht anmhunn eas- bhuidheach, agus tuca don Olc. Homo natus de Muliere brevi vivens tempore, repletur multis Miserijs. Job.14.1. A ta an Duine bocht thaobh a thuicse, do bhrigh, go bhfuil se lan dainbhfios agus darraid. A ta se bocht thaobh na Colla, do bhrigh, nach bhfuil innte acht Fuirneis lan dainmhian. Sac Cre, agus Suinc lan do Lobhadas. Maise, naimh- dheoin gach dioghbhail agus gach easbuidh dhiobh so, a ta an Duine cho lionnta Duabhar agus do ghlor dhioghmhaoin, amhail agus gur be fein Creatur is iomlaine agus is neamheasbhuidhthe ar bith. Cunctis diebus suis Impius superbit. Job 15.20. Acht Ceistagam ort, a dhuine bhoicht, geineamh on Talamh, a Mhic an Luathramhan, rug- amh a bpeacamh, a bhi do sclabhuidh ag an Dia- bhal, nios taoisce no bhi tu do Mhac ag Hathair fein, go das a bhfuil tu deanamh Broid agus Iomar- caidh? Quid superbis, Terra et Cinis? Eccles. 10.9. Go das fo dtugann tu tarcuisne no mimodh don Fhear ud eile, ta bocht no uirisioll, agus gur <L 152> anann Amad da ndearnamh sibh, mura ta an Lua- thramhan? Quid superbis? etc. Ma ta scision a staid na Ngrasa, agus tusa a bpeacamh, is fearr eision mile Uair no thusa, cuir a gcas go bhfuil tu do Righ no do Phrionsa; do bhrigh, go bhfuil sei- sion a bfobhar De, agus tusa dathainne do Théin- idh Iffrinn, a reir an cheirt Neamhdha. Melior est Canis vivens, Leone mortuo, Prov.9.4. Acht an maith leat sceula dfaghail, a Chriosd- aigh, cad fo mbionn na Daoine ar lasamh re run dioghaltuis? Go das a mbid ar Misge re ngradh an Tsaibhris? Go das a mbid tuca do Chraos, agus do gach Anmhian? Cad fo ndeinid camra da Gcolainn, re Druis agus Adhaltranuis? Go das a mbid tuc do Mhionna Mora, do Ghadaigheacht, agus do bhreaga? A ta, deir an Faigh Righeamh- ail, do bhrigh go ndeinid dearmud don Bhas. Quia non est respectus morti eorum, ideo tenuit eos Superbia, Operti iniquitate et impietate sua. Psal.72.6. O, pheacaidh Mhifhortunaigh! Go das nach smuainionn tu, go mbeidh an Cholainn sin, fo bhfuil tu a nois ag deanamh a niomad cu- raim, na biadh Piasta agus Cnuog, faoi Cheann gearr Aimsir? Go mbeidh an Tanam, acht mur ndeinidh tu a niomad Aithridh, dha strachailt agus da dhraigail ag na Diabhail go fior-iachtar Iffrinn. Da bhrigh sin, fosgail do shuile a nam, tionntaidh air Dhia, agus dean an Aithridh. Glac comhairle St. Aug. Coimhne an Bhais a bheth go siorruidh ann do Chroidh, agus do Sabhaluidh thu air an bpeacamh. Nihil sic revocat hominem a peccato, quemadmodum jugis mortis recogitatio. Do bheir Dia ansa Scrioptuir Clu agus Teastas do Job, nach raibh Duine ar an Talamh cho ceart agus cho ionraice ris: Go raibh eagla De anna Chroidh, agus nach ndearna riamh Olc. Numquid considerasti Servum meum Job, quod non sit simi- lis ei in Terra, homo simplex ac rectus, ac timens <L 153> Deum, et recedens a malo? Job 1.8. Do bhi Job na chomhnaidh a Dralamh Phaganta na Hus, measg Paganaidh agus lucht adhramh na Dee- breige, nait nac bhfaiceamh acht iomad peacaidh agus droch shompla. Nait nach raibh Leighionn na Scrioptuire, Oidios na Bhfaighibh, no Solus an Chreididh. Maise, Naimhdheion gach mibhon- taiste dhiobh so, ni raibh eagla air a chneastacht a dhearbhugh a bhfioghnuise an Tsaoghail. Non pec- cavi. Job 17.2. Acht go de mur thanic do Job a bheth cho Ionraice cneasta so? Go de chudaigh e on bpeacamh? Bheir se fein Reasun tabhachtach uadh; mura ta, Coimhne an Bhais agus na Huaighe a bheth do ghnath anna Chroidh. Dies mei breviabuntur et solum mihi superest Sepulchrum, non peccavi, ibid. Amhail agus mur deurfudh se, thug coimhne an Bhais agus na Huaighe oram, mo chlaonnta stiurugh, mantoil do smatchtamh, agus gach peacamh graineamhail do sheachna. Non peccavi. O, a pheacaidh, an Uair rachus tu air do chuntus go barra uabhfasach na Trinoide, eireochaidh Job mur fhioghnuise ad haighe, agus deurfa leat, go bhfuair tu Sompla agus oidios na Gcriosdaighthe eile; go bhfuair tu Solus agus eolus an Chreididh; gur Ol tu do Uisge Thobar na Ngrasa, cho lionbhur agus ghlac tu Sacramentidh De; go bhfuair tu Seanamoir agus Teagasg mhinic; Cad fo bhfuilir, deurfa se, a niadh gach mor-bhuntaiste dhiobh so, teacht a bhfioghnuis an Ardbhreithidh, lan do lubhra do phea- caidh. Nach naireach dhuit mise nach bhfuair do bhuntaiste ann ma shlanamh, acht coimhne mhi- nic an Bhais a bheth ann mo Chroidh; a bheth a-nlu ag dul suas ar Neamh, agus tusa fuair a nuile mheadhan do fheabhus, bheth tuitim re Trom- ualach do Pheacaidh go fior iachtar Iffrinn. O, a Chriosdaigh, ionnus go rachfa suas neinfheacht re Job, coimhnidh go minic, nach bhfuil annad, acht <L 154> Dusta agus Luathramhan. Tochail Huaigh re iomad smuaintigh an do Chroidh, agus dibeor- aidh uait gach gne pheacaid. Non est vitio Di- versorium, in quo versatur mente Sepulchrum. Pet. Damianus. Leigh, a Chriosdaigh, an Sean-tiomna agus an Tiomna nuadh; Fiafraigh do gach Diadhaire bhi ansa Neagluis; Leigh gach Mor-obair do Scriobh na Haithreacha Naomhtha; chife tu gur Leighionn chinnte do gach cuid diobh. Cia be re ar mian Debheatha do bheth aige, agus buaidh do bhreth air na Lochta, gur riachtanus dho gnathchoimhne an Bhais do bheth anna Chroidh. Nemo memo- riam mortis habens, poterit aliquando peccare. Climacus Grad.6. Dearbhuidh St. Basil, nach bhfuil iocshlainte naighe Nimh an pheacaidh, no Leighios air Easlainte a Nanama, is eifeachtuidh no smuaineamh tairbheach an Bhais. Agus nach bhfuil Seanamontuidh no Oide eoluis ann leas ar Nanama chuir romhainn, is fear no na Mairbh. Agus go tuige? A ta, ma dhearcann tu annsa Nuaigh, chife tu innte, mur anna Scathan, an tam- ud da ndearnamh thu, mura ta, an Luathramhan. An chrioch do gheabhus tu, mura ta, an Bas, An id eireochus dod Cholainn, mura ta, a bheth na biadh Piasta agus Ciorog. Putredini dixi Pater meus es, Mater mea, et Soror mea Vermibus. Job 17.14. Mar do ghuill air an Duine Chraosach Shaibhir ud an Tsoisgeil a dhearbhrathaireacha, bhi na dhi- adh air an Tsaoghal, thiacht go Tigh na Bpian, anna raibh se fein da Cradh agus da Losgamh a linntibh Teinntidh Iffrinn. Crucior in hac Flam- ma. Luc.16.24. Ghuidh se Abraham go durach- tach Lazarus chuir air ais anna Tsaoghail, ann rabha thabhairt doibh a mbeatha a leasamh, agus na peacaidh threigin. Mitte Lazarum. ibid. Nir lor dho, Abraham a rad ris, go raibh Maoise <L 155> agus an Eagluis aca re na Dieagasg. Habent Moy- sen, et Prophetas, audiant illos. ibid. Oh, ni lor sin, Athair Abraham, ar se, ni thiurtham aon Nduine ansa domhan orrtha na peacaidh leigion diobh, mur dteidh Neach dona Mairbh dha dteag- asg. Sed si quis ex mortuis ierit ad eos, paeni- tentiam agent. ibid. Go deile, a Chairde, fea- chamaoid go de an Teagasg bheir na Mairbh so dhuinn. Memor esto judicij mei, sic enim erit et tuum. Mihi heri, et tibi hodie. Eccles.38. 23. Smuainidh, deir an Marbhan, go bhfuil tu triall anna Siorruigheacht, anna bhfuil mise; Nach bhfuil Moment dod Aimsir dul thart, nach foiscidhe thu e don Uaigh; go bhfuidh tu Bas mur fuair mise, agus sin nios taoisce no shilios tu. Mihi heri, et tibi hodie. A Ne agamsa, agus a Niu agadsa. Ni dheir se, a Niu agamsa, agus a Marach agad- sa: Agus go tuige? A ta, nach dtugan Spas an La Maraigh dhuit? do bhrigh, a deir se, gur fei- dir an ni ceanna deiridh dhamhsa Ne, eiridh dhuitse a Niu. Tibi hodie. A Ne chuir mise crioch air gach solas Shaoghalta. Mihi heri. Chuir me Cul ma Laimhe ris an Tsaoghal, agus re na dhiogh- mhaoineas: Nil cinnteacht ar bith agadsa, nach neireochaidh an ni ceanna dhuit fein a Niu. Tibi hodie. Mise, chidh tu an so Bocht, Granna, Lom- nochtuidh, gan Fuil gan Feoil acht ma chual Cnamha loma, bhi me Beo, Laidir, Tapaidh mura ta tusa. Bhi agam Saibhrios, Onoir agus Ibhnios; Do bhi agam Sgeimh, Uaisle, agus Foghluim mura ta agadsa; Acht an Uair is lugh do shilios, Chreach an Bas me, agus do sgarus re gach ni ann ar mho mo dhuil. Smuainidh thusa, da bhrigh sin, gur gearr no go nimthidh an ni ceanna ortsa. Mihi heri, et tibi hodie. Sin Seanamoir na Mairbh do na Beo, agus is Marbh an te, as nach mbioinfiudh si biodhgudh agus corramh; do bhrigh, gur Seanamoir i bhoi- <L 156> nios re hadhbhar; agus chuirios as comhair gach aon an crioch a ta nan do. Is marbh, a deirim, thaobh De, a ta an te nac Gcosgann gach Sompla laitheamhail aca so, do chuidh na millte Duine da bhfuadach go obann as an Tsaoghal, so agus gan urad agus am aca a Nanam thaibhairt do Dhia, no do Mhuire. Ni shabhalann a Noige, a Nurramhas, a Neart, a Sgeimh no a Saibhrios iad air ghath Mharbhthach an Bhais. Dearc, mur sin, a Chriosd- aigh, re suile an Creididh, agus chife tu Iffrionn Beuil-fhoscaillte, ann gach aon a shlugamh, gheibh Bas a staid an pheacaidh; smuainidh air na Piann- ta siorraidhthe a ta fo chomhair gach aon, leigios a leas ar Cairde; nach nollmhuighionn e fein fo chomhair an Phuinc ud, air a bhfuil a Shonus no a Dhonus Siorraigh. Tog do shuile chum na Bhflaith- ios, a Chriosdaigh, agair agus guidhh an Tard-righ, Grasa na Haithridh firinnidh thaibhairt dhuit, Coimhne an Bhais a stampail an do Chroidh, mur shuil, go scarfa na peacaidh; go mbeth De- chrioch air do bheatha, agus go mbethea rann- phairteach ris na firein annsa Ghloir Shiorruigh. Ni, etc. <L 157> SERMON XIV. On DEATH. Memorare novissima tua et in aeternum non pecca- bis. Ecclesiast.7.40. Coimhnidh air do chriocha deighneacha, agus ni dheanfair peccamh go brathach. A ta Eifeacht agus Oibriudh Ghrasa De cho mor, agus cho brighbhur sin, ar mhodh, go dtionntaighionn an peachach is mo ar bith ona lochta; agus go ngluaision e anna Haithridh. Go dtionntaighion na Grasa sinn ona peacaidh, is fu- rus a chruthugh, as an Atharamh, agus as an Aistreamh ioghantach do thug air Mhuirc sic Mhag- dalen; Ona beth Uaibhreach, rinne i umhal: Ona beth Druiseamhail, Droch-bheatach, rinne i gea- namnuidh Debheathach; Ona beth Saoghalta, Santach, rinne i Riaghalta, Craibhtheach. Anna bfocal, aon Bhraon do Ghrasa De dhiber an fiuath Diabhal, rinne camra da Hanam. Appa- ruit primo Maria Magdalene, de qua ejecerat septem Demonia. Mat.16.9. Agus a ta so cho firin- neach sin, ar mhodh, nach bfuil da neartmhaire is bhios Grasa De ionnainn, nach lughaide bheir na peacaidh buaidh orainn. Quanto magis regnat in unequoque gratia, tanto minus regnat iniquitas. St. Aug. Ni lugh no so an teifeacht a ta a Ngrasa De ann ar ngluasacht anna Haithridh: Mur is follus as an eagnach thruaghanta, na hosnaidhthe umadamhla, <L 158> agus na ceatha Deora bhiabh go siorruidh, sileamh as suile an Righ chomhachtuidh Dabhid. Ni luaithe chualaidh an Prionsa umhal so o Bheul an Fhaidh Nathan, an Sciursa bhi Dia thriall chuige fo pheacamh an Adhaltranuis, ann ar thuit se; no fhreagair se guth na Ngrasa, dubhairt ris an taobh stigh, Dhabhidh, Dhabhidh, go de so rinne tu? Dhiol tu do Mhaighistir agus do Chruthaigheoir, mur gheall air Phleasur Momen- te re Mnaoi Fir eile. Tionntaidh air Dhia, agus tabhair Cul don bpeacamh. Non tardes converti ad Dominum Deum tuum. Eccles.5.7. Ni luaithe; a deirm, Mhuscail an guth Neamhdha so an Taithridheach Rhigheamhail so as suan an pheacaidh, no theilg dhe Aibid Riogha, chuir se Sac garbh no Eadach roin re na Chneis, sgread se air an Tiaghearna, dagair a Throcaire, agus rin- ne an Aithridh, ni seachtmhuin no Mi Blighain no Raithche, acht ar feadh a Shaoghail. Et peccatum meum contra me est semper. Psal.50. O mhor mhiorbhuille Ghrasa De, bheir an tionn- togh agus an tatharamh so air an bpeacach! Ni caraid do Dhia, don te, bhi na sclabhuidh ag an Diabhal, agus Noidhre air Iffrionn. Go deile, a Chriosdaigh, go de mur gheibhiom o Dia na Grasa so, a ta cho riachtanach so againn ann ar mbeatha leasamh, agus anna Haithridh a dhenamh? A ta, gnathchoimhean Bhais, agus ar Gcriocha deigh- neach a bheth stampalta an air Gcroidhthe, agus ni eugail dhuinn nach bhfuidhmid an Tiolaca mor- luaich so, reir mur thairgfios me Cruthugh ansa Chomhra is mian liom a dheanamh dhibh a Niu, tar eis a ruinn an 2 Pt. Gluaisidh coimhne an Bhais sinn anna Haithridh, Sin an 1 Pt. Gluaisidh coimhne an Bhais sinn an ar Mbeatha leasamh, agus ann Deghniomhartha a dheanamh. Sin an 2 Pt. Acht iarramuid ar dtus cughnamh an Spiorad Naomhtha, etc. Ave, etc. <L 159> 1 Pt. Is maith bfeidir re gach Teagasg agus re gach Punc eile, leigion don bpeacach dhul ar aighe a suan mharbhthach an pheacaidh, Acht a ta Muinin cho mor sin agam as brighbhuireacht an Phuinc so, mur a ta, coimhne na Momente deig- nuidh ud an Bhais, air a bhfuil an Tsiorruigheacht dfaghail go maith a Ngloir, no go holc a Bpian- ta Iffrinn; ar mhodh, an te do dhearcamh air an Bpunc ud, agus nach ndeanfudh Musglamh ris, gur mo mheasfainn e bheth Marbh no na Chollamh, do bhrigh, nach bhfuil taobh ar bith air a ndearcaidh an peacach ansa Moment ud, nach bhfaicidh abhar Uabhfas agus Eagla. Circumdede- runt me dolores mortis. Ps.17.5. Ma fheachann se suas osa Cheann, (deir St. Grigheoir) chife se Cloidheamh faobhrach an cheirt Neamhdha ag bagar air, agus gan imtheacht aige air Fhaobhar, ma bheir air a staid pheacaidh; Ma dhearcann se sios faoi, chife se Iffrion Beul-fhoscaillte anna shlug- tha. Stigh ann fein chife se Aibhneacha na Nolc, na tromchoirthe do rinne se, reidh anna bhaite. Torrentes iniquitatis conturbaverunt me. Psal. 17.5. Air gach taobh dhe, chife se sluadh Diabhal reidh ann Anam dfuadach go Hiffroin. Ansa Bpunc ud, beidh troid na Spioraid Ndeamhnaigh nios cruadaluidh, a nionsaigh nios deighne, agus a gcaithidh nios Lionmhuire, agus nis minicidh. O Phuinc, O Mhoment dhioghbhaluidh! Cia an Duine ar Mire re ar feidir collamh air chneadha Anama, ma smuainion Ort? Cia nach nigheamh nois a Chonsias re Trom-dheora na Haithridh, ar cheaste go mbaitheamh Aibneacha na locht e an La ud. Torrentes iniquitatis conturbaverunt me. Scriobhuidh Claudius Paradinus air Pheinteir airidh, fuair Saothar mor, go de an modh a dtairneochudh Pictuirduine, a bheth lan do dhoilgh- ios agus dimnidh. Se Chonaircios do rotha Pheinteail, bhi deanta do Rasuir, agus Duine lar <L 160> an rotha, crith Cosa agus Lamha air, do bhrigh, nach raibh imtheacht aige do thaobh ar bith, gan na Rasuir so mionnspolluidh do dhenamh dhe; Mheasfadh, a Chriosdaigh, nach ar bhfeidir ris smu- aineamh air ni ar bith, bo eifeachtuidh no Cas an Fhir so, anna chuir a namhail dhuinn, ann scan- ramh, agus an critheagla, anna mbion an Duine, a Nuair a bhios a Ndainseur, no a Bpiriacal mhor. Oh, a Chairde, ni raibh acht sugramh a Gcas an Fhir so, dha mbeth Rasuir an Tsaoghail uile na thimchioll, bharramh an chruadh-chas anna mbi- onn, an peacach a Bpunc an Bhais. Oir annsa Bpunc sin, cia ann ni nach mbeidh na ngeur Rasuir naighe an pheacaidh? Cia an ni nach mbeidh faobhrach anna ghunnta? Cia an ni nach mbeidh nabhar eagla agus uabhfas aige? Cia an ni nach mbeidh Armaillte le Mifhortun an pheacaidh do mheadamh. Et pugnabit cum illo Orbis Ter- rarum contra insensatos. Sap.5.21 Leighimid annsa Scrioptuir Dhiadha, go ndea- chaidh an Faigh falsa Balaam a mallamh Pobaill De; agus go ndeacha Aingheal a Naraicis, agus Cloidheamh nochtuidh anna Laimh, ann dioghal- tus a dheanamh air. Evaginato Gladio. Num.22. 23. Acht, an bhfuil fios agaibh, ca dtarrla an Taingheal air an Fhaigh thubuisteach se? A ta, mura leighimid ansa nait cheanna. In angustiis duarum Maceriarum. ibid. Anna gcasan chaoll Chumhang eidir dha Bhalla. Ubi neque ad dextram, neque ad sinistram poterat deviare. ibid. Do tharrla air e nait nar bhfeidir ris tetheamh, no imeacht. Nir bhfeidir ris dhul ar aighe, do bhrigh go raibh an Taingheal anna shligh, re Cloidheamh osa Cheann. Ni mo no sin, bfedir ris dhul ar ais o chuinge na sligheamh. Nir bhfeidir dho imeacht daon taobh, o uirde na Mballuidh. Neque ad dextram neque ad sinistram. ibid. Oh, is cruaidh an Cas so, anna raibh Balaam; ni raibh imeacht aige do thaobh <L 161> ar bith, agus gan Fear a chughanta re faghail. An ni ceanna, deiridh do Bhalaam, eiridh go laithe- amhail don pheacach a Bpunc an Bhais. Oir bi se ar siubhal a sligh na beatha, mur Bhalaam, a naighe tola De, no go dtig fo dheireamh anna Phuinc chaol Chumhang ud, a ta eidir an Aimsir agus an Tsiorruidheacht. Inter angustias hujus saeculi, et alterius. Raulinus. Do chidh an sin Cloidheamh an cheirt Neamhdha osa Cheann, agus fhobhar agus a ruinn a neinfheacht ag bagairt air, fo an bpeacamh. Evaginato Gladio. Go de dheanfas tu an so, a pheacaidh mhalluidh, nil imeacht agad do thaoh ar bith; ni fedir leat a dhul ar ais, no bheth Beo a righis, da maill leat e; do bhrigh, go bhfuil do Chorp Claoite, an tsligh cumhang; Dia dioghaltach, agus a Fhearg os do Cheann. Go doile, ca racha tu, no ca dteithigh tu? Quo a facie tua fugiam? Psal.138. Oh, a pheacaidh mhalluidh, a ta briseamh Aitheanta De riamh o Rugamh thu; Nait Urrnaigh agus Aithridh, bhios tuca do Mhionna Mora; Nait Gradh De, no do Cnomharsann, a ta Baite a Ngradh an Tsaoghail so; Do ni Camra dod Cholainn re Druis agus Adhaltranais; chaillios do Mhaoin, agus do Shub- stainte, do Shlainte, agus do Reasun, re Craos, agus Misge; nach stopann o Bhreaga, no o Chul- chaint, o bhriseamh Saoire, no Troisge; gur be do Stuideur cinnte, Fearg De do thilleamh; Dha bhfoscolugh Dia nois do Shuile, ionnus gur leur dhuit an phiriacal, agus an dainseur anna mbeidhir a Moment an Bhais, an feidir a radh, nach bpleasg fudh nois do Shuile re iomad Deora agus Aithridh? An feidir a radh, nach reabpugh hucht re Croidhbhrugh agus doilghios, fona huilc do rinnis? Dearc air St. Hilarian ar bharchreatha a Bpunc an Bhais, tar eis a bheth deith agus tri-fichit Bliaghain ris fein air an Fhasach, a molamh De, agus a dean- amh leas Anama; agus gan Deadach air, an seal <L 162> sin, acht Sac garbh; nach raibh atharamh Leab- tha aige, acht an Talamh cruaidh lom-fhuar; agus gur be a loistin, an fad sin, Mur dhear- bhuidhios St. Hierom. Uaigh Thalamhan, agus gur chosamhla i re Uaibh dhuine Mhairbh, no ionad comhnuidh dhuine Bheo. Dearc air Ar- senius Magnus, agus e uile ar bar-chreatha, ag smuaineamh air an Bpunc ud, tar eis gach Pian agus cruatan thug dho fein, re Trosgamh agus Urrnaigh ar feadh a bheatha. Dearc air an Abba Naomhtha Elias ag dul an eugcruth, re iomarca Eagla roimh chontabhairt an Phuinc ud. O! a Chairde gradhach, agus a lucht Eisteacbt, dearcaidh air bhur mbeatha fein, agus air bheatha na Naoimh ud, agus chife sibh, gur mo an tabhar Eagla a ta agaibhse, mile Uair na acasin roimh an Mbas. Chaith siadsan a Saoghal agus a mbeatha a Seir- bhis De; Acht se chaith sibhse bhur Saoghal a Seirbhis an Diabhail, agus na Colla. A ta Muire Bhantiaghearna, an Chuirt Ainglidh, agus Naoimh Pharrthais na lucht dlighe pleadail air son na Naoimh ud, a Bpunc an Bhais; Acht ni chuirfidh aird no binn oraihbse, acht uard is chuir sibhse orrtha-san, re linn bhur slainte. Tiuca siad go fonnbhur naraicis anmana na Naoimh ud, anna mbreth a seilbh na Glorie, Acht se thiucas sluadh Deamhnaigh naraicis bhur Nanamasa, acht mur leasaidh sibh bhur mbeatha, agus mur ndeunaidh sibh an Aithridh. Pones eos ut Clibanum ignis, Dominus in ira sua conturbabit eos, et devorabis eos ignis. Psal.20. Ag teacht don Easbol Pol go Cathair Troas, do chruinnidh Poball an mhor daoine na thimch- ioll, agus bhi dha dteagasg, no go dtainc cuid mhor don Oidhche. Protraxitque Sermonem usque ad mediam Noctem. Act 20.7. Do thuit Collamh trom air Bhuachaill Og, dar bhainim Eutychius, ar mhodh, gur thuit on Teach-ba <L 163> anna Talamhan, agus gur Marbhugh e. Do scanraigh an Pobal go hiomlan, agus do stad Pol da Sheanamoir. Acht Easbuil ro Naomhtha, go das nach gcriochnann tu do Theagasg? Go de bheir ort a bheth nois ag stad, agus gan an Poball leath shasta? Bheir St. Chrisostom freagra dhearg- snuidh air an Gceist so, go ndearnaigh an Marbhan ionad Phoil, agus gur lor do Sheanamoir Bas an Oganuidh so, ann neamh-chinnteacht na Huaire, fuath an Tsaoghail, agus an Aithridh do Theagasg dhuinn. Pro Doctore casus fuit. Oh, maise, go de liacht Duine gheibh Bas obann go laitheamhail os bhur gcomhairse, agus nach ndean sibh urad is conscrudh dha Cheann. Nach coimhneach libh gur Bas fuair bhur Nathaireacha agus bhur Math- aireacha, agus bhur sinser uile? Nach bhfaicionn sibh bhur lucht gaoil agus bhur gcomharsa faghail Bhais go laitheamhail air gach taobh dhibh? Maise, nil Bas dhiobh so, nach Seanamontaidh e, theug- asgus dibh, fuath thabhairt don bpeacamh, bhur mbeatha leasamh agus an Aithridh a dheanamh. Pro Doctore casus fuit. Dearbhuidhan Scrioptuir Diadha go ndearnaigh cnamha an Phatriarch Joseph Seanamoir agus Faisidine tar eis a Bhais. Et ossa ejus visitata sunt, et post mortem prophetaverunt Eccles.49.18. Ag imtheacht don Phoball Adhbra as bruid na Hegyp- te, thug Maoise na Cnamha so leis. Do bheir Lyp- pomanus fo dear an so, go dtug an Mhuinntir bhi Egrionna ualaidh throma Dor agus Dairgiod, agus Dolmhaithios na Hegypte leo, agus nach rug Maoi- se, mur do bhi se Crionna, Dionnmhughas leis, acht Cnamha Joseph. Tulit quoque Moyses ossa Joseph secum. Exod.13.19. Oh! Go de mheud an Churaim agus na Muirne bhi ag Maoise fo an Taisge so? Chuir Cofra costasach na dtim- chioll, agus dumchair iad neinfheacht re Airc an Chunnarrtha, agus do niamh siad Seanamoir laith- <L 164> eamhail dho. Et post mortem prophetaverunt. Acht go de mur bhfeidir ris na Cnamha loma so Seanamoir do dheanamh? No go de an Teagasg do niamh siad? A ta, a Chairde, an Uair a fois- ceoltuidh an Cofra, anna raibh Teaise agus Cnamha an Marbhain, do Chriothniomh an Poball roimh an Mbas, mile Uair nios mo, no dha mbeth siad ag Eisteacht ris an Tseanamontuidh bo chomasuidh ar bith. Do bheireamh feuchaint air Chnamha Criona an Marbhain so orrtha, umhlamh do Dhia bhi cho comhachtach sin, agus go mfeidir ris an Beo dheanamh Marbh, agus an Marbhan dathbheoadh. Do bheireamh feachaint air Luathramhan Joseph orrtha, neamhshuim a dheanamh don Tsaoghal, fuath thabhairt dona lochta, agus a mbeatha leasamh. Do Theagasgamh an Luathra- mhan so dhoibh subhailce eugsamhail na humh- lacht; do bhrigh, a Nuair a dhearcaidis orrtha, go Gcoimhneochadais gur Luathramhan a Mathair, agus gur ann Luathramhan tionntochar iad. Anna bhfocal, bheireamh feachaint mhinic air Chnamha loma Joseph orrtha a mbeatha mhiriaghalta leas- amh, agus an Aithridh a dheanamh; ar mhodh, go dtaibhsior dhamh, go gcluinim na Cnamha loma so Joseph ag muidheamh agus ag broslamh an Phoball Adhbhra go minic. Paenitentiam agi- te; paenitentiam agite; Deanaigh an Aithridh. Ni gan abhar, nach dtugann Dia fios na sgeula don Duine, air an Lo no air an Uaír gheabhus se Bas; ionnus, mur deir St. Aug. go mbeth se ollmhuigh fo chomhair an Bhais gach Lo agus gach Uair. Latet ultimus Dies, ut observentur omnes Dies. St. Aug. Hom.13. Dha mbeth fios ag an bpeacach air La no air Uair an Bhais, leigfi- udh srian re nanmhianta, ni rachamh sgith air, acht ag deanamh an pheacaidh, agus ni chuirfiudh umhail no aird air an Aithridh, no go dtigeamh an Lo so. Dha mbeth fios ag an fhirein air Uair <L 165> an Bhais, dheanfudh faillidh dona Deghniomh- arrtha, bheth nios mainneachtuidh annsa loirghni- omh, agus a siolchur na subhailce. Maise, da bhrigh so, ni thugan Dia fios no sgeula don Duine air an Lo ud, ionnus go dtiurfudh an peacach cul dona lochta, go mbeth an firein dithchiolach annsa Chrabha, agus ionnus go mbeth na peacaidh agus na firein reidh, ollmhuidh, fo chomhair an Bhais gach Uair agus gach Am. Latet ultimus Dies, ut observentur omnes Dies. Oh, a Dhuine bhoicht, a ta baite riamh annsna peacaidh, dha mbeth fios cinnte agad, gur be Niu do La deigh- neach; da mbetheadh dearbhtha go bfuidhtheadh Bas fo cheann beagan Uairibh, is ditchiollach a bhetheadh, gan amhrus, ann leas Hanama do dheanamh. Bheurfa Aisioc gan mhuill a gcuid na Comharsann; bheurfa maitheamhnus dod Naimhde; chuirfeadh fios ar Shagart eolach cneasta, dheunfa Faoisidin iomlan ann do pheacaidh, Ghul- fea agus Chaoinfea, Sgreadfa air Dhia, dheanfa an Aithridh. Nil ni dhe so nach ndeunfa, ar ndoith, da mbeth fios agad, gur be so do La deighneach. O, Maise, a Chriosdaigh, an dith- chioll ceanna dheunfa air an Ocaid ud, dean a nois e, agus gan Fhios agad, nach i so Huair dheigh- neach; agus gur uime cheilios Dia fios na Huaire ort, ionnus go mbethea ollmhuigh gach aon Uair. Latet ultimus Dies, etc. Chuala sibh a nois, go de mur thairingios coimhne an Bhais an peacach anna Haithridh. Eistidh annsa dara Pt. go de mur ghluaiseas sinn anna ndeghniomharrtha. 2. Pt. Cia go raibh an Faigh falsa Balaam na Dhuine mhallaidh miriaghalta, agus na threatur- ach naighe De, nir mhor ris, air a shon sin, Bas na bfirein dfaghail, agus Dechrioch a chuir air a bheatha; agus da dhruim so, ag feachaint La airidh do Mullaigh Cnuic, ar Chlainn Israel, dubh- <L 166> airt se na Briathra so. Moriatur Anima mea Morte justorum, et fiant novissima mea horum similia. Num.23. Do bhi beatha an Duine so go holc, cia gur mhian ris Bas maith dfaghail. Bo mhian ris a bheth na pheacach ar feadh a Shaoghail, agus na Naomh a dul an Bais. Oh, ma thruaighe, go de liacht Balaam nois air an Tsaoghal so, bhios da nunfairt fein, mur na Muca, a muilleoig an phecaidh, agus re ar mian Bas Naomhtha, beannaidh dfaghail? Go de liacht Duine Uaibhreach, Santach, Druiseamhail, Mor- mhionnach, Bruidhneach, Breugach, Bradach, nar stop a riamh o ghne ar bith peacaidh, agus na dhiadh so agus uile, nach mor leo an Luach saoth- air ceanna dfaghail, fuair na Mairtiridh, dhoirt a gcuid Fola ar son a Gcredidh Moriatur Anima, etc. Ni neamhchosuil iad so re Oglach, air ar cuireamh ceist; Cia aca bfearr ris a bheth na Righ chomhachtach Shaibhir mur Chraesus, no na Dhuine bhocht, mur Shocrates? Bhfearr liom, ar se, bheth ma Chraesus re linn mo Bheo, agus mo Shocra- tes, re linn mo Bhais. In vita Craesus, in morte Socrates. Mura gceanna, ni mor re Criosdaigh- the na haimsire so bheth na Ndrunceiridh, na Striopacha, agus na Ngadaighe re linn a Mbeo, agus re linn a Mbais a bheth na Naoimh agus na bhfirein. Oh, is se so an mian eugcrionna, se so an Duil gan tairbhe. Is fior, gur feidir do Dhuine, De-bheathach Droch-bhas dfaghail, agus a Lung a bhathamh a gcuan an Bhais, tar eis thiacht sa- bhaillte go di sin. Is feidir, mura gceanna don bpeacach is mo ar bith, tiontogh air Dhia re linn a Bhais, agus a shlanamh; mur deiridh do Ghad- aigh na Laimhe Deise. Gidheadh go coitchionna (beir grim air so, a Chriosdaigh) agus go formhor, beidh an Bas mur an mbeatha, Qualis vita, finis ita. Agus go tuige? A ta, go bhfuil an Bas agus an bheatha cho gaolmhur sin, go bhfreugruid a <L 167> cheile, ar mhodh, ma bhionn an bheatha go maith, beidh an Bas go maith; agus ma bhionn an bheatha go holc, beidh an Bas go holc. Da bhrigh sin, cia be re ar mian fios a bheth aige, go de an Bas gheabhus se, nil aige, acht dearcamh air a bheatha, agus biadh se cinnte go formhor, go mbeidh a Bhas mur a bheatha. Ei non bonus est finis, cui semper mala fuerit vita; e contrario vero, qui bene vixerit, bene moritur. D. Heironim. ad Damasum. Ma shiubhalaim measg scaile an Bhais, ni baoghal damh olc, air Davidh an Righ. Si am- bulavero in medio umbrae mortis, non timebo mala. Psal.22.4. Acht go de is Scaile don Mbas, a Chairde? A ta an bheatha, deir St. Aug. In medio umbrae mortis, id est, in medio hujus vitae, quae est um- bra mortis. Bi an scaile cho cosamhail sin ris an ni dar scaile e, Ar mhodh, nach mbionn scaile an Chapuill ag au Duine, no scaile an Duine ag an Gcapull. Mura gceanna don Mbas, agus don mbeatha. Agus da bhrigh sin, ma bhionn, an bheatha Naomhtha righalta, beidh an Bas bean- naidh taithneamhach; agus ma bhionn an bheatha mallaidh miriaghalta, beidh an Bas damannta Diabhalthuidh. Ei non bonus est finis, etc. Teagasgaidh an Teasbol Pol go soileur an fhirinne so, ag cur beatha an Duine a gcomh- chosamhlacht re aimsir na curuidheachta, agus an Bas re aimsir na buana; ad radh, go mboinfiudh an Duine re linn a Bhais, gach ar chuir se re linn a Bheo. Quae seminaverit homo, haec et metet. Gal. 6.7. Ionnus go mboinfiudh Duine Cruineacht, is coir dho Cruineacht do chur. Quae enim semina- verit, etc. Mura gceanna, a Chriosdaigh, an te chuirios ar feadh a bheatha Siol an Uabhair, na Sainte, na Gadaigheachta, an Fhuatha, na Feirge, na Mionn Mor, agus an Ithiomra, boinfidh re lin <L 168> a Bhais, toramh na mallacht agus na locht; Mura ta, Pianta siorruidh Iffrinn. Ar an modh gceanna, an te chuirios re linn a Bheo, Siol na humhlacht, na foighide agus na Cathranacht, boinfe re linn a Bhais Toramh na Subhailcibh agus na mbeannacht, mura ta. Gloir agus ibhinios Fhlaitheamhnuis. Quae seminaverit, etc. An Leighion so Theaguisc an Teasbol Pol, Teagascuidh mura gceanna na Heasbuil eile, ni he mhain re Briarhra, Acht fos re gniomh agus som- pla. Agus da dhruim so, goiridh St. Hilarius siola- doraidh na siorraidheacht diobh. Satores aeterni- tatis. Banann Oidhche agus La dona Heasbuil ag imtheacht ar feadh an Domhain, ag Siorghul, agus ag Siolchur. Euntes ibant et flebant, mit- tentes semina sua. Psal.25.6. Acht go tuige na Heasbuil bheth Siorghul mur so? Oh, faraor, ni nach ndean tusa; a ta, a caoineamh a bpeac- aidh. Go deile, go de an Siol do chuireamh siad? A ta, Siol an Creididh, ag Teagasc an Tsoisceil; Siol na Cathranacht, na Hurrnaigh, an Troscamh, agus gach Subhailce bhi riachta- nach aca fein, no ann slanamh an Phobuill. Agus do bhrigh gur chuireadar re linn a Mbeo Siol na Ngrasa agus na Mbeannacht, bhoineadar re linn a Mbais, Fomhar na Gloire a Bhflaitheamhnus. Ve- nientes autem venient cum exultatione portantes nanipulos suos. Psal.125.27. Scriobhudh Joannes Torres, air Fhalsunach airidh, chuaidh ann Aonaigh cheannach Asail; tar eis a bheth cuartamh dho nunn agus a nall, dfiafraigh Oglach dhe fo dheireamh, go de bhi se dhiarruidh? A ta me a giarruidh Asal, ar se; Nach sin go lor dhiobh as do chomhair, ar an Tog- lach. Ni he a leithid so a ta me dhiarruidh ar an Falsunach, Acht Asail air a mbeidh Earbull breadh sciomhach na Peacoige. Ar mire ta tu, ar na Toglach. Ni me ta ar Mire, ar ah Falsun- <L 169> ach, acht sibhse na peacaidh, re ar mian Earbull dhealrach na Peacoige, mura ta De bhas, a bheth air bhur mbeatha bhruideamhla, mhiriaghalta. Agus ca bhfuil Mire ar bith is mo do Dhuine no shilstion go bhfuidh se Tuarastal gan a thilleamh, go mboinfidh se Cruineacht na Ngrasa re linn a Bhais, nar chuir a riamh, Acht Cogal na locht re linn a Bheo? Go bhfuidh se Bas maith, tar eis a bheth riamh na pheacach? Ma gheibh, is breugach St. Pol, dhearbhuidhios dhuinn, go mbeidh an Bas reir na beatha. Quorum finis erit secundum Ope- ra eorum, 2 Cor.11. Mur sin, gach aon re ar mian Decrioch chuir air a bheatha, glachamh se comhairle St. Aug. Conscende tribunal mentis tuae, et esto Judex. Te steach go cloiseud Hanama, goir do Chonsias an cuntuis, agus breathnuigh, go de mur dum- chair tu thu fein an Toige, a meodhan Haoise agus ann harsuidheacht. Ann raibh tu umhal do dhlighe De; no tathaidheach air na Sacramente? Ar leigh tu faillidh an Hurrnaigh, no ansa Naifri- onn? A ndearrna tu eugcoir air do chomharsuinn anna chlu no anna Mhaoin; agus ma rinnis, an dtug tu sasamh annsa dolaigh? Anna bhfocal, ar iomchair tu thu fein mur is coir do Chriosdaigh thaobh De, agus na Comharsan? Conscende Tri- bunal mentis tuae. Ma gheibh tu a mach go raibh do bheatha go holc, agus go bhfuil amblaigh a lathair, agus nach ndearna tu riamh Aithridh no Lor ghniomh. Bi cinnte lan dearbhtha, a deir an Doctur Oirdheirc St. Bonaventure. Go mbeidh do Bhas damanta, malluidh, agus gur be Iffrionn deireamh do chursa. Hoc teneo, hoc verum pu- to, quod ei non bonus finis erit, cui semper mala fuerit vita. De contemp. saeculi. Do chuir an Timpire comhachtach Caesar Au- gustus Siege re Cathair Pherusium, agus tar eis a gabhala re neart, cheann nar umhlaigh an Baile <L 170> dho air an cheud Shumons, thug Ordamh gene- rallta, a raibh annsa Mbaile so chuir uile ionn Bais. Moriendum est. Thainic Muinntir an Bhaile, ei- dir Fhear agus Mhnaoi lathair an Impire so, cuid diobh re preasantuidh Mor-luaich, an chuid eile Sgartuidh agus a Garrtha, Gul agus a Caoineamh ag iarruidh ceathreamhna, a Nanam do Sparail. Ni raibh gar ann; ni bhfuar Atharamh do Fhreag- ra, acht go gcaitheamh siad uile Bas dfaghail. Moriendum est. Maise, a Chairde, na Briathra ceanna dubhairt an Timpire so re Muinntir Phe- rusium, deirimse libhse e Niu, mur theachtaire o Dhia, go dtug Ard-Impire an Domhain breth Bhais bhur naighe, agus nach bhfuil imeacht ag neach dha mairionn on mbreith so. An Righ, an Prionsa, an Bocht agus an Saibhir, an Teagluis- each agus an Tuata; Caithfe uile Bas dfaghail. Moriendum est. O Maise, a pheacaid, os ni cinnte an Bas, go das nach stiurann tu do bheatha, reir dhlighe De, mur aon ag a mbeth Suil re Bas Uair eigin? Si es mortalis, vive ut mortalis. Go das go bhfuil tu dul air haighe, agus ag cranramh annsna lochta amhail is nach mbeth Dia thuas, no Iffrionn Shios, no suil re Bas Uair eigin agad? vive ut mortalis. Tionntaidh ort fein, a Chriosdaigh, agus tabhair rabha minic dhuit fein, ag radh Brithra an Im- pire ud, Caithfe me Bas dfaghail. Miriendum sic est. Ma bheir cruatan an Tsaoghail, no imiortus an Diabhail ort, cuid na Comharsan do shantamh. Abair leat fein, go croga, seasmhach, ni Shanto- chad ni dheanfus dioghbhail dom Anam, agus gan fhios agam, ca fada mo theurma air an Tsaoghal. Moriendum est. Ma thairgionn an Cholann do chlaonamh ann Misge, ann Druise, no Feirge; Meamhruidh na Briathra ud ann hinn- tinn, caithfe me Bas dfaghail, agus mucha siad teas na Hantola. Moriendum est. Ma thairgionn <L 171> an droch Chuideachta re na Nimpigh, no re na ndroch Shompla, do tharraing anna pheacaidh: Abair go ladair, seasmhach; ni racha me dtreus air Dhia, agus gan fhios agam ca fhad uaim La an chuntuis. Moriendum est. Ma chuirionn an Spio- rad Naomhtha an Desmuineamh an do Chroidh, Aisioc a thaibhairt a gcuid no Comharsan, buaidh a bhreth air gach leannan peacaidh da bhfuil tu tucca, an Aithridh a dheanamh. Freagair e gan mhuill, do brigh, go mfeidir, gur be sin an rabha deighneach bhearfudh dhuit. Moriendum est. Criochnocha me an comhra so ris an Mbas Damanta fuair Prionsa na Salerno, reir mur Scrio- bhus an Tathair foghlumtha Damianus air; Do chonairc an Prionsa so Lasarach neamhghnathach ag eiridh as Cnoc Etna, agus dubhairt se ris an Mhuinn- tir do bhi na thimchioll; Is gearr no go bhfuidh Duine comhachtach eigin Bas. Do bhi an Prionsa so annsa nam gceanna Baite a bpeacamh na Colla, agus tuca do niomad lochta. Nuair a thainic an Oidhche, chuaidh a Chollamh re na Mhnaoi luighe, agus an Oidhche ceanna, gan fiu an Tinnis fein do rabha, do fuair Bas Obann. O dhuibhe- gan bhreithe De! An Uair a shil agus mheas an Prionsa ud gur an Duine eile thainic an rabha so, agus nach chuige fein: Is an sin thug an Bas an ionsaigh dhibheirgeach, dhioghbhalach air. Feach- aidh re truaidhe, a Chairde, an staid anna bhfuair e. Cia deirfiudh ris an Uair a chuaidh a luighe, nach neireochudh se slan? Cia deirfiudh ris, go rachamh se an aon Phunc a mhain on leabuidh go Hiffrionn? Maise cia aige bhfuil fios nach neireo- chuidh an ni ceanna do dhuine eigin da bhfuil an so lathair? An bhfuil leusa na teurma airidh ag aon Nduine agaibh air Anam, Acht urad ris an Bprion- sa ud? Nil, gan Amhrus, agus da bhrigh sin, acht mur mian libh an Bas bhreth faill oraibh mur rinne leision, bigi go cinnte ollmhuidh fo <L 172> chomhair an Bhais. Acht mur mian libh bheth rannphairteach a Bpianta siorruidh Iffrinn, anna bhfuill an Prionsa Mifhortunach ud. Na Col- luidh, agus leanan peacaidh fo bhur Gconsias. Anna bhfocal, a Chriosdaigh, a ta tu a staid pheacaidh Mharbhtha, no nil? Ma tair, fiafruighim dhiot an e do thoil Bas dhfaghail ann? Deurfa tu, gan amhrus, nach e; maise go deile? Cad fo ar mian leat bheth Beo anna staid, ann nar mhaith leat Bas dhfaghail? Ni cinnte Dia bheth thuas na gur be Iffrionn is loistin do gach aon gheibh Bas ar staid pheacaidh Marbhtha. A ta se dearbhtha go bhfuidh tusa Bas; A ta se neamhdhearbhtha an Ait, an Modh, no an Uair a gheabhair e. Mur sin, Nuair nach bhfuil aon Uair saor agad o chontabhairt, deun maith don Uair a ta lathair agad, anna bhfuil an Trocaire Neamhdha da farail fein ort. Acht nil Trocaire na Pardun re faghail gan an Aithridh, da bhrigh sin, buail hucht, sil do Dheor, biadh Fuath agus Grain agad air an bpeacamh, abair na Briathra so. O, Thiaghearna De, a Shlanaitheoir, agus a Chruthaigheoir, Ghradhaighim thu os ceann gach ni; Goillidh oram o Chroidh Fearg do chur ort, agus geallaim dhuit go seasmhach re Cugh- namh do ghrasa, gan Fearg do chuir ort o so suas, agus loir-ghniomh do dheanamh ansa Nolc do rinnios. Pardun, a Thiaghearna, Pardun don Bpeacach bocht so. Benedictio Dei Omn. etc. <L 173> SERMON XV. Against Swearing. Ante omnia autem Fratres nolite jurare. Os Ceann a nuile ni, a dhearbhrathaireacha, na tugaidh Mionna Mora. Briathra an Spiorad Naomhtha ag St. Seum. ansa 5.cab.12.v. Bheir Criosd Ursceul dhuinn ag Matha, ansa 13.cab. air Ehear-tuighe, ehuir Cruinthe- acht mhaith ann Ithir; agus go dtainic a namh- uid ar shiubhal Oidhche, agus gur chuir se Cogal measc na Cuineachta. A Nuair bo mhian re na Sheirbhisidh an Cogal a phiocamh, agus a dhi- bert Aistidh, chrois se ortha sin da dheanamh, no go dtigeamh La an Fhomhuir, acht an sin, diarr orrtha beirtinidh dheanamh don Choghal, agus a Losgamh. Aligate ea in fasciculos ad comburen- dum. Matt.13. Se chialluighios, a Chairde, an Fear-tuighe so an soisceil, Dia uile chomhachtach; Se chial- luighios an Chruineachta so chuir se a Nithir na Heagluise, ni he mhian, na Daoine Debheathacha cneasta. Acht fos, gach sligh agus gach meadh- ain eifeachtach thug se dhuinn re haighe ar slan- aigh; mura ta iomadulacht na Grasa, na Subhailce, agus na Sacramentidh; Se chialluighios an namh- uid ud, thanic ar shiubhal Oidhche, agus chuir an Cogal measc na Cruineachta, an Diabhal, chuirios annsa Neagluis ni he mhian, na Droch- dhaoine, Droch-bheathacna, acht fos na peacaidh, <L 174> na dubhailce, agus na lochta. Venit autem inimi- cus ejus, et super-seminavit Zizania in medio Tritici. Matt.13.c. Oh, a Chairdc, go de feabhus na Cruineachta chuir Iosa Criosd ionn bhur meascsa? Go de liacht meadhain eifeachtach thug se dhibh re haighe bhur slanaigh? Ca mheud Uair spreug se bhur Gconsias re na Ghrasa, na peacaidh sheachna, an Aithridh agus ann Urrnaigh a dheanamh, an Fhaoisidin do Thathidh, agus Corp Chriosd a ghlacamh? Acht mo mhile urnaighe, go de liacht Uair thig an Namhuid an Diabhal agus chuirios Cogal an pheacaid bhur Measc. Agus ma chuir se riamh an Cogal so, se mheasuim, o thus an Tsaoghail go di nois, nach ar bhfeidir ris a chur nios minicidh, agus nios iomadamhla no air a nuair so. Ar nabhar a nam ar bith dha dtanic a riamh, ar bhfedir ris na lochta bheth nios ioma- damhla, na dubhailce nios coitchionna, na peac- aidh nios madramhla, no air a Nuair so? Et quo- niam abundavit iniquitas, refrigescet Charitas multorum. Matt.24.12. Acht measc gach peacaidh chuirios an Diabhal eidrinn, a ta aon pheacamh a mhain ann, o nach bhfuil Og, na Sean, Uasal no Isiol saor, mura ta peacamh na Mionn Mor. So an peacamh dham- nuighios na millte Anam, agus tharaingios iad go Hiffrionn. So an peccamh shlugus na Leanaba a neinfheacht ris an gcidh; Is luaithche bhios fios aca a Nanam a thabhairt don Diabhal, no do Dhia, agus no iad fein do Choisreagamh. A ta Beul gach Duine cho deunta agus cho cleachtach sin air Mhionna Mora ar an Uair so; ar mhodh, nach dtig leo Sceula dinsin, no Focal Sugurtha radh gan Mionna Mora; Nach dtig leo ceist a chur, no freugra thabhairt urrtha, no soirt gnothuidh ar bith do dheanamh gan Diabhal, no Dheamhan Droch-ite, no droch-athchuinge bheth air a Thu <L 175> no air a Dheireamh. Nil Duine ann a nois, is Comasuidh agus is fearamhla, no an te is mo do ni Blasphem air Dhia, agus mallamh air fein. Nil peacamh ar bith eile do ni an Duine, nach mbionn naire no scath air fona dheanamh go fo- scailte, acht an peacamh so; Acht mheasfa go bhfuil Onoir mhor dho, no luach-saothair re faghail aige, cheann athuis agus masla thabhairt do Dhia gach Uair don Lo. Ata gan amhrus luach-saothair re faghail aige; Acht se luach-saothair e, an Teanga mhallaigh ud bhios maslamh De, bheth dha Doth agus dha Losgamh a Mboirb Theinnte Iffrinn. Alligate Zizania in fasciculos ad comburendum, etc. Maise, os peacamh na Mionna Mora, at a cho iomaduil agus cho dioghbhalach so; Is mian liomsa niu tuadh an Tsoisgeil chur air fhreimheach an Chrainn mhallaidh so na Mionn Mor, mur shuil go dtiucamh liom a dhibert as Gardin na Heagluise. Ni thairgfios me dhenamh, tar eis ma Comhra ruinn ann dha Pt. A ta Toramh an Chrainn so na Mion Mor, go holc, do bhrigh go bhfuil se peac- amhlach. Sin an cheud Pt. A ta se go holc, do bhrigh, go dtairnionn dioghaltus De air an Mhuinn- tir bhios tuca dho. Sin an dara Pt. Acht do bhrigh, gur Crann e so sgar a gheuga cho far- suin sin, agus chuir a fhreimheach cho daighion sin a Gcroidhthe na Ndaoine, ar mhodh, gur re Mor-chomhachta De a mhain, is feidir a dtarraing. Maise mur shuil go ruinnfiudh se na Comhachta so liomsa a Niu, anna Chrainn so do dhibert, tugamaoid aighe ar fein re ederghuidhe na Maigh- dine Muire, ag radh an. Ave maria, etc. 1. Pt. Ni feidir, a Chriosdaigh, dha mbeth fos ag na Daoine, go de an ni e an peacamh, no an dioghbhail thig as, go mbeth siad cho licthe an- na dheanta agus a ta siad; agus go speciallta pea- camh, ann nach bhfuil pleasur no tairbhe ar an <L 176> Domhan don Duine, mur a ta peacamh na Mi- onn Mor. Is se is peacamh ann, smuaineamh Briathar, no Gniomh, do nithior naighe tola no Aithne De. Dictum; factum, vel concupitum contra legem Dei. Peacaidh an Duine o smuain- eamh, a Nuair a smuainidhios air dhroch ni, agus bheir se toil anna dheunta, dha mbeth comhachta aige. Cia be dhearcus air Mhnaoi, deir Criosd ag Matha, agus shantuidhios anna Chroidhe cuid do bheth aighe dhi, ar son nach ndean se an Gniomh a ta se, ar a shon sin, cionntach a bpeac- amh na Druise. Qui viderit Mulierem ad con- cupiscendam eam, jam maecatus est eam in Corde suo, Mat.5. Peacaidhmid o Bhriathair re Mionna- eithe, agus Breige, re Culchaint, agus ithiomra, re Blasphem, agus Mionna mora. Agus peac- aidhmid o Ghniome, a Nuair do nimid na Droch- ghniomharrtha a ta toirmisce orainn o Dhlighe De, no na Nadura. Nois, dha gcuirthidh uilc an Tsaoghail uile air aon bhall, mur a ta, Tinnios, agus Eslainte, Bodhtaineacht, agus Anrodh, Plaigh, agus Gorta, Scanail, agus Droch-mheas: agus gach Olc eile dar bhfeidir re inntleacht dhaonna thuicsint no smuaineamh; ni fiu brodh iad, nil ionnta acht Sugramh, bharramh an uilc agus na dioghbhala do ni aon pheacamh a mhain marbhtha do Nanam. Agus go tuige? A ta, go dtiontaidh- ionn an peacamh marbhtha an Duine is aille agus is onoraidh ar bith, ana bheth Uiriseall, Diblidh, Tarcuisneach. Nait a bheth na Mhac ag Dia dho ris an mbasteamh, agus ris na Grasa, go ndeanann Oidhre air Iffrionn, sclabhuidh agus mac don Dia- bhal dhe. Caillidh se ris an bpeacamh, toramh na Hurrnaigh, an Troisge, agus gach Deghniomh eile do ni se. Dibribh an peacamh na Grasa, na subhailce, agus tiolaca an Spiorad Naomh as a Nanam. Qui peccat in uno multa bona perdit. Eccles.9.18. Tionntuidh an peacamh an <L 177> Tanam ona beth na Phearla Uasal aluinn, reir Iomh- haigh agus chosamhlacht De, anna beth na Peist fhuathmhuir, ghlunmhuir, air choma, agus air chosamhlacht an Diabhail. Argentum tuum ver- sum est in Scoriam. Isaiae 1. Marbhuidh an peac- amh marbtha an Tanam, marbhuidh na ceudfa loitidh an tuicse; anna bhfocal, ris an bpeacamh caillimid Dia. O Dhuine dhona, do ni an peac- amh, a Nuair chaillios tu Dia, ni bhionn fios do bhreise agad; callidh tu an maithios Siorruidh, ionnmhus na Ngrasa, Oirchiste na Trocaire, agus gan acht dioghbhail agus eashuidh, reir mur deir an Doctuir N. St. Aug. a Saibhrios agus a Solas na Cruinne, gan Dia. Non est mihi bene sine te, et omnis Copia quae Deus meus non est, egestas est. Sin agaibh a nois, a Chairde, solus beg air Nimh agus air Naduir an pheacaidh, agus ma chruth- aidhim dibh gur peacamh na mionna mora, ar ndoith, beidh glunn agus grain agaibh oraibh fein, foliacht uair is rinne sibh an peacamh so. Ar ndoith, beidh critheagla agus scanramh oraibh roimhe dhioghaltus De, fo gach Uair a mhasla sibh e re bhur dteangha malluidh: Dheanfa sibh, ar ndoith, Aithreacas annsa bpeacamh so, agus tairgfe sibh gan tuitim ann nios mo? Acht mur ndeunaidh, ni thig liom a radh gur Chriosdaighthe sibh, go bhfuil binn agaibh air ibhnios Parrthais, no tiolla- muidh ar bith re Trocaire De. Chuala sibh cheanna, nach bhfuil smuineamh, Briathar, no gniomh, nithear go toileamhail naighe Dhlighe De, nach peacamh e, agus go formhor, gur peacamh Marbhtha e. Maise, acht mur bhfuil na Mionna mora naighe Dhlighe De, ni feasach mise, go de an ni a ta naighe. Bheir Criosd ag Matha annsa 5. cab. Aithne agus Ordamh Dhuinn gan Mionna ar bith a thabhairt. Ego autem dieo sic vobis, non jurare Omnino. Agus ni he mhain <L 178> go dtoirmiscionn orainn Dia no Criosd thaibhairt mur Mhionna, acht fos, gan an Taidhir, no an Talamh, Ceann, no Cos, Cloch, no Maide, thabh- airt mur Mhionna. Acht go tuge? A ta gur be Dia chruithid iad, agus go dtaisbeonaid a mhaith- ios agus a mhor chomhachta. Neque per Caelum, quia Thronus Dei est, neque per Terram, quia scabellum est pedum ejus, Matt.5. Oh a Thighearna, mas cinnte nach bhfuil se ceadmhach againn, urad agus Creatuir thabhairt mur Mhionna, go de eireochus don Mhuinntir, deir go donn dana, Dar Dia uile chomhachtach, Dar Iosa Criosd, agus a niomad mionna malluidh eile, nach dtig liomsa a luadh gan Criothnamh, agus Gruag ma Cheinn eiridh na seasamh. Manam don Diabhal, agus go mbeiridh se leis me, agus osa cheann so; clonfidh tu mile, God Damn my Soul, God's Blood an Wounds, a mbeul na Muinntire, nach moide go bhfuil nios mo don Mbeurla aca. Ann dtig libh a radh, go bhfuil siad so saor o pheacamh, agus ni peacamh is lugh no Blasphem naighe morgacht agus maithios De? Ann dtig libh a radh, nach bhfuil siad a staid Dha- manta, agus nach e Iffrionn deireamh a gcursa, acht mur leasaidh siad a mbeatha, agus mur ndeana siad Aithreachus laidir annsa droch usaid so do nid Dlinm Naomhtha an Tighearna. Ego autem dico vobis, non jurare omnino. Matt.5. Leanaidh an Teasbol St. Seum. lorg a Mhaighistir Criosd, annsa 5. cab. da liter, mura gcrosann air an Tsaoghal os ceann gach nuile ni, mionna ar bith do thabhairt. Super omnia autem, Fra- tres mei, nolite jurare. Na leigemid aon Fhocal dona Briathra so fo lar. Os ceann gach nuile ni, a deir se, croisim oraibh mionna thabhairt. Amh- ail is mur dearfudh se; Ni coir dhibh faoi Phein bhur Ndamanta, mionna ar bith a thabhairt. Acht mur dtiurfa riachtanus mor oraibh e; agus an sin <L 179> fein, is eigin dibh firinne agus ceart bheth agaibh. Jurabis in veritate, Judicio, et Justitia. Jer.4. 2. Nil fios agamsa, a Chairde, go de bhur meas air raite an Easbuil, acht se shilimse, agus leigh me ant Seantiomna agus an Tiomna Nuadh, nach ar bfedir ris peacamh ar bith da ghraineamhla mur a ta, Feall no Murder, Adhaltranas, no Gadaigheacht, a chrosamh orainn a mbirathra nios durachtuidh, no mur chrosus orainn, mionna ar bith thabhairt. Os ceann gach nuile ni, deir se, na tugaidh mionna. Super omnia nolite jurare. Uch, Easbuil Naomhtha, is a naiscidh a ta tu Cainnt, agus ni lugh liomsa, is dioghmhaoin an ni dhuit a chrosamh air Dhaoine na haimsire so, mionna mora do thabhairt, agus go bhfuil a Mbeul agus a Tteangtha cho deunta sin air mhionna mora, ar mhodh, go measfa, nach ar fhoghluim siad atharamh do Phaidir, agus nach raibh atharamh air a Naire, o thainic siad as an Gcleabhan, acht tabhairt mionna mora. Nil staid, no gairm, Og no Sean, saor air an bpeacamh so. Ni bhfuair an Diabhal a riamh, a mhian air an Tsaoghal nios eifeachtuidh, no re meadhain an pheacaidh so. Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt. Psal.13.3. Acht mur gcurrthar cosg gan mhuill, a Chairde, air an Olc so; acht mur leighiostar an Phlaigh so, a ta cho leithiodach so ann bhur measg Acht mur dtairngthear a nam as na freimh- eacha an Crann malluidh so na mionn mor, an feidir a radh nach dtiucaidh an dile an dara Huair air an domhan? No nach dtiucaidh Teinidh as na Flaithios, Loisgfios agus Dhofios na Poibleacha, reir mur deiridh dona Cathreacha mora Sodom agus Gomorra trid a bpeacaidh? Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum. Psal.13. 3. <L 180> Chidh sibh a nios, a Chairde, go de geire an Dlighe a rinne Criosd naighe na mionna mora. Nolite urare omnino. Agus niadh Criosd, go de mur thaobhuidhios an Teasbol St. Seum. Os ceann gach ni, gan mionna ar bith a thabhairt. Super omnia, nolite jurare. Ni feidir, mur sin, a radh, gur Clann umhal do Criosd lucht bhriste an Dlighe so; Ni feidir gur Criosdaighthe ceart an mhuinntir a bhios tuca don bpeacamh so. Maise, osa cheann so, na deith Naitheanta dfag Dia againn, anna mbeth mur Riaghail ag ar Gcon- sias; ordaigh dhuinn annsa dara Haithne, gan Ainm De thabhairt gan abhar. Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum. Exod.20.7. Se sin re radh, nach coir dhuinn Ainm Naomh- tha De radh no luadh, acht a Nuair a bheum da mhollamh agus da ghuidhe: Nach coir dhuinn a luadh, acht re Reverence agus Onoir. Agus os ceann gach ni, nach coir dhuinn a thabhairt mur mhionna, achht re fior-riachtanus. Non assumes nomen Domini, etc. A ta an Tainim milis so an Tighearna, bhios tusa thosail ann do Bheul malluidh, a pheacaidh, re linn do phasuin agns tfeirge, re linn do mhire agus do mhifhoighide, da dtugann tu Easonoir agus Masla, nait Reverence agus Umhlacht, ghoirios tu ann fioghnuise annsa Mbreig, cho minic ris an Fhirinne; cho mordhalach Glormhur sin; ar mhodh, nach Lamhuid na Haingle, a ta os ceann an Duine a gceim dignid agus Onora, an Tainim Naomtha so a luadh no Chlos, gan iad fein a chur air an Ngluinibh, agus a neadan dfalach: Agus fos Deamhain Iffrinn, neamh- dheoin an fhuath a ta aca air an Tighearna, theid air a Ngluinibh, an Uair a chlonid Ainim Iosa. In nomine Jesu omne Genu flectatur, Coelestium Terrestrium et Infermorum. Phillip.2.10. O Ainim Sholasuidh Iosa, chuirios Ulghairdeas <L 181> air Fhlaitheamhnus, chuirios Critheagla air If- frionn, Adhraighios na Haingle, agus onoraighios a nuile Chreatur, acht an Duine. O Dhuine mhal- laidh, ca ndeachaidh do Chiall? Ca ndeachaidh do Chreideamh? Ca ndeacha do Mhothugh, an Uair a bheir tu Easonoir agus Masla Dainim Glormhur Iosa? An Uair a ni tu Instrument do dhamnaigh don Ainim so, air a bhfuil a mhain do shlanamh? An Uair a bheir tu gan chotamh, gan Chrioth- namh, Dar Iosa Criosd. Is cosamhail nach dtuig- ionn tu, go de bhios tu a dhennamh, is cosamhail nach dtuigion tu go de dhioghbhaluidh an peac- amh, mionna mora do thabhairt, no go de mheud an dioghaltuis a ni Dia air lucht no mionn mor. Acht na binainbfios nios fuide. Bhearfa mise Solus dhuit air annsa dara Pt. 2.Pt. Chum go dtuigfeadh, a Chriosdaigh, go de meud agus graineamhlacht peacamh na mionn mor; Nil agad acht dearcamh air mhor- dhacht De, do thaobh, agus air naimh-brigh an Duine, don taobh eile, agus air Throcaire agus air mhaithios De don Duine; Gur be an Dia so Chruthaigh Neamh agus Talamh; Gur be an Dia so Ardrigh agus Stuirtheoir an Domhain; Gur be Stuideur chinnte bhios aige, a nuile shoirt maithios a dheanamh don Duine; ionnmhus na Ngrasa a ruinn leis, agus Oidhre dheanamh dhe air Righeacht Nimhe. Agus air an taobh eile, gur be ni an Duine, Creatur bocht anmhunn, lan Doirnn Cre, Sac lan do Lobhfadus, agus biadh Piasta agus Cnuog. Dixi putredini Pater meus es, Mater mea, et Soror mea Vernibus. Job 17. Ma dhearcann tu mur so, a deirim, air Dhia agus air an Duine, agus air gach Olbliagaid a ta ag Dia air an Duine; beidh ioghantus ort fo mhi- naduracht an Duine; go mbeth se cho licthe ann Fearg a chuir air Dhia, agus bhionn se; agus go <L 182> spesialta, re peacamh, a ta cho masluigheach air Dhia, agus cho mithairbheach don Duine, mur a ta na mionna mora. Beidh ioghantus ort fo mheud na Foighide, do ni Dia ris an Duine. Nach scriosann e don Talamh; No nach loisgeann e re Teine as na Flaithios, an Uair a Lamhuidhios Athais agus masla thabhairt do re na Theanga mhalluidh, niadh gach maithios do ni air. Quid est quod debui ultra facere vineae meae, et non feci? Isa.5.4. Tiugfa sibh liom air so, a Chairde, nach feidir gniomh a bheth nios graineamhla, no dha mbuail- eamh, no dha masluidheamh Duine Athair. Agus gur mo no sin a ris an choir, dha dtairgfiud scla- bhuidh bocht diblidh, bualamh no maslamh thabh- airt da Righ, no da Thighearna. Bheth fuath agus grain agaibh air an Fhear so, sheachonugh sihh a chuideachta; agus ni he sin a mhain, bo bheg libh aon Phionus da mheud gheabhamh se. Maise, so cas an Duine bheir mionna mora. Bheir an Mac mirathuil so Easonoir don Athair shiorruid do tharaing e as neamhni; buailidh an sclabhuidh salach so trom bhuillidh marbhthacha da Theanga air Ardrigh na Cruine, do ni dramh- altach faoi na Chosa do Fhuil Uasail Iosa, an Uair bheir se e mur mhionna, Ceusuidh Criosd an dara Huair, agus cuiridh a Chneadha ar sileamh. Ni se Treus a naighe De, ag briseamh a Dhlighe, Fuagruidh Cogamh air Dhia, a Nuair a bheir se e fein, no Creatur ar bith eile, da namhuid an Diabhal. Bheir se dulan De, a Nuair iarrus air, e Fein, no Creatur ar bith eile, a dhamnugh. Ni bhionn do sgath no deagla air roimh Mor-chomh- achta De, acht mur bheth se na Dhia Cloiche no Maide. Anna Bhfocal, do ni Olc naighe gach Mai- thios, do ni an Tiaghearna air. Expectavi ut fa- ceret uvas, et fecit labruscas. Isa.5.4. <L 183> Nar leige Dia, a Chairde, go bhfuil Treaturach malluidh ar bith bhur measgsa, theid a Dtreus mur so, air a Chruthaidheoir. Agus ma ta, an feidir a radh, nach mbionn fuath agus grain agaibh air, fo Easonoir agus Masla thabairt do bhur Nathair? An feidir a radh, nach neirighionn Gruaig bhur Gceinn, a Nuair a chidh sibh Iosa Criosd da Cheusamh agus da Chascairt re Teangtha mallu- idhe na Mhuinntire so? Ni Clann umhal do Chriosd sibh ma fhuilionann sibh a Mhasla, acht mur dtairge sibh, an meid gur feidir libh, barramh chuir air an Mhuinntir so, bhios da strocamh agus da ghearramh. Agus mur dtigidh libh a gcosgamh, silfe sibh, ar ndoith, bhur Ndeora re truaighe fona mire. Caoinfe sibh, ar ndoith, a neinfheacht re Criosd, Ghuil Deora Fola da Shuile agus da Chneis, Caoineamh peacaidh na Muinntire so a ta Niu da dhibleamh agus da mhaslamh. Videns Civitatem flevit super illam Lucae 19. Na samhail, a Chriosdaigh, go bhfuil me meud- amh an pheacamh so, thair mur ta se ann fein, agus o Naduir; Nilim, gan amhrus. Ni thig liom leath uilc agus mailis an pheacamh so chuir a Namhail dibh. Ni peacamh is lugh e, no Naomhathuis, agus Blaspheme naighe Naomh- thacht De. Agus ca bhfuil an peacamh bheir barr Olcuis air pheacamh na Blaspheme, no na Naomha- thuis? Ca bhfuil an peacamh thairngios sciursa agus dioghaltus De air an Duine, mur pheacamh na Blaspheme, agus na Naomhathuis? Nil gan amhrus. rinne Dia foighid re Baltazar Righ Uaibreach na Babilon, ann gach Craos agus Adhaltranus, ann gach Tiorantus agus Anfhlaith- ios, ann gach Feall agus Murder, rinne se. Acht cho luath is Dordaigh se na Sothuidh beannuidhthe, do Robail Athair as cathair Jerusalem, thabhairt an Clair chuige, chum go nolfudh se Fein, agus <L 184> a Chuirteiridh malluidh Fion asta, chonairc se annsa Moment cheanna, Lamh ar an Mballa Scriobhugh a bhreth Dhamanta. Mave, Thecel, Phares, Dan. 5.25. Se as Blasphem ann, a Chriosdaigh, Easonoir no Masla thabhairt do Dhia, no da Naoimh. Agus an feidir dhuit, a Dhuine masla thabhairt nios mo do Dhia; no Ainim Naomhtha bheth ann do Bheul, air tus agus deireamh gach Focail? Agus a bheth dha thabhairt mur mhionna a Bhfior agus a Mbreig? An feidir dhuit Dia mhaslamh nios mo, no a Nuair a Phronnus tu luach a chuid Fola, da namhuid an Diabhal? Ni feidir, gan amhrus; agus da bhrigh sin, tiuca La an chuntuis; tiuca an La a niartha tu air Lazarus, mur Dhuine Shaibhir an Tsoisgeil, Braon beg a chuir as barr a Mheir, mur fhuaramh dod Theangaidh, bheis da doth agus da losgamh, a mboirb Theinnte If- frin. Crucior in hac Flama. Lucae 16.24. Tiuca an la anna mailleochuidh an Chlann a Naithair- eacha agus a Mathaireacha, fo gan cosgamh chuir orrtha a nam, on bpeacamh so, Agus fo an droch- Oideas bheirid dhoibh, re gach droch ite agus mor-mhionna bheirid as a gcomhair; Tiuca ann La anna mailleochuidh na Seirbhisidh a Maighistir, agus a Maighistreas, fo gan smacht a chuir orrtha, ona bheth tuctha don bpeacamh so; Tiuca ann La a mailleochaidh an Chomharsa, an Chomharsa eile, fona tharraing anna pheacaidh so. re na dhroch Shompla; Tiuca ann La anna ndearfa lucht na mionn mor, gur bhfearr leo gur balamh a beurfuidh iad, a Nuair a Chloinfios siad an bhreth dholasach ud, bhearfus Bretheamh na mbeo agus na mairbh orrtha; Imthidh romhaibh, a Dhruing mhalluidh, annsna lasaracha chraosach ud Iffrinn, mur Luach-saothair air son bhur Mblas- phem, agus bhur mionna mora. Discedite a me, maledicti, in Ignem aeternum. Matt.25.41. <L 185> Nil taobh ar bith air a ndearcaim air an te bhios tuctha do mhionna mora, nach bhfaicim gur diol Deora agus Truaidhe e; Nil imtheacht aige air Phianta siorruidh Iffrinn annsa Tsaoghal eile, ma gheibh Bas gan Aithridh. Agus tairngidh scrios agus dioghaltus De air fein annsa Tsaoghal so, go formhor. Mura ta Tinnios, Aicid, Buairt, Breis, agus Bochtaineacht: Mur gcreididh sibh mise, creidfidh sibh, ar ndoith, an Spiorad Naomhtha, dhearbhuidheas: An te bheir mionna minice, a deir se, lionaidh Anam dona lochta, agus ni sgar- fuidh sciursa re na Theighleach. Vir multum ju- rans, replebitur iniquitate, et non recedet de Domo ejus plaga. Eccles.23.12. Os a cheann so, an te bhios tuctha do mhionna mora, dibridh e fein ona Sacramente, do bhrigh, nach feidir Absoloid thabhairt don te, bhios cleach- tach air an bpeacamh; agus nach mian ris a bhea- tha leasamh. Tairingidh na mionna mora droch- mheas agus Scanail air an te bhios da dtabhairt; Ni fhagann siad meas Criosdaigh air; ni mian re Duine Cneasta ar bith Cuideachta chuinnbheal ris an te, bhios tuctha don bpeacamh so; Ni dhearcann, go minic, Cia aca bhios aige Fior no Breug: Agus da brigh sin, bheir go formhor a mhionna eithe. O, Cheannaighne, agus a lucht-deulala na haim- sire so, dearcaidh re Uabhfas, air an staid dhain- seuruidh ann bhfuil sibh. Ne, nach leur libh, go mbionn sibh cionntach go minic a mionna eithe, a Nuair, a dhearbhuighios sibh re mionna, gur Chosain bhur gcuid Earraidh an Urad so dhibh, agus sibh cinnte, annsa nam gceanna, nach ar Chosain, no a leath urad. Agus sibhse, a lucht ceirde, gheallus go heuscuidh na Neithe bhi- os air bhur Laimh, bheth reidh anna leithid so dam; agus ni he mhain, a gheallamhain, Acht cuiridh sibh Seula air re mionna; an feidir libh a <L 186> sheunamh, nach gcuirionn sibh fioghnuise Breige a leith De? nach dtugan sibh mionna eithe? In multitudine juramentorum, non deest Mendacium. Oh, a Phobuill Chriosdamhail, dearcuidh re uabhfas air staid dhainseiridh bhur Gconsias. Do chidh sibh, nach feidir Duine ar bith Shaoramh air pheacamh, bhios tuctha do mhionna mora: agus nach peacamh mur gach peacamh do ni se, Acht naomhathuis agus Blaisphem. Agus chidh sibh, go de an sciursa chuirios Dia air lucht na mionna mora annsa Tsaoghal so, agus annsa Tsaogh- al eile. Agus Oh, mo mhile truaighe, chife ann- sa nam gceanna, nach bhfuil neach agaibh fein saor, gan Cupa agus a niomarca Dol do Nimh mharbh- thach an pheacaidh. Chife sibh, go de Dhoimh- ne, agus chuir an Crann malluidh so na mionn mor a fhreimheach ann bhur Gconsias. Chife sibh, go de leitheaduigh agus a ta an luhhra so bhur measg. Acht ag feuchain air staid glhunnmhuir, agus Easlainnte mharbhthach bbur Nanama, tairgfe sibh, ar ndoith, sibh fein do ghlanamh on lubhra so; Iarrfa sibh leighios. Vis sanus fieri? Joan.5.6. Ma iarran, so Criosd (sumat Cru- cem) reidh anna thabhairt dibh, so Leigh agus Doctuir bhur Nanama, agus a Lamha sinnte a Gcran na Croithche, an slainte Anama agus Cuirp thabhairt dhibh. Acht is eigin dibh bhur gcneadha a nighe air dtus, re Utsge na Haithridh. Sin an iocshalaint, a ta Criosd ordamh dhibh, naighe gach Loit agus gach Golar. Acht is pairt don leighios, fuath a bheth agaibh air a Ngalar; diubh- altamh dho, o so suas feasta. Ecce sanus factus, noli amplius peccare. Na cluinntear atharamh do mhionna as bhur Mbeul feasta, acht dar go dimh- in no dar go dearbhtha. Ma ni sibh so, gheabha sibh luach-saothair o Dhia annsa Saoghal so, agus ansa Tsaoghal eile. Benedictio Dei Omn. etc. Detur Benedictio cum Cruce. <L 187> SERMON XVI. On the PASSION. Percussi eum propter Scelus Populi mei. Do Loit me e trid Pheacaidh mo Phobuill. Briathra an Athair Neamhdha ag Isaias, annsa 53.cab.8.ver. Is fior sin, Ardrigh uile Chomhachtuidh; is fior gur Loit tu Haon-mhac Criosd; Loit tu e an Taoh stuith; agus Loit tu e an Taobh muith. An Taobh stuith re buaireamh Inntinne, agus re Smuaintidh Dolasacha; Agus an Taobh muith re Pianta Eugsamhla. Loit tu a Cheann re Coroin Spiona, a Lamha agus a Chosa re Sparruidh; a Dhruim agus a Ghuaille re Sciursaidh; Agus Loit tu a Chroidh re Sleigh: Anna Bhfocal, ni dheachaidh comhnaigh or tacht da Loitiudh, no gur Mharbhuis e air an Gcroith. Propter Scelus Populi mei, etc. Acht Athair shiorruidh, go de an Choir a rinne Haon-mhac Criosd? Go das fo bhfuil tu da chur an Bais? Quid enim mali fecit? Matt.27.23. An bhfuil Duine ar bith is Naomhtha no Criosd? Nach e an Tuan e, air nach bhfuil Sal no Spot? Nach e Haon-mhac fein e? Se, gan amhrus. Maise go das fo bhfuil tu da Loitiudh, agus da Loitiudh cho dioghbhalach sin, ar mhodh, gur chosgar agus gur chriothnuidh an Talamh agus an Taidhear, agus an Naduir go hiomlan? Quid enim mali fecit? Is fior, a deir an Tathair siorruidh, go bhfuil mo Mhac Naimhchionntach; Nach <L 188> ndearrna ni ar bith a riamh naighe mo thola; Gidheadh, as meud a Ghradh air an Chine Daonna, ghlac a bpeacaidh air, Ghlac se as Laimh sasamh thabhairt dhamhsa annsna mor Choirthe rinne siad maighe; da bhrigh sin, a ta se na Dhearg-namhuid agam; fuagraim Cogamh feasta air; nil dioghal- tus da dtiuca liom, nach ndeanfa me air, no go Marbha me e, ar son Peacaidh an Phobuill. Prop- ter Seelus, etc. Chi sibh, mur sin, a Phobuill Chriosdaighe, gur biad bhur bpeacaidhse agus peacaidh an Chine Daonna thog an Fhearg so agus an Fuath eidir an Tathair siorriudh, agus a Mhac ro Ghradhach Criosd; Chi sibh, gur be an peacamh is abhar, re Ughdar na beatha bha- samh; gur be an peacamh Cheus Aon mhac De. Propter Scelus, etc. Foscail a nios, a Chriosdaigh, Suile do Chreid- idh, agus chife tu do Shlanaitheoir da Loitiudh hid do pheacaidh: An cheud Uair ansa Ngairdin, mar do chuir Allus Fola da Chneis. Chiefe tu e dha Loitiudh an dara Huair ag an Mbarra, a dtigh na Cuirte, re Sciursaigh. chife tu e fa dheoigh air Sliamh Calveir, mura bhfuair Bas Scanalach na Croithche. Sin na 3. Pt. dheanfus suim agus ruinn ma Chomhra. Leanamuid e gach bealach Dhola- sach diobh so, acht leanamuid e re tuile Deora ann ar Suilibh, iomad Osnaigh ann ar Gliabh, agus re fior dholas Croidhe. Irramuid na Grasa so air an Spiorad Naomh, re eadarghuighe Mhuire, a Mhathair dholasach, etc. Ave. 1. Pt. Is dimhin, a Chriosdaigh, nach bhfuil dioghbhail ar bith is mo, no Olc re faghail, is feidir a chur gcomh meas re Olc agus re Urchoid an pheacaidh, os cinnte nach ar bhfeidir an diogh- bhail so a Leasamh, no Sasamh thaibhairt ann, Acht re Bas Chriosd, an dara Pearsa don Trinoide; Is cinnte nach bhfuil Salchar no Spot, is donighthe no Salchar an pheacaidh, Nuair nach feidir a Nighe, <L 189> acht re Fuil Uain De. Acht, cia a Nait, no an Uair thionsgain Mac De leighios a dheanamh air Urchoid an Pheacaidh, no an Salchar so do Nighe? A ta, a Ngairdin na Nolives; So an cheud ait ann ar Loit Criosd e fein ar sgath peacaidh an Phobuill. Propter Scelus Populi mei Percussi me. Thainic se anna Ghairdin uaignidh so, Agus sin sa Noidhche roimh Bas dfulaing; Am anna raibh an Naduir uile a ndorchadas; agus amhail is mur deurfainn, a Gculaidh chudhaigh fa an Mbas Sganalach bhi dha thriall dho. Am ann nach raibh ni ar bith re teirmeasg a chur air a Dholas, no re Ninntin a thogbhail ona smuainntidh im- nigheacha, a bhi fona Chroidhe: So an Ait anna raibh Criosd na Bhretheamh air fein, agus na Cheusadoir a neinfheacht, thug ligean, amhail is mur deurfuinn, da dhubron agus da thuirse, ag smuaineamh air Mhi-naduir an Duine, air ghrai- neamhlacht an pheacaidh, agus air iomadamlacht na Bpian bhi na Cheann; ar mhodh, gur bhfeigin do reabugh a mach annsna Briathra truadhannta so; Nil Seasamh agam re meud ma Thuirse. Tristis est Anima mea usque ad Mortem. Matt.26.38. Sea, a Chriosd, a Righ an Domhain, ar ndoith leig tu do Thuirse a mach go lor, a nois; sin do Chroidh briste; ar ndoith Ghuil tu go lor ar son peacaidh na Muinntire, nach Nguileann fein aon Ndeor ar son a bpeacaidh; agus nach smuaineann air do Phais. O, ni lor re Mac De so, a ta se ar ti e fein a Loiteamh mile Uair, nios mo, ar sgath an Phobuill. Propter Scelus, etc. Dearcaidh air a Chneis baite Nallus Fola; Feachaidh na Sroth- ain a ta sileamh as a Bhail, agus as porrthuidh a Chuirp go hiomlan. Factus est enim sudor ejus sicut Guttae Sanguinis decurrentis in Terram. Luc.24. Foisclaidh bhur Gcroidhthe, a Chairde, agus glacaidh ionn Sothaighe bhur Nanama an Fhuil Uasal so a Nardrigh, a ta da Dortamh air <L 190> bhur son. Na leigidh aon Bhraon fo lar don Fhuil Morluaich so, bheus mur Iocshlainte ag bhur Nanama, acht is gniomh dodheunta dhibh freastal togbhala thabhairt dhi, do brigh go bhfuil si teacht cho iomaduil sin, ar mhodh, go nabair an Doctuir Naomhtha St. Bern. Gur Ghuil Criosd re nuile bhall da Cholainn. Membris om- nibus Flevisse videtur. Ni thug an Naduir don Duine acht dha Shuil re haighe Gola, acht thug an Mor-ghradh a bhi ag Criosd air a Phoball, agus meud na Dula a bhi Aige fuascailt doibh as sclabhuidheacht an Diabhail, na millte tuile deora. Nir lia Porrthuidh a bhi anna Chorp, no Ribe Gruaige air a Cheann, na Trom dheor Fhola a bhi Sileamh uadh. Mem- bris omnibus Flevisse videtur. Ni gan abhar, ar ndoith, a Thighearna. a ta tu fulang gach Mor-pheanaid dhiobh so? Ni gan fath, ar noidh, a ta tu dol a Luige, agus ag Urrnaigh cho fada so? Ni gan abhar, a ta Tuile Deora mur so re do Ghruaidh, agus Allus Fola re do Chneis? Ni gan abhar a ta Dolas agus Tuirse cho eug- samhail so ort? O ni headh, a Chairde, dha mbeth gan atharamh dabhar aige, Acht gur Dhiol Judas, Fear da Dheisciobail fein e, ar dheith- bpighne-fichead, agus gur sheun Ceannfuirt na Neasbul Peadar e. Ter me negabis. Matt.26. Naice so teitheamh naireach na Ndeisciobal eile; An Dolas eugsamhail, agus a Dubron do bhi air a Mhathair Muire. Nach ar mhor na habhair Tuirse agus Dubroin do Chriosd, gach ni dhiobh so? Bo mhor, gan amhrus; O maise, a ta abhar eile aige, nios mo mile Uair, mura ta, go bhfai- cionn go Soilleir neamhdheoin gach Mor-phean- aid a ta se dfulaing air son peacaidh an Phobuill, go Ndaimeontar mile agus mile Pearsa, fo aon Nduine slaineochar, don Phobull ceanna. Multi sunt vocati, pauci vero electi. Matt.20.16. <L 191> Gur lia Duine bhi deanamh Seirbhise don Diabhal, bheurfudh Pianta siorruidh dhoibh mur Luach- saothair, no dho fein, bheurfudh Solas siorruidh dhoibh a Bhflaitheas. Ca haonamh a Chroidh a reabugh, agus a Leadhamh anna Chliabh, re iom- ad Dolais agus Tuirse, Nuair a chi se thusa, a Ghadaigh, bhios a Stuideur go laitheamhal diogh- bhail a dheanamh dod Chombarsainn; dod tha- bhairt fein suas ar Slabhrudh don Diabhal, tar eis e fein dod scaoileamh re Nallus Fola? Ca hoa- namh e bheth baite Niu a Dtuirse agus a Ndubron, Nuair a chi se thusa, a ghiolla ud ele, gach La ar Misge, agus gan tilleamh agad o Olc ar bith, re linn do Mhisge? Oh, a pheacaidh, dha gcloin- fea do Shlanaightheoir an Oidhche ud roimh Bas, buain Macalla as na Clocha, ris a neugeaoin thruadh-bheulach ud an Fhaigh Isaias. Ergo in vacuum laboravi, et vane fortitudinem meam consumpsi. Isa.49. Is truadh mo Chas, a deir se, sa naisce a ta me cathamh mo shaothair; is diogh- mhaoin Murrnaigh; Is dioghmaoin mo Ghul agus mo Dheora, Is dioghmaoin Mallus Fola. Ergo in vacuum laboravi. Acht go tuige a Thigh- earna, fo bhfuil tu ag eugcaoin mur so? Go de bheurfudh, do thurus a naisce agad? Nach ar son an Chine Daonna a ta tu dortamh do chuid Fola, agus nach bhfuil siad fein ar a shon agad? Oh, is air a son, acht go de an tairbhe a ta dhamh ann thaobh na Dturcach no na bpaganach, agus go Ndaimeontar iad uile; do bhrigh, nach gcreid- id, agus nuch ngeillid dhamhsa? Quia non cre- dit in Nomine Unigeniti Filij Dei. Jo.3.18. Mas ar son an Chine Judaighe a ta me ag iomchar Mor-ulach na Croithehe. Oh, mo mhile tru- aidhe, a ta siad uile mo threugbhail, ni slaineo- char acht fior-bheugan aca. Mas ar son na Gcriosd- aighthe a ta me dortamh ma chuid Fola, deir an Fhirinne shiorruidh liom, cia go bhfuil cuireamh aca <L 192> uile triall go Flaithios, gur beg aca thucfus; Cia go bhfuil feusta Mor-luaich na Gloire ollmhuidh fona gcomhair, nach racha an treas Fear diobh da ghlacamh. Multi sunt vocati, pauci vero electi. Matt.20. Oh, go de an diol truaidhe, Slanaith- eoir an Chine Daonna a Gul agus a Geur-chaoi- neamh ar son peacaidh na Muinntire nach sileann fein aon Ndeor, agus nar Ghuil a riamh ar son a bpeacaidh. Ebheth Sgartuidh agus a Garrtha air an Muinntirr, nach dtugan Aird no Freugra air, si- neamh a Lamha a Gcrann na Croithche anna Muinntire nach ndeun urad agus Amharc siar air. Vocavi et renuistis. Prov.11.14. Acht Athair shiorruidh, ar dhruid tu do Chluasa agus do Chroidhe? Ne nach Gcloin tu gach Osna Mharbh- thach, a ta ag Haonmhac? Ne nach bhfuil tu ar ti Cobhair no Furtacht ar bith thabhairt do? O! A taim, ar se, cuirfiod Aingeal as na Flaithios tabhairt Meisnigh dho. Apparuit Angelus de Caelo comfortans eum. Lucae 22.22. Dubhairt an Teachtaire Ainglidh so leis, a Righ Nimhe agus Talamhan, go de bheir tu cho Dolasach Tuir- seach so? Ar son go mbeidh do Phais neamh- thairbheach ag Moran Gidheadh a ta Cor-chrios- daigh maith ann, bhoinfios Toramh agus tairbhe aistidh; feuch an Crann so na Criothche, a ta riamh go dti so faoi Tharcuisne, agus faoi Mhi- mhodh, beidh se feasta a Mor-mheas agus a Nonoir, ar feadh an Domhain. Imperidh agus Righthe, Duibhcidh, agus Prionsaidh na Talamh- an; Leicfe siad a Gcoroin faoi Chosa an Chriann so, agus rachaid go Huiriseall, umhal air a Nglui- nibh deanamh Adhramh agus Onoir dhith; Glac so, a Thighearna, mur shasamh an do Mhasla. Apparuit Angelus, etc. Acht, go de an riachtanus a bhi ag Aingeal theacht tabhairt Furtacht do Cheannfuirt na Nain- geall, Nuair a ta se a gcomhachta an Duine, nios <L 193> mo do sholas, agus dfurtacht thabhairt dho, no an Chuirt Ainglidh ule? Nil an Slanaitheoir a g iarruidh do sholas an Tsaoghail so, acht a Phais dhul a dtairbhe don Chine Daonna, agus ni thig leis na Haingle sin a dheunamh; ar nabhar nach ar a son a dfulaing se Pais, acht air air son inne; Mur sin, is air ar Laimh inne a mhain a ta an Phais a dheanamh tairbheach; Is orainn a mhain a ta se a giarruidh Solais, agus Compoirt, ann gach Pea- naid agus Dolas, a ta se dfuilaing. Tugamaoid sin do, a Phobuill Chriosdaighe, go tapuidh; na leigemid e a bpein nios fuide: O Loit seision a Chroidh re Gradh orainne, tugamidne Gradh iom- lan dho naighe; agus a reir mur shil seision Deora Fola, do gach ball da Chorp Naomhtha, ar son ar bpeacaidhne, Sileamhmidne Trom-dheora na Haithridh, a caoineamh a Phaise agus na peacaidh ceanna; leanamur Criosd go dti so anna Ghairdin, leanamid e nois anna Bharra. Ni air a Dtrachta me annsa dara Pt. 2. Pt. Chonarcamur Criosd ar ball annsa Ngairdin, baite anna chuid Fola. Chidhmid a nois e annsa Mbarra measc Robuiridh agus Gadaighe, agus tri shoirt Lamha dha Loit, mura ta, Lamha an Treatuiridh do Bhraith e, Lamha na Mbreith- eamh a Thlig e, agus Lamha na gcrochairidh chuir an Baise e; agus sin uile ar son peacaidh an Phobuill. Propter Scelus, etc. Acht Cia e an Duine malluidh so, fuair aige fein Criosd do Bhrath? Ar ndoith, is Turcah na Pa- ganach e? Ni feidir a radh, nach raibh se nios Fuileachtuidh no na Leomhain agus na Beathuidh Eallta na Cuilleamh; Oh, mo thruaighe a Chair- de, ni Duine is lugh no Easbul chuaidh a Brath Righ na Neasbul; Ni Duine is lugh na Sagart, chuaidh a deunamh Feille air Ard shagart an Domhain; Ni mor go bhfuil tri Huaire o dardaigh a Mhaigistir e, ann Dignid Righeamhail Shagar- <L 194> tacht, agus thug se comhachta dho dhul a Teugasg an Tsoisceil ar feadh a Tsaoghail; Acht nait so chuir a Ngniomh, se chuaidh se Brath agus a Diol a Mhaighistir, re na Namhuid. Quid vultis mihi dare, et ego vobis tradam eum. Matt.26.16. O Shaint, a pheacaid mhalluidh; Is iomdha sligh Mi-nadurrtha mhuinios tu don Duine. Is mor a dhall tu an Teasbull so, chuaidh a Diol Chriosd; a Diol Shaibris an Domhain air dheich bpighnne fiothad. Quid vultis mihi dare. Sin chugaibh a nois Judas, na Cheannfuirt air Thrupa malluidh, dul a gabhail Chriosd; agus mur nach raibh Aithne aca air, Tair na Heasbuil, thug se mur Chomharatha dhoibh; An te da dtiurthugh se Pog, gur be sin Criosd; agus do rinne, mur sin, Comharrtha Marbhtha agus cog- aidh, A deir St. Aug. don Chomharrtha Siogh- chan a agus Comainn bhi riamh a riomhe ag an Tsaoghal. O signum Sacrilegum, ubi ab osculo, incipitur Bellum, et per pacis Indicium rumpi- tur pacis Sacramentum. O Threaturaigh mha- laigh, ni fada go bhfuair tu an ni thuill tu; mura ta, thu fein do Chrochamh; agus ar ndoith, nir bhfeidir Croachaire bafuileamhnuidh no thu fein dfaghail, an gniomh cho tubuisteach ris so a dhea- namh. Et Laqueo se suspendit Matt. 27. 6. O Judas, Judas, Is mor a mhill tu, ni aon Olc a mhain a rinne tu? Dfagaidh tu mur eisiomlair ag an Tsaoghal a Ndia a Dhiol ar bheugan. Eisiom- lar, faraor, is minic da ndeuntar usaid. Acht Cia hiad an Mhuinntir do ni Margamh cho tubuistech so? A ta, a Chairde an Mhuinntir Dhilios a Nan- am, chosain cho daor so do Chriosd, air ni beg Suarach. Diolaidh Fear na Sainte a Shlanaitheoir, go minic, air ni is lugh no deich Bpighinn-fhichead Diolaidh Fear na Druise an Tardrigh air phleasur Salach Momente. An te thig glacamh Chuirp an Tighearna air droch staid, Diolaidh agus Brath- <L 195> idh Criosd ar mhodh nios graineamhla agus nios milltidh mile Uair, no mur rinne Judas. Factus est reus Corporis et Sanguinis Domini. 1. Cor.11.27. O Judat, Judas, is mor a mhill tu re do dhroch Shompla sa an Domhan. Tar eis an Drung mhalluidh so ghabhail Chriosd, cheangladar e re Corduigh agus re Slabhruidh. O! Go de an Sgeul uabhfasach so, Mac De bheth ceangaillte mur Ghadaigh? Bheth da Dhragail agus da Thosail ar Slabhruidh, ag Peaca Rogaraidh? Acht is se so an ceangal tairbheach ag an Chine Daonna; ar nabhar, mur beth an ceangal agus an cuibhreagh so cuireamh air Chriosd, bheth sinne ar Slabhruidh ag an Diabhal, mur bhi mur a riamh roimhe. Qua libertate Christus nos do- navit. Gal.4. A ta dha shoirt Slabhruigh ann, a deir Dabhidh an Righ, mura ta Slabhruigh na Hantola, ni sclabhuighe dhinn dar ndroch- chlaonnta; agus Slabhruidh na Bpian; mura ta, Teine shiorruidh dar mbruith; agus lasaracha craosach dar Losgamh a Bprisun dhuimsidh dhor- cha Iffrinn; Maise, ionnus go Saorfugh Criosd sinn o gach Slabhrudh aca so. ata se fein cean- gaillte Niu re Slabhruidh. Ta Criosd goite na Phrisunach, ionnus go saorfugh sinne o Phrisun- tacht. Qua libertate Christus nos donavit. Gal.4. Leanamaois a nois an Priosunach Righeamhail so anna Bharra, no go bhfaiciom an fheoil-chuma tugamh air. Toigeamh leis go Tigh Caiphas, cuireamh Garda duballta air Righ na Naingeal, a bhfioghnuise na Ndaoine agus na Naingeal; Nir lor leo so, tar eis Pucog a chuir air, Bhuail siad do Dhornaibh e annsa Neudan, agus dubhairt siad leis, trid Sgig agus Magaibh, tamhuis, a Chriosd, cia bhuail thu. Prophetiza nobis Christe, quis te percussit. Matt.27.68. Nir fhagadar Ribe Gruaige air a Cheann gan Tarraing, agus theilgea- dar i faoi na Chosa; agus mur bharr Mioscuise <L 196> agus Tarcuisne, Chaitheamh siad Righ a dheanamh Dhe trid Mhagamh; chur siad Coroin Spiona air a Cheann, agus Gas Giolcuidh mur bhata Righ- eamhail, anna Laimh. O Righ Nimhe agus Ta- lamhan, Is Daor a ta tu ag ioc na Gcoirtha nach Ndearna tu. O Maise, annsa Nam gceanna a bhfuil na Haingle molamh Chriosd annsna Flaithios, ag radh Daon bheul, Molamh dhuit, a Righ an Domhnaigh, is tu ta Beanuidh. Sanctus, Sanctus, Dominus Deus Sabaoth; A ta an Cine Judaighe ar Talamh air aon Ghair, a giarruidh an Neamh chionntach so a Chrochamh. Tolle, Tolle, Crucifige eum. Matt.27. Foilli a Mhurdaroraidh na Feille. Go de so is mian libh a dheanamh? Nach dtuigeann sibh cia ata agaibh? Nach gcreidi- onn sibh, gur be Criosd Mac De e, agus an Dia ceanna a ta Bhflaithios, ar son a Dhiadhacht bheth Niu faoi Bhrat agus Folaighthe faoi na Dhaon- Nacht? nach Smuaineann sibh go dtiucaidh se Lo Eigin mur Bretheamh oraibh; agus ma ni sibh droch-bheart air a Niu, go Naifeoruidh e an La ud? Acht go de bheir me Caint? Nil Aird aca oram; meud na dibheirge agus na miosccuse a bhi aca chum Caoisd, dhall se a dtuicse, ni bfuith- ear atharamh do Chaint uatha, Acht togthar leis Crochtar e. Tolle, Tolle, Crucifige eum. Jo. 19.15. O, Phobuill malluidh, ni raibb athar- amh do Mhuinin agam asaibh, rinne sibh mur do ni an Poball coitchionna gonaigh, se sin, gur deacair a gcosg air an ni chuirid rompa; Acht feuchamaoid go de dheunfus na Bretheamhain ris an Bpriosunach Glormhur so? Ni air a Dtrachta me ansa treas Pt. 3. Pt. Sea, a Shlanaitheoir an Chine Daon- na, o se do thoil gach Sclabhuidheacht dhiobh so Dfulaing ar sgath peacaidh do Phobuill. Prop- er Scelus Populi mei. Ar ndoith, a ta tu Sa- bhallta, feasta, o dfaga tu Lamha an Rable <L 197> mhalluidh? Ar ndoith, na Bretheamhain, dar coir ceart agus cothrum a chuinnbheal do nuile Dhuine, Saorfuid thusa on Daor-bhruid anna bhufuil tu? Acht foilli, a Chairde, feuchamaoid ar dtus, Cia hiad na Bretheamhain a ta air Chriosd, O, a ta, Annas agus Caiphas. Ard- shagairt an Phobuill, Pontius Pilate Governoir na Rioghachta: Na Scriobhidh agus na Pharisi- nidh Doctuiridh Diadhachta agus Dlighe. Maith iad, dar leat, Och, mo thruaighe, ni Maith nil ionnta uile, deir St. Chrysost, acht Peaca Bitheamhnuidh. A ta siad dall ona bpeacaidh; ni leur dhoibh a leas chuir Faction agus Intrest Saoghalta mearamh air a Ninntinn; nil do run aca, acht a nuile thoile- eugcoir a dheanamh air Chriosd. Mheasfa nach raibh atharamh do chomision aca, acht Criosd do Robail da Chlu, agus daA nam a neinfheacht. Acht Ceist agam oraibh, a Pheaca malluidh, go de mur thig Cas Chriosd bhur Lathairse? Cia rinne Bretheamhain daoibh os Ceann Ard-bhreth- eamh an Domhain? No Ce thug comhachta do Dhuine os ceann De? O, a ta Dia fein thug cead iomartus doibh air a Mhac, air son peacaidh an Phobuill. Propter Scelus Populi mei percussi cum. O, Ard-bretheamh na Mbeo agus na Mairbh, ma thaisbeon tu Humhlacht agus dfoi- ghid a riamh, ar ndoith, sa Niu e? An feidir dhuit thu fein Uirisleamh nios mo, no dhul faoi chomhachta na Muinntire, ag nach bhfuil comhachta ar bith os do chean? dhul faoi Bhretheamhnuis na Munntire, air ar choir dhuit a bheth do Bhreth- eamh? Obstupescite Caeli super hoc, et portae ejus desolamini vehementer. Jer.2.12. Acht fiafraim a nois dona Bretheamhain, ma deist siad an Cas, go de an Chuir rinne Criosd, so bhfuil siad da chuir an Bais? Quid enim mali fecit? An cheann a Raidhearc thabhairt dona Daill, no a Siubhal dona Bacuidh? Ar ndoith, ni <L 198> Coir so? Ni headh, gan amhrus; Maise, ann cean lucht an Lubhra a Leighios? No na Mairbh Daith-bheodh? No na Diabhail a ruagamh, a ta sibh dho? Ar ndoith ni Locht so? Maise, an cheann gur Ghoir se Mac De dhe fein? Ma seadh, ar ndoith, ni Breug dho e? Ar bhfeidir re Duine sa Domhan, acht re Dia a mhain, urad Umhlacht agus Foighide thaisbeonamh, naimhdheoin gach eugcoir, naimhdheoin gach Tuailios, naimdheoin gach Breuga, agus gach mionna eithe rugamh Naighe ag an mbarra so. Nir bhfeidir acht re Dia a mhain, deir an Doctuir Foghlumtha Ter- tul an urad so deugcoir dfulaing, agus gan a ghnuis Aistreamh, gan Claochlo dath, misha- samh no mifhoighid a thaisbeonamh do thaobh ar bith, Nihil de Impatientia hominis imitatus est. Bo ghnathas dona Judaighe, ar impigh an Pho- buill Choitchionn, Anam thabhairt da rogha Pri- sunach, Uair annsa Mbliaghain. Nuair a chuir Pilaid Ceist orrtha, Cia aca Thoighfiudh siad Criosd no Barrabas, Oglach a bhi Stigh ar son Feille agus Roboracht? Se dubhairt siad Daon- bheul. Non hunc sed Barrabam. Jo.18.40. Nil binn againn air Criosd, Is fear linn Barrabas. Oh! A gcualuidh aon Nduine a riamh a leithid so do romhain? Fiorghadaigh na Righeachta da shabhail, agus an Duine cneasta da dhaoramh; Sos-mharbhtha na Ndaoine da shaoramh, agus an te Daith bheodhaidh na mairbh da Dhaoramh agus da Thligion. Obstupescite Caeli super hoc. Ta ioghantus orraibh, gan amhrus, a leithid so do Mhire a bheth ar Dhaoine ar bith? Agus ni lugh liom fein. Acht nil abhar ioghantuis againn, ma dhearcamaoid air an droch-romhain ghlacamaoid fein go laitheamhail; Nuair a thig Caithidh air an Duine an peacamh a dheunamh, deir na Grasa agus Dlighe De ris anna chroidb, ma ni tu an droch- ghniomh so, tuillidh tu Fearg De, tairneochaidh <L 199> tu a dhioghaltus ort; Diolfa tu do chuid do Pharrthas. Deir an Diabhal agus ann Antoil ris, an taobh eile; Te ar haighe; na biadh faitios ort; ni buighioll duit Dochar ar bith thiacht as. Go de ni an Duine Dona an so? Go de an Romhain a ghlacus se? O, a ta, ann ni ceanna rinne na Gudaighe; bheir se Cul do Dhia agus Aighe air an Diabhal glacaidh se Pleasur na Huaire sin mur Romhain, air aoibhinios agus uile- mhaitheas Pharthais. Non Hunc; sed Barrabam. Nuair a bhios an Tathair Feargach ar ti a mhac a Sciurugh, theid an Mhathair Maoth- chroidheach sabhail an mhic, agus glacaidh go minic na Buillidh air a Guaille fein, so, a Chair- de, Cas Chriosd, agus ar Gcas inne Niu; bhi an Tathair siorraidh a Bhfeirg le na Chlainn, an Chine Daonna, corra mor agus 4000 Bliaghain; Thainic Criosd Niu, mur Mathair Ghradhaigh, eidir inne agus Fearg Athair, agus ghlac air fein na Trom-bhuilldh thuill sine trid ar bpeacaidh. Propter Scelus Populi mei. Maise, ni raibh acht Sugra anna bhfuair Criosd do mhasla agus do mhimhodh go dti so, bharramh na Bpianusa agus na Heasonora a ta siad thriall dho a nois. Is fea- sach sibh, nach feidir Easonoir no masla nios mo thabhairt do Dhuine ar bith, no a Stripeail Lom- nochtuidh La Marga no Comhchroinnidh, agus a Sciurail. O, maise, a Chriosdaigh, feuch a- Niu air Slanaitheoir an Chine Daonna, ma thig leat dearcamh air re iomad Deora, agus chife tu e Lom nochtuidh. Gan Snaithe Eudaigh air a Chorp, agus e Ceangaillte do Phosta; agus sin a lathair De, agus an Tsaoghail; lathair na Nain- gle, agus na Ndaoine; laithair a Chairde agus a Naimhde. O, a pheacaidh, dha bhfaicfea an Drung Neamh- throcaireach a bhi na thimchioll, Suile mire an- na Gceann, Coip chubhair re na Mbeul, re neart <L 200> Dibheirge agus miosguise Lan-doirnn do Sciursa a Laimh gach Fir aca, agus iad ag comor- dais, cia aca fein, is diogbhaluidh, agus is triome bhuailfeamh Buille air Chorp Naomtha an Tslanaitheoir; is ann sin thuigfea, go de meud Uurchoide an pheacaidh, chosain cho Daor so Dardrigh na Cruinne. Ni lugh no cuig mhile Buille buaileamh air, agus ni lia Buille no Lot rinneamh air a Chorp, ar mhodh fo dheireamh, nar fagamh ball saor dhe; agus nach raibh aca acht cneadh chuir ar muin cneadhe. Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores. Psal.128.3. Sea Athair shiorruidh, ar ndoith, a ta tu sasta nois? Ar ndoith choimhlion tu do dhioghaltus air Haon-mhach? Muchuidh, ar ndoith, na tuillte Fola so ta sileamh as a bhaill, Tfearg ris an Phoball? agus ma ta, nach lor leat a bhfuair se, feuch, Cia ann ball da Chorp is feidir leat a Lot go nuadh? Mas air a Cheann leagfus tu an Buille, nach bhfuil se na Chriathar cheana ris an Gcoroin Spiona? Mas air a Lamha, no air a Chosa thairneochus tu do bhuille, nach bhfuil siad toill- te trasna re Tarnidh geura? Mas air a Ghuaille, no air a Druim a ta tu dearcamh; Nil Urrlach diobhtha nach bhfuil Treabhtha re Sciursuidh tren- na: Anna Bhfocal, chaill se Cruth agus Deilbh Dhuine, ar mhodh, nach feidir Ainim fein a ghuirim daon Bhall dhe. Is direach a bhaist an Faigh Isaias e ansa staid so. Vir dolorum. Fear na Ndolas. Cap.53.3. Do bhrigh, nach raibh Ball da Chorp nach raibh nabhar Dolais aige. Nois, a Chairde, ionnus go Gcriochnochainn an stair dholasach so na Paise. Tar eis Criosd dheanamh Urrnaigh ar son a Naimhde. Pater, dimitte illis. Lucae.23.3. Tar eis a Mhathair a chur ar churam Eoin Easbul. Mulier, Ecce Filius tuus. Jo.19.27. Tar eis Parrthas a gheallamh- <L 201> ain do Ghadaigh na Laimhe deise; dubhairt do Ghuth ard Consumatum est. Se sin, gur chrioch- naigh se on Obair fa dtainic se, mura ta, an deor is lugh da chuid Fola a dhortamh ar son an Chine Daonna. Ag radh na Mbriathra so, thainic claochlo an Bhais air; agus ag claonamh a Cheinn, dfag an Tanam e. Inclinatio Capite, Emisit Spi- ritum, Jo.19.20. Ni luaithche a Deug Ughdar na Naduire no Chonsgair agus criothnaigh an Naduir uile; dfalaigh an Ghrian a heudan, chaill si a Solus; Nir bhfiudh leith a bheth na fioghnuis air Mhurder a Cruthaigheoir; Bhi smuid air na Reullta; Bhi Eclips air ann Ghealuidh; bhi Dorchadas air an Tsaoghal uile. Chuaidh gach duil a Gculaigh chumhaigh fo Bhas an Ardrigh. Phleusg na Clocha; Sgoilt na Crainn, bhi ainimhidh na Ta- lamhan air aon ghair; Anna Bhfocal, ni raibh Creatur sa Domhan nar chlaochlo agus nar chonsgar, Acht Croidh cruaidh clochach an Duine. O Anam Mhisfhortunaigh an pbeacaidh, go de meud do dhaille? Nach bhfaicionn tu na Hainimhidh Bruideamhla a Garrtha agus a Sgairtidh, agus gan Osna no Deor air do Ghruaidhse? Feuch na Cairg- geacha a reabugh agus a sgoillteamh, agus do Chroidhse gan mhaothugh, gan mhothugh; O a pheacaidh, Nuair a thucas Criosd mur Bhreth- eamh an Lo deighneach, agus nochtas a chneadha don Tsaoghal; agus dearfus se leat; Se Tuabhar agus Tanfhlaithios chuir an Coroin Spiona so air ma Cheann; se do Dhruis agus do Mhighluine stroc ma Dhruim, agus mo Ghuaille; Se do Shaint agus Heugcoracha cheangal ma Lamha don Chrainn so; Se do Leisg ann leas Hanama dhea- namh, chuir na Sparruidh so ann ma Chosa; Se Tfearg, agus do run dioghaltuis shaith an Tsleigh so ann ma Thaobh; Se do Chraos agus do Mhimheasaracht thug oramsa bheth a Gol Domlus <L 202> agus Viniger. Tu es ille Vir. Is tu, is tu, a phea- caidh, rinne gach Creuchta dhiobh, so oramh o Cheann go Cois. Tu es ille Vir. O! A Chriosdaigh, a chosain tu cho Daor so don Tslanaitheoir, bi fein ar a shon aige. Na treig an Maighistir maith Criosd, mur gheall air na Droch-mhaighistridh fealltach, an Diabhal, an Saoghal, agus an Cholainn. Stiuir do Bheatha reir Dhlighe De, ionnus gur bhfiudh thu Toramh na Fola fioruaisle so Dortugh air do shon, Dfaghail, Plaintail na Subhailce nait na Ndubhailce, na Deoibre a nionad na Lochta. Biadh Dolas Croidh ort fo do pheacaidh, agus glac run iom- lan gan a bheth Cionntach anta nios mo. Ma ni tu so re Dochus a Dtrocaire De, gheabhuidh tu trid luaidheacht na Paise, a nuile Chobhair o Dhia annsa Saoghal so, agus an Ghloir shiorruidh ann- sa Tsaoghal eile. Amen. <L 203> SERMON XVII. On the Joys of Heaven. Non sunt condignae passiones hujus temporis ad futuram gloriam, quae revelabitur in nobis. Rom. 8.v.18. Meassuim nach fiu na neithe fhuilinamid sa naim- sirse a lathar, an gloir foilscocthhar dhuin. Is ne cinte é ria radh nach fiu insin no araimh buairt no dolas an tsaoghalse a gcomeass ria So- las parthuis: do bhri go bhfuil aoibhnus agus Solas parthuis Sioruigh, docrioghnidh, agus nach mar- rin cruatan no dolás an tsaoghalse acht began laot- hibh. Cuir agcas go bhfuileonamh duine tairt, agus ocrus, teas, agus fuacht, agus gach ni ispianamhla no cheile ar feadh aon lae amhain, ar cuntar go meabh se sonna, Seanamhail na dheidh so ar feadh a Shaoghal; Nach niomchora se gach ni diobhso go funbhar foideach? Dheanamh gan amhrios Masseadh god-de anni Saoghal an duine acht aon lo amhain, no moment fos, a gomortus ris an tsior- rioghacht. Nl fiu mar sin na neithibh fhuilinamid ar an tsaoghalsa an ghloir foilseochar dhuin an sin tsaoghal eille. Non sunt condignae passiones hujus temporis, etc. Ma fhiafrian tu dhiam, a Chriostuigh, god-de an- ni gloir De, no god-de an mhaith ata ria fadhail a bparthus? Cabhfuil ante reiar feadir an cheistse dfu- ascoilt nis fearr no S. Pol, do bhri, gur hardaibhe an- natreas bhflaithios. Raptus est usque ad tertium Caelum. <L 204> Mar cuinarc se a nuille ni do bfeidir ria Suil dha- one ar bith dfaicsint. Masseadh se deir se leat, go bhfuil ioabhnis agus ulmhaithios pharthuis comh do- aridh, doinsian sin, ar mhogh, nach gualuigh cluas, agus nach feadir ria intlacht an duine smuai- namh na neithibh ata ria faghail ag ante, ghraid- his Dia agus chomhlionus aitheantaibh. Nec O- culus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis as- cendit quae praeparavit Deus diligentibus se. Uch is duine donna mar sin nach ngraidheoch- amh Dia agus gur be fein an maithis os cean gach maithis. Is duine ar mirre nach gcuideochamh aitheanta, agus mur ndeinigh, nach bhfaican se gnuis De go brath. Si vis in vitam ingredi serva mandata. Leigh, a Chriostuigh, an Scrioptuir diadha o thus go deramh: leigh beatha na naoimh, mar- ata nafaidhibh, na hapstoil, na Martriaidh, na Con- fessuridh, air a dtrachtann an Scrioptuir cheana. Ni thig leat a Sheanamh arnoith nach raibh daoi- ne ar bith bfear ciall agus thuic Saint nona nao- imhse do bhri go raibh Spiorad De intabh. Mas- sea chifidh tu go Soleir nach raihh drung an san domhan aga raibh tarcuisne agus dimeass nis mo air an tsaoghal, no airSaibhris, no air phleasur ar bith, no bhi occason. Agus ar an taobh ele, chifidh tu nach raibh daoine an sian domhan aga raibh geall agus duill a ngloir De nis mo no do bhi Occasan. Ar mhodh, nar dhuilt siad a nuile ni dfulint mar gheall aran ngloir cheana. Non sunt condignae. etc. Bheir an tapstal Pol sollus duinn ar na morphian- tibh dfulling siad ana leittir chum an phobuill abhra. Do ceasadh drung diobh, a deir se, agus nir chiu- radar suimm ana mbas, mar Shuil go mfeadir leo eiserigh ria Criost dfuilling drung elle tarcuisne, agus Sgiursiudh. Ceanglamh iad ria Slabhrigh, tiligamh iad a bprisuin; do gaibhudh do cloch- ibh urraibh, do gearradh iad na bpiosaibh o cheile; <L 205> do marbhadh iad ria cloidheamh. Do bhi siad, ar seachran anun sa nall, a grac nibh caorach, agus gabhar. Do bhi siad dol amugha ar feadh fasuighib, agus sleibhtibh. Sin agad, a Chrios- duigh, pairt dona neithibh dfulling na naoimh tha- nic romhad; Acht is beagiad bharraibh na morphi- antibh dfulling siad mar gheall ar ghloir De. Och, mathruaigh god-de loghad is fhulionis tussa, is tu suil ris an ghloir ceana. Ma geibhtar aoibhnis phartuis ar urrid Saothar is ghlaccas tussa, bo drung amudeach, agus ar Mirre na naoimh ud, cuaidh thrid thinidh agus uisge da Saotharamh; No ata tussa ar dearg Mhirre nach ndein dithchiol nis mo an tu fein do Shlanamh. Transivimus per ignem et aquam, et introduxisti nos in refrigerium. Is ni dearbtha nach bhfuil cruthudh ar bith is fear air an luach is fiu neithe, no air an meas bhis ag duine air, no an dochar agus an Saothar ghlacas- se na thimpial anna tharuint ar a laimh. Agus fos nach bhfuil beallach ar bith go parthus is suiral- te no Scompla na noomh thanic roemhan do lean- mhuint: is mian liomse aniu chur os bhur gcomhar- se go hath gear meud an Mheass agus tangheall do bhi ag na naoimh anallud air ghloir De; agus god- de meud an taothar do ghlac siad mar gheall air an ghloir cheana. Ave, etc. Cuiridh Chriost ag S. Matha, san 13 cab. ri- oghacht nimhe a gcosulacht ria ceanuigh, chuaidh ag iaruidh pearlaigh martha: agus anuar tharlaidh pearla mor luaidh air, dhiol se araibh aige, agus do cheanuigh se e. Se chialois, a Chairde, an pear- la so gloir fhlaithionuis, agus se chialis an ceannigh ud, an Criostuigh cneasta debheathach, nach Spa- ralain saothar no costus an ne fein do slhanamh. Cia reir mian athria do dheanamh air, is riacht anach do ar dthus, fios dfaghail godde is luach don phearla ud. Acht biabh se cinte gan sgeaia diaruigh air lucht gradhidh an tsaoghalse. Ar nabhar gur gnas <L 206> doibh meass do bhrieth ar ni, reir mar bhin se bon- tasteach, no mibhontagh occa a lathair: ar son na neathibh ata ria teaght, doni siad neamhshuim diobh. Ni feas don duine talmhuigh na neithibh thig o Spi- oroid De, mar adeir S. Pol, oir is amuideacht ris iad: agus fos ni feadir a bhfios do bheth aige, do bhri gur go spioradailta aitheantar iad. 1. Cor.2. Is uimme so nach dtugan an Scrioptuir atharagh dainm air an muintir ag a mbion an gra mor air an tsaoghalse acht amudain, agus leanibh do bhri nach mbion an do cheil ag an leanamh, no agan amudan differ do dheanamh eadir pearla loghtach agus cloch uasil; agus go minic is mo an Speis do chuiridh a Nalican beg gan bhri, no ansian phearla is uaisle, agus is costasiudh ar bith. Mar a gceana eighris don druing ag mbion an gra miemassagha air an tsaoghal- so, is mile mo an Speis do chuirid an alicain bhog- the, namhbhuain a tsaibhris, no an ionnus na gloire. Do ni siad neamhshuim comh mor sin daiobhnis phar- thuis, ar mhodh, nach e abhain, nach ndiolfudh si- ad a bhfuil occa ana cheanagh, acht ni ghlaccamh siad Saothar da loighad mar gheall air. Inventa una pretiosa dedit omnia et comparavit eam. Na iar fios mar sin, a Chriostuigh, air amudain an tsaoghalse, godde is fiu pearla na gloire, no ghlabhuidh ta thu fein mealta. Acht iar Sgeala air naoimh an doimhan, os leo fein amhain do thig fios na firinne do thabhairt duit; do bhri go raibh Spiorad De gha stiuramh gur be leighion cinte mhu- ain an Spiorod Naomh doibh, gurab eagin do nuille dhuine, riar mian suaimh nis agus solas dfag- hail a bparthus, breis, buairt, agus leathtrom dfui- laint ansan saoghalso - Omnes qui pie volunt vivere in Christo persecutionem patientur. Do dhearbuigh an spiorod ceana doibh, nach bhfuil acht sgeula gan bri, agus alaan gan tabhacht ansan saoghalso, agus da dhruimso, ni raibh domheass occa air Shaibhris, no air ulmathis ar bith, acht urrid <L 207> ria ileach ??- Arbitrabar ut Stercora, ut Christum lucrifaciam. Nil cruthu ar bith is fear air an ni bhios an ar Nin- tin no ar gnhiomhart habh, no air an duill bhios again an ni, no an Soathar agus an dochar do ghla- camid na thimpiol - Ex operibus eorum cognoscetis eos. Masleadh ma dhearcan tu, a Chriostaigh, air an saothar, agus air an sclaibhuig hacht dfulling an Drung or shiolruigh ar gcriedeamh, mar ata na hab- sdail, chifidh tu gur cheanuigh siad flaithamhnus ria Saothar a lamhaibh, amhail is deirfuin, agus ria ail- lusa malligh. Uch! godde liaght uair dfulling siad tairt, agus occrus, teass, agus fuaght, tu- irse, agus easbhuidh colluitta, persecution, agus bochtanaght. Uch! godde liaght siubhal, agus astar do rinnidh siad thrid reguin comhithaghaibh agus nasuin bharbaredh an Sollus an chreidim theagasg doibh. Uch! godde liaght slaibhrudh riar ceang- lamh iad, liaght prisoun an ar tligamhiad. Liaght priacal ana raibh siad ar Muirr, agus ar tir o anf- hlaithis Tiranach, agus o naimhde a gireididh - Ana bhfocal, an raibh sclaibhiaght, no boghta- nacht, ulc, no anro, ria faghail nar fhuling na naoimhse. Acht god tuige, a Chriostaigh, ne nach raibh Collun daone ag na Hapstoilse deanta dfuill, agus dfeoil, mar ata agadsa? Ne nach raibh urrid duil occa o Naduir a saibhris, agus a Suaimhnois, a gcuide aght, agus a gcomh lodar is ata agadsa? Do bhi gan amhris; acht do cuiradar druim a laimhibh ría gach ni diobhso, as an dochus do bhi occa, go bhfuid siad o Dia na nait, saibhris, agus aoibhnus pharthuis. - Expectantes beatam Spem, et adventum magni Dei. Tiontodh anis do shuilibh, a Chriostaigh, ona Haspuil air na Martiridh, an drung chroga ud chu- aidh roimhan go parthus trid thinigh, agus uisge, mar laibhrais an Scrioptuir, Per ignem et aquam. Se sin ag fuillint gach ni do bfeidir ria Maicel <L 208> Naimhdibh, no ria intleaght mhalluigh Tiranach do leagint urthabh, chifidh tu measg na druinge so mna, agus fir, an tog, agus an Seana, an tuasil, agus an tisil, an boght, agus an saidhbhir, ag cuibh- lin ria cheile ana grochte, agus ana gceasta, ana mbathu, agus ana losgu. Chifi tu cuid diobh da rostamh ar greidilibh, da mbruith a gcorridh, gha dtarruint edair aghaidh, agus gha dtligan mar bhia an beaithibhaltaidh; Acht ni is ioghantach, noso ni chualis och, no oisna, mairg, no eagnach as sbeul na muintirrse. Se bbi siad go solibhir sasta, ag radh abhrain molta De, chion gur bhfiu iad na mor piantaibhse dfuilint ar ashon. - Quoniam digni habiti sunt pro nomine ejus contumeliam pati. Act. 5. Nach gruthin gniomhartha na naomhso an gra agus an meass do bhi occa air duighthe parthuis; agus go raibh siad cinte ris an aspu Pol, nach fiu airamh no insin na neithe fhuilinamid ar an tsa- ghalso ag comortus ris an pearla ud na gloire. Non sunt condignae passiones hujus temporis, etc. Feagh anis a Criostaigh ria uafas ar morpiante na Martiridhso agus feach an sian am ceana ar an druing, da ngorrin an Eagluis Confessuridh. Is fior nach ardhoirt siadso a gcuid folla ar son Chri- ost; acht do bhi siad reidh ana dheanta, gha gcas- fuidh iad ansian occaid. Do bhi a mbeatha comh cruaddalach Sin, agus na neithe dfulling Siad caomh fadalach sin, armhoah, gur feadir liom aradh, gur fhulling siad nis mo nona Martiridh fein. Agus go uigge, ata go gcuiramh an tuadh, no an cloidhamh; an tinni, no an tuisge, an croich, noan greideal, criagh ana ngar amsir ar phillod na Mar- tiridh, acht do mbharudh beatha chruadalagh na confessuridh ni uair, no la, mi no raighte, acht ar feadh a Saoghal. Ata an duine o Naduir tucca an socal agus Sasamh thaibart da Colluin acht se bheiramh na Na- oimh so nuile cra agus cruatan da Ccolluin. Ata an <L 209> duine o Naduir tucca an gra do bheth aige ar saib- hris, air Onoir, agus ar Uach taranacht. Acht se do ghlacamh an drung so mar roghan boghtoinacht nat Saibhris, tarcuisne nat onora, agus uirisleaght nat uaghtar an acht. Nat pleasuir Cathraghibh, agus Bailtibh mora, Se theabh siad ar uaignis an Sleibhtibh, agus fassiaibh: mar nach raibh docuideaght occa acht beithibh alta; nach raibh do bhia occa acht Mhaiss na gcrann, no luss na talmeun: agus nach raibh do dhich occa acht uisge na bhfuaran agus ca bhfuil ni is pianamhla ag an duine, no a bheth a gcogabh go cinte ria na naduir, agus ria na chlaonta. No ca bhfuil ni is dodheanta agan duine, no do bheth an san tsaoghalso, agus neamh- dhuil do beth aige a nuila ni Saoghalte? Nach feadir aradh ris an muintirse, go ndearnadar athris go dirach ar an gceannidh criona ud an toisceil, gur dhioll siad araibh occa, agus gur cheannuidh si- ad pearla na gloire. Inventa una pretiosa, etc. Ata se cinte, a Chriostaigh, gurbe grassa De do near- taigh, agus do throri na naoimh ud ansin mbealach cumhan cruaidh do ghaibh siad. Ata se fos cinte go bhfuil na grassa ceana ria faghail agadsa, mas fiu thu e. Agus ni ludh ata se cinte, mardtargidh tussa athris do dheanamh orraibh, nach mbiantu ran phartach an san luach saothar do fuar siad. - Non coronabitur, nisi qui legitime certaverit. Ni e sin na radh, go bhfuil dfiache ar duine dhol narracis a namhud, agus bas dfullint ar son a creidigh, mar do rinadar na Martiridh acht ata dfi- achaibh orrain, ma castar foi na laimh sin, mile bas dfullint, Nios thoisge no do Sheanamist aon phu- nte amain dar gcreidamh. Nil se dfiachaibh air an duine duiltamh do Saibhris, a chul thabhart ris an tsaoghal, ria gach cuideacht, agus ria gach cathamh amsire, mar do rinnidh na Confessuridh. Acht ata dfiachaibh air, gan angheall comh mor seu do bheth aige aran tsaoghal, ar mhodh go ndeinfu se <L 210> dearmud do Dhia, no da Annam. Gan a bheth comh bailte sin a ngradh saibhris, ar mhodh, nach leur do fuascailt far an lathtruim, no cunamh ris an mboghtan. Ata se dfiachaibh ar an uile dhuine diultamh do gach droch cuideacht, agus cur suas do gach cathamh amsirre thairneochudh an pea- cudh gan ni ar bith san saoghalso do chur a go me- as re gloir De, no ria leas hanama. Quid prodest homini si mundum universum lucretur, et animae suae detrimentum patiatur? Ana bhfocal, a Chriostaigh, mur dtig leat athris go deirach do dheanamh ar na naoimh ud, leann a Si- ompla comh fogus is thig leat. Go Specialta na glac bealach contrarga ar bith don mbealach doleig- ann siadsan: no manir, beidh tu ar Seachran Scoruigh o parthus, agus a se Ifrion decrabh do chuirsa. Ma ta run dierach agad hannam do shla- namh, is egin duit os cean gachni aithanta De agus na heagluisse do coemh meud; thufein diom- chur go cneasta riaghalta an gach gairm an ar tho- ligh Dia do chur. Ma nidh tu so, is feadir leat misneach agus dochus do bheth agad, go mbeidh tu ran partach ris na naoimh a ngloir pharthuis. Ni ata misse diarraigh dibhse, agus damh fein, etc.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
