Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Chum ár leasa. Íta Naomhtha. III.
Title
Chum ár leasa. Íta Naomhtha. III.
Author(s)
Ua Laoghaire, An t-Athair Peadar,
Composition Date
1904
Publisher
Dominican Fathers
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N Ir.Ros.1904_06> <L 481> <B 1904> <C Prós> <M 8> <T Irish Rosary> <U An t-Athair Peadar Ua Laoghaire> <F Dominican Fathers> CHUM ÁR LEASA. ÍTA NAOMHTHA III. An t-Athair Peadar Ua Laoghaire do sgríobh. Nuair a bhí socair ag Íta ar dhul siar go Sliabh Luachra chun teighlaigh ban riaghalta do chur ar bun ann ar nós na dteighlach a bhí curtha ar bun cheana ag Bríghid i dtír na nDéiseach, tháinig cuid de cailíníbh óga uaisle na h-áite agus d'iaradar uirthi leogint dóibh dul siar i n-aonfheacht léi. Thoiligh sí chuige agus do ghluaiseadar i n-aonfheacht siar. Thánadar chun na h-áite ar a dtugtar anois Gleann Chuinn. Ansan do tháinig an t-aingeal, fé mar a gealladh di, agus thaisbeáin sé dhi go cruínn an áit ar a raibh an teighlach le cur suas aici. Cluan Credhuel ainim na h-áite an uair sin. Cíll Íde ainim na h-áite ó shin anuas. Do cuireadh suas an teighlach. Chómh luath agus do cuireadh, thusnuig cuid de chailíníbh óga na h-áite ar theacht ag trial ar Íta agus ar a iaraidh uirthi iad féin do ghlacadh 'n-a mnáibh riagh- alta agus a mhúine dhóibh conus ba cheart dóibh an bheatha riaghalta do chaitheamh. Do thoibh sí asta an chuid gur mheas sí, do réir a tuisgiona, an ghlaodhach a bheith ortha ó Dhia chun na beatha san. Do chomhairlidh sí do'n chuid eile fanmhaint sa ghairm beatha a bhí ceapaithe ag Dia dhóibh. Do leath an sgéal ar fuid na tíre go raibh sí tagaithe ann agus cad é an saghas oibre a bhí aici 'á dhéanamh. Bhí aithne ag gach aoinne an uair sin ar Bhríghid agus ar an obair a bhí déanta aici ar fuid na h-Éirean. D'á bhrígh sin do thuig muíntir Sléibhe Luachra cad é an saghas oibre a bhí beartuighthe ag Íta a dhéanamh 'n-a measg féin agus bhí áthas mór ortha. Tháinig ag trial uirthi an rígh a bhí an uair sin ar Uíbh Chonail, agus mórán des na n-uaisle le n-a chois. D'ínseadar di cad é an t-áthas a bhí ortha í theacht ag trial ortha, agus conus mar a bhí ceapaithe acu cabhrú' léi sa n-obair, le h-ionachus go mbéadh rath agus beanacht ó Dhia ortha féin agus ar a sliocht ar an saoghal so, agus áirighthe acu ar an mbeatha shíoruidhe mar luacht saothair ó Dhia ar an saoghal eile. Dúbhradar léi nár bh'fhéidir di an teighlach a choimeád suas, agus an obair a bhí beartuighthe aici do dhéanamh mar ba cheart é dhéanamh, gan raint éigin tailimh a bheith ag gabháil leis an dteighlach aici. Go raibh ceapaithe acu, d'á bhrígh sin, feirim thailimh a thabhairt di mór thímpal ar an dteighlach. D'ínseadar di cad é an méid tailimh ba dhóich leó a dh'oirfadh di chun an teighlaigh a chothú' agus do choimeád suas mar ba cheart. Ghaibh sí a bhuidh- chas leó go caoín agus go cneasda iad do theacht ag trial uirthi ar an gcuma san agus an talamh san a thairisgint di, agus dúbhairt sí leó nár bhaoghal 'ná go dtabharfadh Dia a luadh dóibh go maith, mar gur le h-uraim do Dhia a bhíodar 'á dhéanamh. “Ach,” ar sise, “déanfidh cheithre acra de'n talamh san mo ghnó-sa chómh maith agus dá nglacfinn míle acra dhe uaibh. Glacfad cheithre acra agus <L 482> béidh mé chómh buidheach agus dá mbéadh míle acra ionta. Ní féidir dom níos mó do ghlacadh mar ní bhéadh aon ghnó agam dé.” “Is mór an truagh é sin, a Íta,” arsan rígh. “Ba shásamh aigne linn tu 'ghá ghlacadh uainn. Is míshásamh mór dúinn tu dhiúltú' dhó, mar tá fhios againn go maith nách féidir an teighlach so choimeád suas i gceart ar cheithre acra tailimh.” “Coimeádfidh Dia suas sinn, a rígh,” ar sisi, “agus cuirfidh sé a bhean- acht ort-sa agus ar Uíbh Chonail chómh maith agus dá nglacfinn-se míle acra uait.” “Tá go maith a, a Íta,” arsan rígh, “ach nuair a ghlaodhfidh Dia ort-sa suas chuige féin tabharfad-sa, nó an t-é bhéidh anso am dhiaigh, an talamh do'n teighlach so.” Do ghlac Íta na cheithre h-acra. Do cuireadh claidh agus fál ortha agus do shaothruigh na mná riaghalta iad agus dhéineadar gáirdíní maitha dhíobh i dtreó go raibh glasaraí agus buraí eile acu dhíobh i gcóir an tíghe. An rud adúbhairt an rígh do déineadh 'n-a dhiagh san é. Do leogadh tearmon maith tailimh leis an dteighlach san agus bhí an treibh sin Uí Chonail go léir fé chomairce Íta naomhtha, agus bhí a guidhe, agus guidhe na mban riaghaltha a bhí aici, ag dul suas chun Dé coit- chianta ar son na ndaoine sin agus móran tabharthaistí ag Dia 'á bhronadh ortha mar gheall ar an nguídhe sin. An nós do lean naoimh Éirean go léir i dtaobh an trosgaidh do lean Íta é chómh maith leó. Dhéineadh sí trosgadh chómh dian san go mbíodh ionghna ar na daoíne conus a mhaireadh sí i n-aon chor. Uaireanta bhíodh sí dhá lá, trí lá, cheithre lá, gan aon rud i bhfuirm bídh 'ná díghe a bhlaise. D'fhágadh san ana lag í, ana thnáithte. Tháinig an t-aingeal chúichi agus dúbh- airt sé léi go raibh sí ró dhian uirthi féin, agus nuair ná h-íosfadh sí an bia saoghalta go gcuirfadh Dia féin bia mírbhúilteach ag trial uirthi agus go gcaithfadh sí an bia sin a dh'ithe. Dúbhairt sí nár bhfoláir di bheith sásta leis sin, ná béadh sé ceart aici diúltu' do'n sórd san bídh. As san amach do thagadh an bia mírbhúilteach chúichi ó neamh i gcómhnuighe nuair a bhíodh sí ag dul ró fhada leis an dtrosgadh. Bhí duine des na mnáibh riaghalta, bean a bhí ana naomhtha, agus bhíodh sí go minic ag caint le h-Íta i dtaobh neithe diadha. Chuir sí ceisdeana chúichi lá í dtaobh an bhídh mhírbhúiltigh sin, nú conus a thárla go gcurtí chúichi é. “Ó fhíor thusach mo bheatha,” arsa Íta léi, “ba ghnáth liom bheith ag dlúth mhachtnamh ar Dhia agus ar na neithibh a bhainean le Dia, agus ag labhairt le Trí Pearsanaibh na Tríonóide ró Naomhtha.” Do thuig an bhean riaghalta ansan conus a tháinig an bia mírbhúilteach, agus conus a fuair Íta na cómhachta a bhí aici chun mírbhúiltí móra dhéanamh mar a dhéineadh sí; na daoíne breóite do leigheas; na deamhain a dhíbirt a' dhaoíne; agus bheith ag cómhrádh agus ag cómhluadar cómh minic leis na h-aingealaibh agus ag déanamh tar- gaireachta ar na neithibh a thuiteadh amach. Bhí fhios ag an bpoibilidheacht go ndéineadh sí na mírbhúiltí ba mhó, ní h-amháin go léigisadh sí daoíne ós na galaraibh ba mheasa ach gur thóg sí daoíne ó'n mbás le cómhachtaibh Dé, agus rud a chuireadh uathbhás ar gach duine a chíodh é, i minic a bhíodh fios droch ghnímh aici agus go measadh an t-é a dhéin an droch ghníomh ná bíodh a fhios ag aoinne ach aige féin agus ag Dia. Ba ghéar go raibh aghaidh na dútha uirthi féin agus ar a teighlach i gCill Íde. An uile duine go mbíodh aon ghearán air ag teacht ag brath air go ndéanfadh Íta leigheas fhághail ó Dhia dhó. Bhí fáig sa n-áit, duine ana léigheanta. Tháinig taom éigin air i dtreó gur chaíl sé a urlabhra. Bhí an léighean ansan aige ach ní raibh aon fhocal cainte aige. Tháinig sé ag trial ar Íta. Chuir sí a guidhe chun Dé ar a shon. Tháinig a chaint dó le leamhnu' Dé. Isé céad úsáid a dhéin sé d'á chaint 'ná moladh agus glóire agus buidhchas a thabhairt do Dhia. Chuaidh sé abhaile chun a mhuintire <L 483> féin agus thugadar go léir glóire agus onóir do Dhia mar gheall ar an mhírbhúilt, agus thugadar uraim agus onóir ó chroídhe d'Íta naomhtha mar gur tré n-a láimh ab é toil Dé an mhírbhúilt a dhéanamh.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
