Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Shane's Letter, Filíocht
Title
Shane's Letter, Filíocht
Author(s)
Údair éagsúla,
Composition Date
1903
Publisher
Nolan Bros
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N Gaodh.1903_05> <L 143> <B 1903> <C Prós> <M 8> <T An Gaodhal> <U Údair éagsúla> <F Nolan Bros> SHANE'S LETTER. BEANDACHT ó Ua Néill dochum an Iuistis mar dhligheas sé, agus dochum na coda eile do'n Comhairle; agus atáim ag a fhiarfuighe dhíobh créd do-rinne mé do ni[dh] do rachad a n-eas-onóir no a ndighbháil do'n bheanrioghain, no dhaoibhse, as ar bhriseabhair orm gan fatha, gan adhbhar, agus tairgsin gabhaltus do dhenamh orm, gan giolla gan litir do chur chugam ó do thangabhair a n-Eirinn; agus an Iuistis do fhágabhair in bhur n-ionadh a n-Eirinn, go rabhamúidne umhal dó; agus nach raibhe do mhailís orm gan mo phearsa fén do dhol a bhfiadhnuise grás na banrioghna, acht an mhéid gur chuir mé iarraidh air shocamhal airgid ar an mbanriogh- ain, ar son nach imighithann airged na h-Ereann, a Saxanoibh; agus gur fhuráil mé mo bhráighe gill fén do chur ris an innmhus sin no go bhfillinn fén as Saxanoibh. Agus as í so an bhraighe ghill, .i. an mac is fearr dom chloinn, agus mo dhearbhchomhalta, .i. mac m'oide, agus mo bhuime agus mo bhrathair: aguf iad sin do chur a ngioll resuin big aingid, ar nach bhrisfind mo ghealla dá mbeind gan mo gheall ris; agus gur chuir mé mo dhaoine fén agus daoine an Iuistis d'á ath-iarraidh sin a ngioll air na braighoibh sin a gceann na banrighna; agus an uair do shaoilemur sin do theacht chugainn re bhur [d]teachtsa a n-Eirinn, ní h-amhlaidh sin do rindeabhairsi, acht an [nidh] nar shaoileamar do dhenamh dhaoibh; agus dar ndóigh do chuireamur a deich no a dó dhég do litreachaibh a gceand an Iuistis do bhí a n-Eirinn ó do ímgheabhairsi; fós, agus tugthar na litreacha sin do lathair; agus cuirimsi fiadhnuse Dé agus na litreacha sin orm; agus fiadhnuise an mhéid thoigerus cogus do dhenamh do'n Chomhairle, nach mailis no mainneachtnaidhe fodeara damh gan dol a bhfiadhnuise gras na banrioghna gos thtrasta, acht dith an innmhuis sin no go mberedh se oraind; agus atá an chéd inntind do bhi agam gus ttrasta anois agam um dhul a gceann na bhanrioghna, acht an mhéid toismisg do chuireabhairsi orm go h-anoircheas, .i. gabhaltus do chur am dhuthaidh gan adbhar; uair an fad bhias én mhac Sasanoigh am thír dom neamhthoil, ní chuirfe mé reidhiugadh nó teachtaireacht chugaibh ó'n uairsi amach, acht mo chosaoid do chur [ar] slighe ele a gceand na banrioghna da inisin di mar do chuireabhairsi an toirmeasc sin orm; agus do théna mé mo dhicheall ar an mbarda sin agus ar gach duine dá gcuirfe ann iad, no go mberthar as iad; agus má tá a ruin agoibh gan mo thoirmeasc ní is mó, beiridh mo mhuintir chugaibh, má's toil le bhur n-onóir é, agus do dhénsa la ribh mar is táoisge bheiseas sibh mo mhuinntir chugaibh do chriochnughadh gach geallta agus gach tri- alla dá tug mé do'n banrioghain. Agus bhiodh a deimhin agaibh nach d'eagla chogaid no gheall mé na ceand a roimhe, ach a ngioll ar a h-onóir agus ar a grásaibh bo chúmhdach gach neith dá bhfuil agam dam, agus dom mhedughadh ó so suas innus go ttugaind na tírtha fiadhanta atá fum, do chum shibhéltuis agus do chum maithis; agus innus go caithind mé fén agus gach duine dá mbia am dhiaigh, re serbhís agus re h-onóír na banrighna agus an fheadhmantaigh bhias a n-Eirinn uaithe. Agus bhudh ferrde Eire uile mo dhulsa a gceand na bainrighna, do thoil Dé; uair ní bhiaidh a n-Eirinn én duine do chuirfedh saobhnós beg no mór ar a feadhmanntach, ar a seasamhadh se [an] saobhnós sin do chumhachtaibh Dé agus d'aonta (?) na banroghna agus do'n tserbhís do dénaimne d'á fedmantach. Ní bheg sin; acht guidhmid sib gach rún agus gach freagra bhias agaibh air sin, do chur chugam gan mailis, agus gan ní is mo do dhenamh orm no go tuga sibh sgéla, agus taisbhénaidh mo litreacha do mhaithibh na Comhairle. MISE O'NÉILL. <L 144> TUIREAMH AR BHÁS DHONNCHADHA (BHAILE AODHA) MHIC CHARTHAIGH. SÉAMUS MAC GEARAILT DO SCRÍOBH A shaogail mhallaighthe 's mairg do shnaidhim leat, Ná' chuir a dhóthchas fos i'd' líontaibh, D'éis na gCárthach bhflaitheamhail, bhfíontach, Fuair ceannas Fodhla i gcoróin ó'n dílinn. Do thuit smúit go dubhach gan sgaoileadh, Ár gan aiseag is mallacht an tsinnsir, Air uaislibh Gaodhal, mo Léan dá n-díogadh, Fá smacht Gall gan fabhar ar binnse. Ní raibh againn a ngradam de'n líne, Mar chúl daora acht péarla an aoil-chnis, Acht Donnchadh mac Cormaic an ríogh-fhlaith, Buinneán suairc gan ghruaim i n' ínntin. Flós na gCárthach bláth na buidhne, Plannda ceannárd folláin fíor-ghlic, Lochran solais gan chogal, gan choimhtheas, Ná'r' cheachartha cáil a dtábhairne an fhíona. Laoch lonnrach mar Lúghaidh na g-craoiseach, Nó mar Oscar a d-tosach na buidhne, Nó mar Aicill do threasgair na mílte, I g-Cath na Tráigh thug ár ná' 'r choímseach. Níor thréine Conall ag iomaidh le saoithe, Ná Clann Uisnigh badh mhinic sa choinntinn, Ná Diarmaid mear fial Ó Duibhne, Ná mo churadh Chúlbhuidhe gríosghuib. Lámh chosantach na m-borbchon do stríoca, Piolóir na'r' dhearóil i n-íorghuil, Crann bagair air Dhanairibh bíodhbha, Ná'r' léig a cheart le neach dá aírde. Leóghan calma, feardha, fíochmhar, Réaltan solais air phosda ná'r' bh'íseal, Chongbhaigheadh riaghail le triatha díomais, Is laochradh Gall go fann fá dhaoirse. Da n-déanfainn machtnamh ar fhearaibh na rioghachta. i g-cáil i bpearsain, i maise 's i min cruth, Ní bhfaghainn saor-fhlaith tréan ná taoiseach, Badh chródha lamh 'ná ráib an aoil-chnis. Mo dhíth, mo dheacair nách marbh do fríth tú, Ameasg na slógh nó i g-comhrac saoithe, 'S nách raibh laoch fá'n ghréin san tímcheall, Dá n-géillfeadh Donnchadh air cholg ná air chraoiseach. Níor bh'iongnadh Donnchadh bheith borbh na ghníomharthaibh, Coileán tréan de phréimh shliocht Míleadh, A's Seán na sursainge 's Mhuiris an tsíoda 'S Chormaic láidir ársaidh fhír-ghlic. O ríghthibh Chaisil 's chalaith Bhéilínse, Ráib na gaisge do sgagadh go díreach, Bráthair tréan na laoch an íomadh, 'S Dhómhnaill Riabhaigh triath na d-tíortha. Ní truagh le h-ál na cránach coimhthighe, Mo bhuinne buadhach fuadrach fír-ghlic, Ná'r' staon i gcath i dtreas ná i g-coimheas- gar, I g-CILL-CHRÉ go faon lag sínte, Is mór an t-éacht i nÉirinn fhíor-ghlais, Mo ghliadhaire cumasach ursa ná'r' chlaoidhte, Dá fhuadach gan chuallacht 'n a thímcheall, 'S gan acht seisear, san leirg dá choimhdeacht. Atáid saoithe Cairbreach treasgartha claoidhte, Sínte i nglasaibh nó marbh fá líogaibh, Mar ná'r' chualádh an uaill go nímhneach, Ó'n Oileán mór go Cloich-na-gCoillteadh. Tá Músgraoidhe an t-smáil fá bhráca i n- daoírse, Gan cheann treóir gan threón, gan thaoiseach Mar ná'r' sgoilteadar clocha 'gus coillte, Tríd an n-droichead 's i gCorcaigh na slím bharc. Cá ngaibh mná na m-ban nglac míonla? Nách raibh i d'fhochair-se athobar gan dhísge, Do chuirfeadh le h-éifeacht do gaolta síos duit, Air gach taobh do'n phréimh ó ar shínis. Tá Baile Aodha na séad gan aoibhneas, 'S beidh an Chloch-reó go brónach claoidhte, Cnoc-an-Bhile go singil fa dhaoirse, 'S an Caisleán mór ar bhruach na Bríghde. A chaoimh lic ghuirm ó choisgis na saoithe, Do ghéim ní chloisim, níor sgoiltis, níor chríonais, Ó thárla Cormac foirtil 's a dhís mhac, 'S péarla an bhrollaigh ghil Donnchadh taóibh leat. Do ghéim Loch Léin gan bhréig le díogras, 'S do chuaidh an leamhainn go fann i ndísge, Níor fhan deór le brón san laoi ghil, Ná san Abhain-mhóir badh ghruamtha líontach. Tá an t-Siúir gan bhraon acht tréan rith taoide, An Fheoir 's an Mhaigh 'n a dtráigh 's an aoin ne. Sionnan na sreabh gan lacht 'n a cíochaibh, Gan chnuas, gan dhuille, gan fhiolar, gan fhiodhbhadh. Cluinim uaill ag sluaightibh síg-bhan, Air gach maol-chnoc aerach, aoibhinn, Buinid fuaim go dúaisc as líogaibh, Ó Chluain-Meala go Caladh-phort faoide. Is atuirseach brónach d'fhógair Clíodhna, 'S Aoibhill Chaigh do bhás gan ríghneas, Áine chúmhra an chúil cháis chíortha, Gráinne, Saidhbh, Meadhbh 's Aoife. Bás na laochradh léigheannta, líomhtha, Ceallacháin Chaisil na n-Danar do dhíbirt, Oillil' Oluim, Eoghain, a's Caoilte, D'fhág Donnchadh gan sochraid líonmhar. Dá mairfeadh Mogha 's Conn na bh-fíor-chath, Brian na sról-bhrat Bóroimhe 's Críomhthan, Cormac mac Lúghaidh do fuair clú na d- tíortha, Do bheidís trén trúip éasgaidh i' d'thím- cheall. <L 145> Ó d éag an fhlaith dá'r cheart, 'S mórán eile nách cuirim i'm' laoithibh, Seabhac na ruag dá'r dhual bheith cínnte, Do chaith gan spéis an saoghal go síleach. Cíos na Sacsan 's air shealbhaigh laoiseach, Ór na Spáine 's pláta an Ímpire, Da mbeidheadh na sheilbh ar leirg a shínsear Ní dhéanfadh taisge gan chaitheamh le tígheas maith. Teasgaidh na bhflaith ar feadh na ríoghachta, Donnchadh an Chúil san úir go claoidhte, Saoirbhreathach thall go fann san impreacht, Thug mo thriaith gan chlíair dá choimhdeacht. Gaol an Iarla aniar ó'n Inse, 'S Iarla Tuadh-Mhúmhan na sluagh badh líon- mhar, Iarla seanaide Challaine 's Bhríghde, A's Iarla gasda Cill'-Dara dob' aírde. Gaol an Iarla ó Sciath na Laoi tú, 'S an Iarla da chuaidh de chuairt tar toinn- mhuir, Iarla Antruim seabhac na saoitheadh, 'S Iarla Barrach na sgabal gan sgaoileadh. Do bhí do ghaol le saor-fhlaith Faoide, Le h-Eochaidh lonn do bhronn an rinn-rosg, Le Tíghearna an Chláir gan tlás le naímhdibh, Le Dómhnall cródha is le mór-fhlaith Chinn- Tuirc. Bráthair grádhmhar Sheághain fuair pínse, A's Sheághain gan chruadhas ó Chluain-an-fhíona Sheághain droma na bh-fallarach gcíortha Chormaic Spainigh 's Sheaghain na saoitheadh. Gaol an Ridire chumasaigh Fhinn tú, 'S Ridire-an-Ghleana do leagadh san trínse An Ridire uasail ó chuan na bhfaoileán, 'S an Ridire thréin do phréimh shlíocht Íthe. Ní'l Rí ná Prionnsa, Diúc ná Bhíocount, D'uaislibh Sacsan ná de mhaithibh na ríghachta Gan a n-gaol, gan bhréig fá thrí leat, 'S a gcuid fola 'n a srothaibh i d'chroidhe gheal Seacht gcéad déag gan bhréig a's tríochad, A's naoi m-bliadhna an riaghail dhíreach, Aois Mhic Déi do réir gach scríbhinn, Air chur Dhonnchadha i bhfotharaigh fhaoin-fhliuch. AN CEANGAL. Mo dhoilbheas an sona-bhile ná'r' stán i m-bruighin, Lámh chosantach i n-gorra-ghoil do sháraigh Naois, Go torchartha fá ghoirm lic air lár gan bhrígh Donnchadh mac Cormaic do'n Chárthfhuil aírd. Fuil óirdhearc Sir Cormaic do fáisgeadh thríd, Fuil Cormac mhic Dhonnchadha do claoidheadh tar tuinn, Fuil Cormaic mhic Chormaic badh dhána a n- gníomh, 'S na gCormac dob' fhollas dam do'n Charth fhuil aírd. Seabhac soilbhir na ngorm-rosg dob' áille chroidhe, Plannda óirdheirc ná'r' ghoraigeach i dtábh- airne díghe, Crann cosgarthach na m-borb chon i mbearn- nain baoghail, 'S ádhbhar doilbhis gan ochtar soir na dheágh san t-slíghe.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
