Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cuairt an Oireachtais - Gairdín Scoile i dTrí Liaga
Title
Cuairt an Oireachtais - Gairdín Scoile i dTrí Liaga
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1909
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1909_11_13_06> <L 06> <B 1909> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> Cuairt an Oireachtais Gairdín Scoile i dTrí Liaga Tá gairdín deas le hais na sgoile i dTrí Liaga agus gabhann sé leis an sgoil. Chaitheamar tamall ann fá sgáth cruinn mhóir fuinnseoige. Sgríobhas an méid seo leanas im' leabhar faid do bhíos ann. “Fá sgáth chruinn dom. Feidhleacáin ag eitilt im' aice, agus beacha ar lorg meala ar na bláthaibh lem' ais. Gaoth ag crothadh na ngéag. Cruinn ghlasa ar gach taobh dínn agus radharc eatortha ar dhaoine atá i bhfeidhil féir, agus ar dhaoine ag tarac uige; ar bhuaibh; ar thighthibh, agus ar chúl sgoile. Cruinn chrithir agus fuinnseoga agus sgeacha ar an gclaidhe ar ár gcúlaibh. Ceol na gcearc leath is tsios de'n bhóthar. Gabháiste. Turnapaí, meacna, cairéidí, pónairí, spiúnáin, agus cruinn ubhall ag fás sa gháirdín. Chrot deas air. Casán thar timcheall agus treasna ar a leithead agus ar a fhaid. Pilib ag obair ag baint flitheanaí agus luibheann. Tá blátha ar chiumhais an gháirdín le hais na sgoile. Múintear gardha dóireacht do leanbhaí na sgoile is clós dom, agus tá páiste beag fá 'na cúram féin ag fothcheann de na cailínibh beaga. Tá beirt aca tar éis teacht isteach anois agus táid féin agus Pilib ag labhairt i nGaedhilg mar gheall ar ghnó príomháideach éigin. Chuir beach-ghabhair rith ar Sheáan anois. Táid na leanbhaí ag súgradh ar an mbóthar agus iad go gleodhach. “Ná cuir rud ar bith ins an leabhar fá dtaobh damh-sa,” a deir Caitlín Nic Shamhairle, cailín aca so atá sa gháirdín, liom-sa. “Ní baoghal duit, a chuisle” a deirim-se léi. “Dá gcuirinn nidh ar bith ann ba cheart rud maith do chur ann mar gheall uirthi mar 'is iongantach an cailín ár gCaitlín,” fá mar a deireas Pilib. Ní fheicim a thuilleadh sa leabhar i leith an lae sin, acht amháin, “go rabhamar ag sgoil Chnoc na gCorr tráthnóna, agus go raibh beagán grinn agus caitheamh aimsire ann.” Bhí rás deas sa mhóinfhéar le hais na sgoile an tráthnóna soin. Ba bhreagh an boladh í ó'n bhféar ins na cocaibh beaga, agus ba dheas le duine an brat bog féir do ghéilleadh dá bhrógaibh do bheith fé seachas an chruadh-bhóthar nó troighthilíní d'á rothar. Ba chuma nó aoibhneas ár n-óige fiche bliain ó shoin do bheith ag siubhal nó ag rith nó ag léimridh san mhóin- fhéar soin. Ba bhreagh ciúin an tráthnóna é; bhí na fir agus na buachaillí do bhí i bhfeidhil fhéir rith an lae ag dul abhaile, agus iad ag cainnt agus ag gáirí; bhí fear taobh siar dínn ag cur faobhair ar a speil agus is deas an fhothrom deineann clár ar speil tráthnóna ciúin mar sin ar thaobh gleanna; chualamar fear eile agus é féin agus leanbh beag ag comhrádh le chéile; agus bhí buachaillí ag caint le buaibh; agus cailíní ag glaodhach ar ghamhnaibh. Nár bhreaghtha an gleo agus an fothrom iad soin ná an gleo agus an fothrom bhí 'nár dtimcheall i mBaile Átha Cliath an tseachtmhain roimhis sin. Chuirfeadh so mar áit neart agus misneach agus meidhréis i nduine agus loifeadh an chathair agus fothrom na cathrach mór-chuid de's na smaointibh deasa nádúrtha bheadh ag an nduine do chaithfeadh tearma in a leithéid seo d'áit. Cad é an mío-ádh a mheallann ár ndaoine isteach is na cathrachaibh? Is ag glacadh aoibhnis annso ba mhaith liom bheith. Am shuidhe ar choca beag féir do bhíos ag sgríobhadh cuid de seo dom. Is cuimhin liom go dtánamar a bhaile gan iomard gan bhárthain ar ár rotharaibh cé ná raibh puinn solais ann, agus go raibh duine nó beirt d'ár mbuidhin ag ceoltóireacht ar a ndícheall ár dteacht dúinn agus iar dteacht dúinn gur chaitheamar gearra-thamall ag sean- chuideacht, agus tamall beag ag magadh, agus tamall eile ag amhránaidheacht; agus annsoin bhí sgruid* againn agus seanchus gearr eile agus sguireamar i gcomhair na hoíche. * Sgruid, sin béile bheag a chaitheadh daoine bhíodh ag árnáin sul a sguiridís ó chéile ist oíche. B'fhéidir gur “sguirid” a bhí ann ar dtúis. Focailín deas oireamhnach is eadh é, pé scéal é. Níor chualas i n-aon bhall é acht i gCairbre agus i mBéarla. Tugtar ar lón beag anois é pé tráth de'n lá a ithtear é.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
