Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge
Title
Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1908
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1908_07_18_03> <L 03> <B 1908> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis>6330 Cúrsaí an tSaoghail “Geall” na Gaedhilge. Do tháinig litir chugainn cupla lá ó shoin ó shagart óg i gCúige Chonnacht atá ag déanamh cion fir ar son na teangan. Sa litir deir sé: “Dia Domhnaigh so chugainn tá súil againn réidhteach le Geall nó ‘Pledge’ fhágháil ó'n bhfurmhór de'n phobal, gan Bhéarla a labhairt leis na páistíbh feasta cum is go mbéidh an teanga 'na háit féin arís i measg na ndaoinibh, 's go bhfágfar an Béarla ag na hoidíbh sgoile.” Sin é an “Geall,” má coimhlíonfar é, a dhéanfas leas don teanga 's a chuirfeas i reim 'sa tír aris í. Tá fonn mór ar dhaoinibh le tamaill a bheith ag pléidhe ar cheisteannaibh fánacha, 's ag piocadh as a chéile, acht tá an sagart óg so 's a shagart paráiste — go saoghaoilidh Dia iad — ag dul ar aghaidh gan gleó 'ná torann, ar an nós ceart chum ar dteanga a choinneál beó i measg na ndaoinibh. Nárbh ait an rud é dá mbeadh dáréag féin, d'aithreachaibh 's do mháithreachaibh i ngach uile pharáiste 'sa nGaedhealtacht réidh sásta “Geall na Geadhilge” a thógáil, cuir i gcas Lá Fhéile Pádraig so chugainn. 'So ceist ar bhfiú trácht uirthi Seachtmhain An Oireachtais, chum slighe a cheapadh leis an “nGeall” so a chur i bhfeidhm ar fud na Gaedhealtachta. Is é ar dtuairim féin gur ceist í so a d'fhéadfadh Craobhacha 's Coistí Ceanntair a thógáil i láimh; s go mór mhór iad so a bhfuil duine nó beirt Múinteoirí Taistil ag obair aca. Ar feadh an tSamhraidh do b'fhéidir do'n mhúinteoir beagán ama a chaitheamh ag dul thart ar cuairt i measg na ndaoinibh, ag cómhrádh leo; 's ag míniughadh dóibh an gábhadh atá leis an teanga bheith ag na páistíbh, 's go mb'fhearr an Béarla fhágáil ag an oide sgoile; agus fágháil amach uatha san am ceadna go deas, réidh, socair, an mbeidís sásta, an “Geall” a thógáil nach labhróchaidís feasta leis na páistíbh acht amháin i nGaedhilg. Fear-tighe nó bean-tighe ar both a bheadh reidh umhal an “Geall” a thógáil a n-ainmneacha a chur síos, 's a gcur i gcló i bpáipéar an cheanntair. D'fhéadfadh oifigidhe na craoibhe a dhul annsin fá dhéin an tsagairt, na h-ainmneacha a chur os a chomhair má bhaineann siad le na phobal, 's iarraidh air na daoinibh Gaedhealacha so a thabhairt le chéile 'réis an Aifrinn Lá Fhéile Pádraig, nó lá ar bith eile beadh oireamnach, 's an “Geall” a thabhairt dóibh go sollamhanta os comhair na halltóra. Tá a fhios againn go bhfuil daoine ann a dhéanfas gáiridhe nuair a léighfeas siad é so; tá daoine eile a dhéarfas nach gcoinneóchadh na daoine a nGeall. B'fhéidir sin; is an-réidh dearmad a deanamh ar gheall de'n seort so; agus sin é an fath gur chídhfear dhúinn go mb'fhearr dá mb'fhéidir é, láimh an tsagairt bheith 'sa n-obair. Acht duine ar bith is áil leis locht d'fhágháil an “nGeall” 's an tslighe atá ceaptha thuas le n-a coimhlíonadh, béidh míle fáilte roimhe annso, slighe níos fearr a leagan amach. Acht ná déantar aon dearmad ar an méid so: Tá slighe éigin ag tastáil go géar chum cosg a cur le trághadh na teangan sa nGaedhealtacht.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
