Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1908_07_18_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1908</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1908_07_18_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1908</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p><span>6330</span>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>“Geall” na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Do tháinig litir chugainn cupla lá ó shoin ó</span>
<lb n="6"/><span>shagart óg i gCúige Chonnacht atá ag déanamh</span>
<lb n="7"/><span>cion fir ar son na teangan.  Sa litir deir sé:</span>
<lb n="8"/><span>“Dia Domhnaigh so chugainn tá súil againn</span>
<lb n="9"/><span>réidhteach le Geall nó ‘Pledge’ fhágháil ó'n</span>
<lb n="10"/><span>bhfurmhór de'n phobal, gan Bhéarla a labhairt leis</span>
<lb n="11"/><span>na páistíbh feasta cum is go mbéidh an teanga</span>
<lb n="12"/><span>'na háit féin arís i measg na ndaoinibh,</span>
<lb n="13"/><span>'s go bhfágfar an Béarla ag na hoidíbh sgoile.”</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>Sin é an “Geall,” má coimhlíonfar é, a</span>
<lb n="16"/><span>dhéanfas leas don teanga 's a chuirfeas i reim</span>
<lb n="17"/><span>'sa tír aris í.  Tá fonn mór ar dhaoinibh le</span>
<lb n="18"/><span>tamaill a bheith ag pléidhe ar cheisteannaibh</span>
<lb n="19"/><span>fánacha, 's ag piocadh as a chéile, acht tá an</span>
<lb n="20"/><span>sagart óg so 's a shagart paráiste — go</span>
<lb n="21"/><span>saoghaoilidh Dia iad — ag dul ar aghaidh gan gleó</span>
<lb n="22"/><span>'ná torann, ar an nós ceart chum ar dteanga</span>
<lb n="23"/><span>a choinneál beó i measg na ndaoinibh.</span>
<lb n="24"/><span>Nárbh ait an rud é dá mbeadh dáréag féin,</span>
<lb n="25"/><span>d'aithreachaibh 's do mháithreachaibh i ngach uile</span>
<lb n="26"/><span>pharáiste 'sa nGaedhealtacht réidh sásta “Geall</span>
<lb n="27"/><span>na Geadhilge” a thógáil, cuir i gcas Lá</span>
<lb n="28"/><span>Fhéile Pádraig so chugainn.  'So ceist ar bhfiú</span>
<lb n="29"/><span>trácht uirthi Seachtmhain An Oireachtais, chum</span>
<lb n="30"/><span>slighe a cheapadh leis an “nGeall” so a chur</span>
<lb n="31"/><span>i bhfeidhm ar fud na Gaedhealtachta.  Is</span>
<lb n="32"/><span>é ar dtuairim féin gur ceist í so a d'fhéadfadh</span>
<lb n="33"/><span>Craobhacha 's Coistí Ceanntair a thógáil i</span>
<lb n="34"/><span>láimh; s go mór mhór iad so a bhfuil duine nó</span>
<lb n="35"/><span>beirt Múinteoirí Taistil ag obair aca.  Ar</span>
<lb n="36"/><span>feadh an tSamhraidh do b'fhéidir do'n mhúinteoir</span>
<lb n="37"/><span>beagán ama a chaitheamh ag dul thart ar cuairt</span>
<lb n="38"/><span>i measg na ndaoinibh, ag cómhrádh leo; 's</span>
<lb n="39"/><span>ag míniughadh dóibh an gábhadh atá leis an teanga</span>
<lb n="40"/><span>bheith ag na páistíbh, 's go mb'fhearr an Béarla</span>
<lb n="41"/><span>fhágáil ag an oide sgoile; agus fágháil amach</span>
<lb n="42"/><span>uatha san am ceadna go deas, réidh, socair, an</span>
<lb n="43"/><span>mbeidís sásta, an “Geall” a thógáil nach</span>
<lb n="44"/><span>labhróchaidís feasta leis na páistíbh acht amháin</span>
<lb n="45"/><span>i nGaedhilg.  Fear-tighe nó bean-tighe</span>
<lb n="46"/><span>ar both a bheadh reidh umhal an “Geall” a thógáil</span>
<lb n="47"/><span>a n-ainmneacha a chur síos, 's a gcur i gcló</span>
<lb n="48"/><span>i bpáipéar an cheanntair.  D'fhéadfadh</span>
<lb n="49"/><span>oifigidhe na craoibhe a dhul annsin fá dhéin an</span>
<lb n="50"/><span>tsagairt, na h-ainmneacha a chur os a chomhair</span>
<lb n="51"/><span>má bhaineann siad le na phobal, 's iarraidh air na</span>
<lb n="52"/><span>daoinibh Gaedhealacha so a thabhairt le chéile</span>
<lb n="53"/><span>'réis an Aifrinn Lá Fhéile Pádraig, nó lá ar</span>
<lb n="54"/><span>bith eile beadh oireamnach, 's an “Geall” a</span>
<lb n="55"/><span>thabhairt dóibh go sollamhanta os comhair na</span>
<lb n="56"/><span>halltóra.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Tá a fhios againn go bhfuil daoine ann a</span>
<lb n="59"/><span>dhéanfas gáiridhe nuair a léighfeas siad é so;</span>
<lb n="60"/><span>tá daoine eile a dhéarfas nach gcoinneóchadh na</span>
<lb n="61"/><span>daoine a nGeall.  B'fhéidir sin; is an-réidh</span>
<lb n="62"/><span>dearmad a deanamh ar gheall de'n seort so;</span>
<lb n="63"/><span>agus sin é an fath gur chídhfear dhúinn go</span>
<lb n="64"/><span>mb'fhearr dá mb'fhéidir é, láimh an tsagairt bheith</span>
<lb n="65"/><span>'sa n-obair.  Acht duine ar bith is áil leis locht</span>
<lb n="66"/><span>d'fhágháil an “nGeall” 's an tslighe atá ceaptha</span>
<lb n="67"/><span>thuas le n-a coimhlíonadh, béidh míle fáilte roimhe</span>
<lb n="68"/><span>annso, slighe níos fearr a leagan amach.  Acht</span>
<lb n="69"/><span>ná déantar aon dearmad ar an méid so:</span>
<lb n="70"/><span>Tá slighe éigin ag tastáil go géar chum cosg</span>
<lb n="71"/><span>a cur le trághadh na teangan sa nGaedhealtacht.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - “Geall“ na Gaedhilge

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
