Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Saothar Lámh
Title
Saothar Lámh
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1903
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1903_02_07_804> <L 804> <B 1903> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> An Claidheamh Soluis Baile Átha Cliath, Feabhra 07, 1903 Saothar Lámh. Léigh an tAthair Pádraig Ua Duinnín páipéar ag an Árd Chraobh an oidhche cheana ar na Gaedhilgeóirí ar tí dul thar lear. Chuir an páipéar sin a lán daoine ag smaoiniughadh, agus sé an smaoine do bhí i n-uachtar láin ag gach éinneach go mbadh mhaith an rud é dá mbeadh slighe ceapaighthe obair a thabhairt do Ghaedhil- geóiribh i gcathrachaibh na hÉireann, agus gan a bheith dhá leigean thar sáile. Ceapadh nar mhór tuairisg a chur & na daoine atá ar tí imtheacht a choinneál, agus cur i n-iúl dóibh gur mar gheall ar an nGaedhilg a bheith aca atá tóir ortha; annsin slighe bheathadh a thabhairt dhóibh i mBaile Átha Cliath, i gCorcaigh, i mBéal Feirsde, & i n-áiteachaibh mar soin. Tá na mílte Gaedhilgeóirí ann, agus níl suim cnaipe gan chois aca 'na dteangaidh féin anois. Tá siad 'ghá n-ullmhughadh féin fá chomhair Mheiriocá, tá siad gan ceird gan eólas gan foghluim, gan fionna feanna acht a dhá láimh chomh fada le chéile, & an tsláinte & a ngoile aca. Tá tuilleadh aca ann & foghluim bheag ortha, acht gan steamar eile acht sin. Níl dalla le fagháil aca ar an méid Gaedhilge atá aca; tá saothrughadh le fagháil acht a dhul ar a sholáthar go tír eile & an Bhéarla a bheith aca. Céard tá le déanamh aca? An bhfanfaidh siad ag forcamhas ar a gcuid Gaedhilge? Do réir mar tá an sgéal fá láthair is “éist le fuaim na habhann agus gheobhaidh tú breac” dhóibh é. Ní fhanfadh siad. An milleán ortha é? Dar ndóigh níl duine riamh le deich mbliadhna a chuaidh ina measg, & a cheistnigh iad má bhí a gclann ag foghluim Gaedhilge, nach amhlaidh a bhí an sgéal aige gur le mí-chéat a labhradar ar an teangaidh. Tá siad ag iarraidh a mbeatha a shaothrughadh, agus muna mothuighidh siad go dtiubhradh an Ghaedhilg congnamh dhóibh chuige sin ní choroghaidh siad cos ná lámh le í choimeád ó'n mbás. Tá file Connachtach i dTeach na mBocht anois fá láthair. Ní áit é sin ag file, ní áit do Ghaedhilgeóiribh é, dhá mbeadh neart air, acht ar chuma ar bith, ní áit ag file é. Is anacrach an cheist í slighe bheathadh a thabhairt do Ghaedhilgeóiribh sa mbaile, agus gan iad a leigean thar fairrge. Mhol an tAthair Pádraig coisde a chur ar bun le hobair d'fhagháil dóibh; mhol Eoin Mac Néill teach sgíthe, nó teach cuidheachtan Gaedhilge a chur ar bun le haghaidh na nGaedhilgeóirí atá sna cathrachaibh, teach a mbeadh imirt is greann is an chainnt ar fad i nGaedhilg; mhol duine éigin eile earraí d'iarraidh ar lucht na siopaí i nGaedhilg, agus taisbeánt dóibh go bhfuil an teanga beó, & go caithfear daoine a bhfuil an Ghaedhilg aca a thabhairt isteach & an gnó a mhúnadh dhóibh. Is fada bhítear ag seanchas [an]{ar} na neithibh seo sul déantar iad, acht más linn an rud a dhéanamh déantar é i n-ainm Dé, agus ná bíodh an fear i bhfus ag faire ar na bhfear thall go bhfeicidh sé ag corughadh é. Más cúrsaí oibre é, bhíodh sé n' obair, & ná bítear 'ghá chur ar an méir is fuide mar “faghann na ba bás fhad is bhíos an féar ag fás.”
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
