Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Cruinniughadh Mór Puiblidhe ag Achros i gConndae Shligigh
Title
Cruinniughadh Mór Puiblidhe ag Achros i gConndae Shligigh
Author(s)
Ní fios,
Composition Date
1902
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1902_08_16_390> <L 390> <B 1902> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Ní fios> <F An Claidheamh Soluis> Cruinniughadh Mór Puiblidhe ag Achros i gConndae Shligigh. Dia Domhnaigh, an 27adh lá de Iúl, do bhí cruinn- iughadh mór i nAchros le cúis na Gaedhilge a chur chum cinn. Tháinic daoine as gach uile chéard de Chonndae Shligigh & cuid mhaith daoine as Béal an Átha i gConndae Mhuigh-Eó freisin. Bhí deich míle duine i láthair. Is fad ó cheana ó bhí an oiread sin daoine cruinn- ighthe i n-aon áit i gConndae Shligigh. 'Sé an rud is mó do chuir bród orainn fheiceál go raibh spiorad mhaith Gaedhealach ins na daoinibh sin. Bhí cruinniughadh eile ag Achros um an tráth seo anuraigh, & do labhair an t-Ollamh de hÍde (.i. “An Craoibhín Aoibhinn”) ann. Rinne an cruinniughadh sin go leór maitheasa, mar cuireann na daoine annseo suim mhór ins an teangaidh ó shoin. Dubhairt na daoine a bhí ag an gcruinniughadh anuraigh go raibh cruinniughadh na bliadhna so i bhfad níos mó 'ná é & go raibh timcheall dhá mhíle níos mó daoine ag an gceann so. Bhí buidhean cheóil as Druim Árd i láthair, & tig linn a rádh gur mór an slacht a chuir sé ar an gcruinniughadh. Ar an gceathair a chlog do glaodhadh ar an Athair Seaghán Ó Meilbhin, Sagart Paráiste an Teampuill Bhuidhe, le bheith mar uachtarán ar an gcruinniughadh. Nuair tháinic sé amach le labhairt do cuireadh na mílte fáilte roimhe. Dubhairt sé go raibh bród & lúthgháir mór air a bheith annsin leis an gcathaoir a ghlacadh ag an gcruinn- iughadh breagh sin agus a dhícheall a dhéanamh ar son na teangan. Bhí muid annso an tráth so anuraigh ar an ocáid céadna (adubhairt sé), & is mór — míle buidh- eachas le Dia! — chuaidh cúis na Gaedhilge ar aghaidh ó shoin, ní hé amháin 'sa' gceanntar so, acht ar fud na hÉireann & i ngach uile áit ar fud an domhain mhóir a bhfuil fíor-Éireannaigh ann. Annsin labhair sé ar na tíorthaibh eile a bhí brúighte síos mar Éirinn, & an spiorad a bhí ionnta a dteangacha a chong- bháil beó agus an chaoi d'éirigh leóbhtha. Agus cia an fáth, adubhairt sé, nach mbéadh muidne, Clanna Gaedh- eal, a bhí chomh huasal nó níos uaisle 'na aon cheann aca, i n-ann an rud céadna a dhéanamh? D'fhoghluim sé fhéin an chuid ba mhó de'n Ghaedh- ilg a bhí aige i nIorrus fad ó, agus ní dhearna sé dearmad uirri ó shoin, agus bhí bród air go raibh sé i n-ann an Ghaedhilg a labhairt mar is ceart go mbéadh bród ar 'ch uile Éireannach cneasda a bheadh i n-ann an teanga bhinn bhlasda sinn a labhairt — an teanga a bhí ag na naomhaibh fad ó d'á labhairt 'sa' tír seo agus an teanga a rinne an oiread sin le n-ár gcreideamh a chongbháil slán i n-ar measg. D'iarr sé orra annsin an Ghaedhilg a labhairt agus í fhoghluim. Dubhairt sé nach mbéadh aon leith-sgéal aca feasda nach raibh Gaedhilg d'á múnadh ins na sgoltachaibh, mar go raibh rún aige féin í fhagháil múinte ins na sgolta- chaibh a bhí faoi n-a chúram, & go raibh sé dearbhtha go ndéanfadh na sagairt eile i dTír-Fhiachrach an rud céadna. Do labhair daoine eile & bhí an n-óráideacha tugtha síos cheana insan bhFreeman.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
