Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1902_02_15_813</note>
                         <note type="L">813</note>
                         <note type="B">1902</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1902_02_15_813</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1902</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>THALL 'S I BHFUS I dTÍRCHONAILL.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Cha raibh mé i bhfad ina na Ceallaibh Beaga nuair a</span>
<lb n="6"/><span>ghoir mé isteach chuig Pádraig Ó Birn agus ar ndóigh chuir sé</span>
<lb n="7"/><span>fáilte agus fiche romham.  Bhí gnó éigin agam 'sa' chúirt ag</span>
<lb n="8"/><span>na Seisionaighe Beaga.  Bhí trí Iúistísí 'sa' chúirt an lá</span>
<lb n="9"/><span>sin, agus bhí Gaedhilg mhaith ag beirt aca .i. Aodh Ó Domhnaill,</span>
<lb n="10"/><span>ó Sheangleann Choluimcille, agus Seaghán Ó Birn, as na</span>
<lb n="11"/><span>Ceallaibh Beaga.  Acht bhí Iúistís 'sa chathaoir nach raibh</span>
<lb n="12"/><span>Gaedhilg ar bith aige agus ar ndóigh tugadh an dligheadh</span>
<lb n="13"/><span>dhúinn as Béarla.  Dá mbéadh Gaedhilg ag an uile</span>
<lb n="14"/><span>Iúistís féin is dóighthe go mbéadh d'fhiachaibh orra an</span>
<lb n="15"/><span>dligheadh do thabhairt dúinn as Béarla mar nach bhfuil</span>
<lb n="16"/><span>againn acht dlighthe Béarla.  Acht ar a shon sin labhradh</span>
<lb n="17"/><span>mórán Gaedhilge ins na Ceallaibh Beaga an lá sin.</span>
<lb n="18"/><span>Chá raibh faill agam goirtin ins na tighthibh sgoile an</span>
<lb n="19"/><span>lá sin agus chan fhaca mé mo chara Seaghán Mac a' Bháird</span>
<lb n="20"/><span>acht chualas go bhfuil sé ag déanamh oibre tréine in a</span>
<lb n="21"/><span>sgoil ag teagasg Geadhilge, acht chualas fosda gurab</span>
<lb n="22"/><span>é sin an t-iomlán atá déanta ins na sgoltaibh sa'</span>
<lb n="23"/><span>pharáisde sin, sé sin, ins na sgoltaibh náisiúnta mar</span>
<lb n="24"/><span>tá Gaedhilg dhá múnadh ins an sgoil gnóthach atá faoi</span>
<lb n="25"/><span>stiúr ag an sagart Ua Domhnaill.  Tá dream mhór</span>
<lb n="26"/><span>ghasúr 'san sgoil úd agus is mór an tarrtháil iad a bheith i</span>
<lb n="27"/><span>gcionn na Gaedhilge.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Cha raibh an oidhche i bhfad gan teacht orainn an lá</span>
<lb n="30"/><span>úd agus bhí agam le dhul go hArd-a'-rátha go fóill; acht bhí</span>
<lb n="31"/><span>mo chara Diarmuid Ó Cruaidhlaoich i n-éinfheacht liom</span>
<lb n="32"/><span>agus bhí carr seolta aige, agus thiomáin muid linn tráthnóna.</span>
<lb n="33"/><span>Bhí an aimsear beagán socruighthe ó'n doinionn a bhí</span>
<lb n="34"/><span>ann Dia Sathairn agus Dia Domhnaigh, acht in a dhiaidh sin 's</span>
<lb n="35"/><span>uilig tháinig corr chioth searbh go leor anuas orainn.</span>
<lb n="36"/><span>Labhramar Gaedhilg le gach aon duine is gach aon</span>
<lb n="37"/><span>bhuidhin casadh orainn ar an bhealach mhór an oidhche sin,</span>
<lb n="38"/><span>agus b'annamh dhúinn freagair d'fhághail i mbéarla.  Is</span>
<lb n="39"/><span>cosmhail go bhfuil an Ghaedhilg beo beathadhach san</span>
<lb n="40"/><span>dúthaigh sin go fóill.  Shroicheamar Árd-a'-rátha ag a</span>
<lb n="41"/><span>hocht a chlog agus siúd is go bhfuair muid dinéir breagh</span>
<lb n="42"/><span>ins na Ceallaibh Beaga bhí goile mhaith againn arís, óir</span>
<lb n="43"/><span>ní'l aoinnidh níos fearr fá choinne goile mhaith d'fhághail</span>
<lb n="44"/><span>ná tiomáint nó marcuidheacht thar sléibhtibh oidhche</span>
<lb n="45"/><span>fhuair gheimhridh.  Ní fada, go dearbhtha, go raibh béile</span>
<lb n="46"/><span>maith bidh ar clár dúinn i dtigh ósda an Néillsigh, agus</span>
<lb n="47"/><span>dearbhaim daoibh nach dtugamar druim air.  Bhí dochtúir</span>
<lb n="48"/><span>óg ann sin ó Baile-Átha-Cliath agus nuair a bhí go leór</span>
<lb n="49"/><span>ithte againn araon agus nuair a tharraing muid ar</span>
<lb n="50"/><span>n-anal, agus leagamar dínn ar sgíste cois na teineadh,</span>
<lb n="51"/><span>fuaramar fuireann cárta agus thoisigheamar ag imirt.</span>
<lb n="52"/><span>B'amhlaidh do chuireamar geasa orainn féin gan</span>
<lb n="53"/><span>Bhéarla ar bith a labhairt i gcionn na gcárta, agus</span>
<lb n="54"/><span>cha'r labhair muid focal amháin Béarla an tráth sin.</span>
<lb n="55"/><span>Chá raibh Gaedhilg ró-mhaith ag an dochtúir acht i gcionn</span>
<lb n="56"/><span>tamaill tháinig leis a rádh an t-aon agus an chuileat, an</span>
<lb n="57"/><span>rígh agus an bhainríoghan, leigim thart, nó rachaidh mé a trí,</span>
<lb n="58"/><span>imir, buail é, nó, tá mé buailte, chomh cliste le</span>
<lb n="59"/><span>ceachtar againn.  Agus bhí aoibhneas an tsaoghail air</span>
<lb n="60"/><span>mar gheall ar an oiread sin Gaedhilge d'fhagháil gan-</span>
<lb n="61"/><span>stuidéir, gan buaidhreadh.  Agus ar sé, “sin é go</span>
<lb n="62"/><span>díreach an cineal sgoile Gaedhilge ba mhaith liom dhul</span>
<lb n="63"/><span>dh'ionns' air i gcomhnuidhe, óir thiocfadh liom bheith in mo</span>
<lb n="64"/><span>shuide go compórtach cois teineadh ag imirt na gcárta</span>
<lb n="65"/><span>agus ag foghluim Gaedhilge in aon láthair, gan fiú imtheacht</span>
<lb n="66"/><span>as mo thigh féin ar chor ar bith, agus dá mba fhios damh</span>
<lb n="67"/><span>cheana go mb'fhéidir Gaedhilg d'fhoghluim chomh sásta</span>
<lb n="68"/><span>seo bhéinn in a gcionn i bhfad ó shoin.”  Tá tuairim</span>
<lb n="69"/><span>agam go mbéadh mórán daoine ar aon inntinn leis an</span>
<lb n="70"/><span>dochtúir, slán a bhéas sé.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Thall 's i bhfus i dTír Chonaill

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
