Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Fosgladh Áirdtheampoill Naoimh Adhamhnain I Leitirceannain i Leitirceannain</title><author><name type="main">S. S. Mac A' Bháird</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1901_06_29_242</note>
                         <note type="L">242</note>
                         <note type="B">1901</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1901_06_29_242</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>S. S. Mac A' Bháird</author><title>Fosgladh Áirdtheampoill Naoimh Adhamhnain I Leitirceannain i Leitirceannain</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1901</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Fosgladh Áirdtheampoill Naoimh Adhamhnain</span>
<lb n="2"/><span>i Leitirceannain</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Ar an Seismheadh lá deug de Mhí Mheadhoin</span>
<lb n="5"/><span>an t-Samhraidh, 1901.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Bhí lá mór againn i Leitirceannain Dia Domhnaigh seo</span>
<lb n="8"/><span>chuaidh thart.  Bhí cruinniughadh uathbhásach mór againn agus</span>
<lb n="9"/><span>siúd 's go bh-fuil an prímh-theampoll seo dhá chéad</span>
<lb n="10"/><span>troigh ar fhad agus céad troigh ar leathad ní raibh áit le</span>
<lb n="11"/><span>fághail ag mórán de na daoinibh a tháinic le bheith ag an</span>
<lb n="12"/><span>fhosgladh.  Feudaim a rádh go rabh daoine ann as gach </span>
<lb n="13"/><span>cearn agus gach réaguin de'n domhan ag taisbeaint a</span>
<lb n="14"/><span>measta air agus ag tabhairt commóraidh do'n phrím-Eirean-</span>
<lb n="15"/><span>nach agus fíor Eaglaiseach sin, an t-Easboc Ó Domhnaill.</span>
<lb n="16"/><span>Bhí Cáirdineal Mhaolmhaodhog Prímh-Eaglaiseach na</span>
<lb n="17"/><span>h-Éireann ann  mar budh dual dó.  Ameasg na h-Árd-</span></p>
</div>
<pb n="243"/>
<div><lb n="18"/><p><span>Easboc agus Easboc eile chonnarcas, Árd Easboc O</span>
<lb n="19"/><span>Cathain, as Dubúc anns na Státaibh Aontuighthe, agus an</span>
<lb n="20"/><span>t-Easboc O Duinn, as Astráile.  Eadar Árd Easbo-</span>
<lb n="21"/><span>caibh agus Easbocaibh bhí cúig n-duine dheug aca anns an</span>
<lb n="22"/><span>chóimhthionol an lá sin.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Ní'l áireamh ar an mhéid cléir a bhí i láthair acht is í</span>
<lb n="25"/><span>mo bharamhail go líonfadh siad teach beag pobail dóibhthe</span>
<lb n="26"/><span>féin.  Bhí siad ann as an Róimh, as an Oileán Úr, as an</span>
<lb n="27"/><span>Fhrainc, as an Spáin, as Sasanaigh, as Albain, agus feudaim</span>
<lb n="28"/><span>a rádh as an uile Chondae i n-Éirinn.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Ní'l sé ann mo chumas labhairt mar budh chóir fa'n</span>
<lb n="31"/><span>árd-teampoll seo, agus da mbéidhinn ag scríobhadh go</span>
<lb n="32"/><span>ceann seachtmhaine fa dtaobh de, ní bhéidheadh acht bara-</span>
<lb n="33"/><span>mhail suaraigh agaibh fa d-taobh de le taobh dá bh-feic-</span>
<lb n="34"/><span>feadh sibh é.  Ann aon fhocal is é an teach pobail é is</span>
<lb n="35"/><span>deise agus is Éireannaighe dár cuireadh suas ariamh.  Tá</span>
<lb n="36"/><span>sé deich mbliadhna anois ó cuireadh tús air agus rioth an</span>
<lb n="37"/><span>ama sin is Éireannaighe a bhí ag obair air, taobh amuigh</span>
<lb n="38"/><span>de fhear amháin, dathuightheoir as an Iodáile.  Mar a</span>
<lb n="39"/><span>gcéadna ní'l cloch no clog, doras no fuinneog, no rud</span>
<lb n="40"/><span>ar bith eile a bhí le fághail i n-Éirinn nach bhfuaras ann,</span>
<lb n="41"/><span>agus is Naoimh Éireannacha a tá greanta ar an clochaibh,</span>
<lb n="42"/><span>dathuighthe ar na síonailibh agus taisbeainte ar na fuinneog-</span>
<lb n="43"/><span>aibh.  Seo sompla do na seóinínibh a shaoil nach rabh nídh</span>
<lb n="44"/><span>ar bith maith go leór aca a gheóbhthaoi i n-Éirinn.  Tar-</span>
<lb n="45"/><span>radh siad agus bidheadh amharc aca ar aird-theampoll</span>
<lb n="46"/><span>Leitirceannain agus rachaidh siad abhaile agus smut orrtha, nó</span>
<lb n="47"/><span>budh chóir go mbéidheadh, fa na neithibh suaracha a fuair</span>
<lb n="48"/><span>siad as tírthibh eile nuar a bhí rudaidhe níos feárr le</span>
<lb n="49"/><span>fághail aca i n-Éirinn, agus fá'n mhéid airgid a chuir siad</span>
<lb n="50"/><span>ar siubhal as a d-tír bhoicht féin.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Bhí Aifrionn Mór ar an h-aon deug dhe chlog agus go</span>
<lb n="53"/><span>goirid a n-diaidh an dó dheug righne an t-Árd Easboc</span>
<lb n="54"/><span>Ó Cathain seanmhóir.  Is i mBéal Átha Seanaigh, i gCon-</span>
<lb n="55"/><span>dae Dhúin na nGall, a rugadh an fear céimeamhail seo</span>
<lb n="56"/><span>agus tá sé a measg na gcáinteoir is feárr ins an domhan.</span>
<lb n="57"/><span>Lábhair sé ar feadh beagnach uaire agus ceathramha agus ríoth</span>
<lb n="58"/><span>an ama sin dá dtuitfeadh biorán as an tsíonail chluin-</span>
<lb n="59"/><span>fidhe é.  Tá éolas agus aithne, thríd an domhan mhór, ar</span>
<lb n="60"/><span>cháil agus ar chliú an fhir chéimeamhla seo, agus ní bhéidheadh sé</span>
<lb n="61"/><span>oireamhnach ag tuatha mar mise níos mó a rádh 'ná</span>
<lb n="62"/><span>go dtuilleann sé an mhéid molta agus onóra is féidir a</span>
<lb n="63"/><span>thabhairt dó.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Bhí seanmóir bhreagh Ghaedhilge againn tráthnóna ó</span>
<lb n="66"/><span>Easboc na Gaillimhe, an Dochtúr Mac Cormaic.  Is maith,</span>
<lb n="67"/><span>líomtha, blasda an teanga Ghaedhilge atá aige.  Thaitin</span>
<lb n="68"/><span>an tseanmóir go h-an-mhaith leis na Gaedhilictheoiribh a</span>
<lb n="69"/><span>bhí ag éisdeachd leí agus budh í a mbaramhail nach bhfuil</span>
<lb n="70"/><span>dithfir ar bith is fiú eadar Ghaedhilic Chonnachta agus Gaedh-</span>
<lb n="71"/><span>ilic Dhúin na nGall.  Chonnarcas an tseanmoir seo anns</span>
<lb n="72"/><span>na páipéaraibh agus chuirfeadh mar tá sí millte brón ar</span>
<lb n="73"/><span>dhuine ar bith a bhí ag éisdeachd leí.  Nach mór an</span>
<lb n="74"/><span>t-iongantas agus an truaighe nach n-amharcóchadh an fear a</span>
<lb n="75"/><span>bh-fuil an Ghaedhilic faoi na chúram ar an cheud chlódh-</span>
<lb n="76"/><span>bhualadh a thigeas amach agus é do cheartughadh?  Shaoilfeadh</span>
<lb n="77"/><span>duine gur cuma leó caidé an milleadh no'n scrios a</span>
<lb n="78"/><span>gnidhthear ar an Ghaedhilic réir mar tá siad ag dul chum</span>
<lb n="79"/><span>tosaigh.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Labhair an t-Árd Easboc Ó Cathain leis na daoinibh</span>
<lb n="82"/><span>arís tráthnóna agus is truagh, a Thighearna, nach rabh fir óga</span>
<lb n="83"/><span>na tíre go h-iomlán ag éisdeachd leis an chómhairle a</span>
<lb n="84"/><span>thug sé dóibh.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Dubhairt sé leó fanachd anns an bhaile i n-Éirinn;</span>
<lb n="87"/><span>go bhfuil gnoithe ag an tír bhocht seó le iomlán a cuid</span>
<lb n="88"/><span>mac; go bh-fuil na mílte 'san Oileán Úr nach bh-fuil</span>
<lb n="89"/><span>obair le fághail aca agus gur a ndeireadh seó a bheith ag</span>
<lb n="90"/><span>dhul síos agus síos go dtí nach dtig leó dhul níos ísle.</span>
<lb n="91"/><span>Mo leun geur nach nglacann na hÉireannaigh an</span>
<lb n="92"/><span>chómhairle seo agus seilbh a chongbháil ar an tír bheannuighthe</span>
<lb n="93"/><span>ann ar rugadh iad.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>S. S. MAC A' BHÁIRD</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Fosgladh Áirdtheampoill Naoimh Adhamhnain I Leitirceannain i Leitirceannain

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Fosgladh Áirdtheampoill Naoimh Adhamhnain I Leitirceannain i Leitirceannain

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
