Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1901_05_04_113</note>
                         <note type="L">113</note>
                         <note type="B">1901</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1901_05_04_113</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1901</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>“Gairbhín na gCuach,” is eadh is ainm do thugthar ar</span>
<lb n="6"/><span>an am so do bhliadhain.  Ba dheas-bhéalach iad na sean-</span>
<lb n="7"/><span>daoine agus ba ghéar-chúiseach an inntin do bhí aca.  Is</span>
<lb n="8"/><span>áil liom an tAbrán bog, braonach, adéarfadh duine</span>
<lb n="9"/><span>aca, nuair do bhíonn an mismín agus an nóinín ag druidim</span>
<lb n="10"/><span>a súl aníos thríd an sgrath agus an duilleabhar agus an bhláth</span>
<lb n="11"/><span>ag brúchtadh a gcíní thré bholg is géag an chrainn.  Ní</span>
<lb n="12"/><span>hiongnadh go dtagann fonn orm go minic bheith ag</span>
<lb n="13"/><span>caint le na leithéidíbh siúd seachas le dailthíníbh sráide,</span>
<lb n="14"/><span>acht is é an fonn é ná sásuighthear.  Cloisim a lán</span>
<lb n="15"/><span>trácht thar chogadh agus thar dhoghraing an domhain acht is</span>
<lb n="16"/><span>annamh do chloisim duine 'gá rádh gur breágh é bheith ag</span>
<lb n="17"/><span>éisteacht le ceól-ghlór sruthán cnoc tráthnóna ciúin</span>
<lb n="18"/><span>samhraidh le luighe gréine.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Is binn an port do sheinneann an lon dubh i bhfás-</span>
<lb n="21"/><span>choill ar bhruach locha acht tá aithne agam ar fhear gur</span>
<lb n="22"/><span>bhinne leis bheith ag éisteacht le tuairisg bhréagaigh ó'n</span>
<lb n="23"/><span>gcogadh gur ghoid na Sasanaigh bólacht ba ó na Bóraigh.</span>
<lb n="24"/><span>Fear beag is eadh é seo agus táimse téagartha agus ní</span>
<lb n="25"/><span>bhuailimíd a chéile.  Deir sé liom nách ceart dom a</span>
<lb n="26"/><span>rádh gur “goideadh” na ba úd, acht amháin gur</span>
<lb n="27"/><span>“tógadh” iad.  Do réir na Sasanach do thogadar trí</span>
<lb n="28"/><span>chéad míle bó, do mharbhuigeadar le bliadhain go leith</span>
<lb n="29"/><span>dhá chéad míle bórach, agus do ghonadar an oiread céadna,</span>
<lb n="30"/><span>acht i n-aindeóin sin ní fhuil aon fhonn géilleadh ar an</span>
<lb n="31"/><span>mBórach dána soin, agus tá Seaghán ag cailleamhaint dhá</span>
<lb n="32"/><span>milliún púnt gach seachtmhain le cosdus an chogaidh.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Is é an Frínseach an fear is feárr atá ag Seaghán</span>
<lb n="35"/><span>ins an Aifric theas.  Bhí ráfla amuigh tá mí ó shoin gur</span>
<lb n="36"/><span>ghabh Laoiseach Bóta é agus gur sgaoil sé uaidh é ar</span>
<lb n="37"/><span>choingíoll 'ná cómhraiceóchadh sé leis na Bóraigh a</span>
<lb n="38"/><span>thuilleadh.  Do cheil Seaghán é agus is beag duine do</span>
<lb n="39"/><span>chreid an sgéal, acht mar sin féin cloisimíd go bhfuil</span>
<lb n="40"/><span>an Frínseach ag teacht abhaile.  Má's fíor é tabharfar</span>
<lb n="41"/><span>mar leathsgéal gur ar son a shláinte atá sé ag teacht.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Tá Milner, riaghlóir Sheagáin annsúd, ag teacht</span>
<lb n="44"/><span>abhaile leis.  Nuair do bhí Bóta agus Citsiner ag caint</span>
<lb n="45"/><span>le chéile i dtaobh siothchána, tá tamall ó shoin, dubhairt</span>
<lb n="46"/><span>Bóta nách taithnigheann Milner leis na Bóraigh agus nách</span>
<lb n="47"/><span>tráchtfaduis ar shíothcháin go mbéarfaidhe abhaile é.</span>
<lb n="48"/><span>Chuir Seaghán béic as.  An bodach droch-mhúinte, ar</span>
<lb n="49"/><span>seisean, cad do-bhéarfadh dhó cur isteach orm-sa i</span>
<lb n="50"/><span>dtaobh mo riaghlóra; fanfaidh Milner ann pé olc</span>
<lb n="51"/><span>maith le Bóta é.  Mo chreach!  Tá an fuadar bainte</span>
<lb n="52"/><span>as Seaghán.  Tá Milner ar an bhfairrge ag triall</span>
<lb n="53"/><span>anall go tiugh, agus tá Seaghán go saotharach ag iarraidh</span>
<lb n="54"/><span>siothchán a dhéanamh.  Ní fhuil mórán do na Bóraigh ann</span>
<lb n="55"/><span>indiu, ní raibh ó thúis acht dream beag díobh ann, acht</span>
<lb n="56"/><span>má bheidheas bia agus piléir aca go ceann bliadhna eile</span>
<lb n="57"/><span>beidh Seaghán claoidhte aca gan amhras.  Is mór é</span>
<lb n="58"/><span>misneach Phóil Crúgéir; má's fíor é ní fhuil baoghal</span>
<lb n="59"/><span>ortha, acht mar sin féin be mhithid dóibh bheith tuirseach</span>
<lb n="60"/><span>anois mar ní bhfuaireadar cabhair ó éinneach le dhá</span>
<lb n="61"/><span>bhliadhain.  Do thógadar, do réir áirimh na Sasanach</span>
<lb n="62"/><span>féin, fiche míle saighdiúir agus do chuireadar ar lár ocht</span>
<lb n="63"/><span>míle ar cheithre fichid.  Ós cionn céad míle feár!  Is</span>
<lb n="64"/><span>é an ghreasáil is 'mó do fuair Seaghán riamh é.</span>
<lb n="65"/><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
