Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Leanann Galldachas do'n Ghallbhéarla</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1901_02_23_786a</note>
                         <note type="L">786</note>
                         <note type="B">1901</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1901_02_23_786a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Leanann Galldachas do'n Ghallbhéarla</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1901</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Leanann Galldachas do'n Ghallbhéarla</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Bhíos 'ga léigheadh go deirionnach sgeul do sgríobh</span>
<lb n="4"/><span>sagart éigin.  Éireannach is é an sagart agus i nGall-</span>
<lb n="5"/><span>Bhéarla atá an sgeul sgríobhtha.  Ní'lim 'ghá casaoid</span>
<lb n="6"/><span>ar an méid so, óir is ró-bheag an uimhir sagart in</span>
<lb n="7"/><span>Éirinn ar bhféidir leo sgeul do sgríobhadh i nGaedhilg.</span>
<lb n="8"/><span>Is deas an sgeul é agus is taitneamhach; sgríobhtha le</span>
<lb n="9"/><span>sár-úghdarthas.  Is fear foghlumta sgolartha, géir-</span>
<lb n="10"/><span>inntleachta an t-ughdar, agus tuigeann sé céird an</span>
<lb n="11"/><span>ughdair go maith.  Ó thús go deireadh léighimíd an</span>
<lb n="12"/><span>sgeul le fonn agus le suim agus le blas; agus atá brón orrainn</span>
<lb n="13"/><span>an tráth críochnuighthear é.  Béidh cuimhne againn chomh</span>
<lb n="14"/><span>fhaid is mhairfimíd ar fhuireann an sgéil, ar an sagart</span>
<lb n="15"/><span>óg fearamhail stuamdha mear, grádhach, cráibhtheach atá</span>
<lb n="16"/><span>ar lasadh le grádh do Dhia agus do'n mháighdin Mhuire agus fós</span>
<lb n="17"/><span>da chomhursain; agus a chaithea sé féin go fonnmhar agus go</span></p>
</div>
<pb n="787"/>
<div><lb n="18"/><p><span>lán-chroidhtheach ar son daoine bochta an pharróisde.</span>
<lb n="19"/><span>Agus ní dhéanfaimid dearmad go tapaidh ar an sean-</span>
<lb n="20"/><span>shagart athardha, chinéalta atá chomh fial dá dhaoinibh agus</span>
<lb n="21"/><span>dá fhó-shagart.  Atá mar an gceudna daoine eile</span>
<lb n="22"/><span>de'n fhuirinn do thaitin go mór linn agus mar dubhramar</span>
<lb n="23"/><span>cheana is deas an sgeul é, agus ní'lmíd linn féin san</span>
<lb n="24"/><span>tuairim so, óir atá an phuiblidheacht chomh sásta shin leis</span>
<lb n="25"/><span>an sgeul go bhfuil ocht gcur-amach dé craobhsgaoilte</span>
<lb n="26"/><span>cheana féin.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Acht ar a shon so agus uile is éigin dúinn locht do chur</span>
<lb n="29"/><span>in aghaidh an sgéil, locht a leanas, do réir ar mbaramhla-</span>
<lb n="30"/><span>sa, do'n theanga ann a bhfuil sé sgríobhtha .i. an Gall-</span>
<lb n="31"/><span>Bhéarla.  Atá blas Gallda neamh-dhúthasach ar an sgeul</span>
<lb n="32"/><span>ó thús go deireadh.  Atá an t-ughdar 'na shagart fhogh-</span>
<lb n="33"/><span>lumtha ar léigh an iomad leabhar agus aith-sgríobhann sé</span>
<lb n="34"/><span>mórán ó na hughdaraibh ar léigh sé, acht is ughdair</span>
<lb n="35"/><span>Ghallda no coigchríocha iad beagnach go huile.  Aith-</span>
<lb n="36"/><span>sgríobhann sé ailt ó na hughdaraibh Gallda so síos .i.</span>
<lb n="37"/><span>Alfred Tennyson, Shakespeare, William Morris,</span>
<lb n="38"/><span>Wordsworth, Sir J. Taylor, Dr. Lloyd Carlyle,</span>
<lb n="39"/><span>Dickens, Macauley, &c., agus ó na hughdaraigh coigcri-</span>
<lb n="40"/><span>ocha so síos Horace, Virgil, Cesar, Suarez, Aristotle,</span>
<lb n="41"/><span>Plato, Wechylm, Dante, Hugo &c., agus fós ó an hugh-</span>
<lb n="42"/><span>daraibh diadha so síos, St. Bernard, Greek Fathers,</span>
<lb n="43"/><span>St. Francis of Assissi, St. Francis de Sales, St. Lignori,</span>
<lb n="44"/><span>St. Charles Borromeo, St. Bonaventure, St. Augustine,</span>
<lb n="45"/><span>St. Basil, St. Gregory, Ballerini, &c.  Ní aithsgríobh-</span>
<lb n="46"/><span>thar leis an ughdar so focal dár sgríobh ughdar Éire-</span>
<lb n="47"/><span>annach acht leath-rann amháin de fhilidheacht Thomáis</span>
<lb n="48"/><span>Dáibhis, agus ní thráchtann sé ar ughdar Éireannach acht</span>
<lb n="49"/><span>Dáibhis agus Crolly, ughdar diadha.  Dar ndóigh ní fiú</span>
<lb n="50"/><span>trácht an ughdaraibh suaracha Éireann, no thráchtfadh an</span>
<lb n="51"/><span>sagart díleas Éireannach so orra, trath thimchilligh sé</span>
<lb n="52"/><span>an domhan le hughdaraibh d'fhághail le fírinnibh éigin do</span>
<lb n="53"/><span>cruthadh agus do chur in iúl dhúinn.  Agus ní raibh fear</span>
<lb n="54"/><span>diadha againn riamh is cosamhail óir ní rachadh an sagart</span>
<lb n="55"/><span>Éireannach so thríd críochaibh na hEórpa agus na hAsia le</span>
<lb n="56"/><span>naomhaibh do luadh agus dearmad do dhéanamh de naomhaibh</span>
<lb n="57"/><span>a thíre féin.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Dála canamhna na haithsgríbhinní atá an chuid is mó dhe</span>
<lb n="60"/><span>'na Ghall-Bhéarla acht dá bhárr ar sin atá mórán d'aith-</span>
<lb n="61"/><span>sgríbhinnibh i dteangaibh éagsamhla.  Atá fá thuairim</span>
<lb n="62"/><span>ceithre céad focal Laidin san leabhar, sé focla Gréigis,</span>
<lb n="63"/><span>fiche focal Gearmáinis agus ní dheirfinn nach bhfuil</span>
<lb n="64"/><span>focal nó dó de Spáinis le fághail.  An bhfuil Gaedhi-</span>
<lb n="65"/><span>lig ar bith 'san leabhar?  Atá go deimhin sé focla</span>
<lb n="66"/><span>deug de Ghaedhilig agus an chuid is mó aca litrighthe go</span>
<lb n="67"/><span>tuathal!  Ní dearmad do rinne an t-ughdar tráth thug</span>
<lb n="68"/><span>an áit is dona do'n Ghaedhilig óir chuirinn sé a mheas</span>
<lb n="69"/><span>féin ar gach teanga i mbéal fhir de fhuirinn an sgéil .i.</span>
<lb n="70"/><span>an sean-shagart agus is í so a thuairim.  “Is teanga glio-</span>
<lb n="71"/><span>cais Francis, teanga grádha Itailis, teanga fallsan-</span>
<lb n="72"/><span>achta Gearmáinis teanga ceannuigheachta Gall-Bhéarla,</span>
<lb n="73"/><span>teanga na hEaglaise Laidion, teanga an sgoláire</span>
<lb n="74"/><span>Gréigis, agus is teanga Dé an t-Eabhra.”  Ní luaidhtear</span>
<lb n="75"/><span>leis an Ghaedhilig ar chor ar bith!  Ní fiú trácht uirri í;</span>
<lb n="76"/><span>ní'l aon fhéidhm innti in aghaidh rud ar bith.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Atá chomharthaí éigin eile ar an leabhar ann so is ann</span>
<lb n="79"/><span>súd gur ghabh Galldachas gréim ar an sgríobhnóir agus</span>
<lb n="80"/><span>gur chlaoin sé a inntinn agus a inntleacht chomh mór sin</span>
<lb n="81"/><span>gur suarach leis gach uile nidh dhúthasach i gcomórtus</span>
<lb n="82"/><span>le neidhthibh Gallda agus neidhthibh coigcríocha.  Dearcann</span>
<lb n="83"/><span>sé siar ar an domhan agus ní fiú leis amharc fá na chosaibh.</span>
<lb n="84"/><span>Acht ná bíodh iongantas orrainn fá 'n méid so, óir</span>
<lb n="85"/><span>tráth tógthar teanga coigcríocha tógthar in aoinfheacht</span>
<lb n="86"/><span>léi inntleachtas coigcríocha, óir is cinnte sin go ndeil-</span>
<lb n="87"/><span>bhigheann an teanga inntleacht agus meanmain.  Ní'l</span>
<lb n="88"/><span>léigheas air acht an teanga coigcríocha do dhíbirt.</span>
<lb n="89"/><span>Tógamaois an léigheas so agus dibirimís an Gall-Bhéarla</span>
<lb n="90"/><span>chomh tiugh is is féidir linn é.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Leanann Galldachas do'n Ghallbhéarla

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Leanann Galldachas do'n Ghallbhéarla

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
