Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">An Bhréid</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_12_15_632</note>
                         <note type="L">632</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_12_15_632</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>An Bhréid</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>An Claidheamh Soluis</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Áth-Cliath, Mí Nodlag 15, 1900.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>An Bhréid</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Deich mbliadhna fichead ó shoin ní fheicfí dá caitheamh</span>
<lb n="8"/><span>ag urmhór de mhuintir na tuaithe acht an bhréid bhreágh</span>
<lb n="9"/><span>Ghaedhealach; anois is fánach duine go bhfeicfeá culaidh</span>
<lb n="10"/><span>bhréide air.  Cad d'imthigh ar na daoinibh?  Cad fá</span>
<lb n="11"/><span>deara an bhréid do chaitheamh uainn?  Cad tá againn</span>
<lb n="12"/><span>'na hionad?</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Sin trí cheisteanna, agus ba mhaith linn duine éigint dá</span>
<lb n="15"/><span>réidhteach dhúinn.  Tá a fhios agam go maith gur beag</span>
<lb n="16"/><span>eólas agam-sa, ar cheist na bréide, acht mar sin féin,</span>
<lb n="17"/><span>ó's duine mé choinnigh a shúile ar osgailt le tamall</span>
<lb n="18"/><span>maith b'fhéidir go mbeadh rudaí ar eólas agam-sa ná</span>
<lb n="19"/><span>fuil ag daoinibh eile.  Seo fá na ceisteannaibh mar</span>
<lb n="20"/><span>sin.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Ní deacair a rádh cad d'imthigh ar na daoinibh agus an</span>
<lb n="23"/><span>bhréid do chur i leathtaobh.  D'imthigh an Bhéarla orra.</span>
<lb n="24"/><span>Shleamhnuigh sé isteach orra a gan fhios dóibh, agus sgiob iad</span>
<lb n="25"/><span>féibh mar do sgiobfadh seabhac mion-éan.  Tugaimíd</span>
<lb n="26"/><span>fá deara gur ins na ceantaraibh Gaedhealacha amháin</span>
<lb n="27"/><span>do-chífí an shean-bhréid fá láthair.  Ní hiongnadh sain,</span>
<lb n="28"/><span>mar tá an Ghaedhilg 'na sgiath-chosanta ag na daoinibh</span>
<lb n="29"/><span>seo ar na theachtairíbh chuireas Seaghan Buidhe uaidh ag</span>
<lb n="30"/><span>díol an droch-bhfuighealla do-ghníthear thall.  Nuair</span>
<lb n="31"/><span>d'imthigh an Ghaedhilg d'imthigh mórán rudaí tábhachtacha</span>
<lb n="32"/><span>eile uainn; agus ní bréag a dhéarbhadh do dtiocfaidh an</span>
<lb n="33"/><span>bhréid agus na rudaí tábhachtacha Gaedhealacha eile sin</span>
<lb n="34"/><span>thar ais chugainn do réir mar bhéas ar gcaint nádúrtha</span>
<lb n="35"/><span>ag filleadh orainn arís.  Narab fhada uainn an lá sain.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Acht má tá nídh ar domhan ciontach leis an ruaig do</span>
<lb n="38"/><span>chur ar an sean-bhréid, is é an dúil mhí-nadúrtha ain-</span>
<lb n="39"/><span>shrianta atá againn i leanamhaint agus i n-aithris do</span>
<lb n="40"/><span>dhéanamh ar dhaoinibh gur dóigh linn gurab uaisle iad</span>
<lb n="41"/><span>ná sinn féin.  Téidheann mac ag Tadhg Ruadh go</span>
<lb n="42"/><span>Baile Átha Cliath (cuirimís i gcás) ag foghluim céirde</span>
<lb n="43"/><span>nó chum bheith 'na chléireach.  Beidh sé ag teacht abhaile</span>
<lb n="44"/><span>um Nodlaig no ins an Samhradh, agus is é bheidh go pioctha</span>
<lb n="45"/><span>gléasta.  Ní áirighim na bróga ná na láimheanna, ná</span>
<lb n="46"/><span>na cufaí ná an biréad, ní baoghal go ndearnadh</span>
<lb n="47"/><span>i nÉirinn iad.  Acht beidh culaith éadaigh air do</span>
<lb n="48"/><span>raghadh tré fháinne dhuit beidh siad chomh breagh sain.</span>
<lb n="49"/><span>Iad ag glinneamhaint ar slighe gur dhóigh leat gach</span>
<lb n="50"/><span>uair do théidheann sé amach fá'n ngréin gur tre</span>
<lb n="51"/><span>theinidh do bhéadh sé.  Siubhlóchaidh sé síos an tsráid</span>
<lb n="52"/><span>i radharc an phobail agus tiocfaidh sé aníos arís.</span>
<lb n="53"/><span>Béidh go léir ag féachaint air, agus dá rádh gur</span>
<lb n="54"/><span>deallrathach an garsúin é, go bhfuil feabhas ag teacht</span>
<lb n="55"/><span>air, ná raibh éantsúil ag éinneach riamh go mbéadh</span>
<lb n="56"/><span>mac comh galánta uasal sain ag Tadhg Ruadh agus</span>
<lb n="57"/><span>a leithéidí.  Nuair bheidh culaidh éadaigh ag teastáil</span>
<lb n="58"/><span>ó cheann de na buachaillibh óga dá raibh ag féachaint</span>
<lb n="59"/><span>air (is cuma pé aca gurab í culaidh a lae phósta</span>
<lb n="60"/><span>í nó nach í), buailfidh sé isteach i siopa ghallda agus</span>
<lb n="61"/><span>ceannóchaidh sé ceann de na culaidhthibh "galánta" so.</span>
<lb n="62"/><span>Gheabhaidh sé saor é; dá shaoire é, dá fheabhas é; agus</span>
<lb n="63"/><span>déarfaidh an fear taobh thiar de'n chontúir "go</span>
<lb n="64"/><span>gcoimeádfaidh sé an dath," cé ná 'neósaidh dhó cá mhéid</span>
<lb n="65"/><span>seachtmhain.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Sin é an rud do bhíos dá chaitheamh againn i n-ionad</span>
<lb n="68"/><span>na bréide.  Ba chóir dhúinn náire bheith orainn fá</span>
<lb n="69"/><span>dtaobh de.  Bímid ag glagaireacht i dtaobh tír-ghrádh</span>
<lb n="70"/><span>agus ná feadair sinn caidé aibghitir thír-ghrádh.  B'fhíor do</span>
<lb n="71"/><span>Dháith O Bruadair adubhairt:</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Is ait an nós so ag mór-chuid d'fhearaibh Éireann</span>
<lb n="74"/><span>D'at go nuadh le mórtas maingiléiseach;</span>
<lb n="75"/><span>Cé, tais a dtreóir ar chódaibh Galla-chléire,</span>
<lb n="76"/><span>Ní chanaidh glór acht gósta Galla-Bhéarla.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Agus is í dálta na Gaedhilge againn dálta na bréide</span>
<lb n="79"/><span>leis.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Bhréid

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Bhréid

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
