Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_11_17_561</note>
                         <note type="L">561</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_11_17_561</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>An té go mbíonn an rath ar maidin air bíonn sé um</span>
<lb n="6"/><span>thráthnóna air.  Rug Mac Fhionnlaoigh an buaidh ar an</span>
<lb n="7"/><span>mBrianach agus tá sé 'na Uachdarán ar Americá.  Beidh</span>
<lb n="8"/><span>seal cheithre mbliadhan aige asda, má bhíonn an méid</span>
<lb n="9"/><span>sin saoghail aige, agus i gceann na haimsire sin beidh fhios</span>
<lb n="10"/><span>ag na hAmericánaigh cia aca is feárr dóibh bheith 'gá</span>
<lb n="11"/><span>measgadh féin le gnóthaibh Chúmhachtaí na hEórpa, nó</span>
<lb n="12"/><span>bheith ar leithilgh mar do bhíodar go dtí so.  Beidh sé</span>
<lb n="13"/><span>riachtanach ortha feasda Arm mór do bheith aca, agus loin-</span>
<lb n="14"/><span>geas agus máirnéalaigh agus ceangal do shnadhma le Cumhacht</span>
<lb n="15"/><span>éigin, siúd agus gurab í an Rúise nó Sasana í, le haghaidh</span>
<lb n="16"/><span>ceiste na Síne do shocrúghadh.  Tá na céadta agus na</span>
<lb n="17"/><span>mílte fear díomhaoin thall, agus deir Americánach liom</span>
<lb n="18"/><span>gur furusda milliún fear do chóiriúghadh agus do ghléasadh</span>
<lb n="19"/><span>asda.  Is mór an cosdus ar thír maithshluagh mar sin</span>
<lb n="20"/><span>do chóiriughadh agus do bheathughadh, acht má's maith le</span>
<lb n="21"/><span>hAmericá a leithéid do déanamh, is dóich, bíodh léi.  Tá</span>
<lb n="22"/><span>an buaidh anois le fearaibh na sparán troma.  Is</span>
<lb n="23"/><span>gnáthach leó so spré mhór do thabhairt d'á gcloinn, agus má</span>
<lb n="24"/><span>bheidheas inghean ag aon aca ní bhíd sásta go ndéinid</span>
<lb n="25"/><span>siad cleamhnas le tighearna nó ridire éigin i Sasana.</span>
<lb n="26"/><span>Is cuma leó gur sgulcaor nó fear póite é, fear mí-</span>
<lb n="27"/><span>iompair nó drúiseach, fear fiacha, nó fear feill, acht</span>
<lb n="28"/><span>amháin go bhfuil an fhuil uasal ann mar dh'eadh, agus go</span>
<lb n="29"/><span>nglaodhfar feasda "baintighearna" ar a mhnaoi.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Siúd agus go bhfuil an iomad daoine i nAmerica atá</span>
<lb n="32"/><span>uasal-chroidhtheach, deagh-mhéineach, tá mórán baicichíní</span>
<lb n="33"/><span>ann do chromfadh an ghlún ós cómhair fear earbaill, sé</span>
<lb n="34"/><span>sin tighearna, agus do chreachfadh iad féin i gcóir baint</span>
<lb n="35"/><span>éigin do bheith aca leis, siúd agus gur stráille é d'ólfadh</span>
<lb n="36"/><span>an sop as strathair.  Má éirgheann leó so beidh Ímpire-</span>
<lb n="37"/><span>acht aca féin fós i nAmericá, i gcás go mbiadh sé</span>
<lb n="38"/><span>i gcumas an Ímpire uaisleacht bhréagach do bhronnadh</span>
<lb n="39"/><span>ortha féin.  Tá an báire le MacFhionnlaoigh anois.</span>
<lb n="40"/><span>Fear glic is eadh é acht ní fear láidir é.  Cloisim go</span>
<lb n="41"/><span>gcromann sé ar útamail agus ar chuardach timcheall air</span>
<lb n="42"/><span>nuair d'eirgheann aon cheist chruaidh i dtaobh Chúba no</span>
<lb n="43"/><span>Phorta Ricó, agus gurab iad a chómhairleóirí do réidhtigheann</span>
<lb n="44"/><span>na ceasta so.  Muna bhfuil na cómhairleóirí go glic</span>
<lb n="45"/><span>beidh cáirdeas cogaidh idir Shasana, agus Americá, mar tá</span>
<lb n="46"/><span>Seaghán 'thré na chéile le heagla go ndéanfadh an</span>
<lb n="47"/><span>Fhrainc agus an Rúise margadh le MacFhionnlaoigh, agus go</span>
<lb n="48"/><span>mbiadh sé féin ag iarraidh déirce.  Is deas an cluithche</span>
<lb n="49"/><span>atá 'gá imirt an aimsir seo i dtaobh na Síne.  D'fhóbair</span>
<lb n="50"/><span>go mbiadh achrann idir shaighdiúiríbh na Rúise agus Shasana</span>
<lb n="51"/><span>an lá eile, mar ba bheag ná'r bhuaileadar a chéile</span>
<lb n="52"/><span>i dtaobh cheanntair ins an tSín.  Dubhairt na Sasanaigh</span>
<lb n="53"/><span>gur leó féin an áit agus d'árduigheadar an brat Sasanach</span>
<lb n="54"/><span>ann.  D'ísligh na Rúisínigh an brat láithreach agus bhagradar</span>
<lb n="55"/><span>go géar ar na Sasanachaibh.  Do ghnídheadar síothcháin</span>
<lb n="56"/><span>fá dheireadh agus dubhradh gur mí-thuigsint do bhí eatortha.</span>
<lb n="57"/><span>Tá adhbhar dispóireacht ins an ngnó úd acht ní oireann</span>
<lb n="58"/><span>sé do Sheaghán aon chonspóid do bheith aige leis an</span>
<lb n="59"/><span>Rúiseach.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Thug Salisburi, príomh-fheisire Shasana, comhrádh uaidh</span>
<lb n="62"/><span>an lá eile i lannan Mhaoir i Lúnduin agus gidh go rinne sé</span>
<lb n="63"/><span>iarracht ar bheith go dóchasach ba dhuairc é a chuid cainte.</span>
<lb n="64"/><span>Níor cheil sé go raibh guais agus contabhairt roimh Shasana</span>
<lb n="65"/><span>ins an am atá le teacht, acht níor chuimhnigh sé ar sin</span>
<lb n="66"/><span>nuair do chuir sé ar na Bóracha, mar shílidh sé go mbeidís</span>
<lb n="67"/><span>sin claoidhte aige i gceann mí.  Do mhol sé oifig an</span>
<lb n="68"/><span>chogaidh do ghléas ceathramha mhilliúin fear i gcóir an</span>
<lb n="69"/><span>chogaidh ins an Aifric, acht bhí sé ní b'fhurusda dul ann-</span>
<lb n="70"/><span>súd 'ná teacht ar nais, mar ní leigfidh na Bóraigh dóibh</span>
<lb n="71"/><span>filleadh.  Do mhol sé cródhacht na saighdiúirí chum</span>
<lb n="72"/><span>cómhraic, acht ní dubhairt sé pioc i dtaobh a bhfeabhas</span>
<lb n="73"/><span>cum reatha.  Níor chóir do sain mar cloisim gur b'iong-</span>
<lb n="74"/><span>antach an rás coisidheacht iad nuair do bhíonn na Bóraigh</span>
<lb n="75"/><span>'ná ndiaidh.  Féach an turus sain do thug an Frínseach</span>
<lb n="76"/><span>ó Mhachado go Pretoria an tseachtmhain seo ghabh thart.</span>
<lb n="77"/><span>Bhí a leithéid sin de dheabhadh air gur chaill sé míle</span>
<lb n="78"/><span>bulán agus trí chéad fear.  Moltar go mór é agus deirtear</span>
<lb n="79"/><span>ná tabharfadh aon fhear eile 'san Arm a bhuidhean slán</span>
<lb n="80"/><span>leis ach té, mar bhí dorn Bórach fá Hans Bota agus Smut</span>
<lb n="81"/><span>'ghá liúradh ar feadh na slighe.  Do thuit a lán ag cómhrac</span>
<lb n="82"/><span>le De Bhet ins an Saor Stát acht ní bhfaghmuid acht</span>
<lb n="83"/><span>smiot de'n fhírinne 'na thaobh.  Ní ísleochaidh callaireacht</span>
<lb n="84"/><span>an Bhiercleúr.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
