Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Comhaireamh Sheagháin</title><author><name type="main">Tórna</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_09_01_386</note>
                         <note type="L">386</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_09_01_386</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Tórna</author><title>Comhaireamh Sheagháin</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Comhaireamh Sheagháin</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ní fada ó shoin ó bhí fear ann; b'fhéidir go bhfuil sé</span>
<lb n="4"/><span>ann fós, acht is cuma liom-sa, agus is dócha do réir</span>
<lb n="5"/><span>dheallraimh gur ró-chuma libh-se a lucht na ráiméise seo</span>
<lb n="6"/><span>do léigheadh.  Acht pé sgéal é, bhí fear ann tamall</span>
<lb n="7"/><span>maith é shoin gur bh'ainm do Seaghán.  Bhí sé 'na chomh-</span>
<lb n="8"/><span>nuidhe san áit go dtugann siad Béal Átha an Easaigh i</span>
<lb n="9"/><span>gContae Chorcaigh air.  Duine dhe'n tsean-aimsir</span>
<lb n="10"/><span>b'eadh Seaghán.  Ní raibh aon tabhairt suas i n-aon chor</span>
<lb n="11"/><span>air.  Ni fhéadfadh sé thar sgór do chomhaireamh i n-éan-</span>
<lb n="12"/><span>teangain cé go raibh Gaedhilge go blasda aige.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Bhí Seaghán ag obair ar an mbóthar iarainn, agus chuaidh</span>
<lb n="15"/><span>sé tríd an oiread-sain chruadh-oibre, gan gearán do</span>
<lb n="16"/><span>dhéanamh ná milleán ag éinneach air, go raibh an-mhuinghin</span>
<lb n="17"/><span>ag muintir an bhóthair iarainn as, agus chuireadar i bhfeidhil</span>
<lb n="18"/><span>gheataí é.  Má bhí an chruadháil ar Sheaghán roimhe sin bhí</span>
<lb n="19"/><span>suaimhneas annsain aige, mar ní raibh le déanamh aige</span>
<lb n="20"/><span>acht na geataí d'osgailt nuair bheadh traen ag teacht</span>
<lb n="21"/><span>agus a ndúnadh arís nuair bheadh sí tar éis gabháil thart.</span>
<lb n="22"/><span>Aon lá amháin, bhí Seaghán mar sin ar a shuaimhneas agus é</span>
<lb n="23"/><span>'na shuidhe ar an gclaidhe.  B'in í an chéad sheachtmhain</span>
<lb n="24"/><span>go raibh Seaghán i bhfeidhil na ngeataí, agus bhí an fear bocht</span>
<lb n="25"/><span>chomh buadhartha sain 'na aigneadh i dtaobh na nuadh-</span>
<lb n="26"/><span>shaoghail ná feadair cad do dhéarfadh sé 'na thaobh.  Bhí</span>
<lb n="27"/><span>duine de na comharsanaibh ag gabháil an bhóthair amuigh,</span>
<lb n="28"/><span>agus chonnaic sé Seaghán agus ar seisean leis.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>"Dar Fiadh, a Sheagháin, is breágh an saoghal atá</span>
<lb n="31"/><span>agat."</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>"Is eadh," arsa Seaghán, "má thiocfaidh an tuarasdal</span>
<lb n="34"/><span>Dia Sathairn."</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Is amhlaidh bhí eagla an tsaoghail ar an duine shimplidhe</span>
<lb n="37"/><span>ná fuigheadh sé a thuarasdal nuair ná raibh sé "ag obair"</span>
<lb n="38"/><span>dar leis féin.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Aon lá amháin bhí Seaghán tar éis a thuarasdail</span>
<lb n="41"/><span>d'fhaghail, agus é ag dul abhaile.  Shuidh sé síos ar thaobh an</span>
<lb n="42"/><span>bhóthair agus thosnuigh ar a chuid airgid dó chomhaireamh, agus</span>
<lb n="43"/><span>tar éis dó fhéachaint air fuair sé amach go raibh urmhór</span>
<lb n="44"/><span>de 'na réalaibh.  Seo mar do chomhairimh na réala.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>"Sin a haon,</span>
<lb n="47"/><span>Agus sin a céile</span>
<lb n="48"/><span>Sin a dó,</span>
<lb n="49"/><span>Agus sin a céile</span>
<lb n="50"/><span>Sin a trí</span>
<lb n="51"/><span>Agus sin a céile."</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Agus mar sin siar síos go dtí go dtáinig sé go dtí:</span>
<lb n="54"/><span>"Sin a deich</span>
<lb n="55"/><span>Agus sin a céile</span>
<lb n="56"/><span>Agus sin sgór agam," adubhairt sé annsain.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Bhí trí pinginne d'airgead phráis aige, agus tar éis</span>
<lb n="59"/><span>críochnuighthe ar na réalaibh do chomhaireamh do thosnuigh</span>
<lb n="60"/><span>ar chomhaireamh na bpinginní -</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>"Sin a haon,</span>
<lb n="63"/><span>Agus sin a céile,</span>
<lb n="64"/><span>Sin a dó,</span>
<lb n="65"/><span>Acht cá bhfuil do chéile-se?" ar seisean.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Chuarduigh sé síos agus suas, 'na phócaibh, agus i ngach éan-</span>
<lb n="68"/><span>bhall eile timcheall air, agus do theip air céile na do</span>
<lb n="69"/><span>fhagháil i n-éan-áit.  Ghread sé air abhaile annsain, acht</span>
<lb n="70"/><span>ní dheachaidh sé i bhfad nuair bhuail beirt gharsún uime</span>
<lb n="71"/><span>ar an mbóthar:</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>"Seo, a Thomáisín," ar seisean le duine aca, "bíodh</span>
<lb n="74"/><span>sí sin agat-sa," agus thug sé an phinginn do.  Nuair do</span>
<lb n="75"/><span>chonnaic an garsúinín eile sin do thosnuigh sé ag gol</span>
<lb n="76"/><span>go fuidheach.  Ghlac Seaghán bocht truaighe dhe, agus thug sé</span>
<lb n="77"/><span>pinginn do-san leis.  Ní raibh annsain aige acht aon</span>
<lb n="78"/><span>phinginn amháin, agus nuair ná raibh céile aige dhi, shíl sé ná</span>
<lb n="79"/><span>raibh aon mhaith innte agus thug sé do'n gharsún bhí ag gol í.</span>
<lb n="80"/><span>Ní túisge thug ná thosnuigh an garsún eile ag gol</span>
<lb n="81"/><span>annsain.  Bhí Seaghán chum ceann de na réalaibh do</span>
<lb n="82"/><span>thabhairt dó-san nuair tháinig athair na beirte orra, agus</span>
<lb n="83"/><span>chuir sé d'fhiachaibh orra an t-airgead go léir do thabhairt</span>
<lb n="84"/><span>thar ais do Sheaghán, agus pinginn eile mar chéile do'n dó.</span>
<lb n="85"/><span>Chuaidh Seaghán abhaile go sásta annsain.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Lá éigin eile chuaidh Seaghán go Corcaigh fá dhéin</span>
<lb n="88"/><span>ualaigh de'n ghual sain go dtugaid siad "cóc" air.</span>
<lb n="89"/><span>"Geas-cól" atá air i mBéarla i gCorcaigh.  Nuair bhí</span>
<lb n="90"/><span>Seaghán ag teacht a bhaile, bhuail comharsa uime, ar an</span>
<lb n="91"/><span>mbóthar tamall ón tigh agus dubhairt sé leis:</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>"An 'mdha thugais ar a gheas-cól indiu, a Sheagháin?"</span>
<lb n="94"/><span>ar seisean,</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>"Thugtar píosa dha sgilling, is píosa thuistiúin," arsa</span>
<lb n="97"/><span>Seaghán, "dhá phinginn go leith, agus dhá phinginn ruadh."</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>"An 'mdha sain, a Sheagháin?" arsa an fear eile.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>"Ní fheadar," arsa Seaghán.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Agus fágaim-se fá léightheoir éigin an Chlaidhimh 's an</span>
<lb n="104"/><span>Fháinne an cheist do réidhteach dhó.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Tórna</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Comhaireamh Sheagháin

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Comhaireamh Sheagháin

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
