Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Tuaraisg ó'n Tuaisceart</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1899_12_16_627</note>
                         <note type="L">627</note>
                         <note type="B">1899</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_12_16_627</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Tuaraisg ó'n Tuaisceart</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Tuaraisg ó'n Tuaisceart</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Atáid lucht na Gaedhilge i mBéilfeirsde gnothach ag</span>
<lb n="4"/><span>fearadh fáilte fá choinne an Chraoibhín Aoibhinn, atá</span>
<lb n="5"/><span>faoi gheasaibh le comhrádh nó óráid do thabhairt uaidh</span>
<lb n="6"/><span>'san gcathair sin ar an dara lá deug de'n mhí so</span>
<lb n="7"/><span>chugainn sa bhFó-halla Ultach; agus atá an uile chomhartha</span>
<lb n="8"/><span>go mbéidh cruinniughadh mór aca an oidhche sin.  Go</span>
<lb n="9"/><span>dearbhtha is fiú fáilte righeamhail an Chraoibhín.  Ó fuair</span>
<lb n="10"/><span>an t-Athair Ó Gramhna bás ní'l fear againn mar an</span>
<lb n="11"/><span>gCraoibhín; chomh fial, chomh foghlumtha, chomh múinte,</span>
<lb n="12"/><span>chomh árd-mheanmnach, chomh dímhéirceach i gcúis na</span>
<lb n="13"/><span>Gaedhilge, agus chomh treun misneamhail dána i n-aghaidh</span>
<lb n="14"/><span>ar námhad.  Mar sheabhac i measg mion-eun, nó mar</span>
<lb n="15"/><span>leomhan i measg ainmhidhe an fhásaigh, nó mar thur</span>
<lb n="16"/><span>cosanta i mbeul cathrach, seadh tá an Chraoibhín i measg</span>
<lb n="17"/><span>Gaedhilgeóirí.  Agus siúd 's gur iomdha buille trom</span>
<lb n="18"/><span>treunmhar bhuaileann sé ar son ar dteangan agus ar</span>
<lb n="19"/><span>son ar náisiúintachta, ní mheasaim go bhfuil námha aige</span>
<lb n="20"/><span>ar an tsaoghal.  Chualas cuid mhór daoine ag trácht</span>
<lb n="21"/><span>air, daoine éagsamhla nach dtiocfadh le chéile ar sgeul</span>
<lb n="22"/><span>ar bith eile, agus ní raibh aca uile acht moladh ar an</span>
<lb n="23"/><span>gCraoibhín.  Atáim féin ar na huairibh so ag léigheadh</span>
<lb n="24"/><span>dá leabhar dá chuid .i. an dá sgeul do chuir sé i n-eagar</span>
<lb n="25"/><span>do Bhuidhin na Sgríbheann Gaedhilge, agus an leabhar úd</span>
<lb n="26"/><span>eile, Stáir Litreachta na hÉireann, agus is í mo thuairim</span>
<lb n="27"/><span>dá mbeadh sé gan dadadh do dhéanamh leis an Ghaedhilge</span>
<lb n="28"/><span>do chur ar aghaidh acht an dá leabhar sin do sgríobhadh</span>
<lb n="29"/><span>nach bhfuil fear eile i nÉirinn a dtiocfadh leis an</span>
<lb n="30"/><span>oiread céadna do dhéanamh.  Atá an Stáir sgríobhtha</span>
<lb n="31"/><span>i mBeurla acht má tá féin atá an oiread sin de</span>
<lb n="32"/><span>chúntas innti ar litireacht Ghaedhilge go mbrosdóchadh</span>
<lb n="33"/><span>sí Éireannach ar bith a b'fhiú é salann le n-a chuid</span>
<lb n="34"/><span>prátaidhe chum stuidéire do dhéanamh ar ar sean-</span>
<lb n="35"/><span>teangaidh i modh go bhfeudfadh sé beagán de'n tsean-</span>
<lb n="36"/><span>léighinn úd do bhlasadh ina bheul féin.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>I dtaoibh de'n leabhar eile .i. na sean-sgeulta úd.</span>
<lb n="39"/><span>Is mór an truaighe liom-sa go ndeantar iad d'athrughadh</span>
<lb n="40"/><span>go Gall-Bheurla.  Ní'l brígh ins an mBeurla agus is</span>
<lb n="41"/><span>éigin dúinn díol ar a shon.  Dá gcuirfidhe i gcló an</span>
<lb n="42"/><span>Ghaedhilg amháin agus foclóir maith do chur i ndeireadh</span></p>
</div>
<pb n="628"/>
<div><lb n="43"/><p><span>an leabhair, go dtí an t-am go mbéidh foclóir maith</span>
<lb n="44"/><span>againn diomaoidhte de na leabhraibh úd, thiocfadh le gach</span>
<lb n="45"/><span>Gaedhilgeóir na sgeulta do léigheadh, agus ní misde</span>
<lb n="46"/><span>dhúinn gan lucht an Bheurla dá léigheadh, óir ní'lid acht</span>
<lb n="47"/><span>ag gáiridh magaidh fútha.  B'fhéidir do Bhuidhin na Sgrí-</span>
<lb n="48"/><span>bheann a dhá oiread leabhar do chur amach agus bheidís i</span>
<lb n="49"/><span>lámhaibh gach Gaedhilgeóra.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Acht iarraim maitheamhnas ort, a léightheoir mhacánta.</span>
<lb n="52"/><span>Bhíos ar tí tuaraisg áirithe do thabhairt duit ar im-</span>
<lb n="53"/><span>theachta an Tuaiscirt.  Atá na Craobha i mBéilfeirsde</span>
<lb n="54"/><span>ag saothrughadh leo go fíor-mhiotallach.  Ní'l siad ag</span>
<lb n="55"/><span>tógbháil fuama ná fothroim fá láthair acht atáid ag dul</span>
<lb n="56"/><span>ar aghaidh le n-a gcuid oibre.  Bhíos istigh Dia Domhnaigh</span>
<lb n="57"/><span>so chuaidh thart i sgoil Naomh Phádraig i sráid Dún-na-</span>
<lb n="58"/><span>nGall, mar a bhfuil Craobh Bhéilfeirsde Thuadh aitighthe,</span>
<lb n="59"/><span>agus bheadh aoibhneas ar do chroidhe istigh dá bhfeicfeá</span>
<lb n="60"/><span>chomh tábhachdach agus do bhí na hoidí agus na mic léighinn</span>
<lb n="61"/><span>i gcionn oibre.  Bhí dhá sheomra i gcomhair bheith líonta</span>
<lb n="62"/><span>le daoinibh acht ar a shon sin, ní raibh fuath as no ráflaigh</span>
<lb n="63"/><span>no raiplethiúta le chluinsin acht duine annso nó annsúd</span>
<lb n="64"/><span>ag teacht tar a cheacht agus an t-oide ag a gceartughadh</span>
<lb n="65"/><span>agus ag a múnadh.  Bhí Tadhg Mac A' Bháird 'na shuidhe</span>
<lb n="66"/><span>i gcathaoir i gcúinne de sheomra agus sguaine de</span>
<lb n="67"/><span>sgoláiribh thart thimcheall air, agus ní bheadh athrughadh de</span>
<lb n="68"/><span>thuairim agat acht gur árd-ollamh i sgoil Bhárdaigheachta</span>
<lb n="69"/><span>do bhí ann, agus a mhic léighinn fá smacht.  Bhí an</span>
<lb n="70"/><span>t-óglaoch Bonsfield i gcionn ranga eile, agus bhí Labhras</span>
<lb n="71"/><span>Ó Cléirigh i seomra leis féin agus an seomra sin líonta</span>
<lb n="72"/><span>go dorus le sean agus óg i gcionn a leabhar aige.</span>
<lb n="73"/><span>Ní lamhfaidhe labhairt ó árd, óir bhí cuma shacráilte ar</span>
<lb n="74"/><span>an áit, bhí gach duine chomh dian sin i gcionn oibre.  Ní</span>
<lb n="75"/><span>baoghal do'n áit ina bhfuil a leithéid d'obair ag dul</span>
<lb n="76"/><span>ar aghaidh nach bhfásfaidh an Ghaedhilg arís innti agus ní hí</span>
<lb n="77"/><span>amháin an Ghaedhilg acht fós sean-spioraid na nGaedheal</span>
<lb n="78"/><span>i n-aoinfheacht leis.  Go bhfásaidh an teanga agus an</span>
<lb n="79"/><span>spioraid agus go dtéid siad i bhfeabhas, is é mo ghuidhe.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Tuaraisg ó'n Tuaisceart

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Tuaraisg ó'n Tuaisceart

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
