Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta! Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta!</title><author><name type="main">An Feirmeoir Gaodhalach</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1899_11_04_529</note>
                         <note type="L">529</note>
                         <note type="B">1899</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_11_04_529</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>An Feirmeoir Gaodhalach</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta! Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta!</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta!</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Ní fhuil acht beagan cruithneachta ag cur i nÉirinn</span>
<lb n="6"/><span>fós.  Ní mar sin do bhíodh an sgéal is an aimsir do</span>
<lb n="7"/><span>ghabh thorainn, do bhíodh roinnt mhaith di curtha ag gach</span>
<lb n="8"/><span>feirmeoir go mbíodh talamh oireamhnach aige chum a</span>
<lb n="9"/><span>fasta, agus do bhuaidhidís go maith léi.  Ní h-é amháin go</span>
<lb n="10"/><span>ndeunaidís mórán airgid de'n bharra, acht do chothuighdís</span>
<lb n="11"/><span>a lín-tighe furmhór na bliadhna le arán a gcruithneachta</span>
<lb n="12"/><span>féin - an biadh is fearr agus is folláine d'ith aon'ne riamh -</span>
<lb n="13"/><span>seachas an t-arán "breagh geal" deuntar as an bplúir</span>
<lb n="14"/><span>truaillighthe díoltar is na siopaíbh do chuireann tinneas</span>
<lb n="15"/><span>fiacla ar na leanbhaibh óga, rud nar chloiseamar riamh</span>
<lb n="16"/><span>'sa' tsean-aimsir.  Is dóigh le morán feirmeoirí nach</span>
<lb n="17"/><span>fiú cruithneacht do chur anois, mar gheall ar an luach</span>
<lb n="18"/><span>fiach atá le fághail uirri ar an margadh; acht is é ar</span>
<lb n="19"/><span>dtuairim-ne, gur cheart do gach n-aon, 'nar bh'féidir</span>
<lb n="20"/><span>leis, stráice beag éigin cruithneachta do chur mar</span>
<lb n="21"/><span>chongnamh cothuighthe d'á mhuirghin i n-ionad a bheith ag</span>
<lb n="22"/><span>rith go dtí an siopa ag caitheamh airgid uaidh ar thogha</span>
<lb n="23"/><span>droch-earra.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Deireadh an fhóghmhair nó tosach na Samhna an t-am is</span>
<lb n="26"/><span>fearr chum cruithneacht do chur.  Ní fuláir tosnughadh</span>
<lb n="27"/><span>ar an dtalamh d'ullmhughadh chomh luath agus bhíonn na prátaí</span>
<lb n="28"/><span>bainte as.  Ar dtús is ceart an talamh d'fhoirseadh</span>
<lb n="29"/><span>chum na fiadhailreacha do ghlanadh as, agus 'na dhiaidh sin é</span>
<lb n="30"/><span>threabhadh go h-eudtrom timcheall cheithre órlaigh ar</span>
<lb n="31"/><span>dhoimhneas agus an síol do chur faoi'n bhfód.  Is fearrde</span>
<lb n="32"/><span>an barra an talamh bheith láidir agus ní h-aon díoghbháil an</span>
<lb n="33"/><span>ithir d'fhágaint coimheasach garbh, mar deunann na</span>
<lb n="34"/><span>cnapáin fosgadh do'n tsíol ón sioc.  Fá dheireadh nuair</span>
<lb n="35"/><span>bhíonn an geamhar fásta san Earrach is cóir é ath-fhoir-</span>
<lb n="36"/><span>seadh agus do rolladh chum é do chluthmharughadh agus do</span>
<lb n="37"/><span>thiúghchaint.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Aontuighe</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Ar aonach Thuama an mhí so ghabh thorainn, do bhí</span>
<lb n="42"/><span>glaodhach maith ar chaorachaibh, go mór mhór ar chaorchaibh</span>
<lb n="43"/><span>bliadhna agus mullacháin, agus do bhí a bhfurmhór go léir</span>
<lb n="44"/><span>ceannuighthe ar a naoi a chlog  ar maidin.  Bhí an luach</span>
<lb n="45"/><span>fiach maith go leor - mullacháin sé déag ar fhichid go trí</span>
<lb n="46"/><span>déag agus dá fhichid agus réal an ceann, caoirigh bhliadhna deich</span>
<lb n="47"/><span>fichead go seacht déag ar fhichid, agus uain, scilling agus fiche</span>
<lb n="48"/><span>go dtí sé fichead an ceann.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Do bhí an t-aonach mar an gcéadna go h-an-mhaith ar</span>
<lb n="51"/><span>bheithidheachaibh.  Do bhí níos mó stuic ann na mar budh</span>
<lb n="52"/><span>ghnáthach, agus a lán ceannuightheoirí.  Do thosnuigheadar ar</span>
<lb n="53"/><span>cheannach ar a sé a chlog agus ar theacht a deich do bhí</span>
<lb n="54"/><span>an chuid is mó aca ceannuighthe.  Do bhí aonach na</span>
<lb n="55"/><span>gcapall an-mhaith agus bhí an-éileamh ar shearrachaibh feir-</span>
<lb n="56"/><span>meoirí.  Do díoladh a raibh ar an aonach díobh ar cheithre</span>
<lb n="57"/><span>púint go dtí ocht bpúint.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>Bhí a lán stuic ar aonach Bhaile-na-hinse.  Bhí an-</span>
<lb n="60"/><span>ghlaodhach ar loilgheachaibh ann.  Do díoladh togha an</span>
<lb n="61"/><span>aonaigh aca ar seacht bpúint déag go dtí fiche púnt</span>
<lb n="62"/><span>an ceann an dara saghas dhá phúnt déag go dtí cheithre</span>
<lb n="63"/><span>púint déag, agus do díoladh tuilleadh aca ar seacht</span>
<lb n="64"/><span>bpúint go dtí deich bpúint; ba thórmaigh, - an cheud</span>
<lb n="65"/><span>saghas ocht bpúint déag go dtí dhá phúnt is fiche an</span>
<lb n="66"/><span>ceann, an dara saghas cheithre púint déag go dtí sé</span>
<lb n="67"/><span>púint déag agus as san siar go h-ocht bpúint; ba seasga</span>
<lb n="68"/><span>agus gamhnaigh, ocht bpúint go dtí dhá phúnt deág; Sean</span>
<lb n="69"/><span>fuidhigh agus buláin reamhra ar thrí puint déag go dtí cuig</span>
<lb n="70"/><span>phúint déag an ceann; collaidhe dhá bhliadhan go leith</span>
<lb n="71"/><span>ar aon phúnt déag go dtí dhá phúnt déag an ceann;</span>
<lb n="72"/><span>collaidhe bliadhan go leith, sé go dtí ocht bpúint deich;</span>
<lb n="73"/><span>agus gamhna óga dhá phúnt go trí púint an ceann.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Margaidhe</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Do bhí cúig céad soitheach ime ar mhargadh Chorcaighe</span>
<lb n="78"/><span>an seacht madh lá fichead an mhí so ghabh thorainn, bhí ocht</span>
<lb n="79"/><span>déag agus cheithre fhichid an céad ar im trom-salainn is</span>
<lb n="80"/><span>fearr; cúig déag agus cheithre fichid an céad ar an dara</span>
<lb n="81"/><span>saghas agus trí déag agus cheithre fichid an céad ar an trío-</span>
<lb n="82"/><span>mhadh saghas.  Im ar bheagán salainn an chéad shaghas</span>
<lb n="83"/><span>ocht déag agus cheithre fichid an céad; agus ar an dara</span>
<lb n="84"/><span>saghas cúig déag agus cheithre fichid an céad.  Im úr i</span>
<lb n="85"/><span>mboscaibh an chéad shaghas cúig púint dó an céad, agus an</span>
<lb n="86"/><span>dara saghas seacht agus cheithre fichid an céad.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>An lá céadna do bhí roinnt mhaith ubh ar mhargadh</span>
<lb n="89"/><span>Bhaile Atha Cliath.  Do bhí a h-aon dhéag agus tuistiún go</span></p>
</div>
<pb n="530"/>
<div><lb n="90"/><p><span>dtí a h-aon dhéag, agus dá tuistiún an céad ar uibhibh</span>
<lb n="91"/><span>nuadh-bheirthe; ar uibhibh feirmeoirí deich agus réal go dtí</span>
<lb n="92"/><span>deich agus naoi bpinginne an céad; agus ar uibhibh beaga ocht</span>
<lb n="93"/><span>scillinge go h-ocht agus réal an céad.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>An Feirmeoir Gaodhalach</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta! Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta!

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta! Feirmeóireacht' saothrughadh cruithneachta!

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
