Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Coisidhe i bPort Láirge</title><author><name type="main">Tomás Ó Caoimh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1899_09_23_436</note>
                         <note type="L">436</note>
                         <note type="B">1899</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_09_23_436</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Tomás Ó Caoimh</author><title>Coisidhe i bPort Láirge</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Coisidhe i bPort Láirge</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Maidin bhreágh i bPort Láirge do chuadhas amach chum</span>
<lb n="4"/><span>dul ar Aifreann 'san "Séipéal Mór," mar ghlaodhthar</span>
<lb n="5"/><span>air.  Acht ní fheadar an amhlaidh bhí m'uaradóir ró-</span>
<lb n="6"/><span>mhear, nó an tAifreann déidheannach, bhíos timcheall</span>
<lb n="7"/><span>leath-uaire an chluig ró-luath.  Chuadhas síos go bruach</span>
<lb n="8"/><span>an Siúire agus mé ag smaoineamh ar chúrsaí an tsao-</span>
<lb n="9"/><span>ghail.  Do bhíos ag féachaint ar na báid agus a gcuid</span>
<lb n="10"/><span>brat i n-áirde aca.  Gan amhras ba bhreágh an radharc</span>
<lb n="11"/><span>é, acht is amhlaidh do chuir sé brón orm.  Is é brat</span>
<lb n="12"/><span>dearg na Sasannach bhí ar ghach árrthach.  "Go bhfeiceanm</span>
<lb n="13"/><span>an lá go mbeidh ar mbrat uaine féin againn," adubhart,</span>
<lb n="14"/><span>agus le n-a linn sin do bhuail clog éigint d'a chur</span>
<lb n="15"/><span>i n-umhail dam go raibh an tAifreann ag tosnughadh,</span>
<lb n="16"/><span>agus chuadhas isteach 'san Séipéal.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Is é seo an áit do fuair Tadhg Gaedhealach bás.</span>
<lb n="19"/><span>Bhíodh paidir ag Tadhg d'á shíor-rádh .i. "Bás d'fhagháil</span>
<lb n="20"/><span>i n-áit naomhtha, lá naomhtha, ar stad na ngrás," agus</span>
<lb n="21"/><span>do réir deallraidh fuair sé a ghuidhe.  Tugadh as sin</span>
<lb n="22"/><span>go dtí Tir na bPaorach é.  Tá sé sínte i roilig bhig</span>
<lb n="23"/><span>Bhaile Uí Fhlainín.  Tá ceacht no rann ag gach aon'ne</span>
<lb n="24"/><span>nach mór timcheall na háite seo do dhein Tadhg.  Ní</span>
<lb n="25"/><span>raibh cloch na cros riamh ar a uaigh go dtí timcheall dhá</span>
<lb n="26"/><span>bhliadhain ó shoin.  Do dhein gabha 'san áit cros agus</span>
<lb n="27"/><span>do chuir ar an uaigh é.  Tá na focail seo air: -</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Erected by Andrew Skeehane to Tadhg Ghaedhealach.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Tar éis teacht amach as an Séipéal do chuadhas ag</span>
<lb n="32"/><span>cur tuairisg ar Ghaedhilgeoiríbh.  Chonnac sean-fhear</span>
<lb n="33"/><span>ar an tsráid.  Thógas amach mo phíopa.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>"Bhfuil cipín soluis agat?" arsa mise.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>"Thá ceann agam" ar seisean.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>"Thá Gaedhilg agat" arsa mise.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>"'Dé 'n chúis ná beadh?" ar seisean, agus ar</span>
<lb n="42"/><span>m'fhocal gur aige bhí an teanga go cliste.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Do bhuaileas amach fá'n nduthaidh annsin.  Theang-</span>
<lb n="45"/><span>bhuigh go leór daoine liom, acht faríor géar, is é an</span>
<lb n="46"/><span>Béarla bhí d'a spreagadh aca go léir.  Bhíos ag im-</span>
<lb n="47"/><span>theacht liom go bhfaca carraig cloiche ar thaobh an</span>
<lb n="48"/><span>bóthair, agus uirri bhí "3 miles from Waterford."</span>
<lb n="49"/><span>Theangbhuigh sean-fhear liom láithreach.</span>
<lb n="50"/></p>
</div>
<pb n="437"/>
<div><lb n="51"/><p><span>"An féidir leat Gaedhilg a labhairt," ar sa mise.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>"'Sdó mhuise," ar sé, "an ag magadh fúm atá tú?</span>
<lb n="54"/><span>Is féidir liom Gaedhilg do labhairt agus is mór is</span>
<lb n="55"/><span>fearr liom í ná an Béarla."  Bhí caint fhada againn</span>
<lb n="56"/><span>annsin.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Tar éis leath-mhíle eile nó mar sin do chur tharm,</span>
<lb n="59"/><span>cia bhuailfeadh im' threo acht beirt Ghaedhilgeoírí breághtha</span>
<lb n="60"/><span>a bhí a' dhéanamh ar aonach Phuirt Láirge.  Tagann</span>
<lb n="61"/><span>daoine i bhfad ó bhaile an lá roimh ré ag triall ar an</span>
<lb n="62"/><span>aonach.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>"Bail ó Dhia oraibh," arsa mise leo.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>"Dia dhuit is Muire" arsa duine aca.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>"Cad is dóigh leat do'n bhFoghmhar?" arsa mise.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>"Tá an Fóghmhar, no mar adeir na daoine im' áit</span>
<lb n="71"/><span>féin, an t-arbhar go breágh, bhuidheachas le Dia," d'fhrea-</span>
<lb n="72"/><span>gair fear aca.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Tar éis trí mhíle go leith no mar sin do shiubhal, ní</span>
<lb n="75"/><span>hiongnadh go raibh tart orm.  Bhuaileas isteach i dtigh</span>
<lb n="76"/><span>tábhairne.  Bhí ceathrar fear istigh agus is é an gnó bhí</span>
<lb n="77"/><span>idir lámhaibh aca, acht ag socarughadh sgéala an chogaidh</span>
<lb n="78"/><span>seo 'san Transbhaal; duine aca ag cur le Crúgar,</span>
<lb n="79"/><span>duine eile 'na choinne, agus an ceathrar aca ag aidh-</span>
<lb n="80"/><span>neas le n-a chéile.  Do shuidheas féin síos chomh ciúin</span>
<lb n="81"/><span>is dob' fhéidir agus chuireas cluas orm féin.  Tar éis</span>
<lb n="82"/><span>tamaill do chuala fear aca ag rádh rud éigin i nGae-</span>
<lb n="83"/><span>dhilg.  Do labhras féin agus go deimhin bhí an Ghaedhilg</span>
<lb n="84"/><span>go breágh blasda aca.  Chuir fear aca ceist orm: -</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>"'Dé an méid fear a thógann sé chum grafán do</span>
<lb n="87"/><span>dhéanamh?" ar sé.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>"Ní fheadar," arsa mise.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>"Tógann sé ceathrar," ar sé, "san áit seo pé</span>
<lb n="92"/><span>sgéal é."</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>"Cia hiad féin?" arsa mise.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>"Déanann Mac Uí Naimhín an tsúil; déanann an</span>
<lb n="97"/><span>Hailpíneach an chos; déanann Mac Uí Chathail faobhar</span>
<lb n="98"/><span>do chur air; agus déanann an Muirgheasach an gabha</span>
<lb n="99"/><span>dóighte, é bhreacadh."</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>"O, 's eadh," arsa fear eile aca, "is mar so atá</span>
<lb n="102"/><span>sé:-</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Súil Naimhín</span>
<lb n="105"/><span>Cos Hailpín</span>
<lb n="106"/><span>Faobhar Cathail</span>
<lb n="107"/><span>Agus breacadh an gabha dóighte."</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>"Ná raibh an fhad san de luigheachán bliadhna ort,</span>
<lb n="110"/><span>agus nár chaillir an fhilidheacht go deo" arsa mise.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>D'fhágas slán aca annsin agus thugas mo bhóthar orm.</span>
<lb n="113"/><span>Níor bh'fhada dham 'san imtheacht nuair do chonnac sean-</span>
<lb n="114"/><span>fhear ag doras a thighe ar thaobh an bhóthair.  Chuireas caint</span>
<lb n="115"/><span>air i nGaedhilg agus is blasda bhí sí aige.  Níor labhair</span>
<lb n="116"/><span>sé focal Béarla liom, agus níor ghábhadh dho.  Acht is</span>
<lb n="117"/><span>é mo thuairim nuair bheidh na sean-daoine seo imthighthe,</span>
<lb n="118"/><span>ná beidh focal Gaedhilge timcheall Cathrach Phuirt</span>
<lb n="119"/><span>Láirge.  Is truaigh agus is dona an sgéal é.  Ní'l</span>
<lb n="120"/><span>puinn suime ag an aos óg san nGaedhilg timcheall na</span>
<lb n="121"/><span>cathrach.  Mo thruagh iad.  Nuair bhíos féin ag dul ar</span>
<lb n="122"/><span>scoil, timcheall seacht mbliadhna déag ó shoin, bhí an</span>
<lb n="123"/><span>Ghaedhilg coitcheann go leór i bPort Láirge.  Is mór</span>
<lb n="124"/><span>na míorbhuilltí do thuit amach le seacht mbliadhna déag.</span>
<lb n="125"/><span>Is iomdha obair mhaith do dheineadh, agus droch-obair</span>
<lb n="126"/><span>mar an gcéadna, acht is í an obair is measa a dheineadh</span>
<lb n="127"/><span>riamh ár dteanga náisiúnta do leigean uainn.  Nár</span>
<lb n="128"/><span>fheicimíd an lá go bráth go bhfuighidh aon'ne a rádh,</span>
<lb n="129"/><span>"tá an Ghaedhilg imthighthe."</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>Tomás Ó Caoimh</span>
<lb n="132"/><span>Port Láirge</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Coisidhe i bPort Láirge

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Coisidhe i bPort Láirge

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
