Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Clódhanna Nua.</title><author><persName>Údair éagsúla</persName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG18-11544</note>
		 <note type="L">139</note>
		 <note type="B">1908</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Márta, 1908</date><idno>IG18-11544</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">18</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Údair éagsúla</author><title>Clódhanna Nua.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Clódhanna Nua.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Márta, 1908</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>CLÓDHANNA NUA.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>SEANFHOCLA ULADH: LÉIRMHEAS.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>An té léighfeadh an leabhar so, ní fuláir go dtiubhradh sé fá ndeara aon </span>
<lb n="5"/><span>cháilidheacht mhór amháin ag baint leis ó thús go deireadh.  Sin é, an saothar mór </span>
<lb n="6"/><span>do rinne an t-ughdar le haghaidh gach aon rud do bhailiughadh d'ar bhain le hadhbhar </span>
<lb n="7"/><span>a leabhair.  Cuireann sé i gcuimhne dhúinn an Gaillimheach úd do thug mar </span>
<lb n="8"/><span>fhreagra ar "Dia 's Muire dhuit is Pádraig" "Níor fhág tú dadaidh agam-sa </span>
<lb n="9"/><span>le radh," nó a shamhail siúd.  Go fáithchiallach, níor fhág Énrí Ó Muirgheasa </span>
<lb n="10"/><span>dadaidh de sheanfhoclaibh i gCúigeadh Uladh le cruinniughadh ag aon fhear dá </span>
<lb n="11"/><span>dtiocfaidh 'na dhiaidh, nó má d'fhág, is beag é. </span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Acht ní hé sin an t-aon tsaothar amháin is féidir d'fheicsint sa leabhar.  Tá </span>
<lb n="14"/><span>Béarla curtha ag an ughdar ar gach aon tseanfhocal riamh aca, agus má tá féin, </span>
<lb n="15"/><span>cibé focal aca do bhí dorcha nó diamhair nó ciall rúnda leis, tá tuilleadh </span>
<lb n="16"/><span>Béarla curtha síos aige ar an gceann soin, chum é do mhíniughadh agus do </span>
<lb n="17"/><span>thabhairt chum cruinnis níos fearr.  Agus is dóigh linn gur b'éigean dó soin. </span>
<lb n="18"/><span>Ní féidir a lán de sheanfhoclaibh na Gaedhilge do thuigsint 'na gceart i n-éag-</span>
<lb n="19"/><span>mhais an mhínighthe sin. </span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Ní leigthear a leas a rádh go bhfuil togha eagna agus rogha chomhairle isna </span>
<lb n="22"/><span>seanráidhtibh seo Uladh.  Molamaoid thar cionn "Comhairle Choluim Chille". </span>
<lb n="23"/><span>Ní dóigh linn gur léigheamar riamh aon rud do thaitin linn comh maith leis.  Cé </span>
<lb n="24"/><span>nach é Colum Cille féin do chum é, badh cheart go mbeadh modh agus onóir ag </span>
<lb n="25"/><span>dul do'n té do chuir le chéile an méid sin sean-eagna, cibé hé féin.  Agus ní </span>
<lb n="26"/><span>misde do'n "Comhairle" gan é bheith i ndán, mar, gach duine léigheas eagna </span>
<lb n="27"/><span>i ndán, ní fuláir gurab í an mhéadaireacht bhinn is mó bhíos ar a aire, ar </span>
<lb n="28"/><span>mhodh nach tugann sé fá ndeara binneas na céille bhíos innti agus é os a chomhair </span>
<lb n="29"/><span>amach.  Féach mar thosnuigheann an "Chomhairle seo Choluim Chille:" </span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>"Féach cionnus a chaithis an lá:</span>
<lb n="32"/><span>Má's go maith a chaithis é, beir buidheachas le Dia;</span>
<lb n="33"/><span>Agus má's go holc a chaithis é, iarr maitheamhnas ar Dia agus déana aith-</span>
<lb n="34"/><span>reachas."</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Comhairle an-mhaith, gan amhras. </span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Dá bhféadfamaois ár lá do chaitheamh ar nós na comhairle seo, ní baoghal </span>
<lb n="39"/><span>nach sona suairc so-ranna bheimís go deireadh ár lae. </span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Acht tá morán de rudaíbh deasa eile sa leabhar fare sin.  Féachtar ar "An </span>
<lb n="42"/><span>Teagasg Ríoghdha" agus ar a bhfuil 'na dhiaidh sa roinn sin de'n leabhar.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Tá "Fuatha Mhic na Míochomhairle" rud beag deacair i gcorr-áit.  Is iomdha </span>
<lb n="45"/><span>focal ann annso agus annsúd nach fuil coitcheann sa teangaidh anois, cé go </span>
<lb n="46"/><span>mb'fhéidir go bhfuil seandaoine ann do fhéadfhadh mór-chuid díobh do mhíniughadh, </span>
<lb n="47"/><span>de shiocair go bhfuilid ar béaloideas aca ó'n sinsear. </span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Cuireann soin i gcuimhne dhúinn rud éigin do tháinig i n-ar n-aigneadh ó </span>
<lb n="50"/><span>léigheamar an leabhar ar tús.  Dá mhéad saothar do rinne an t-ughdar ar an </span>
<lb n="51"/><span>leabhar, is beag má tá sé iomlán anois féin.  Tá mórán focal annso agus </span>
<lb n="52"/><span>annsúd nár mhisde a míniughadh fá leith.  Dá réir sin, tá súil againn go gcuir-</span>
<lb n="53"/><span>fidh an Muirgheasach foclóirín i n-a dheiread fós, ar chor go mbéidís le faghail </span>
<lb n="54"/><span>ag an bhfoclóiridhe ar an toirt, agus a fhios againn san am gcéadna nach beadh </span>
<lb n="55"/><span>uain ag éinneach a bheadh ag cur foclóra le chéile iad do chuartughadh sa leabhar </span>
<lb n="56"/><span>mar a bhfuilid ar fud chos a chéile. </span>
<lb n="57"/></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="58"/><p><span>Tá áit nó dhó i "Seanfhocla Uladh" nach fios dúinn 'na dtaobh an bhfuil an </span>
<lb n="59"/><span>cheart thíos ann.  Ní dóigh linn gur focal i ndáiríribh "cala éanda" - tá fhios </span>
<lb n="60"/><span>againn, ar ndóigh, nach fuil ann acht baramhail nó tuairim do baineadh as droch-</span>
<lb n="61"/><span>léightheoireacht na láimsgríbhinne.  'Sé rud badh cheart do'n Mhuirgheasach do </span>
<lb n="62"/><span>dhéanamh, an focal atá isna láimhsgríbhnibh eile, .i. "ealadha," é chur sa </span>
<lb n="63"/><span>teistimhin, agus gan aon áird a bheith aige ar "cala éanda" nach raibh ann acht </span>
<lb n="64"/><span>"ealadhna" (.i. an t-iolradh) agus a "é" loitthe tré gur cailleadh a thrasnán, </span>
<lb n="65"/><span>nós go ndearnadh "c" de. </span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Támaoid ag cur críche air an méid seo le guidhe go léighfid Gaedhil na </span>
<lb n="68"/><span>hÉireann an leabhar maith seo, mar ní breág dúinn a rádh gurab iad seanfhocail </span>
<lb n="69"/><span>na hÉireann atá ann, cé gur i nUltaibh do bailigheadh iad. </span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>FAOL AINM ÉIGIN.</span>
<lb n="72"/><span>(.i. Mac Tíre).</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Clódhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Clódhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
