Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Craobhscaoile Gearaltach i nÉirinn.  V.</title><author><persName>Ó Murchadha, Liam</persName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG17-11355</note>
		 <note type="L">414</note>
		 <note type="B">1907</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh-Foghmhair, 1907</date><idno>IG17-11355</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">17</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Murchadha, Liam</author><title>Craobhscaoile Gearaltach i nÉirinn.  V.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Craobhscaoile Gearaltach i nÉirinn.  V.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh-Foghmhair, 1907</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Craobhscaoile</span>
<lb n="1"/><span>Gearaltach i nÉirinn</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>(ar leanamhaint)</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Iar dteacht do Shéamus mhac Muiris go</span>
<lb n="6"/><span>hÉirinn, amhail adubhramair, triallas Seán</span>
<lb n="7"/><span>Mhac Gearailt, dearbhráthair an Iarla, dá</span>
<lb n="8"/><span>fhios; agus cruinnighid a rannta de gach</span>
<lb n="9"/><span>leith.  Triallas fá'n am soin Hannraoi</span>
<lb n="10"/><span>Daves, Siriam Chonntae Chorcaighe, go</span>
<lb n="11"/><span>Tráighlí i gConntae Chiarraighe, iar n-a</span>
<lb n="12"/><span>chlos dó na Gearaltaigh do bheith ar an </span>
<lb n="13"/><span>órdughadh soin; agus leanas Seán Mhac</span>
<lb n="14"/><span>Gearailt é go ndrongbhuidhin leis; óir do</span>
<lb n="15"/><span>bhí fuath agus fíor-mhioscuis ag Seán chuige</span>
<lb n="16"/><span>de thaobh imreasáin do thárla eatortha</span>
<lb n="17"/><span>tréimhse roimhe sin i dtigh Thighearna Mhúsc-</span>
<lb n="18"/><span>raighe.  uime sin, tug amus oidhche air,</span>
<lb n="19"/><span>gur mhairbh i n-a seomra é féin agus</span>
<lb n="20"/><span>Artúr Carter, do ba Presiodún Mumhan</span>
<lb n="21"/><span>an tráth soin, agus gach a raibh i n-a bhfochair.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Triallas Seán Mhac Gearailt agus</span>
<lb n="24"/><span>Séamus Mhac Muiris go n-a sluaghaibh go</span>
<lb n="25"/><span>Conntae Luimnigh agus cuirid campa 'n-a</span>
<lb n="26"/><span>shuidhe ann.  Thárla, iar mbeith dóibh annsoin,</span>
<lb n="27"/><span>gur éignigh aon dá bhfearaibh bean do bhí ag</span>
<lb n="28"/><span>friothálamh sa champa; agus, iar n-a chlos</span>
<lb n="29"/><span>soin do Shéamus, do fearguigheadh go fíor-</span>
<lb n="30"/><span>mhór é, ionnus gur ghairm an ciontach chun</span>
<lb n="31"/><span>dlighe an airm d'imirt air.  Gidheadh, nocha</span>
<lb n="32"/><span>léigfeadh Seán mhac Gearailt, dearbhráth-</span>
<lb n="33"/><span>air an Iarla, dochar ná díoghbháil do dhéan-</span>
<lb n="34"/><span>amh dó.  Iar n-a fhaicsin sin do Shéamus,</span>
<lb n="35"/><span>roinneas an sluagh le n-a bhráthair Seán,</span>
<lb n="36"/><span>agus tréigeas an campa.  Tirallas as</span>
<lb n="37"/><span>soin go Conntae Thiobrad Áann le dul</span>
<lb n="38"/><span>go Connachtaibh; agus gluaiseas leis Seán</span>
<lb n="39"/><span>de Búrc, dearbhráthair Iarla Chloinne</span>
<lb n="40"/><span>Riocaird, agus ar ghaibh leó den tsluagh</span>
<lb n="41"/><span>soin; agus, iar ngabháil tré thighearnus</span>
<lb n="42"/><span>Thiobóid de Búrc dóibh, ionnsaigheas Tio-</span>
<lb n="43"/><span>bóid iad go sluaghaibh sár-mhóra leis, chun</span>
<lb n="44"/><span>amuis anfhórlannaigh do thabhairt ortha.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>An tan chonnairc Séamus soin, cuireas</span>
<lb n="47"/><span>aon dá bhuidin féin ag agallamh Tiobóid,</span>
<lb n="48"/><span>agus ag iarraidh air leigean dá ruathar,</span>
<lb n="49"/><span>agus go madh nár dó buaireamh ar bith do</span>
<lb n="50"/><span>chur ar a bhráthair, óir b'fhogus a ngaol.</span>
<lb n="51"/><span>Gidheadh, nochar bh'ionntaobh le Tiobóid an</span>
<lb n="52"/><span>leoghan do leigean uaidh tar éis a fheirge</span>
<lb n="53"/><span>do mhúscladh.  Leis sin, ionnsaighid an dá</span>
<lb n="54"/><span>shluagh a chéile.  An tan chonnairc Séamus</span>
<lb n="55"/><span>iomarca na slógh agá ionnsaighe, labhras le </span>
<lb n="56"/><span>n-a bheagán buidhne — óir ní rabhadar acht</span>
<lb n="57"/><span>céad troightheach agus beagán ós cionn</span>
<lb n="58"/><span>céad marcach — agus dubhairt leó é féin</span>
<lb n="59"/><span>do leanamhain' go ndearnadar amhla-san,</span>
<lb n="60"/><span>agus do rinneadar cathughadh calma</span>
<lb n="61"/><span>coinnsgleódhach.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Iar mbeith i dteas na hiorghuile dóibh,</span>
<lb n="64"/><span>go goineadh Seámus go fíor-dhoimhin i n-a</span>
<lb n="65"/><span>bhrollach; gidheadh, do rin sé an chréacht</span>
<lb n="66"/><span>d'fholach, d'eagla time ná tláis do theacht</span>
<lb n="67"/><span>dá fhearaibh dá bhrígh sin; agus iar n-a</span>
<lb n="68"/><span>fhagháil créachtnuighthe amhla-san, lingeas</span>
<lb n="69"/><span>go leóghanta lán-chalma i dtiugh marc-</span>
<lb n="70"/><span>shluagh a námhad, agus do rin bealach is</span>
<lb n="71"/><span>beárna dhó féin — ag treascairt is ag</span>
<lb n="72"/><span>tuargain ar gach taobh de — gus an áit i</span>
<lb n="73"/><span>bhfeacaidh Tiobóid de Búrc; agus iar</span>
<lb n="74"/><span>dteacht i bhfogus dó, buaileas go trom</span>
<lb n="75"/><span>tréan-chalma é, gur scoilt a cheann go </span>
<lb n="76"/><span>smeigín den mhór-bhuille sin; agus buail-</span>
<lb n="77"/><span>eas ar Liam, dearbhráthair Thiobóid, an</span>
<lb n="78"/><span>dara buille, gur mhairbh ar an láthair sin é.</span></p>
</div>
<pb n="415"/>
<div><lb n="79"/><p><span>Brisid na Búrcaigh iarsin, iar bhfaicsin a</span>
<lb n="80"/><span>dtriatha treascartha amhla-san.  Túirling-</span>
<lb n="81"/><span>eas Séamus, agus gairmeas a shaiplíneach</span>
<lb n="82"/><span>chuige, agus, iar ndéanamh a uadhachta is a </span>
<lb n="83"/><span>fhaoisidín agus iar nglacadh comaoine,</span>
<lb n="84"/><span>d'éag ar an láthair sin.  Iar mbeith marbh</span>
<lb n="85"/><span>do Shéamus amhla-san, do chuir a bhráthair,</span>
<lb n="86"/><span>Muiris mhac Seáin, a cheann dá bhuain de;</span>
<lb n="87"/><span>agus ó na raibh oireamhain aige chun adh-</span>
<lb n="88"/><span>lactha onóraigh do thabhairt dó mar badh</span>
<lb n="89"/><span>dhleacht, do churieadar go foilgheasach ag</span>
<lb n="90"/><span>bun sean-chrainn daraighe é; agus go</span>
<lb n="91"/><span>grod dá éis sin, do fríth le fiaguidhe ann</span>
<lb n="92"/><span>é, go rugadar na heiricigh leó go Cill</span>
<lb n="93"/><span>Uais é, agus go ndearnadar croch dó ann,</span>
<lb n="94"/><span>go mgídís go laetheamhail ag caitheamh</span>
<lb n="95"/><span>urchar leis, ó thárla marbh é — óir is fada</span>
<lb n="96"/><span>d'fhanfaidís uaidh an fhaid do bhí beó.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Do bhí Seán Mhac Gearailt, dearbhráthair</span>
<lb n="99"/><span>an Iarla, go laetheamhail ag cathughadh i </span>
<lb n="100"/><span>n-aghaidh na n-eiriceach tar éis bháis</span>
<lb n="101"/><span>Sheámuis, go dtug fá dheóidh bualadh mach-</span>
<lb n="102"/><span>aire dhóibh, mar ar briseadh dóibh féin is dá</span>
<lb n="103"/><span>gceann feadhna Herbert.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Dá éis seo, téid Séamus mhac Séamuis,</span>
<lb n="106"/><span>dearbhráthair eile an Iarla, ag creach-</span>
<lb n="107"/><span>argain Múscraighe; gidheadh, ag tilleadh</span>
<lb n="108"/><span>tar ais dó, leanas Cormac Mhac Taidhg,</span>
<lb n="109"/><span>Tighearna Múscraighe, go sluagh-bhuidhean</span>
<lb n="110"/><span>leis é, agus tug dearg-áir a mhuinntire</span>
<lb n="111"/><span>agus do rin bragha dhe féin.  Do rugadh </span>
<lb n="112"/><span>amhla-san do láthair Fó-rí leis, le hórdughadh na</span>
<lb n="113"/><span>banríoghna, an Creideamh Catoilice do</span>
<lb n="114"/><span>thréigean, agus í féin d'admháil is do ghabh-</span>
<lb n="115"/><span>áil mar cheann chreidimh, agus go bhfuigheadh</span>
<lb n="116"/><span>a anam agus mórán de dhuaisibh dian-mhóra</span>
<lb n="117"/><span>eile; gidheadh, do dhiúltuigh sé na tairg-</span>
<lb n="118"/><span>seana soin go huile is go hiomshlán, agus</span>
<lb n="119"/><span>dubhairt ná hadmhóghadh féin ceann ar bith</span>
<lb n="120"/><span>creidimh acht an Pápa amháin.  Uime sin,</span>
<lb n="121"/><span>d'órduigh an fó-rí a dhíthcheannadh, a ionathar</span>
<lb n="122"/><span>a losgadh, agus ceithre ceathramhna a dhéan-</span>
<lb n="123"/><span>amh de, agus a gcrochadh le slabhraidhibh</span>
<lb n="124"/><span>iarainn ar gheataíbh Chorcaighe; go ndear-</span>
<lb n="125"/><span>nadh amhla-san leis.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>(Ní críoch).</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>-</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Craobhscaoile Gearaltach i nÉirinn. V.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Craobhscaoile Gearaltach i nÉirinn. V.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
