Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Clodhanna Nua.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG17-11343</note>
		 <note type="L">383</note>
		 <note type="B">1907</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Lughnasa, 1907</date><idno>IG17-11343</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">17</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Clodhanna Nua.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Clodhanna Nua.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Lughnasa, 1907</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>CLÓDHANNA NUADH.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Tá súil againn go mbeidh ceannach fairsing ar </span>
<lb n="3"/><span>ÉIRE, an leabhar is déadhnaighe do fríoth ó Chonán </span>
<lb n="4"/><span>Maol.  Á! a Éire do b'aoibhinn duit-se dá mbeadh </span>
<lb n="5"/><span>gach duine dhet chloinn mar atá Conán groidhe, grádh-</span>
<lb n="6"/><span>mhar, gealgháireach; do b'aoibhinn duit dá mbeadh an </span>
<lb n="7"/><span>oiread cion ag cách ort is atá ag ár gConán mais-</span>
<lb n="8"/><span>each, míleadhta, mór-chroidheach.  Má's dóigh leat, a </span>
<lb n="9"/><span>léightheóir, nach fíor d'úinn san méid sin faigh "Éire" </span>
<lb n="10"/><span>agus léigh ar do shocreacht é, agus beidh fios an scéil </span>
<lb n="11"/><span>i gceart agat annsoin.  Tá stair na hÉireann </span>
<lb n="12"/><span>á fhoillsiughadh dhúinn ag Conán sa leabhar so.  Ní </span>
<lb n="13"/><span>bréaga atá á n-innsint aige, ná ní dubhairt bean </span>
<lb n="14"/><span>liom go ndubhairt léi; tá an fhírinne á chur os ár </span>
<lb n="15"/><span>gcomhair fé dheireadh.  Do chuartaigh an t-ughdar so </span>
<lb n="16"/><span>na seana-leabhair i lorg na fírinne, agus do léigh sé </span>
<lb n="17"/><span>na seana-chairtí.  Tá a thuairim féin curtha síos aige </span>
<lb n="18"/><span>go neamhspleadhach is go macánta mar badh dhual do </span>
<lb n="19"/><span>Ghaedheal ag trácht ar Éire na Naomh is na nOllamh. </span>
<lb n="20"/><span>Ní baoghal ná go dtaithnfidh an saothar so Chonáin le </span>
<lb n="21"/><span>Gaedhealaibh na hÉireann uile; agus ní dócha go </span>
<lb n="22"/><span>n-iarrfadh Conán féin duais a b'fhearr ná soin de </span>
<lb n="23"/><span>bhárr a shaothair.  Go neartuighe Dia leis an intinn </span>
<lb n="24"/><span>do mheabhruigh é is leis an láimh do scríbh.  Déanfaidh </span>
<lb n="25"/><span>an leabhar so áis dár leanbhaí scoile leis.  Tháinig </span>
<lb n="26"/><span>sé i gcló ar dtúis 'n-a chuid is 'n-a chuid sa Chlaidheamh </span>
<lb n="27"/><span>Soluis; acht is maith linn go léir é fhagháil i leabhar </span>
<lb n="28"/><span>fé leith.  Scilling fiacha an leabhair, agus Connradh </span>
<lb n="29"/><span>na Gaedhilge atá ghá chur amach. </span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Scéal de sna scéaltaibh do chéad-cuireadh i gcló </span>
<lb n="32"/><span>sa "Chlaidheamh Soluis" is TROID BHAILE AN DROICH-</span>
<lb n="33"/><span>ID Shéamuis Mhic an Bháird.  Árd-throid do b'eadh an </span>
<lb n="34"/><span>troid úd.  Dá mbeitheá ag éisteacht le Séamus ag </span>
<lb n="35"/><span>cur síos air — nó ag léigheamh an scéil, mar sé an </span>
<lb n="36"/><span>rud céana é — níor bh'fhearra leat áit a  mbeitheá ná </span>
<lb n="37"/><span>i lár na bruighne — bata righin teann it láimh agus tú </span>
<lb n="38"/><span>ag pléascadh cloigeann is ag súisteáil timcheall </span>
<lb n="39"/><span>ort ar do chroidhe dícheall.  Is fuirist a aithint ar </span>
<lb n="40"/><span>an scéal so go bhfuil cainnt bheodha nádúrtha ann. </span>
<lb n="41"/><span>Siné a bhuadh; b'fhearra gan suim a chur sa scéal. </span>
<lb n="42"/><span>Níor léigheamar riamh i gcanamhaint na Chóige Ollta </span>
<lb n="43"/><span>aon chainnt do b'fhearra a thaithn linn 'ná cainnt an </span>
<lb n="44"/><span>scéilín seo.  Tá Gluais mhaith líonmhar ag gabháil </span>
<lb n="45"/><span>leis, agus 'n-a theannta sin Clár is Notaí, ó láimh an </span>
<lb n="46"/><span>Laoidigh, atá an-adhráideach.  Ba ró-dhoiligh linn dá </span>
<lb n="47"/><span>stadadh Séamus annso, acht tá súil againn go </span>
<lb n="48"/><span>dtairngeoidh sé chuige adhbhar cainnte nísa oireamh-</span>
<lb n="49"/><span>naighe an chéad turus eile.  Má théidheann "troid" </span>
<lb n="50"/><span>ar an "snáth" fada ní fheicfar a dheireadh go ló ná </span>
<lb n="51"/><span>mbreath.  Sé pighne, nó réal, fiacha an leabhairíin seo. </span>
<lb n="52"/><span>Connradh na Gaedhilge atá á chur amach.  B'iad </span>
<lb n="53"/><span>muinntir an Chló-Chumainn a chuir i gcló é, agus dhein-</span>
<lb n="54"/><span>eadar a scar féin go maith. </span>
<lb n="55"/></p>
</div>
<pb n="384"/>
<div><lb n="56"/><p><span>Seo chughainn i n-am 's i dtráith EACHTRA GHIOLLA </span>
<lb n="57"/><span>AN AMARÁIN, agus gearra-thuairisc ar sé shaoghail </span>
<lb n="58"/><span>a ughdair .i. Donnchadh Ruadh Mac Conmara.  Riseárd </span>
<lb n="59"/><span>Ó Foghludha .i. "Fiachra Éilgeach", do chuir i n-eagar. </span>
<lb n="60"/><span>Muinntir Ghill atá gá chur amach, agus Muinntir </span>
<lb n="61"/><span>Dollard do chur i gcló.  Réal a fhiacha.  Tá an téacs </span>
<lb n="62"/><span>so ar chlár an Ghrád Íochtair den Intermediate i gcóir </span>
<lb n="63"/><span>na bliadhna so chughainn, agus is maith go bhfuil ag </span>
<lb n="64"/><span>teacht go tráthamhail chuige sin.  Sé rud is mó do </span>
<lb n="65"/><span>bheir tábhacht don téacs so ná a bhaint as leabhar a </span>
<lb n="66"/><span>scríbh Donnchadh Ruadh le n-a láimh féin.  Tá an </span>
<lb n="67"/><span>leabhar so i gColláiste Phádraig i Muigh Nuadhad.  </span>
<lb n="68"/><span>Bítar á rádh go mb'fhéidir go mb'fhearr focal eile </span>
<lb n="69"/><span>annso nó focal eile annsúd, acht níl dul thar na </span>
<lb n="70"/><span>focail a scríbh an t-ughdar féin. </span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Leabhair bheaga oireamhnacha dhen tsórd so is fearr </span>
<lb n="73"/><span>a thaithneann le scoláirí.  Níl focal sa bhreis ann ó </span>
<lb n="74"/><span>thosach go deireadh, acht n-a dhiaidh san féach an méad </span>
<lb n="75"/><span>eoluis atá ann.  Sa chunntas a thugann Fiachra ar ré </span>
<lb n="76"/><span>shaoghail Dhonnchadh Ruadh gheibhmíd a lán puinntí nái </span>
<lb n="77"/><span>raibh ar eólus againn cheana. </span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Tá gluais ana-mhaith i ndeireadh an leabhair n-a </span>
<lb n="80"/><span>bhfuil míniughadh ceart cruinn déanta ar ghach conair </span>
<lb n="81"/><span>cruaidh dá bhfuil san Eachtra.  Molaimíd Fiachra i </span>
<lb n="82"/><span>dtaobh a shaothair agus beam ag súil le n-a thuilleadh </span>
<lb n="83"/><span>dhen tsaghas so uaidh. </span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>DÁNTA SHEÁIN UÍ MHURCHADHA NA RÁITHÍNEACH, </span>
<lb n="86"/><span>ar n-a thiomorgadh agus ar n-a gcur i n-eagar do </span>
<lb n="87"/><span>Thadhg Ó Donnchadha, .i. Tórna.  Connradh na Gaedhilge. </span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Ní mór ná go bhfuilimíd bodhar ó dhaoine ag </span>
<lb n="90"/><span>maoidheamh gurab é seo nó é siúd "an leabhar </span>
<lb n="91"/><span>Gaedhilge is fearr a tháinig amach fós," pé aca olc </span>
<lb n="92"/><span>nó maith nó cuibheasach é.  Ní dheanfad-sa aithris ar </span>
<lb n="93"/><span>an gcaint sin annso mar is áil liom gabháil im </span>
<lb n="94"/><span>"chlais aonair" i gcomhnuidhe i gcúrsaí dhen tsórt so, </span>
<lb n="95"/><span>acht déarfad gurab é seo an leabhar Gaedhilge is </span>
<lb n="96"/><span>cruinne agus is fearr eagar a bhuail im threó-sa go </span>
<lb n="97"/><span>dtí so.  Maidir leis an bhfilidheacht, tugadh gach </span>
<lb n="98"/><span>n-aon a thuairim féin tar éis dó an leabhar do léigh-</span>
<lb n="99"/><span>eadh, mar ní hionann, ná geall leis, ár mbreatha sa </span>
<lb n="100"/><span>chás-san fós, de dheascaibh an néall-bhrait aineólachuis </span>
<lb n="101"/><span>atá ag foiliughadh ó urmhór ár nGaedhilgeóirí fíor-</span>
<lb n="102"/><span>dheise prhíomh-chainte na n-úghdar is tábhachtaighe do </span>
<lb n="103"/><span>fríth san dúthaigh seo.  Nuair a thuigfar an scéal san </span>
<lb n="104"/><span>i gceart ní baoghal ná go n-admhóchar go raibh an </span>
<lb n="105"/><span>teanga Gaedhilge greanta snnoighte beacht ag Seán na </span>
<lb n="106"/><span>Ráithineach, agus gur beag stad ná staonadh a rinn </span>
<lb n="107"/><span>a chleite-pheann is a rádh gur scríbh sé an oiread </span>
<lb n="108"/><span>leabhartha is mar adeir Tórna linn. </span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Ní dóigh liom gur chuir Connradh na Gaedhilge fí </span>
<lb n="111"/><span>chló éin-iarracht fós chomh tréan leis an tsaothar so </span>
<lb n="112"/><span>Thórna: tá geall le trí chéad leathanach ann ar fad </span>
<lb n="113"/><span>leath-chéad leathanach díobh san fí chruinn-chunntus ar </span>
<lb n="114"/><span>ré shaoghail Sheain agus mion gear-chúiseach do rinn </span>
<lb n="115"/><span>an fear eagair an talamh do threabhadh. </span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Tá amhrán cháinte is amhrán chaointe ann, amhráin </span>
<lb n="118"/><span>dhiadha is amhráin ghrádh agus amhráin ar chúrsaí an </span>
<lb n="119"/><span>tsaoghail is ar chúrsaí a chomhursain, acht ní'l éan-</span>
<lb n="120"/><span>aisling ann, mar níor cheap sé a leithéid riamh.  Tá </span>
<lb n="121"/><span>tagra mór is gluais fóirleathan leis an leabhar. </span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Is lag do mheas Seán na Ráithíneach go dtiocfadh a </span>
<lb n="124"/><span>chuid saothair chun críche sa bhfuirm seo: ní'l aige 'á </span>
<lb n="125"/><span>fhagháil anois acht a chothrom agus molaim do </span>
<lb n="126"/><span>dhúthracht, a Thórna, agus oibriughadh chomh griongalach </span>
<lb n="127"/><span>san chun clú do chomhursan do bhuanuaghadh.  Mura </span>
<lb n="128"/><span>bhfuiltar lán-bhuidheach díot beifar. </span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>FIACHRA ÉILGEACH.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
