Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Dinnseanchus.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG16-11455</note>
		 <note type="L">158</note>
		 <note type="B">1906</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meitheamh, 1906</date><idno>IG16-11455</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">16</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Dinnseanchus.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Dinnseanchus.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meitheamh, 1906</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>DINNSEANCHUS.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>SALTHILL, ETC.</span>
<lb n="3"/><span>Béal Átha na mBuillí, Ros Comáin</span>
<lb n="4"/><span>16 Mí na Nodlag, 1905.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Chun Fear-eagair an IRISLEABHAIR.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Nuair a sgríobh mé chuig Seosamh Laoide an litir</span>
<lb n="9"/><span>sin a bhí i nIRISLEABHAR na míosa seo agat, ní ag</span>
<lb n="10"/><span>iarraidh lochta nó “spíde” a fhághail air a bhí mé, acht</span>
<lb n="11"/><span>ag féachaint le congnamh agus cuidiughadh a thabhairt</span>
<lb n="12"/><span>dó.  Badh cheart go mbeadh fhios aige go maith nach</span>
<lb n="13"/><span>bhféadfadh sé gach uile ainm áite a bheith ceart aige</span>
<lb n="14"/><span>sa bPost-Sheanchus, acht is cosamhail nach bhfuil éan</span>
<lb n="15"/><span>mhaith a bheith ag iarraidh comhairle a chur ar an bhfear,</span>
<lb n="16"/><span>mar tá sé ró-dhearbhtha as féin ar fad.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>“Tá Bóthar na Trágha ceart agus lán-cheart.”  Ó!</span>
<lb n="19"/><span>staidéar, a Laoidigh — nach cinnte atá tú!  Deirim-</span>
<lb n="20"/><span>se nach bhfuil sé lán-cheart nó ceart acht oiread</span>
<lb n="21"/><span>Bóthar na Trágha a thabhairt ar Salthill.  Tá áit ann a</span>
<lb n="22"/><span>dtugann siad Bóthar na Trágha air, acht tá sé míle ó</span>
<lb n="23"/><span>Salthill, timcheall 's leath bealaigh idir é féin agus</span>
<lb n="24"/><span>Gaillimh.  Is dócha gur ag cur síos ar an áit seo bhí</span>
<lb n="25"/><span>Eoghan Ó Neachtain.  Maidir le muinntir Chois</span>
<lb n="26"/><span>Fhairrge, sílim go bhfaca mé féin an oiread aca a's</span>
<lb n="27"/><span>chonnaic an Laoideach, agus is é Poll na Rúime a</span>
<lb n="28"/><span>chualaidh mé aca uilig ar Salthill.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Badh mhaith liom fheiceál go bhfuil an Laoideach</span>
<lb n="31"/><span>sásta Béal Átha na Muice a thabhairt ar Swineford</span>
<lb n="32"/><span>feasta.  Tá sé ag dul amugha go mór má cheapann</span>
<lb n="33"/><span>sé nach bhfuil an leagan sin ar an ainm i n-áit ar</span>
<lb n="34"/><span>bith acht i n-aice an bhaile é féin.  Níl a mhalairt air</span>
<lb n="35"/><span>i n-áit ar bith i gConnachtaibh; má tá, níor chualaidh</span>
<lb n="36"/><span>mise é, agus tá an chuid is mó de'n Chúige siubhalta</span>
<lb n="37"/><span>agam.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Níl Seosamh sásta leis an nGaedhilg a thug mé dhó</span>
<lb n="40"/><span>ar Lisacul.  B'fhéidir nach bhfuil Lios a' Ghaill ceart,</span>
<lb n="41"/><span>acht níl sé chomh mór as bealach le Lios a' Chúil atá</span>
<lb n="42"/><span>aige-san, mar atá dhá l i ndeireadh an fhocail go</span>
<lb n="43"/><span>dearbhtha.  Seo é an chaoi a abruigheanns na Gaedhilg-</span>
<lb n="44"/><span>eoirí atá san áit é — Lios a' Choill, nó Lios a' Chuill.</span>
<lb n="45"/><span>Ní bheadh ceachtar aca so ceart do réir graiméir,</span>
<lb n="46"/><span>mar dá mbadh í coill a bhí ann, bheith sé Lios na</span>
<lb n="47"/><span>Coille.  Ní fhéadfadh sé a bheith coll, hazel, a bhí i</span>
<lb n="48"/><span>gceist acht oiread, mar ní thagann athrughadh ar</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="49"/><p><span>bith ar an bhfocal sin.  Tá oileán beag i Loch 'c Oirb</span>
<lb n="50"/><span>a bhfuil Inis a' Ghaill air.  Is ionann, mórán, an</span>
<lb n="51"/><span>fhuaim atá ag Ghaill annso a's tá ag deireadh an</span>
<lb n="52"/><span>ainm sin, Lisacul.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Feicim gur labhair Pádhraic Ó Domhnalláin, san</span>
<lb n="55"/><span>litir sin a chuir sé chuig Seosamh Laoide ar an</span>
<lb n="56"/><span>nGaedhilg a bhí aige ar Recess sa “bPost-Sheanchus.”</span>
<lb n="57"/><span>Tá an ceart ag Pádhraic sa rud a dubhairt sé.  Is</span>
<lb n="58"/><span>Srath Salach atá ar an áit sin i nGaedhilg gan aimh-</span>
<lb n="59"/><span>reas ar bith, agus ní hé an Ruiséalach, mar tá sa</span>
<lb n="60"/><span>leabhar ag ár gcaraid.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Níor cheart do'n Laoideach a bheadh chomh feargach</span>
<lb n="63"/><span>a's go mbeadh sé ag iarraidh ar na Connachtaighibh a</span>
<lb n="64"/><span>“ndubhshlán a dhéanamh,” agus gan ádhbhar ar bith aige</span>
<lb n="65"/><span>acht go raibh cuid againn ag tabhairt conganta dhó</span>
<lb n="66"/><span>leis na hainmneachaibh seo a bhí “bun os cionn” aige</span>
<lb n="67"/><span>a cheartughadh.  Níor cheart dó acht oiread a bheith ag</span>
<lb n="68"/><span>déanamh gaisge chomh luath so, mar níl an leabhar</span>
<lb n="69"/><span>saor ó lochtaibh go fóill.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Tá dhá bhaile i gConndae na Gaillimhe a bhfuil</span>
<lb n="72"/><span>Kilkerrin orthu i mBéarla, agus tá Cill Chiaráin thíos</span>
<lb n="73"/><span>ag Seosamh do'n dá cheann aca.  Ní cheart dó é seo a</span>
<lb n="74"/><span>dhéanamh.  Cill Chiaráin atá ar an gceann atá i</span>
<lb n="75"/><span>gConamara, acht is Cill Chuirrín atá ar an mbaile</span>
<lb n="76"/><span>beag atá sa taobh thoir de'n Chonndae.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Tá an litir seo sáthach fada agam cheana, ní chuir-</span>
<lb n="79"/><span>fidh mé an sgéal níos fuide faoi láthair.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Is mise, do chara go buan,</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>PÁDHRAIC Ó MÁILLE.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>BÉAL ÁTHA NA MUICE, &rl.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>187 Abbey Road, Barrow-in-Furness,</span>
<lb n="88"/><span>December 12th, 1905.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>A Sheósaimh, a chara,</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Is fada ó bhídheas ar tí sgríobh' chugat a dtaobh cuid</span>
<lb n="93"/><span>de na hainimneacha áite-sa aguinne, acht ba hé mo</span>
<lb n="94"/><span>thuairm go mbeithfheá bodhruighthe aca gan mo theanga-</span>
<lb n="95"/><span>sa do chuir isteach sa ngleo, &, do réir an IRIS-</span>
<lb n="96"/><span>LEABHAIR, ní dhearnas mearbhall.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Béal Átha na Muice. — Gan amhras, seo é an t-ainim</span>
<lb n="99"/><span>ceart.  'Sé an t-adhbhar atá leis, mar deirtear — 'san</span>
<lb n="100"/><span>abhainn i n-aice an bhaile tá nó bhí carraig 'na</span>
<lb n="101"/><span>seasadh ins an uisge a rabh samhaltas muice ar a</span>
<lb n="102"/><span>leath-taobh, ar nós go tugadh Áth na Muice ar an áth.</span>
<lb n="103"/><span>Is cinnte nach rabh acht aon mhuc amháin ann ariamh.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Lios a' Choill. — Níl 'fhios agam cé bhfuair an</span>
<lb n="106"/><span>Máilleach “Lios an Ghaill” mar ainim do'n bhaile</span>
<lb n="107"/><span>seo.  Rugadh agus tóigeadh mé fuisgeacht míle dhe, agus</span>
<lb n="108"/><span>níor chualas riamh air acht Lios a' Choill.  Is fír-</span>
<lb n="109"/><span>bheagán ainmneacha 'sa bparáiste thart thimchioll air</span>
<lb n="110"/><span>nach bhfuil baint aca le coillte nó croinn, mar tá</span>
<lb n="111"/><span>“Coillte Meadhoin” & “Coillte Brancs” ar leath-</span>
<lb n="112"/><span>taobh na “Craobhaighe” 's Fidh.  Ar thaobhaibh eile, ní</span>
<lb n="113"/><span>áirighim “Coilleach” níos fuide amach uaidh.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Baile Chathail. — An áit a sgríobhann “P. Ua Domh-</span>
<lb n="116"/><span>nalláin” as.  Is dócha gur aistriughadh é seo ar Char-</span>
<lb n="117"/><span>lestown, ainim do tugadh ar Béal Lathaighe tá leith-</span>
<lb n="118"/><span>chéad bliadhan ó shoin.  Béal Lathaighe do bhí air le mo</span>
<lb n="119"/><span>linn-se — nó corr-uair Baile Úr Bhéil Lathaighe.  Ba</span>
<lb n="120"/><span>hé Chas. (Cathal) Strickland — fear ionaid an Tighearna</span>
<lb n="121"/><span>Diolúin — do bhaist a ainm fhéin air.  Cidh go mba</span>
<lb n="122"/><span>Sasanach é Stric, ba fear cóir cneasta a bhí ann.  Is</span>
<lb n="123"/><span>éigean dom a rádh: ní fhacas an leabhar go fóill, acht</span>
<lb n="124"/><span>chuireas sgéal 'na choinne chuig an siopa.</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Do shean-chara,</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>S. UA RUAIDHRÍ.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>[Go raibh míle maith ag Seaghán Ua Ruaidhrí.  Béal</span>
<lb n="131"/><span>Átha na Muice: is dearbh gurab é seo an ceart</span>
<lb n="132"/><span>anois.  Lios an Chuill: tá an ceart ag Seaghán Ua</span>
<lb n="133"/><span>Ruaidhrí, acht is dóigh liom gur fearr é litriughadh</span>
<lb n="134"/><span>mar sin.  — S. L.]</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>“KILMEENA.”</span>
<lb n="137"/><span>Baile Uí Fhíodhcháin, Condae Muigheó.</span>
<lb n="138"/><span>15/3/1906.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>A chara,</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>Is é Cille Míodhna an t-ainm ceart i nGaedhilge</span>
<lb n="143"/><span>ar an pharáisde sin.  The word is derived from cill,</span>
<lb n="144"/><span>a church, and Míodhna, the patron saint of the parish.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>Le meas mór, mise</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>PÁDRAIG Ó DOMHNAILL.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>…</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Dinnseanchus.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Dinnseanchus.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
