Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Dinnseanchas.</title><author><persName>Údair éagsúla</persName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG15-11404</note>
		 <note type="L">60</note>
		 <note type="B">1905</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Mí na Nodlag, 1905</date><idno>IG15-11404</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">15</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Údair éagsúla</author><title>Dinnseanchas.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Dinnseanchas.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Mí na Nodlag, 1905</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>DINNSEANCHUS.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Baile Chathail, Co. Mhuigh Eó, 8/11/'05.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>A dhuine chóir,</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Tamall gearr ó shoin, chonnaic mé “Béal Átha na</span>
<lb n="7"/><span>Muc” thíos agat do “Swineford” 'sa' “gClaidheamh</span>
<lb n="8"/><span>Soluis.”  Cluinim go leor daoine ag cainnt faoi</span>
<lb n="9"/><span>seo 'sa'  gceanntar so, mar is é “Béal Átha na</span>
<lb n="10"/><span>Muice” tá ar áit ó cheart.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Síleann siad go bhfuil go leor rudaí eile bun os</span>
<lb n="13"/><span>cionn 'sa' leabhar ó tharla nach bhfuil sé seo ceart</span>
<lb n="14"/><span>agat.  Feicim fhéin go bhfuil Gaedhilge aisteach agat</span>
<lb n="15"/><span>ar “Recess.”  Níor chualaidh mé, ná éan duine eile</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="16"/><p><span>tart thimcheall na háite, tada air ariamh acht “Srath</span>
<lb n="17"/><span>Salach.”</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Nuair bheithfeá ag braith an leabhar a chuir amach</span>
<lb n="20"/><span>aríst, ba mhaith an rud duit é chuir thart ag Gaedhilg-</span>
<lb n="21"/><span>eoiribh annso 's annsúd le rud ar bith tá bun os</span>
<lb n="22"/><span>cionn ann a cheartughadh.</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Tá súil agam go bhfuil tú go rí-mhaith agus go bhfuil</span>
<lb n="25"/><span>ag éirghe leat go geal.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Mise do chara,</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>PÁDHRAIC UA DÓMHNALLÁIN.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>[Bíodh a fhios ag an sgríbhneoir go gcuala “Béal</span>
<lb n="32"/><span>Átha na Muc” ó Chonnachtach éigin.  Admhuighim anois,</span>
<lb n="33"/><span>ámh, gur fearr “Béal Átha na Muice,” ó's é an</span>
<lb n="34"/><span>t-ainm atá ag muintir an cheanntair féin.  Tuigeadh</span>
<lb n="35"/><span>sé leis gur minic níos mó ná aon chuma amháin ar</span>
<lb n="36"/><span>ainm áite.  Cuir i  gcás Belmullet, ní har aon nós</span>
<lb n="37"/><span>atá an t-ainm sin ag na saoibhibh féin i gCúige</span>
<lb n="38"/><span>Chonnacht.  Sgríobhann an Chraoibhín Aoibhinn “Béal</span>
<lb n="39"/><span>Mhuiléad,” an Buachaillín Buidhe agus sagart na háite</span>
<lb n="40"/><span>“Béal a' Mhuirthid,” Mac Uí Chonchubhair ó'n gceann-</span>
<lb n="41"/><span>tar féin “Béal a' Mhuileit,” & 'na dteannta sain go</span>
<lb n="42"/><span>léir tá “Béal Muileat” thíos ag Seaghán Ó Donn-</span>
<lb n="43"/><span>abháin ar léarsgáil do chuir sé le chéile!  Na daoine</span>
<lb n="44"/><span>seo go léir, bhíodar cinnte gur mar sin a bhí an</span>
<lb n="45"/><span>t-ainm ag muintir na háite!  Is dócha go mbíonn</span>
<lb n="46"/><span>canamhaint ar ainm áite comh maith leis an gcaint.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Gaedhilg aisteach an eadh?  Nach ughdarthásach atá</span>
<lb n="49"/><span>sé!  Tuigeadh sé anois go bhfuaras “an Ruiséalach” ó</span>
<lb n="50"/><span>mhnaoi uasail do bhí san áit féin & do chuala ó mhuin-</span>
<lb n="51"/><span>tir na háite é.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Níor ghábhadh dhó an chomhairle sin do thabhairt dam</span>
<lb n="54"/><span>dá fheabhas í.  Sin a ndearnas go díreach.  Chuireas</span>
<lb n="55"/><span>ceisteanna ar dhuine is fiche de mhuintir Chúige Chonn-</span>
<lb n="56"/><span>acht agus níor thug acht cuid aca toradh orm.  Bhí leisge</span>
<lb n="57"/><span>ortha, is dócha.  Is usa go mór bheith ag fághail spíde</span>
<lb n="58"/><span>ar dhuine ná a chuid ceisteanna do réidhteach do.  “Go</span>
<lb n="59"/><span>leor rudaí eile bun os cionn” de dhruimm aon ainm</span>
<lb n="60"/><span>amháin bheith amhlaidh, dar leo!  Níor mheasas riamh</span>
<lb n="61"/><span>gurab é an rud sonnradhach is bun do'n rud choit-</span>
<lb n="62"/><span>chionnta.  Nach trom an chiall í sin?</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Fá dheoidh, ní misde dham a rádh nach táinig aon</span>
<lb n="65"/><span>fhreagra ó Chonnachtaighibh ar mo sgríbhinn “Postal</span>
<lb n="66"/><span>Topography” do chuireas ins “An Chlaidheamh Soluis.”</span>
<lb n="67"/><span>Cá hiongnadh go mbeadh corr-dhearmad ann, agus “an</span>
<lb n="68"/><span>tIarthar 'na dhubh-chodhladh”?  Mar sin féin, bheirim a</span>
<lb n="69"/><span>ndubhshlán anois — ní bhfuighid “go leor rudaí eile</span>
<lb n="70"/><span>bun os cionn,” má ghníd a sean-dícheall. — S.L.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Baile eadar dá Abhainn, Co. Shligigh,</span>
<lb n="73"/><span>14 Deireadh Fóghmhair, 1905.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>A Chara Dhílis,</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Feicim sa leitir a scríobh tú i “gClaidheamh</span>
<lb n="78"/><span>Soluis” na seachtmhaine seo go bhfuil Béal Átha na</span>
<lb n="79"/><span>Muc shíos agat do'n bhaile a dtugtar Swineford</span>
<lb n="80"/><span>i mBéarla air.  Tá tú beagán amugha annseo, acht</span>
<lb n="81"/><span>is rí-bheagán é.  Béal Átha na Muice atá ó cheart ar</span>
<lb n="82"/><span>an mbaile sin, & is é a thugas na daoine i gcomhnuidhe</span>
<lb n="83"/><span>air.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Tá corr-áit annseo agus annsúd agus níl an</span>
<lb n="86"/><span>Ghaedhilg cheart agat ortha sa bPost-Sheanchus.  Cuir</span>
<lb n="87"/><span>i gcás:  “Lios an Chúil” ar an mbaile beag sin i gCo.</span>
<lb n="88"/><span>Ros-Chomáin i n-áit Lios an Ghaill.  “Bóthar na</span>
<lb n="89"/><span>Trágha” ar Salthill i n-áit Poll a' Rúim, agus</span>
<lb n="90"/><span>“Baile Gearr” i n-áit Béal Átha Gháire.  Atá Baile</span>
<lb n="91"/><span>idir dhá Abhainn thíos agat le haghaidh na háite seo.</span>
<lb n="92"/><span>tá sé sin ceart go leór acht is “eadar” a abruigh-</span>
<lb n="93"/><span>eanns na daoine thart annseo i n-áit “idir.”</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>Tá rudaí eile agat freisin nach bhfuil ceart acht</span>
<lb n="96"/><span>níl am agam le cur síos ortha fao láthair.  Má's</span>
<lb n="97"/><span>mian leat é rachfaidh mé tríd an leabhar am eicínt</span>
<lb n="98"/><span>eile & ceartóchaidh mé dhuit iad.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Mise, le deifir mhóir,</span>
<lb n="101"/><span>Do chara go buan,</span>
<lb n="102"/><span>PÁDRAIC Ó MÁILLE,</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Seosamh Laoide</span>
<lb n="105"/><span>An Timthire.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>[Táim buidheach de Phádraic ó Máille.  Ceapaim</span>
<lb n="108"/><span>go gcualas “Béal Átha na Muc” ag duine nó</span>
<lb n="109"/><span>beirt ó Chúige Chonnacht.  Bíonn athrughadh beag de'n</span>
<lb n="110"/><span>tseort so isna hainmneachaibh anois agus arís.  Acht</span>
<lb n="111"/><span>má's “Béal Átha na Muice” is ainm do'n bhaile mór</span>
<lb n="112"/><span>i n-aice na háite féin, beidh sé againn fá comhair an</span>
<lb n="113"/><span>chéad leabhair eile.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Lisacul: B'fhéidir an ceart a bheith ag Pádraic, acht</span>
<lb n="116"/><span>badh mhaith liom go sgríobhfadh duine éigin chugam ó'n</span>
<lb n="117"/><span>áit féin.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Salthill: Tá “Bóthar na Trágha” ceart agus lán-</span>
<lb n="120"/><span>cheart.  Sin é ainm na háite ag Eoghan Ua Neachtain</span>
<lb n="121"/><span>agus ag muinntir Chois Fhairrge ar fad.  Caidé an</span>
<lb n="122"/><span>t-úghdarthás atá agat le “Poll a' Rúim,” a Phádraic?</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>“Baile Gearr”: Fuaras é seo ó dhuine éigin atá</span>
<lb n="125"/><span>'na chomhnaidhe i dTuaim Dhá Ghualann.  B'fhéidir gur</span>
<lb n="126"/><span>chuir sé amugha mé.  Badh cheart do Phádraic tuilleadh</span>
<lb n="127"/><span>sgéala chur chugainn.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>Baile idir Dhá Abhainn; D'innis an tAthair Ó</span>
<lb n="130"/><span>Críocháin dam gur “Baile 'd's Á'inn” an fhuaim atá</span>
<lb n="131"/><span>ag na seandaoinibh.  Is cuma sain nó “Dóinn”</span>
<lb n="132"/><span>(= Blackwater) i gCúige Mumhan i n-ionad “Dubh-</span>
<lb n="133"/><span>abhainn.”  Canamhaint is eadh “eadar,” ceart is eadh</span>
<lb n="134"/><span>“idir.”  Tá Pádraic ro-chruaidh ar an leabhar annso,</span>
<lb n="135"/><span>ró-bheacht ar fad!  Tá focal ag Gearmánachaibh ar a</span>
<lb n="136"/><span>leithéid — spitzfindig!</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>Cuirfead míle fáilte roimh gach aon cheartughadh.</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>—S.L.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p>
<lb n="143"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Dinnseanchas.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Dinnseanchas.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
